장음표시 사용
281쪽
rapinam oblatum, mihi acceptum esse potest 3
NUMERUS XIV. Maledictus dolosis, qui habet in grege seo masculum ; o
votum faciens immolat debile Domino. ι RS a Iut L causae video,cur haec a
s iri sacerdotibus ad promiscuam
plebem deflectatur & extremis hisce verbis praecidatur totius concionis filum mutatione petaonarum : nam δc prima verba sequentis capitis ad Sacerdotes etia referuntur. Ipsi etiam Sacerdotes vota nuncupabant, & voti sponsione obligati, cum pecudes in grege haberent integras, mancas tamen, ac debiles offerebant;
ad illosque totum iudicium spectabat
de rebus Dco voto consecratis, ut constat ex toto cap. 27. Levitici. 7y Natura ipsa comparatum est, ut rebus in extremum diictamen adductis, ac pene desperatis,ubi humana reme. dia no suppetunt, conceptis votis diuinam opem imploremus Acute scripsit Plin. lib. 8. cap. 16. Tum praecipuus votorum locus est,cum spui nul- Ius est. J Ipsius etiam naturae instinctu insitum est mortalium gener i,ac proinde vel in ipsis Gentilium animis insculptum, ut voti Religionem graui Dsmam , & sanctissimam ducerent. Exempla pete ex Bristonio lib. i. de Formulis a pag. Io I. Vsque ad I i 8. 7s Et vero violatae Religionis crimen ducebatur , si quis voti, ac sacrifici j reus,non lectissimas pecudes offerret. Macrobius lib. 3. Saturnalium cap. I. exponens illud Virgilii lib. . Georg. Quatuor eximios practanti corpore
f Eximi j vocabulum in sacrificiis non Poeticum epithet una, sed Sacerdotale
nomen est eximias dictas hostias,quae ad sacrificium destinatae eximantur cgrege, Vel quod eximia specie quasi offerendae numinibus eligantur. J Sic etiam egregiae diistae, quasi e gregibus selectae. Consentanee Sciuius in illud 6 AEneidos, lib. 6.Lestas de more bidemes.s Non vacat inquit) lectas; moris
enim fuerat, ut ad sacrificium eligerentur oves, quibus nihil deesset.JAt- qtie hoc innuit Plinius lib. 8. c. s .cum agens de vitulis, concise, ut solutiat s. Hinc victim opima, or lautissima Deorum placatio: dc Horat. lib. . Ude a. Me tenersoluet vitulus, relicta Aratre , qui largis iuuenescit serbis
His prophanis testimoniis S illu-
stratur, & corroboratur argumentum
Malachiae: si enim ipsa natura duce, barbarae Gentes, quibus nondum luxamilserat veritatis, in animum induxerant, graue piaculum elle, si lectas,& eximias pecudes falsas illis , commeruitiisque numinibus non o fierrent; quam execrandus, quam diris omnibus dcuouendus foret Sacerdos ille dolosus, qui, cum ex legis diuinae praescripto liquido cognosceret, Deuvilissimas hostias aversari, eas nihilominus voti Religione obstrictus dolo malo, supremo , ac tremendo numini consecraret, cum in grege masculas ecudes, idest, sanas valentesque ha- 78 erct 3 hoc enim significat vox masiu- tui, ut apud Plinium lib. i 2. cap. I A. Thus sacris sustitibus destinatum masculum appellatur. Lege Pontanum in symbolis Virgili j, egloga 8. p. I 9. Et mascula thura.
Hoc ob oculos obuersctur illi, γ'
282쪽
non homini vovisse, sed Deo. Ecclesiast. . tium 3. Si quid vovisti Deo: ScDeut. 2 3. nu. 2 3. Facies, sicut promisisti
Domino Deo tuo. Psalm.7s. num . . vovete, ct reddite Domino Deo vestro.
8o Est vere Deus Rex Regum, dc Do minus dominantium ; soletque sacra Scriptura in eius laudibus enumera. re , quod Reges alios de throno deiiciat, alios ad regale solium euehat. Quia cum in rebus humanis altissimum fastigium obtineat Regum potentiabia illis exturbandis, ac puniendis maxime Diuina potestas videtur elucere. Per ipsum Reges regnant,per ipsum Principes imperant, Prouerb. 8.num. I s. Ipse transfert regna, atque constituit, Daniel. 2. num.2 i. 'sebalteum Regum disseruit , ct praecingit
fune renes eorum,Iob. m. num. I 8. Non
est Regnum eius circumscriptum terminis ; aut aetatibus. Rex est immortalis seculorum. i. ad Timoth. I . n. I7. Latissime quoquoversus dominatur in coelis , Ac in terra, Sc in omnibus
abyssis. Quibus ergo diris defigendus
Sacerdos ille, qui tanti Regis tremendam maiestatem vilissimis hostiis prosequatur3
Gentibus. si Dostquam cohortatus est David
I Psalm. s . num. I 2. vovete , ct reddite, est c quasi calcar vehementissimum admouit : terribili ct ei, qui aufert stiritum principum , terribili apud Reges terrae non est Rex noster, sicut idola Baruc.6. num 3 . Si quis istis votum voverat, ct non reddiderit: neque hoc requirunt. Ecclesiast. s. num. 3. Multo melim est non vovere , quam post votum promise non reddere.
81 Perfacilis eli et huius explicatio loci,nisi Latinus Interpres,Hebraicus textus, od Editio L X X. nobis essent
concilianda. Legunt L X X.epiphanes idest, illum e ; ut vertit Editio Romana, dc Complutensis, vel manserium. vi reddidit ipse Vulgatus, Actuum 2. num. 2 o. At qui pollunt in eamdem
coire sententiam , horribile, Er manse-stum .siue id re 3 Desudarunt in hac componenda discordia Ribera,Ioelis
2. num . , s. 3c Lorinus Act. L. nu. 2 o. nam,quod Ioel praedixerat cap. 2.14. I. Antequam venια dies Domini magnus,
ct horribilis ; Petrus secutus Editionem LXX. sic retulit Act. 2. num. 2 o. Antequam feniat diei Domini magnu
er manifestiu. Vox Hebraica, quae subest in viro. 83que loco, est nora a radice fare, id est, timuit ; Sc expendi quam potui dili-ligentissime huius vocis usum in Scriptura, collatis in se versionibus, serieque contextus: dc deprehendi fere in plerisque omnibus locis idem esse, ac formidandus,metuendus,ct horribilis. Ipn L X X. frequentius reddunt, phoberos.quam vocem Vulgatus exprimit terribilis, Psalm. 6s .num. 3. Psalm. OG. n. s. Psalm. 7s . nu I . Psalm. I l . n. 9. Psalm .i38. num. I . Psalm. I 46. n. 3. Sic etiam vertit Uulgatus vocem originalem nora Genes. 28. nu. II. EXOL
tit Vulgatus, formidolosius, iob. 7.nu. χχ. Vbi eleganter describit Pineda, quam sit formidandus Deus horribili
tempestate mortales exterrCns.
Haec cst genuina, Sc nativa sigiat fi- 8 catio huius vocis, 3c fateor nihilominus , qua cumque in quovis genere maiora opinione, & solito illustriora sunt, hac etiam voce denotari ,ea praecipue de causa, quia ita comparatum
283쪽
est , ut grandia quaeque, & enormia, 9. num. i 6. Prouerb. s. num .7. cap. 8. aut mole, aut eminentia, aut nouitate n. 3 2. Isai .F. num. 3. Ierem. I 8. nu. I. sua mirabilitatem faciant, terrorem - EZech. Α . nuna. λ. 'que, ac stuporem animis incutiant. Commemoriaris itaque Sacerdo- 2 Quare Hebraicum nomen nora V ul- tum sceleribus , se verissimas illis mi-gatus vertit mirabilis, Isai. . rL3 non nas denuntiat .grauistimaque mili resil- modo e textu Graeco. Psalm. .ii. pii ni, intentat supplicia. Ac ne vi Psalm.6 .n. 36. L X X. modo Epipha- deatur eis, 'iιasi ludens loqui,Gericl. i 9.nes,endovos. π thaumastos reddiderunt, n. 1 q. aut aegri capitis somnia fundere,
id est, illustris, gloriosus , dc admira- auctoritatem conciliat legationi suae: bilis. Sic Latini Auctores horredum di- iam ergo inquit) aiteuite Sacerdotes: xerunt pro novo, mirabili, & inaudi- nihil addam, affingamue de meo : leto ; & ipse Vulgatus EZech. i. nu. 12. gatione fidelissimc sungar : Dei man- chrystallum vocat horribilem id est,tu-cidissimam : Hebraice nora.Tigurina, admirandam. Vatabl. eximis stlendoris. Quare Hebraicae linguae scientissimi Isidorus Clarius, & Arias Mont. horribile hic exponunt, augustium, honora
Et nunc ad vos mandatum hoc, s Sacerdotes. data ipsi Trinis verbis ad vos defcro.
re, dc obedire: ciun enim dixit Christus Ioan. 8. num. 7. Qui ex Deo est, verba Deι auiut,non tam voluit significare,auribus percipiet, quod illi etiam faciunt, qui ex Deo non sunt; quam, in pectore recondet, operibus exequetur. Passim obuia sunt exempla.
Et si nolueritis ponere super cor.
HEbressinus elegantissimus est,
bis in hoc versa. usurpatus , que A M D E M pertex II concionem, Vci potiti, nunquam illam interrupit : argumento mihi est praeter caetera, exordium ex illatione ductum. Obseruaui cum Masio,losue i. vers 2. Vehara , ct minc, non tam tempus praesens, quam rei, seu argumenti consequPntiam denotare. Psalm. 2- num. l o. Ernunc Reges intel ite, id eli, iam ergo. varie solet Vulgatus illultrare : lpe- Psalm. 3 8.la. 8. Et nunc, qua est expedia- - ctat non ad intelligentiam modo, scatio mea ' Genebrardus, nunc igitur. etiam ad affectum, proprieque signi- Ea propter ipse Vulgatus texcentis ficat, aduertere animum , accorate locis Hebraicae uocis vim allativa par- perpendere serio, litigenterque curaticula ergs, aut igitur illustrauit. Indi - re. Ita lolet exprimere noster Inter-εabo pauca de multis. Genes. . n. I I. pres. Prou. 27. n. 23. Dingenter agnostedc cap. 2 I.num. 23.c.6I .n. 3 3. EXOd.9. vultum pecoras tui, tuo que greges consi num. I9. Iosue M. num. I . Iudicum Hya. Iob. i. num. 8. α cap. a. num. 3,
284쪽
iel it. Hebraice, ponit, & subauditur,
supra cor. 2. Reg. t 8. num. 3. siue enιm fugerimus , non magnopere ad eos de nobis pe=tinebit. Hebraice , non ponent cor ad nss.s Solet etiam Interpres Hebraismum
relinquere. PIOu. 24. num. 3 2. Quod cum υιissem, ρομι in co=de meo, er exempla didici disciplinam. Isai. I. num. 22. Ponemm cor nos bram , or sciemuι. Sic Ezech. q. num S. Psalm.67. num. I . Deuter. 2. num .46. Daniel. 6. nu. l . Aggaei . num. I. Vbique accuratam
animi prouisionem, intentamque solicitudinein significat ; qualem hic Malachias exigit a Sacerdotibus.
Vt detis gloriam nomini meo , ait
Dominus exercituum. 6 Ommunis explicatio : adhorta- ri Sacerdotes , ut diuinum nomen, quod pollucis victimis violauerant, legitimis sacri liciis, & rite obito ministerio clarificent. Non dubi-LO.quin hoc ipsum agat Propheta; sed suspicor , his verbis ad id, quod prius est, id est , ad primum in vitae emendatione gradum faciendum, excitare: postea vero sigillatim exemplo Levi eos sui ossici jauarumque partium admonebit : nuc autem coelestis irae minas intentans. id agit, ut quali ex alto excitati veterno , extollant aliquando caput, aperiant oculos, anteactar vitae turpitudinem agnoscant, detestentur, palam, de ingenue fateantur.
ν Hoc eli in sacra Scriptura dare
gloriam Deo ; atque huius Hebraicarphratis caul un mihi attigille videtur August. Trach. i 1. in Ioannem. Qui confitetur Aeccata siua, or accuset peccata siua, 1am cum Deo facit. Accusat Deus peccata tua , Grsi tu accuses, conineteris Deo. Et apertius Tertul. lib. de Poenitentia, cap. 9 Ingemiscere , lachi m ri, presbieris aduolus; haec omnia exo- mologesis : et i de periculi timore Dominum honoret, ct in peccatorem Usa p aeuntians pro Dei inὰignatione 'ngatur.
Res arsit itaque poenitentia diuinam gloriam sceleribus violatam , sed dc ipsum poenitentem per abiectionem
extollit: ut eleganter ibi Tertuli. Cum igitur Prouoluit homιnem, magu releuat:
cum Dualidum facit, magis mundatum
reddit: cum accusat, excusat , cum condemnas, absoluit.
Sed age , sacrae Scripturae exempla 8 proferamus. Perillustre est illud Io-iue r. num. i s. fili mi, da gloriam Domino Deo Israel, ct confitere , atque ιn dica mihi, quid feceris , ne absiondas. I. Reg. 6. num . . c a Philisti im interrogarent , quid cit, quod pro delicto
reddere debeamus et responderunt Sacerdotes : Dabitis Deo Iprael gloriam, dcc. Quod legimus i. Esdrae io. num. II. Hos tran res estis: er nunc date consessionem Domino Deo patrum vestrorum , ct facile placitum eius : screpetitur 3. Esdrae 9. num.7. Vos snique fecistis: or nunc dare confessionem, Er magnificentiam Domino. Extrema verba Plal m. s. sic vertit Hieronymus iuxta Hebraicam veritatem. Qui immolat confessionem , honorificat me: dc qui ordinat vitam, ostendam
ei salutare Dei.JQuod caeteri Euangelistae dicunt, 9
Centurionem , & qui cum eo erant, extimuisse valde , pectora percussisse: t unico verbo complexus est Lucas cap. 23. num. 3. glorificavit Deum. Ingeniose itaque Maldonat. Ioan. 9.num. q. verba illa , quibus Pharisaei
veritatem a caeco nato extorquere
nitebantur da gloriam Deo, perinde esse ait , ac si Hiipanus iudex diceret: pone isthic manum, cruce porrcci ad
285쪽
fatere, te prius suisse mentitum, rεmque omnem pecunia subornatum , ex composito simulasse, nam certissimis
argumentis conuictas teneris: proinde melius tibi consules , si sponte, quod res est,confitearis. Mittam in vos egestatem, io & Graece:maledimonem ,eΟ-I 1 dem sensu : ut contra rerum aD fluentia benedictione denotatur. Sed huccine tandem minae reciderunt adeone graue supplicium est egestas, ut sacrilega Sacerdotii piacula inopia puniantur 3 Sed carnalis adhuc ille populus talicitatis summam ex rerum temporalium assi uentia metiebatur ; indigentiam vero in grauissimis malis numerabat. Relucet praeterea Diuinae iustitiae aequitas , quae solet culpas, s non pari iupplicio , certe
ei uidem generis rependere. Peccauerant Sacerdotes auaritia luent egestate. Huius iustitiae exempla vide apud Lorinum Sapient. I i .vers. S. dc IT. &Maldonatum Luc. I 6 num. 2 q.
Et maledicam benedictionibus vestris,o maledicam illas, quoniam non possistis
fiser coni 1 Α mari pede sinquit Hieronymus T in cap. 3 . ad Galatas in ad hoc proceri certamen .ut ad libros prouocem.Nuia is loco scriptum a Deo quem Ju.ιm esse maledictum; st et lacumque male istio tonituν , nunquam Dei nomen adiunctum.
Simile quid obseruarunt Chlysostomus,& Origenes. Vocantur enim iusti Matth. 11.num. 3 . Venite benedicti Patris mei ; at reprobis dicitur num. i. Disicedite a me maledicti in ignem aeternum. Non ipse.Pater i ait Chrysostomus sed opera eis propria maledi
Cum Hieronymo obiici posset, i et Deum post peccatum Adae , serpenti
maledixisse Genes 3. numer. l . subiungit loco citato Hieronymus. frula. ledictus tu ab omnibus bestiis , dicitur ad serpentem. J Ita legunt LXX. de Ambros. libr.de Fuga saeculi, cap.7. ita explicat. Maledictus tu ab omnibus pecoribus terrae, omnium enim communis inimicus es: quoniam,qui
hominem laesit, cui illa omnia subiecta sunt, laesit omnia: ideo communi
odio omnium,atque execratione maledictio eius oneratur. JSed salua reuerentia, quae sanctis PsEcclesiae Patribus debetur summa vel
hoc solo Malachiae testimonio aper te conuincitur , Deum interdum maledixisse : imo illa demum, vel potius illa solum maledictio metuenda , ac formidanda est , quae a Deo improbis intentatur.Neque fugit oculatissiniuio Hieronymum, licet diuerticula
quaerat, Deuteron. 2 I. num. 2 3. in He
braeo legi, quod fidelissime reddidit Vulgatus. f Maledictus a Deo est, qui pendet in ligno. J Jc Habacuc 3. n
mer. Iq. maledixio sceptris elua. Vt autem benedicere Dei, est amplificare, copiam,& affluentiam impertiri, Ge
cere, est exicnuare, bonis euertere, in nihilum redigere. MaleHYit Dem teris . Gencs 3.num .i7. dc sterilem secit, spinas,& tribulos germinantem: maledixit Christus liculneae , dc statim
Quod vero attinet ad serpentis ma- I ledictionein, non miror Ambrosium, qui legebat Editionem LXX. non animaduertisse transfusum in Graecam linguam Hebraismum , quo ab ponitur loco, Prae. Hal. sc. numer. s. Nomen
melim a Ny idest prae filiis. Lucae i8. numer. 4. Descendit hic iustificatus ab illo. idest, prae illo. Hieronymum valde miror, qui Hebraeam linguam su-
286쪽
pra, quam dici potest, egregie calle-Dat; sed cupiditas eum impulit tuendi suam illam opinionem. Explicationem quidem loci Genes peripicuὰ
minus ad serpentem, quia fecisti hoc, le-
di titi es inter omnia animanlia.
1 s Atque ut eb redeamus, unde paululum defleximus: duplex potest esse sententia huius loci Agaledicam b
ne i liourbis. vestras. Hoc est euertam vos iis bonis , quibus antea cumul rueram. Secundo , benedictiones vestras in maledictiones commutabo. Cum alicui bene precati fueritis , non benedictiones , sed imprecationes, & dirae rccide ut in caput eius. Pro boni mala ; 'pro copia, inopiam; pro vita,mortem ; pro scelicitate,mi-1criam ego inveham. Formidada omnino res : Deus maledicit, cui Sacerdos impius benedicit. Solitos autem Sacerdotes populo benedictione impertiri, constat Num 6. nu. 23. dc Ec- . clesiast ki 3 maum. 39.& cap. O. n. 2 T. Vbi allerit Iansenius, eos crucem effinxitIe,aut certe adumbrasse. Et Galatinus lib. 2.cap. Io.rribus digitis erectis , duobuique contractis, pronunciatoque nomine ineffabili, mysterium Trinitatis expressisse.
Ecce ego pro clam vobis brachium.
sis affecta punctis,& semen signi ficat,& brachium. Sed sciamus, Massore-tas,qui post Hieronymi aetatem pumcta excogitarunt, ea multis in locis perperam appinxisse: proinde nullam nobis eorum rationem esse ducendam , praesertim ubi Latinae Editioni aduersantur. Vide Genebrar. praes tione in Psal. Maldonatum Matth. i 3... Vers. I S. MendOZam quaestIO. 6.positiua numer. q. Riberam in cap. II. ad Hebraeos,num. 62.& Oseae I I. nu. 9.Bellar min. in Psal. 3 3. Verss. dc T. FO-rerium prologo in Isai. D cap. 9 nu. 6.& cap. 22. num. S. Leonem castrium in Apologet. libr. 2. cap. 2 o. Detrium in Phato sapientiar,proloquio ψ.6. I Ο.r 1. δί I 6. Pinedam in Salomone praevio lib. s.c. I . num 6. Prima ergo explicatio est Hiero- ITnyini,ex quo eandem hauserunt caeteri interpretes. Reseruabantur Sacerdotibus quaedam victimarum parteS, ut armus,& pectusculum,&c. Sensus itaque is erit, quem insinuant L XX. Vertentes,omon, id est humerum. Brachium,quod vobis erat reseruandum,
in faciem, oculosq; vestros ego proiiciam ; quod indignantis simul est, de contemnetis. Illustrat Arias Montan. ex eplo irati,& fastidietis heri,qui serculum indigne in mensam illatum, sordido famulo in faciem impingeret. Sunt, quae obiiciam huic. explica- i 8tioni. Primo, etsi costant issime lego, armum, sepositum Sacerdotibus. Exo
ficari brachio , nusquam in tota Scri- 'tura lego. Secundo verba L X X. Ego separo vobis humeram . nihil liuic explicationi fauent, ac ne pollunt quidem ad eam detorqueri. Tertio minus cst ad rem similitudo Montani: armus enim non offerebatur separatus Deo, sed seponebatur Sacerdoti. Solus Theodoretus facem mihi vi- Is detur praetulisse ad huius loci intelligentiam, qui reserens versione Aquilae. ego vos increpabo cum bracbio , viai co explanat verboimi Iur , se eos proiecturum.
287쪽
Et quidem in arcano sermone, quoniam brachium symbolu est roboris, auctoritatis, & potentiae, brachium alicui conterere, confringere, aut praecidere, est illum omni robore, omni auctoritate expoliare: Iob 3 8 . numer. I s. Auferetur ab impi s thae sua, brachium excelseum confingetur.
Zachar. I l. numer. II. Brachium eius ariditate siccabitur. Psalm. 36. num. IT. Brachia peccatorum conterentur. EZechielclo.num. 23.Brachium Pharaonis
Regis MEnpti confregi. Ierem.48.n. 2 I. Abscisum est cornu Moab, ct brachium
eius contritum est. Daniel. II . numer .6.
Non obtinebit fortitudinem brachb. Pal. I o. numeri s. Coritere brachium pecca-
16 Sed illud maxime illustrat praesentem locum , quod Heli Sacerdoti
comminatus est Deus I. Regum 2. numer. 3I. Ecce dies veniunt. ST praeciadam brachium tuumst brachium domin' patris tui si dest , ego te propediem exauctorabo) ct videbis amulum tuum intemplo. V Mabl. Adimam tibi dignitatem Sacerdotalem, qua plurimum confidis,& superbis JIdem prorius est , praθciam vobis
brachium: nam verbum originale Gahar. Pagninus, & Regia vertunt, com rumpam. Vat ablus , perdam. Arias Montan. alludens ad utrumque verbi
signi ficatum , increpando rehciam. Et non est dubium sui obseruat in suo Thesauro Mercerus) quin saepe signiscet,excidere atque dyperdere , ut Psal. s.fium. 6.Psalm.67.numer. 3 1. Isai. q. nu. 9. Proiicere itaque hic,non est in faciem iacere,sed fastidiendo, ac praecidendo longe amandare. 11 Concordant LXX. qui in priorem illam explicationem ne violente quidem trahi possunt. Ecce ego β-Pro υοbu humerum. Aphori:o enim significat, praecido. Minitatur itaque Deus, luculentam 1 e illis plagam inis
flicturum, qualem imposuit ille altera. Machab. I 2. num H s. Irruit in eum, humerumque eim amputauit. Humero
enim Sacerdotalis dignitas recumbe bat : Ial. 9.nu. 6.Et factus est Principatus super humerum eim: c. 22 .nu. i 2. Et dabo tiauem domus David seuper humerram elim. Amputato igitur humero, collabi,ac funditus ruere dignitatem,
Hoc supplicium dignum sane est irato Deo , dignum sacrilegis Sacer
dotibus.Cohaeret cum toto contextu:
minatus fuerat illis egestatem , nunc abdicationem & praecisionem: mox turpissimam ignominiam.
Et dissergam super vultum ve-srum flerem solemnitatum
gam ventriculum super facies vestras , ventriculum solemnitatum vestraru .J Continens scilicet posuerunt pro contento. Andreas Massius, Iosiue 3. vers.7. suspicatur, his vcrbis occultam quandam contemptus essciendi rationem contineri:& nos Hispant,ut insigni ignominia homine infamem,& l celerum maculis notatissimum inuramus,dicere solemus: Llle con unbutagoen las barbas Perinde itaque est. ac si diceret Deus. Vos meo nomini
labem adspersistis vestiis pollutis sacrificiis ; ego vilissima, & spurcissiua istorum sacrificiorum parte, idest, ipso
ventriculo animalium : stcrcore redundante, facies vestras insigniter respergam,atque foedabo.
Ebraice, adste. Tigurina. TAPet- 2 que vos ad se. Adco tenaciter stercus adhaerebit , ut neque manibus detergi,neque ullis aquis elui pos-
288쪽
st; ut ita foede sordidatos , & conspurcatos vos populus exibilet, aspectu exhorreat , cogitatione ipsa dc- testetur. Hanc emphasim habet, assumet vos ad se, idest, tam eritis abiecti , ela despicati , ut in ipsius vilissimi stercoris naturam degenerasse existi memini. i. Machabaeorum 2. Du-mcr. 62. Gloria euu sterciti , vemmis est. Ecclesiast. 9.nu. t O. Omuis mulier, q- est fornicaria, quasisterem in v a conculcabitur.Psalm. 8 2. n. I l . Facti sunt, ut stercus terrae. Sophoniae I nu. IT. Corispora eo vDn .sicut stercora. Vide ψ Reg. 9. numer. 37. & Cassianum Collatione T. cap. 27.
Et sitietis,quia misi ad vos mandatum istud, t eset pactum meum cum Levi, dicit Domi
I c a me puniti,egestate pressi , Sacerdotio spoliati, insignibus ignominiae maculis inulli, sero tandem sapietis. Aperiet oculos aliquando poena , quos nunc perstringit, de caecat culpa: tunc demum re ipsa edocti perspicietis,mandatum is fud,non a meo Propheta callide confictum , sed a me ipso pie destinatum, quo vos in officio continerem,pactumque meum cum Levi perpetuo conservarem. Quale tandem sit
istud pactum initum cum Levi, sta
E v i unus suit ex filiis Iacob. Gencs. 29.num. 4.cuius
co Deo addicta, & consecrata est : ut ex ea Sacerdotes, & Levitae assume
quia haec Tribus Sacerdotalis exempta est ex numero reliquarum , quasi non tam ad homines,quam ad Deum pertineret, etsi re quidem ipsa tredecim erant Tribus, hac exclusa,duode cim tantum solent in Scriptura numerari. Numer. l. numer. 69. Iosue 3. num. I 2. Ecclesiast. q. n. 26. Mati. 9.
Numer. 28. Accedit,quod haec Tribus, tanquam Deo mancipata, & in eius tutela posita, nullam obtinuit sortem in terra Promissionis. Deuteron. IO.
& 3 3.sed ex decimis alebatur, Numeris
Sacerdotes itaque, & Levitae om- 2Cnes ex eadem crant Tribu ; sed Sacerdotes ex familia Aaron, Levitae ex aliis familiis :& Sacerdotes quidem sacratiore initiabantur ritu, triaiore que caeremonia: Levitae, minore. Sacerdotes sacrificiis peragendis i Levi - tae inferioribus tepli ministeriis erant destinati. Tractant haec copiose Ribera libr. 3. de Templo, cap. I.& Bar-radra, to. 2. libr. 3. cap. s . Hic autem non potest esse dubium , quin Leui, Sacerdotalis familiae caput, pro tota Tribu Levitica sumatur. Sentiis ergo Prophetae est: pollici- 27tus sum Principiuus Leviticae familiae, eos, suosque posteros in meo conspectu , &'Sacerdotali dignitate perpetuo cile victuros : nullam sceleribus eorum conceptam iracundiatuusque eo progressuram, ut pactum rescindam, de illos disturbem Sacerdotio. Percussi firmum hoc vitae, pac Isiaque cum illis foedus ; meam auctoritatem interposui ; cupio igitur,cupio vehementer, hoc pactum quantum, equidcm in me situm est,ratum,& inuiolabile
289쪽
uiolabile permanere. Alludit sine dubio ad pactum illud initum cum Aaron. Ecclesiastici A s. num.7. Statuit ei te lamentum Hernum,ct dedit illi Sacerdotium gentis. Quod pactum rursus instauratum est cum Phinees , Aaro-
ce do ei pacem foederis mei, ct erit tam Usi, pι.vn semini euu pactum Sacerdotis sempiternum, qκ3a delatus est pro Deo. Vbi vides , in hoc pacto pacem sidest, prosperitatem, & bonorum omnium ast luentiam) vitam praeterea sidest perpetuitatem) contineri: imo &ipsi Phinees vita contigit supra mortales omnes sui seculi longissima:nam
supra trecentos annos illam propagauit, ut subducit Montanus ex cap. 2 O. Iudicum, num. 28.
Celebratur hac pactum initum cum Phinees in Scriptura Ecclesiast. As. num. 3 o. Ideo statuit ilii te famentum pacis , Principem Sanctorum. ct gentis sua, visit idi, ct semina eius Sacerdoli1
dignitas in aeternum. Et I. Machab. 2. num. J4. Phinees pater no ter zelando zelum Dei , accepit testamentum Sace
28 doli1 Herni. Et si leue hoc est ; aduerto
tamen , eamdem vocem originalemberit,ab interprete modo pactum,mOdo foedus , aut testamentum verti solere;nominibus scilicet diuetas, idem tamen sgnificantibus. Illa vero grauis quaestio est, & hos expedienda loco , cur simile foedus cum Tribu Levitica ictum , pactum
salis nominetur. Numeror. I 8. nu. 9.
Pactum salis est siempiternum coram D mino tibι, acmi s tuis. Fatetur ibi Caietanus, libi incompertum esse , cur pactum inuiolabile , ac semper duraturum, salis pactum nominetur. At non tantum eo loci solemnis illa formula concipitur , sed etiam 1. Paralipo. I 3. Dum . . Num ignoraris, quod Dominus
Deus Istaei dederit Regnu David Aper Israel in sempiternum , si , Ursia eius
in pactum salis 'Causam mihi videtur
oleaster collimasse , a quo mutuatus asest Pereritis Genes is . num. 2 s. acut C
scilicet coniicit ex illis verbi Leuitic. a. num. Iῖ. Nec auferes sal foederis Dei tui de sacrificio tuo, in icendis foederibus , firmandisque pactis una cum victimis, quae cedebantur , sal quoque adhibitum esse , ut sale , & sanguine foedera sancirentur, idque propterea fieri consuevisse, quia sal symbolum est diuturnitatis, propter insitam vim impertiendi rebus incorruptionem: eo itaq; aptissime significari , pactum illud perpetuo futurum inuiolatum,& incorrumptum. Argumento else potest statua illa salis, in quam versa est uxor Loth. Quae post tot cvoluta secula, tot diruta, & solo aequata solidissima aedificia, ipsa tamen integra adhuc , hodieque durat. Vide Lori
Dant si es manibus salsas. Vide ibi Pontanum , pag. 2246. de mola salsa frequentissima in sacrificiis, Lambinum in Horatium ad illud lib. 3. Ode. 23. Farra pio, ct saliente mica e dc Turneb. lib. . Aduersariorum, cap. I 3. & Pontanum in id 2Eneid.I.
Et salsa stoges, pag. 8 s 4. Ei dedi ei timorem.
Ropositae sunt Sacerdotibus a 3o Deo honestissimae pacti huius
conditiones , quarum prima est religiosus Dei cultus, qui reuerentiali ti
more continetur. Eccles ast. l .nu. i T.
Timor Domini,sicientia religiositas Chaldaeus sic interpretatur. f Dedi ci do- .ctrinam legis meae perfectam , & timuit me. J Timor enim Dei perfectio est, consummatioque doctrinae Sacerdotalis. Iob. 28. num. 23. Ecce L h limost
290쪽
timor Domini ipsa est sipientia: dc Eccl. I.num. 2 O. Plenitudo sapientis,est timere
Et timuit me a facie nominis mei pauebat. 3 Ropositas a Deo pacti conditio- 1 nes Sacerdotalis Tribus, dc libenter accepit, dc sedulis seruauit. Audi Moysen in benedictione Levi, Deuter. 33. nu. 8. H cussodierunt eloquium tuum,st pactum tuum seruauerunt. Deus
exegit ab illis timorem, illi timore filiali reueriti sunt Deum , toti diuino cultui mancipati. 1 Obseruat Maldonatus Matth. 4.
n. I o. verba illa, quae retulit Christus: Dominum Deum tuum adorabi ac legi in Deuter.c. 6.nu. I 3. Dominum Deum tuum timebis . quia Hebraico idiomate timere Deum, est illum colere, Scadorare. Sic Matth. Is .n.9. Sine causa autem colunt me; legitur apud Isai.c. 29.
Actuum 1. nu. s. Viri religiosi Graece, eulabis. Quam eamdem vocem Actuum 8. n. 2. reddidit vulgatus,viritimorari: de Luc. 2. num. 2 S. D itas, ortιmoratus. Graece . eulabes. V trumque coniungitur,Actuum IO. num. 2. δε-bgiosius,ac timens quamquam ibi subest, eustbes. Ad Hebrae I 2.nu. 28. Seruιamus, placentes Deo cum metu, orreuerentia. Graece, eulabias: quae vox proprie significat religiosum cultum, timoremque reuerentialem, quo. Diuinum numen, a Sacerdotibus praesertim, studiosissime, sanctissimeque
prosequendum, ac venerandum est.
Lex veritatis fuit in ore eius. I v i N i iuris studiosissimi, de consultissimi filerunt, doctrinamque veracissimam legis
in ot e iugiter, ac multo magis in corde habuerunt.
Et iniquitas non es inuenta in labi,s eiuN. Non attribuitur hic Sacerdotibus illa laus in scriptura fie-quentissima. Psalm. I . num. 3. Non egit Liam in tingua seua. i. Petri 2. n. 2 2.δc Isai. s s. num 9. Nec inuentias est δε- ωι in ore eius. Psaln . 33. num. 16. Et labia tua ne loquantur dolum. Psalm. 3 . num. 2. Neque est in stiritu eius dolis ut contra obiicitur improbis,Psal. 9.num. I9. Lingua tua concinnabat dolos:
qualis vero sit huiusmodi dolus , significauit Hierem. cap.9. num. 8. M. gitta vulnerans, tingua eorum: dolum locuta est: in ore μο pacem cum amico sius loquitur, Ur occulte ponit ei insidias. In his omnibus locis si excipias Psalmum 3 r. ubi est etiam nomen affine subest Hebraice, mirma a radice rama, id est, dolose agere, eludere, cir
Hic autem est vox haida. Ea vero 34 significantissima est , & exponitur a Montano, iuris cogniti peruersio, ac de prauatio : a Marcero, iniuria proximutilata contra leges,m iura. Recte Vulgatus expressit eius vim. Hoc enim proprie est, iniquitas: nam dc viri iniurij, qui contra ius , fasque proximos Opprimunt, vocantur in Scriptura filii
Illud ver5 Leuitic. Is .n. I s. n δε- cies, quod iniquum est, nec iniuste iudicabis ; Hebraice unica dumtaxat est oratio. Non facietis iniquitatem in iudicio. Deut. 3 2 mim.4. Deus fidelis,or absque via iniquitate; iustus, ct rectus. Et ν ius quidem Diuinae aequitatis, ac re- Etitudinis imago, s aut ius dicendum, aut quid decernendum esset, in Sacerdotum verbis relucebat. In