장음표시 사용
361쪽
centia, altissimoque eximiae praedestinationis beneplacito. Hanc elle germanam huius verbi vim , multis probant Legionensis in cap. I. ad Galatas
exponens illla verba, complacuit Patri vestro dare vobM regnum. Significat,inquit , regnum canorum gratuita Dei Voluntate, benignitate lue cile nobis praedestinatum. Salmeron tona. Iq. disputat. 3. super illud ad Ephcs. i. nu. s. Oiti praedestinauit nos secundum proposi- situm voluntatu sua. Graece , eudo an, beneplacitum.Sic cnim vertit Vulgatus
I IEt per eum reconciliare omnia in
ipsum, paci cans per sanguinem
crucis eiuου ,sue quae in terris,
A L i D o ictu iugulat Haereticorum causam. Nempe ex
gnitate promanauit , ut qli libet cius achio , aut guttula sanguinis in cruce fusa, dc aeterno Patri oblata, habuerit valorem infinitum ad placandum caeleste numen, reconciliandumque illi humanum genus. Tantumque abest, ut haec reconciliatio Angelis referenda sit acccpta, ut ipsis ctiam Angelis Christus tanquam eo. rum caput, omnem gratiam suis meritis obtinuerit. Terminos Commentari j transilirem , si de gratia collata Angelis Christi merito disputarem:
Christus vero dicitur pacificasse etiam ea,quae in canis sunt;non quod Aimclos in peccatum prolapsos, Deo reconciliarit, qui fuit Origenis error,
ut rcfert Sixtus, lib.6. Bibliothecae, notatione II o. quem errorem Rustinus impingebat etiam Hieronymo, referente eodem Sixto , notaἰit ne Suar. disput. r. sech. 2. Sed
quia paci are, idem est , ac interturbatum aliquid ad suti ordinem, tranquillitatemque redigere: & certe tot spiritibus cailestibus de gradu suo deiectis, atque ad inferos detrusis, illorum ordo a Deo constitutus, labe factatus omnino fuerat. Quem c liri sus pacificauit, suppleto numero per homines. Sic exponit August. in Enchiridio cap. 62. verba illa ad Ephes. i. nu. t o. instaurare stc. In ipso, inquit, instaurantur, quae in caesis sunt, cinnid, quod inde in Angelis lapsum est, ex hominibus redditur JMelius fortalle Graeci , Chry- I42 stom. Theophilach. OEcumen. in
hanc sententiam concorditer CXpΟ-nunt. Hostiliter dissidebant a nobis Angcli, cum Dominum silum viderent , ab hominibus per sun mam impudentiam iniuria assici, scelere violari : mittebantur illi saepe ad terras, ad inferenda grauissima supplicia; contrἱ vero nulli hominum aditus patebat in cassum. Christi ergo sanguine , effractis his repagulis, hominibusque ascitis in illam calestem ci
uitatem , Omnes velut conciues paca
tissime conuersantur. Interfecisscilicet Chri siti inimicitias in semetipso , ct veniens eis angeli ruit pacem, ad Ephes. 2.ntim. i6. lino & ipsi Angeli, nascente Domino, iam tum pacem hominibus annuntiarunt,Luc. a. num. ι ἡ & quasi dextras cum infensis antea holli bus coniunxerunt : ut exponit Cyprian. trach. de Natiuitate Domini, & Gregor. homil. 8. in Evangelo
362쪽
Et vos cum essetis aliquando alie
nati , ct inimici sense in operi
bus malis: nunc autem reconci-- liauit in corpore carnis eius per
A M eximiu beneficium collatum per Christi mortem in homines uniuersos , docet Apostolus , s pociatim etiam pertinuisse ad Colossenses. Nempe quos demersos idololatriae tenebris transtulit Christus ad Euangelii lucem:
foedatos peccatorum sordibus, effuso cruore detersit: abalienatos a Deo, ac dedita opera in flagitia ruentes, Patri reconciliauit. I Solet vero Apostolus resticare memoriam illius miserrimi temporis, Cum nondum erat oborta veritatis lux, ut in hac epistola, cap. 2.num. I 3. de ad Ephes. χ. num. I. Et vos cum e setis mortui delictis, ct peccatis vestris. Et cap. F.num. 8. Eratis enim aliquando
tenebrae. r. Corinth.6. n. I I. cum com
memorasset atrocissima scelera, subiungit: or hac quidam fuistis. Idque efficie duplicem ob causam. Primo, ne efferantur donis a Deo acceptistorque de te la rueda de la vanidia presente, mirar tis pieH lovisos de la viri passari, I. Cor. I S .num.9. Non sium AEgnus vocari Apostolus, quoniam persequutu sium
Ecclesiam Dei. 63 Deinde, ut perpendentes se e tenebricoso caicere extractos,& ad regale solium euechos , tantorum bonorum, largitori, ut par est, immortales gratias agant. In hanc gratiarum actionem prorumpit ipse Apostolus, i. Tim I. num. I a. Gratim ago ei, Urc. Et
quisi exaggerans beneficium , quod esset collatum immerenti, subdit: qui prikt bla*hemin fui, O persequutor, er
Raece, at ama: quam vocem va- IAgrie vertit Vulgatus. Luc. 2.n. II.
mente. Di fer sit stuperbos mente cordis sui, id est,capit eos,atque irretit suis ipsorum consiliis. Comprehendit sapientes
in astutia eorum. I. Corint . . num. ls.
&Iob s. nu. 13. Vel per hypallagem, dissipat consilia,& cogitationes si
perborum,ut aduersos exitus sortianis tur. Sic etiam reddit Matth. 22. n. T. Marc. II. num 3 o. Lucae IO num. 17. Ex omni mente tua Et 2.Petr. .num. I. Sinceram mentem. Ad Ephes.q. nu. I 8.
Tenebris obscuratum habentes in te luctum. Eodem sensu , quamuis non eadem
Et quidem spectata vi, & proprietate verbi dianoisthae, quod interdum significat deliberare, statuere; inιmici . a sense, idem est, ac deliberato, consulto, non per lignorantiam, aut caecum animi impetum sed ex consilio , ex proposito. Quod ut exaggerat malitiam Colossentium , ita mirifice existollit Christi gratiam. Eadem etia vox exprimit affectum, I r& quidem tenacissime adhaerentem, ex antegressa deliberatione. Quod ait
Hieremias cap. 3 I. num. 3 3. Dabo legem meam in visceribus eorum; Paulus expreta ad Hebraeos I o. num. I 6. In cordibuου eorum: & cap. 8. num. Io. In mentem eorum. Graece , dianian. Ad Ephes. I .nu. i 8. Illuminatos oeulos cordis
nostri. Vbi etiam subest eadem V X. Iam erso liquet, hac sice significari, Colostenses 3c mente , & affectu abhorrui sse prorsus a Deo, in coenoque peccatorum alte defixos haesitasse. In corpore carnis eius. Non redundat hic genitivus:imo I 8 cruentat, & lacerat haereticos; praecipue Basilidem ; qui teste Epiq
363쪽
phanio haeresi i . afferebat ,,Verbum assumpsisse corpus aereum, ac mer phantasticum: atque adeo neque passum, neque mortuu vero fuisse .Eum-dem defigit ad Hebr. s.nu. s. In diebus carnis , Hoc est, cum in carne versatus est inter nos; phrasi Apostolo familiari. χ.Corint. I9.n. 3 . ad Galat. 2. n. χο .ad Philippens. .n. 22.& 26.
Exhibere vos sanctos, ct immacinculatos, ct irreprehensibiles coram ipse. Vit hic uberrimus fructus passio-T nis Christi susque eo cumulate peccatorum sordes eluisse , adeoque copiosum aperuisse Θmnibus gratiar fontem, ut, si velint, nulla certo grauior labes animis insideat , quae in Dei oculos possit incurrere. Lucae I. num .7 3. Daturumst nobis,ut serviamus siti in sanctitrare, di iustitia coram ipse. Ad Ephes. i. num . . Vt essemm sancti, er immaculati in con fecIu eius. Cap. s. num. 21. Vt sit sancta, ct immaculata. Ad Titum a.num. i . Vt mundaret sibi populum acceptabilem. 1 so Et obseruandum valde est illud, quod adiungitur coram Use,sue,in contectu eius e qua phrasi non fallax, &ominum opinione nixa , quorum oculis imponere facillimum est ; sed solida & expressia virtus significatur, Det,qui falli non potest, iudicio com-
probata. Apocal. I . n. s. Sine macula enim sunt ante thronum Dei. V bi si1best eadem vox,quae hic amomi e quibus ne 'Momus quidem ipse possit aliquid
obiicere, quod Dei oculos offendat. Et agitur illic de sanctitate, quam iusti habuerunt in hac vita, VI probat, R ibera num. II & I9. 3 1 I Iuda: num. 24. Potens est vos eonfiem uare sine peccato, ct constituere ante con instet bim gloria siua immaculatos 2. Petr. . mo. I 6. Satagite immaculati, ct ime uiolati ei i-eniri , hoc est, illius oculos quaerite , illi duntaxat vos probate. Quod uberius prosequitur idem Apostolus Epistola i. cap. 3. num.A. post qua in vituperailit superfluum corporis cultum , auro, vestibusque nitentem, subiungit. Sed qui absconditus est
cordis homo , in incorruptrbsutate quieti,
ct mori si spiritus , qui est in con fiatu
Dei locuples. Hic est scilicci veru S.germanusque cultus , animus virtutibus
Quaerit Augustin. tom. lib de Per. I S a sectione iustitiae contra Caelest. quomodo Iusti dicantur immaculati, de irreprehensibiles cora Deo, cum saepe clamet Scriptura, nemine vi ucre sine culpis, saltem leuioribus ξ Et resp-det. Ingredi sine macula non absurde ille dicitur, non qui iam perfectus es, sed quia ad ipsam persectionem irreprehensibiliter currit, carens criminibus damnabilibus; atq; ipsa peccata venialia non negligens mundare eleemosynis. J Sic Augustin. Coti firmat ex plo Pauli ad Philippen. 3. n. I 2. Non quod iam acceperim,aut quod iam permus sim. 2cce ingenue fatetur Apostolus, se non esic persectum : re tamen paulo post subdit, num. II. uicunque ergo terfecti sumus , hoc sientiamus. Quia scilicet perfectio huius
vitae in eo sita est, ut persecte curratur ad conseque iam illam ipsam persectionem;est autem perfecte currere, non solum non insistere, aut regredi, sed nec lente,aut remisse ingressi.
Si tamen permanetis in e funda -
ii, se subiis , ct immobiles asse Euangelis, quod audistis. δη qu si quadam correctio IS
sentcntiae superioris i sed plena Apostolicae prudentiae,
364쪽
caelestisque artifici j plena vehemen
tiae, SI acrimoniae: non hortatur mo
do , sed pungit. Christus vos eximiis donis cumulauit/ traduxit ex flagitiosa vita ad persecham , de omnibus numeris absolutam lanctitatem: sed
coepi ile nihil prodest , si vos patiamini haereticorum machinis abduci a a Veritate, a spe dimoueri. i s Similis locus est ad Rom. 8. nu 8. tu autem in carne siunt, Deo placere non psssunt. Vos autem in carne non es ta , sed in tyiritust tamen Spiritus Dei habitat in vobis. Hoc est, iam non paretis appetitionibus carnis , quae aduersantur
diuinae legi, sed sequimini ductum
Spiritus;u tamen Spiritus dona in vobis perseuerant, neque ea nouis peccatis abiecistis. Et cap. II. n.2 2. In te tem bonistatem Dei , si permansieru in I s s bonitate, alioquin ct tu excideris. Ad Galat. 3. n. 3. Sic stulti essu, ut cum stiritu
coeperitis,nunc carne consiummemini Tan
ta pals effiae sine causa s Si tamen sine
causa: id est: quae ista dementia est, clim tam insignia dona vobis contierint ex fide , & spiritu, sine legalius ccremoniis , nunc ad cas miserὰ prouolui,& pati vos Iudaico ritu circuncidi λ Graues sane persccutiones passi estis:& tamen omnes sine fructu
passi estis , si quidem fidem deseratis.
Ad Hebr. 3. num. I . Participes enim
Chri b d freti fumi: si tamen initium substantia eius scilicci fidem que ad
mod praedicatum est in uniuersi
creatura, quae seb caelo est. t in V X plicaui supra n. 6. sed nunc ite-c rum,atque iterii inculcauit Apostolus, ut puderet eos cogitare de mutanda ea fide, quae iam ad omnes fere nationes penetrauerat.
mini aer. SVam etiam auctoritatem interpo- nit; quam aequissimum est , eos reuereri ; nec sibi turpi desectione
NUMERUS XXIV. 9 nunc gaudeo in pastionibus pro
vobis, o adimpleo ea, quae δε- sunt passonum Christi, in carne mea, pro corpore eius, quod est Ecclesia. O cv s difficilis, & a Theo- UT
logis iecentioribus aduersus nostri temporis Haereticos solertissime excussus. Hinc enim stabiliuntur tria praecipua fidei dogmata , quae istae inferorum furiae labefactare machinantur. Primum est, in
Ecclesia communionem esse Sanchorum. Sunt enim fideles eiusdem corporis membra, ad Roman. I 2 num. s. ad Ephes. I .num a 3 .6c cap.4.n.4.& I. Corint. l2.num. I 2. Atque adeo sicut in eodem corpore humano vnumquodque membrum, no in suam tantum , sed in aliorum etiam utilitatem operatur; sic membra viva huius mystici corporis,nempe Iusti,non solum sibi mereri, sed suis bonis operibus alios etiam iuuare possunt.Signate ad satisfaciendum pro peccatis et i ta ut opus unius, alteri applicatum, valeat ad remissionem alicuius poenae temporalis obtinudam. Hoc dogma confirmant illa verba , qui nunc gaudeo in Psombm pro vobis: quae, ut produnt ardentem Apostoli charitatem , qui vincula , quibus constrictus teneba tur,gaudens perferebat.& afilictiones illas Colossensibus liberaliter com
biliter sibi deuinciunt,confirmantque in
365쪽
118 in suscepta fide. Atque hic est nexus huius sententia: cu superioribus: haec caula,quae impulit Apostolum ad hoc
Huc spectat illud 2.Timoth 2. n. s. In quo laboro Urue ad vincula,cte. Ideo omnia seu tineo propter electos, ut re ipsi
salutem consequantur. I . Cor. I .nu. 3 l.
uotidie morior propisr vestram gloriam. Quamuis enim Vulgata Clementis 8. legat, per venTNm gloriam, conformius Graeco, ubi est ne . particula iurantis: iurat enim Apostolus per corum gloriam , tanquam per rem sibi chariorem vita ; sed nihilominus illa verba admittunt etiam priorem sensum:& ita exponunt ipsi Graeci. Chrysost. homil. o. I Non solum, inquit, non doleo, sed glorior, ista pro vobis
ferens.J Sic Theodor. Photius OEcumen. & Theophil. 1 Alterum dogma est, Christum quidem cumulatissime quoad tussicientiam pro omnibus satisfecille: caeterum ut haec abundantissima Christi merita in nobis essicaciam sortiantur; aliquid illis deest , nempe applicati O, quae cit velut conditio ., sine qua non: atque ad hanc ipsam applicationem valde conducunt Sanctorum preces, corporisque amictationes , Deo pro nobis oblatae. Atque hic est germanissimus sensus verborum Apostoli: laborando enim pro Euagelio, subcundo multa perpessu aspera in carne sua,
supplebat defectus psssionum Christi, pro corpore eius, quod est Ecclesia, idcli, vice ipsius Christi sui indicat
Verbum antAnapiorH cius merita fidelibus applicabat. iso Extant huius rei luculentissima testimonia apud eumdem Paulum,praeter illa duo proxime commemorata. Ad Philippens. i.num. i 2. Quae circa me sunt, magis ad profectum venerunt Euangeli j:ita ut vincula mea manifesta fieret in Christo in omni praetorio ,& in caeteris omnibus: & plures e fratribus in Domino, confidentes vinculis meis, abundantius auderent sine timore verbum Dei loqui. JEcce uberem fructum promulgatio. nis Euangeli j perceptum e vinculis
Pauli 2.Cor. l. n.6. Sive autem tribulamur Pro ves Tra exhortatione ,'salute.
Vbi ponderat Caiet. Apostoli tribu
lationes vehemens esse incitamentum
ad perferendos labores Euangeli j ; ac proinde ad implendum id quod deest passionum Christi, ut explicat statim:
qua operatur tolerantiam earumdem paμμmem,quin st nos patimur. V i de mira
bilem cssicaciam pastionum Apostoli: suis passionibus obtinuit fidelibus, ut
similes passiones tolerarent: ut corpus mysticum conforme esset tuo capiti: Vt per varias amictiones viam libimuniret ad regnum. Tcrtium denique dogma est: omnia I 6 Iopera Iustoru,quae procedunt ex gratia , prater meritum nouae gratiae , dc gloriae, habere etiam vim satisfaciendi pro p xna, quatenus adiuncta habent aliquam dissicultatem. Innumera ergo opera satisfactoria superfia erunt Sanctis, & praecipue sacratissimae Virginiquae,ut omni vel minima labecula caruit, ita nullo reatu poenae fuit obstri-
aliis viris per secti stimis , qui
multo plura pertuler ut, quam necelle fuit, ut luerent poenam temporalem,
culpis suis debita. Quamuis ergo solae pinnae,quas perpessus est Christus, fatis, superque esse potui flent: tamen ad maiorem iustorum perlectionem , de
charitatis communicationem Voluit,
Sanctoru satisfactiones suis coniungi, & in Ecclesiae thesauro reponi ; &per illius mini liros ex acceptatione
diuina fidelibus applicari qui subsidio
communis illius thesauri ad poenae temtioralis redemptioncm indigeret. In hanc sententiam ait Paulus, sic I 62 adimplerem carne sua eatquae desunt
366쪽
passionum Christi ad hunc thesaurum recondendum : dc cum addit pro corpore eius, quod est Ecclesia, aperte significat, se non solum sustinuisse passiones, ut coniunctae Christi passionibus sibi gratiam,& gloriam promererent, sed etiam ut in Ecclesiae uni iteris utilitatem redundarent. Poterant autem prodesse Ecclcsae etiam secundum vim satisfaciendi pro poena. Sed quia loci dissicultas me longiorem fecit, videantur e nostris Saliner. disput. 3. pag. 9O7. Bellarm. lib. i. de indulg. cap. s. Valent. lib. de Indulg. cap. I. pag. 879. Suar. tom. 6. disputar. 48.
Cuius factus sum ego minister.
Ci Lic ET Ecclesiae, ut constat ex Graeco. Paulo ante vocaverat seministrum Euange- iij, sed ibi sermo est de re,quae dispensatur : nunc de personis , in quarum gratia ministrabat. i .Cor num. I. se etiam appellat ministru Christi. Suia est in his locis vox diaconos: quae de se indisterens est ad significadum etiam profanum minis eri u ,ut patet Matth.
frequentius significet sacram diaconiam, de Christo etiam applicetur,ad
I6 In eodem cap. I s. num. I 6. ut sim minister Chri si Iesu in Gentibus, subest altera vox liturgm: quae etiam attribuitur Christo , ad Hebr. 8. num T. 2. sanctorum mini ter, idest, Pontifex ingrediens Sancta sanctorum.Vnde Riber. ibi .num. 3. dc Tolet. Rom. I S. -- not. 9. Obseruant, liturgon esse SacrO- Ita ut repleuerim Euangelium Christi. rum ministrum,seu Sacerdotem: quae Significat enim copiosissimum suae obseruatio non est perpetuo vera, ut dispensationis fructum: est namque constat ad Rom. 33 . n. 6 . ad Philipp. 2. Euangelium. seu verbum Dei, ut retenum. a I.de ad Hebr. I.num. 7. quoddam, quo pistra concluduntur.
Secundum dissensationem Dei,quae data es mihi in vos.
NEmpe in Gentes:ad Galat.2.n .e . Is S de alias saepe. Ad Ephes. 3.num. I. Pro vobis Gentibus : si tamen audi fisdinfensationem gratia Dei, qua data est mihi in vobis. Vtrobique est Graece
oeconomia, I .Cor num. l. Diffensatores m7steriorum Dei. Graece, oeconomine cuius vocis germana proprietas est, ut probat Maldon. Luc. I 6. num. I. Nisus domin dissensatre. Huius oeconomi munia expressit Christus Lucae a. i . 42. suis putas est fidelis dissensator, N' prudens, quem connituit Dominus
supra familiam siuam, ut det illis in tempore tritici menseram' in
Talis dispensator extitit Paulus I 66 multiformis gratia Dei, I .Petri 6.ta. I . Fidelis quidem I.Corinth.4.num. 2. Scprudens: squidem caelesti prudentia ductus, & omnibus omnia tactus, his doctrinam fidei; aliis Sacramenta ministrabat: his suppeditabat temporalia; illis de ministris Ecclesiae prouidebat: aliis,ut pueris, lac; aliis, ut infirmis, olus;aliis vero tanquam perfectiypralebat solidum cibum. Aliis bene ficia sanitatum; aliis edebat signa vim tutum. Diuersis denique diuersa pro ratione temporis,loci, de person rum, prudentissime dispensabat. .
Communis expo filio: ut exequar IDei consilium ab aeterno definitum,& per s uos Prophctas promulgatum, de vocatione Gentium ad fidein Suspicor,exponi etiam poste,Vt exponit Toletus illud ad Rom. IS. nu. 39.
367쪽
168I69 Ac proinde, implere verbum Dei ierit, innumctabilem hominum multitudinem pertrahere ad Euangelium: sicut implere rete , est, copiosam piscium
mysterium illud agnouit, quod vix
Petrus , Apostolorum Princeps, post demissum e caelo linteum , immundis
Mysterium, quod absionditum fuita seculis,es generationIbus.
Est appositionem haec subiungit: quod indicat articulus torco haerentque mirifice cum eo, quod praecess erat, ut iam videbimus. Mysterium proprie arcanum quiddam , quod in vulgus efferre , & non initiatis enuntiare , nefas esset: uno verbo est sacrum secretum. I. Cor. I . n. 2. Et nouerim isteria omnia. Matth. Is .num. II. Vobis datum est nosse m/ria. Et quoties in editione vulgata legimus Sacramentum, Graece subest
Mysterium hoc a saeculis absconditum,quidam interpretantur Incarnationem Verbi ed neque congruenter contextui ; neque aliis Apostoli locis, Ut ex germana explicatione constabit. Est enim hoc mysteri u vocatio Gentium ad Euangelu gratiam. Chrysost. homi l. s. f Homines lapidibus stupidiores ad Angelorum subito dignitatem evehere,reuera gloria est, ac my
steri j huius diuitiat. J Eade Theophil.
& Theodoretus. Mysterium scilicet vel ipsis Apostolis abscoditum, eciam postquam Spiritum sanctum accepe
runt. Actuum Io. num. AS. dc cap. I I.
num. 1. disceptabat aduersus Petrum, quare introisti ad viros praeputium haben- res Vr plane fuerit admiranda illustratio Simeonis Luc. 2. nurn. 3 i. qui primo intuitu Infamis fasciis obuoluti, animantibus refertum, penetrauit. In huius rei confirmationem est i o insignis locus ad Ephes. 3. num. 2 & 3. tum mihi factum est Sacramentum
Graece, mysterium, ut num . . in mysterio Christi in quod alijsgenerationibus non est agnitum flijs hominum. Explicat
deinde, quale tadem sit hoc mysteri u . Gentes esse cohaeredes, ct concoForales, crcomparticipes pronvssionis eius in Christo Iesu per Euangelium : cuim factu, pnfiminister. Vide, quam consentanee his, quae nunc exponimus. Nullius enim animum subiret,Gentiles,hoc est,cultores lapidum,ac Daemonu, atrocissimis flagitiis coopertos,meras belluas, adituros esse caelestem illam haeredit icta futuros membra viva huius corporis mystici;ac de influxu capitis,scilicet Christi,uberrimos gratiaru fontes percepturos:quod est,esse cohaeredes,concorporales, de compacticipes. Propterea subdit n. 8.AMihi omnium III sanctorum minimo data est eratia hac, ingentibuι euangeliUre inuestigabiles diuitias Clmisti,idest,impervestigabiles,latentes in tam abdito mysterio : n. Io. τι innotescat principatibus, ct potestatibus in Glestibus per Ecclesiam multifo nras sapientia Dei. Quae verba egregie demonstrat VaZq. t. 2. in I. p.disp. 1i s. cap. a .explicari non posse de mysterio Incarnationis : nam illud, antequam Paulus praedicaret, etiam quoad omnes circunstantias, Angelis innotuerat : sed significant, noua quaedam, dc mirabilia edenda esse in Evangeli j promulgatione ; in quibus Dei bonitas , & lapientia reluceret: quae cumferent in conspectu Angelorum , necesse crat, ut illis innotescercnt. Ad Rom. I , .nu. 2s. Iuxta Euange- I7 alium meum, o praedicationem Iesu Christi , secundum reuelationem mseri , tem- 'poribus
368쪽
poribus atemis taciti. Tacitum vocat temporibus aeternis, ut hic , absconditum a seculis , Ur generationibuου. Lege VaZq.tOm. 1 .in I .part.disp. 3 3. num. . & Riber. ad Hebr. I. num. II. Subiungit Apostolus, in cun iis gentibincogniti. ut in hoc loco.
Nunc autem manifestatum essanctis eius,quibus voluit Dein no
tas facere diuitias gloriae secra
menti huius in Gentibus. I73 Erspicua est iam sententia, mensque Apostoli usque ad
fine capitis. Tunc vero praecipue patefactum est hoc mysterium, cum Princeps Apostoloru in illa verba prorupit, Actuum Io. num. I . In veritate comperi, quia non est personarum acceptor Deus, sed in omni genteri e c. Quibus consonant illa ad Roman. 3.
Ia. 29. Au Iudaeorum Deim tantum' onne
Cr Gentium Z Obstupescebant scilicet fideles Actuum i o. nu. I. VTa er innationes gratia Spiritu sancit ususia est. Hae sunt diuitiae gloriae huius mysterij, ut iam vidimus ex Chrysost. 17 Neque vero satis fuit Apostolo, gloriam mystcrij dicere: sed exaggerationi exaggerationem adiungens, diuitias gloriae nuncupauit:phrasi illi fre
I6.8c ad Pili lipp. 4.num. I9. Et reucra Gentium vocatione ostenditur Deus diues in misericordia , ad Ephes. 2. nu. q. diues in omnes, qui imiscunt istum , ad Roman. IO. num. I 2. Quae diuitiae longe clarissimam reddunt Diuinam gloriam.
Quod est Christus , in vobis stes
AE sunt diuitiae huius Sacramen- IT sti: Christum annunciatum vobis fui sie : vos erectos cile ad concipiendam spem caelestis illius gloriae. Graece est os, dc resertur ad diuitias, quas ipsi pluton appellant. Quomodo Christus dicatur stes no fra, Vt I .Tim.
. num. I. explicui supra num. I.
Ruem.nos annuntiamus,corripientes omnem hominem, o docentes omnem hominem, in omni sapientia, ut exhibeamus om
nem hominem perfectum in Christo Iesu.
I Ds, quam strenue suas partes agat:quam longe, lateque diffundat Euangeli j lucem: quo aspirent eius conatus. Effracta sunt legis repagula: patet iam aditus violentis: nullos deinceps cancellos praefigit Apostolus: omnes ad fidem,& pcrfectionem vocat : Omnes prodata sibi caelitus sapientia, in fidei, ac morum doctrina instruit.
Corripientes. G raece, nutbetistes. V ul- I76gatus c. 3. n. l6.Vertit, commonentes. Et
certe germana vis huius verbi, licet interdu spectet ad severitate,sequenti sis congruit Apostoli mansuetudini: qui in exhortationibes obsecrabar, ε Omiter appellabar, saepe laudibus efferebar, denique bladissimis verbis,&amore spirantibus utebatur. Actuum
2Ο n. 3I. Per triennium nocte, ct die,non cessam cisi lacrγmis monens unumquemque - m. I. Cor. q. n. I 4.Non ut con undam
vos, haec scribo ; sied ut filios meos charissia
mos moneo. Vtrobique est ide verbum, Vt 2.Thessal. 3.n. i s. Nolite quasi mimi cum existimare sed con ite, ut fraIrem. . In
369쪽
377 In omnisapientia. Perspicuum cst, Apostolum hie no gloriari de sapientia, ut nec iactat se de prudentia, cum, eam sibi attribuit ad Ephes'. num. . sed agnoscit, quae a Deo donata sunt illI I .Cor. 2.num. I 2. & praedicat Dei' donum, ut sibi auctoritatem conciliet, dc impostoribus fidem deroget. Et congruentissime Gentibus,quq pollebant sapientia, latus est Apostolus sapientissimus ; Iudaeis autem Princeps Apostolorum , fgnis , prodigiisque conspicuus: quoniam N Iudaei signa
petunt, ct Graeci sapientiam quaerunt. I. Corint. I. nu. 22. Haec sapientia caelestis ex omnibus Apostoli verbis emi- . cabat. 2. Pecr. 3. num. I s Sicut ct charissimus β.iter noster Pauliu sicundum δε-
iam sibi sapientiam stri ιι vobis.
NUMERUS. XXIX. In quo se laboro.
tς exequendum elaboro. Quis commemoret, quos labores pertulerit Paulus in Evangeli j promulgatione 3 Aliquos.ipse recensct 2.
Corint. 6. num . .& cap. I I. nu. 2 . Iulaboribus plurimis, an carceribus abundantius,in plagis seupra modum. Fidenter
itaque asseuerat. I. Cor. I S. num. I S.
Abundantius illis omnibus laboram , scilicet Aposrolis.
.cinando. I79 Raece agonizomenos, hoc .est, eni- axe, totis viribus, & omni. contentione depugnans. Ducta metapho-aa ab iis,qui in agone decertaban r. I. Cor. 9.num. 2S .& 2. Timoth. I. nu. s. Verbum ipsum Graecum reliquit Vul- gatus Eccles. q. num. 33. pro iustitia agonizare pro anima tua. Luc. I 3. n. 26. sic expressit idem verbum: Contendite
intrare per angugam portam. Ioan. 18.nu. 36. Asmnfra mei utique decertarent. Vbique significat virium contentio
Secundum operationem rim, quam operatur in me. Ihil sibi arrogat: ctiam labores I 8o
ipsos spore toleratos Deo refert acceptoS.Sic I .Cor. I S . num. I O. postquam alteruit, Abundantius sita omnibus laboraui, continuo subdit, non e oautem , sed gratia Dei mecum. Graece, . energia pro pric,6 aciti;Vt ener es, efficax et Hebr. q. num. I 2. 'Assirmat
ergo , se quidem exorbutile labores, certamina iii peralle in Evangeli j promulgatione. Verum haec non esse attribuenda suae imbecillitati, sed cfficaci stimae , tua fultus es , Christi virtuti. Haec est vis vocis energiae. Ad Philip . 3.
num. 2I. Secundum operationem, raece energiau,Potentiam efficaciam) qua etiam
possit siubi cere sibi omnia. Tria simul
coniunxit ad Ephcf. I. num. I9. Secundum operationem potentia virtutis eiusd 7 c. φ .num.7. qui locus mirifice congruit cum praesenti cuim factus sim mini fer sicundum donum gratia Dei, qua data est inibi secundum operationem
In virtute. Vbest vox rinamis, virtus, seti po- I 8 Itentia: de qua multa supra nu. II. Hac virtute continebatur admirabilis efficacia vel bi diuini, & potestas patrandi miracula,cratque quasi ligillum praedicationis Apostolicae E sellii pendiete. la diuisa, sint de los Apostolis. Propterea iussi sunt tantisper se continere , neque aggredi tam arduum
munus,donec induerentur vini Ate eae alto. Luc. 24.D. 9. Postquam Vero,iacceperut
virtutemsuperiurientis Si risus Saucii, ,
370쪽
Actuum I .num. 8. mrtute magna reddebant Apostili testimonium resurrectis-81 nis Iesiu Chris Fi. Actuum 4. num. . Id ipfuin assirmat Paulus de sua praedicationc ad Roman. I S. numero I9. In virtute signomm , ct prodigiorum , in virtute Spiritus Sancti. Er I. Corinth.
2.num . . Praedicatio mea non in persua- .
sibilibus humana sapientia verbis , sed inoffensione Spiritus , ct virtutis 2. Cor.
I 2. num. l 2. Signa tamen Apostilius
mei factasiuni Aper vos in omni patientia, in signis , ct prodigys, er virtutibus.
. Actuum. I9. num. II. mrtutesique non
quaslibet faciebat Deus per manum Pauli. Hoc demque illud est , quo claudit Marcus suum Euangelium: Praedicaμerunt ubique, Domiho cooperante Graecὸ, synerguntos i energiam , & essicaciam verbo tribuente ct sermonem consimmante sequentibus istac.
enim indicat, Apostolu reddere rationem, cur comm morauerit labores, & certamina, eOrum caula susceptam empe ut sibi persuaderelit, illorum salutem Apostolo esse charissimam: quod mire valet ad deuinciendos animos, dc quasΙ praeparandum solum ad doctrinae latus accipiendos.
beam : nimirum ea res nos anxios , &solicitos tenet, quae nobis valde cordi est:& ad pastorem proprie spectat, sti. mulari de ovibus. Ad Roman. I 2. numero 8. O praeest, in siolicitudine. Quam operam egrcgie navabat Paulus, 2. Corinth. I I. num. 28. instantia mea quotidiana, solicitudo omnium E clesiarum.Sed in his duobus locis,licet sit eadem vox Latina , Graeca tamen est diuersa. In illo ad Roman . Spude, idest , vehemens animi intentio , siue studium. In hoc ad Corinth. meramna: proprie solicitudo suspensae timore eventuum futurorum; quae dum animum pungit, stimulos scilicet admouet ad illam ipsam. contentionem assilibendam. Hic vero grandior, & significantior subest vox, helicon agona : quantum certamen habeam. Ita solet reddere Vulgatus eamdem vocem scuius vim exposui cap. r. num. 29.ὶ ad Philip. I.
num. 3o. Idem certamen habentes. I .Timoth. Vnu. I 2. Certa bonum certamen. . 7 .& ad H ebr. I 2 .n. I.
Non dissiteor , etiam a Vulsatoem verti silicitudinem, I. Thessal. 1.1. sedebim di solicitudo conida est, quae cruciat animum dea intis cum sanguinario hostc: at -ctu , unde non modo VI-aonorque pendeant, quae homini-
solent este antiquissima ; sed illa, salus,in omnem aeternitatem duratura,exitu pr*lij contineatur. Vide, quam solicitus erit de victoria, qui confligit. Huic coniecturae fidem etiam facit, quod vehemens illa amictio , angorque Christi, qui sudorem sanguineum illi expressit, agonianominatura Luca, cap. 22. num 43. hoc
est,maestissima quaedam solicitudo.
Et pro ijs , qui sent Laodicia.
VRbs erat finitima Colossis, cap.
Et quicunque non viderunt faciem
olligunt hinc nonnulli, Apo- sstolum nondum de facie notum Colossen