장음표시 사용
441쪽
Claudius discedere omnes Iudaeoya Roma. Sed erat foeda ex pullionis causa ; scilicet quod crederetur natio ad tumul tuandum procliuis, ut refert Suetonius in Claudio cap. 1. Quo spectat acris illa querimonia Actuti I 6. n. 2 o.
H homines conrurbant ciuitatem nostram,
cum sint Iudaei. Eiecti item Roma sunt a Tiberio, ut scribit Suetonius cap. 3 s. quia per
speci cm religionis nobiles matronas auro , gemmiique expilarunt. Rem gestam pete ex Iosepho lib. I 8. anti
Christi a I. Sic vagi, Sc errantes, abiectissimis, sordidissimisque ministeriis vita aegre
tolerabant. Probant erudite Baronius tona. I. anno Christi s .eu Maluenda, lib. ii. de Antichristo , cap. 3. ad cophinum fit ille redactos, ut egerendis ruderibus, terraque deportandae suas operas elocarent: alios permutandis vilissimis mercimoniis, id est , minuris ramentis , utrinque lulphuratis ad flammam facilius concipiendam , victum quaeritasse. Lege Raderum in Martiat. lib. i. Epig. 3 S. Denique Iudaei adcδ erant pannis squalidi, illuvie, ac paedore obliti, ut
teterrimum e corpore foetorem exha
larent, vulgoque ludibri j causafoetenses, vocarentur I de omnibus ita essent an uili,&execrabiles, ut vel fortuitum eorum occursum oculis horrerent, animo auersarentur. Lege Maluendam citatum , & Baronium t Om. I. anno Christi 72. cap. 2 I.
Raece subest etiam particiolum Aoristi, cara ess quodpζr praeteritu potuillet enuntiare Vulgatus, ut reddidit Tertullia.
lib. s. contra Marcionem. Legem mandatorum stentemtys vacuam facit. V ideibi Pamelium lautat. 273. Late explicaui hunc locum , & contuli cum altero quam simillimo, ad Colossen. a. nq. 34. Delens, quid aduersum nos erat, chirographum decreti. Summa est, Mosaicam legem,quae in decretis sita erat, Graece en dumasi, in dogmatis,& pl Citis , quae ex mero decernentis placiato obligabant, in cruce fuisse ab olbiam , abrogatisque decretis antiqua- tam , ac prola de maceriam diuisonis omnino dirutam.Adscribam hic Ambrosi j, vel potius Remigi j verba in Commentario. Quia legem , quae
data erat Iudaeis in circumcisione , &in neomeniis, dc in escis, & in sacria crificiis,& in Sabbatis euacuauit:hoc est, cessare iam iussit,quae oneri erant, M sic fecit pacem. JAppellatur vero ea lex mandato- lrum, quia continebat sexcenta tredecim praecepta legalia de iure Diuino indispensabilia, ut recensent Abulens.
in cap. l . Ruth.q. 24. Galatinus lib. I r. cap. 4. Burgensis i. pari. Scrutinij, dist 8. cap. s. oleaster Genes 3. Heririquea lib. i. de Sacrament. cap. 7. n. I. Lorinus Act. i 1.versio. V legas Apocalyps. 2. Comin A. sect. s. Vt iure optimo dicatur ca lex fuisse iugum, Actuum i s. num. I o. uod neque Patres nostri, neque nos ferrare potuimus. Augustinus serm. 0. de Verbis Domini, vocat, sarcinam innumerabilium obseruatιonum. . Sed, quod magis est mirandum , Deus ipse de legalibus hisce dogmatis ut exponit Theodoretus
ita pronuntiat Ezechiel. 2 o. num. 1 F.
Ergo ct uo dedi eis praecepta non bona, ct iudicia, in quibus non vivent. Vaticinio congruit Apostolus ad Heb. 7.num. IS.'Reprobatio quidem fit prac dentis mandathpropter infirmitatem eius, ct inutilitatem.
442쪽
s 8 Quaeri hic merito potest,quo te pore abolita, & abrogata sint ista decreta : & placet sententia Gabrielis
VmqueZiom. 2. in primam secundae, disput. Igo. cap. I. eodem ipso momento , quo Christus Dominus in Cruce sanctissimam animam efflauit, novumque Testamentum sua morteratum fecit,reuocatum,& abrogatum antiquum, ceremonialemque legem fuisse extinctam. Confirmatur haec sententia ex cap. . ad Hebr. num. I 2. Transtino enim Sacerdotioo necesse est, vis legis translatio Dr.in ara enim Cru- eis Christus functus est summi Sacerdotis munere , Sc unam pro pecoatis offerens hostiam , ad Hebr. l o. n. I 2.& I4.ma oblatione constummauit in sempitemum sanctificatos.
Ut duos condat in semetipso in
Et reconciliet ambos in uno corpore, Deo per Crucem, interficiens
Acilius ia decurret tota Ap stoli sententia ad finem usque huius secundi capitis: eadem enim ferὸ diuersis iterat verbis. Medium illum parietem maceriae funditus euertit Christus , ceremonialem illam legem antiquauit . ut faceret Utraque unuin, ac duos illos populos,
inter se dissidentes , in semetipso in
unum conflaret : non ut ex Iudaeo Gentilem aut ex Gentili ludqum conderet 8, sed utrumque mirabiliter deuinciens, altiusque attollens, nouum quemdam , ac plane caelestein hominem effingeret, in nouitate vitae ambulantem ; bc in uno Ecclesiae corpo
re, cuius ipse Christus caput est, Deo
per Crucem conciliatos ambos populos arctissimo nexu copularet ; non compositis, aut sublatis, sed omnino peremptis inimicitiis, inimicitiaLumque causa penitus extincta.
Et veniens euangeliῆauit pacem
vobis, qui longe fuistis, orpacem ijs, qui prope.
esse nuntium , & euangeliza re , Iucundum nuntium afferis
re .vulgd iam notum est. Expresserunt L X X. hoc verbo Graeco Hebraicum Bisare dc utroque solet scriptura praenuntiare felicissimum humano generi Christi Saluatoris aduentum. Psal.
verbum derivatura Basar,id est,ciem. Proinde, auctore Forstero,significat, carnea,id est,mollia, suauiaq; annuntiare. Ego vero crediderim , euangelizandi verbum Hebraice a carne Originem ducere, quo laetissimum illud, faustiss1mumque Euangelium, idcit, bonum nuntium. quod tota es Prophetae praedicebant, per Verbum Dei caro factum lepraesentanduin hominibus, atque re ipsa exhiocndum,monstraretur. Quod modo Euantelum pacis,ad
Roman. O. num. s. modo Euangelium gratiae, Actu. a . nur'. 24. modo Euangelium regni, Matth. . num. 2 . 'modo denique Euangelium gloria nominatur l. Timor. l. num. I.
Hoc igitur faustissimum Euange- cilium pacis,grariae,regni,& gloria' -- nuntiauit Christus, no m. ido ludaeis, qui veri numinis notitia, ek rcligio locultu appropinquabant Deo ; lcd Gentilibus etiam, qui infidclitate &moribus aberant a L cti quam to opu-lbaic:
443쪽
si mei & allusit Apostolus ad Isaiae va
longe est, ct qui Prope. Est vero elegans periphrasis , qua
Gentiles apte describuntur: ut in hoc capite num. I . es aliquando eralis
lovge,facti su prope in sanguine Christi.
Achiu. 2. num. 39. est omnibuή, qui longe sunt, id est, Gciatibus. Isaiae 66. num. I9. Ad insiulas longe, ad eos, qui non audierunt de me. Zachar. 6. num. ι Sproculpunt, venIent.
ambo in uno Spiritu ad Patrem. tauoniam Am uterq; populus per Chri- . Est stRm Deo conciliati , accitdexta, ς re possumus cum fiducia , dc
in uno spiritu adoptionis Filiorum, Deum compellare Patrem. Enumera mihi, quoties iam Apostolus in duobus his capitibus pacem, reconciliatione, gratiamque, Omnem
denique benedictionem Christo eiusque tanguini , & Cruci accepta retulerit : & simul videbis, quam ille creber sit in refutandis haereticis,qui haec
Angelis accepta referebant .Eadem 1 .pius iterat in aliis Epistolis. 2. Corint. I .num. I9. Dem erat in ChriΗο, mundum reconcilians sibi t. Timoth. 2. n. F. Vnus mediator Dei. ct hominum, homo Chri 3 Iesus. Ad Coloss t. n. 22. Reconciliauit in corpore carnis eius per mor-ε3 tem. Atque ex hac reconciliatione facta per Christum,recte infert Apostolus fiduciam, & accessum ad Patrem. Ad Roman. s. num. I. Iuriscats ergo ex si elatam pacem habeamus ad Deum per Dominum nοarum Iesium Christum
per quem or tabemus accessum per sdem
ingratiam istam. Ad Hebr. I O. n. Py. Habentes itaque siduciam in introitu sancto rum in sanguine Christi Graece, in imtroitum,quasi dicat: remissionem pec- catorum per Christi sanguinem consccuti, ac proinde confidentcs nos in caelestem beatitudinem ingressuros
accedamu. cu vero tarri. Christus enim nobis viam muniuit, aditum aperuit, accessum ad Patrem obtinuit. Et c. q. num. ιδ. Habentes ergo Pontificem magnum Deo scilicet acceptissimum, qui peccatis nostris proprio sanguine expiatis, nihil non impetrabit a Deo
num. I 6. Adeamus ergo cum fiducia ad thronum gratia eius. 'Haec utraque , accessum scilicet, Se 6 fiduciam, coniunxit item Apostolus in hac Epist. cap. s. n. i 2. In quo habemus fiduciam, or accessum. Atque ad hanc excitandam fiduciam spectat dulcissima, atque indulgentisvina Patris appellatio, facta nimirum in via piritu adoptionis filiorum. Ad Romanos 8. n. I s. Accepistis lytisum adoptionissiliorum, in quo clamamus, Abba Pater. Ad Galatas Α.n.6. uoniam autem estis flj. misit Deu stiritum siui Fiij in corda vestra clamantem, Abia Pater.
Quaerit Augustinus lib. de Spiritu, 6s& Littera cap. 32. Sermon. I .drVerbis Apostoli: cum Abba idem sit
Omnino, ac Pater,cur Paulus duas sy- non imas voces copulauerit,Graecam,
unam , alteram Hebraeam , vel potius Chaldaicam 3 Et respondet, non sine mysterio factum esse r ut videlicet adoptionem Filiorum Dei Iudaeo, de Gentili communem esse significarer. Idem etiam obseruat lib. 3. de Consensu Evangelist. cap. . in oratione Christi, Marci i .ri. 36. Lege Maldonatum Matth. 26. nu. 39. & Toletum ad Romanos 8. notatione I 3. Haec cum sit aperta mens Apostoli, cstam multis eiusdem testimoniis expresse declaxata,non desunt hodie,qui velint, in his verbis allusionem fieri ad celebrem illam machinam, quam,
444쪽
vi ipsi volunt, Veteres Accessum no
minarunt. Quae admota muros oc
culto quaedam artificio , ligneisque substructionibus, in sublime cretceret, turriumque altitudinem aequaret,
ascensumque facilem, S aditum planum in hostilcs arces militibus praeberet: proinde quas Christi crux a resus quidam fuerit, quo violenti caelum scandere, Deum expugnare, grariam extorquere, caelestem denique beatitudinem rapere possint. Ingeniosi isti Interpretes rc quidem ipsa a nobis minime dissentiunt: modus t men explicandi, sola nouitate plausibilis, prorsus est ab Apostolo , atque ideo ab ipsa veritate alienus. Nam in primis, illa machina, Graece epibathra nominatur a vetustis Scriptoribus. Et licet eam vocem Vitrubius lib. Io. cap. I9. verterit accessum : sed Iustus Lipsius acerrimo vir ingenio , lib. I. Poliorceticon, Dialogo s. de mendo coniecturam facit,& pro accessu,ascensum reponendum esse iudicat: nam
paulo ante Vitrubius camdem vocem Graecarn ascendentem machinam reddiderat e ut verbum exigit epibano, id est ,-tansiendo, siue invado: unde vox
illa derivatur. Hoc ipsum alij viri docti in Graeco lexico ante Liplium ob
c t Deinde ut nullum obrepserit mendum in Vitrubium , quid commune Voci prosagoge, cum epibathra Nam vox Latina accessin, pro machina murali, si mendosum V itrubi j locum excipias, inaudita est apud Liuium , aut Vegetium , aut Latinos Scriptores. Vide, quo praeclara impellat ingenia immodicum studium captandae nouitatis. Vox quidem Graeca prosagoge, quam hic ullirpat Paulus , & cap. 3.
proprie significat introductionem, si- . ue aditum: ut cum Aulicus gratia valens apud Regem, aduenae aucupanis
ti opportunitatem illum alloquendi, aditum patefacit. Et in hanc ipsam
sententiam usus est Petrus verbo, pro- sago , Vnde hoc nomen originem ducit. I. Petri 3. num. i8. Chrissus semel pro peccatu no bis mortuus est, ut nos offerret Deo. Graece , Vt nos introduceret ad Deum. Ad Hcb.7. num. I 9. Introdustio vero melioris les, per quam pro ximamus ad Deum.
Ergo iam non estis hostiles, se ad-
- uenae,sed elis ciues Sancrorum,
o domentici Dei. i Ratis quidem prius hospites ca
pactorum , peregrini in iure ciuilitatis , extranei a praerogari uis Israel. Vide supra nu. I 2. Iam. Vero , conciliata pace, non modo in
unum populum, sed in unam Dei familiam, in eamdem Ecclesiae domum astiti, iam non estis peregrini, & aduenae, sed conciues t Graece simposita)municipes Sanctorum , eodem iure, eisdem immunitatibus fruentes: imo vero de ipsa familia, domo Dei, eius plane familiares, atque donaestici. Qui videre volet huius prςclari benefici, collati in Gentes luculenta vaticinia Prophetarum, congesta reperiet, a nostro Prado , Ezechiel. I 6.
Superaedificati siqerfundamentum Apostolorum, se Prophe
Ixi, vos esse iam , non modo roadscriptos in ciuitatem Sanctorum , verum etiam admissos in ipsam familiam, domumque Dei. Parum est , quod dixi: vos, vos inquamin
445쪽
inquam) estis ipsa Dei ciuitas, ipsissi-naa Dei domus , cuius fundamenta sunt Apostoli, atque Prophetae : vos autem citis superaedificati, tanquam lapides vivi huius aedificij. Videtur haec Apostoli sententia
pugnare cum illa l .COrinth. 3. nu. I L.
Fundamentum aliud nemo potest ponere P ter id, quod positum est, quod est Chri-Ju Iesius. Quid magis contrarium, quam asserere,nullum aliud polle poni fundamentum,Sc modo tot fundamenta multiplicaret Sed sciendum est, in aedificiis unum primarium, ac praecipuum iaci fundamentum, idest, firmissimum, solidissimumque lapidem, cui tota deinceps subitruchi aedificij
moles, inclinata, Sc innixa recumbit: sed super hoc primum fundamcntum . alia deinde saxa superimponus ur, quae de ipsa, fundamenta meris o nomInantur : innituntur illa quidem primario illi lapstli supposito sed reliquam aedifici j substructionem ipsa etiam fundant, atque iustentant. Iam per se liquet similitudinis applicatio.Christus est primarium , ac praecipuum Ecclesiae fundamentum, & nullum aliud primum poni potest: sed sunt etiam Apostoli , atque Prophetae proxime substructi in hac solidissima petra, lapides vivi, caeteram aedificii molem sua etiam firmitudine sustinentes .m Et Petro quidem dictum est Matth. I 6. num. l S. Tu es Petrus, ct super hane petram ad cabo Ecclesiam meam. Lege Bellarminum lib. i. de Romano Pontifice cap. Io. Sc I I. Barradam lom. 2. lib. IO. c. 23. De caeteris quidem Apostolis praedictum est ab Isaia cap. s ψ.num. II. Ecce ego sterram per ordinem
lapides tuos, ct Undabo te insapphiras. Sapphiru praecipue nominat Propheta , quia caerulei coloris est, Sc venustissim, stellula solet insigniri, ut scribit Plinius lib. 3 . cap.9. Apostoli autem, quorum tota conuersatio erat in caelis, caelum ipsum vita repraesentabant. Nam alioqui cx distinctis pretiosis lapidibus vidit Ioannes haec solidissima fundamenta conitar Apoc.
2 I. num. IA. Et murus cuiatatu habens
fundamenta duodecim , 6r in ipsis duodecim nomina duodecim Apostolorum A m. Sunt vero haec fundamcnta, non saxa 73
impolita, sed lapides pretiosi ut intcl-- ligamus , Apostolos in perfecillionibus prorsus inconcussos perstitiste, dccaelesti quodam doctrinae fulgore oria 'bem illustrasse. Atque hinc proprie ducta cit fundamenti compellatio, quia praedicatione Euangelica Ecclesias ubique fundarunt. Ad ROm. IS. Dum. 2O. Sic aulem praedicaui Euan e-hum hoc, non ubi nominatus est Gnatus. ne super alienum fundamentum aedisca rem.& ι.Corinth. 3. num. IO. Vt septem Arch:tectus fundamentum positi.
Raece hoc effertur per genitiuum absolutum : Latine ita reddas verbum e verbo per ablativum: is Fentesummo angula=i ipse Iesu Christi. V bi vide, quam diserte exponat Paulus,ita esse Apostolos, de Prophetas huius aedifici j fundamenta, Vt in men ipsi, praecipuo alteri, ac primario fundamento prius innitantur. Frinuentimmuni est in Scriptura, 7 Christum lapidem angularem nomianari.Sed, ut ego arbitror,respexit Apostolus in hoc loco, Isaiae vaticinium: usurpat enim nomen ipsum, quod ibi L X X. dc ex illis Petrus epist. l . cap. a.
cem tribus hic Latinis Vulgatus e pressit. Ait itaque Isaias cap. 28. n. I s. Ecce ego mittam infundamentis Sion lapidem apidem probatum,angularemer
tiosium, infiniamento fundatum. Hunc lapidem angularem csse Christum, in
446쪽
confesto est apud omnes. Nam verba illa Plalm .i i 7.num. 2 2. LVιrim,quem reprobauerunt aedificantes, hic factus eyt meaptu anguli, Christus ipse Matth. 2 i.
man. 9. num. 33. de Christo interpretati sunt.' - Sed cur angularis lapis, aut caput anguli dicatur Christus,& an ad fundanaeiarum, an ad fastigium spectet, non cadem omnium sententia est. Ego ex illimo, tuas ob caulas Christum angularem lapidem nominari. Prima est, propter loliditatem, firmitudinem, ac robur: solent enim anguli in aedificiis
esse firmissimi, solidissimique lapides:
ac propterea aedificiorum ossa nuncupantur. V ide Pinedam ad illa verba Iob I. num. t 9. concussit quatuor angulos domiώ. Secunda: quia,ut angularis lapis geminu utrinque parietem complectitur ; ita Christus utrumque populum Iudaicum, atque Gentilem, Scinter se connectit, de in se ipso continet, atque sustentat: faciens utraque ouum supra num . i . Vi duos condat in semet s. num. Hunc vero probatissimum lapia
δ' dem qui factus eii in caput anguli, ad huius aedifici j sundamentum pertinere, disertis verbis explicauit Isaias,quae
paulo ante recitauimus: dc ex eo iumpsit Eccletia , dum ait: Angularis fundamentum lapis Chri titi milIus est. Pi-neda etiam ex illis verbis Iob 38. n. 6. Super quo bases istius solidata punt Z aut uis demisit lapidem angularem eius' tanquam certum , atque perspicuum colligit,lapidem angularem in fundamento sterni solitum. Quod ex hoc ipso Apostoli loco solide confirmatur : agit enim de Ecclesiae fundamentis , de fidelibus superaedificatis , de aedificatione denique tota in hoc angulari lapide constructa. Qui plura volet de lapide angulari, legat eruditam Pinedae digrellionem in illo
cap. 38. Iob vers. 6. Maldonatum , dc Burgensem. Mattia 2I. num. 42. Bar- radam to m. s. lib. 8. cap. 4. Toletum ad Roman.9. notatione 3 LOrinum, Actuuin A. ver ii. Ioannem Fernan-dez in suo Thcsauro, verbo , Angulus , num. 3. Iansenium in Concord . cap. I IA. Salmeron hic disputat 6. det Om. I . pari. 2. disput. I9. Bellarmin. Psalm. 86. Vers. I.
In quo omnis aedificatio conmum
in Domino. Onsbucia , Graece synar- 7Tmologumeneta participium prauentis temporis,cuius vim recte expressit Vata-blus,qua coagmentatur. Caietanus, qua coaptatur. Hieronymus , compaginata. Ambrosius , compacta. Erasmus , fommissa. Regia, coagmentata. Hoc ipsum participium Grς cum extulit Vulgatus
cap. .n. I 6. totum corpu3 compactum.
Iam hinc elicitur huius loci intelli- 78 gentia, Apostolo digna: quo firmius,
arctius , ac tenacius haec spiritualis structura compacta , & coagmentata fuerit lapidi angulari Christo: eo maiora capiet incrementa,ed celerius, dc altius extolletur. Aaec incrementa ex-licauit Augustinus serm. χχ. de Veris Apostoli. Domin Dei credendo fundatur, sterando trigitur iligendo perficiatur. Et Origenes in cap. 4. Epistol. ad Roman. Prima salutis initia, π ipsa fundamenta ,sides est: prefecim verό, ct
augmenta adisti stesvst: persectio autem.
ct culmen totim operis, charitas. Docte hoc explicat VaZqueZ tom. a. in I. a. disput.2IO.cap. 7.
Haec autem aedificatio ad fastigium usque
447쪽
vsque charitatis perducta, augustissimum , grati stimumque templum est
Diuinae Maiestatis. I.Corinth. 3. n. I 6. Nestitis,quia templum Dei ems:Cap. 6.num. I9. Membra veffra templum sunt Spiritus sanm,qui in vobis est. Et χ.Corinth. 6. num. Io. Vos enim eais temptur 3 Deι visi.
In quo se vos coaedificamini inhabitaculum Dei in Spiritu.
Vod communiter dixerat,illis sigillat i in applicat. Vos etiam per fidem iam compacti lapidi angulari Christo , virtute Spiritus sancti in Dei Templum, ac domicilium exsurgitis r per inhabitantem enim Spiritum sanctum fiuic templo
fastigium imponitur. I. Cor. 3. n. Io.
Et Spirituι Dei habitat in vobis. Templum enim Dei sanctum est,quod e iis vos. Sed est illustiis commentarius huius loci alter quam simillimus, I. Petri 2.
num. . Ad quem accedentes lapidem Uuum,ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum, S honorificatum: ct
ipsi tanquam lapides vivi seu eradisi camini, domus stiritualis. C A P V T III.
Huius rei gratia, ego Paulus . vinctus Christi Iese. X tollit Apostolus beneficii
commemorati vocationis Gentium maenitudinem:
atque hoc mysterium ab Conditum a laeculis , sibique diuinitus patefactum exaggerat : seque adi ud praedicandum a Deo fui illa delegatum ostendit.
Sunt,qui in hoc loco die Apostolo
dicant Grammaticae violatae: cumque in manifestum incurrisse soloecismum asscuerent.Nam hic nominandi casus, ego Paulus , omnino suspensus in tota hac oratione fluctuat.Sunt contra,qui
Apostoli suscipiant patrociniu: atque ut a Grammaticoru ferulis subducant, verba aliquod addui astinguntque de suo: ut legatione fungor, aut Deo grari. Sago. Alij ad versum utque i longissimum hyperbaton interponur,& inde verbu asciscunt ,flecto genua. Neque id mirandum olle aiunt: Paulinum enim pectus ta multis,tam arcanis,la subli- nubus scales,redundansque mysteriis, copia ipsa obrutu, dc profluentis spi
ritus impetu concitatum,communem sermonis cursum tenere non potest.
Laudo equidem studium, dc indu- 2 striam asserendi Apostolum: sed milii Hieronymi verba in commentario huius loci mirifice placent. Iste, qui soloecismos in verbis facit, qui non potest hyperbaton reddere , semen-liamque ocludere, audacter sibi vendicat sapientiam. J Vendicent alij sibi
comptum, nitidum,calamistratumque sermonem , illumque buccis concrepantibus in circulis venditent: nos pectus Apostoli cadusti sapientia repletu vindicemus,esimque imperitum fui ite sermone, ingenue fateamur.
Huius inquit in rei gratia, scilicet,ut 3 vos Gentes,tanquam lapides vivi cum ipso stimmo angulari lapide Christo coaptati,quotidie magis, magisque intemplum Dei aedificemini. Vsurpat vero hic Apostolus honorificentissimum,gloriosissimumque titulum. Ego inquit in Paulus vinctus Chri ti Iesiu.
Pandit Chrysostomus homil. 8. cloquentiae suae vcla , ut hanc subli incindignitatem plena manu in astra tollat. Magna dignitas, ait, de regno quouis, δe consulatu longe maior: nam nihil ita splendidum, ut vinctum esse propter
448쪽
propter Christum,ut catenae sunt sanctis illis manibus circumdatae: vinctum ei se propter Christum, illustrius est,quam liue Apostolum, siue Doctorem , siue Euangelistam elle. J Et ali-
cluanto post. Quod si quis mihi, vel
uniuersi calli,vel huius catchς copiam,& optionem largitus cstet, catenam hanc ego plane elegissem. Deinde, si aut mihi cum Angelis standum Hillet
sursum, aut cum Paulo vincto, carcerem utique praeoptassem. Ad haec squi S meiaut in numerum, dc ordinem collocastet ca levium potentiarum, earum etiam, quae sunt prope thronum Dei , aut talem ligatum secisset, talis utique ligatus esse voluissem. Nis hil hac catena beatius.J Adiicit Chrysostomus pro coronide digna Chrysostomo sententiam. Si quis Christum diligit,is nouit quid sit,quod dico. J Cui consonat Bernardus ierin. 79. in Cant. Non potest capere gnitum eloquium, frigidum pectm: lingv.r amoris ei, qui non am.rt. barbara erit. De eisdem Apostoli catenis lege, quae congerit Lorinus ad illa Actuum
M .num. 29. Exceptu vinculis bis . Gregorius autem lib. 3. indict. I 2. epist. 3O.
mirabile quiddam prodit de Apostoli
catena, cuius vel tenuissimus puluisculus climatus, in summa veneratione habebatur. V ide eumdem Lorinum
Pro vobis Gentibus. 6 Vm oratio suspensa sit,quorsum
spectent haec verba, tiam incertum. Qui supplent illa egatione fungor,
aut gratias ago, congruenter cum casiadem connectunt. Arbitror , Apostolum eorum beneuolentiam conciliare,commemoratis vinculis, quae ipso. rum causa perferebat,ut eos sibi dicto audientes essciat. Mire enim valet ad deuinciendos animos eorum , quibus
cum agis, si illi sibi pcri adcant,usque
eo suam salutem tibi cordi esse ut eius procuradae causa multa perpessu aspera sustineas. Plenae sunt exemplis epistolae Pauli: dc nominatim de catenis illud commemorat Lucas Act. 28. num. 2 o. Rogaui vos videre , cst alloqui: propter stem enim Iprael catena hac cim eumdatus sum.
Si tamen audiris distensationem gratiae Dei, quae data est mihi
rn vobis. I tamen, Graece , te, non du- Tbitantis est , sed affirmantis. Recte itaque vcrtas, siquidem: dc tensus est: luandoquidem audistis, creditam mihi esse administrationem, iniunctumque a Deo munus annuntiandi Gentibus Euangelium. Dispensatio, Graece oeconomia, proprie est administratio, procuratioque totius domus. Nam quem Hebraei dicunt hal Bajt,dc Vulgatus vocat Pra- positum domus, 3. Regum A. num.6. Sc
aut diqensatorem domus. 3 . Regum I 8. num. 3. aut procuratorem, Esther 8.ia. 9.L X X. oeconomum in his locis nominarunt: cuius munia exposuit Christus
Luc. I 2. num. 42. Quis pulvi, est fidelis di sensator, ct prudens, quem con fisuit Dominus seupra familiam suam , ut detidis in tempore tritici mensuram Idem oeconomus appellatur Actor , siue, ut 8 vertit Regia, curator, ad Galat. q. nu 2.
ille scilicci, cui est commissa administratio rei familiaris, quae spectat ad pupillum. Quaestor etiam ciuitatis, seu dispensator aerarij, & publicae pecuniae , oeconomus vocatur a Paulo, ad Romanos Ic. num. 23. Arcanus , ab Interprete.
Dispensatio itaque praedicadi Gemtibus
449쪽
tibiis Euangelium commissa est Apostolo diuinitus. Ad Colo flens r. num. a s. Secundum di sensationem Dri, qua
ita est mihi in vos. Ad Galat. 2. Dum . . Oeditum est mihi Euangelium praput . I. Corint .9. num. II. Di pensatio mihi ci edita est.
uoniam secundum reuelationem notum mihi factam es Sacramentum. -D Galat. i. num. 2. Neque enim ego ab homine acceps si-lud, neque didit i, sed Per reue- , lationem Iesi Christi. Hanc reuelationem ipse Apostolus coinemorat Act. 26. n. l . Sic enim eum aifatur Christus. Eripiens depopulo , ct Gentibuου, in
quas nanc ego mitto te , aperire oculos eorum. Di conuertantur a tenebris ad lucem,
or de pote Eate Satans ad Deum. Hoc teucra fuit Sacramentum, GraecC Ῥ- sterium , id est, saci um , arcanumque secretum, quod hic nu. s. asserit Apostolus , ais Generationibus non fuisse agnitum hominibus.sicut nunc reuelatiιm est & ad Colos. i. nu. 26. MI Fertum, quod absconditum fuit a saeculia,ct Generationibuου. Ad Rom. I 6. nu. 2 . SecΠπ- dum reuelationem maery temporibus Io aeternis taciti. Omnino enim nullius
hominis mentem subire potuisset, Gentiles, hoc est cultores lapidum,ac daemonum, cimmeriis tenebras obcaecatos, in foedissimo turpissiluarum libidinum coeno defixos, meras belluas, admittendos esse ad Euangelicam lucem, & gratiam;futuros membra viva corporis Christi, at de influxu capitis uberrima gratiarum suciata percepturos ; adituros denique illius regni callestis aeternam haereditatem. Et hoc est , quod ponderat Paulus, numn. Gentes este coharedes, ct concor-
porales, ct comparticipes promi unas eiis in Chri io Iesι per Euangelium. Chrysostomus homi l. s. in epistolam ad Colossensus. Homines lapidibuι stupidiores ad Angelorum subito dignitatem evehere, reuera gloria est, ac Ῥffer, -- ius diuitiae. Mysterium plane adeo abscondi- II tum, ut ipse Princeps Apostolorum Petrus, post acceptum Spiritum Sanctum, post demissum e caelo linteum,
immundis animantibus refertum,Vix, atque aegre penetrauerit Hanc cmphasim habet verbum illud Actuum
IO. num. 34. In veritate comperi. Grae-Ce,catalambanomae praesenta S temporis.
Nunc demum deprehendo , ipsaque
experientia conuincor: perinde,quasi id antea eius aciem peruolasset. Certe fideles omnes , qui venerant cum Petro, eodem cap. Io num .4s. Obstupuerunt, quia Cr in nationes gratia D ritus Sancti effusa est. Non cst itaque mirandum , toties I 2
celebrare Apostolum gratiam sibi datam in huius mysteris reuelatione, dc
praedicatione Gentium. Infra num. 8.. Mihi omnium Sanctorum minimo sGraece, Elachisiore 'o .id est, infimo infimiori , postremissimo P data est gratia hac,
in Gentibus euangeticiare inne tigabiles id est, impervestigabiles Huissas Christi. Ad Roman. i s num. 16. Propter
gratiam, qua data est mihi a Deo, ut sim ministier Chrim Isiι in Gentibus. Ad Galatas 2. nu.9. Cum cognouissent gratiam
Dei, qua data est mihi, scilicet praedicandi Gentibus Euangelium. Atque iam inde a prima sua vocatione hanc gratiam Apostolo contulit Christus. Actuum 9.nu. I . eletilionis est mihi is
mihi iae , ut portet nomen meum coram
Getibus Quare iure optimo ipse Apostolus in hoc munere sibi demandato
gloriatur. Ad Roman. I I . n. I . v n
diu quidem ego sium Gentium Apostolus, ministinum meum honorificabo, Graece,
450쪽
ela, re, seualorisco. Audi Apostolum, gloriosum tibi titulu Doctoris Gen
tium asserentem, I. Tim. I. nurn.7. In
quopstin sium σορ dicator , or Apo- polin s veritatem dico, non mentior θ Doctor Gentium in fide.
ID est,sicut Paulo ante paucis, summatimque perstrinxi, cum vos iam conciues Sanctorum,& Dei domesti
Prout potestis legentes intelligere prudentiam meam in mysterio Christi.
1 -Raeci in eam sententiam explicant, Vt tanquam prudens dispensator ad eorum, quibus cum agebat, captum se se attemperanso accomocians, non ita copiose egerit de hoc recondito mysterio , ac
eius summa dignitas & amplitudo postulabant: sed parce potius, atquestrictim, prout ipsi possent legentes
intelligere. Graecos Interpretes sequuntur fere Recentioles.
a s Ego, & si compertum habeo, in
Apostolo c lestcm hanc relucere prudentiam, eamque arbitror inter praecipμas oeconomi dotes numerari, visngulis pro uniuscuiusque captu, Miata mensura prouideat Vide r. Corint. 3.D. 2.5 ad Heb. I. n. l 2. Tamen existimo,id nunc agere Paulum, ut ex
notitia huius mysteri j, quam Ephesiis Impertierat, conuincat,id, quod proposuerat, sibi a Christo fuisse reuela-
tum. Haec est aperta mens Hierony
mi , dum ait. f Vcce, si quis superiora huius episto p contempletur, videbit I 6 ei reuelaia mysteria. J Hoc series exigit ipla contextus. Neque vero est
alienum ab Apostoli humilitate, de in se agnoscere, & palam profiteri huius mysterij intelligentiam caeli rus deriuatam, quo maior illi fides habeatur. I. Corinth. v. num. i 2. Non spiritum huius mundi accepimuι ,sed stiritum, qui ex Deo est, ut sciamin,quae a Deo donata sint nobis. Ad Colossens. V. num.18. Docentes omnem hominem in omni sapientia. Haec sapientia admirabilis ex omnibus Pauli verbis diuinitus elucebat,teste ipso Apostoloru principe, 2. Petri 3. num. I s. Sicut est charas in frater niner Paulus sicundum datam mi sapientiam scri it --. Congruentissime enim Gentibus , quae sapientia pollebant, datus Apostolus iapientissimus r. num. χχ. Graci sapientiam quarunt.
Trumque hunc vErsum ex- II posui,num. 3. Duplex tamentuperest grauis difficulta Prima est: hoc my ssterium vocationis Gentium expresse reuelatum est Patriarchis,atque Prophetis. Vetustiss1-mus Iacob , multis ante saeculis illud diserte praedixit, Genesq9. num. IO. Et ipse erit expectatio Gentium. Isaias multus est in hoc mysterio praenun
tiando : cap. 49. num. s.cap. 42. nu. 6.
Quae vaticinia exponuntur ab Apostolis, Actuum i 3. num. 7. Sicut δίalia eiusdem Isaiar, ela Rcgij vatis citantur Ide explicantur a Paulo : ad Rom. I Saa.9.SI I 2.Iam duo illa oseae testi inonta maxime illustria sunt,quibus hoc Ipsum confirmat apostolus ad Romanos s. nu. i . 23. dc 26. ReSergo etam multis Prophetis diuinitus patefacta, tam apertis,& expressis prς- ditis, S enuntiata vaticiniis, cur vocatur ab Apostolo mystcriu quod ali1s generationibuκ non est agnitum flijs bο-minum ' quod absconditum fui a seculis,