장음표시 사용
551쪽
carbonem, inquit, ignitum lingua retinere potest. Consentanee refert Cicero lib. 2.de Orat. Ennium dicere solitum, flammam a sapiente facibus ore inauiente opprimi, quam bona dicta teneat.1 Atque haec Philosophorum apophthegmata illustrant illud Eccles. 19. num. l 2. Sagitta infixa femori carnis, sic verbum in corde stulit: idest, qualis impressa fugax taurus bipenne,vulnus,5 telum fetens, ut loquitur Seneca in Hercule furente Act. 3.ὶ acerbissime
saucius, caelum horrido mugitu complet, donec adactum , ac penitus infixum venabulum excutiat: sic stultus, quoad verbum sibi creditum estutiat, instar parturientis,aut hausto veneno nauseantis, squa, ctiam similitudines usurpat ibi Spiritus sanctus ulla capit inderualla requietis. t s Ergo tam impotenti belluae fraenum Rationis inliciendum est. Eccles. 28. num. 3 O. cito franos ori tuo retios ct attende, ne forte cibaris in lingua. Psal. 3 8. num. 2. Psui ori meo custodiam.Hebraice, Qus vero membrum adeo petulans, & procax continuerit, caetera facile continebit: qui victor euaserit in hoc certamine difficillimo, victoriam item in caeteris longe facilioribus repOFtabit. .
Si autem equis 'na in ora mittimin ad consentiendum nobis, ct omne corpus Istorum circumferimus.
Ecce se naves cum magnae sint, se
a ventis validis minentur, cimcumferuntur a modico gubernaculo, ubi impetus dirigentis voluerit.
llucida est sententia utrius. Isique comparationis. Videtis, quantulum ferri, in quo vis fraeni sita est, impotentissimum cocr-ceat equum ; & huc illuc, quamuis ferocientem , ac reluctantem, sestoris arbitrioIacile contorqueat. Animaduertitis etiam , quantula ligni pars, qua constat gubernaculum , nauem vastissimam, ventis validissimis impulsam, recta in portum dirigat. Ita
lingua perexigua quidem est ; sed si
Rationis fraeno illa coerceatur, fa- 'cile erit, ac procliue , actiones reliquas intra Rationis praescriptum con
Et magna exaltat. G Raece unicum est verbum,m Ia- II lauchi. Vertunt Vatablus, & Seratius:magnifice se iactat. Regia: magna gloriatur. Gagneius: impotenter se gerit: instar scilicet equulei indomiti, lasciuientis , .& ferocientis exultat ; cui proinde Rationis fraenum inliciendum sit.
Et vero in arcano sermone, magna loqui eit,ventose,ac tumide se se efferre, arroganter deblatterare , proiicere ampullas , & sesquipedalia verba. Plaim. 34. num. 26. Qui magna loquuntur super me. Sic corrigit hunc locum Editio Vaticana: mendose enim legebatur, maligna, etiam apud vetustissimos Interpretes, ut probat ibi Lori- nus. Sic Plaim. 37. num. IT. SVer me magna loculi siunt. I . Regum 2. num. 3. Nolite multiplicare loqui Fublimiagloriantes. Propterea dicitur Daniel.7. num. 8. Os loquenν ingentiar Sc num. 2 o. Os lo- quens grandia. Apocalypsis I .num. I. Os
552쪽
Os loquens magna,hoc est, os tumidum, arrogans, dc iactabundum.18 Eodem spectant illa i. Regum 2. num. I. Dilatatum est os meum super mi
micos meos. Prouerbior. 2O. num. I9.Eι,
qtii dilatat tibia siιa, ne commiscearis. Et . Isa ' S 7. num. q. Super quem dilatastis ot,9 eiecistis linguam mam & linguam
exiet tare,gestus est irrs dentis: ut constat ex Gelio lib. 9. cap. I s. Irtatio autem tam procax,arrogantium propria
ςst , & superborum. Haec est lingua
magniloqua eorum, qui dixerunt, linguam nostram magnificabimus , Psal. II. num. .Et dilataiιerunt super me os suum, Psalmo 3 .num. 22.contra quam praescribitur Abdiae num. I 2. Non magnι- scabis os tuum.
Is Sensus itaque huius loci est pusilla
quidem est lingua; sed nullatenus contemnenda : nam fraeno cohibita, integrum hominem in officio tenet , at cffraenata,& rationis gubernaculo destituta, turgida, & iactabunda ingentes excitat tumultus, totosque popu-' los,ac regna inter se commiscet. Cougruit mirifice, quod sequitur.
Ecce quantus ignis quam magnam fluam incendit.
Dest,quantulus ignis. Quemadmodum enim parua scintiula contempta magnum excitauit incendium , dc totam saepe syl-uam,aut urbem absumpsit sit probrosum verbum,quod per imprudentiam ex ore excidit,delatum per bilinguem in alterius aures, Deus bone, quantas saepe tragoedias, quam late populantes discordiarum flammas excitauit
Eccles. II. num. 3 Α. . scintilla una a
getur ignis,ct ab uno dolose augesursan,
rint ligna. exstinguetur ignis: ct 'sit' ne siubtracto, iurgia conquiescent Simpli arci stimus cum sit Scripturae stylus, mirum est , quam exaggerata dicendi pompa,grassantis linguς strages enuntiat. Ecclesiast. 28 .num. i s. Susurro, stbilinguis massediolus: multos enim turbabit pacem habentes. Lingua tertia mustos
commouit, ct dissest illos de gente ingentem: riuitates muratas dum tim destruxit, cr domos magnatorum Useditemrtutes populorum concidit, di gentes fortes Holuit. Dicitur vero lingua esse ignis: pri- 22mo,quia flamma ignis, ipsa s ua figura pyramidali, linguae formam refcri, at- que efflagit: iuxta id , quod canit Ec- . clesa: lnu vibrante lumine lingusturam detulit. Explicans nimirum, quod legimus , Act. a. num. 3. Apparuerunt istu di fertitae lingua,tanquam ignisN n-
de de ipsi igni attribuitur lingua,tsaiae
S. num. 26. Sicut deuorat 1tipulam lingua ignis. Imo applicatur igni, non modo vorandi ,sed etiam lambendi verbum, quod linguae est maxime proprium: quia ignis non secat dentibus escam, quam absumit , sed lingua sananaea
populatur. 3. Regum I 8. num. 3 8. Cecidit autem unu Domini, ct vorauit holocaustum, or lign. , ct lapides, pulueremq oque, Cr aquam lambens. Secundo propter incredibilem , & 23. pene instantaneam nocendi celerita-' tem. Egregie enim Sc neca lib. 3 . naturalium Quaestionum , cap. a T. Vrbes constituit at in , hora diso re momento strinis, diu Sua. Videlicet propter hanc mirabilem velocitatem dicitur Psala
Uus facit Angelos seuos stiritus, ct ministros μοι flammam ignis. At,quae sagitta
celeriter emissa , quis aeneus globus, igneo bombordae impetu rapide contortus,quod fulmen e nubiu conflicta violenter expressum, incitatissimam
553쪽
linguae plagam sua celeritate anteueratat 3 Haud immerito sermo dicitur stintilla.Sapientiae 2.num. 2.quia instar scintillae subito exardescentis , & aridam materiam inflammantis , momento pene enuntiatur, Sc horribiles
Σ Tertio lingua dicitur ignis,propter
insitam urendi, & cruciandi vim. solet enim in Scriptura vehemens amictio, acerbissimusque cruciatus, ignis nominari. Sic dicitur Hierem. 29. num. 22. Rex Babylonis frixisse in igne lasciuos illos senes: qui tamen
lapiditati sunt ex prς scripto legis.DL
Ioannis 8. num. . Vide Pinedam Iob I O. Versu I S. num. 7. At quam vehementer urit probrosum verbum3Exest
animum , ossa ipsa, medullasque depascit. Ecclesiast. 1 8. num. χ i.3Flagelli plaga liuorem facit: plaga autem lingua
comminuet ossa. Pro uero. I 6. num. 27.
Vir impius fodit malum, ct in labys eius ignis ardesicit. Vbi Vatablus. Et verba, quibus laedit , sunt velut ignita. Et cap.
a I 26. num. a I. Sicut carbones ad prunas,
ct ligna ad lynem ; sic hsmo iracundus
ristori, tutus, inflammatio est. Verba illa Psalmi a . n. 9 Et lingua eorum transiuit in terra, hoc est, temere, & petulanter vagata est, citra cuiusquam discrimen omnes probris , contumeliisque proscindsit, Chaldaeus sic illustrat ex versone Genebrardi. Positierunt in Sanctos calorum os siuum,ctlingua eorum risit Sanctos terrae. Vt iure miretur Chrysostomus tom. i.homilia de tribus Pueris, igne fornacis accensς Sanctos non aItingere; ignem vero linguae maledi cae, viros etiam sanctissimos urere. De quo igne Bernardus Sermone de Triplici custodia. f Leuiter quidem volat sermo, sed grauiter vulnerat , leuiter penetrat animum, scd grauiter urit.J
Quarto denique lingua ignis est, χο
propter illatum nocumentum prorsus irreparabile : ut & illa , quae iam redacta sunt in cineres , aut igne penitus deformata in carbones abierunt, redintegrari ope nulla possunt.
Prouerbior. 2 s. num. 8. suae Uderunt oculi tui, ne proferas in iurgιo cito , ne
postea emendare non possis, cum dehonestaveris amicum tuum. Vix unquam fit vera honoris restitutio : opinio enim semel imbibita ex . contumeliosis detractoris verbis , quantumuis ille iussu confessarij retexat orationem , ex animo excuti nunquam potest. Propterea clamabat Regius va- 27tes Psalm. II num. 2. Domine libera animam meam a labiys iniquis , ct a lingua dolosa.Et quemadmodum si aegrotus desperata phtili , Sc grandi macie
torridus, medicum scietissimum consideret , apte ille responderet: ecquod tibi medicamentum adhibebo , ad lentam istam febrim, haerentem iam
prorsus in medullis , depellendam3 6sparece , que et mimo Dios se halia
como atavado para remediar et dano , quea hecho en ta hοηra una mala lingua.
Quid detur tibi, aut qui i apponatur tibi ad tinguam dolosiam Terince ac si dicat Deus: quodnam tibi praesidium, quod remedium afferri possit aduersus lethale vulnus , a venenata lingua inflictum 3 Dei enim esse verba, affirmant Augustinus, Arnobius, Hilarius , Eutymius, Anselmus Laudunensis,& Carthus anus. Subdit deinde dissicultatis caulam : sagitta poten- 28
sis acutae cum carbonibus desilatori s.
Sensusque est ex Vatablo , & Agellio: Similis est lingua sagittis . acuti sismis , quas vir robustus intorquet, & in ipsa viscera fortiter adigit; &carbonibus iuniperorum scienim
legitur Hebraice ) qui ardentissimi
sunt ad exurendum, & quam diutissime calorem retinentes. Ait enim X x x Hiero
554쪽
Hieronymus in lib. de Mansionibus ad Fabiolam , mansione i s. f Ferunt
iuniperum ignem multo tempore conteruare, ita ut si prunae eius cinere fuerint opertae , usque ad annum perueniant.J Perpende, quam diuturnus sit contumeliae ardor, quem honori lingua procax inurit. 10 Solet tamen Deus benignE proui
dere, tantumque malum anteuertere,
ac Iustos praeseruare , ne linguae flamma corripiantur. Eccles. 28. num. 23. Beatus , qui testus est a lingua nequam. Et num. 26. In flumina sua non comburet iussos. Psalm. 3 o. num. D. Proteges eos in tabernaculo tus a contradictione lin
Raece costmos, idest, mundus. Sic I reddiderunt Regia , Tigurina,
Clarius, & Caiet. Mundus iniustitia. Vatablus , congeries, ct promptuarium. Gagneius , multitudo, ct cumulus iniquitatis. Nos Hispane diceremus: latengua es sn mundo abreuiari de pe-iados. Quemadmodum dicunt Latini , malorum Iliadem , aut Occeanum. Hunc ipsum sensum Latinissime, dc significantissimὸ Vulgatus cxpressit: uniuersitas enim apud Ciceronem , rerum omnium cumulum , &congeriem, atque adeo ipsum signifi
3 i Q vj sono duntaxat vocis Latinae ducti, Academiam quamdam in lingua constituunt, variis exedris distributam , in quibus diuersa linguae peccata, de artificium conssandi fraudes , publice doceantur ; ludere mihi videntur in re seria, δc intemperanter abuti Scripturae grauitate. Si Vulgata Editio pateretur,omnino mihi placeret ille sensus,quem vox Graeca,citra dubium, etiam praesesert: neque displicet, ut uti unique simul litteralem sensum esse credamus:alterum enim vox Latina, alterum etiam Graeca repraesentat: comos enim idem est,ac cultus, siue ornatus: unde mundus muliebris , comos Graece nominatur in Editione LX X. Iudith. I.num. I cap. I 2.num. I . Alias etiam redditur haec vox ab Interprete Vulgato,decor,ornamenIum, honor. Ecclesiast. 6. num. I. Decor enim vita est in lila. Graece,cosmos. δc cap. 2I.num. 24. Ornamentum aureum prudenti , doctrina. Graece,mundus aureus.Et cap. 26. num. M. Mulieris bona species in ornamentum domus eius. Cap. 3 2. num. 7. Gemmulaearbunculi in ornamento auri. Et cap. Io.
num. El. P que dum perfectus est honor
Domini. Graece, cosmos. Cultus etiam Vertitur l. Petr. 3. numero 3. Atque
haec de vocis proprietate, nunc breuiter de re ipsa. Solet saepenumero lingua vel tulapissimae iniquitati honestatem praetexere , dc fucatum illurn quidem, speciosum tamen colorem illinere. Scilicet iniquitas nititur induere honesta aliquam speciem, qua turpitudinem suam volet: erubescit enim videri nuda: hoc autem velum praetexit, dc Obtendit lingua ; quae vel turpissima, ac foedissima vitia, etiam ornare ver .s consueuit. Ideo toties in Scriptura, concinnandi, idest, comendi, ornandi que verbum, linguae attribuitur. Ps l.
49. num. I9. Lingua tua concinnabat dolos. Iob s. num. 26. Ad lucrepandum tantum eloquia concinnatis Prouerb. i 2. num. I9. Concinnat linguam mendaci .
nostris, quae maculat totum corpus.
DVo summatim attigerat Apostolus: primum , linguam esse
ignem; alterum, est e cogeriem iniquitatis. Vtrumque declarat explicatius, exorsus
555쪽
exorsus ab hoc posteriore. Lingua, inquit, inter org na corporis unum est,& illud quidem perexiguum : sed pusillum istud membrum, ossicina quindam est, in qua innumerae conflantur iniquitates , quae totum hominem, quantus quantus est, foedissimis maculis inuriit.Et licet prior quasi sedes, ubi sordes contrahutur,co stude corde enim exeunt uniuersa flagitia,quae coinquinant hominem,Matth. l I. nu. ao.atque adeo ipsa etiam verba,prius, quam efferantur lingua, in corde concipiuntur; sed turpitudinis maculas, in corde quasi inchoatas, lingua ipsa per-- ficit;certe inustas iam in animo,& alte impressas, fugientes tamen aciem
oculorum,ipsa sub aspectum subiicit,& longe conspicuas reddit. Et inflammat rotam natiuitatis
34 π Nodatius iam explicat primurn illud, quod proposuerat Apostolus,scilicet lineua ignis est. Et quidem Beda, Strabus, Sanctus Thomas, Hugo , & OEcumenius , Lyra , Catha rinus , Claudius , Vat ablus , Caietanus, Gagneius, Isidorus Clarius , Sal
meron,Paca,Serarius; uno Verbo, mnes, quos viderim Interpretes, rotam
natiuitatis,periphrasim quamdam elle aiunt, qua vitae mortalis incoisilan tia,& volubilitas, venuste declaretur; perinde ac si dicat Iacobus. lingua ardentissimus ignis est,qui perpetuo flagrans,omnem vitς cursum, periodum,& quasi circulum inflammat. Vox enim Latina rota, ut Auctor est Isidorus tib 1 o. Originum cap. I 2. dc I s. inde ducta est, quod quali ruat. Graeca vero trochos, apo tu trechin. idest , ab incitato cursu , derivatur. Quid vero Velocius,quam haec vita, quae rapidissima caeli conuersione circumacta, as-
sdue voluitur,& quasi fulmipeo quo-
. dam rotatu, ab ipsis incunabulis , ne momento quidem temporis insistens, perpetuo contorquetur, & ad interitum praeceps ruitὶ Inest etiam in rota similitudo alte- ιε
ra cum vita: nam dum identidem circumuoluitur,caedem partes modo attolluntur in altum , modo ad terram ipsam deprimuntur: sic in hac vita, quae modo infima sunt, repente summa fiunt; & e contrario , quae summa,momento efiiciuntur infima. Hoc
innuit Fortunae simulachrum stantis in rota,quasi omnia sursum,deorsumque voluentis. Hoc cleganter signim cauit, Fortunam ipsam sic loquentem inducens, Boctius lib. a. de Consol rione , prosa I. Haec nostra vis cst, hunc continuum ludum ludinaus:roram volubili orbe versamus ; infima summis, summa infimis mutare gaudemus. Ascende , si placet, sed ea lege , ne utique cum ludicri mei ratio poscet, descendere iniuriam putes.JHanc Fortunae vicissitudinem attente x contemplabatur prudens ille Rex,qui captus a Sesostri, & iussus tresiere victoris currum , retorquens oculos ad rotas , nusquam ab illis aspectum dimouebat; rogatusque a Sesostri, cur ita faceret, quia in hac, inquit, rotarum conuersione, rerum humanarum
inconstantiam , & vicissitudinem, quasi depictam intueor. Nota est historia ex Nicephoro lib. i 8. cap. 29. 3c Cedreno in Compedio Historiarum:
vide etiam Zonaram lom. 3. Annaliu,
in Imperio Basilij Macedonis pag 39.
Sc nostrum Bisciolam lom. i. lib. I. Horarum subcessivarum cap. 2. Sacri etiam Expositores in ea ver- 3 8ba Eccles. i 2. num. 6. Et constingatur rotasuper cisternam, rotae nomine viis
tam intelligunt. Scitum est illud
Dauidis votum, Psal. 32. nu. I a. Demmeus pone illas , ut rotam. Addit Chal- .
daeus explicandi gratia voluitur, X x x a ct
556쪽
c r mouetur,nec consi sit in decliui. Quia nimirum,ut ait Ecclesias. c. 3 .num. s. Praecordia fatui,quasi rota carri hoc est, fatuus , quippe instabilis , dc inconstans, fluctibus actus furentium appetitionum,instar rotae incitatissimae, in
continuo concupiscentiae motu Versatur , nusquamque acquiescit. Isaiae I 7 num. l . Rapietur, sicut puluis mon-39 tium a facie venti,st sicut tu mebraice sicut rota coram tempe fate. E leganter hoc exprimitur Sapiens. . num. II. con fantia concupistentia transiuertusiensum sine malitia. Graece , rembasimos: proprie, circumrotatio , idest: perpetua agitatio concupiscentiae , quae ex uno in aliud continuo deuoluitur , mentem simplicem, synceramque peruertit. Atque haec sedulo congessi, qaae faciunt pro hac prima explicatione, cui meruit plane fidem grauis tot In-
Sed fateor , me nunquam potu ille in hac expolitione conquiescere: non enim video , ubi de lingua praecipue res est, quid emphasis habeat elegans illa circuitio,apta ad vitae huius volubilitatem exprimendam. Haberet illa quidem multum pDderis, ac momenti, si de ipsius vitae inconstantia sermo esset: sed quid, obsecro , confert, ad exaggerandam linguae petulantiam, huius breuissimae vitae reuolutio3 5 Dicerem confidentius sententiam meam, si aliquem eius Auctorem reperissem: nunc autem ea lege dicam, ut nolim praeiudicatam tradere, sed iudicandam. Arbitror , hic rotam sumi metaphorice pro acerbissimo illo, antiquissimoque cruciatu, quem
trochon Graeci, rotam Latini nominarunt e cuius supplici j mentio fit Pro
fornicem. Vbi in Hebraico textu ,δc in Editione LXX. legimus, est immittet
. illis rotam. Graece trochon. obseruatque
ibi Vatablus , genus fuisse supplicij
usitatum apud Hebraeos. Et vero in eo supplicio non solumi r distetis, luxatilque membris homines
atrocissime excarnificabatur, sed urebatur etiam admotis flammis: ut aperte constat ex Iosepho in lib. de Machabaeis:cuius hi c sunt verba. Vt erat oastixus rotae, igni in catasta obiicitur: atque ita tendentibus corpus radiis,&contrahentibus flammis,& costis deinde patentibus, laterum vitali A rumpuntur. J Et ex Apuleio lib. 3 .de Asino
aureo. Nec morae ignis,& rota: tum omne flagrorum genus inferuntur. JAb hoc supplici j genere vocitat S ah- firmat Christianos per irrisionem sar- . mentitios,Tertullianus in Apologetico c. so. Quia ad stipitem,inquit, dimi- dij axis reuinctus armentorum ambitu exurimur. Tractant de hoc supplicio Baronius in Martyrologio , die 23. Aprilis. Pontanus in lib. 6. AEneidos, columna i 8s. Turnebus lib.7. Ad
uersariorum cap. I 6.Omnium verb,Vt nouissime , ita etiam accurati ssime noster Cerda in lib. 6. AEneidos,VerluI6. num. i O. Bisciola, TOIaa. 2. Horarum subcessivarum lib. I 2. cap. 9.Rotam itaque natiuitatis explico 1 per metaphoram , supplicium naturae nostrae : nam etiam Plautus metaphorice usus e st 6M vocabulo , de supplicio rotae , in Cistellaria Atilium a.
dem gignendi casu usus est Iacobus
cap. I. num. 2 3. cum faciem natiuam
appellauit vultum natiuitatis. Quod autem supplicium atrocius , quis carnifex naturae nostrae truculentior excogitari potest,quam impotentes animi perturbationes 3 Eae natiuae.cum
sint, idest,ab ipsa natura ingenitae, ubi
modum intemperanter excedunt, hominem miserrime , de acerbissime torquent: ut merito rota natiustaIo, hoc est , natium cruciatm nomi-
557쪽
nentur. Suboluit haec explicatio sagacissimo ingenio Serari j nostri,
dum ait in Commentario huius loci. Vel rata est natiua qualibet perturbatio, qua, tanquam rota, huc istuc rotamur, st
4 3 Si patientissimus Iob aiebat, C. I7. num. I I. Cogitationes mea dissipata siunt,
torquentes cor meum: qualiter torque
bunt cor impij,quod est quasi mare fer
uens uatae I 7.num. 2Ο. excandescentes
iracundiae', odia sanguinaria , discordiae prorsus implacabiles Eccles. I.
num. 2 8. Iracundia enim animositatis
illus, subuersio illius est. Iob s. nui . Vere stultum interficit iracundia. Praeclare Emisseniis homil. 9. ad Monachos Sicut nasci viperei foetus, disruptia matrum visceribus, asseruntur: ita humana praecordia ipsis primitus, quas conceperint, passionibus dilacerantur.J Iustinus Martyr in epistola ad Zenam, dc Serenum, pag. l8. re fert, quosdam prae stomacho. & rabie semetipsos dentibus discerpsisse, &44 doloribus essecosectos. Valerius Maximus lib. 0.cap. s. agens de iracundiae furore, ait. Nunquam sine tormento ui violentus : quia dolorem ciam inferre vult, patitur. Itaque non solum discruciat animum circumrotatio illa concupiscentiae , Sapietat . . numero i 2. sed
longe etiam vehementius excarnificat violentissima rota excandescentiae. Ad eam machinam distendit ut homo : dum enim toto pectore ad vindictam anhelat, dum regerit conuicia, dum hostilem sanguinem ardentissime sitit,ipsa viscera misere rotata disrumpuntur. 6s Silianc rotam intelligamus, constabit sane sensus Apostolo dignus, similis phrasi,qua Hispane diceremus.
Vna mala lingua nos da tormento ἱ es et verrigo , potro de nue fra vida. Vere' enim lingua petulans inflammat hanc rotam natiuitatis:aut Omnes, aut ple-
raeque effervescentes stomacho discordiae , quibus humana praecordia miserandum in modum dissecantur, atque extabescunt, scintilla quapiam, excussa ex isto igne, concipiuntur; certe linguae flabello ventilatae gliscunt , & late populantur. Licuit August. dicere de lingua laudante, lib. io. Confestionum. cap. I. Quotidiana fornax nostra lingua humaua. Quid de petulante , procacique dixisset Vide, quae adnotaui ad illa verbanum. 6. Lingua ignis est. AtqRe ut aliquando tandem e ro- Ασtis , tanquam e cotibus , emergamus: nescio , an rotam , de ignem praesese- rant verba illa Palin. l39. num. Io. Put circuitus eorum e labor labiorum ipsorum operiet eos cadent siver eos carbones. Labor enim labiorum ipsorum, idest,amara, & virulenta verba Symmachus Urtit,amaritudo, ac venenum)quae sunt praecipuum,ac summum circuitus eorum onam in cιrcuitu impi1 ambulant, Psalm. II .num.9. hoc est,uolubili perturbationu rota circumagunt ux,J ipsa, inquam, quae iactant conuicia , velut igniti carbones recidunt prius in ipsorum capita, & cruciatus
Insummata a gehenna. D est,amata a daemone Parente dic Icordiaru, tanquam organum prompti stimum illius:ex infernali videlicet igne scintilla exiliens,corripit lingua,
quae mox tartareu excitat incendium.
Recte Chrysostomus tona. s. homil. ad Baptizandos: Undique nobis insidias daemon praeparare consueuit; sed
facilius lingua, dc ore peccante: nullum enim aeque congruum illi organum in ministerium est interitus, atque peccati. J Cur vero Infernus, Ge-henna nominetur , tractat erudite Maldonatus Matth. S . num. 22.
558쪽
Omnis enim natura bestiarum, se
caeterorum rimantur,se domita' sunt a natura humana. Imis assirmate pronutiat Ca
sti vis tharinus de mendo huius lota cii f Quod in quibusdam, in
quit, Latinis codicibus legitur corrupte caterorum. Inrerpretem vertille cetorum , non debet esse cuiquam dubium. J Hausit hoc Cathaunus ex Erasmo: qui intolerando illo suo critico supercilio ait. Intcrpres scripsit
cetorum, sed scriptor oscitans mutauit in caeterorum J Simili ducti coniectura Gagneius, Claudius, Salmernn, Caleritanus, Regia, Valabius, Sc interpres 49 OEcumen ij, vertunt, marinorum. Et quidem vox Graeca malion, quae constanter legitur in exemplaribus , quae Vulgo circumferuntur, dc citra dubium belluas marinas significat, horum sententiae sustragatur. Favet Syriaca versio, quae ita reddit: er sierpen-
Dum,tum maris tum arida. Fauet etiam
series Apostoli: non enim Contentus , generatim, uniuerseque dixisse, Omne genus animantium quantum' uis serum, de indomitum, hominum tamen industria cicurari; enumerat speciatim feras terrestres, truculentia ipsa formidabiles, verbi causa, tigres,so leones, ursos;quos bestiarum nomine comprehendit: recenset etiam aura rapaces , dc carniuOras , liberoque vola- u Vagantes toto caelo , 8c in excelsis rupibus nidos construentes , velut aquilas, ieraces,accipitressalamra,sacres, nebbes:pestiferos item serpentes. qui non afflatu modo, sed aspectu etia. Venenato aerem inficiunt, ut basiliscum, viperam, dc aspidem. Restabat, V omnibus suis numeris expleretur
tam distincta enumeratio, sigillatim
marinas belluas , sub immensis aquarum gurgitibus , in abditis cauernis latitantes , recenseri, ut Cetos, Delphinas , Crocodilos; neque generali
illo nomine catererim , tam curiosam, dc exactam recensionem terminari.
Sed ubi obstat auctoritas Vulgati, saomnis praecludendus est: coniecturis locus. Editio Vaticana emendatissima retinet caeterorum: sic etiam legit Beda ante nongentos annos , dc , qui eum proxime consecuti sunt, Expositores. Quare minime dubius assirmare audeo , non solum hanc lectionem habendam pro germana, sed vitiatos esse Graecos codices , mendose legentes enalion, nostrumque Inte pretem nactuiri fui ste emendatiores, in quibus ton adon legereturn neque insolens est, specialem enumerationem generali aliquo nomine conclu
Et Veto, ne quis existimet, lutio- s anem hanc esse factitiam, de solum ad subterfugiendam commode dissicultatem pro meo libito excogitatam; cum perspicua ratio , tum vero grauissima auctoritas eam solidissimam cite, de inconcussam, aperte demon- strant.Ecclesia Catholica decreto suo promulgato in Trident. Sessione 4. certos nos facit, hanc Latinam versionem Vulgatam , esse authenticam, hoc est, cum suis fontibus , de primis exemplaribus bdamussim conuenire, illorumque sensus fidelissimc reprae-- sentare. At, s in hoc loco Graeca vox non fuisset descriptorum incuria immutata,eius propriam atque natauam significationem minime Vulgatus expressisset. Deinde in prς fatione emen- S datissimae Editionis V aticanae haec ipsssima causa redditur, cur nonnulla, quae consultis exemplaribus Hebraiacis, atq;Graecis,corrigenda, de imm tanda videbamur in Editione Latina, de industria tamen immutata relicta sunt
559쪽
. sunt. Quia, inquit, feri posse credendum est, ut scitores nouri, qui ex Hebraeis, ct Graecis Latina fecerunt, capiam meliorum , Gr emendatiorum librorum habuerint, quam , , qui post illorum
aetatem ad nos periιenerunt , qui fortasse tam longo tempore identidem describendo minus puri, atque integri euaserunt.
s Atque h:dc de lectione huius loci: minus negoti j est de sententia: tota
enim vetus testatur Historia , feras etiam immanissimas, edomitas, δί ci- curatas fuisse ab hominibus. Hanno fuit primus Leonis domitor,sed morte illi stetit tam mira solertia, ut Auctor est Plin. lib. 8. cap. is. quia nihil non persuasurus vir tam insignis arti- .
. fici j videbatur, si ad opprimendam' patria ingenio abuteretur. Delphinis dorsb insidens circumcursabat mare pueς quidam, ut refert Gelius lib. 7. cap 8. uniuersa Italia ad tam inauditum spectaculum stupente. Plin. scribit lib. 8. cap. 2 s. solitos crocodilos, instar equorum iniecto framo , quoquoversus circumduci. Idem lib. I o. cap. 74. prodit, aspidem ad mensam cuiusdam quotidie altam. Sed plena est exemplorum vetustas : quae congerit eruditissime, ut solet, noster Bi-
sciola, tona. χ. Horarum subcessivarum lib. I 3.cap. I I.
lib. de Natura & Gratia, c. I S. Non ait: linguam nullus do. mare potest; sed , nullus hominum: ut citin domatur , Dei misericordia, Dei adiutorio, Dei gratia fieri fateamur. J Quod clare agnoscebat , dc dc ingenue fatebatur idem August.. lib. I o.Confess. cap. 37. In Peras nobis linguae continentiam : da , quod iubes; & iube,quod vis. Tu nosti de hac re gemitus cordis mei,& flumina
oculorum meorum.JEst insignis locus Prouerb. I 6.n. I. Hominis 6t animam prvarare , ct Domini gμbernare lingv.im. Hebraica vertas verbum e verbo: hominis seunt Hlyositiones, siue praeparationes cordis 3, sed a Domino reonsio lingua. Perinde, ac si dicat Salomon:Potest quidem homo
kationis lance accuratissime expendere,quae verba,tali oblata occasione,
deceat illum effari: at ubi ventum est ad rem praesentem , ita cohibere , ac moderari linguam, ut praefixos sibi terminos non transiliat , sed verba ipsa quasi dimensa praeparationi re- mondeant , donum Dei est prorsus
Hinc erumpebat illa vox Eccl. 21. frnum. 3 3. Quis dabit ori meo custodiam, ct super labia mea signaculum certum' Graecc , panugon. Editio Romana L X X. vertit , a Fiatum. Iansenius, prudens. Vatablus , signaculum sapientia. Interpres Chrysostomi, hom. q. ad Baptizatos , affutιε. Vere enim opus est caelestis sapientiae luce, &diuinitus concessa prudentia. Pergit Ecclesiasticus. Vi non cadam ab lsis, Π tingua meaperist me. Et quasi interno afflatu pervideret Sapiens , quod postea scripsit August.lom I .serm. .
de Verbis Domini cap. 1. Si linguam nullus hominum domare potest, ad Deum confugiendum est, qui domet linguam nostram. J orditur Eccles
cap.23. num. I. Domine Pater, domia nator vita mea, ne derelinquas me in con
silio eorum scilicet, labiorum in nec sitaι
Consonat Regius vates Psal. 1 o. s 8num. 3. Pone Domine custodiam ori meo, .
560쪽
munitionis ostium videlicet munitum, ac forte,quod labia circumstet, idest, circumuallet, & undique obsideat: vox enim Graeca perloche , in arcano sermone, est illa murorum firmitudo, & ambitus , quibus munitissimae
urbes circumquaque cinguntur.V nde quae a Vulgato Plaim. o. num. 22. &
Psalm. iO7. num. II. Vocatur ciuitas
munita, dicitur Graece penoches, idest, ciuitas circunstantia. Quin & ipsa vox perloche, fortissimam significat arcem.
a. Regum s. num. 7. dc ι. Paralip. II. num. s. Cepit autem Dauui arcem Sion.
sy Vtrobique LXX. perischen. Sensus itaque huius loci est: Praefige, 5 Deus,
ori meo validissimos clathros qui impotentem linguam,tanquam belluam indomitam,efferatamque contineant, ut minime possit e custodia erumpere , etiam si maxime munitissimum ostium conetur estringere. Inquietum malum. Raece, inmercibile malum: eSaenatius videlicet, dc impotentius feris immanissimis, quae aliquando tandem industria cicurantur. Haec autem efferata bellua humanitus coerceri nunquam potest : Diuinitus enim exequendum est, quod praecipit Apostolus i. Petri 3 .num. IO.eXPsalmo 3 3. num. I 3. Coerceat linguam Fuam a malo.
6o C Apienter ait Bern. Sermon .de trio plici custodia. Numquid non vipera est lingua ista 'feracissima plane. Congruenter Regio vati Psalm. I 39. num. q. Acuerunt linguas siuas , sicut serpentis. Sic legit Vulgata editio nouissime correcta, consentanee Graeco textui, in quo habetur os optios. Neque enim serpentes linguam suam
acuunt, sed exacutam,habent a natura sum caeterarum animantium lingua fere sit obtusa. Pergit Psalmographus. Venenum aspidum Ab Libi's eorum. Quae verba prorsus eadem habentur Psal. I 3. num. 3.& ad Rom. . num. i s. Est autem aspidum venenum omnino immedicabile , atque mortiferum,sive, ut loquitur 11oyses Deuter. 2.nu. 3 3. instrabile. Aspidis enim morsus, auctore Plinio lib. 8. cap. 23. adeo lethaliter inficit hominem, Vt nisi confestim ictae partes amputetur, nulla deinde omnino sit grassantis veneni medicina. Lege,quae de insanabili detrectationis veneno adnotaui ad illa verba nun1. 6. Lingua ignis est. Huc etiam spectat illud Eccles t o. 6rnum. I i. Si mordeat serpens in silentio, nihil eo minus habet, cui occulte deIrabit. Quem locum ita legunt LXX. ut
vertit Cassianus,Collatione 2. cap. II. Si momorderit serpens non in sibilo , non est abundantia incantatori : hoc est, ut exponit idem Cassianus: Fuccurrere incantator periclitanti , periturove non poterit. Vt linguae detrahenti aptari commode possit illa Ieremiae com
minatio, cap. 8. num. I 7. Ecce ego mim
iam vobisserpentes regulos, quibuι non est
Obseruandum vero est , quod ait si Isidorus lib. ia. Et ologiarum cap. . f Nullum animal tanta celeritate linguam mouet , ut serpens : adeo, ut triplicem linguam habere videatur , cum una sit. J Et Plinius lib. ii. cap. 37. Lingua tenvissima serpentibus,
ct trasiulca vibrans atra coloris. Virgilius 2.Georgicorum versu 43 9. Linguis micat ore trisiulcis. Dicitur aute triliticum,
seu trifidum telum, quod triplici cuspide ferit:quod in linguam aptissime
quadrat. Haec enim vipera venenata, cum virus evomit detractionis , tres
lethaliter inficit fatu uno ut ait Bernardus loco citato, diserteque explicat Lauren