장음표시 사용
221쪽
is c LIB. I. DE IURE NAT. ET GENT. oee.
defecisse. Nam censuram , Iatam ab eo in P. Gonetum , manifesto falsam deeI
ravi. Vindicias P. Molinae a novitatis, & nimii ausus nota contra S. Augustinum falsitatis revincunt sapientiores Theologi Moliniani , sicuti demonstrant Theologi Thom istae. Reponet utique ad hoc ultimum Doctor Sorbonicus, plurimos, & non minus celebres Molinae asseclas iuniores pro se stare, qui a novitatis labe purgare Molinam student. Et hoc verum habet. Sed hoc responso Doctor Sorbonicus, dum Charybdim declinat, incidit in Scyllam. Siquidem ille exprobrat Iansenistis in ciarato suo Tom. de grat. Christ. variationem Iansuismi pro temporum conditione. Porro , si eκ una parte antiqui & praestantiores Theologi , tum domestiei, tum extranei, quos inter Cardinalis Baronius , cuius authenticam epistolam adversus Coneordiam dabo, Molinam inventorem novi systematis satentur, & novitatis aris guunt; si vero ex altera parte posteriores discipuli negant , P. Molinam invent rem esse scientiae mediae ; si eiusdem mollem docti inam de gratia divina ductili.& determinabili ab infirma libertate humana a Semipelagianismi censura desae care student, alio invecto systemate novi congruismi e poterunt & adversarii opponere vatiationem Mosinismi pro temporum opportunitate . Sed haec aliena sunt a meo instituto : quae ideo adduxi, ut scholam Thomisticam , eiusque graves Theologosa D. Honorati Turnely Doctoris Sor uici censuris vindicarem.
g. VIII. Refellitur tertia propositio In Venit : ω libertas indi
ferentiae ad merendum veI demerendum, opposica necessitati, Jeu determinationi ad unum , auctoritate tum lacrae Scripturae, tum S. Augustui , cui maxime stant Calωinus, oe Ian senius, evincitur.
I. T Ihil in sancto Dei verbo frequentius quam hominem in suos actus domu 1 l nari, potestatem habere bonum malumve eligendi, omni exclusa neces fitate. In ipso primo Libro Genes east. rv. haec habentur. Qxare reatus es P Et eu concidit faeies tua e Nonne, fi bene egeris, recipies ; utem male, statim in foriabus peceatum aderit 8 Sed sub te erit appetims eiu , , tu dominabeνis ussius. Quid luculentius contra delectationem terrenam ct carnalem Iansentanam Dominio Cain potiebatur in suam concupiscentiam . Contra hoc sanctum Dei oraeulum effutit Iansenius, hominem esse veluti mancipium sub imperio libidinum, & ea
II. Eeclesiastici xv. Deus ab inteio constituit riminem , is resi quis ictam is manaa
222쪽
eo lii sui. .adiecit mandata ἐν praerepta sua : si volueris mandata servare, confer-wabunt te, is in perpetuum fidem placitam facere. Apposuit tibi aquam, is ignem ead quod volueris. porrige manum tuam. Ante hominem vita, is moνs, bonum, is malum : quod placuerit ei, dabitur H F. Si quis vellet indifferentiam activam arbitrii exprimere, quae alia adhibere verba deberet Deuteronomii xxv. Confidera quod hodie proposuerim in eo pectu tuo vitam , is bonum , is e contrario mortem, is malum, ut diligas Dominum Deum tuum ... Testis invoco hodie eaetam is terram,
quod proposuerim vobis vitam is mortem , benedictioηem im maledictioaem . Elige ergo v fam, ut is tu vivas, O semen tuum . Si quis surdo diceret: Audi legem meam , quam tibi propono , ut valeas eam aut implere, aut respuere : si quis caeco diceret e Propono tibi videndum nigrum , & album, ut possis quod malueris, videre : nonne 'stultus haberetur i ergo seri potest ut eligat bonum po-
ius quam malum qui ad alterutrum determinatus est III. Alia testinionia ex veteri testamento promuntur. Numer. x IV. haec habentur. Amalecites , O Chananaeus ante vos sunt, quorum gladio corruetis, eo quod nolueritis aequiescere Domino. Ieremias Propheta cap. v II. Audite vocem meam, ἐν ero vobis Deus, is τοι eritis mihi populus .... Misi ad vos omnes fervos meos Pronetas. . . Et non audierunt me, nee inclinaverunt aurem suam, sed induraverunt cervicem suam, is peius operati sunt quam patres eorum . Et loqueris ad eos .mnia verba haec, is non audiem te ; is vocabis eos , ἐν non respondebunt tibi. Et dices ad eos : Hae est gens quae non audivit vocem Domini Dei sui, nee recepit dias linam : periit fides, is ablata est ab ore eorum. Rursus cap. xxx M. Non obedierunt.oci tuae, ἐν in lege tua non ambulaverunt. Omnia quae mandasti eis ut facerent, non fecerunι ς , evenerunt eis omnia mala haec. Deuter. cap. xxx. Mandatum bae quia ero praeeipio tibi hodie, non supra te es, neque procul positum sed iuxta te est fermo Ualde tu ore tua , is in eisde tuo , ut facias illum. Confidera, quod bodispνερο erim in corde tuo vitam, ἐν bonum, is e contrario mortem, ἐν malum : ut diligas Dominum Deum tuum, is ambules in viis eius, er custodias mandata illius. Propheta Isaias cap. i. Si volueritis , is audieritis me , bona terra comedetis. Quod F niaueritis , ἐν me ad iracundiam provocavcrisis , gladius devorastic. vos.
Item cap. v. Quid es quod debui facere vineae meae, is non Dei eie An quod eripectati ut faceret uvas , is fecit labruscas e Propheta Amos cap. v. Quaerite b
IV. Pauca ex novo testamento. Matth. xix. Si vis ad vitam ingredi. serva mandata . . . Si vis perfectur esse, vade, vende quae babes , is da pauperibus, is habebis thesaurum in caelo. Item cap. xx m. Quoties volui congregare filius tuos, quemadmodus galZina eongregat puliss suos, is noluisti P Eece relinquetur vobis domus
vestra deserta. S. Paulus Apostolus I. Corinthior. cap. vi I. Ham qui flatuit in corde suo
223쪽
ig8 LIB. I. DE IURE NAT. ET GENT . oeae
suo firmus, non habens necessitatem, POTESTATEM autem habens suae voluntatis is hoe iudicavit in eorse suo , servare virginem suam , bene facit. Item Epist. II.
ad eosdem Corinth. cap. ix. Unusquisque, prout desinavis in eoiae suo, non ex te stitia, aut ex necessitate : hilarem enim datorem diligit Deus. Potens est autem Deus omnem gratiam abundare facere in vobis, ut in omnibus semper omnem fasseientiam habentes, abundetis in omne opus bonum.
V. Ut ab ultimis verbis Apostoli initium capiam, omnem gratiam dc sufficientem, Ac efficacem Deus promittit ; quasi dicat inquit S. Thomas in hune locum lect. 2. non timeatis dare , ne indigentia gravati , paeniteat aliquando Exi aeritve: quia potens es Deur facere abundare omnem gratiam Spiritus sancti, qua scilicet gaudeatis de bono opere quod fecistis. Duo hic Apostolus constituit . Primum, potestatem quam homo habet suae voluntatis, faciendi, re non faciendi opus, exclusa necessiitate , non solum extrinseca , verum etiam intrinseca . Secundum est, Deum omnem gratiam donare, qua voluntas possit legem implere.
VI. Ceterum, ne singulis oraculis explicandis insistam, frustranea essent recensita oracula divina , dc deriseria , nisi homo tali praeditus potestate esset , qua posset eligere, & non eligere bonum. dc reiecto bono, eligere malum. Porro iuxta Ian- senium voluntas humana delectatione victrice superiore ita pressia est , de necessario determinata ad unum , ut non habeat potestatem relativam ad oppositum Nee veritatem hane eludere Ian senius valet, dicendo, possibile esse hominem velis te oppositum per Dei gratiam . Quia versutus homo loquitur de gratia emeaci. qua absente , voluntas captiva sub tyrannide dominantis delectationis no eotest Velle oppositum. Praefata autem oracula loquuntur, non de possibilitate absoluta& abstracta, sed de potestate adimplendi hic & nunc, omnibus circumstantiis spectatis, divinum praeceptum, aut illud transgrediendi. Ian senius cavillatur cum suo Calvino, haec oracula divina aut loqui de voluntate Adami innocentis , non hominis viatoris ἱ aut de voluntate hominum viatorum , quatenus isti flecti ad bonum, & malum potant. Primum responsum est purum putumque delirium. Nam Deus alloquebatur per Prophetas suos Iudaeos tunc viventes, & audientes, ut luculentissimum est. Alterum responsum continet sincerum venenum haeresis Ians nil, qui libertatem eonstituit cum Calvino in immunitate a coactione , & in naturali flexibilitate , seu instabilitate voluntatis , qua fluxu successivo ad hoc, aut illud malum volvi a dominante delectatione potest . Hunc errorem & Concilium Tridentinum, dc Ecclesia pluribus constitutionibus damnavit. VII. Ad S. Augustinum , liberi arbitrii, & gratiae victricis strenuum vindicem, quod attinet, iam plura dedimus supra illius testimonia contra Calvinum, extempta ex Lib. de gratia ἐν libero arbitrio. Innumera S. Doctoris testimonia afferunt Theologi sere omnes contra errorem Calvi πο-DUemanum circa libertatem . Pauca obiter
224쪽
obiter indicabo. Libro de fide eontra Manichaeos ea n haec scribit. Quis non ela mei, stultum esse praecepta dare ei cui liberum non est, quod praecipitur, farere; is, iniquum esse eum damnare cui non fuit potestas iussa eo ore e Libro de duabus
antinabus contra Manichaeos cap. x M. Dicere animas esse malas , is nihil peccare, plenum est dementiae : dicere autem peccare fine voluntate , magnum deliramentum
es : ἐν percati reum tenere quemquam, quia non facit quod facere non potuit, summae in quitatis est, is infaniae. Quamobrem illar animae, quidquid faciuσt , fi nasura , non voluntate, faciunι, ides fi 5bero is ad faciendum , Θ ad non faciendum motu anima carent, si denique bis abstinendi ab opere suo potestas nutu conceditur ;peccatum earum tenere non possumus.
VIII. S. Doctor quibusdam in locis docet, liberum arbitrium Adamo Mecantenos perdidisse, ut epist. cura. ad vitalem . Liberum arbitrium ad diligendum Deum primi pereati granditate perdidimur. Similia habet Enchir. cap. xxx. Libero arbitrio male utens homo ἐν se perdidit, is ipsum. Item Lib. de perse l. iust. cap. IV. PI-cta vitio, in quod cecidit, voluntate, earuit fibertare naturae . Non semper vel ipsi aeutissimi & sapientissimi Scriptores, dum aliquam veritatem exponunt, eam muniunt contra versutos interpretes iis principiis quae alibi suse explicarunt. Quodnam arbitrium nos per peccatum originale perdidita asserit S. Augustinus 3 Illud quod in statu innocentiae possidebamus, immune amiseriis, a peccato. Ita seipsum explicat Lib. I. contra duas epistolas Pelagii cap. II. Quis nostrum dicat, quod primi bominis perierit Iiberam arbitrium de humano genere e Libertas quidem periit per percatum, Bd illa , qua in paradio Iuli, babendi plenam eum immutabilitate iustitiam. IX. Interdum S. Augustinus necessitatis nomen usurpat pro gravi dissicultate, ut Lib. II. de persecti iustit. cap. v. avia peccavit , secuta es peccantem peccandi dura necessitas. S. Doctor Pelagianos refellit, qui propugnabant illud aequilibrium, quod aliqui etiam hodie defendunt , quibusdam lini mentis munitum , hominem
nempe posse pari momento se ad vitia , vel virtutes movere. Iem errorem ut convellat S. Augustinus, vulnera, quibus sauciatum fuit ex Adar precato liberum arbitrium, exponit; & miseriarum necessitatem declarat, qua premitur et sed necessitas haec arbitrii indifferentiam non excludit. Sexcentis quippe in locis omnem necessitatem determinantem ad unum luculentissimis argumentis explodit. Lib. II. contra Faustum. Liberum arbitrium , quo ῬeI bene , vel male vivitur, propter iu- sum ladierum Dei ab omni necessitatis vineuis vindicamus . Lib. III. de libero arbutrio cap. II. ait, animam in ignorantia, em discultate natam, nulla tamen neesit te comprimi ad permanendum in eo in quo nata est. Ne nimius sim, animadvertas velim , S. Doctorem variis modis usurpare necessitatis nomen , prout argumenti
quod tractat , conditio seri . Cum disputat adversus Pelagianos, Voluntatem sub
225쪽
i yo LIB. I. DE IURE NAT. ET GENT.
neeessitate a IIerit, exclusa gratia ad bonum operandum, malumque vitandum necessaria. Verum divina gratia praeventus, ct roboratus homo infirmus libere, omni sublata necessitate, agit . Aliquando asserit , neeesse esse hominem operari secundum id quod magis allieit, & delectat; & tum de necessitate consequente sermonem habet. Si plura cupis, eonsule P. MasDulie dc alios Thom istas , qui non minus docte quam erudite omnia quae dissicultatem ingerere possunt , dissoI-
I. IX. Ex doctrina S. Thomae vera libertatis idea. Caletini, γIa enii sopbismata in anteces m praefocata .
L A Ngelicus Doctor libertatis imaginem tam vividis coloribus depingit, deI A. more suo tanta perspicuitate, cum brevitate coniuncta, omnia sive antia quorum, qui praecessere , sive recentiorum , qui subseeuti sunt, Iibertatis hostium sophismata dissoIvit, ut, eius doctrina lecta, omnes evanescant dissicultates. Lib. ILcontri Gentes ea xlvis. altius libertatis humanae originem arcessit , ex eiusdem nempe immaterialitate, & intelligentia. Spiritus est rationalis anima . Ergo libera . Si enim spiritua Iis est , intelligens sit oportet . Si intelligens , igitur libera. Quandoquidem spiritus, a materiali determinatione solutus , universalia percipit, meditatur; & , sua consultatione praemissa, ex uno colligit alterum. Errori Obn xius intellectus est; sed hunc suum ipsum errorem deprehendit : supra suas reflectit cogitationes r arbiter sedet. ut verum a falso distinguat; dc voluntati, a qua movetur, dc applicatur, bonum, quod eligere debet, proponit. Hanc reciprocam harmoniam , dc mutuam subiectionem melius singuli experimur quam explieare valeamus. Audiamus S. Thomam Lib. cit. cap. xDDI. sic ratiocinantem . Iudicii Ribertate earent aliqua, veI propter bee quod nasium babent iudicium, ficut quae e gnitione earent, ut lapides, ἐν plantae , TeI quia habent iudicium, a Migra determina tum ad unum , fur irrationa Sa animalia. Naturali enim aestimatiοηe iudieat ovis lupam bi nocivum; ἐν ex boe iudicio fuit ipsum. Similiter autem in aliis . Quaecumque igitur habent iudicium de agendis non determinatum ad Maum a natura, neeesse est fiberi arbitrii esse . Huiusmodi autem sunt omnia inteluctualia. In te luctus enim via prehendit non olum boe, veI illud bonum , sed ipsum bonum commune . Unde, eum inteluctus per formam apprehensam moveat voluntatem , in omnibus autem movens, is motam oporteat esse proportionata , voluntas substantia intellictuam non erit determinata a natura nisi ad bonum commune. Quidquid igitur Ufertur fibi sub ratione boni, poteris voluntas inclinari in VIud, nulla determinatione naturali in eontrarium
226쪽
probibeηιe. Omnia igitur inteluctualia liberam voluntatem habent, ex iudicio inteuectus venientem: quod es Iiberum arbitrium babere, quod definitur Liberum de ratione iudiarium. Consule plura alia quae S. Thomas habet ibidem, & I. Part. quae M lxxx II.& de verit. quo. xxi I. is xxiv. & inde colliges, quam ventosi sint istius temporis Metaphysici non pauci qui antiquioribus Schola meis adscribere inscitiae dicam
II. Paucis exposita libertatis humanae idea e pergit S. Doctor ad convellendos errores quos ex antiquis renovarunt Calvinus, dc Iansenius. Aures erigant nou tores, audiantque Angelicum illorum de libertate systema iam pridem perspicue . solideque diruentem . Narrat ille suisse quosdam qui non aliter ac Calvinus, ct Iansenius) libertatem constituebant in sola immunitate a coactione, secus a necessitate ι hancque libertatem sufficere ad meritum , de demeritum effutiebant.
Quam opinionem haereticam appellat S. Doctor quaest. v I. de malo ar. unie. his verbis. Quidam posuerunt , quod voluntas hominis ex necessitate movetur ad asiquid mendum I nos ramen ponebant , quod voluntas eueretur . enim omne necessarium est violentum ; sed folum id euius principium est extra r unde is motus naturales inveniuntur aliqui meessarii, non tamen voluntarii . Violentum enim repugnat nat rati, sicut ἐν voluntario et quia utrius ue principium est intra ; violents autem priue pium est extra. Haec autem opinio es haeretiea. Tolbr enim rationem meriti, is δε-- ἐν n humanis actibus . Non enim videtur esse meritoriam , veI demeritorium, quod aliquis se ex necessitate agit, quod vitare non posset . Est enim numeranda i ter extraneas Phisos biae opiniones : quia non fotam eontrariatur fidei, sed subvertit omnia priueipia misisphiae moraΓs. Si enim non fit aliquid in nobis, sed ex meessitate movemur ad volendum; tollitur deliberario , exhortatio , praeceptum, is punitio , is laus, is vituperium, cirea quae moralis PhiIosophia eo sistit. Huiusmodi autem opinio es, quae destruant prineipia allaxius partis Phi ophiae, dicuntur positiones extraneae ; sicut nihil miseri , quod Lestruit firincipium scientiae nasurasis. Ad huiusmodi autem positiones ponendas inducti sunt asiqui homines , partim quidem propter proterViam, partim propter asqvas rationes Dybisticas , quar solvere non potuerunt . Haec meditentur , simulque erubescant indifferentiae libertatis o
III. Fuso ea lamo principia verae libertatis ibidem explicare pergit S. Thomas. quae legi ab omnibus vellem . Pavea eκ multis delibabo . Forma rei naturalis sindividuata per materiam : unde is inclinatio ipsam consequens est determinata ad unum. Sed forma intellicta est universalis, sub qua musta possunt eo rebendi. UOD, cum actus sint in fingularibus, in quibus nullum est qMd adaequet potentiam universam, remanet inelinatis voluntatis indeterminate se habens ad multa. Haee doctrina a Itius defigenda memoriae est. Voluntas non aliunde necessitatem pati valet quam ab
227쪽
ab obiecto. Porro, cum nullum obiectum , nullusque actus particularis adaequare , seu eκplere totam voluntatis potentiam valeat, semper libera manet. Sicut spergit Angelicus) si artifex concipiat formam domus in universali, sub qua comprehenduntur diversae figurae domus , potest voluntas eius inclinari ad bor quod faciat d mum quadratam, ves rotundam , vel alterius Muroe . . . . Secundo eo derandum est, quod potentia aliqua dupliciter movetur . Uno modo ex parte subiecti; alio modo eas parte obiecti . Ex parte subiecti qu.dem , ficut visus per immutationem diis tionis organi movetur ad eurius , vel minus elare videndum . Ex parte vero obiecti, Mut visus nune videt assum , nunc videt nigrum . Et prima quidem immutatio pertinepad ipsum exercitium actus, ut scilicet agatur. UeI non agatur; aut melius , vel deis filius agatur . Secunda vero immutatio pertinet ad Dee cutionem actus . Nam actus specificatur per obiectum. ER autem confiderandum, quod in rebus naturalibus Derimatio quidem actus est forma; ipsum autem exereitium est ab agente, quod ea ati am motionem. Movens autem agit propter finem . Unde relinquitur quod primum principium motionis, quantum ad exercitium actas, fit ex fine . Si avem conser mus obiecta voluntatis , is inteuectus . invenimus quod obiectum inteluctus es primum principium in genere causae formaris r est enim eius obiectum ens , ἐν verum. Sed obiectum voluntatir es primum principium in genere ea e finaclis : nam eius obiectum est bonum , sub quo comprebenduntur omnes si es ; sicut sub vero eo rebem duntur omnes formae apprehensae . Unde ἐν tuum bonum , inquantum es quAEdom forma apprehen uis, continetur sub vero, quasi quoddam Terum , is ipsum verum. inquantum est finis inteluctualis operationis , continetur sub bono , ut quoddam partiaculare bonum. Si ergo confideremus motum potentiarum animae ex parte obiecti specificantis actum, primum principium motionis es ex intellectu. Hoc enim modo bonum intellectum moetet etiam voluntatem. Si autem confideremus motum potentiarum an
mae ex parte exercitia actus, sic principium motionis est ex voluntate. 2 cam semperporealia ad quam pertinet finis principalis, movet ad actum potentiam ad quam peri is i id quod est ad finem I ficut militaris movet frenorum factricem ad veram dum . Et hoe modo voluntas ire movet seipsam, ἐν omnes alias potentias. Intelliga. im, quia voci: γ similiter utor omnibus potentιis, Θ babilibus, quia voia ....
Sie ergo ad ostendendum quod voluntas non ex necessitate movetur, oportet eonfiderm re motum voluntatis is quantum ad exercitium actus , is quantum ad determis
tionem actus, quae est ex obiecto. Quantum ergo ad exercitium actus , primo quidem manifestum es quod voluntas movetur a se ipse : sicut enim movet alias potentias. ita is fel am movet . Nee propter boc sequitur quod voluntas fecundum idem sit in potentia , is in actu . Sicut enim homo secundum inteluctum in via intentionis movet seipsum ad scientiam, inquantum ex uno noto in actu venit in aliquid in tum , quod erat solum in potentia notum I iιa per boc quod homo aliquid vult in actu ,
228쪽
movet se ad molendum aliquid aliud in actu ; sicut per Me quod vult Dnit
gem, movet se ad volendum sumere potionem. Ex hoc enim quos ullis onitatem imcipit con ars de his quae conferunt ad sanitatem ; is tandem determinato consilla Uuis acopere potionem. Sic ergo voluntatem accipiendi potionem praeredit conmum, quod quidem procedit ex voluntate volentis eonsiliari. ergo voluntas se consilio moveat ; comum autem es inquisitio quaedam, non demonstrativa , sed ad oppositam viam se habens I non ex necesstate voluntas seimm movet . Sed, eum voluntas non semper voluerit consiliari , meesse est quod ab aliquo moveatur ad boe quod veliteonfiara. Et si quidem a seim, necesse est iterum quod motum voluntatis praecedat
eoum iam, ἐν consilium praecedat actus voluntatis. Et, eum bor in infinitum procede re non pessit , necesse es ponere , quod quantum ad primum motum voluntatis mo Gatur voluntas cuiuscumque non semper actu volentis ab afiquo exteriori , euius insinctu voluntas velis incipiat .... Relinquitur ergo. . . quod id quod primo movet v unt.rtem, is inteluctum, sit αδεquid supra voluntatem, is inteuectum, staret Deus: qua cum omn/a moveat fecundum rationem mobilium, ut levia fumum. gravia deor- frun, etιam voluntatem movet secundum eius conditionem, ποn ut ex necessitate, sed ut indetermisate se habentem ad ovisa. Patet ergo quod si eo de etur motus voluntatIs ex parte exercitii actus, neu movetur ex nervisitate M Si autem consideretur m ιus voluntatu ex parte obsecti determinantis actum voluntatis ad hoe , vel Hiud vo-kadum . consederandum es quod obiectum movens voluntatem est bovum eonveniemanre e tura . Unde , si a6quod bonum ρνυonatur , quod apprehendatur in ratione
Bom, non autem in ratιone convenientis, non inovebit vocluntatem. Plurima quae in
hoc eodem cit arti habet, missa facio brevitatis gratia. Duas alias quaestiones de voluntate, & libero arbitrio In eisdem disputatis versat Angelicus, nempe Hra.
constantes articulis. Mirabar tot in locis, & tam
stilo libertatis ideam, proprietatesque enucleaverit, omniaque sophismata pe-mi profliga erit , non semel , sed pluries. Verum praesensit ille sorsitan
p uciores tuturos quam antea extiterant , Iibertatis oppugnatores. Idcimo qM: berum arbitrium spectant, exhaurire operae pretium existimavit. Et reipsa neque haeretici neque materia istae , vel athei quidquam excogitarunt advert libertatem quod convulsum a S. Thoma in antecessiim non fuerit. Q i 'ei periculum tacere velit, legat loca a me laudata, & inveniet nihil hic a me per exaggerationem dictum esse. IV. Haereticam appellat S. Thomas opinionem quae negat ad meritum , & demeritum ivertatem Indiflarentiae . Quod enim eκ necessitate est , tametsi sponta- meum, celiberatione earet. Siquidem deliberatio, ut docet idem S. Doctor circa duo versatur quorum quodlibet possit eligere, aut reprobare voluntas quae
dominium supra suos habere actus debet. ini autem dominio in actu, La
229쪽
, j. LIB. L DE IURE NAT. ET GENT. oee.
potitur, facultatem quoque habet volendi, vel nolendi easdem actiones 'oprio subiectas dominio. Contra, qui necessario quidquam agit, minime saeuitatem habet volendi, vel nolendi illud. Quod confirmat SThomas L. Part. quaest. lxxx LII. art. 3. ubi inquit. Ex hoe enim liberi arbitrii esse dicimur, quod possumus unum recipere alio recusato. Et ideo naturam liberi arbitrii ex electione confiderare vortet . Et art. q. subdit et Liberum arbitrium . . . nibiI aliud est quam vis esectiva . Esse tia autem, seu natura electionis est indisserentia eligendi unum prae alio, ut reis Petit idem S. Thomas I. 2. quael Lx m. art. 2. Cum electio fit praeaeceptio unius re
spectu alterius, necesse est quod electio sit respectu plurium , quae eἴti possunt : ἐν
ideo in bis quae sunt penitus aeterminata ad unum , locum non habet. Quae omnia lato calamo. dc immensa eruditione, atque doctrina exponit laud. quas. xx D. O xxiv. de veritis
Sola indisserentia contradictionis ad essentiam Iibertatis pertinet. Nisi auferatur iudicii indiserentia,
voluntas amittere Iibertatem nequit.
I. I Elagiani contendebant, ad naturam libertatis utramque indifferentiam n A cessariam esse, & contradictionis, dc contrarietatis , quarum notiones dedi supra. Communis Theologorum sententia est, solam eontradictionis indisserentiam essentiam constituere libertatis . Indifferentia enim contrarietatis , seu Decificationis, quae versatur inter extrema contraria. qualia sunt bonum, dc malum, desectus libertatis este quia haec indisserentia includit potestatem peccandi. Potestas autem preeandi libertatis imperfectionem prodit, ut egregie explicat S. Thomas II. Sent. dist. xxv. quaest. I. art. I. ad 2. Ad perfectionem I beri arbitrii non pertinet ut indeterminate se habeat ad bonum , veI ad matam r avia Liberum arbitrium per se in boηum ordinatum est ; cum honum fit obiectum voluntatis , nee in malum tendat, nisi propter aliquem defectum , quia apprehenditur ut bonum ; cum non sit voluntas, aut electio nisi boni , aut apparentis boni. Et rdeo ubi perfectus,mum eslibertim aνbitrium , ibi in malum tendere non potes . Sed boe ad tiberetatem arbia Irri pertinet, ut actionem aliquam facere, vel non facere psis r ἐν hoe Deo eonvenit et bona enim quae facit , potes non facere ἱ nec tamen maclum farere potest. Si plurima alia cupis . consule S. Thomam quo-κXII. art. 6. dc quaein xκ iv. de verit. Ratio evidens est. Deus est persecte liber . Angeli , beati persecta fruuntur libertate; dae tamen peccare nequeunt . Nulla persectio est in creaturis quae non st in Deo. Ergo indifferentia ad peccandum in hominibus impcrrect o , co a peris
230쪽
sinio est. Quare persectior est libertas in Angelis sanctis, in beatis, qui peceare
nequeunt, quam in nobis, qui peccare valemusia
II. Quod secundo loco explicandum proposui in hoc paragrapho , diligentiorem
euram postulat. Quoniam ad clariorem: libertatis notionem penitius deprehendendam valde conducit. Communiter omnes qui libertatis notionem promunt , tria constituunt. I. ut voluntas sit activa , tum seipsam , tum eeteras hominis saeulta lex movens , ut caussa princeps. II- ut sit indifferens ad agendum, & non agendum, ad agendum hoc ,. Vel illud. III. ut plenum suarum actionum , sive hae elicitae ab ea sint, sive imperatae, dominium habeatia verae haec omnia sunt; sed, quia vera istius indisserentiae notio, & unde dimanet, non explicitur- idcirco interminabiles, perpetuaeque lites servent. Quoniam ,. dum voluntas & a se, dc a Deo ad operandum determinata, insallibiliter operatur , dc fieri nequit ut non operetur, praesupposita libera determinatione , clamitant multi , veram Iibertatis. notionem ignorantes , liberam non esse voluntatem , quia indifferens non est aleliciendum reipsa actum contrarium - Ut igitur has nugas profligemus , dicimus , numquam voluntatem sua privari libertate, nisi auferatur iudicii indifferentia. Si quidem , quamdiu consistit caussa , tamdiu effectus , seu proprietates. quae eamdem necessario consequuntur, existant oportetia Radiκ autem proxima libertatis est iudicii indifferentia L Indifferentis vero iudicii caussae est ipsa immaterialitas, seu spiritualitas animae ; quemadmodum supra ex S. Thoma demonstravi .. In cuius confirmationem unum. ω alterum eiusdem textum adducam ex milIe quos reserre possem . In hac ria2. quaest. xv I I. art. I. ad a. Radix tibertatis est voluntas , sicut
subiectu,n; sed, sicut ea a , est ratio. Ex hoe voluntas libere potest ad diversa ferri, quia ratio potest habere diversas conceptiones boni. Et ideo Philosophi definiunt Liberum arbitrium, quod est liberum de ratione iudicium - Sed legas velim S. Doct, rem in saepia& laudatae quaest xxiv. de verit. ubi quindecim articulis liberi arbitrii naturam, proprietatesquae exponit . Inquit art. 2- Si iudicium cognoscitivae non fit in potestate alicuius, sed sit aliunde determinatum ά nee appetitus erit in potesato eius I. is per consequens nec motus, vel operatio, absolute . Iudicium auteis es in potest ie iudieantis, secundum quod potest de suo iudicia iudieare. De eo enim quod est innfra potesate , possumus iudicare . Iudicare autem de iudicio suo es fosius rationis , qvις super actum suum refectitur , Ο cognossit habitudines rerum de quibus iudicat, ἐν per quas iudicat. Unde totius Bbertatis radix es in ratione constituta Millies hanc doctrinam repetit Angelicus III. Porro, ut evidentius teneas hane iudici, indisserentiam, scias oportet, eam in hoc sitam esse. Ratio voluntati obiectum proponit, ut finitum limitatumque , quod aequare haud valet eiusdem voluntatix amplitudinem . Ideo dicitur cum indifferentia propositum , qRia respui a voluntate potest, ut bonum valde inserius