장음표시 사용
61쪽
noster s. 1 3. studia ratiocinandi quotidie magna decrementa , eontra rixae ἐν pa gnae Andabaticae magna inerementa everent ι naevi ian non emendati , sed potius aucti fuerunt . Et quemadmodum rivulus, quo a fonte longius recedit, turbulen tior evadit ; sic quoque iuris naturae scientia eo maiora subivit detrimenta , quo vetustior facta aetas est ad tempus usque Lutheri . Tum enim, canit Christianus Thomasius s. r . multi Protestantium Theotitorum , in primis vero B. Lutberus no ster , cistraeus , is alii . . . . de hoe abusu interpretationis a Philone , Ambros Origene , is aliis Ecelsae Patribus commisso conquesti sunt , is adbue eonqueruntur. Ut vides, universa Christiani Thomasti historia eo spectat ut Beatum suum Luiberum , sicut Ecclesiae , ita quoque scientiarum omnium reformatorem reprae. sentet. Quod sane consilium ab ipsis Stoleis & Cynieis risum extorquet . Nec ego essicacius deridendos propinare existimo hos Lutheranorum Doctores , quam illorum ipsorum verba, & cogitatiunculas in medium asserendo. Adeo haec mon strosa sunt , ut vel ipsorum Evangelicorum plures commoverint, sicuti testatur Historicus noster 1. I9. Et satis mirari non possumus, qui fiat ut multi etiam inter
Evangelicos ferre nequaquam possint , ut ves minimae tantum annotationes de detomatibus Patrum Ecclesiae proponantur, quae vel exiguam particulam eorum sanctis ti titulari, ἐν auctoritati, tantum non omnipotenti, detrabere valeant . Adbibentur statim invectivae , O rectificationes eum magno abusa Scriptura dictorum in eos qui ex amore veritatis ignaros sanae doctrinae de erroribus admonent . Declaram bi esse maledicti Empectae detegentes pudenda Patris Noe . Immo tandem usus tu
minis naturalis plane abiicitur , ita ut malint se , tr alios privare ratrone re Deo, tamquam a nobilissmo Domino , concessa , quam ut deponant intempestivum, iriνrationalem amorem erga homines imbecilZitatibus humanis praeditos , non infantibios . Notum est quantas hactenus ealumnias, is increpationes passi fuerint viri quidam eruditi Dallaeus , Clericus , Baelius qtii veritatem utam docuerunt . 2 ee ipse adhue audeo rem hane pleatus exponere , vel ostem ab aliis exposta fusus ν ferre ; quamvis demon ratio huius assertionis maxime ad scopum norum pertia
XXXII. atres imbeeillitatibus humanis praediti suerunt, inquit Historicus, ct
infallibiles minime fuere . Nulla ergo illis fides adtribuenda . Beatissimus ille v ster Martinus Lutherus , supra omnes humanas imbecillitates evectus, falli, aut sallere nescius, aeu ne omnia naturae arcana tetigit e Protestantes, tanti Patriarchae sapientiae veluti ex asse heredes , hane iuris naturae scientiam sibi vendicant . At modestissimus Thomasius sormidans ne sui evangelici homines contra se Patrum contemptorem irruant, non est ausus plenius Patrum menda exponere, Orbemque universum usquequaque illuminare . Calamitates quas sustinuere serventissimi illi divinae religionis derisores, Petrus Baesius, Cleticus, & Dallaeus, ob Patrum
62쪽
trum eontemptionem , indicat. Quem eruditorum latet, impiissimum Sannionem Petrum Britum ioci loco quamlibet habuisse religionem e Impudentia Cleriei in earpendis Patribus cuinam ignota est j HOs nullius religionis duces sequitur chriastiuaus Thomasius , dignissimus tantis magistris discipulus . Infra evincam demon stratione evidentissima , methodum quam sibi proposuerunt Thomasius , Barbeyraeus, Pulandorfius, VVOlfius , ceterique Protestantes in explicandis naturae areanis, esse omnium errorum sentem. Fundus quippe iuris naturae anima rationalis , seu natura humana est. Communis hominum VOX pandit vera naturae istius arcana, praeceptiones, & sensa . Derident Doctores laudati communes hominum , de quidem doctiorum praeceptiones, & voces. Repugnant ergo naturae instinctui ,
ae primis, intimisque eiusdem sensibus; dc dementes, ad hoc quod attinet, manifestissimi sunt. Verum de hoc fusius infra. XXXIII. Finem huic capiti impono nonnullis eiusdem Christiani Thomasii senotentiis . Singulari providentiae divinae adscribit , quod superiori saeculo Abrahamus
Seultetus naevos, erroresque Patrum in compendium redegerit ἱ eumdemque legendum suggerit , sicut dc Dupinium, Clericum, dc potissimum Barbeyracum, de quo loci eit. s. a1. haec scribit . clari e Barbeyracus monstravit, quod Albenagoras , clemens Alexandrinus , Tertullianus , Origenes , Cyprianus , Lactantius , Ba- filius, Gregorius Nazianzenus , Ambrosius, Cb fostomus, Hieroumus , Augustinus , Leo , Gregorius Magnus en eatenam Patrum Ecclesiae praecipuorum, is passim pro Sanctis habitorum non solum in doctrina morali parum aut nibit sciverint, sed bin e beatione ScripturAE Dcrae, aut a Sa occasione ita ferente, varia noxia , is erine ea , ae non forum Iuci Evavesii , sed is iuri naturae adversantia dogmata cuti a sequitur in animis auditorum suorum disseminaverint . In morum doctrina noxia docuere Patres' Quaenam haec aenam e Virginitatem praeserunt matrimonio. Istud, ut sanctius cultodiatur, evectum a Christo assierunt ad sacramen ti dignitatem . Usuras omnes, sive magnas, sive parvas, damnant. Ieiunia suadent, quae cluonibus, & ganeonibus displicent. Poenitentiam, cilicia, disciplinas , iugemque eorporis conflictationem , sensuum crucifixionem inculcant , imperant , tanto servore, ut Epicurei isti nullum non moveant lapidem, ut istorum Patrum doctrinam, e Scripturis sanctis haustam, in contemptionem adducant. XXXIV. Historicus noster, ut argumentum exhibeat, se presse, ordinateque disputare, in historiam iuris naturalis Papatum , invitis superis , introducit . Potitia eum effatum suis Protestantibus serio meditandum proponit, ut Papatus scopulum iacilius declinent . Inquit enim Cit. his . cap. m. s. 13. Ut autem areana po- Iulea Papatus eo melius intelligantur , is Protesames eo cautius eadem vitare , is smul eo distinctius comprebendere psisnt , qua occasione lumen naturale , imprimis inro doctrina morum, ἐν politica, item ius naturAE magis , magisque obscurata, is
63쪽
corrupta fuerint, veritatis studies sequens ad profundiorem notitiam bstoria ecia
fias irae manvducens, sed eommuniter etiam a novissimis, is alios errores annotantiabus Scriptoribus neglecta, observatio valde commendanda es . Vides in hac periodo elegantiam cum perspicuitate certare P Et hi sunt qui strigosam , impeditamque orationem Scholasticis improperant . Sed levia in thrasonibus istis haec reputare debemus . Promamus areana ista . Fastidio summo lectorem assicerem, si lutule to historici, atque superciliosi censoris stilo mysteria ab illo conficta enarrarem . Et primum quisque iudicare valet quam inepte in historiam iuris naturae arcana Papatus introducantur . Sed familiare est novis is lis Aristarchis argumenta prorsus diversa simul consuere, & confusione incredibili consarcinare : quae vitia expribtare Scholasticis solent. Verum audiamus haec arcana Papatus. XXXV. Universos Ecclesiae Patres cuiusque aetatis tribuit ille in partes duas easque mutuo pugnantes . Pr Oris classis Patres, inquit, in contemplatione essentiae divinae se licitatem collocant , neglecta vitae emendatione . Deum esse indulgentissimum Patrem praedicant, qui incredibili patientia carnis opera tolerat. Fialium suum in hune mundum misisse docent, ut, excusso Mosaicae legis iugo, obtutum figerent Christiani in divina essentia . Contendunt hunc Deum Eelotem el- se, atque velle ut doctrinae capita ad certas sormulas redigerentur iuXta morem in conventibus politicis receptum , per votorum pluralitatem . Qui vero ab hiss,rmulis dissentiunt , quamvis Deo placere studeant , aeternas daturi sunt poenas.
Quid sibi velit homo iste, dum talia somnia, ne anicella quidem digna, scriptis
consignat , vix percipere valeo . Carpere sors tali servatum in Coneiliis morem controversias dirimendi contendit . Duin haec in Doctore Lutherano legebam, ob oculos me habere aliqua Ta udi solia credebam . Deridenda, secus refellenda haec sunt. Has delicias eruditis Lutheranis gustandas relinquimus. XXXul. Patres posterioris classis, inquit La F. prae ceteris, quae referre piget , docent renuntiandum voluptati , avaritiae , ambitioni , quibus interdum vota paupertatis , castitatis, & Obedientiae opponenda sunt. Crucifigendam carnem cuni desideriis, dc cupiditatibus suis , subiiciendam propriam conscientiam piorum hominum regimini . In has duas Patrum classes plures texit animadversiones , in viginti circiter s1. distinctas , tanta verborum farragine, & tam implexa orati ne, ut neque quae dicat, neque quae dicere elegantissimus scientiae iuris natura Historicus velit, percipere valeam. s. 29. haec satur. Utraque spars in accusabat aLterutram , quod quo contra conscientiam sponte , is data opera fusas doctrinas defenderet, is innocentes, is incautos seduceret . Addit 1. 32. Utraque operam dabat , Et confirmaret doctrinas suas piis fraudibus , manifestis fabulis, ἐγ falsis mia raetitis . Quae eructat s. 34. mendacia , evidentius nigram Historici indolem produnt. Ergo tandem utraque secta noerium invenerat per media plane contradictoria
64쪽
νns aeqvIrendi res contra ιctorias , per votum castitatis omnis generis voluptates per votum paupertatis Omnes divitias , per votum obedientiae omne imperium . Et tandem f. 3 s. concludit: Utra Me adeo secta utebatur areanis Papatus . Haec
calumniarum portenta exscripsit a suo illo mendacissimo impostore Rudulpho Os piniano . Continuo ac unus Lutheranorum aliquod mendacium adversus Papatum seribillavit , illico alii ilud rescribunt. Quod a tempore Constantini Magni sanctissimi de Monaehorum Patriarchae, dc Clerus universus , votis paupertatis , castitatis, de obedientiae usi sint ad divitias , ad opera carnalia , ad imperium , &eetera id genus comparanda , imposlura est Oolaiano , eiusque exscriptore Tho missio digna . His putidissimis fabellis indoctam plebem excantant circulatores indigni . Si ceteras chimaeras , plusquam Rabbinicas , dc Thalmudicas , quibus plura implet Thomasius solia , recensere , dc refellere vellem I dc tempore , de
otio abuterer , & lectoris patientiam nimium torquerem . Sciant dumtaxat Lu
therani , se his vanissimis fabellis prodere propriae sectae stultitiam, dc Catholi-
eorum religionem confirmare. Si enim non aliis armis , nisi mendaciis, & calumniis aggredi Romanam Ecclesiam, propriosque errores propugnare valent; nece sario consequitur veram esse Catholicorum fidem , contra quam nihil, praeter sabulas, chimaeras, δέ imposturas, opponere Lutherani queunt.
Thomasius, Budaeus , Barbeyracus , ct communiter Lu- tberant Scriptores, iuris naturae Iesentiam denegant o mnibus qui ante Luiberum vixerunt . Iliorum lepida
commenta, oe festivae calumniae refelluntur .
I. π Am in ipso eontractar trini fenebris tractatu admonui, a Patrum, dc Schola- I sticorum superciliosa eontemptione, veluti ab insecto sonte, haeresum septentrionalium colluvionem promanasse. Connexae quippe semper suere, dc sunt, inquit MELCHIOR CANO prudentissimus cenis, post natam Scholam, Scholae contemptio, dc haeresum pestes. Ex temeritate qua primos, sanctiore ire Ecclesiae cath lieae Doctores hactenus vexarunt Lutherani , Calvinianique Scriptores , colligere quisque iure valet, qua modestia, qua honestate veneraturi sint Theologos sch lasticos, eorumque doctrinam . Ut in posteriorum temporum catholicos Doctores oblatrare impudentius valeant heterodoxi, larvam Theologiae scholasticae sibi essingunt, in quam sua vibrent stoinmata. Quare, ut istorum Ora obstruam, Theolo giae scholasticae notionem praemittam fas est . Porro scholastica Theologia scientia
65쪽
est quae de Deo, rebusque divinis apte ratiocinatur. Scholastica nuncupatur, quod via, rationeque disputet, ad vivum quibusque resecatis ineptiis. Olim absque praestituta pressaque methodo vagabatur, & in Patrum operibus dispersa iacebat Theologia. Eam in certam ratiocinandi formam redegit Petrus Lombardus, suas argumentationes ex Scripturis primum , post ex apostolicis , & ecclesiasticis traditionibus, Conciliis, Patribusque collegit. Interpretatur quae sunt naturae iuris, immotum moralis naturalis landus sit, in quo supernaturalia praecepta seruntur, scientia iuris naturae lumine superno illustiatur. Unica est Theologia christiana, quae varias excipit appellationes. Vocatur dogmatica, dum dogmata sola exponit : ρο- semica, dum adversus haereticos dogmata explicata vindicat : moralis, dum homunum mores format a schol silea , cum ordinem rationemque dii putandi significet, numquam a dogmatica , a pol emica , a morali seiuncta est et quoniam quaelibet scientia quae ordinem methodumque in disputando servat, sobolastica nuncupaturia Error vulgi , immo sciolorum , & haereticorum est crassissimus, eum sub nomine Theologiae scholasticae, seu methodicae, quae presse, Ordinateque ratiocinatur, larisuam quamdam spuriae Theologiae depingunt, quae tota in reculis, rixis, cavillisque ineptis Iimis occupatur . Siquidem abusus isti hominum , non scientiae sunt. Nulla ars , nulla lacultas , nulla scientia ab his corruptelis immunis est . Suam ergo crassissimam ignorantiam produnt haeretici , eorumque gregales , dum Scholasticos sophistas, cavillatores, de rixatores, de rebus vanis, ineptis, nulliusque prorsus utilitatis disputantes repraesentant. Quandoquidem, scut inter uxoratos sunt adulteri, inter artifices veteratores, inter institores avari & raptores , inter Sacerdotev
sacrilegi ; ita inter Theologos rabulae , nugatores , sophistae reperiuntur . Quid heinc Ideone improbandae artes, damnandae scientiae, deridendi, contemnendi absolute earumdem prose res sunt II. Christianus Thomasius Opite iv. epocham suae historiae iuris naturalis ab oriagine Accademiarum ad Reformationis, seu revera deformationis, Luthera nar tem pora extendit. Si huic Historie Critico fidem habeas, videbis universum terrarum Oibem spissa tenebrarum ea ligine circum susum , decem dc amplius saeculorum inotervallo ad Moysem Teutonicum Lutherum usque. Suppresso occidentali Imperio, scholae publicae desierunt in Italia , Anglia, Gallia, Hispania , ceteri e regnis, quae saeculo nono innovatae fuere e eas moderabantur magistri ut plurimum e κMonachis electi . Ceterum , quia istius rei narratio praeter meum institutum est, illam praetereo una eum perpetuis aberrationibus , quibus scatet historia Thomasiana. Digna, atque spectabilis Scholasticorum natio a Petro Lombardo sua ducit Orsa, ut communis opinio fert. Thomasius indicat Commentatores Petri Lombam
di, dc s. Thomae Aquinatis, de quibus haec scribit cap. iv. F. a 7. In his omnibus com mcntariis, tam Dpcr sententias combardi, quam super summam Thomae, f*st a
66쪽
xaerer doctrinas utiles, is a fana ratione profectas ; sed omnia repleta fuat auctoritatibus, subtilitatibus, inanitatibus . Inter inanitates, & futilitates amandat auiactoritates Scripturarum, Patrum, re seniorum Theologorum , quibus suas firmare sententias student Iaudati Scriptores. III. Theologos sibi vendicassis iuris naturae , de moralis Philosophiae praetepta explicanda, narrat Thomasius eo. IV. F. II eosque accusat, quod in alienam Phulosophorum segetem falcem extenderint. Sicut in ceteris , etiam hie fallitur Lu- therauus Historicus. Theologi quippe munus est viam aeternae beatitudinis acquirendae docere fideles . Illue autem, absque legis naturalis observatione, fieri nepotest ut quispiam perveniat Sed de hoc insta. Iesu itis improperat, quod periculose in morum Theologiam principia invexerint. In primis autem, subdit ibidem, Iesuθα operam dede=unt ut principia maxime noxia, is periculosa in doctrina morali iaculearentur, is adbue hodie id faciant . Tantum malum Iesu itis absolute adscribere, calumnia est apertissima; cum multi sapientiores Iesultae voce, & opere saniora morum principia defendant, & inculcent. Neque in universam Societatem regerendae sunt laxae , & erroneae quorumdam Casu istarum opiniones . Quaelibet professio suos habet fictos, ut alias dixi, de dicendum saepius est. IV. Franciscus Budaeus , in Lutheranorum & ipse schola imbutus , eorumque Praeventus erroribus, postquam L Io. suae bisor. iam nas. accusavit Patres, quod ossicia hominis, dc Christiani permiseuerint, impetit g. Ir. posteriores Theologos.
Luget, quod duriora sata & ius naturae, & universam Theologiam post sextum iaculum exceperint. Universum orbem ignorantiae. dc superit itionis caligine involutum deplorat. Morum Philosophiam, ceterasque artes incultas, squallore, & rubigine obsitas iacuisse, & veluti profugas, mortalium sedibus relictis , extra munis dum se recepita contendit. Fatetur tamen F. ra. morum iurisque naturae scientiae operam dedisse nonnullos, quos Vocat recentiores , sed subtili is Dinos dicendi genere, quae forte propria illorum bominum laus est . Sine ordine tamen cuncta tradunt , infirmo, aut lubrico fundamento , quae docent, superstruunt . Divisa, human .rque iura miscent. Rationum momenta aut plane non , aut ieiuna quandoque , is r dicula afferunt. Absque ordine, mi homo, Theologi scholastici iuris naturae capita tractaruntὶ Eccur Quod humana divinaque misceant. Lutherani passim Scripturis sanctis abutuntur, ut errores suos turpissi inos contra fidei arcana propugnent. Dum audiunt morum regulas, ab ipso naturae iure deductas, divini verbi, & sanctorum Patrum suffragiis roborari, tum vociferantur, divina humanis immisceri. Quam ignoranter haec obtrudant, intra palam iaciam . Nunc non eo inficias , inculto,
nimisque arido stilo Scholasticorum plures scripsisse. At naevum hunc Omnes sere, Praeter Luthera nos, improperare Scholasticis possunt . Ecquis negaverit , homines istos deridendos sese propinare , dum orationem minus comptam Scholasticis oppo
67쪽
nunt, ac si ipsi tot Tullii, tot Terentii, tot Salustii, tot Caesares essenti mis ex toto Lutheranorum grege stilo tam eleganti controversias theologicas & morales tractavit, ut Paulus Comitolus, Melchior Cano, Hieronymus Osorius , ut plures alios sileam Z Nervorum robore, secus Latini eloquii venustate , dc orationis co cinnitate valere Germanos audivi. Sed, quae continuo subdit D. Budaeus, exser,
bamus. Nec tamen ab erroribus variis, isque gravissimis fuerunt immunes, quos tam tum abes ut Romanae Ecclesiae Theologi, qui borum, ceu maiorum suorum, premere vestigia gloriantur, emendaverint, correxerint, ut auxerint etiam hereditatem , novis
commentis locupletatam ad posteros tra missuri. Maiores nostri fuerunt simul malo res parentum vestrorum , a quibus vos degeneres desectionem fecistis. Depositum sanae doctrinae a Christo Apostolis, dc ab Apostolis maioribus nostris traditum ad nos, dc a nobis ad polleros non intercita temporum serie perveniet. Hereditatem istam maiores nostri integram a cuiusque saeculi erroribus, sed potissimum ab haeresibus, quas Pseudopatriarchae vestri Lutherus , dc Calvinus disseminarunt, sartam tectam cullodiere , aeternumque custodient posteri . Si qui privatorum quandoque errarunt, istorum menda diris devovit Ecclesia nostra. . V. Plus quam veteres. desipere novos Theologos nostros addit 1.i3. Franciscus Budaeus: quia, inquit, aut ignorantia, aut, quod credere malim, malitia quo ameorum in transversum agis. Probabilismi commentum , dc peccatum philosophicum obtrudit, quorum vestigia in antiquioribus deprehendi innuit his verbis. Huiusmodi
frumentorum, ut ut iam in antiquioribus Hlis, Thoma, Bonaventura, V queetio . San- herio, Carena, Navarro, Corduba, Aetorio, Ramirerio , Castanetio, Eso ris, Le-desma , Valentia, Castropalao, Media, Sanctio, Aragonio, Lopeetio, Martinetio, Za- nardo, Vival Hio, alii ue , eum primis vero Diana , vestigia quaedam deprebendantur ἱ receηtiores tamen , Honoratum Fabri , Amonium Teri gum, emudaeum G vime-
ri M, , plures, audacia eo usque provexit, ut non tantum assererent, sed ἐν scriptis pμblicis contenderent, fas esse eligere sententiam, veI unius viri doctrina inebri auctoritate munitam, ut ut reteroquin legi plane repta uantem. VI. Quod, inter cetera , obfirmatam Lutheranorum caecitatem mihi evidenter
patefacit, est illorum apertissima mala fides in factis Catholicorum enarrandis, eorumque doctrinis exponendis . Non est magni imo menti quod nune indicaturus sum; tamen dc hoc manifestat istorum candorem , & sinceritatem. Calaista ruin, dc quidem laxiorum, turbae accenset Budaeus duos Ecclesiae Doctores Thomam, &BOna venturam. In eodem subsellio cum Escobario, cum Diana, cum Villa lobosio illos collocat eruditissimus Historico-criticus. Errores quos obtrudit , duo evincunt,
dc illius calumniandi animum , & Ecclesiae Romanae vigilantiam in sanioris doctrinae deposito custodiendo . Peccatum philosophicum , dc opinionem Terilli, de Moyae, docentium cum aliis, fas esse eligere sententiam unius docti viri auctoritate
68쪽
ine munitam, tametsi legi repugnantem, anathemate confixit Ecclesia Romana. Quin prima ipsius Probabilismi capita damnavit , universumque systema commu his quoque Doctorum catholicorum sententia improbat. Quot alias laxiores , aut etiam aequo severiores a Theologis catholicis invectas opiniones non damnarunt Pontifices summi , ut puram , atque intaminatam servareut morum doctrinam Recogitent haec Lutherani, & extremo suffundantur pudore . Vigilant apud nos iudicos . ne quid adversus morum integritatem grassetur impune . Prodeunt etiam ex nostris opinionum monstra, non malitia, ut calumniatur Budaeus, sed imbecillitate hominum. At illico canes Domini, Episcopi, Pastores clamant, de damnant Si ego Lutheranorum , Calvinistarum volumina revolvere Vellem , quae errorum monstra non occurrerent De religione , de adeo , de articulis fidei .fundamentalibus quot familiae, tot sectae. Eκ tot libris, in quibus impietas, atheismus, tolera notismus, naturalismus apertissime suadentur apud Protestantes, quisnam proscriptus Dominari in fidem nemo debet : nonne idquid in mentem venit, ad aeternam populi perniciem evulgare typis licet in Ecclesiis Reformatis , seu in Babiloni eae confusionis synagogis. Et, cum reipsa bomines isti undique densissima errorum caligine cireumdati dc obsessi sint , audent nihilosecius catholicae Ecelesiae Theologis errores, Ac ignorantiam improperare. Provoco Luthera uos, Calvinianosque omnes. ut vel unicum designent librum, a Catholico quopiam evulgatum impietatis suspectum, qui sammis datus non fuerit. Contra in Ecclesiis Lutheranis , & Calvi nianis impune discurraint pari passii pietas. & impietas, falsitas, & veritas, religio, ac incredulitas. Ilaec omnia in cuiusque oculos irruunt ; & nisi ab instituta
via recederem , eadem documentis invictis demonstrarem. VIl. Sed claniat iterum Budaeus 1. 16. se Ita moralis doctrina . . . profuga velutis & extorris modo per Iurisconsultorum, modo per Theologorum castra oberrans,
, , mitius profecto ab illis quam his habita est , quippe quibus parum fuit non
, ita ut decebat, illi li ave; sed corrumpere insuper , dc depravare, pulchrum visum suit. Nec alia eam temere excipere sata potuerunt , ex quo a Philosophis se neglecta, quin eiecta in exilium, O penitus proscripta fuit. 'lVIII. Usque dum ergo Theolosi morum doctrinam c rationibus a iure naturae deductis, de divinarum Scripturarum lumine, dc sanctorum Patrum scitis illustrare satagerunt, eam profugam, &in zXilium eiectam spectavimus Permiscuere Theologi auctoritates , lumen caeleste dc divinum cum lumine naturali : dc haec im mixtio morum castitatem sceda viti Solis Philosophis, uno naturae lumine, seu rectae rationis usu, amandatis Scripturis, Patribus, moralis doctrina explananda est Haee sunt Lutheranorum, dc Calvinistarum effata , haec dogmata , quae eam vim tinum 4 Ac sanctitatis messem peperere quam oculis conspicimus. Et, ut hoc sestivum sane sistema evincat Budaeus . a Primis illud arcescere sontibus aggreditur. X m. n. - C Ad
69쪽
Ad Pythagoram , Socratem , Platonem , Aristotelem se recipit, & quatuor eiraciter M. istorum doctrinam exponit . Plurima laudat , quaedam Carpit , numis quam moralis doctrinae sulgorem apparuisse fatetur maestus & lugens , donee tandem ex imo pectore respirans clamat : Fata dedere Hugonem Grotium , italum iuris naturae restauratorem fetieissimum pG Lutiarum, is Philippum Melanctho
IX. Christianus Thomasius, Badaeo longe impudentior , Ioc. cit. 3. 19. Schola siliscis insultat inquiens r Interim palligo ante Reformationem, tr eirea eamdem, non viri graviter , ἐν distincte de ineptiis sudiorum sebotasteorum conquesti funer quos inter Reuclinum extollit, quod latinitate revera Teutonica Scholasticos persticuerit . Palmam tamen omnibus praeripuisse in maledicendis Scholasticis scribit 1.2o. Et aiamum Roteredamum, dum non solum, inquit, in scriptis suis passim errores eorum theologicos, is philosopbisor notavit, sed siti aeuto, is mortificante Monachorum, is Professorum mafitiam, fustitiam, is ignorantiam, partim in colisqviis famitiaribus ,
partim in eneomio Moriae ad visum depinxit. Hae e rescribo , ut lectores ipsi veluti manibus tangant honestam, castamque scribendi rationem quam Lutherani Docto res adhibent. Enim vero nihil eos mortificare , ut Thomasiana voce utar , magis valet quam rustica eorum loquendi sorma. s. 3α sigillatim Albertum Magnum, dc Thomam Aquinatem earpit, quorum doctrinam eo spectare asserit, ut homines usu rectae rationis, is libertate sentiendi privarentur , ae sub iugam diisoricum πεπolum quoad eorpus , sed is intuitu aηimae , is conscientiae mitterentur. Qui Dpera S. Thomae Aquinatis legit, eaque cum his impost uris conseri . statim colligit , quodnam sit Lutheranorum Doctorum sinciput . Sed ad amoeniora progrediendum. Ut indicavi λlias , Lutherani Doctores contendunt , mundum universum seinperea ligasse in iuris naturae arcanis cognoscendis, lucemque solummodo illuxisse mundo, Luthero orto, & excucullato. Quamdiu enim monasticam vitam egit, & ipse tenebris circumfusus oberrabat . At, ea pucio posito, & Catharina dei poniata, tum aperti sunt oculi eius, & iuris naturae arcana, de verae religionis sanctitatem
penetravit. X. Ne gratis haee asserere videar, en verba quibus suum auspicatur caput v.
ius hic est titulus is De satis iurisprudentiae naturalis a tempore Resermationisse ad Hugonem Grotium . Iam porro inquirendum est qui factum fuerit ut per
Feformariones Latriri, Mutulit, is aliorum instrumentorum , quibus divina provia Matia in opere Reformationis usa fuit, praeter alias emendationes antiquorum errorum,
non etiam disserantia, is genuinus usus luminis naturalis, is supernaturalis , tam in enthedris eretestastisis, quam area emitis fuerit restitutus. Equidem in eorum scriptis eontra Papatum en fulgentissimum naturalis luminis radium l) deprebenduntur multae bonae ad istum scopum pertinenter doctrinae , dum parrim ineptas Aristotesicae
70쪽
e muniter reeeptae doctrinae series Observationibur passio notarunt, partim vidis eois νibus eam delinearunt. Papae Multas ergo bonas doctrinas contra Papatum in confutandis nugis Aristoteleis collegerunt Lutherus . & Tvvinglius Sed pauca alia verba, quibus suum TFomo u claudit para graphum, transcribamus. In primis autem in controversa de trosubstantiatiore ostenderunt, quod etiam in quaestionibus the logicis nou plane seponi, aut verba sacrae Scripturae eontra regulus rectae rationis expo-ui debeari . Scitissime . Lumen naturale discernit , num in hostia consecrata se corpus Christi simul eum pane, aut panis in corpus Christi transierit Lumen naturale Calvini revera ibi non videt Christi corpus. Videt autem naturale Lutheri lumen. odnam horum lumen fatuum Calvinus figuratum sensum tribuit evanis
gelieis verbis. Lutherus in sensu litterati eadem verba exponit, contenditque ibi vere , & realiter extare Christi corpus , quamquam simul eum pane . Realiter ibidem corpus Christi reperiri fatentur quoque Catholici, sed pane in eorpus Cesiasti converso Ecquis tantas componere lites valet Lumen naturale Quis tam d mens , ut id asserat Uerba evangelica Dissidium partium, quarum quaelibet a se stare evangelica verba contendit, oppositum evincit. Ergo iudex admittendus, qui verum divinae Scripturae sensum definiat. Hoe adeo exploratum est, ut evidentis. sime demonstret . Luthera nos id negantes destitutos esse lumine & naturali , resupernaturali . Luminis naturalis usu cognoscendum mysterium , quod est supra humanam rationem , docent ; respuunt vero lumen naturale , exuuntque ipsum communem sensum, dum eos sic urgemus . Nulla umquam fuit inter Christianos secta, quae, ut vindicaret proprias haereses, a se stare divinas Seripturas non co
tenderet; ut patet in Arianis, Nestorianis, Eutichianis, Socinianis, aliisque. Evia dens ergo est , solo Scripturarum usu lites dirimi non posse ; quemadmodum ne lites civiles, quae ex diversa legum intelligentia pendent , iudice sublato, definiti possunt . Admittendus ergo iudex supremus , qui inter partes dissidentes decidat, quaenam Vera, quaenam salsa st. Alioquin quot capita, tot religiones. Istius iudia eis necessitatem lumen naturale, experientia manifestissima , ipseque eommunis.& intimus sensus evincunt. Et tamen in tanta lucis plenitudine furentes caecutiunt Lutherani, qui usum rectae rationis ad sidera usque extollunt. Quorsum haec Ut Thomastum errantem, palantemque insequerer . Intrusit ille vi summa in ipsam iuris naturae historiam hoc prosundissimum mysterium : idcireo haec pauca vel invitus reponere ego debui, ut, quam sint communi sensu in hoc reIigionis puncto Lutherani exuti , omnibus palam sacerem . Rancidula haee sunt , fateor; at non εego, sed Thomasius eadem in scenam reducit . Heinc quoque patet quam sint festivi , & iucundi Lutherani nostri . Improperare catholicis Theologis dc Patribus ipsis minime erubescunt , quod iuris naturae decreta Scripturae sanctae testimoniis , ct religionis nostrae documentis confirment , eo ipso tempo-