장음표시 사용
71쪽
re quo illi altissima Evangelii mysteria , quae nullam cum natura relati nem habent , naturalis iuris historiae immiscent , & crassa perturbatione invol
XI. Animadvertit Thomasius , non unius hominis , aut aetatis esse, errores qui altas egerunt radices, evellere . Addit, Resormatores Ecclesiarum evangelicarum se Lutherum, & Calvinum, super rectae rationis usu in interpretando Cinnae mysterio in extrema contraria abiisse . Quod mutuum bellum intes ipsos Patriarcha Simpedimento fuit, ne usque ad Hugonem Grotium iuris naturae scientia instauraretur . Verba Thomam digna sunt ut exseribantur . Infausum dissidium inqRit p. v. 1.2. inter duos deformatores Ecelesiarum evangelicarum , seu protesta rium super eodem articulo de sacra Caena , is super eadem quaestione primaria densu Iuminis naturatis in interpretatione sacrarum litterarum ortum , postea b c que magis magisque auctum , fi non unica , eeνte ex praecipuis corvo una fuit cur ista disquisitio maxime necessaria impedita fuerit, or eur potius in uir que Ecclesia duae ilia classes Seholasticoram, orthodoxorum, Θ Usticorum, quarum aetraque , ut bactenus monstravimus , illi disquisitioni obfuiι , iterum euut er
XII. Parerga, quae historiae iuris naturae Censor noster inserit , me cogunt ut eadem meditanda Iectoribus proponam. Et quando parerga utilia lectoribus sunt, haud debent importuna reputari. Sponte itaque, libereque fatetur super articulo capitali Reformatorum dissidium, quod hucusque non extinctum , sed magis mσ-gisque auctum est. Ergo necessario consequitur, alterutram partem haereticam essς
Articulus de quo partes dissident, fidei est, ct quidem fundamentalis . Ut utraque opinio salsa sit, fieri potest; at plus una esse vera nequitis id ad haec Luthe. rani3 Quid Calviniani3 Alterutri haeretici fini necesse est. Duorum saeculorum inutervallo Oissidium inter evangelieas Ecclesias extingui non potuit usu rectae rati nis in sacrarum litterarum interpretatione . Ergo usus privatus rectae rationis in dirimendis litibus quae passim suscitantur in interpretandis divinae Scripturae sens bus, susteiens iudex esse nequit. Siquidem Lutherant, Zvvingliani, Calatin istae hactenus aut bene, aut male usi sunt recta ratione. Si bene, & dissidium non est extinctum , sed magis auctum I usus privatus rectae rationis iudex ineptus est ad lites finiendas : si male, ergo duorum saeculorum Lutherani, Calvinistae , ceterique sectarii damnati sunt. Porro, si duobus saeculis recta abusi sunt ratione, im posterum ne suturus erit usus bonus uis inficias iverit veritatem , quam sub initium indicavi, nullam videlicet in universo orbe prae Lutherana , Calviniana . Tvvingliana reperiri sectam adeo caecam, stupidana, dementemque 3 Sed haec obi. ter, ut Thomasi vestigiis insisterem, eiusque confusam, perturbatamque scribendi
72쪽
XIII. Theologos tribuit Thomasius in elasses duas, etiam inter Protestantes post tam Resormationem. Alteros scholasticos , alteros Mysticos vocat . Notiones Theologiae scholasticae, de mysticae nou eradit. sed, quantum ex implexa loeu tione collisi licet, scholasticam riκosam. pugnatricem , mysticam pacificam , dceranquillam appellat. Narrat , Theologos mysticos vitae emendationem , atque sanctitatis christianae cultum urgere inter ipsos Protestantes. E contrario Theologos scholastiem in Modetriis vitam impiam is asticam inquit s. o. promovere. Considerabant Theologi mystici, quod talis vita impia is Votiea in omnibus flatibus His e uesici propagaretur , si eiusmodi fudis postea adbiberorue ad faκctiones eecis meas, aut scholasticas. Ergo credebant meliur esse, fi Deo Theologiae polemieae δε-
ανα- Theologia pacifiea . . . . Sed metvi tamen auctoritatis , is potentiae doctrinae fcbo meae deterrebat viros hos optimos. Contra hos viros optimos ira exeandescies. 8. quod eorum opera confunderent illarum sermonem . Praxis quippe minime optimis eonsiliis respondebat. Quare pene lacrymatur , quod tibertus Valentinio dreae excellens ipso iudice Theologus , in laqueos mysticae Theologiae inela rit . Ex quibus haec colligit s. s. Itaque tritio faecis decimi septimi doctrina de vi iusibus ἐν vitiis, sive de dissereηtiis iusti ἐν iniusti, boni , mali . de iure naturae
ore. tam apud Pontificios , quam apud Evavelisos miserrimo , is prae inorabiti morbo Lbονabat. Sebolastici pontificii in libris, qui titulis de iustitia ἐν iure , vel mnibus insigniebantur, trita dogmata insinuabant animis disentiam quae solum infervi bant incremento Papatus, is Clarieatus, is supprimeba, auctoritatem Principam ,
, ordinum posti orum, O Iasicoru- . Pνieterea dive Ismas res inter se miscebant. rura naturae, gentium, Mosaica, Iudaica, Graeca, Remana, imperialia , pontificia ,
eol rado videlicet re istis quidquid indu peti MIerat ad βορum modo memora
XIV. Haec omnia mirum in modum eonfirmant , Trimasia am historiam iuris naturae esse ingentem mendaciorum , dc calumniarum, errorum, or antilogiarum congeriem. Et, ut a primis hie exscriptis initium capiam . instauratio illa mirifica virtutum, disciplinae, dc iuris naturae, quam novus ille legislator Lutherus , dc Philippus Melanahon induxerant laeulo sexto deeimo, penitus ne extincta erat etiam apud evangelicos Protestantes initio saeeuli decimi septimi Extincta sane , quia, Luthero dc Melancthone parentibus, numquam vixit. Tractatur de iustitia, de iure, quos ediderunt Theologi catholici, eo spectant, ut incrementa Papatus promoveant Papatus suam a Christo, velint, nolint Lutherani, institutionem ha bet, suamque auctoritatem. Quam veritatem in tractatu de fide Theologi Romani communiter defendunt. In tractatibus de iustitia dc iure, occasione data, controversias quae dominium in res temporales spectant, quandoque versant. Verum habet, Theologos istos suas confirmare sententias auctoritate sacrarum Scriptura
73쪽
rum tum veteris, tum novi testamenti, Patrum tum Graecorum, tum Latinorum.
Legum dc civilium, & ecclesiasticarum. Et, quod hanc viam insistant, propterea ne Mosaica, Iudaica, Graeca, Romana consaremant Qui talia blaterat , nonne insanum se prodit Et profecto idcirco recensitos errores di fabulas rescripsi , ut propriis verbis Thomasium depingerem. . XU. Pergit Historieus noster describere aberrationes Seholasticorum, de Mystic rum. Invehitur s. II. in protestantes Doctores , quod Theologos pontificios fine discretione totos exseribebant. Carpit recinam IESU societatem his verbis. Disitae, ut semper fuerunt astati, xta etiam bis favebant ἐν Sebolasticarum , se 'sticorκm classi r 1. II. Quid hic mali, quod utramque Theologiam, cum sches a meam , tum mysticam propugnaverint in in eorum gloriam Me redundat, eosque doctissimis Theologis abundasse evincit. Iniuria ergo illos Thomasius velli eat . Plura a lia, quae Historicus iste congerit, missa facio.
XVI. Ioannes Barbeyracus in Lauri praef. F. Io. suae adversus M. Ecelesiae Patres Ialyrae finem imponit, ominans sareulum tandem venturum fore in quo S Patres , dc eorum studiosi admiratores immodicam, qua fruuntur, existimationem a missuri sint. Subdit vero F. ix. Legislatores Lutherum, de Calvinum non modo re ligionem, sed moralis doctrinae, iurisque naturae seientiam redintegrasse. Dolet i men, Calvinum, de Metam, pluresque Lutheranorum crudele dogma de haereticorum punitione defendisse, atque To-anti um in religionis negotio persee
tos fuisse. Heine collige, qualis fuerit Barberrari religio. Post ad Philosophorum
describendas sectas retrocedit, ct tandem concludit, Scholastisoram Neooziam m ratem rassum esse plurium partium assataram, corpus conse m ab Me ym Cipiis δε- fidis, senum auctoritatibus Aristotelis, auris eruuis, canonum, Script rarum, is P trum a bona esse mixta malis; sed mala praevalere bonis et postrema aetatis Casu stas
errores monstrosos, is detestandos invexisse . Haec ex multis pauca perstrinxi, ut lectores mei, a praeeipue Itali quidam, tandem aliquando respiscant, intelligantque, quinam sint viri isti quos iuris naturae doctos interpretes existimant . Aut istorum hominum impietatem, 'caecitatem, dc imperitiam deprehendunt 3 aut se-eus. Si illud; improbi di ipsi , quod impios Doctores fibi in magistros asciscant.
Si hoe; meei Ac ipsi, quod tam spissas tenebras non videant. Nee est quod opponant istorum doctrinam, dc eruditionem dumtaxat magni sacere. Quoniam in ka patefariam, si quam isti doctrinam sanam Promunt, totam a nostris surrupuisse, vi erroribus atque mendaciis scedatam iterum refinxisse. C A-
74쪽
Groiit, Seldem , Hobbesii , Cumberlandi , P en dorsi ,
Tbomasii, Budaei, Hei necti in ius natinae oegentium conatus, O sudia.
I. π π Actenus vidimus eκ Lutheranis, Calvinianisque Scriptoribus praeterita ea-I 1 liginois sieeula, obsoletas leges , obscurata tura , caecutientes Pythagoram, Socratem, Platonem , Aristotelem, univerisque Graeciae Sapientes illulas, de christianae religionis eruditiores, acutiores, sanctioresque Doctores omnes desipuisse ad magnum aquilonarem Moysem Luiberum usque, qui e tenebrarum captivitate Germaniae partem in lucem vernatis, de constientiae libertatem asseruit. Sed tantam lacinis unius non erat brachii, vel duorum . vix ineeptum opus iacuit. Sed, quando desperata res videbatur, divina iacitam providentia est, ut Phoenix Bel gicus , HVGO GROTIUS, appareret in mundum, de naturae gentiumque iura , fere penitus antiquata, ad pristinum revocaret splendorem. Ne satyram me scribere quisquam suspicetur, reseram ego hoc in rapite dumtaxat opera quae citati Protestantes ad ius naturae & gentium illustramlum edidere , dc eensuras, atqu eInia. quae illi ipsi mutuo in suos hoc de argumento libros , dc Auctores tale.
runt . paucis perstringam. Itaque Christianus T bomasias haee de Iandam Hugone Grotio scribit cit. cap. V. F. I par si uitur cum summa ignorantia, dc consu-- ω, ac supremo luminis naturaIis per aliquot saecuIorum decades inter gentes A ethnicas, dc christianas. dc novissime inter protestantes , aeque ae catholicas , is tantas radices egisset; quis, quaeso, praevidere , vel ominari potuisset, istain ἀ confusionem emendari, ac in ordinem redigi umquam posse Tantum abest utis sperare potuisset eam emendationem proxime eκpectandam esse . Sed divinaeis providentiae nihil est impossibile. Omnia agit suo, idest debito, tempore . Et is ubi error summum attigit castigium, adventus veritatis appropinquat. Confusio is veri, α salsi per Doctores idi cathedras ecclesiasticas, de accademicas introdu- ω cta erat, tres FacuItates accademicae, theologica, iuridica, philosophica , nugis A scholasticis erant addictae. Suscitabat igitur divina sapientia virum , qui nequeis Doctor ecclesiasticus, neque accademicus esset, qui neque Theologiam , neque - Iurisprudentiam, neque Philosophiam tamquam Professor publicus doceret ; si- is mul tamen dc egregius Theologus, dc excellens Ictus, de Philosophus eximiusti esset. Propagatum erat malum per Orthodoxiam scholasticam, dc per Theolo- is giam mysticam in universo orbe eruditorum. Opus igitur erat ut is qui illum ,, erudire deberet, nec Schola sticus esset, nec Mysticus, i ruerim tamen Scholastic
75쪽
, , rum doctrinam inteli igeret . . . atque eius sufficientiam probe cognosceret . . .
A Taclis erat vir incomparabilis, is numquam fatis laudandus, HVGO GROTIUS II. Eadem phrasi scribit Budaeus in sua iuris naturae historia f. 22. Fata tandem dedere HUGONEM GROTIUM, iuum iuris naturae restauratorem felicissimam, qui restitutis sua nitori huius Philosophiae m-aIis partis gloriam , apud litteratum , quacumque patet, orbem iam pridem retulit : . . . Hic signum aliquod ad bene de iure naturali Derandum sustulit, viamque primam ingressus est , quam clarissunt deinceps , Dortissimique viri suis signarunt vestigiis . III. Haec, licet plus iusto eMaggerata , en comia nequaquam invideo Hugoni Grotio; sed inter magnos viros & ego illum suspicio. Prae aliis quae edidit operibus eminet volumen inscriptum de iure belli, O paeis, omnium eruditorum plausu exceptum. Et revera, si quis inficias iret, Grotium nonnullas de bello controversias optimo in lumine collocasse, is lucere in meridie solem sereno caelo negaret. Sed, quod ego magnopere in hoc Auctore admiror, est iudicium, prude tia, gravitas, moderatio, sinceritas, qua 'sontes, unde aquam in suos derivavit hortos, patefacit. Condemnat ille, ut infra videbimus , in antecessu in vel ipsos posteriores suos Resormatos, & Protestantes, Seholasticis infensos. Ut tamen pleniorem Grotii notitiam habeas, haec pauca adiiciam , quae de eo seribit Iacobus Brucherus Lutheranus in sua Hist. crit. Philosophis Tom. lv. Part. D. cap. IV. s. I Pag. 747. Suηι tamen quι eum L Grotium 3 reprebendunt , quod . . . ferario propis di dere amicis ea erit, inceνtus quoque in eligenda ister Christianos dissentientes θη-ιeηιia haeserit. Si aqua illi haesit in seligenda inter dissidentes Christianos religi ne, nullius reIigionis hominem non iniuria dixeris . Sed eriticen audias Velim quam de laudato ipsius opere sormavit, quis Ipse Christianus Thomasius , eius encomiastes mirificus, qui post recensita elogia statim cap. v I. s. a. pet. 69. haec scribit. . Ut enim taceam eius obscuritatem, quae subinde eius interpretibus o G casionem dedit multa cum cura in verborum Grinii sensum genuinum Inqui ,, rendi ; ipse Grotius in fundamentalem propositionem iuris naturae non inquisivit si cum debita diligentia ; sed nimis superficiarie hoc thema tractavit , forte ne is scholasticos irritaret. Saepe etiam nimis sollicitus est in conquirendis Graecoram sis is Latinorum Seriptorum testimoniis, dum aliquid iuris naturae & gentium esseis probare voluit. Nec legis homonymiam sustulit, sine qua tamen tractatione , ,, in doctrina iuris naturae tuto progredi non licet. Adde, quod tamen revetitum, ri ἐν naturale ubique sere misceat, & in explicatione textuum Scripturae Rabbiis norum, & Socinianorum traditiones, di interpretationes nimis aestimet : unde
is occasionem sumpserunt Theologi variis stricturis Grotii doctrinam notandi . Sed is & ius gentium non debita diligentia exposuit, supponendo saltem ius gentiumri esse speclam iuris voluntarii. Iva
76쪽
IV. Claudius Salmasius , qui ex Grammatico Ictus audire voluit , hane in Grotium tulit censuram , quam refert Budaeus in bi . iuri nati ex Thoma Crenio Tom. I. Animadvers. Hilolog. is In philosophicis, si disputandi solertia spectetur , is vix mediocribus par est o nec umquam vidi qui minori cum vi ratiocinetur : id is quot testantur scripta eius, quibus RHuius di Marsus rescripserunt . In studio is litterarum multos habet pares, dc plurimos superiores. In iure quantum excel-- luerit, ostendit sparsio florum ad ius Iustinianaeum. Librum eius de iure belli , is ae pacis resutandum suscepit quidam Prosessor almae Iuliae, qui amicis aliquot , - quos vidi , adfirmavit , se ostensarum esse , nullam paginam vaeare insigni-- bus erratis. Prolatarem designatum a Salmasio Sel denum esse , advertit Budaeus.
v. Religio ergo Hugonis Grotii Calvinita in discrimen adducitur ab ipsis evangelicis Reformatis Fundamenta iuris naturae perfunctorie nimis delibavit ἔobscura eius scriptio, atque implexa. Haec duo non levis momenti sunt,in principe iuris naturae instauratore. Porro, si haec de Grotio narrant illi ipsi qui a dia vina providentia mundo eumdem donatum scribunt ad extinctum naturae lumen accendendum ; qifid de iis qui longe inferiores Grotio in hac causa suerunt, dicendum erit 3 Uerum , an falsum sit quod de religione Grotii sertur , mea nota interest disquirere . Opus illius de I. B. ω P. non paucis scatere erroribus scio . Hi non propterea digna laude fraudandus A uctor celebris est. Quod eidem vitio Thomasius cum Barbeyraco, Pusendor , ceterisque veriit, nempe & quod saepe
Graecorum , dc Latinorum testimonia conquisiverit, dc quod lumen supernam cum naturali permiscuerit, istorum, non illius, inscitiam demonstrat. Graeeos ergo, de Romanos Scriptores consulere Grotius non debuit Et quosnam ergo Ta0balos, Sarmatas, cimbros , Teutonicos ' Lumen naturale eum supernaturali saepe coniunxit i Ita sane. Et quoniam haec duo Pulandorsus, Thomasius, Budaeus, V litus, ceterique Lutherani , dc Calviniani separaverunt , in turpissimos errores , ac iaPelagianismum prolapsi sunt, ut mox constabit. VI. Nec solum Hugoni Grotio . verum etiam Gaidelmo Leibnitio Lutherano e rori tribuerunt, quod ita iis quae intra naturae limites concluduntur , interpretandis, viae non rationis tantum , sed etiam auctoritatis institerit. Et sie hi duo Phoenices . alter Belgicus, alter Germanus Lipsiensis , aliorum insipientium Protestantium serula vapulant, propterea quod veram docendi methodum adhibuere eui methodo si adhaesissent illorum censores, tam erasse non aberrassent. Et quoniam de Leibnitio clametsi ille de naturae iure , quod ego sciam, non scripserit
mentio incidit, mea interest admonere, celebrem hunc virum, Ac Hugonem Gr tium me semper exceptos Velle , dum ceteris Lutheranis , Calvinianisque in hoe
opere barbaram , imperi tam , di impudentissimam scribendi rationem impropera
77쪽
. Siquidem Lesbnitrus, non secus ae Gotius, aeutum ingenium , vastam eruditionem , unaque moderationem , Sc iudicium prodit . Nihilominus Iacobus Bru- cherus Bast. PHL Tom H estp. v III. F. 13. pet. 369. ex Ioachimo Langio h e de
Leibnitio scribit Dispalationis fervori adferibendum esse putamus , quod vir qui dam doctas cessari, iudicium defecisse. Levia haec ia Subait L so. pag. 384. Id nos in praesentia monemus, fuisse haud paucos os istastismi , saltem Deismi inerustati culpam Leibnitio, is, qui eius pomeses scias fecit, reo o inteminem . Maxime
autem Dardas Andana Leibaietium umorismi Uare non exuctatus est . . . Non tacendum vero ipsos Iesultas Trivodianos magnos cetera Leibnrtu admiratorer, eum
recenone Theodiiceae facta , sententiam dioerent, laudata ingenti sectionis is iudieii
copia, is, tractationis ordine, accuratione, im concinnitate systematica οῦ fateri tamen multos errores Philosophum summum admi se , maxime vero optimi mundi reseret
sem optimissimam vocari non nisi Iarvatum Mureialismum , O spiris sem S in Usmum involvere , eiu ae suspicionem iam antea per harmoniam praestabisitam ἰbrutorum immortalem, ἐν immateriam animam eum meruisse . Item pag. 387.
taedem illi adiiciendi fant qui aarrant de fato supremo admonitum , comm*ο, OIrigida oris habitu hoe dedisse resperusi: ceteris quoque hamisibus esse moriendam tbisque dictis mox efflavisse animam . VII. Nec mirandum haec duci septentrionis sidera m suspicionem impietatis adducta esse. Ecqui enimvero fieri potest ut homines revera docti, acuti, eruditi,
sicuti Grotius. S. DUniassts fuere, sectam aut Lutheranam, aut Calvinianam prinsteantur M:hi firma sententia est, virum doctum, aut impium, aut catholicum esse aut nullam, aut catholicam prosteri religionem. Et reapse Hugoriem Grotium inter dissentientes Christianorum sententias in Catholis Romanam propendisse ferunt .. Heinc est quod Iacobus Budaeus in sex ruri πα. R ist. F. 24. relata haereseos censura in opus de I. B. is P. anno i 637. lata ab Inquisitione Romana haec addit : uam severitatem forae non expectasset Grorius , qui musta Romanae Ecclesiae placita etiam in hoe ipse opere non fine aliorum indignatium eo robavit Ut ut sit de Grotii, di Leibnillii religione , eorumdem eruditionem , ingenii vim , modestiam , moderationemque inter Luthera nos , Calvmianosque in retiagionis negotio absque exempla, commendare quisque iure debet . Et, quod nostra summopere interest , ambo hi duo viri l ummi Lutheranorum , ct Calvinistarum, Pusentaria. Budaei, Barbeyraci, Thomasii, aliorumque iuris naturae Seripi rum inscitiam, illusioues, vanamque tradendae iuris naturae scientiae rationem damnant , ut clarius videbimus insta. VIII. Ioannes Selaenus Anglus Calvinistae volumen de iure naturae Sc gentium iuxta Hebraeorum disciplinam edidi t. Opus istud aggressum Seldenum esse. aemu undae Grotii gloriae cupiditate actum , scribunt Budae us Inst. iuri n. rt. s. 2J. B
78쪽
-rus ram. V. ev. xv. s. Fa. Hoc in Qpere fuis calamo exponit Noachidarum praecepta septem, quae ius naturae spectant. Noachidas Hebraei voeant gentes omnes, ab Hebraea natione distinctas. Praecepta Moc ea in lete seripta solum p pulum Iudaei , haec iuris naturae mandata omnes omnino gentes adstringebant. Praeeepta illa in Hasses vias Mibuebant. Prioris genvis capita septenario num m concludebantur , lantque sequentia. L de cultu extraneo. IL de maledictione
cinctissimi Nominis . IIL de effusione sanguinis , seu homicidio . IV. de illicito neubitu. V. de furto. VL de iudiciis. VIL de membro animalis viventis non comedendo. Prima sex ipso rerum initio a Deo hominibus imperata dieunt, v
eantque primo ragem Mem ἰ septimum tempore Noacta latum esse eontendunt . quo Deus hum Noacho, tum ceteris hominibuS prohibuit ne carnem cum D suine eomederent . De his omnibus suis Seldenus , tanta eruditionis copia , ut, inquit Beucherus Le. citi recondat magis iuris naturae decreta quam in apricum
producat. Adversus Seldeni doctrinam plura seribit Samuel Pusendorsius 2m Eride Scandica pag. 2- ἐγ seq. Verum ea, cum praeter institutum nostrum sint, prae
IX. Impietas plus quam scientia celebrem reddit Thomam Hobbesum similiater Anglum, alterum iuris naturae Seriptorem . De eo haec seribit Christianus Thomasius Hist. Iur. nati cap. vi. Lm Edidis Libenam δε Cive, in quo D tem oram obsigationis, ἐν istis naturalis ex praecepto de pactis servandis deducere Ῥο-lias. Nora continuo ae libellus editus in Iucem suit, expertus Hobbefius adversarios est: quia sciliret , addit ibidem Thomasius, nondum rei gerat Nobbosus in i l. fibri a regnum aenebrarum , idest Theocletiam scholasticam , , artes stogiticas P patus, ἐν eius reliquias inter Prote τtes. At, ps 'quam M. et 6s I. edito Leviathano , non fatam Mas rictrinas is tractatu de cive propositas fusius explicuisset ; sed etiam in huius se ηe ultima, gaeam de regno tenebrarum inferipsit , inquirere eae-pi ι in areana politica Paparas ire. . . - flatis ira Theologorum , Meademieorum potissianum, adversuae tuum exarit . Haec non minus impium, quam Hobbesium , produnt Thomasium A Quid blatero iste passim areana Papatus crepat Haec ne ad iuris naturae historiam pertinent Quae Thomas Hobbesus in Leviathane non contra libros Scholasticorum , sed adversus libros divinos cap. xxx m. scribit, in medium proferre interest, ut eiusdem impietas evidentius pateat. Docet oro μδενοι tuos eanonicos , idest stres esse in v quaque eivitMe , quae summi imperantis auctoritate latae sint. Imperantium omniam fmperatorem Deum quidem esse, is in is rivibus praestandam esse obedientiam , quidquid in conrarium iubeat Rex te νε-nus . Sed de obedientia De pr fora controversiam nucletam esse ; sed quando otiid Leuius sit Deus et idque ab iis quibus nutu data es revelatio supernatui actis , ferri mn posse, nisi per ratione. iliam naturalem , qua paeis, ustitis obtinen-δae
79쪽
ea a auctoritati summarum potestatum se submiserant . Haee sub initium , de quae sequuntur, in fine capitis habet. Quatenus non differunt Seripturae a legibus natarae, dubium non est ain sint ι ges Dei, auctoritatemque habeant , omnibus qui ratione naturali praediti sunt m nisesam . Sed auctoritas bri alia non est quam quae doctrina omni morali, fi vera fit, attribuenda est . Si terra a Deo ipse factae ser , nempe leges di xae positiva οῦ nulla aecedente auctoritate humana, iliis folis leges esse quibus Deus imas ita m mulgavit , ut xussa illis per ignorantiam refinquatur excusatio . Ilsi igitur quibus Deus non revelavit supernaturasiter , quod scripturae ab illo sint, veI eos qui uias praedicant, ab eo missos esse, nulla, ut eas reeipiant, auctoritan obligantur, praeteris quam eius qui summam habet in civitate potestatem . Ir enim Legislator fatis os . Rursus, si auctoritas civitatis non fit , qua Scripturas facit esse leges , auctoritate afiqua alia , vel privata , vel publica id fiet ; is solus ad obedientiam tenetur eui Deus ligas supernaturaliter pro fetibus dictavit . Ham , s unusquisque pro legibus divinis habere obluaretur quisquid aliquis praetextu i pirationis , vs reveIasionis ostenderet in tanto hominum numero , per arrogantiam , Uel ignorantiam , somnia , phantasmata , lasaniamque pro spiritus divini testim iis aeripieatium , via per ambitionem falso iactantium ) impos iis esset xl leges ulta pro divisis agnosceremur :Si Seripturae leger fieri non possunt fine auctoritate publiea , auctoritas Ula civitatis erit , vel Ecelera . Ar Ecclesia, si una persona fit, eadem res es cum civitate et quae quidem, quia constat ex hominibus, eivitas ; quia eonstat ex hominibus ebri lia
nis, Eces a Vpeliatur. Totus autem numerus ebrisianorum bominum, aes una civitate comprehendantur , non es persona una., ne ue uita exsis persona universa- Γι, evius auctoritate regensi sunt. Seripturae, ergo non Munt Ieges per auctoritatem
Ecelsae universatis . Quod si eivitas una esset per totum orbem Ecclesia universa- Iis, sequeretur Reges , cariusque summos pro privHis personis babendos esse ; is ab una universali potestate per totum orbem cbristianum iuicandas , deponendos , puniendos esse. Quaesto igitur de auctoritate Scripturarum reducitur ad bane : - U-- trum Reges christiani , iique coetus qui in civitatibus christianis summam ha A bent potestatem, liberi sint in suis ipsorum dominiis: an UNI VICARiou CHRISTI subditi sint , ab eo iudicandi , condemnandi , deponendi , interfi ,, ciendique , prout Vicario illi expedire bono communi spirituali visum fuerit. MDe qua quaesione determinandum non es antequam propius inspexerimus in iurariani Dei, ut sciamus inde , evius fit Scripturas facras interpretandi auctoritas . Quicumque enim potestatem habet legitimam faciendi ut Scriptura aliqua pro lege habeatur , potestatem etiam habet eiusdem Scriptura interpretationem approbandi . ἐν improbandi. . . X. Iacobus Bruckerus Tom. V. eap. vi. g. I 6. pag. III. ἐν θε. hunc ipsum I
80쪽
eum ex Hobbesio transcribit, ut eiusdem impietatem evincat, sannionemque esse Scripturarum divinarum . Sed in transcriptione sinceritas desideranda est. Initium eum capituli extrema parte in farcit Brucherus , signo nullo adiecto. Ea negligit quae Lutheranorum caussam evertunt. Adeste animis , Thomasii , Brucheri , B daei , Barbeyraei , & quotquot estis Lutherani , Calvinianique omnes . Thomas Hobbesius , vobis fatentibus , impius est . Cur vero impius , nisi quia lumine rationis metiri omnia , Vel ipsas Scripturas divinitus revelatas voluit , Hue detrudit tandem illa ec ectica Philosophia , quam vos miris laudibus extollitis . Huc nova a vobis ratiocinandi in religionis controversiis invecta sorma necessario impellit. vos omnes Thomam Hobbsum Philosophum summum , virumque acerrimi udicii de praedicatis . At Philosophus iste maximus, acutissimus, sagacissimus loco descripto testatur , Luthera nos , Calvinianosque turbas esse phanaticorum, greges imperitos , somniatores , circulatoresque , quorum quisque legislator supremus . quisque iudex , & arbiter legum. & scripturarum sedet e turbas esse adeo stupidas, consulasque, ut quisque pro ingenio, spiritus privati larva obtecto , atque pro tribunali supremo divinas Scripturas reiiciat, aut suscipiat; quisque interpretetur sensum verum , aut falsum . Gens Lutherana , & Calviniana adeo a communi sensu, & recta ratione desectionem fecit, ut, sicuti alias diximus, repetendumque saepius est, nulla in orbe terrarum natio , quantumvis barbara, & ess rata , reperiatur adeo caeca, & pertinax in religionis negotio, ac sunt Luthera ni, Calvinianique . Dixi in religionis negotio, nam in aliis facultatibus doctrina , eruditione, ingenio, comitate, di honestate plurimos inter ipsos resplendere si negarem , ineptirem ipse . in summopere dolore assicior , dum acerbiori stilo excipere in religionis controversiis eos cogor . Sed haec acris loquendi ratio causae gravitati, di negotii magnitudini, non irae, qua nulla assicior, tribuenda est. Si quidem in hac lite Lutheranorum, & Calvinitarum iniustitia adeo manifesta, &splendida est , ut vel ipsorum caecorum ocuIos percellat . Volunt ipsas divinas Seripturas seipsas , omni visibili iudice sublato , divinitus traditas patefacere , v rumque sensum singulis prodere. Fatentur factum , quod publicum est, innum rabiles nempe Christianorum sectis a tempore promulgatae Iegis evangelicae ad nos usque extitisse , quarum singulae semper Scripturas a se stare iactabant. At, cum semper fuerint sectae oppositae , mutuo se se collidentes, alterutram sinistro in sensu divinas Scripturas interpretatam esse necessum est . Ergo necessario admittendus iudex supremus , qui Verum sensum desiniae, qui litibus , religionis caussa exortis, finem imponat , qui ordinem, tranquillitatem , unitatem , pacem societatem in Republica servet christiana. Et, cum Lutherani, Calvinianique vexitatem adeo splendidam, luculentamque pernegent a duobus saeculis ; idcirco eae-ciores , pervicacioresque quacumque iudaica , idololauica , impiaque lecta a me