장음표시 사용
131쪽
si rectusae principia substantiae, sunt
cauta principiorum aliorum praedicamentorum,dicendum puto, in genere causae materialis. substantia
enim, ut dicit Commen . . meta. Q. 2. est causa accidentium, non magens, neq; fm finem,sed quia est subiectum eorum,&constituuntur PM illam .& hoc videtur velle etia philo
inquit.quod subiecta quidem materia,cum serma, causa est omni u eorum quae fiunt, sicut mater. patet autem,l vlla loquitur de omnibusge
neratis,mater autem concurrilitan-
H quam materia in generatione pro lis, ve est sententia philosophi, in lib.
degeneratione animalium primo, unde materia,& forma, appellatur principia materialia generatorum, quia sunt inexisten tia generatis, Vnde proprie elementa dacuntur . elementum enim proprie dicitur de causis intrinsecis, existentibus in re, ut dicit Commen. I. phy.co m. I. licet ab antiquis minus usitate loque-tibus,dicantur principia. sicut testat' philosophus. I .phy. te.co. 8. inquit enim.Οes. n. elata,&ab ipsis vocata
nentes, in contraria dicut,tanquam
ab ipsa veritate coacti. & i bi de tex L
com .s7.epilogans Inquit.ex praedi, ctis patere elementa non esse Vnu,
ubi Com per elemeta exponit prin. citia existentia in re, & idem dicit primo phy.com. 6.&.7.
sones mixti corporis. V Vlgata satis est propositio. Ta
me sic intelligitur, P tales qualitatessecundae cum causentur ex a- xctione primarum, sunt proprium mixti,quia competunt soli mixto, sicut homini esse medicum , non in omni mixto haec iniunt, sunt nanq; mixta quae colore caret,& sunt mixta quae carent sapore, & quae odore. Nam organum visus quodcunque ponatur esse, vel pupilla, vel humor crystallinus,vel nerui optici, colore
carent.Oportetenim organum visus abscolor esse, ut patet. 2. deant. text.
com .7I.&ibi dicitur Q susceptiuuomnium colorum debet esse abscolor,& receptiuum soni debet esse ab L num,&ibidem com. I i 8. inquit Commen.&intelligo P sensus ta- ,, ctus impossibile est,ut careat simpli- ,, citer calido,&sti digo,&sicco,&hu omido sicut suit in visu colore, &in is auditu carere sono,& ideo isti sen- issus comprehendunt sua sensibilia se is
eundum totum : sensus autem tactus, solum extrema comprehendit,& idem dicit in commento sequenti ibidem, &in tertio de anima. commento. 6 6. Amplius medicorum sententia datur urina sine colore ,ut testatur Avicenna in secunda fienprimi,doctrina tertia,& est illa,quae Mest tenuis translucens,& tranSlucentia pro certo non est, nisi omnium colorum priuatio. & est in promptu ratio,quia color secundum Aristotelem in libro de sensu &sensisto, est extremitas perspicui terminati, modo nullum translucens est terminatum , & tamen tale est mixtum , datur ergo mixtum sine omni colore. Et idem dicendum puto, de sapore, & odore, & sono. Vnde Commeniator secundo de anima. commen. I. inquit. quod sunt animalia,quaedam quae nutriatur
132쪽
A mr ex rebus oretibus pore,ut si pia maris,quae nutritur ex radicib'. Manifestum est autem,* nutrimentum est corpus mixtum, simplex.n.& purum elementum , verὰ nutrire non potest, ex eisdem enim nutriuntur mixta,ex quibus constant, ut dicit Philosbphus in secundo de generatione,&corrup. tez.co. o. Nam ut inquit.quae uno solo videntur nutriri, ut aqua plantae multae nutriuntur,mixta est enim aquae teria, ideo rustici tentant miscentes irrigare. Amplius Auer. S.Colliget. m. 27. inquit.non est necesse ut omne mixB tum saporem habeat, ut est demonstratum in naturali philosophia. Si quis autem contra praedicta decolore instar voluerit, authoritate Philosophi in libro de Sensu & Senseto. ubi inquit. ora corpora colore participant, sciat ibi colorem sumi comuniter pro qualibet qualitate visibili. in quo sensu nos non loquimur, sed sermo noster verus est de colore proprie dicto,qui est extremitas perspiccui terminati. PRO PosITIO XXXII.
causae contrariae sunt contrario - C rum esseetuum. Ropositio vulsata nimis, & est
intelligitur aut per se. nam idem per se non erit eidem causa coatrarii, ut ipsemet Arist. testatur ibidem in te.
m. δ . per accidens autem non in- conuenit,q3 causa eadem faciat contrarios effectus, sed v n us erit per se, reliquus autem erat per accidens. Nacaliditas per se calesecit, sed per accidens infrigidat, sic enim eadem erit causa contrariorum. ut dicit Aristo.
in secudo physicae auscultationis te. Dcomen. o. Et datur exemplum de nauta,qui sui praesentia est causia salutis nauis,& sui absentia est ea sium- mersionis. manifestum est autem quod absentia nautae non est causa per se submersionis nauis, quia esketus per se positiuus requirit aliqua cauam per se positivam, talis autem cau a su ni venti. Similiter eadem causa sub contra An ocriis dispositionibus existens,est causa cotrariorum, sed non eodem modo propter illud Arist. in 1. de gen
ratione, & corruptione. tex. co. 6.
idem aute&similiter se habens, sem Eper aptum natum est facere ide . senatura per absentiam,& praesentiam est causa contrariorum,sie dicit in simili primo physic. tex.com. 68. sufficiens est alterum contrariorum facere absentia, & praesentia mutatione, quia sorma sui praesentia, est causa
generationis.sui absetia vero est causa corruptionis.
similiter etiam lota habet in eadem natura,&in his quς sunt eiusderationis . quia stat quod a causis contrariis proueniat unus, & idem essectus, in his quae sunt diuersiarum rationum,& naturarum . nam coniun
gi sine motu suo fini,competit terret in istis inserioribus, ex sui impersectione, & hoc quidem competit abstractis substantiis, ex sui nobilitate,& perfectione. sententia est Philota
in quatuor ordinibus, & primus, Scquartus ordo, est illorum entium qconiunguntur suo sini,sine motu,&Uperatione , ex causis contrariis, ut
notat ibi Commen .quod nota,quia
si bene considerabis in simili multa
133쪽
G inuenies. Similiter aduerte, i licet
cauta per se contrariae,sint cotrariorum e flectu Producticet, in non est necessarium ut ab illis uniformiter se habentibus, proueniat. nam Auic.
inquit in secunda Fen primi, doctri.
secunda cap. 3. de naturis tempor v.
qu libet calidi ias exierat, sed noquet Iibet frigiditas humectat. & in eodeIoco dicit , conuersio ad infrigidandu m est leuis,& conuersio ad numectandum non est tam facilis, unde sacilius est calefactum in frigidare, gexiccatum humectare. Et si se facili' est repletum inanire,st inanitu repleH re,& facilius est pinguem inacru facere,quam macrum ess cere pingue. Similiter cauis contrariae sunt contrariorum essectuum . vera est propositio de causis Imediatis, & proximis, fallit in causis mediatis, & remotis. unde indigestio est ca tenuitaris,&grossitiei in urina, ut dic ut medici, quia est ca remota,&comunis. Amplius aut motus coeli,& lumen, sunt causa omnium quae sunt hic naz. phy. motus coeli est tanquam vita omnium natura costanta u. de lumine,& motu simul,vide in. i. coeli in eo. 2.&in 1. m..de substatia orbis. I PRO posITIO XXXIII.
Principia sunt tanqua locus ianua in rima quae nullus ignorat. P Ropositio ista in propria forma
elicitur ex. 2.prim philosophiae pridies P per Auer. in co. I. ubi etia te x. aper- nitiois te dicit,in soribus. n. quis delinquitὶ alii eogni Animaduerte, q, alia sunt principi cognitionis, alia aut sunt principia, uiplino cOSnitionis &esse, sicut colligitur
sitio igi locu het de principiis cosuitionis, sicut ssit maxime,seu dignita tes,&coes animi eoeeptiora. Aduerte Tin P hmoi dignitates sunt i triplici dria, qdam. n. sunt coisIim ς, sicut, de quolibet dree, vel noee: &nsi cotingui desis esse.&noee,&dnra The.
I. poste. cap. s. vagae,quia olbus scie-tiis sunt coes aliquae vero sunt compluribus scietiis, sed no Oibus , sicuti
mathematicis, a sunt de qualitate, test ista,oe totu est maius sua parte,&si ab aequalibus aequalia demahq re
manent sunt aequalia. tales. n. suntcsies geometriia est de qualitate cotinua,& arithmeticae q est de quatitate discreta: qda vero sunt uni sciae propriae, sicu i motu esse.& sicut din L finitio naturae Iscia nati. Aduerte et quod ut inquit diuinus Boet. in lib. Boetius de hebdomadi . cois animi conceptio, est enuntiatio, qua qui'; iubat audita,& haru duplex est modus. est naq; una ita cois, ut Dium sithoium,
veluti si hae proponas, si ab equali Paequalia demas, quae remanent sunt aequalia alia est doctorum tua, Vt, qincorporea sunt in loco non esse, lis. n non nisi a tipientibus cocedi cn .4 pby. in principio habes, manti Nota qua qui afferebant quod ola entia sunt Iloco,quia no entia nusquam sunt. modis iaProposita igr propo,locu het de pri- otescui. cipiis coiissimis, na principia aliqua Min aliqua Sentia propria, quae non ADDI. sunt tantae euidentiae,qnque indigent aliqua suadela. na ali sua principia alicuius scientiae specialis inductio' passiones,
ne innotescunt,aliqua vero consue- si dignita- tudine,aliqua vero sensu aliqua vero per alias vias, ut scribit Aristo Cea .ini ethico. cap. IO. Vbi Averr. percon pos. suetudinem, exponit experimentu, S per alias vias exponit uerpretationem sermonum exponeptium , dc
viam diuisionis, de quae similantur
134쪽
Apsi, sicut est via exempli,sicut est syl- terquam in aliissicientiis,inquit hoe Diogismus hypotheticus, per natura, euenire,quia illa non ab experientia is sicut est eois hominum essensus.α- sumantsenerationem. licet de hoc .cte.n. dubitauit Plato, vitum aprin Diuus Tho .aliter fetia de quo OH iscipiis,vel ad principia via sit, ut dicit do nolo loqui. in scientiis etiam se,,, Arasto. I .ethico. cap. .no. n.Omnia etiui larum est, sicut est medicina, principia scientiarum eadem uia in- quomodo principia eius experime , , notescunt,qu da. n. experimento,si- to sunt pro maiori sui parte cognita. is cui sunt principia scientiarum natu unde Aristo. in prooemio prim phiralium, & sentiunt principia artisi, losophiae inquitaexperientia secitar- ut sunt principia medicinae, na Aric rem, sed inexperientia casum. Possis .ethico. Inquit. Piuuenes quidem, mus etiam dicere, q= principia ali-α geometrae, & mathematici fiunt, quarum scientiarum, nota fiunt co-α iapientes in huiusmodi scientiis, suetudine, non exponendo consue ad prudentes fieri non possunt. u- tudinem pro experimentor sed pro
B la autem hui' est, quod in singulari consuetudine vera,qua consueuiis Ebus prudelia sit, per ea q per experie aliquid agere , &hoc locum habet
tiam nobis innotescunciuuenis au- de principiis sicientiam activarum,tem non est expertus: longitudo. n. sicut sunt pro maiori parte princi- ,,lpis experientiam saci t. nam & de il- pia legum & sicientiarum legalium: is Io quis dubitabit, quare fit qd puer unde ce istis loquitur Arist. in. v. pri,, mathematicus quidem fieri potest, mae philosophiae. rex. commen. I . sapiens autem, vel physicus non po- ubi habetiquantam autem vim ha test. haec Aristo. ubi supra cap.9.ubi beateonsuetudo eges ostendunt. incare colligitur scientiae mathemati- quibus fabularia, & puerilia, ma- priticipia non innotescere experi gis quidem valent cognitione demento, scientiae aute naturalis prin- eis propter consuetudinem. Sunt is ccipia, indigere experimento. Vnde etiam quaedam principia, de proposi is
Arm. n. I. degeneratione.&corru- riones immediate cognitet persensu. is pcione, intex.c5. 7. adducendo cau- unde Them. I. posterio. cap. F. in
C iam erroris Platonis in naturalibus quit.suntn5nael propositiones im FInquit. caulaiauic quare minus pos- mediatae quae ex sen silibus nectun sunt consessa videre , ea experientia tur,nam tunicam esse catadidam, a est. idcia quicunq; magis insudarusi positioi mediata est, similiter Auer. naturalibus, magis pollunt suppo- in primo coeli, di mundi .in comme. Nere laua principia, quibus pollunt I s .inquit.propositionesaliquet sunt multacomplicare. qui aute ex mul- quibus nullus sensus, neque ratio cotis termonibus eorum qui existunt, tradicit.&istae sunt de quibus dixit .. indocti sunt, dc ad pauca respicien- Albumazar , quod non inducunt D res Iacilius enuntiant .&Alber. co- ad primae certitudinis ordinem, ta-gnomento magnus in . primae phi- les autem sunt secundum ipsum proloPphiae. tracta. I. . 6 assignas cau positiones de inesse simpliciter, visam quare in mathematicis procedi omnis coruus est niger,& omnis nix
musa notioribus naturet,& nobis ali est alba:&difierentia est inter istas,
135쪽
e &propositiones necessarias, ut insit ipse in primo priorum in digressione ultima, in mixtione contingentis, de inesse quia in talibus potest cogitari oppositum in futuro tempore, sed in necellariis nequaqua hoc uenire potest. ADDI. Aduerte etiam ut dicit Boe. insecunda editione lib. Peti heri h. q, in propositione necessaria requiritur praedicatum seper insit subiecto, ας subiectum sit sempiternum,&ideo ista, ignis est calidus, non est ne,, cessaria, propterea quia substantiari ignis extingui potest, sed ista, lum, , moue est necessaria, et a ibi utraque H ratio concurrit. Sic id faliqua principia immediata innotescunt siensu, es aliqua consuetudine, & propter hoc Arist. I . topi. dixi t cap. . qui d ubitant, Vtru deos uenerari oporteat, vel parentes amare, Vel non, tana indigent,qui vero, Vtrum nix siit alba, aut non, indiget sensu. cultus . n. dei,&amor parentum,sunt principia in lege,roborata constetudine, & ideo
a sigi statoribus, posita est rina corporis amictiva. niuem autem candidam esse cognitum est sensu,& motum esse, etiam patet ad sensum. Vnde Arist. 8 physicae auscul. tex. co m. I xx. contra Zenonem negantem mois tum inquit. Omnia igitur quiescere, - & huius rationem quaerere, dimitteis tessensum, infirmitas quaedam est Nota e m intellectus. Aduerte igitur, ψ princixP quδN Hia communissima quae habent eviassentiunt dentiam ex terminis,& principia coprincipiis gnita per sensum, per rationem inscientiai u trinsecam,negari no possunt,:sed δε-lum ore, ut dicit Arist. . meta. text. co.'. alia tamen principia minus comunia, & quae non sunt per sensum cognita,a multis hominibus non recipiuntur,& hoe ut inquit Comεr. Te ii,& mundi .com. 22. colingit aut propter diminutionem contingentem in natura, ut propter paucitate exercitationis, aut propter pessima consuetudinem , quae radicata est in eis. consimile dicit in . 2. phy. c5.6. δύ2. meta. tex. . IS. Prima causa pro- Contra Seuenit ex impedimento naturae, quia
aliqui lint cogitatiuam praue dispositam, quae est ministra, intellectus, sine qua nihil:intelligit anima, ut dicit Arist. 3. de anima tex. . to. &i5 non est vera ex totamia Senecae di et . centis. si pulcher es, lauda naturam: hoiunia si di ues es,lauda sortunam : si sapienses, laudateipsum .immo si sapienses, Lprincipaliter lauda naturam : nam ut inquit Victorinus,naturaliscit habilem ars facilem, usus Vero poten
Hesiodi, sunt tria genera hominu,
quidam enim ex temperantia complexionis omnia ex seipsis noscere possunt, alij vero non ex se, sed ab alijs . non ulli vero sunt adeo inepti, quod nec ex se, nec ab alijs po fiunt addiscere. unde Arist. iii et . de anima.
tex. com 94. duri carne Inepti mente, molles autem came,bene apri mete. Secunda causa est propter modicam exercitationem, & hoc vel in lo M sica, sicut contingit antiquis, de quibus loquitur Arist. I. phy. tex. comis I .& Commen. in com .inquit. an Aliquis contingit ista. q. & non potue runt eam dissoluere, propter pauci' ,, talem exercitationis in dialectica, &Boe. st per Porphyrio,de eisdeni loquens, inquit. quare necesse erat eos
falli, qu i abiecta disserendi scientia,
de rerum veritate perquirerent. Vbi animaduerte, circa principia scientiarum, per syllogitimum falsigr
136쪽
A phum, qui pereat eontra Arms stl- est ex malo intellectu principiora, Diogismi, possunt errores multi con- intellectus enim sic per accidens, potingere,ex logicae ignorantia. sim ili- test errare circa principia, quia non ter potest con tingere hoc ex modi- intelligit illa eo modo, quo debent .ca exercitatione in aliqua metia sipe intelligi, . talis error est post princiciali,quod homo non recipit princi pia,& arti sex specialis psit soluere rapia illius scientiae , & per consequens tionem illam quae procedit ex malo inultum errat in illa scientia,ua par intellectu principiorum, factam peruus error in principiis, fit maximus syllosismum falsigraphum, osten-
in sine,ut dixit Arithoi. in . I. eli,& dendo quomodo sint intelligenda, mundi in tex. com. 3 3. ibi etiam di- licet no possit sbluere rationem,quet citur. si quidem qui modicum trans aperte procedit ex oppositis primo- fressus fuerit a ueritate discedens, fit rum principiorum in illa sicientia. si-onge plus decies millies, & Comen. cui colligitur expresse ab Arist. in. I. dat exemplum de iterasent qui er physicae auscultationis. in tex. . I I. B rauit in principio itineris,& io quan ubi inquit, simul aut neq; conuenit Dio magis pergit,tanto magis in erro omnia seluere,sed quaecunq; ex prinreperieuerat ,&ideo iubebat Plato, cipiis aliquis demonstrans metitur. quod prolixus sermo haberetur de quaecunq; uero, nominime. &ideo priucipiis. ut inquit Commenta. ter- propter malum intellectum princilio de anima com . . unde Averr. 3. piorum in aliqua scientia, ex ignoracili com. 67.cotra Avitainquit. pau- tialogicae, poteli aliquis non assenticitas exercitationis istius viri in phi- re principiis illius scientiae,&etrare
Iosophia,&bona confidentia in pro multum in illa scientia. unde aliquiprio ingenio, deduxerunt ipsium ad in philosophia naturali negauerunt
manifestos errores. ita ex parua exer generationem non intelligetes quacitatione, in naturalibus damnatur liter ex no ente aliquid fieri potest, Plato ab Arist in. I.de generatione. ut dicit Arist. propter aequi uocatio- sicut supradictiam est, na Plato mul nem latitantem Inter non ens sim-
pliciter , & non ens secundum quid, -& propter etiam multiplicitatem in 'ter fieri ex non entrivet ente,aliquid per se,aut per accris, ut patet. I. phy.
Aduerte etiam unum speciale, de tum uersabatur in scientiis mathematicis, &ex causis intelligibilium volebat assignare causias sensibiliu ,
metriaen magistri,suerunt cauti erroris Platonis. Tertia causa propter uam non recipiuntur principia hu principiis scienti et naturasis,quod vi iusmodi, est consiuetudo, de qua vi- inquit Com. I .coeli. com. 9O. propode Arist. in L. met. te.c5. I .& Auer. sitiones naturales duplici de cadubi
lectio, plerunq; de hoc loquitur. Sed di- tabiles fiunt, vel quia aliqui enutrices cum scientiarum principia non ti in opinionibus falsis non possunt demon stre ntur in scientia, quomo- agetire principiis veris philosophic: do igitur ex ignorantia logicae po- vel quia aliqui existimantv princi-test aliquis no obedire principiis ali- pia eius debent essetantet certitudi- cuius scientiaeὶ N is esset,quod hoc nis, sicut principia geometriae . contra
137쪽
si tra quos Aristo. In x. primae philosophiae. tex.com. I s. inquit. acribologia mathematica, non in omnibus est expetenda. nam ut scribit Philosophus in primo ethi.ca. a. eius quim eruditur interest in unoquoque ge- 3 nere, eatenus certitudinem exigere γ quatenus eius natura rei recipit limile. quippe ut a mathematico persuasonem recipere,& ab oratore demostratione requirer,ita si inquit Boe.' in I. de trini. Disciplinati hominis est in unoquoq; gne eertitudinem quaerere, fm quod natura subiectassim postulat. Dicamus igitur,principia. .. . illa esse tanqua locum ianuae indotationΚ' Ino,quem nullus ignorat, quae sunt principia cognitioois communissima, quae solum notitia terminoru issimoruieuidentia hiat,ut de quolibet di esse vel non esse,& sicut sunt principia, quae ex ipso sensus testimonio,habent euidentia, sicut motum esse,& multitudine entium esse in naturali philosophia. sunt. n.ista in illa scientia principia cogaitionis, i patet ab Auer. I. Dy.co. II. fallit autem in aliis principiis scienciarum specialium, quae indigent aliqua innuitione,&superficiali declaration quemadmodum est diffinitio na,' turae, quae est de principiis positis in naturali philosophia. quae licet non demonstrari posui, quia non est de
numero propositionum, quae sunt ignotae naturaliter,nec de numero illorum principioru , quae ex sola notitia terminorum euidetiam habet. sed est de n umero eorum,quae t ndigent aliqua innuitione seu suadela,
ct ita declaratur per syllogi simu hypotheticum, pernaruram in quo, tinquit Auer. in lib. I . prioη in sipecia
li digressione, qua facit de stilla hy
potetico,antecedens est per se notll. χ& phs est notu,& tota illatio est nota , & sua natura est, ut assumatur in declaratione illarum propositionu, quae sunt lateriores primis eosnitionibus, & apertiores primisqonibus,
modo loquendi Averr. in I. coeli.&
phy.co. I .& ita etiam dicit in libro priorum .in loco prςallegato.Si iliter etiam ex nihilo nihil neri, est de numero istorum principiorum,quet indigent aliqua inuitione,qua dista se prosequutus est Lucretius in pri- In p imomo libro,sicut etiam est contingen- Ptherim tiam esse,quae ab Arist. persuagetur 'aliquibus rationibus hypotheticis, duce cibus ad inconueniens,quia nisi
daretur contingentia in entibus,p
riret, sicut asserit consilium, & non oporteret costiari de suturis, nec negotiari,& multa in simili deducit.tales autem persuasiones non simpliciter deducunt ad aliquid, quod ex natura rei sit magis impose, fuerit hypothesis data per aduersarium,sed solum deducunt ad aliquid impossibilium,quod est manifestius quo ad
nos,uel quo ad homine, contra que adducuntur,& ideo non probat sim ipliciter, sed faciunt aliquam fidem, vel innuitionem, non enim omnisi est demto: ut dicit Arist. I. posteri.& q. meta. Iex .comm . '. ineruditi est no cognoscere, quoru oportet quaerere demonstrarionem,& quorsi nooportet,& tale genus holum: ut inquit Auer.in. r. play.co. 6. nunquam
potuit philosophari. nec poterit, no.n. quilibet est aptus ad philosophandum,& ut est in prouerbio. non cuiuis licet nauigare Corinthum.
Sed tune est difficultas, quia scri- ADDI.bit Co.in s. de anima.lco. 36. ne scimus
138쪽
A scimus quando, &vnde, &quoad - est series, aut animal est sortes, quia ueniat nobis cognitio primoru prin id quod est animat,aut homo aut almpiorum,mala igr dr φ siunt sicut lo bu est sortes, &iubdit m prima siub
Cusianuae, que nullus ignorat. Nisi esset, φ hoc intelligitur in prima cognitione naturali,na ut seribit Aric
ritur cognitio uniuersalis m nobis, vest principium artis,& scieti e nisi per inductione, cuius allii mptiones amrmat sessis,& vi insit lucidis The. intercedit magnil tris interuallu, ut stantia per se de alio no praedicatur,th bene persede se ipsa praedicatur, ut sortes est sortes,& ita et dicit Por- cadess phyrius , Pindiuiduum de uno Q-lo praedicatur,&videtur et esse sententia Boethii dicentis, *nnlla est verior propo, uilla in qua idem de seipsiod Tsi salua reuerentia, non Impugna... ὰς Ut Utasinia Vera esse,nli Peripateti ei id quod in singularibus diffusum, antiquidistinguut de praedicationi atq; disiperium est, intellectus, cuius bus,& diat q, aliqua est naturalis fidi ossicium est, ut inquu Plato,infini- catio, aliqua est non alis, sicut seri pbit C5.in 7. meta.c5. sy.Nalis au t p ridicatio eston in propone subiici fid tio duplex ouod det siubiici,& praedicafid quod
det praedicari. Non naturalis vero, ADDI.
est opposito modo, videlicet. qAin Vide pul-
B bilia fini coniungere ad unu collige 'repol.& ideo non aduertimusqntalis natura principi orta fiat in nobis.&dat ex eptu pulchrsi Them. dein
fellectu ibi, φ e sicu t est de hoIe, qui in insantia non pol gradi,&paula- propone id quod debet praedicari su ς' Iς vide ibi, & consi biicitur, & id quod deberet subiici ,-iusdettim perficitur.&tudera de exemplo sicut nosti, quia videtur esse etiam sententia Ari sto. in problematibus.
praedicatur. Pro quo debes scire, v Them in subiectu in propositionibus helmo I. post. ea. dum materiae, &praedicatu hei mo- ν dum formae. na propositiones aera arcis, dicatis sipeci ficantur , &quia rei pe- cundu nactus inserioru ad superiora,&resipe uractus subiectorii ad accntia est resipeia P ς nam
ρο - P . . 20 materiae ad formam. nam se σου. π'2'M DRopositio est Philosophi in 7. riora continent, & inferiora conti- F
I meta .int. c. 7. v bid serium ue- nentur: respectus autem continen- nam nonro drde quo alia diar,& illud ipsum tis ad coleta , est respectus Armae ad n erecap non adhuc de alio,vbi Comenta. & materiam di ut dicitur in . phvsico e*η- abj expositores intellexerunt persu- tex .commen. q.& .coeli,&m uti si' biectum, stubstantiam primam, quia di, tex. com. 3 . & H . dc primo de eadem est descriptio , cetiam dedit generatione,&corruptione tCx. CO. in praedicamelis. ibi. n. dicitur quod 1 o. resipectus etiam subiecti ad accis pria stulta nulla est praedicatio, sed dentia,est resipectus materiae ad sor-Gad Arde illa. Limitat autem Bea- mam,sicut stribit Com. in. q. meta. iii eth ttis Tho. istam propositionem ibi, com. 2.&ideo quotiescunque prae
limitatici sic quod in directe nihil prohibet,& dicantur superiora delin serioribus, per acchs, suliam primam praedicari aut accidentia, vel propria vel com de alijs, ut homo est sortes, & album munia,desubiectis illς pdicationes sunt
139쪽
G sunt naturales,&propositu, quoties pridicatur inferiora de superioriae, aut subiecta de accidentibus,illet praee de spe. dicationes sunt no naturales, sed sui indi rectet,& per accidens. & ideo Porphyrius dixit semper enim superiora de inferioribus praedicantur, aut aequa de aequis, inferiora vero desuperioribus non conuertuntur, non solum quia conuertibiliter non ve- . risi cantur, quia licet omnis homo sit animai,non omne tamen animal est homo,tamen una etiam uera,&i naturalis praedicatio. alia autem nonaturalis. &licet uniuersalis assirma' tiua conuertatur in partem, tamen
H una est is naturalem prςdicatione, alia vero est non natu resis, & si militer quando propositio secundi modi conuertitur, non conuertitur in propositionem perse,nec in eodem modo nec in alio modo perseitatis, quia propositiones per se, non conuertuntur ex. I . posterio. in illo cap. de statu praedicamentorum . non loquendo de conuersionequae est pasisio propositionis , sed de conuersione in per se. Vnde ista , homo est risibilis, est per se in secundo modo, sed conuersa, risibile est homo non est nec in secundo, nec in pri- . I mo,quia homo cadit tanquam addi, tum in dissinitione risibilis,& no est de substantia eiu sicut sunt praedica' in primi modi, unde Comme. in. 2. de anima com. 67. ponens disserentiam inter primum modum dicendi per se,&secudum inquit, q= in primo modo praedicatum est causa subiecti in secundo modo, subiectum est causa praedicati . Si igitur propositio pse, secundi modi conuerteretur in propositione per se primi modi,accideret ide per se respectu pi &'eiusdem esse perseeausam,&esse C.
ctum, quod non capit intellectus. . Nec valet,si dicatur non in conue Euasio.
nil videm respectu eiusdem sit causa,& causatum in diuersis generibus causarum,& secundum diuersos modos, quia hoc non iuuat in casu nostro quia sumo istam,hoino,est risibilis, i ita est secundi modi, & secundum Auer. biectum est causa praedicati,&patet q= non est nasi in genere causae materialis nam ut dicit substantia tisi est causa accidentis, neq;
fm ages neq; mi finem, sed quia costi tuuntur per illam ,& est lubiecta eorum: tunc igitur sumo istam, rimbile est homo, ista parte est primi. Lmodi, & praedicatum in propositione primi modi est ca subiecti, quaero in quo genere causae,si dicas sor- malis, hoc falsum est, quia subiectu
non est forma accidentis,praedicata.
autem primi modi, si se ni causae subiectorum, maxime sunt in ratione formae,quia. 2 physic. tex.c5.28. partes quae sunt in ratione, sunt in forma. ubi Co. inquit. φ dissinitiones componuntur ex serma uniuersali,
quae est genus, & ex forma propria,
quae est disterentia.&. T. Imeta. text.cOm. I S .partes dissinitionis sunt sol Mmae tantum . cum igitur subiectum non sit forma accidentis, non praedicatur igitur per se in primo modo de sua propria passione . quod si dicas, i subiectum adhuc dum praedicatur de propria passione, est causa utinateria respectu propriae passio-.nis, sicut erat dum propria passio praedicabatur in secundo modo de . ipso, tunc igitur perit disserentia posita per Averro. inter primum modum, & secundum, quia eadem I
140쪽
R Et confirmatiar quia propositio
ADDI. nes per se primi,&secundi modi, per B - in se, sunt solu quae ingrediuntur in pniis inii demonstratione simpliciter . nam
Diuerso - quae neutrali ter Inlunt ccntia sunt,
non conuertuntur in alias quae sent Dper se, nec in eodem modo, nec in alio, ut probatum est. Praeterea. Ad principale Com. in I. priorum uidigressione de . figura cotra Gal. in-ru gnum, & per conseques oportet italas pro sert,lsi daretur. . figura, sequere-M DOn siu' positiones, cum deserviant demon- turl idem praedicaretur de let plo,
posi -debent essena quod est in line abominationis, &torii &e. turalis praedicationis, in quibus cogitatio hominis cadit per naturam. nasi quarta figura fuit omissa ab Arist. in libro priorum,ubi traditur ars sillogizandi simpliciter, tuta humana
cogitatio in ea natui aliter noli discurrit,quanto magis omnia quae sui praeter naturae ordinem , ita discursu B debent remoueri a discursis demonstrativo, per quem paratur scietia in
No. colu - nobis. Confirmatur quia Commε. IO. met.co m. 8. contra Avice. habet
in propositione in qua idem pra icatur de seipso non est subiectum.
neq; praedicatum,&est nugatoria. Idem . . meta.co. I. Et Ideo adau ADDI.
thoritatem Porphyrii dieentis indiuiduum de uno solo praedicari. dico v Verum est, tamen non dixit Porphyrius,unaturaliter,& per se indis Euiduum de se ipso praedicatur. Confirmatur . ex expressa sentenpVi physi. com. 3 3. reddit causam pul- tia Philosophi in primo posteri. 36. bi E T chri problematis in logica, propter ubi expresse dicit. Amplius autem si in logica. quid in materia conuertibilicsisyl- no est hoc li uius qualitas,& illud hulogi simi facti ex ambabus assirmati- tu neq: qualitatis est qualitas, im- uisi x. figura fieri possint de forma, possibile est retro uersum praedicari
in prima figura per conuersionem inter se sic, sed verum quidem con- maioris propositionis in terminis, tingit dicere, retrouersum praedica Aristo. has rationes plerunque non re, non contingit uere, ubi express*adducit in figura prima, cui ex sor- dicitur,q, aliqua praedicatio est venia syllogizandi, competit ex amba ra licet non sit propria, & naturali bus uniuersalibus affirmativis syllo- ut inductive in multis declarat Ioa. C gizare, sed adducit emi figura. 2.cui Gra. ibi,&ibi, signanter dicit quod Enon datum est ex serma,sed ex ma- ista,risibile est homo, est uera, sed teria tantum,&soluedo inquit. qm non est propria nec naturalis praedis cum tales propositiones componun catio,&per piis no est pse in aliquo tur in figura prima: tunc maior pro . positio erit prςdicabili non ει naturam, & ideo componuntur in L.
figura. & ita patet quia impossibile est in talibus propositionibus per
se, dum conuertuntur remanere na
turalitatem in utraq; quia si conuersa est naturalis, conuertens non est
naturalis,& sine dubio,istae proposimo, natales excluduncadem rone,
ut patet p Philosophu illo m. v biondit statu in pdicatis. Adauthoritate Pendi alia BOe. In detur P penes aliud attedit ut ud Anedic veritas proponis, & penes aliud na--iaturalitas pdicationis. nam p Arit t. in Darii. lib. periherm.&inpr dicamelis, ex udrialitas eo P res est, aut no est, reddit oratio 'dica vera, aut falsa, via dicimus φ veritas VR 'riones secundi modi dicendi per se, proponis inirmati uet,attenditur Pe- Theore. Id nes