장음표시 사용
201쪽
A eandem formam habet eandFactionem,& ideo fallit propositio in heterogeneis, quia non est necessarium ad id ad quod mouetur ictu moueatus pars, aut econtra, sicut clarum est de se. Di. unde Alexan . dicit I. celi 3 . ista propositio locum non habet de animalibus, quia esse animalis non consistit in motu ad locum naturali in debetur partibus ex quibus constat, sicut esse mundi consistit in naturali motu primarum partium ex quibus constat, nam animal mouec
P Animaduerte in unum pulchrum hic secundum Philo Ephos. Quod locus debes corporibus ratione munitudinis, sed disserentia loc rumebetur eisde ratione qualitatis sensibilis. Ratio primi est, nam cum locus sit aequalis locato ςquale autem,&inaequale sunt quanti passiones rvt dicit philosophus in pr dicamen
iis, ideo locus absolute debetur corporibus ratione magnitudinis. vnde Arist.in . physic auscultationis, in te.c5. 76. inquit. sicut. n. si in aqua apponat aliquis cubum distabit lata aqua quantus est cubus di parum ine fra ibidem dici t. quare, & si separec
ab omnibus alias,& neque leue, neq; graue sit cotinebit aequale spatium P de in eadem erit quae est,& loci,& va cui parte. ubi Comen. in.co. inquit.& dixit ad hoc declarandum Om- possibilitas penetrationis corporum accidit eis ex suis terminis mathematicis non ex suis acci dentibus sen sibilibus. unde corpora mathematica abstrahunta qualitatibus sensibi lib' sunt in loco. nam ut scribitur in primo de generatione, ἐζ corruptione. intex. com. 4. locus, di tactus sunt inseparabiles aeo ories matheni, uti cisdicet huius oppositum Arist. dicere videatur in i .coeli, & mundi intex .co. 6'. bI habet vomnia corpora quae sunt in loco sunt sensibilia, tamen Commen. ibi iluit istam eoatradictionem dicens, φ Aristo. intellexit conuersam, videlicet. P cm nia corpora sensibilia sunt in loco , quae tamen ex possitio non concederetur ab Alex. qui ut scribit Auer. iaeo. in ε. physicet auscultationis. In co.
3. dixit. φ non est impossibile eorpus aliquod non in loco esse,quia locus non est corporis essteialiter,qu ia Enon accipitur in dissinitione corpo- ris,neq ue co rpus in d i Enitione loci. Ideo aliter solui potest,' omnia corpora quae realiter sunt in loco ,sinteorpora sensibilia. Nam corpora mathematica sunt in loco secundu imaginationem .ita scribit Commen. inq uarto physicae auscultationis. in co. 7. & tertio phy si . commen. 6O. inquit. quod propositiones geometriet sunt fundamenta imaginationis. De ratione igi tu r quanti est facere distare,& ideo locus corporibus prin .cipaliter debetur ratione quantita tis , sed disserentia locorum : puta P Eigni debetur locussursum terrae au tem qui deorsum est. Haec compiniunt istis corporibus ratione quali ratum sensibilium,videlicet, merito grauitatis,& leuitatis.
Vbi est dare maius in minus, ibis dare aequale. FAmose est propositio, sed Allie
202쪽
ε easibus. nam datur animal inaequale quantum ad persectionem asino Θmalus,& minus,& tamen non est dare aequale. aliquod enim animal est.
magis persectum asino, & aliquod est minus persectum, & tamen non datur aliquod animal aeque perfectum si eut asinus, nam species en - . tium sunt sicut numeri. Ytpa.et. 8.metaphysi. rex. co m. Io. Similiter
loquendo de magnitudine proprie dicta,seu fm modu loquedi beati Au gustini de magnitudine molis est in
tantia. nam datur in rerum na cor-
. pus maius luna,& datur corpus mi-, H nus luna, non autem datur in natu Error mul Ia corpus aequale lunae. Et ideo patet tinum error illorum qui super hac propositione fundati, inquiunt,dari aequale
ad pondus in qualitatibus alterati- utS patet enim v praedicta propositio'si quid uelitatis continet est in mathematicis, & in entibus imaginariis . nam propositiones eoη sunt sundamenta imaginationis. ut dicit Auer.3. physi .com. 6o. Vnde aduerite vi multet propositiones sunt veret sm mathematicam consideratione' quae in sola imaginatione consistit, quq tamen non bant veret secundum, physitam considerationem,&ut ex citem intellectum tuum dabo exemplum in plerisq; casibus. Dicunt matbemati ci v spnetra contingit planuin puncto, sed hoc negat naturalis.
pro hoc vide Arist. I. de anima textico m. I 3. Vbi inqui ed sicut recto inquatum rectum multa accidunt, ut ungere aeneam sphaeram fm punctum, non tamen tangit hoc separatum rectum . inseparabile.n. siquidesemper cum quodam corpore est . ἰbi Commenta. inquit contactus Verus quem habet linea cusphqra.hoc
i , enim inuenitur extra anima inquan Ctu linea est in corpore & figura sphetrica in corpore, verbi gratia, inquaa tum linea est in ligno,& sphaericum in cupro. Impossibile est enim vico tingat linea sphqra inquantu utraq; est abstracta a materia nisi contact' -
sit mathematicus non naturalis. idε habetur in s metae in te.com. 8. Vbi dicit Co inmen. in com . vi geometer demonstrat φ linea recta tangit circulum in puncto, sed linea sensibilis non tangit circulum sensibilem nisi
in linea. Et similiter ponit uspbaeratangit superficie in puncto,sed siphae. ra sensi bilis non tangit superficiem v sensibilem nisi in superficie. Et ex ,
hoc poteris diiudicare quantum d C5trast seceritin naturalibus subtilis doctorin 1. sententiarum distinet. 2.q.9. de motu angeli,qui pet argumenta sacta in mathematicis quae procedunt de motu imaginario, contendit ideasseuerare de motibus physicis. Nalicet conclusio vera sit in se, non tamen in via Peripatetica cocessa est, Vt patet c. physi. tex.com. 3 2. Similiter etiam motui circulari sec sidum phy. considerationem nihil dicitur
esse contrarium,tamen mathematici sequentes imaginationem in mo Mtibus circularib' imaginariis,ponui.
contrarietatem. Vnde Commem. I.
coeli & mundi in comm. 32. inqui ego autem longo tempore seci moram in hoc,in quo non intellexi explanationem illius loci ultimam,sed Deus induxit me ad veritate. Et socundum hanc explanationem erit
intentio sermonis Aristot. Q motus. circularis non habet contrariu, non
in eo φ motus est abstractus a corporibus naturalibus,sed inquantum est a corpore naturali ta naturam,
203쪽
A ' si Esset acceptus motus in imaginationibus abstractus a moto nocontingit impossibile ponendo eos QUO imo contrarios,& eiusdem speciei. verbi
gratia cum imaginaverimus duos diei Me6 mozus super eundem polum,&ide uarietas. centrum ad duas partes diuersas contingit necessario ut prohibeant, sed dc contrarientur inter se, &secunduhunc modum possibile est existimatem mathematicis abstrahentibus a Dqualitatibus sensibilibus contrariis, quae sunt causa actionis,& passionis non contingit, unde sine praeiudicio 'dicere pol aliqua contraria esse eiuGdem speciei, sicut expresse fatet C5m 'nta. in loco praeallegato. Similiter etiam mathematicus insequens imaginationem dicit continuum erse augmetabile in infinitum:sed n*ret in motu circulari sit contrarie- turalis, ut supra dictum fuit in hactas. Et cum isti duo motus fuerint positi in corporibus naturalibus reuertetur pol sibile ad impossibile. cesse contrarietatem in eadem specie, - quia tunc contingeret ut una res destrueret se, de sic natura faceret ociosum, verbi gratia fim considerationem geometrς superficies,&sphaera. possunt se contingere super puncta ,&cum suerunt in corpore naturalInon possunt se lagere nisi super par tem diuisibilem. Et ex praefata authoritate collige unum aliud quod mathematicae loquendo contraria propositione simpliciter loquendo non concordat cum geometra, ut dicit Commenta. In. 3. phy si .iu com 6 o. quia ire ad augmetum est ire ad formam, forma autem in ratio fini- Etudinis & terminationis, si concordat hoc noest nisi is quid, & rati
ne materiae, quia augmentatio merito materiae statum no habet. Simi- Quare dialiter in hac propositione simpliciter uiu'm uconcordat naturalis, & geometer, Fi nis exi.
delicet continuum est diuisibile in stetis sminfinitum, quia ire ad diuisione est Drmaco ire ad nihil,&ad nsi esse, ut dicit Co 'contritia possunt esse eiusdem speciei, ut patet menta.&imperfectiones simpliciter ,s,' '
mathenis In casu de duobus motibus circularitice loque bus super eodem cetro,& eis te pol is ad partes diuersas. Sed naturaliterciei, nau- contraria sunt diuersarum specieru, ter nehua & tunc diffinitio cotrariorum ,& in D IO. meta. intex. co. I 3. contraria Sut
quae sub eodem genere posita maxi- me distant,veritatem habet de contrariis sensibilibus. Nam si aliqua contraria sin physicam consideratio reducuntur ad materiam, tum quia diuisio non competit sermς nisi per accidens. diuisio. n. in infinitum ratione sermae non progreditur, quia datur minima caro,ut dicit Arist. in primo physi in tex. com. 3 s. & ideo P dicit Commenta. in. . physi. in com. 72. quemadmodum linea secundum i linea est: potest diuidi in iu- sinitum quod est impossibile secunnem essent eiusdem speciei, tunc ali dum lest linea terrestris,aut igne , quid sieipsum corrumperet.nam csi ita de subtilitate potest intelligi,pro - num cottariorum sit persedestru-Guu alterius,& in his quae sunt eius -dem speciei quicquid per se compe-' tit uni per se competit cuilibet, sic ac: cideret aliquid per se esse suimet cor
Iuptiuum, ut patet intuenti. hoc au-
cessus in infinitum ex siua natura scilicet secundum φ est shbtilitas simpliciter non secundum φ est subtilitas corporis mobilis. &ita in ista secundum quid discordat, quia diuisio attestatur imperfectioni simpli- Theor, M citer.
204쪽
c citer. se intellige dictum Com .in. 3. motum fieri in instanti. Et ite Tphy.co m. 6 o. in illa non cocordat propter hoc dixit prius quod omnisquet dicit continuum est augmenta- motus est in tempore,& sie ista probiae in infinitum naturaliscu geo- positio est possibilis per se, impossi- metra. videlicet simpliciterilla Sug- bilis per accidens, scilicet quia acci- metatio attestatur persectioni,& ab- dit motui qui fuit in rebus naturali solute reducitur ad forma no ad ma bus.i. materialibus,ubi expresse testa isteriam nisi secundario,& secundum tur propositionem illam veritatem quid,& quia materia est causa infini habere de motu, ut est in rebus ma-tudinis, ratione eius augmetatici va thematicis,& secundum esse imagi- . dii in infinitum,ut supra dictu fuit. narium,non autem ut est in corpo- sic igitur in hae distordat simplici- re naturali, sic enim omnium natu-ter,2 secundum quid concordat, & racon stantium terminus est magni ita oppositis modis se habent in istis tudinis,& augmenti, & actus uni usi duabus propositionibus isti duo ar- cuiusq; est determinatum minimuH tifices,naturalis, uidelicet,&geome- tempus adno excedere, ut dicitur in Lter. Similiter geometer iniquens 2 coeli,& mundi .intex. com. '. Scimaginationem dicit motum inqua ista est vera expositio illius loci, serum motus est esse augmentabilem enim dicit in simili Commenta. de in infinitum,sed natis negat istud,& subtilitate in . phy si . in com.7 2. in ista est lutio Auer. si bene conside- calce commenti quod ex natura sui rasin 6 physi. inco m. I s .ad quaestio est diuisibilis in infinitu sicut linea, nem ibi motam dum quaerit quo- non autem secundum quod est sub- modo est possibile quoa omne mo- tilitas corporis mobilis,& sie dicit il- tum potest moueri motu velociori lam propositionem esse falsam pon suo motu . Nam declaratu est quod sibilem,&ex falso possibili nosequi-
motus motorum naturalium termi tur falsum impossibile,&dicit quod natus est in velocitate, & tarditate. Arist. illo modo declarationis mul- Et coelum impossibile est, ut sit velo toties vii uir,& etiam Plato.& est veeius, ut post declarabitur . ergo pro- ra declaratio, quoniam non ponitur
I positio quq ponitur hie possibilis est falsum in eo quod est salsum impos Mimpossibilis,& solucdo dicit. ad hoe sibile,sed secundum quod est falsum
autem dicamus Q omne motum se- postibile. Similiter etiam naturalis eundum quod est motum,possibile dicit φ figura recta non est compa est ut moueatur motu velociori suo rabilis figurae arcuati, quia T. physi. motu secundum quod est motus, & tex .com. 3 I .comparatio fit in speciet eausa in hoc est,qim motus est deco- atoma, & ideo motus circularis non 'tinuo, & velocitas q e in motu est si- est comparabilis motui recto, tame milis diuisibilitati in continuo, que mathematicus sequens imaginatio admodum igitur diuisibilitas pro- nem dicit oppositum, unde Comm. cedit in continuo in infinitum . Si - 7. physi.co m. 29. inquit,&intende- militer velocitas in motu, quoniam bat per hoc quod impossibileest de si velocitas finiretur in motu secun- qualitatibus esse aequales nisi rectas dum quod est motus , ess er possibile tantum,aut circulares tantum, scali-
205쪽
λ ret quae sint eluciem speciei essistae
sbi superponantur & ideo dicimus
v quantitates curuae non aequabuntur, nisi sint eiusdem circuli, quod autem dicunt geometrae quod linea recta est breuissi in alinea ducta Iter duo puncta. dicitur large,& aequalitas dicitur de eis sere aequi uoce, & similiter hoc ιν dicitur quod circunferentia alicuius circuli est aequalis figurae polygoniae, dixit, &geo me ter non decipitur in hoc, quia possibile est existimare lineam rect1 quae incurvetur, & fiat circularis, & quia
hoc accidit in mente, attribuit hoc B proprie geometrae A Et ex hoc aliis Nota de recolo me dixisse, &nunc idem conquadr/Iu' firmo quod quadratura circuli non
R possibilis propter praedi lana ciusim phy sice loquendo, undo Auer.
dicit in io. metaphysi. commen. IO. quod linea arcuatis n6 potest aequari lineae rectet. Tamen mathematice illa quadratura possibilis est, ut testatur Diuinus Boet. in praedicamentas, quia mathematicus potest imaginari lineam rectam in citruari. Similiter etiam secundum mathematicam considerationem in C stans causat tempus, sicut punctus lineam,& tamen naturalis in s. phy. ostendit tempus non componitur ex instantibus, nec linea componitur ex punctis, eiusdem enim rationis est,& magnitudinem & tempus,& motum ex indivisibilibus componi, & diuidi in indivisibilia, aut nihil, ut dicitur ibidem tex. comme. . . . Et se potest ibi patere solutio tarduc is dis h. difficultatis, an sit idem nucis toto
talis. tempore, quae fuit mota ab Aristot.
in . phi si. & soluta ibidem in text.
commen. Io . dixit enim quod est idem nunc sec udum substantiam in toto tempore, variatum tamen fresi Ddum esse . patet enim Φ solutio illa est secundum mathemaricam considerationem, unde Comment. Ibi incom. Io . scribit causa in hoc*instans tale est hoc quod dicam. iam enim praediximus in motus sequitur quantitatem in hoc quod sit c tinuus, quoniam continuatio, & alia
quem habet secundu quod est quantitas continua sunt in eo ex mensura, & similiter etiam tempus sequitur motum. Et secundum nunc m
dum transatio sequitur tra statum, di tempus instans, quoniam instans Essit tempus, sicut transatum tra sationem Sc punctus mensuram . nam '
vulgeometrae dicunt cum punctus mouetur facit mesuram. Ecce quod Vult instas agere tempus per sui si xum , sicut punctus per sui fluxum causat mensuram seu lineam, omnia enim ista uera sunt ad imagin
tionem , secundum quam posti bile est imaginari aliquod indivisibile
moueri distuere. Cum tamen naturalis ista habeat negare, & ista est vera solutio illius quaestionis, quam Antonius Andre. & alii videre non F
potuerunt in tertio metaphysi.quaestione ultima . undeca erroris fuit,
quia non uiderunt istam perplexionem contingere, quia istae scientiae plerunque miscetur, unde non quPlibet ro in philosophia naturali est naturalis, sicut in limiti no quaelibetro in scia diuina est metaphy sicalis, ut clar patet exercitatisi istis scietiis. Sed tune est dissicultas Nam Co. scri Pii clinibit in 1. coeli de mundi. in C . '.qddemrones naturales non sunt innatae poni in hac scia. cin naturali. Et confirmatur hac authoritate Philo
206쪽
G eom. 22. Non ergo est ex alio genere transcendentem demonstrare,'ut solutio. geometram in arithmeticam. Adaioc respondetur,* sunt aliquae cau- De quae quodam odo sunt naturale & q uoda modo sunt mathematicae,
accidit n.causis mathematicis. L pr
linquis in mathesi,ut sint causae pri-anx pluriu re n alium, sicut accidit ιcienis mallet nantiae cu subalterin viatis sicut arithmetica cu musica, &seometria cu pei spectiva, &idescrisit in 3.coeli,& mundi in come. 6. 4 idem sentit Avicen.in I. sufficientiae τ suae cap. 8. Nam ut scribit Philos
phus in principio primi de to , &H mundo, Scientia de natura sere plurima videtur circa corpora, & m
gnitudines,& horum existens passio
Eaedem sunt lineae mathematicae, &maturales.Et ideo quado aliqua causa mathematica accidit, ut sit causa alicuius proprietatis naturalis,1 hoc casu, licet mathematico descendere ad probandum illam in scientia na tu rati, quia circa eadem versantur, licet alio, & alio modo. Sed hoc non licet semper facere. Nam ubi estectus naturalis habet causam proxi- .mam naturalem, per illam debet de I mostrari,& non per causam mathematicam quae est remota, qui ad -mostrationes naturales sunt ex causis naturalibus, &sensibilibus, &in hoc Arisaedamnat plerunque Platonem , & antiquos.qui reddebant rationes entium sensibilium ex causis . intelligibilibus,unde Commenta. I. metaphy. m. M. inquit. contingit antiquis non dicere sermonem con- .uenietem in sensibilibus,quia intro--miserunt sedare causas rerum mO-
Iuli um ex non mobilibus, & de Platone specialiter di xit in 3.ece. & mc- 2
dico me. 6 I. inquit. & intendebat QPlato non intendebat facere sermonem falsum, sicut faciunt sophistae,
sed accidit ita φ secit sicut illi Epter
amorem magistri, & geometriae. quia in suo tempore magnificabatur geometria,& credebant eam esse principium rerum sesibilium, & ita
bene vides quanta sit dissicultas, &perplexio aqua non nisi iters insenium potest euadere in qualibet scientia.&Deus sit dator auxilii.
Semper in uno genere est contrarietas una. L
Ropo si tio est Mist. in . I .physic. P aureultationis. In tex. .s 6. Ad- Contrarieuerte P contrarietas quandoque su- tas duplimitur proprie, &qnq; sumitur large, ut dicit Auer. in I. Phy.com. I. tunc enim dicitur tam de contrarima etiam de pri uatione,& isto modosiimitur ibi, ut inquit.&eadem ratione hic. Potest autem proposita propositio veritatem habere de contrarietate secundum esse,& non esse. I. fm priuationem ,& habitum, nam in omni genere est priuatio,&Hrma, unde Com. in com. illo, inquit. M si prima contraria in unoquoq; gne sunt opposita secundum esse,& non esse,tunc opposita in substantia seest dum esse,& non esse sunt caustaliorum opposito existentium in aliis praedicamentis,& illa debent esse prima contraria,&in hoc sensiusine du bio intelligitur propositio Arist. ibi, quia intentio eius est venari principia generationis in uniuersali, siue sit in substantia,sive sit in accident
bus. Vt patet intecco m. 17. Potest etiam
207쪽
A etiam alio modo glossari, O in om- in substatia erit eo trarietas, quod tani genere est contrarietas disseren- men negat Arist. in praedicamentis. tiarum, nam disterentiae diuidentes &in. s. physi. in tex. co. Io. Vbi negat genus sunt oppositς,&sunt simul na in substantia esse motu, quia in lubtura, vi inquit Aristo. in praedicam e stantia non est contrarietas. Adueristis. in cap. de simul. nullo autem mo tens autem Alexa. ad hoc isto modo do opposimonis piat opponi. quam talem contradictionem sedare conasecundum contrarietatem. Non. n. tus est,ut scribit C5. ibi in eo. Io.s opponuntur secundum affirmatio- phy. nam in praedicamentis, dum dinom,& negatione,quia negatio nul Tit substantiam no contrariari subrius speciei est constitutiva. Nec se- stantiae,intellexit de substantia comcundum priuationem, & habitum, posita ex materia,&forma,sed dum L ptopterea quia priuatio nullius ha- dixit hic in omni genere esse contrabitus est constitutiva. Nec relati- rietatem ,& similiter dum dixit I x. ue, quia in praedicamentis ab lu- degenerat.&corrup.rex. come. 22. B tis relatio non potest esse disseren - quod igni contraria est aqua, terraelia costituti ualpetaei absolute,quia autem aer, quod ibi loquitur de subisti conceptus sunt diuersi, &ideo stantia simplici. cde sorma,quia sora sufficienti partium enumeratione . ma Jgnis contrariatur formaeaouς, oportet istum modum oppositionis & forma aeris contrariatur formae reducere ad contrarietatem. Ani- terrae,quia su icatus est', ut sibi immaduerte tamen φ licet differentiae ponit Commenta. ibi q, qualitates diuisi ut eiusdem generis sint contra propriς in elementis essent sermaeriae, tamen no oportet dicere species subitantiales elementorum,ut calor constitutas per illas disserentias esse respectu ignis,&Dig'respectu aque. contrarias. nam tametsi rationale, Sed ista opinio stare no potest, quia& irrationale sunt disterentiae con- in his quae uni uoce dicuntur Q, unitrariae, in homo , & asin us non sunt est accidens alteri no potest esse si, species contrariae. Et ratio,sicut mi stantia,aut ecouerso, nunc autem calii datur cernere est ista, quia disse- liditas,&Yniuersaliter qualitates pric rentiae fiant partessipecierum,na spe- mae inuentae in elementis,&in mix cies componitur ex sorma uniuersa tis corporibus sentvnius,&eiusdem liquet est genus,&ex serma propria, rationis uni uoce, quia rectus iudex quae est differentia,ut dicit Com. in. de qualitatibus tangibilibus est sen-Σ. phy.c. 28.&etiam. I. phy. c. . con- sus tactus, ut dicitur in et . de ala. intrarietas autem inuenta in parte no ettas autem uni sermiter immutatur
infert de necessitate contrarietatem a calore ignis, & a calore mixti sine in toto, nam est in promptu instan- aliquo discrimine . sequitur ergo mstantia. in . I.coeli & mundi. in te.c5. si caliditas in mixto est qualitas qyx'. quod motus in duobus sermicir in igne non est substantia. Ampliuirculis, licet sint contrata j, non tamen si calor in igne sit substantia, tune motus in circulis completis sunt con corpus mixtum calidum cum com-ossint, tr rij. Sed tunc est disticultas, nam ponatur ex substantia,&qualitate. ruitata. si in omnigne est contrarietas, tunc tale igitur compositu haberet ignis M iii dissi-
208쪽
G dissinitionem praesertim tu sit eiusdem ronis uni uoce calor ignis,& -- lor mixti, unde si in igne esset substatia,& in mixto qualitas, tunc drceretur aequi uoce, lsicut hoc nomen ens dicitur de substantia, de accidente, ut inquit Com.in. g. meta. commen. s.
quod ideo suspicor dictu esse quia
in his quae aequi uoce dicuntur no in conuenit, ut id quod uni est substantia,alteri sit qualitas sicut scia in nobis est qualitas,ut patet per Arist. in praedicamentis&in 7 phy. in te. co. xo. ubi demonstrat quod in parte intellectiva animae non est alterailo,&H tamen scientia in deo est substantia, quia in abstractis a materia penitus non est aliquod accidens, ut testatur
ipsis idem est intelligens, & intelleum,& intellectio, &praecipue hoc Meritatem habet de primo intellectu ubi ista omnibus modis simpliciter sunt eadem. ut patet in I 2. metaphy.co m. I. scientia autem aequi
uoce dicitur de scientia dei,& de scietia nostra,quia scientia dei est causa
entium, Sc scientia nostra est causa
ta ab entibus, ut dicit Auer.in is primae philosophiae. m. s I .de in libro I destructionum. in disp 3. insor. I g. dubi j,&in disp. 6. insior. . dub. & s. Mocaum Quod autem mouit Alexan. Vel AJ mouere potuit ultra ronem addu ctam fuit hoc, quia illud ad cuius a-hlationem aufertur substatia rei, est substantia, sed ab ablationem caliditatis ab igne sequitur ablatio ignis. agitur caliditas in igne est substatia. Soluit Co. in 8. meta. co m. q. hoc, limitando isto modo, q, illud ad cui' oblationem primo,& per se aufertur substantia illud est substantia, unde inquit.& ignis aufertu r per ablatio nem caloris sed non au sertur primo gneq; p se,sed mediante ablatione formae ignis, sicut quando aufertur risibili tas,aufertur lio sed no primo,sed mediate ablatioue rationabilitatis'. sed ista sopo Auert ut imaginari id obiectio quod primo corrupitur esse serma ς π Α- ignis ablato calore,& ad ablationem μformae aufertur substantia composita totius ignis. sed hie est duplex error sicut videtur, tum quia quod e se primo eoriumpitur est compositum , sicut etiam quod per se primo gnatur est copositum, na forma nognatur, neq; corrumpitur per se,sed
biti imaginatio super errationes formarum induxit holes dicere formas esse,& datorem esse formarum. tum
et quia argiri adbuc stat, quia si ad ablatione caloris ausere sera ignis, sed per vos forma ignis est substantia ist adhuc argin Alexa. Vs stare. sit. Ni uesset quod pro tanto dixit illud
Auer. vitian neret ablationem sualitatum,&accidentium non esse primam causam ablationis substantiarum pervia primae inretionis, quia
acintia lunt Pp substantiam principaliter sicut imperfectum, & deteri rei persectioris, & nobilioris gratia est ut dicit Arist. in . politicae, unde ablatio qualitatum, & proprietatum inseparabiliter insequentium substatiam est sicut causa sine qua no, a tper accidens ablationis substantiarum non prima causa, nam non potest saluari forma ignis in m a sine caliditate, no quia caliditas sit igueita sed quia est dispositio eius &isto modo credo dictum Auer debere intelligi. Aut aliter dici pot* Averr. soldsi loquitur de ablatione que est sm intellectu
209쪽
A tellecto sieut intelligitur I diffinitione prioris is natura mi qua dicitur prioram naturam sunt 'uaecunq;
possunt esse sine aliis, & alia no sine . ipsis, sicut supra dictum fulta limitatione illius proposi tionis, de sic dici-m usquod ablata per intellectum sorma ignis pri mo, & p se au seri ignis, sed ablata caliditate non aufer ignis nisi per viam signi, pro quanto talis ablatio arguit ablatam fuisse Arma
adu concomitabatur tang naturalis,& inseparabilis proprietas, & sic intelligitur dictum Porphyri j in comunitatibus dii dixit, quod propria
ae interempta interimunt ea quorum sunt propria,&his interemptis ipsa simul interimuntur, nam ut inquit ibi Boe. species, & propria cum sunt aequalia alterna se uice consumunt. nam si no sit risibile homo no erit, & si homo non sit, risibile non m a
nebit, in prima est per viam signi,&secunda est per viam ea usς,& sic ubi ad ablationem alicuius sequitur per viam causae ablatio substantiae, illud est substantia sed fallit si fuerit p via signi. Ad aliud autem moti uu Alexan. dicendu q, Ari sto. in. 2.degene
C quiti terra quidem aeri, igni Vero a qua cotraria est ut contingit substatiae contrariam esse,quod pro tanto dixit, quia substantia fm suum esse substantiale non contrariatur alteri
xctista substanti*,sed merito siuarum qualieonua Co . Sed contra obiicit Alexan. menta. nam Arist. in eodem. 1. de gener. in te .co. 24. inquit. elementa aut oia habent contrarietatem adinvIcem,
quia disserentiae contrariet sunt, manifeste aute patet per diserentias non potest intelligere nisi illas quaeronuntur in dissinitionibus elementorum, eum itaq; caliditas ponatur Din dissinitione ignis, & frigiditas mdistinitione aquς : sequitur mani se ste quod sunt substantiae, quia substantia non diffinitur per accidentia. Ad hoc aut respondet Com. ins phy.co. Io. aliter glossando pr dictam authoritatem alcens.&opina
dum est quod substanti et simplices
sunt contrariae is qualitates suas, ecpropriae qualitates in eis no sunt substantia,& si assimilentur substantiis qm impossibile est, ut aliquid in aliquo sit de aliquo praedicamento, &in alio sit de aliis, ita φ calor in holesit de qualitate, &in igne de substan Elia sed est in igne propinquius sub stantiae,&ideo accipitur in distinitione loco disterentiae,& in aliis co- positis est remotius a lubstantia, ubi aduerte quodqnditae substantiales rerum sunt nobis ignotς, tune in dis
finitionibus rerum circumlocutiuὰ ponere possumus qualitates,& accidentia propria sicut testatur Averr.
I.& Avicen in s. suae meta. inquit. quod dissicultas percipiendi dister tias rerum, & paucitas nominum, aut hoc,aut illud facit declinare nosa principali ad comitans. sed est Fdubium propter quid Commen. dixit, quod in elementis huiusmodi qualitates sunt propinquiores substantiae, si incompositis. Nisi esset quia vlicribit Commen. in . coeli,& mundi. in com. o. quanto aliqua forma magis fuerit diminuti esset. tanto dignius est , ut dissiniatur per accidentia, & quanto fuerit sor mapersectioris esse, tanto dignius magis accidentia dissiniri per ipsam,&elementa sunt formae imperiem sim ς propter maximam propinqui
210쪽
G tatem quam habent ad primam materiam, ideo in Elementis sunt propinquiores substantiis humsimodi qualitates. Accedit etiam quod tales qualitates videntur esse accidentia propria inseparabi liter concomitantia tales formas. unde Averr ..inquit in s. meta. m. s. in calce com .& scire debes m actio formae ignis qsequitur formam ignis est calor maximus,& motus ad superius, & calor in igne est sicut abscisio in acumine gladii, non sicut ablatio in ablato, hoe est dictu quod sicut abscisio est accides inseparabile ab acumine glaH dii,sie est de calore respectu ignis, &non est sicut ablatio in ablato, hoc e- non est eius differentia substantialis,ad cuius ablatione primo, & per se auferatur eius substantia sicut ad ablationem di fierentiet substantialis prio,&imediate aufertur species costituta per ipsam . sic igitur dicimus
elementa esse contraria ronesiuarsi qualitatum,ut quia caliditas contra
ri affrigiditati, sic ignis ratione qua
calidus, contrarius est aquae ratione
qua est frigida,:& ideo A ristot. dixit
igni contrariam esse aquam, Ut contingit substantia substantiae esse con1 trariam . Sed dices,quorum propria lectim sunt contraria ipsa sunt cotraria, sed proprietates elementales sunt cotra- - ' tiae, ergo elementa ipsa sunt contra ria. Amplius Com. in I. cap. desub- stantia orbis dicit,l formae elementales sunt contrariae, & ideo passiua quodammodo dicuntur contraria,&quodammodo dicuntur esse similia. Amplius in I .phy.co. 2. expreG se dicit,&similiter etiam nihil prohibet ut substantiae sint contrariae secundum formas 'non contrariae secundum subiectu, & sic dicere quod
substantia non est contraria substan xti sim subiectum est veru m,& quod substantia est contraria substantiae secundum Armam est verum etia,&hoc adiuuat Alexan .dum dixit, Pin substantiis simplicibus potest esse
contrarietas, non In compositis.&Alex. intelligit hoc quod Arist. dicit in praedicamentis,il adicit quod proprium est substantiae non habere c5trarium de substantiis copositis non de simplicibus. Aristo. enim dicit in libro de genera. & corrup. P corpo ra simplicia sunt contraria. Aln-plius in sua expositione super ψ.metheo. inquit. haec quatuor sunt ele Lmenta per virtutes activas, & passiuas,& per conseques vult quod qualitates activae, & passiuae sint causae formales elementorum. Ad primu soluum istorum Commenta .dereliquit solutionem sub dubio in s. physi co m.
Io. inquit enim. virum autem illa quorum propria sunt contraria necessario sunt contraria, aut diuersa,
consideradum est, sed non hic.quod pro tanto dixit, quia ista speculatio pertinet ad diuinum . nam ut scribit Philosophus. in quarto primς philosophiae.in rex. commen. S. Philosophi est de omnibus posse speculari. φnam si non Philosophi,quis erit qui
in uestigabit si idem Socrates sedes, aut si uni unum contrarium , aut quid est contrarium, aut quoties diciturὶ & insta in tex. com men. S . ibidem habet. Et ideo non est geometrae speculari quid contrarium, aut
persectium, aut Vnumι, aut ens, aut
idem, aut diuersum, nisi ex stippositione. Dicimus nos tamen quod
illa quorum propria sunt contra' ria , non oportet illa semper pro - prie, & formaliter loquendo coa-traria