장음표시 사용
231쪽
mmThemist.in . . de anima. super moueri per areum,&qua runt v I T1. tex. ebi Arist.inquirit utrum dissi isti motus descensus sint eiusde spe-nitio de anima investiganda sit una ciet,&imaginantur aliquid mou unitate generis sicut animal, aut sit ri duobus motibus, videlicet motis unafm lpeciem inquit. Neq; paru lineae gyrativae,quae mouetur circu- refert hoe an illo modo dissinias.ge dando columnam,&ex motu pu ας octi sup linea taliter mota,& sic imaginantur lineam helicam, & infinita similia,quae sunt intricamenta ititellectus & nullius roboris, neq; momenti sunt in philossiphia. Omnia enim hoc sundamento luuntur, uia rates casus non sunt admittenisi in philosophia naturali. male aut& praue disputat mathematicus esi L
naturali per regulam Arist.in. I. ρο- sterio. an aliticorum,unde tene menti hoc fundamentum,&confirma Paullioritatem Auer. m. i. li& mii
di,ine. . ubi Arist. diffinitiones motuu circularis, vc 3 & recti proponte dices, motus circularis est qui est,
circa medium .motus autem rectus 1- est vel a medio, vel ad medium. iii
porrat,iuxta illud Porphytii,partiei quit enim,quod tales dissinitionesipatione speciei plures homines sunt telliguntur de motibus ει φ sunt unus homo lueo in tali specie physi motus naturales sensibiles,& ii eor
comparationes sunt,&ideo Ari poribus motis natura, non violen sto. vultibi φ motus localis non est tia. per hoc enim excipi situr omnes - eomparabilis motui alietationis , moria si imaginarii, sicut est motus' nec motus localis rectus comparati puncti,& lineae,& sicut sunt motus debet motui circulari,quia no sudi corporum mathematicorum,& ex- eiusdem sipecies Ex quo aduerte opiuntur omnes motus artificiales.' quomodo infinita argumenia Q. unde pioposita propositio verr-
nus enim,aut mera notio est sine euidentia Qlidi lateque aliqua, sed ex tenui sub obscuraq; similitudine sin utari si collecta, aut penitissime ni-it,aut quam singularia multo posterius at species natura quaedam re amat,& forma nam ratio hominis fimul atq; iugata materiaee, homo
fit.& propiei hoe Boethius bene di-N xit. φ species est tenuis similitudo ex indiuiduis collecta,&genus lon- se magis tenuis est smilitudo specierum . hic igitur Aristo. - physi-
cam ratione loquutus ostendit phy sicas co parationes ee in hi quς sunt eandem naturam participantia, &quia species specialisma unam nais turam,& unam sormam realem imphistarum lita fieri. s.&. 6. physi.
de unitate,&diuersitate motuum,&de continuitate ac de contrarietate soluuntur,quia sunt argumenta imaginaria secundum mathe matica considerationem procedentia, non secundum physicam considerationem . nam comparant mot'
rectos circularibus, & imaginantur graue moueri per chordam,& alita
tatem habet m physicam compara mi ii Uritionem. fallit autem fm logicam cos derationem. nain genere possunt fieri comparationes =m logicum
quia ille lum considerat unitatem conceptus sm rationem:non autem considerat unitatem sermae sicut naturalis. unde Arist. in praedicamentis com parat species,& genera ad primas substantias . Fallit etiam fui
232쪽
A mathematicam considerationem, quia propositiones mathemeticae sunt fundamenta imaginationi , Ut dicit Com.in. 3. physi. c m. 6O .Vn de motus specie disterentes possunt inuicem comparari fim imaginaria comparationem . sic enim comparari potest rectam circulari glossa est
metra dicit φ linea recta est breuissima,quae duci potest inter duo puncta. Fallit etiam fm considerationem diuinam, quia scientia diuina est scientia uris,&consideratens in B quantum ens,&quae illi insunt, ut De.& ideo ille habet considerare omnem comparationem sub rationibus transcendentibus,&generalib', unde diuinus comparat substantia ad accidens inente quod est unum analogice dictum m viam antici. quod non dicit aliquam naturam, aliam a natura substantiae, & aliam a natura accidentis, sicut dicit Co
per prius dicitur de subsitantia, qua de accidente. unde dicit metaph y sicus,oe substantia est magis ens, qua accidens,&verius ens. nam fmphi
entia, ni si quia entis. unde Auer. 7. meta com. 2. inquit in principio comenti cum declarauiti hoc nomeens significat substantiam, Naccidelia substan tiae ' uae su ni noue praedieamenta. intendit declarare, cphoc nomen ens principaliter, & simpliciter significat praedicamentum substantiae secundario ,& determinate, stilicet relati ue ad substantiam, alia praedicamenta accidentium quς nodnt esse, nisi quia accidunt enti, qd
est ens per se. Similiter etiam in tae. ntia diuina comparari possunt genera accidentium inter se, ut dicamus, verbi gratia i praedicamelum qu litatis est magis ens,quam praedica mentum quantitatis. Similiter Co
men. II. meta. com. I'. comparat
dicamentum relationis reliquis praedicamen iis dicens, φ est debilioris esse olbus aliis praedicamen tis.
Privatis ignoscitur per hasitum.
Ropositio ista colligitur ex. 3. de anima tex. com. 2 3. Vbi Com men. declarat vli omnes priuationes non cognoscuntur nisi per con- Etraria, iuxta textum sper cognitionem habitus,& per cognitionem defectus habitus, & ita est de sensibus sicut de intellectu . quemadmodum enim visus comprenendit obscuritatem per comprehensionem deis.ctus lucis, ita intellectus com prehendit priuationem per comprehensionem desectus sermae. unde Arist. in . primae philosbphiae tex. m. 23. inquit. Contrariorum modo quodam eadem species est, priuationis enim substantia substantia illa quae Topposita est,ut sanitas infirmitatis. illius enim absentia cognostitur infirmitas. unde ratio alterius oppositi est quodammodo ro,& substa tia pri uationis cui illa sorma opposita est. unde per rationem sormae cognostitur forma,& priuatio formae alio tamen & alio modo, quia videmam cognoscitur ipsemet forma, sed per absentiam se rmae cognotae priuatio eius. Pro quo animaduertet sicut in transmutasione reali alterum couariorum suffciens est sacere
233쪽
o rere absentia,&praesentia mutationem ut dic. Arist. in . I, phy. te. com ..εῖ. nam forma quae est contrarium
principium respectu priuationi sui praesentia sufficit in generatione, &sui absentia sufficit in corruptione, sic imaginari debes φ forma per sui speciem ducit in cognitionem sui &per sui absentiam ducit in cognitionem sui oppositi, sic substantia priuationis est quoquo modo substantia formae oppositae, &ista est dria,
contraria quae sunt in materia, & inter contraria quae sunt in anima, gaH anima recipit formas cotrarias, qui formae contrariae in anima quoda- modo sunt eade forma, & hoc erit
fin q, est manifestius de eis, no quia
congregantur in anima duae formet contrari insimul,quemadmodum
non congregantur extra animam,qm esse alterins est corruptio alterius. corruptio alterius est generatio reliqui, in quibus verbis videtur Commen. manifeste contradicere
sibi ipsi quia prius di xit φ anima re
cipit contraria,quia formae contrariorum in anima quodamodo sunt I eadem forma.demum dicit *c5tra ria simul no sunt,nee in anima, nec extra animam,quia generatio uni' est corruptio alterius,& econtra.
- n. me. si bene aduertis, quia contraria
inquantum contraria nulli bi simul esse possunt,quia ex suis ronibus formalibus sunt incompossibilia. unde licet anima recipiat simul species eo
trariorum,in species contrariorum non sunt contrari ,sicut sunt for meteontrariorum contrariae, ut existut in materia. unde videmus P in eodem puncto in potentia visiva est sipecies albi,& nigri, & ita in sensib Tinterioribus,&in intellectu, quia qcontrariantur in materia non oportella sint contraria in anima, quia anima recipit similitudines rerum , non autem rerum materiale, sicut cera recipit simulacrum characteris aurei aut ferrei, non autem recipit
serrum,aut aurum proprium enim
sensus est esse susceptiuum forma: sine materia,& multo magis intelle
lapis non est in anima,sed species lapidis, unde intellectus dr locus spe
Commen in lib.destruet.in tu. 18 Ldub. inquit,qu libet forma duobus modis habet esse; videlicet esse intelligibileqn comprehenditur separata a materia ab intellectu,&elle sen. sibile, videlicet idquod habet amialite in materia. v.g. lapis sine dubio sermam habet materialem extra animam,&aliam Brinam , quae est intellectio.&comprehesio facta manima,prout anima ronalis capit ea separatam. unde si species contrariorum in anima essent c5trariae, utiq; simul esse non possent. unde cu opiniones de contradictoriis sint con, Mirariae,simul in anima esse non piar,
dixit Comm. si anima recipit contraria hoc est stri, quod est manis stius de eis,hoc edictu, unum comtrariorum manifestius redditur per cognitionem alterius contrarii. n5 quod contraria quatenus cotraria simul esse possunt.nec in anima, nec extra animam,sed in anima hoe Gringit φ anima in cognitione una cotrarii tu uatur per cogni tione alte
o. ubi dr i contrara a sensibiliora
234쪽
. A sunt inuicem posita,sed unum eon- dens.& si sentitur hoe non est nisi a Mirarium in materia existens Impe- sensibus hominis inquantum homiditur,& corrumpitur ab alio,&in nis,ut voluit Com. in . 2. de anima, hoe est disterentia. unde contra- & propter hoc licet priuatio cognoriorum mos est, ut magis appareant scatur per habitum,tamen potest cosinsul,quam res non contrariae, eo tingere priuationem quandoq; no- quod unumquodq; contrariorum fiorem esse aliquo certo habitu. vn se mutuo ostendunt atq; insinuant, de Auer. 8. phy.com. 17. ubi Aristo.
ut dicit Comm. in paraphrasi,super diffinit quid sit mouens per se, per
a.coeli sup rex. c. o. Si igitur anima negationem motoris per accides i n-
simul recipit sipecies contrariorum, quit,& secit hoc,qm illud quod est propter hoc non dicitur recipere co per accidens est notius illo quod est traria simul,quia sipecies contrario- per se,& ideo accidit in quibusidam rum non sunt contrariae, sorma igi- locis describere habitum per nega - . tur per se ducit in cognitionem sui tionem priuationum. Proporta B directe, sed per absentiam ducit in igitur propositio p priuatio cognocognitionem suae prauationis. sic re- scitur per a bsentiam formae, vera ectum enim idem iudex est sui.&ob viplurimum,tamen ubi accidit pri- Lliqui, ut dicitur. I . de anima tex. m. vationem notiorem esse serma, tues s. sic etiam eadem est substantia per negationem priuationis deduci priuationis,& oppositi, quia priua' mur in cognitionem sormarum. dctio propriam speciem non habet . sicut dicit Dionysius in lib. de diui uario Aduerte tamen q, licet ita sit,tamen nis nominibus de deo maris cognorbitas, ringere potest in aliquo casu pri' scimus quid no est, quam quid sit:
tu. uationes notiores esse nobis aliqui- nam ut scribitur. 2. meta.text.com
bus habitibus propter nostrum mo I. sicut se habet oculus noctuae adladum intelligendi qui est tempori, rem diei.sic se habet intellectus Haedi continuo obnoxius,Ynde. . me- nostrae ad ea quae manifestissimata. tex.co m. Io. multoties debiliter sunt in natura. Aduerte etiam qlsi nota,&parum aut nihil entis habet contingere potest, aliqua diffini-i attamen ex male quidem nostibili- tio data per priuationem aliquam. Pbus ipsiaut noscibilibus,quae omni- magis notificat substantiam dissi nino noscibilia noscere tentandum, ii quam data per habitum opposi. unde patet φ motus,&priuationes, tum ,& hoc in casu quo priuatiodi accidentia non sunt tantς ratitu- est magis naturalis rei descriptae. dinis Scut sunt substanti terum,& quam habitus cui opponitur illa tamen sunt magis nota, quantu ad priuatio . sicut contingit in dii i- nostram primam cognitione , quae tionibus elementorum grauium , ortum habet a sensibus, quam sub- &leuium,quarum quaedam dantnt stantiae rerum, quia talia sunt ma' per motum, & qu dam dans pquietissensiata,quia talia cadunt subsen rem,Vt patet. .cali&mun. nagra-u taquam censibilia perse,vel ut J- ue diffini per motum sic, graue est pria, vel ut communi a. sed substan qa mouecad mediu , dedigi nicetiatia non ita sensibilis est, sed per a b per quietem. videlicet, graue est q&Theore. O quie-
235쪽
is quiescit sub omni corpore,videlicet graue simpli. Sili leue dissinitur p motum,& est illud quod mouetura medio, & dissinitur per quietem. videlicet leue est, quod quiescit supra Gia corpora.& Com. q. cceii , &mundi. com. 26.ubi inquit. & iam descripsit superius graue,&leue alla
descriptione. & est quod graue est illud,quod movet ad medium, & leue,quod moueta medio. Sed hae descriptiones quas modo dixit magis appropinquant veritati, quia mo non accidit eis,aut a medio, aut ad
medium,nisi post violetiam . quies autem leuis supra omnia corpora,&grauis sub Oibus corporibus est eis naturaliter,& ideo ista di lio magis demiat naturas eorum,& in istis diffinitionibus in loco driarum accipiuntur actiones lueuientes ab eis, csidri lateant. Patetigris 'us est priuatio motus magis notificat naturas ellatorum,quam motus qui est tanquam habitus.c Arra Al- Intelligere etiam qd est optimai .sanct. operatio magis quieti comparacu
S Iam igit vides quo laesostasippo num multos decipit etia illustres, &magnos viros. unde ex hoc Alber 1 cogi Ometo magnns,&diuusTho. - & AEgid. Ro.in hoc cum reuerent app praedictam cam defecerut . nam Alber. ponit corp'mobile no quiescibile este siubiectum, & AEgid. cudiuus Tho. ens mobile. Pro opinione Alber. Dcit autho -- PD ' litas Com. 8. phy.com. 23. ubi dicit
te, quia motus est habitus , & q uies est priuatio,& io dicere ola moueri est minus exire a via nati, qua dicere ola quiescere icet utrunq; sit falsum. sed dictu, ad ronem forma- Clem duo requiruntur,& notitia, &
nia com prehendit, oportet addere quietem etiam,& licet motus sit notior, in et quies est per se nota,v t pa
tet. 8. phy. 22.&. 23. Quare auteno
ponunt mobile,&quiescibile nosattis facit ro quam dicunt, quia quies est priuatio, quia licet priuatio sit, inest sensibile commune sicut mo
tus, Ut patet. 2. de anima. te. com. 6
unde Aristin. 8. physic. in tex com. 22.inquit, omnia igitur quiescere,& huius rationem quaeere dimitten Lies sensum , infirmitas quaeda est in .
negantes quietem sicut erat illi, qui omnia ponebant in motu dicit. Sed de hoc quidem intendere, & quaerere rationem eoru , quae dignius habem',quam si rationis indigerem est hominis male iudicatis,quid est melius,& peius, & credibile, de non credibile,& principium,& no principium.& Auer. ibi in com .dicit, Pista opinio contradicit sensui, & ois opinio cui contradicit sensus, no est
bona opinio.apparent enim hic resuae mouentur in rei veritate,&iu- 3icat sensius prςci se eas moueri in rei MVeritate pP congregationem quin, que sensuum in testimonio econtrario et,quod apparet sensui visus,qclei apparent aliqua moueri, quae nomouentur. Patet etiam l hoc commune est etiam de quiete, per Co- gregationem omnium qum': sen-
suum possumus percipere aliqua mquiescentia. Amplius Amst nodubitauit ponere quietem in dissone naturae,quae est de primis principiis: suppositis in scientia naturali,&concerus non dem ratis, ut est sesa philosophi.
236쪽
M ophi. 2. phy. t .eom. 6.& late pro batur contra Aui. per Auer. ibidem inco m. s. unde cum diffinitio naturae cois sit superioribus,& in serioribus debuit poni motus, & quies praesertim,q quies in simplicibus& im
Atis,quae mouentur ad motum simplicis dominantis in eis sit magis naturalis a motus,quia motus non copetit illis,nisi qn passa sunt violentiam. sic corpus,quod est v se subiectum dr habere ronem coem n eoibus. quies aut est magis naturalis aliquibus corporibus,quam motu unde Auic. in hoc melius loquutus B est in primo suae meta. dicens, P subiecta scientiae naturalis sunt corpo Ruicen. ramota,&quiescentia. Aut longe melius diximus nos in specialiquaestione nostra de hoc, corpus naturale est subiectum adaequatum 'in quantum natura,quae est ro formalis est principium motus & quietis.
Semper propter quodunumetuo tale, ugud magis est. '
c TVlgata passim auctoritas,&e
V Arist. in . I.poste. analyticoru. Et in ea etiam concordat scia diui. na p p ustatem considerationis. navi stribit Com. in . I. physi .cOm. 3 s
logica usitatur in scientiis duobus modis, aut tam est instsm distin- uens verum a falso,& hic est mo-ias proprius: aut fm q, declarata in ea accipiuntur pro maximis in destruendo aut construedo aliquid,&ista consideratio cu usita in artib'pticularib est nOpropraa. in arte aut uni. i. in prima philolisphia est pro pria. Ratio aut est, quia circa eadeversantur ista sciae comunes , t dic
Aristo in. primae philosophiae. intex. com. & hoc etiam est demen
te Aner. in. . meta. co m. Σ. unde sub
aliis verbis eadem sinia seribitur ab
Arist. in . h. meta. in tex. m. . Vnsi
quodq; est maxime tale py q, aliis
inest uni uocatio. Et licet quam Limitatis plures instantiae adducantur ab auia P P . . istoribus scribentibus in lib. post. ni hilominus isto modo Itelligitur vis delicet. Quotiescunq; fuerit aliqua dispositio recipiens magis, & minus denominans sormaliter causam ,&causatum,& competit causato propter causam,semper per prius,& sim diplici ter di decansa, & per posterius,& fmquid di de causato. unde Co
autem de quibus nomen di fm pri &posterius,&simpst, &m denotationem, illud de quo de prius est ea
eius de quo dr posterius.& in.7 meta. com 3. inqui est declaratum, cum plura coicant in eodem nomine. quoddam dignius quibusdam illud quod est dignius illo nomine
est ea caeterorum,& dispo caeteror uad causalitatem est, sicut dispo illo. rum in illo nomine hoc idem scribit insta ibidem in m. T. & In. Mmet. etiam incom.7. Et aduerte P risto modo intellecta propositio est v&λε - vsr. vera,&tenet in ol Senere causae; ritate Pro quia istae notae reduplicationis pro- posita pleri,&- Φ&cosimiles, possunt
importare unumquodq; genus cauta,sicut scribit Aristo. in. F. meta. intex. comme 23. quod tot modis dicitur f m se,quot modis dicitur causa. unde tenet in genere causae fora malis.&est exemplum.T. mei. Zc. g. utrobiq , in text. com .7.composita
est in actu,& forma est in actu,& co
positum eit in actu py forma , ergoo ii forma
237쪽
G forma est magis ens in actu, quam
compositum. Manifestum est autev compositum non est in actu pro pter formam nisi i genere mus Brmalis. nam ut inquit lucidissi. The. in . 2. de anima cap. 6.&est super expositione. 7. text. Nempe forma tametsi in materia producitur,non in ipsi materit forma est,sed eius P ex duabus facultatibus conditum est. Si fh si arguatur isto modo,compositum est in potetia,& materia est in Potentia,& compositum est in potelia, propter materiam. igitur mate- ria est magis ens in Fa, qua comH positum. Manifestum est aut φ istam tenet in genere cauta malis,quia eompositum no est in potentia Pymateriam,nisi P pcam materialem. nam tametsi materia sit mΞ formae non tu est ca formae, sed compositi, ut dicat Auic. in .s.suae meta. Silaveritatem habet propositio assumpta in genere causae efficientis. sic. n. procecit ro Arist. in. I. poster. dum
arguit principia esse masis scita, deonclusiones quia conclusiones nosunt scitae nisi py principia scita. navi inquit Linconiensis, & scientia νm ista ruminata up gignere scientia I conclusionis. Tenet etiam in genere caae finalis, ut si amamus diuitias,&selicitate,&diuitias amamus
py felicitatem, sequitur φ loge magis amamus felicitatem, quam diuitias. Notabiliter aut apposui in limitatione istius propositiois, dispositio illa in qua sit coparatio debet esse talis quod recipiat magis,&minus. nam ut scribit Auic. in. s. tracta. suae meta. cap. 3 . iam putatur, Pin plerisq; catum est minus In esse, quam suam in eadem intentione si ipsa intentio fuerit talis, ut recipiat magis Sc minus. Et ideo pp desectu Tistius couditionis non valet, homo est resibilis,&animal rationale, estri sibile,& homo est resibilis propter
animal rationale, igitur animal rationale est magis risibile,quam homo. nam teste Porphyrio in communitatibus generis,& proprii, proprium aequaliter dicitur de his quorum est proprium. Dixi etia quod requiritur quod talis dispositio in
qua fit comparatio formaliter denominet tam causam. quam etiam causatum,& ideo non valet, homo
est ebrius propter vi num, igitur vinum est magis ebrium,nec valet, L terra est calida Ppter solem, igitur sol est magis calidus quam terra. Dixi tertio requiri quod illa deno. minatio competat causato propter causam,quia si aliude sibi adueniret illa denominatio quam a causa, manifeste pateret regulam non habere locum.
ADuerte ut inquit Auer. r. coeli& mundi. commen. 22. unde Mextrahitur praesens auctori tas, omne augmentabile est alterabile, &non conuertitur. Et inquit ibide Augnieta quod augmentatio& diminutio sumuntur tribus modis. Aut secun sumuntutdum augmentum verum, &dimi- mplicitet nutionem veram,& hoc est tantum
in plantis,&animalibus. Aut secudum alterationem,ut accidit aquae,& aeri cum in spissantur fiunt minoris quantitatis,& dum rarefiunt filii maioris. Tertius modus est secun Inihil ei dum accumulatione,&hoc inueni ip alitur
238쪽
λ tur in mineris,& in corporibus con- in viventibusconcurrunt plures, re γsimilium partium .dcinueni fetiam diuersi motus ut declaraui in quae- in elementis, & est ut super rem ad- stionibus miscellaneis in'propria dantur aliqua alia extrinseca, & con qone de motu augmeri.vnde Aventinuetur cum prima. Intelligitur in . 1.de anima. in com. o. scribit igitur proposita propositio de aug- sermo de nutrimento & augmento mento inuento in physicis corporis no perficitur nisi in pluribus libris. bus, sallit enim de augmento ima- In libro enim de genera. &corrupi Loca laetdeterminatum est motus augmenia hy com
ti&diminutionis. In meteolis autε P ς ς sinario inuento in rebus matheniaticis. Glossaest Arist. in praedicamεtis. nam quadratu creuit , ut inquit, circumposio gnomone nulla prae- existente alteratione. Et habet locum de vera augmentatione, quae fit in plantis,& animalibus. nam Ia-B lis requirit praeuiam alterationem, sicut scribit Commen. I .de genera
est augmentatio proprie dicta. Augmentatio vero secundo modo est idem 'rarefactio in qua no aliquo extrinseco apposito sit maius, sed psolam alterationem .raritas enim,&
determinati sunt modi calorum , dc gumento.
modi actionum,ut decoqui,&am ri. Et in lib. de anima determinatus est primus motor in istis motibus. Et in libro etiam de aialibus deter- Εminatum est quot sunt instra isti ut virtutis in unoquoq; aIali. Et quoeompletur actio pipsa in unoquo. que eorum,& per quot membra, α quo seruiunt illi illa membra. Et iqualis est proportio eorum in ista acti eie adinviae, via oportet fere vidisse totum negotiu physic si Q VO- densitas sunt rerum qualitates inse- luetit distineto et de hac naa.&hoequentes calidum&frigidum,ut die. einess,mppauci resolute seripser sit
Commen. in . T. physi. co m. I q.&dicitur transumptine augmetallo: Vnde Commen .q. phy.co m. 63. Inquit
quia Arist.ibi dicit. contingit aut & densam non in vacuum, sed pro- in hoe iuxta illud Arist. in . I. dege- ne.&corru. te.co. T. Ad pauca reipi. eientes de facili enunciatit. t
T r Era est ipsi in poteriis si sunt
Vi eiusdem ordinis in su Bali latem mo quo vegetatiuu est in sensiupterea quia ea quae insunt illabun Potentia luperior pote 3 quicinuidtur, ut aqua colli aere cui inpst, .c pist ἱ-
augmentari non solum ingredien- 4 γ 'te aliquo,sed ex alteratione, ut si ex ramodo. aqua fiat aer.Com me. dicit q,i' daugmentum dicitur transumptiue, quia augmentum in rei veritate noin ero ' est nisi in animato,&per aliquid ex uo, sicut trigonui tetragono. unda
trinsecum. Augmetatio etiam ter- aia vegetatiua q costituit planta in plutes mo iiD modo sumpta quaesit per accu- specie,in brutis euadit poasie sensitus. mulationem est trasumptiue dicta, tiuar, nam ala sensitiua ςshq reponit quia in vero augmento et libet pars brutu in specie,&vegetati transi est aucti est aucta. Et Aduertem in ve distincta ala in brutis, sed evadit poro augmento, quod iuuenitur solu tetia sensitivae,&vtest potetia viro iij tualiter
239쪽
G tu aliter eotenta in Ha sensitiva operatur oes actiones quas operat Masilantae.& nobiliori modo, quia ala Plantae nu trit,auget,&generat plantam, sed vegetatiuum In brutis vegetat,auget,& generat alat. In his aut quae non sunt eiusdem ordinis χὶ in substantialitate propo locum no habet. nam non eu dubiu apud philosephos, ν ala est nobilior virtus, . 1. quam forma elementi, &m in eor. Pore animato non pol supplere vicem elementi,quia in istis oportetm viam coem formaliter esse em taM sill aia insuperior virtus, qua H sit corpus, no in ala pol supplere vicem corporis,& forma est siu perior maidi non potest supplere vice ma Vel potis Ieriae. Sila comparado potetias maq; apbi in seriales potentiis abstractis locu notς Qx habet ,ppositio formaliter loquen-d dis' ti donam nos aletho generat, ergocii sit me intelligenti agnat. Amplius et i inoia alteri ' telligentiis in quibus est diu et sitas
e xxpini sin persectionem veritatem non halubit Lia' bet Peripateticos nam cer
Ium est, vintellectus possibilis est ignobilior intellu agente, ut testac
Sem per enim honorabili' eu ages
patiente,& principium materia. Vnvistribit ibi Auer.intellectus possibilis est in fimus in genere abstractorum, & tamen in testectus possibilis intelligit ista materialia , SI singularia, nam intesiectus in proposi-Done uniuersali itelligit infinita, &in intesiectus agens no intelligit aliquid eoru et sunt hic, ut dicit Com. Ibidem. Quod si instes, tunc urintestinum posem persectiorem esse intellectu agente . Ad hoc rndet Iucidis limus Them in 3. de anima. cap. I. Etenim intestinus agens ab luctior a materia qua intellectus po Rientiae.quamobrem is semper intelligit id quod maxime est,&φ maxime forma existit,&q, longissime ab omni priuatione informitateq; abest talis ipsemet est, seipsam ergo intelliget, atq; hie est cuius substantiam merito actum vocavimus,&il
proprie separatus est. Et qui neq; illum innexum potentiae continet Nec eo in imperfectior videri detuis qui contraria,& priuationes intelligit. lion. n. numero rersi et situ tur persectio,aut praestantia corrogatur,ta pondere, nec qui plurima intelligio dem et pluris est, sed qui Lmeliora nobilioraque nouerit. ScAuer. 3.de aia.covi. 36. inquit. Ex eis comprehendetibus, quae no sunt admixta materiae, quod coprehendit minus perfectu coprehendit magis perfectu,sed non econtrario. naintellectus possibilis ex hoe, quod intelligit ea quae sunt hic, quae sunt
potentia intellecta, multo magis intelligit abstracta, quae sint actu intellecta, sed non conuertitur, quia Deus,& in tes ligentiae superiores no
intelligunt m ipsum ea quae sunt hic, q=quo sititelligedu infra dici.
Principium in cognitisne est finis Iu operatione principium operationis est stas in cognitione .
CColligitur ista propositio ex.2.
& magis dearticulate habetur in . 3. ethic.co m. 6. ubi de processu consiliatiuo loquitur. Veritatem autem
habet spoi operabilibus sicut sunt actiones
240쪽
L actiones&sactiones . nam ut dicit
Arist. 3. et hic. co m. s. ubi docetqsiost,& fiat processes consiliativus, Ravidelicet non consistit in quocuq;. nullus enim dicitur consiliari de aliquo licut Iresipientes. sed si cu t illi, sim ronem consiliantur, nec di ali quis consi liari de rebus necessariis, S de rebus aeternis, ut decursu siderum, nec P diameter non sit comis menturabilis costae quadrati, nec de his quae viplurimii facuvi in ptate Iira non sunt, ut de planta, & de sic: citate, nec de his, quae sunt a sortianas vide thesauri inuetione, nec ulli de B omnibus rebus humanis, quae in potestate nostra non sunt aliquis conasiliatur. nullus enim Laced monius constultat quo respublica Athenaru
ne sit legibus instituenda,&nuli' etiam consiliat de fine, sed fine praesupposito tanquam principio consulit de his, quae ita od finem,& p ci pue circa ea quae ut frequentius
L. accidui &siunt incerta quo euadiit,& indeterminata sint. Nam medi Cus non consulit an sanu faciat, nec orator an persuadeat, nec gubernator Reipublicae, an bene ciuitate instituat,nec uniuersaliter aliquis arti
V kx de fine deliberat. sed posi tofine
quemadmodum ad illum perueniatur considerant,& si per plura videtur posse fieri,per quod illorum facilli me,& optime nat perquirunt, si vero per unum quemadmodum pillud fiat,&id rursum per quod donee deueniant ad primam causam, vin inuentione ultimum est . qui enim consultat videtur quaerere ac resoluere praedicto modo quemadmodum diagramma. Et hanc eandem sententiam in exemplo clarissimo enunciauit in. 7. meta. in tex.cOmen. I 3. Vbi declarat quo sanitas: ei Destin materia fit a sanitate sine materia, fiet enim sani tas ab aliquo intelligente, ut inquit isto modo, quoniam sanitas haec necesse est si sanitas erit hoc existere, puta regulari tatem sed si hoc calorem. Et ita semper intelligit donec utique adducat in hoc,*ipse volet ultimum facere. Deinde ia ab hoc motus factio vocatur ad sanandum , quare modo quodam accidit ex sanitate sanitatefieri,& domum ex domo, sine materia materiam habentem . medici,nalis enim est,&aedificativa speciessam ratis,& domus, dico autem su, Estantiam sine materia, quod quid
quidem intelligetia vocatur. Illa vero factio. quet quide a principio,&a specie intelligentia. Quae vero ab ultimo itelligetiae factio. Vbi ima Inanitategi natur Arist.m in sanitate quae pro si
ducitur ab arte concurrrunt duo motus,&genetati nes, una est motus animae,& est illa inqui sitio,& excogitatio, quae fit ab anima medici, seu illa consultatio, & talis incipita specie sanitatis appreti se . illa enim rest principium sanitatis, quae produ Fcitur in corpore sicut dicit, medicus enim in illo motu consiliativo praesupposi in ratione sanitatis videlicet m sanitas est aequalitas calidorum, frigidorum humido ru,& sicco ru.is o modo discurrit. qn vult alique fanum sacere videlicet, si sanitas inducenda est cum sanitas sit aequalitas. portet igitur talem aequalitatefieri,& si talis aequalitas debet induci, oportet calorem induci, & si calor debet induci medicina calida est exhibenda. Et istud est ultimum in motu cosiiij a quo tanqa pricipio