장음표시 사용
401쪽
i cognossentixSed in cognitione se, naturalibus Cognoscitur etiam ini Cstantiarum separatarum dissicultas matem a negatione, ut patet. IO. pendet ex natura nostri intellas, qui taph. tex .co x . quae cognitio perti- est insimus in genere substantiar si net ad diuinum, sicut supra meminii intellectualium, & ut continuatao- me dixisse. Aliqua cognostuntur phiscum an intelligendo dependet a effectus,&aliis modis, quos videasensu,&aphantasia,non. n. talis dissi Scoto in. I. suae meta. q. qua quaerit
culias causatur ex natura oblectico- an ars generetur ex experimento, n
niti, quia talia obiecta sunt actu ab quanto aliqua fuerint magis, aut miracta a materia, & a conditionibus mus sinsata, tanto sunt faciliora, aut materiae. vii talia no indiget ad hoc dissiciliora cognitu, via Com. in. 2. v intelligatur, intellectu agete quan de anima.c5. 92. scribit. dans docutum ad soc φ extrahat,& transferat mentum iuxta textum,quare intelle
illa de ordine inordine,&faciat de ctus dissicile potest comprehendere H potentia intellectis actu intellecta, differentias odorum dicens. Et inte- quia talia sunt de se actu intellecta. debat per hoc demonstrare cam pro Lunde dicit Com. 3. de Mac5. I S. si pter quam intellectus dissicile copreessentvria Platonica extra animam, hendit differentias odoru,&est non opus esset ponere intellectu age ille sensus est debilis , qui comprehetem,& p p hoe Arist. ibi in text. Co. dit disserentias sensibiles odoru, c I. loquens de ipsis,inquit.Forsan au prehensio enim ditarum rerum sente, & dissicultate duobus modis exi- sibilium a sensu est causa in compreflete no in rebus,sed in nobis est eius hensione earu ab intellectu, &ideo causa quicquid dixerit Scotus,&ω- qui catet intellectu illius generassen quaces eius i hoc, ista est uia antiqua sibilium,quod etiam dixit Aristo.in
Maliae, omnium Peripateticorum. Aduerte I. poster.analyticorum . tex. cO. 33.
i diu et vinistis rebus corporeis,&mate- ubi dicit. Manifestum autem est, &i' i tae risi en magna diuersitas, quia no si aliquis sensus defecerit necesie est,
Saatq; dissiculter intelligutur, imo &sciἐtiam aliquam deficere, quam hent latitudine magna, quaedam. n. impossibile est accipere si quide adsimilitudine, δή csiparatione ad alte discimus, aut perinductionem, aut Mου intelliguntur,& tande negatione, si- per deniolirationem,&c. Et propter 8 eut est notio primae materiae quae in istam causam contingit φ aliqua enprima cognitione naturali innotuit tia quae licet is naturam patu, aut nobis ex analogia, & comparatione nihil enutatis,&persectionis partici ad habentia serma ,& ad ipsam sor- pantia,quia tame sunt sensibus pro mam,&sic naturalis cognoscit eam, ximiora,fiunt nobis magis cognita scut patet. I. physi.tex.co. 6'. unde ζ entia plurimum entitatis habetia, Arist.in 7. primae Philosephiae. t. co. quae a nostris sensibus sunt remoti DT. inquit. Dico aut materiam O,sor- hma,unde Aristo. 7. primae philoismam aut figura speciei,ubi percom phiae.intex .c5.Io. inquit. uae autepararionem ad res artificiales si sunt singulis nota,&pmna multotiesde- nostra opera dedit nobis intelligere biliter nota.Lquoad naturam,&panaturam materiae, quae est in rebus rum, aut nihil emis habent,attamen exi
402쪽
A ex male quidem nostibilibus,ipsi au colliget eap. r. sunt ignotae, sed sol Diem noscibilibus quae omnino nosti uitur quod sunt incognitae a priori, bilia nosteretentandum. &in proce & per cauam, quia sequuntur promio meta. scribit.* uniuersialiis ma proportiones diuersas elemetorum,
sunt di Ecilia ad eognoscendu , quia & unaquaeque habet propriam pro-Rnt a sensibus remotissima stanties portionem, & si illa no eognoscitur, hi patet Elutio ad obiecta. Ad pri- non potest cognosti illa proprietas. msi duplieiter dicere podlumus, pri- &quia istae proportiones sunt thfinimo quidem illa authoritas Com tae. nam Vt.d. Mice. Deus dedit uni arguit dissicultatem non impossibili tuiq; indiuiduo propriam comploratem,hoc est quod est multum dissi xionem in qua aliud communicarerile intellectui attingereueritate in est impossibile,&id ,&id quod est illa quaestione seu non arguiti mpos secundum sui naturam est infinitus bilitatem, sicut ipse dixit in simili non potest recipere finem ab humata de illo exemplo Arist. in . 2. metaph. no intellectu, adeo sunt ignotae per . com. I. Aut aliter P in tali quaestio- processum syllogisticum. i. per cau- Ene intellectus humanus no potest di furi,sed solum experimento cognos rem naturam rei, sed solum sita cuntur, ita notabiliter.d: Aher.in. I.
Ad illud quod dicitur contra CG- ad inniti metatoris deductionem alis dixin in concordantiis A verr.&. ideo non capacitatem,iuxta glossam eiusdem Hli co. 6o. Vbi dicit,ς, in quibusdarebus homo no potest enuntiare fim
naturas rerum, sed ut est in natura ia ην -
14 arti. hola. Ad secundum respondetur, ut oportet hic immorari Ad illud. x,de dicit Com.in eom. illud exemptu anima respodetur dando rationem Arist. in tex. adductum non arguit diuersitatis,nam Arist.arguit ibi co- impossibilitatem, sed dissicultatem, tra antiquos,quorum opinio erat, t&est mens,& expositio illa Auer. ex ipse dicit in . primae phitas hiae.φintentione Ari sto. licet ab omnibus omnia consisterent in apparentia, de Latinis derideatur,nam Arist.in. 9. tunc ut ibi deducit sequeretur quod
meta. in tex. com.vltimi. loquens de omnia essent in cap. relationis essen
C intellectione simplicium seu separa, tialiter,quia omne quod apparet alserrarum substantiarum, inquit. quod cui apparet,ut patet in tex. co. 26. &isnorantia talium in nobis non est x .&ideo apud ipsos sequebat' sim- sicut caecitas. Caecitas.n.est ut utique pliciter φ sensibile dependeta sensu, si intellectivum omnino no habeat & est idem,cum sensu.& contra hoc aliquis . In quo loco beatus Tho. ab procedit instantia sua, Mideo dicit, ipsa tandem veritate coactus dixit, sed priores Philosophi hoe non ex quo patet φ fm sententiam Arist. ne dicebant nihil opinantes, neq; M- humanus intellectus potest pertin- bum neq; nigru sine vim esse, neq; gere ad intelligendu substantias sim saporem sine gustu sed Aristot. quipli s, quod videtur sub dubio reli tenet quod rerum substantiae sensibi quissem tertio de anima. Iium non consistunt formaliter in Ador. - Instantia etiam est de proprieta- apparentia sensus aut intellectus,im-tibus indiuidualibus quet teste Auer. mo esse cognitum accidit substan-riis
403쪽
α tiis remm istam dissicultatem non habet. dc ideo in via eius procedit illadi stinctio per actum, & potentiam
data , Vnde omnes authoritates est satς conceduntur,dciam di ximus
si intellectus humanus qui est libera
ausa materia intelligit malia Dia,et intelligit abstracta. unde Comen. 3. de anima com. 36. Ex illis comprohendentibus quae non sunt ad mixta materiae quod comprehendit minus persectum necesse est ut comprehendat persectius,& non conuertitur, &
ideo si intellectus possibilis qui est
elusilem naturae, &speciei salte ana. togae cum alijs non potest abstracta intelligere, nullus pari sermiter pos- Adestim sit,ut alibi distisse di ximus. Ad aliud de disterentiis ultimis rerum respondetur φ refert dicere disserentias revulti mas esse ignotas,& dicere eas esse
in nominatas,unde credo multas re
tum ultimas disseretias cognosti ab intellectu, licet illis non sint nomina, imposi tat quia insti tutores idio ma-
tu non omnibus rebus posuer ut nomina, nullus. n. imponit nomen rei
si ignorat, &qui an uiusmodi reruditae non nisi sapietibus innotuerui, ideo solet dici eas esse ignotas, quia
- vulgus non comprehendit illas. vn. de Auicis .suae meta.cap. .dicit late tia disserentiarum, & carentia nominii aut hoc,aut illud secit nos deuiare a principali ad concomitans, quia in dissinitionibus rerum ad circum loquendum disserentias ultimas reis rum vel quia sunt ignotae, vel quia non habent nomina imposita ponImus propria. que fluunt&concomitantur illas, ut dicit etiam Averr. 8.meta. c m. s. Aut aliter istie disserentiae ultimae cognoscuntur eo modo quo sunt aptae natae cognosci. non enim omnia cognoseuntur ab inteIrin lectu,quia speciem faciant, sed multa ex operationibus,&eflictibusauealiis vijs innotuerunt, &hoc est demente subtilis Doctoris. ii tri
Et Albertus Magnus in principio APDr. libri de anima. inquit, nobis ad hoc rationem, &intellectum deus dedit ut ratio, de intellectus restexi adsen sum non tantum sesibili a, sed etiam quae sub sensibus latent accipiant, α
i. In νra, tamen Auerro. puto viii
tellectus humanns in specie humadina consideratus omnia cognoscit, id7 Cis
licet unus unam rei delam non congnostat,cognosci t eam tamen ali ex Omo,no .n. t inquit poeta. Omnia. possumus omnes. Etata patet luntio ad omnia sequentia prod omnes species,& ani mali u in , & plantaru miunt cognitς intellectui humano,ua intellectus speculatruus m Averr. in qualibet hora est completus in ordine ad speciem, licet non secundum individuum , ut patet tertio de ani ma.co. . &ita sentiunt inhoequari
sto peripatetici. mi V. PRO Pos ITIU LXXXVII.
Omne aiminutum est diminutum uratione rontrarit admixti.
Solet allegari ista propositio ex.
.physi, tex.co m. s. ubi Arili floquit de irregularimis motus' 'si dicit, unus quidem igitur irregula ris est quo est continuus , minus a uintem quod reflaxiuo quidem motui accidit, hoc autem minus commixtio semper contrarii est. Vbi Averr. in eo m. dicit, diminutum in omni genere est diminutum permixtio- eanem contrarij, & ita etiam dicit ibi dem
404쪽
A deme δ.r'. φ non sit minus nisi citer fiunt. Vno modo per remotio Pipermixtionem contrari j. Ista tame nem a contrario,vthlud dicatur esse propositio non est uniuersaliter v. intensius altero quod est contrariora,quia ut scribit Com. h. coeli. com. impermixtius,&sic suscipiunt intenI s. in corporibus coelestibus reperi- sonem media quae sunt inter duo tur disserentia secundum magis,& contraria, quorum Vtrunq; est qua- minus in nobilitate, & tamen no est litas positiva, sicut album, &nigru, ibi minus per admixtionem contra- &c teri colores. Alio modo aliquid rij.in Hlo. n. nulla prorsus est tra- suscipit magis, & minus secundum rietaS: ut patet I. coeli,&mundi. tex. accessum,&recessum ad unu quod com. χo.ubi dicitur. Recte quidem dicit rem illam in termino,sicut in natura suturum ingenitum,&incor liis quae opponuntur. &priuatio,&xuptibile videtur exemisse a contra- habitus,&aairmatio,&negatio,&riis.&ideo. Com. h. li ubi supra di in hoc non potest esse falsius quod cit. & non sequitur ex hac positione est vero impermixtius, quia falsum Uin orbe sit pars nobilior alia, ut sit nihil est,&similiter non est aliquid B compositus ex virtutibus diuersis , caecius quod est visui impermixtius, E stellieni in sunt partes nobiliores cς- quia caecitas non est aliquid, sed est ii,& ideo manifestum est quod non verius quod est certissimo vero pro componitur ex contrariis,& non se pinquius, de falsius a certissimo ve-iquitur ut remissio sit semper ex mix o longinquius. tione contrarii, sicut dicit Alexa. in
multis locis . Fallit etiam in mora- PROPOSITIO. LXXXVIII.
Iibus. Sed est mirabile,quia tex.Aricdiciesemper minus fieri per admix- In mathematicis non es bo- tionem contrari j, & Alexand. dicit num, neque s. v et quod non semper. Et ideo aliqui
lossant isto modo semper minus Colet sepe allegari ista propositio
eri per admixtionem vel contrarij O quaestribitur m. 3 . metaphysici positivi in habentibus contrarieta- in text. commen. tertio ubi dicitur. tem,&praecipue quando in uice coa Amplius autem multis existentium C traria agunt adinvicem approxima non insunt omnibus omnia. quo sta, sicut supra dixi, propter clemen nanque modo possibile est motus ta quae non habent ambas qualitates principium esse in Imobilibus, aut in lumino , ut tenet Alexand. in . I. boni naruram, si quide omne quod metheo. cap. vel per admixtionem est bonum secundum se, & propter sontrarii priuatiui, ut lumen dimi- suam naturam finis est,&ita cauta nutum, non quia tenebra sibi admi- illius de fiunt &c. sinis autem, & cu- matur, sed quia in eo est priuatio ius cause actus euiusdam est finis,sed intensioris luminis,cum aptitudine actus omnis cum motu, quare in imad illud. Albertus autem cognomen mobilibus non contingit hoc esseto magnus in, . suae primae philosio- principium, nec esse aliquid auptoaphiae tracta. 2.cap. 7. dicit hoc confir gathon. i per se bonum, unde&ita
mando quod magis,& minus dupli- mathematicis per bane nihil ostencir . ditur
405쪽
o ditur eausam, nee est demonstratio ulla eo ς, meli', aut deterius, sed nee Omnino nullius talium alicuius reminiscitur . quapropter & sophista-
is quidam ut Aristippus ipsas pr ne flexit. in aliis. n.artibus,& illiberalius, ut tectonica,& coriaria eo Q melius vel deterius dici via, mathematicas vero nullam de bonis, & malis facere ratione,& eande serme sententiam confirmat Arist. in . I. delparti- distantia bus animalium .cap. I. Sed uri ista P in propositio veritatem non habet, nec νψμμ ς' ratio adducta valere videtur, qui
inititur sali praesupposito. videlicet V quod quilibet finis est respectu alicuius actus,& quod quilibet actus sit
cum motu,& quia mathematicae abstrahunt a motu, ideo abstrahunt a fine, nam sequeretur secundum
hoc quod in abstractis a materia, &a motu fm esse, & - ronem, quod non sit ratio finis, quod est mauise- ne selsum,imino primum Principiuest forma, & finis omni u abstractorum intellectuum, &omni uenitu,
ibideco. 4. Dixerunt aliqui ad hoe distinguentesm duplex eu bonum ι sicut duplex est finis. Quoddam. n. . est acquisitum per motu,& tale non est in mathematicis, quia abstrahue motu. Aliud autem est bonum m- ω ...praeexistit motui, & non est acquisitum permotum,&tale est in mathematicis. Sed ista solutio non placet Impugna- Ioan . de Gand.in.q . primi de ani rufini . ma, quia si in mathematicis est tale bonum vel finis, tunc in mathematicis deberet esse demo stratio per tale bonum vel finem, sed hoc est sal sum, ut patet per Philosephum,&
tia alit patet quia demio est eorum,
quorum est altera et ex. 2.poster. & Cpatet in sint ili,quia inseparatis amateria no est finis, acquisitus per motum, sed praeexistens motui ut dicit Philosephus in . I x. metaphysi.& tamen fudemonstratio per talem una finem, unde Aristot. Ιχ. metaphy. per talem finem demonstrat quod est unus princeps , cum dicit. Εntia nolunt male disponi,vnus ergo prin
ceps. Vnde etiam Co. I. phy.co. I. in
quit scia diuina dem rat per tres causatis formam, essiciens, & finem. ergo eodem modo si in mathematicis esset tale bonum aut finis demto fieret per ipsum,quod est falsum. qua- Lre, &c. Et ideo ipse aliter respondet Opio in
cum dicitur lin mathematicis non est bonum,inquit, hoc habet duos sensus,nan, aut per ly,mathematicis, intelliguntur entia mathematica, desie est verum:aut per ly, mathematicis, intelliguntur scientiae mathematicae,&sic est falsum,nec ut sic intellexit Philosephus. Sed ista lutio stare non potest, tu quia non est de me Impuga.
te Philosophi, ibi quia inseri, quapropter, & phistarum quidam ut Aristippus ipses praeneglexit, in aliis
enim artibus,&illiberalib', ut tectonica,& coriaria eo q= melius, vel deterius dici omnia: mathematicas ve- Mro nullam de bonis, S malis facere rationem. ubi patet φ loquitur de ipsis scientiis: mathematicis, Ut pa tet consideranti. Amplius solutio Ioannis est irrationabilis, nam in pri
mo de anima. tex. co. I. Vna scien
tia est melior,& honorabilior altera
aut ratione obiecti, aut ratione certi tudinis demonstrationis,& 6. metatex .co m. 2. Honorabilissimam scietiam oportet circa honorabilissima genus esse.
406쪽
8 Et ideo impIicat quod in entibus
mathematicis non sit ratio boni, &in scientiis ista ratio sit. Et confirmatur,quia. I . metaph. tex.com. 2 . Scientia refertur. 3. modo relativorum ad scibile. videlicet pervia mensurati ad mensuram,& ideo impote videtur,l in obiecto de quo est aliqua scientia non si aliqua bonitas, di tamen in scientia mensurata per t. p-- illud repetiatur. Et ideo salua omnium Doctorum reuerentia,dico Pilla propositio non est vera simplfi, nec est de mente Arist. unde authoritatibus. 3. metaph. no est adhibena da fides per certitudinem,quia sicut scribit Com. in com. I. Illius. 3. Arisin illo lib. p sermones disputatiuos
ad utranq; partem exagi tat Oes qo nes scientiae diuinae,rationes autem
dialecticae procedunt ex probabilibus,&non ex necessarii unde ratio illa est ex intelione antiquoru, pro pter hoc. n.concludit,quapropter.&sophistarum quidam,ut Aristippus
ipsas prςneglexit. videtur ergo ratio
illa adducta suisse Aristippi, unde illa ratione motus ipsas pram eglexit mathematicas artes,seu disciplinas, quia in illi ut asserebat, non erat bo C num,neq; malum, sicut in alijs artis bus, unde ut recitat etia Gale. in lib. de historia Philosephorum, Socrates scientias speculativas neglexit, tanqua inutiles ad vitam humana, di ideo circa moralia versatus est, inpinatus homini magis esse expedies noscere q sint iusta,aut iniusta qua naturas rem perquirere, iuxta illud
Arist. in primo primae philosophiae.
tex .co . . Socrate circa moralia philosophante,& de tota natura nihil.
2x diui Et sic debet exponi ille locus, Ut m I 3hμ hi videtur in quo S.Thom. videtur
defecisse,refert. n. illud ad demostra Diiones,quae fiunt per causas finales, inquit. n.in lectione. . super expositione. tex. m. 3. si1per hoc loco. ri
quod quidam sophisti ut Aristipp'.
qui fuit desecta Epicureorum Oino neglexit demonstrationes,qu fiunt
per causias finales, reputans eas vIles
ex hoc φ in artibus illiberalibus, Gue mechanici S,Vt in arte tecto uaca.i.
aedificatoria,& coriatia omni qm rationes allignatur ex hoc,quod est aliquid melius aut deterius: in mathematicis vero quae sunt nobilissimae & certissimae scientiae nulla fit mentio de bonis,&malis. Sed si cotextus Eveiborum tex. Arist.insipiciatur po- Impugnis tius illud relatiuu in quo dicitur ipsas pinneglexi debet reserti ad scie tias mathematicas,de quibus loquutus fuerat in antecedente in plurali ' 'numero,quam ad demostrationem de qua loquutus fuerat solum in numero singulari, nam sic iacet series verborum. Vnde &I mathematicis per hane nihil ostenditur causam , nee est demonstratio ulla eo φ melius,aut deterius,sed nec Oino nullus
talium reminiscitur quapropter, &sophistarum quidam, ut Aristippus ipsas praeneglexit. Auer. etiam in Fc m. 3 . ita exposuit illum locum,si. Expositio cui beat' Doctor exponit. inquit. n. 4μς ' Deinde.d.& ideo quidam sophista,
rum,& caetera,idest negabat eam.si eausam finalem esse in Oibus scienti 'quia non reperierunt eam in firmissima scientiarum. s.m mathematicis. Albertus etiam cognomento Magnus illam etia Auer. expositi nem sequitur in s. siua: meta. tract.2.cap. I .' uapi opter etiam soph istorum quigam ut Aristippus causiura alem in genere causerum poneret Tn re. Z praeue-
407쪽
ga praene exit, opinatus est enim ora naturalia cassi causari,sicut & multi alii: in mathematicis aut non vides
eam esse in alijs etiam dixit non inesse hanc causam, sed casu fieri eaqsiunt &e. Sed expositioni primae urastipulari translatio Argyropyli, ubi sic iacet,quapropter &iu mathematicis nihil omnino per hanc osteditur causam, neq; vlla prorsus ex eo fit demonstratio,quia sic est melius
aut deterius, quia nemo metionem ullam Oino faciti iccirco sophistaruquidam in ipsa inuehebatur. i. cot Iamathematica, nam sequitur in cete-H iis quidem inquiens artibus, Scetia. sordidis, ut in aedificandi facultate, atque suendi omnia dici, quia si e est
melius, aut deterius, mathematicas vero nullam bonorum malor sique Hev. o. cura habere. sed Latini imitati sunt in hoc expositione Com. qui ex pinmens translationem Arabicam, ubi nex. eius ita iacet,& vir nullus hominum inuenit ista talem camin ma-ghematicis scienti js, unde quida δε-phistatum dimiserunt, & caetera. &ideo Com. exponeas literam erran-lcm alios etiam errare coegit. 'Aduerte tamen PC5m. in illo loco di-I cit unum annotatione dignum, de quo posteriores non psiderauerunt, nam super illis verbis. Deinde dixit S in scietijs mathematicorum. .ua ista causa non inuenitur in mathematicis ideo non datur in eis in aliqua re quaesita causa finalis, neq; fit in eis demonsi ratio, cuius terminus
auedi' sit ista ca. & super istis verbis quasi documentum apponens immediate si abdit. & ipse dixit in tractatu de quo loquitur in principiis mathematicorum quod ordinatio, Accaetera, idest ordinatio numero- tu,& magnitudin si inuenitur Inhi , π& indiget hoc perscrutatione. Et est valde mirandum per vitam meam, quo nullus de hoc aliquid persei utatus sit, in quo Auer. nos admonet, locus iste indiget perscrutatione, mmo ista propositio pallim allegatur de recipit' ta nil vera apud oes videlicet in mathematicis scienti js noest bonu neq; finis, sed hoc no est demente Arist. nam In. I 2. meta. dc est
locus quem innuit hic Auer. in prae- allegam au thoritate, ita scribit Arisi in fine primi cap. Quonia aut bonit& malum alterum, hoc quidem est semper in positione. bonum aut & Lin i mobilibus dicentes nihil dicere mathematicas scietias de bono, aut
optimo mentiun diat. n.&demo lasestrant maxime, non n. s non nomisenatum,opera autem & rationes ondunt noti dicunt de ipsis, boni autem axime o fidui mathematicae scientiae,&quo multorum causa ut hic: dico aut puta ordo,& determinatur
palam quod dicent utiq; , & talem cam ea q ut bonu causa mo aliquo, magis aut vere in aliis de ipsis dicemus. de mathematicis igit', & quodentia sint,&quair entia,& quo non priora, tanta dicta sunt. Consideret Magatur diligenter, qui scire desiderat ne sub imagine temerariae praesumptionis labatur in barathrum igno
citas exercitationis illius viri in phis losophia,& bona confidentia in proprio ingenio deduxit ipsum i manifestissimos errores. vides. n. stater mi
quo in multis fimo sis propositionibus etia viri illustres deficiunt' qua-doq; ,&Deus sit dator auxili j. Sed Propter reueretiam authoritati stan Clotatorum
408쪽
in torum virorum,glosso illam authoritatem de meae etiam Philosephi,
& Com. tenendo ea sic psermet ma. thematicae absolute considera tae nohabent bonitate in se, quia bonitas insinuitur sermam rone qua est 1inis,& quia illo modo non considerantur,ideo ut sic abstrahunt amne boni, sic dicit Com.in. 2. phy.co.7 . didicit hoc, ut noti ficet Pso Ima nosequitur naturam materiae necessario ut opinati sunt antia naturaliu,
. sed natura inuenit eam propter hocens sit in sua na nobilius,& ideorma quae sequitur natura entis no B est dicta nobiliosivi serma math
euntes a cetro circuli ad peripheria sunt quale ut circulus sit nobilior, sed hoc contigit nature circuli.& io nobilius no inuenitur tu Brmis ma
tii ematicis, hoc. n. s nobilitas no a
cidit sermis nisi fm quod est finis,&ista authoritas adiuuat opinionem nostram, ubi diximus,l bonitas noest primo entis inquanrum ens. ADDI. Nam cu eadem sint subiecto entia mathematica,& nalia. 1. physic. I 8. e dem lineae sunt in talibus noest ratio finis,& boni nisi ut sunt ter C mini generationis naturalis, non ut sunt in intellectu,quia bonu, & malum sunt in rebus,& quia in mathematicis talia non considerantur nisivi sunt in abstractione intellectus, ut sic in talibus no est talis bonitas, quae est in re. dicit. n.Com. I 2. met. com. 36. balneum in anima mouecvt efiiciens,& extra animam mou tur ut finis,&quia entia mathematica considerantur,ut sunt in ala,Vt put consideramuri naturali co siderantur,ut sunt extra, sic habent ro-uem boni, ut fiant extra, dc uo intra,PR Pos ITIO Lx xx xx. D
mossis,umu numeratur propter iexercitium,sicut mathema
Hea: alius propter perfectione per qua ipsium est,m est scientia
SCribitur Apositio ista ab Aueri in prologo suo stuper libro phys
Scire autem debes pro declaratione eius ipscientia incoi Aristo. teste in 'principio sexti primae philosephiae, ςientis prima sui diuisione diuidi tui in acti qm Φλ
uam,factivam,Sc theorica, siue speculata uam,quod ide est,nota est aut dria inter agere,& facere ex s. ethic. Theorica aut diuiditur prima sui diuisione in tres partes,in naturalem, mathematica,Sc diuina. vir istae tres sciae Qtummodo siunt speculatiuς,illarum. n. finis est veritas, unde plerunq; veritates nuncupantur, a n ne . n. Vnuquodq; denominare fas est, ut dicit Arist. in . 2. de anima. tex. . 9. unde Auer. I. de anima. cOm. 2.
inquit,exponens quid Arist intelle- νXerit per omnem veritatem ad qua cognitio sciae de anima videtur multum proficere, quod intellexit scien
theoricae finis est veritas,& practicae opus,&fm sententiam Auic. in priocipio suae logicae, sicieti cocs, ut sunt de rebus q non sunt ex nro arbitrio vel opere,& tales dicuntur speculativae, aut sunt de rebus q sunt nostra opera,& dicuntur acti u . finis primi est scire tantum, sed finis activae n5
est ut sciat G, sed ut sciat ud debet et ij agere
409쪽
sa agere de agat unde Atist in. 2.ethie.
cap. 2. Sermo in talibus non cotemplationis gratia fit, quemadmodum
Inc teris, non. n. ut sciamus quid sit virtus,na sic nulla eius Bret utilitas, sed ut boni simus pe scrutamur. et enim ut ibide cap. . testatur in virtutibus scire ipsem parum est,aut nihil,ut vero&exercere plurimu , inimo totum valet utpote quae ex se quenti actione i ustorum modesto
rumcli proueniat. res. n. tunc iusta,
& modesta dicitur quando talis est qualem iustus,& modestus ageret, iustus aute& modestus non qui hoc
Hagit sed qui sic agit ut iusti,& modesta agut . bene igi t dicitur quod qui iusta agedo iust' sit,& modesta modestus, non agendo autem nullus ut
bonus sit,nee curare quidem usi sed D iq; non ita seelusiverum ad ver- disputationemq; conuersi putat 3 se philo phari,atq; ita viros bonos fieri,aegrotos imitari, qui verba m dicorum audiunt quidem diligenter, faciunt autem nihil ex his quae praecepta sunt sibi.ut ergo illorii corporibus non bene eriliqui ita curantur,sic nec illoru animis,qui ita philosophantur. Et voluit Auic. ubi suI pra. φ speculativa dignior est eomparari scientiae ex isto fundamento, quia finis eius est sciretatum. Tum etiam quia diuisio scientiae per theoricum,&practicum, videtur esse diuisio aequivoci analogi in analogata,nomen autem tale absolute prinlatum stat pro nobiliori, declaratu est aut in prooemio metaph. φ sciae speculatiuae nobiliores sut practicis,
quia illi sunt gratia sui, sed practice
sunt gratia alterius,vii Arist. in . Io. ethic. m. Io. In cognitione sciarum speculatiuatum videtur ponere consistere hominis felicitatem. Et si be- 'lane consideras, scientiae speculatiuae comparantur practicis,&activis, .cut causa ad causatum.vn videmus,
v multa principia tales accipiunt a speculati uis scienti js, nam ut scribit
Com. primo de anima. com. 2. Scia
moralis sumit a scientia libri de anima ultimum finem hominis in eo
uod est homo,& scientia suae su
antiae quaesit. E i similiter medicina quae est scientia factiva subalter natur philosophiae naturali meristo principiorum, naturalis. n.est sh nitatis & aegritudinis prima inuesti Eare principia,ut testatur Aristat. in Lub.de sensu,& sen fato. hince quod ubi desinit physicus inde incipit medicus. Amplius autem scietiae acti-uae,& artes imitantur, & derivantura cognitione scientiarum speculat, uaru, sicut declarauit Alex. & Auer
distula I prologo suo super lib.phyc
ubi de utilitate pertractat. inquit. n.& cum hoc consequitur cognitione scientiae speculativae de moralitate virtutum, quoniam scientes istam scientiam quum erunt fim ordinem naturalem,oportet eos de necessit te esse virtuotis in omnibus speciebus virtutum moralium&c tera.& M rimo coeli.com. 1.scribit. Lex & arsicet sint res voluntariae, dum veraeponuntur insequuntur naturam αOpus eius, regula autem est, ut scribiti Com .in. 8.physic. com. 77. no
men dictum de aliquibus secudum mus & posterius,illud quod p prius,articipat illud nomen est causa poterioris cum igitur Auic. sententia pecula tiua sit dignior nomine sciμtia comparatio eius ad theorica erit comparatio qualis est causae ad ea usatum. Dicamus igitur ta, cum sci sub-
410쪽
sent scietes sine dem rone,& arte de mostrandi si veru est φ dr in diffinitione dem ronis φ est sy lys faciens scire. na licet logica P doctrina non acquisiverint sciam. credendum est illos habuisse logica per tuentione. Alii dixerunt m pro quato deserui ut aIchitectonicis,& machinis,& picturae,ideo dii resseppexerciti tim. Sed
A subalternatae non ponant innume- dum Plato,&Hippoc, alijsapienrum cum subalteinantibus,quiano tes no habuerint logica,na quo suil
tur, sicut homo,& homo albus solutres in genere scientiarum speculatiuarum stant sciae. videlicet, natura- Iis, mathematica, &diuina, tu quia sunt de rebus quq no pendunt ex nostro arbitrio, tum et quia finis istaru est notio veritatis, S non opus. Tres fi iere De logica autem tres fuerut opini
ἡό i, nes. Stoici. n. Voluerunt philosophia hoc stare no pol,quia etia na lis de-- Pn diuidi I speculatiuam,activam,& in seruit medici nati & scia libri de ara organicam. unde logicam dixeriit, deseruit morali,q sunt sciet practiconeo; speculatiuam, neq; activam es fili scientia natis confert operi nau-B se, sted organicam. Academici aute inru, nam in. 2. metheor ubi agitur dixerunt logicam in se tantum con- de causis salsedinis maris,declaratur
sideratam esse partem philosophiae, in aqua salsa est desior aqua dulci, sed ut est in usu,esse instrumentum. 1eu insipida, & ideo magis sustinet Peripatetici autem utrunq; de logi- pondera, si dulcis, unde nauigantesca asseuerant,& quod sit pars philo- p flumina onustis nauib' pericli tansophiae,& est etiam philosbphiae in- tur,&in naturalis non dr ppexerci- strumentum. non. n. inconuenit ide tium. Alii aut dixerunt scias matherespectu eiusdem alio,& alio respe- maticaseepp exercitium memoriae,ctu c5paratum dici partem, & dici na vi inquit Arist. in lib. de memo-instfm t sicut manus alio & alio re ria,&reminiscentia,Ordo multu co- spectu,&pars est humani corporis, α etiam instim, sicut bene declarauit Boethius sup Porphyrio,& Auic. Laliou etia in principio suae logicae. Dix C runt aut quida in declaratione propositi Theorematis, scientiae mathematicae non sunt propter hominis sunt Ophaliop
fert ad reminiscentia. inquit. n. v cuq; ordinatione litit aliquam, sunt magis reminiscibilia, sicut mathematica . quς aut prauς,grauiter. Sed
nec ista sola satisfacit coplete declarationi propositi Theorematis, quiano ostedit quo limoi exercitium sit: finem,qui est felici las,sed solum py finem hois potiussi dialectica,&at propter exercitium . na inqui ut aliae artes,sive potetiae diistae. Alii aut Opia.alia. oci antiquitus erant loco dialecti dixerunt,et sciae speculatiuae conse- t ad felicitatem,sed distereteri nalis. n.cosert pro quato demrat su5as i abstractasee,sed diuina pro quanto illas conlepiatur, sed sciet matnema ticae nullo m5 deserui ut, si a sunt de solis magnitudinibus, & numeris. v tri Auer.erat ia logica Psecta tra- Sed h c opi. stare non pol, quia. I 2. . Impugna quod antiquitusis pugna m. Sed hoc quide stare non potest, -- sa Auer.absblute dicit scientias mathematicas esse propter exercitium,
, sed naturalem,& diuinam dicit esse propter finem, propter que fit istud
exercitium, manifeste autem patet, vita ab Atis Ampli .s no est creden meta. tex. co. . Astrologia confert