장음표시 사용
411쪽
G stat pro omni causa in quocunque
genere cauAnte,&similiter princiripium,&elementum. Tamen qua-do sumuntur proprie, in dicit sicut stat pro causa finali. nam finis est cacaularum ex. 2. physi. nam causalitas finis est in causata. Principium autem proprie dicitur de agente,&mouente causa,Vnde Aristot ubiq; locorum ubi describit causam ess-eientem dicit m est principium Vn-H de motu de ratione enim principi iest primum esse, ut dicit Aristot. in
principio. s. meta& quia causaessiciens inesse reali praecedit omnem aliam causam,licet. n. finis in intentione,& quo ad causalitatem praecedat eausalitatem agenti sed quo adesse e opposito modo, &appropria- te nomen principii attribuitur causae agenti,& mouenti,disteren tia autem inter mouens,&agens nota est ex. I. de generatio 3c corru. in text.cOm. 3.&infra, quia Omne agens Aliqu)d est mouens.&non ecouer . Elementum autem appropriatur cau-α non sis intransiret Apraecipue tame mat
e nosce- riaeppcausam quam diximus, ubi de dissinitione elementi loquebamur.Nota etiam φ aliquid potest λ esse principium essendi quod no est principium cognoscendi sicut prima materia,quae de se ignota est, qtn in proprio genere elica materialis respectu compositi, in de se non est principium cognoscendi , nisi ut stat sub forma licet etiam dici posist φ materia etiam, v t stat sub forma , vel ut coniungitur formae est . causa essendi compositi. nam Com. in . . meta. com. dicit. l hoc nomen natura dicitur primo,& principaliter de substantia, quae est sorma quae est principium motus in rebus naturalibus essentialiter,&pK- Kmo. Et quod materia no dicitur natura, nisi quia recipit ista naturam. Et aduertet Oe causatum si omnes causas habuerit per omnes, cognitione completa debet cognosci si habuerit pi ures ex plurib',ut dicit Comen.&si unum,unum,semper reserendo singula singulis,de hoc est verum,tam in cognitione incomplexa,quae habetur per dissinitionem, quam etiam in cognitione complexa,quae habetur per demonstratio' conitanem,quicquid dicat Buriaeus, & se- Buri. quaces eius in hoc. nam idem est v- Liriusq; iudicium. nam dissinitio,aut est demostrationis principium , aut est conclusio aut est denaro variata in situ, ut dicit Arist. in . 2. poster. &ideo implicat scienti m complex per demon strationem habitam si psecta simpliciter fuerit, quod si per
omnes causas,&quod in dissinitione omnes cauta non appareat eum hoc quod est cotra Arist. m. 8. me in. t .c5. D.&.I2.qui iubet indinfinitione copleta omnes causas assumi debere. Adverte tamen φ licet eadem sint trincipia α cauta essendi, M&cognoscendi, tamen alio modo sunt principia di ,&alio mo sunt principia cognoscedi. Nai ee signato,&particulari sunt pricipia eendi sed sunr principia cognoscendi sub alio respectu,videlicet in re usitatis,&abstractionis. vn. v. g.de hole loquentes dicere possumus, φ ho inee reali coponi sex tali corpore, Mex tali actu,qui e aia eius, sed di cere, eaIal ronale,hoc est p intellta, devii,& se sui it cognitionis principia.
unde Com. I. meta. stribilico. 17.& intendit φ coprehensiones, quae dicu tur sciae sunt rerum,si sunt i seri
412쪽
x sibilibus no generabiles, neq; corru ptibiles nisi accidentaliter,&sunt intentiones uniuersales quasi luellect' comprehendit in eis, & sunt formae. Comprehesiones Vero,quae sunt corrupti bili ui&gnabiliv. indiuiduovcompositorum no sunt sciae,sed imaginationes eorsi, &quasi intendebat V ista sensibilia lint duos modos coprehensionis, modum qui non estui etia eorum sed imaginatio,& m
dum qui est scientia eorum, & est intellecta uniuersalia, & hoe est quod dicit Boethius, singuli te est dum seotitur,& uniuetiale est dum intelligi v tur & propter hoc dixit Auer. P par tes distinitionis sum unca principiis,
quae sunt in re I. de anima me. T. Aristo. n. non opinatur φ intellecta rerum sint reru substantiar, sed intnotiones,quae notificant substantias rerum, ut dicit Comen. I. metaphy. eom. F. Aduerte etiam O licet oia
principia,&cauta essendi sint principia cognostendi sin praedictu modum,non tamen omnia principia cognoscendi sunt principia essen di, sicut patet intelligenti.
Intellectus omnia intelligit. p Ropositio ista est Arist. 3. de ani
propositionibus in quibus ianda tur demonstratio Aristo. ibi. ut scal-bit Auer. in cona. ad demonstrandu in tellectus non est corpus, nec virtus in corpore. unde dr in litera. N cesse est autem quia omnia intelligit, immixtum esse,sicut dicit Anaxagoras. intus. n. apparens prohibet extraneum. & dicit Commen. i, ista propolitio est manifesta per se. Et in. I .de generatrone,& cinruptione,
in comen. I'. inquit de antiquis, di Disti quamuis errent in hoc, sicut dicit
Arist. tamen in hac opinione conse- , uuntur viam velitatis aliquo mo-o inquantum dicunt φ ens est coprehensum, & non comprehensum naturaliter est non ens. Et in z. phy. incom. 7. ubi recitat opinionem illorum antiquorum de fortuna a Terentium cy, fortuna est quςdam res diuina,& nullus stit quid ita tectus, inquit q, Arist. tacuit istos. i. non dignatur teprobare istam opinionem, pr0pterea quia iste seimo est irrationabilis. s. ut sit hie causa ignorata naturaliter. nam ut scribit Arist. I. top. Ecap. 9. quolibet pro serente cotraria 'opinionibus sapientum de quolibet solicitum esse stultum est. Mirum tamen est Commenta dicit istud esse manifestum per se, imo hoc est dubium, & sorte falsium . nam in z. eoeli & mundi in tex com. I 6.de illa suaestione,quae si nobilior pars coeli, an illa,quae est sub polo arctico,an illa,quae est sub polo antaristico.& dicit Com.ibi in com. q, intellectus humanus non potest comprehendere veri sicationem huius comparationis. Amplius Arist. in x. met. in tex.com. I. dicit, P quemadmodum se superpi habet oculus vespertilionis ad luce F diei, sic se fiet intellectus animet no- position strae ad ea que sunt secretillima in natura. Nec valet responsio Auer. ibi in Comento, q, illud exemplum noostendit nisi dissicultatem . non autem impossibilitatem, quia tunc natura ociose egi siet quia secisset aliquod naturaliter intellectu φ a nullo esset intellectum, est enim in tali
ratione Auer. multiplex error atque
fallacia. quia sicut ipsemet scribit. 7. meta. m. i 3. essentiae rerum sunt
413쪽
V existentes licet hon intelligantur. Rmplius Aristo. - ista mirabilem Auer phatasiam incideret in fovea
quam secit. nam ipse in. 2. de anima.
in tex. co. I 2. argumentatur con
tra antiquos qui opinabantur nulluesse colorem sine visu, nullumque esse saporem sine gustu,ut patet elate deducenti.Nam ut inquit Aristo t. ibi. se quidem recte dicebant, sic autem non recte. dupliciter. n. dicto sensu,& sensibili his quidem fm potentia, his vero M actum de his quidem .s quae is actum d nr accidit quod dictum est, sed in alteri s. s. in his quae H secundum potentiam dnr, hoc non accidit. pari formiter dicam de intes-
lectu cum intelligibili, quod illa du
gibile in actu dicta simul sint, & no
int,non tamen sequitur ubi fm p tentiam dnr. Confirmat quia . 3. de anima tex.com x. sic se habet intelligibile ad intellam, sicut sensibile adsensum,erso sicut sensibile,&sensus dicuntur dupliciter pari formiter, &de intellectu eum intelligibili. Et
firmatur similitudo manifeste ex authoritate Arist. in . s. de anima in te. I G. 38. ubi .df. Secatur igitur scia,&sensus in res,quae quidem potetia est in ea,quae sunt potentia, q vero actu in ea, quae sunt actu. animae aut sensitiuum,&quod scire potest rotentia haec int, hac quide scibile, illud aut sensibile.&Com. in com .scribit Res enim quarum driae fiant eaedem ipset sunt eaedem in illo modo in quo ha - bent easdem ditas. intellectus igrestintellectu &sensius est sensatum. Amplius driae ultimet rerum sunt nobis gno .alioquin sententia Philoso- pni in. Σ.poste. veran6 esset, ubi scribitur, P quaelibet pars si Tnitionis cest in plus si dissinitum, & totum ia
quae . na si dri et vltimae essent notae , patet φ ille conuertunceu diffinitis. Amplius num οὐ specie* alalisi, atq; plantarum stellas etia oes, ut inquit sapientissimus Salom5,quis dinumerauit Z proportiones etiam diuersias mixtionum quis est, qui comprehedere possit Nisi esset Φ proposita solusi propositio sic veritatem nabet,l intellectus ola cognoscit quoad eiusseri pol, nam de omnibus materialibus cognitionem habet talem,quale pothrefm etiam quod requirit natura materiae subiectae . nam ut scri- Lbit Arist in. Σ. meta. in re co. vltimi. Acribologia mathematica no in ollabus est expeteda,& ut inquit. I. Cthi. p. 2. Eius qui eruditur est eatenus in V no quoq, genere certitudinem
exigere,quatenus eius natura rei r
cipit simile quippe videtur a math matico persuasionem recipere, & ab
oratore demonstrationem requir
re. Vnde Aristo in principio lib. metheo. scribit proponendo se inuest
gaturum omnes causis meteorolo
gici negotii, partim dubitando partim aliquo modo attingendo. Et in 1. coeli & mundi,tex. co. 6 o. inquit. MDuabus etia dubitationibus entibus de quibus merito utiq; quilibet dubitabis tentandum dicere, quod videtur dignum esse reputantes promptitudinem magis imputari verecsidiae, si audaciae, liquis propter philosophiam stare, &paruas sussicientias diligit de quibus maximas habemus
dubitationes, ubi Auer. notabiliter
dicit, in principio commen . quia propositiones, quae sunt in nostris manibus in talibus quaestionib'siit pauc*, dc sere dicuntur aequi uoce,
414쪽
A quia sunt acceptae ab animatis, quae sunt hic, & de istis, &de illis d8 animatum sere aequi uoce,sed tamen sanos no possumus habere in hoc, nisi limoi propositiones, & propter hominem dicere in quolibet ει quod est in natura hominis dicere in illa
ADDI. re,non secundum ipsam rem. Cum
Vn antista in pluribus non possimus dicere nisi
is p secundum potentiam nostram natu hoe est na ratem,& propter hoc A risto. incepit tutae eo - se excusare dicendo,q, aliquis no det Mitd. sed tenere hoc in nobis in verecundia,
e . in. 1. ctio hominis, & virtus eius inquatu, B est homo no est dicere in istis rebus editi tali- secundum quod est in naturasia, &bri 2ibeo quod impossibile est dicere de istis
sicundum sitas naturas multoties a
tribuit loquenti in istis rebus stultitiam,& inuerecudiam, qui aute ista scit, miratur ex sua diligentia, &ex sua philosephia, & etia ex extranei late sermonum quos addistunt in istis rebusex difficultate eorum,qua uis non sunt demonstrationes persectae fidei clamen quia subiectum earum est valde nobile, sui nobiliores illis, modicum. n. nobile nobilius est
sequitur, ut illud quod est magis visibile in se sit magis visibile a nobis.&in. I x.primae philosbphiae.tex.co. s. ubi Arist. venatur numeruintelligentiarum ex numero motusi ipsorum Orbium dicit, v talia principia in maiori parte sunt famosa eum s re omnia sint fundata in sensu quan. titatum motuum stellaru, quod nopotest psici in vita humana, &ideo necesse est in considerationibus credere considerationibus praedictis,&tunc verificatur quantitas motuum,
& Dp difficultatem istarum rersi immpose est uti propo sitionibus necessariis sed famosis in hoc loco magis v-timur il necessariis, sed qn in eis nocissierit diuersitas, si aut in eis fuerit diuersitas, nihil erit super quo sustentetur,sed quocunq; modo sit,melius est scire sermones homnium in hocst nihil. Ex quib' authoritatibus ela in quibus rissime colligitur φ in quibusilam
rebus intellectus humanus non po tingit reis testatringere naturas rerum, ut sunt minis.
in seipsis, sed attingit illas quo ad sibi concessiam est,& est sibi possibile.
Pro quo stire debes, ut colligitur ex intentione Aristot.&Com. Auer. in Eprincipio secundi meta. Duplex est causa difficultatis contingentis intellectui nostro. Vna sumi tur ex parte obiecti intellecti. E talia sumitur ex parte ipsius potetiae intellectualis, &Com. ibi in com .dicit. duas conclusio nes quod in cognitione enti si materialium dissicultas magis pedet ex natura rei intellectae si ab intellectu,& ratio est in promptu,quia intellectus posis est in potentia ad ola intelligibilia, & oportet cymoueat ad intelligere ab aliquo obiecto quod sit actu intellectu, sed quia entia materialia de se sunt potentia intellecta Fde se non possunt mouere intellectu ad intellectionem, S propter hoc indigent extrinseco motore, qui extrahat illa de ordine in ordinem, id est de ordine sensibiliu ad ordinem intelligibili u m,& faciat ea de potentia in tellectis actu in tellecta,& hic est intellectus agens, ut patet tertio de ani
bor, & difficultas in tellectui contingens in intelligendo huiusmodi materialia magis pendet ex natura obiecti cogniti,quam ex natura potentiq
415쪽
cognossentixsed incognitione se, stantiarum separatarum dissicultas pendet ex natura nostri intellas, qui est insimus in genere substanti arsi intellectualium ,& ut continuasa biseum in intelligendo dependet a sensu,&aphantasia,non. n. talis dissicubias causatur ex natura obiecti cogniti, quia talia obiecta sunt actu abstracta a materia, & a conditionibus materiar. vii talia no indiget ad hoe v intelligatur,intellectu agete quantum ad hoc extrahat,& transferat illa de ordine inordine,&faciat de H potentia intellectis actu intellecta, quia talia sunt de se actu intellecta. unde dicit Com. 3 .de aia co. Ig. P si essentvria Platonica extra animam, non opus esset ponere intellectu agetem,&pp hoc Arist. ibi in text. Co. I. loquens de ipsis,inquit. Forsan aute,& dissicultate duobus modis exi-sete no in rebus,sed in nobis est eius causa quicquid dixerit Scotus, & sequaces eius I hoc,ista est uia antiqua
Malla en- omnium Peripateticorum. Aduerteria diuer *Histis rebus corporeis,& male
italis unc xiaub' est magna diuersitas, quia no
'o ' oia atq; dissiculter intelligsitur, imolient latitudine magna, quaedam. n. similitudine, duc5paratione ad alte i intelliguntur,& tande negatione, si test notio Primae materiae quae in prima cognitione naturali innotuit nobis ex analogia ,&comparatione ad habentia serma,&ad ipsam sormam,& sic naturalis cognostit eam, scut patet. I.physi.tex. co. 69. Vnde Arist.in 7. primae Philosephiae. t. co. . inquit. Dico aut materiam sormam aut figura speciei,ubi per compararionem ad res artificiales q sunt nostra opera dedit nobis intelligere naturam materiae, quae est in rebus
naturalibus. Cognostitur etiam Vlii Tmate m a negatione, ut patet. I O. metaph. te .co 2 . quae cognitio pertinet ad diuinum, sicut supra meminime dixisse. Aliqua cognostuntur vesseetus, de aliis modis, quos vide a
Scot in. I. suae meta. q. qua quaerit an ars generetur ex experimento, nquanto aliqua fuerint magis, aut mimus si usata,tanto sunt faciliora, aut dissiciliora cognitu, via Com. in. 2. de anima. . yx. stribit.dans documentum iuxta textum,quare intellectus dissicile potest comprehendere
differentias odorum dicens. Et inte-debat per hoc demonstrare cam pro Lpter quam intellectus dissicile coprehendit differentias odoru,&est saiste sensus est debilis, qui comprehedit differentias sensibiles odo I u, co prehensio enim ditarum rerum sensibilium a sensu est causia in comprehensione earu ab intellectu, &ideo qui catet intellectu illius generis sensibilium quod etiam dixit Aristo. n
ubi dicit. Manifestum autem est, de si aliquis sensus desecerit necesie est,& sti etiam aliquam deficere, quam impossibile est accipere si quide addi stimus, aut perinductionem, aut Mper demsistrationem,&c. Et propter istam causiam contingit φ aliqua entia quae licet ει naturam parii, aut nihil entitatis,& persectionis participantia,quia tame sunt sensibus proximiora,fiunt nobis magis cognita cientia plurimum entitatis habetia, uae a nostris sensibus sunt remoti Gma,Vnde Aristo. 7. primae philosi, phiae in teT.co.IO.inqui diluuae autesngulis nota,& prima multoties debili ter nota. f.quoad naturam,& parum,aut nihil enus habent Attamen
416쪽
A ex male quidem nostibilibus,ipsi au 3 .colliget eap. et .sent ignotae, sed sol Diem noscibilibus quae omnino nosti uitur quod siunt incognitae a priori, bilia noscere tentandum. & in proce &per causam , quia sequuntur pr mio meta. scribit. uniuersialissima proportiones diuersas elemetorum,
sint di mellia ad eognoscendu , quia & unaquaeque habet propriam prosunt a sensibus remotissima stanties portionem, de si illa no eognoscitur, hi patet Alutio ad obiecta. Ad pri- non potest cognosci illa proprietas. mu duplieiter dicere possismus,pri. &quia istae proportiones sunt infinimo quidem P alia authoritas Como tae. nam vi. d. Avice. Deus dedit uni. arguit difficultatem non impossibili cuiq; indiuiduo propriam compla' ratem,liocest quod est multum dissi xionem in qua aliud communicarerile intellectui attingeremeritate in est impossibile,&id,&id quod est illa quaestione seu non arguiti mpos secundum sui naturam est infinitusibilitatem, sicut ipse dixit in simili non potest recipere, finem ab humata de illo exemplo Arist. in . 2. tiaetam: no intellectu, ideo sunt ignotae peri com. I. Aut aliter Q in tali quaestio- processum syllogisticum. i.
ne intellectus humanus no potest di iam,sed solum experimento cognoscereis naturam rei, sed solusm sita cuntur,ita notabiliter.do Auer. in . I.
canticae canticorum. com. 3I. γ
Ad illud quod dicitur contra C Adserua. metatoris deductionem satis dixim in concordantiis A verr.&. ideo non capacitatem δε uxi a glossam eiu sidem Hli co. 6o. ubi dicit φ in quibusdarebus homo no potest enuntiare fim
naturas rerum, sed ut est in natura -- - ῆι a
ha cati. iis . Ad secandum respondetur,Vt oportet hic immorari Ad illud. x,de' dicit Com.ineom. φ illud exemptu anima resipodetur dando rationem Arist. intex. adductum non arguit diuersitati nam Arist. arguit ibi co- impossibilitatem, sed dissicultatem, tra antiquo quorum opinio erat,Vt&est mens,& expositio illa Auer. ex ipse dicit in . primae phitas vitiae.φintentione Aristo. licet ab omnibus omnia consisterent m apparentia,&Latinis derideatur,nam Arist.in. s. tunc ut ibi deducit sequeretur quod meta. in tex. com .vltimi. loquens de omnia essent in cap. relationis essen
C intellectione simplicium seu separa, tialiter,quia omne quod apparet alse Frurum substantiarum, inquit. quod eui apparet, ut patet in tex. co. 26. 3c isnorantia talium in nobis non est 1 .&ideo apud ipsos sequebac sim- sicut caecitas. Caecitas.n. est ut utique pliciter φ sensibile dependet a sensu, si intellectivum omnino no habeat & est idem,cum sen siu. & contra hoc aliquis. In quo loco beatus Tho. ab procedit instantia sua, Mideo dicit, ipsa tandem veritate coactus dixit, sed priores Philosophi hoe non ex quo patet φ fm semen tiam Arist. ne dicebant nihil opinantes, neq; al- humanus intellectus potest pertin- bum neq; nigru sine vim esse, neq; gere ad intelligendu siubstantias sim saporem sine gustu. sed Aristot. quifices, quod videtur sub dubio reli- tenet quod rerum substantiae sentibi quisse in tertio de anima .li lium non consistunt formaliter in Instantia etiam est de proprieta- apparentia sensus aut intellectus,im-ubra iudiuidualibus quet teste Auer. ino esse cognitum accidit substan-
417쪽
G tiis rernm istam dissicultatem non habet.&ideo in via eius procedit illa distinctio peractum, & potentiam
data, unde omnes authoritates ali
LRconceduntur,&iam diximus φintellectus humanus qui est liberaxus a materia intelligit malia Dia,et intelligit abstracta.vnde Comen. 3. de anima com. 36. Ex illiscomprehendentibus quae non sunt admixta materiae quod comprehendit minus persectum necesse est ut comprehendat persectius,& non conuertitur, dc
ideo si intellectus possibilis qui .est
eiusdem naturae, & speciei salte analogae cum alijs non potest abstracta intelligere, nullus pari imiter pos-
Ad Qtim. sit,ut 2ibi dimise diximus. Ad aliud
de differentiis ultimis rerum respondetur refert dicere disserentias re viri mas esse ignoras,& dicere eas esse
in nominatas,unde credo multas re
tum ultimas disseretias cognosci ab in tellectu licet illis non sint nomina imposita, quia institutores idio ma-
tu non omnibus rebus posuerut nomina , nissus. n. imPonit nomen rei
si ignorat, &qui an uiusmodi rersiditae non nisi sapietibus innotuerui, ideo solet dici eas esse ignotas, quia - vulgus non comprehendit illas. vn ' de Auicis .suae meta.cap. .dicit late tia disterentiarum, & carentia nominu aut hoc,aut illud secit nos deuia-xe a principali ad concomitans, quia in dissinitionibus rerum ad circum. Ioquendum disterentias ultimas rerum vel quia sunt ignotae, vel quia non habent nomina imposita ponimus propria. que fluunt &concomitantur illas, ut dicit etiam Averr. 8.mm.co m. s. Aut aliter istae disserentiae ultimae cognoscuntur eo modo quo sunt aptae natae cognosci. non enim omnia cognoscuntur inteirin. lectu,quiasipeciem faciant , sed multa ex operationibus,&eflectibusaue
aliis vijs innotuerunt, &hoc est mente subtilis Doctoris. Et Albertus Magnus in principio Anu I. libri de anima. inquit, nobis ad hoc rationem, &intellectum deus dedit ut ratio, & intellectias reflexi ad sensum non tantum sesibilia, sed etiam: quae sub se ibus latent accipiant, α
. . In Via tamen Auerro. puto liti
tellectus humann sin specie huma-ixtae ina consideratus omnia cognosci uidψ Mei
licet unus unam rei ditam non cor, Lnoscat,cognoscit eam tamen aliust O , no .n. t inquit poeta. Omninpossumus omnes. Etata patetioluntio ad omnia sequentia quod omnes species,&animalium, & plantarum sunt cognitς intellectui humano,ua intellectus speculatiuus m Averr. in qualibet hora est completus in ordi ne ad speciem, licet non secundum individuum , ut patet tertio de aniet
ma co. . &ita sentiunt in hoc quaresito peripatetici. Di P Robos ITIO L X X X V I I.
Omne diminutum efZ diminutum uratime rontraris admixti.
Solet allegari ista proposi tio ex.
.physi,tex .co m. D ubi Aristodloquit de irregularita nimus S dicit, unus quidem igitur irregula ris est quo est continuus., minus autem quod reflexiuo quidem motui accidit, hoc autem minus commi 'tio semper contrarii est. Vbi Auerta in eo m. dicit, diminutum in 'omni genere est diminutum permixtio- . Canem contrarij, & ita etiam dicit ibidem
418쪽
per mixtionem contrarii. Ista tame propositio non est uniuersaliter v xa,quia ut scribit Com. 2. coeli. com.
Is . in corporibus coelestibus reperitur disserentia secundum magis, &minus in nobilitate, de tamen no est ibi minus per admixtionem contra-rij.in c lo. n. nulla prorsus est cCtrarietas: ut patet I. coeli,& mundi. tex. m. 2o. ubi dicitur. Recte quidem natura futurum ingenitum,& incorruptibile videtur exemisse a contra.
Iiis. & ideo. Com. 1. li ubi supra dicit .&non sequitur ex hac positione vinorbe sit pars nobilior alia, ut sit B compositus ex virtutibus diuersis , stellς enim sunt partes nobiliores cet ii,& ideo manifestum est quod non somponi tur ex contrariis,& non sequitur ut remissio sit semper ex mixtione contrarii, sicut dicit Alexa. in multis locis . Fallit etiam in moralibus. Sed est mirabile,quia tex.Aricdicit semper minus fieri per ad mlT-tionem contrar j, & Alexand. dicit
quod non semper. Et ideo aliqui tostant isto modo semper minus eri per admixtionem vel contrari j
positivi in habentibus contrarietatem,&praecipue quando in uice conc traria agunt adinvicem approximata, sicut supra dixi, propter elementa quae non habent ambas qualitates
in lummo , ut tenet Alexand. in . I. metheo. p. . Vel per admixtionem
sontrarii priuatiui, ut lumen diminutum, non quia tenebra sibi admi- steatur, sed quia in eo est priuatio intensioris: luminis,cum aptitudine ad illud. Albertus autem cognomento magnu3 in , . suae primae philosophiae tracta. 2. cap. 7. dicit hoc confirmando quod magis,& minus dupli-
citer fiunt. Vno modo perre motionem a contrario,vt illud dicatur esse intensius altero quod est contrari O .impermixtius,&sic suscipiunt intensionem media quae sunt inter duo contraria, quorum utrunq; est qualitas positiva, sicut album, &nigru,& c teri colores. Alio modo aliquid suscipit magis, & minus secundum accessum, & recessum ad unu quod dicit rem illam in termino,sicut in his quae opponuntur.&priuatio,&habitus,&a rmati O,& negatio, Scin hoc non potest esse fallius quod est vero impermixtius, quia falsum nihil est,&similiter non est aliquid caecius quod est visui impermixtius, E quia caecitas non est aliquid, sed est verius quod est certissimo vero propinquius, & falsi a certissimo veho longinquius.
c Olet cepe allesari ista proposito
P quae scribitur in . 3 . metaphysici,
in text. commen. tertio ubi dicitur.
Amplius autem multis existentium non insunt omnibus omnia. quo. rnanque modo possibile est motus principium esse in I mobilibus, aut bonina ruram, si quide omne quod est bonum secundum se, & propter suam naturam finis est,&ita causa illius&fiunt Sec. finis autem, &cu ius causa actus cuiusdam est finis,sed
actus omnis cum motu, quare in immobilibus non contingit hoc esse principium, nec esse aliquid auptoagathon. i per se bonum, unde&ini mathematicis per bane nihil ostenciditur
419쪽
o ditur ea usiam, nee est demonstratio ulla eo ς, meli', aut deterius, sed nec Omnino nullius talium alicuius reminiscitur . quapropter de sophistam quidam ut Aristippus i psas pretne flexit. in aliis. n. artibus,& illiberalius, ut tectonica,& coriaria eo P melius,vel deterius dicioIa, mathematicas vero nullam de bonis, & malis facere ratione,& eande serme sententiam confirmat Arist.in. I. delparti- Instantia bus animalium. p. I. Sedur Pista propositio veritatem non habet, nec F-μψμφ' ratio adduista valere videtur, quia
Inititur falso praesupposito. videlicet quod quilibet finis est respectu alicuius actus, & quod quilibet actus sit
cum motu,& quia mathematicae ab - strahunt a motu, ideo abstrahunt a fine, nam sequeretur secundum
hoc quod in abstractis a materia, dea motu fm esse, de ει ronem, quod non sit ratio finis, quod est mauise se falsum,imino primum principiuest forma, &finis omnisi abstractorum intellectuum , dc omni uentiu , t drin o. meta. co. 7. dc 3 6. Sc Co.
ibideco. 4. Dixerunt aliqui ad hoe distinguentesm duplex est bonum ι
sicut duplex est finis. Quoddam. n. . est acquisitum per motu,& tale non est in mathematicis, quia abstrali ut motu. Aliud autem est bonum m so alio prαζxistit motui,&non est acquisi- . tum permotum,&tale est in mathematicis. Sed ista solutio non placer Impugna- Ioan . de Gand.in.q . primi de ani- uosmi ma, quia si in mathematicis est tale bonum vel finis, tunc in mathematicis deberet esse demsistratio pertale bonum vel finem, sed hoc est salsum, ut patet per Philosophum, &
tia aut patet quia demio est eorum, quorum est altera clex. 2.poster. α ς patet in simili, quia in separatis a materia no est finis, acquisitus per motum, sed praeexistens motui,ut dicit Philosophus in . I 2. metaphysi. Sc tamen fit demonstratio per talem unusinem, unde Aristot. in. metaphy. per talem finem demonstrat quod est unus princeps , cum dicit. Entia nolunt male disponi,vnus ergo prin
quit scia diuina dem sat per tres causas.ssormam, efficiens, & finem. ergo eodem modo si in mathematicis esset tale bonum aut fini denaro fieret per ipsum,quod est falsum. qua- Lr dcc. Et ideo ipse aliter respondet Opis
cum diciturum mathematicis non est bonum,inquit,q, hoc habet duos sensu sinam aut per ly, mathematicis, intelliguntur entia mathematica, desie est verum:aut per ly, mathematicis, intelliguntur scientiae mathematicae,&sie est falsum,nec ut sic intellexit Philosophus. Sed ista solutio stare non potest, tu quia non est de me Impuga. te Philosophi, ibi quia infert, quapropter, dc phistarum quidam ut Aristippus ipsas praeneglexit, in aliis enim artibus,&illiberalib', ut tectonica,& coriaria eo Q melius, vel deterius dici omnia: mathematicas ve- Mro nullam de bonis, de malis lacere rationem. ubi patet φ loquitur de ipsis scientii si mathematicis, Ut pa tet consideranti. Amplius solutio Ioannis est irrationabilis,nam in pri
tia est melior, de honorabilior altera
aut ratione obiecti, aut ratione certitudinis demonstrationis,&6. metatex.co m. 2. Honorabilissimam scietiam oportet circa honorabilissima genus esse.
420쪽
A Et ideo implicat quod in entibus
mathematicis non sit ratio boni, &iu scientiis ista ratio sit. Et confirmatur,quia. s .metaph. tex.com. 2 . Scientia refertur. . modo relativorum ad sic ibile. videlicet pervia mensurati ad mensuram,& ideo impote videtur,l in obiecto de quo est allaqua scientia non sit aliqua bonitas, ct tamen in scientia mensurata per L pro illud repeciatur. Et ideo salua omni nium Doctorum reuerentia,dico Pilla propositio non est vera cmpyr,
nec est demente Arist. unde auth Iitatibus. 3. metaph. no est adhibenB da sides per certitudinem,quia sicut scribit Com.in eo m. I. Illius. 3. Arisin illo lib. p sermones disiputati uos
ad utranq; partem exagitat oes qo nes scientiae diuinae,rationes autem
dialecticae procedunt ex probabilibus. non ex necessarii unde ratio illa est ex intelione antiquorii, pro pter hoc. n. concludit,quapropter.&sophistarum quidam,ut Aristippus
ipsas pr neglexit. videtur ergo ratio illa adducta fuisse Aristippi, unde illa ratione motus ipsas praeneglexit mathematicas arte seu disciplinas, quia in illi ut asserebat,non erat bo C num,neq; malum, sicut in alijs artis bus, unde ut recitat etia Gale.in lib. de historia Philosophorum, Socrates scientias speculativas neglexit, tanqua inutiles ad vitam humana, ct ideo circa moralia versatus est, Opinatus homini magis esse expedies noscere et sint iusta, aut iniusta qua naturas rem perquirere, iuxta illud
Aristin primo primae philosophiae.
tex .co. . Socrate circa moralia philosophante,& de tota natura nihil.
2 6 diui Et sic debet exponi ille locus, ut mi-3 hi videtur iii quo S.Thom. Videtur desecisse,resert. n. illud ad demostra Diiones,quae fiunt per causas sinales, inquit. n. in lectione. . su per exposiatione. tex. m. 3. super hoc loco. ita
quod quidam sophist*ut Aristipp',
qui fuit desecta Epicureorum Oino neglexit demonstrationes,quq fiunt
per causias finales, reputans eas vIles
ex hoc φ in artibus illiberalibus, Gue mechanicis,ut in arte tectonicia. aedificatoria,& coriaria omni qm rationes assignatur ex hoc,quod est aliquid melius aut deterius: in mathematicis vero quae sunt nobilissimae & certiis mae scientiae nulla fit mentio de bonis,& malis. Sed si cotextus Everborum tex. Arist.insipiciatur po- Ιm P tius illud relatiuu in quo dicitur ip- μψ'sas prς neglexit,debet reserti ad sci lias mathematicas,de quibus loquutus fueIat in antecedente in plurali numero,quam ad demostratiotiem de qua loquutus fuerat solum innumero singulari, nam sic iacet series verborum. Vnde & I mathematicis per hane nihil ostenditur causam, nee est demonstratio ulla eo φ me lius,aut deterius,sed necoino nullus
talium reminiscitur quapropter, de sophistarum quidam, ut Aristippus ipsas praeneglexit. Auer. etiam in F m. 3.ita expolim illum locum,si. rapositis cui beat' Doctor exponiti inquit. n. 4μς ' Deinde.d.&ideo quidam sophistarum,& caetera,idest negabat eam.s eausem finalem esse in Oibus scientios,quia non reperierunt eam infirmissima scientiarum. s.in mathematicis. Albertus etiam cognomento Magnus illam etia Auer. expositi nem sequitur in. 3. siuae meta. uact.2.cap. I. uapi opter etiam soph istorum quidam ut Aristippus causana finalem in genere causarum poneret heore. Z praeue-