장음표시 사용
81쪽
a 3. ad 4. illos non minus adiuvet, quam iisdem resistit ea quae esta D ad a. Idemque de reliquis proportionaliter serendo judicium, percipi potest, stellas hasce non minus inordinate dispositas, neque minori
82쪽
minori in numero, nec minus magnitudine inter se inaequales apparituras etla, quam illae quas in vero cernimus mundo. Praeterea necessum est, respectu dispositionis earundem considerare, ' quod sere nunquam iis in locis apparere possint in quibus re- . εινι 3. vera sunt. Nam, Ex: Gr:, stella e. apparet tanquam si esset in linea Prive. 3. recta T B. di altem A. tanquam in linea T q. cujus rei ratio est, 3' quod, cum coeli magnitudine sint inaequales, superficies eos separantes nunquam eum in modum sunt dispositae , ut radii qui ipsas transeunt, dum a sideribus versus Terram seruntur, ad angulos rectos in eas incidant; & cum oblique in eas impingunt, certum est, secundum illa quae in Dioptricis demonstrata sunt, ipsos incurvari, magnamque pati refractionem; cum multo secilius unam quam ait ram ejusdem superficiei partem transeant. Lineae etiam T B. Tq. similesque, si conserantur ' cum diametro circuli quem Terra circum 'IM . S. Solem destribit, supponendae sunt longitudinis tam immensae , ut in quacunque circuli illius parte fuerit, homines in ipsa degentes stellas semper sint visuri tanquam fixas, iisdemque Firmamenti partibus annexas, id est, ut Astronomorum utar terminis , ut nulla in iis detegi queat parallaXis. Circa Stellarum itidem numerum considerandum , unam ean- ademque Stellam frequenter posse in diversis locis apparere propter 13i superficierum, radios ipsarum versus Terram resectentium, diversitatem : uti hic Stella A. apparet in linea T . ope radii Α α T. simulque in linea T s. interventu radii Α6s T. , sicuti multiplicanintur objecta, quae per diversa vitra, aliave transparentia Corpora, pluribus superficiebus instructa, cernuntur. Circa earum magnitudinem , considerandum ulterius , quod, etiamsi propter immensam sui distantiam multo minores debeant apparere, quam revera sunt; imo licet eadem de Causa plurimae e rundem nullo modo apparere debeant, & reliquae non appareant,
nisi in quantum plurium radii uniti firmamenti quod transeunt partem utcunque albicantem reddunt, similesque sunt Stellis , quas Astronomi Nubeculas vocant, aut magno coeli nostri Cingulo , quod Poetae Iunonis lacte dealbatum fingunt; quod tamen cas spectat quae minus distant, sufficit eas Soli praeter propter aequales supponere , ad statuendum quod illius magnitudinis apparere possint,
cujus maximae Mundi nostri videntur. Praeterquam enim quod generaliter quaevis corpora, vividiores in I 1 Ocum Diuitiam by Corale
83쪽
oculos intuentium mittentia radios, quam corpora ambientia, huic convenienter ipsis etiam majora appareant, & consequenter S&llae majores semper videri debeant, quam partes coeli magnitudine ipsis aequales, uti postea explicabo, superficies F. G. H. 1. similesque, in quibus radii refringuntur, eum in modum incurvari possunt, ut magnitudinem ipsarum multum adaugeant, quin etiam si tantum planae fuerint eam augent. Insuper admodum vero simile est, quod cum hae superficies sint in materia valde fluida, & quae moveri nunquam cessiat, semper debeant fluctuare, dc nonnihil undulare , ac consequenter Stellae, quas cernimus per illas, non minus quam n strae scintillantes apparere, ac veluti tremulae, hujusque tremoris ergo utcunque majores I sicuti imagini Lunae accidit in ripa lacus, cujus aqua non validc est commota, sed statu venti non nihil tantum
Ultimo fieri potest, ut tractu temporis hae superficies utcunque
immutentur, vel etiam ut nonnullae intra breve tempus admodum incurventur, licet illud tantum fiat occasione appropinquantis Com tae, utque hac ratione multae Stellae aliquantulum loco non item magnitudine videantur mutatae post longum temporis intervallum, vel etiam ratione magnitudinis, non autem respectu loci, vel etiam
ut nonnullae ex improvise apparere vel disparere incipiant, sicuti in
vero Mundo contingere videmus.
Quantum ad Planetas & Cometas in eodem coelo existentes in quo Sol est , cum constet tertii Elementi particulas ipsos constitue res adeo esse densas , eumve in modum invicem unitas, ut luminis actioni resistere possint, facile est percipere, ipsos ope radiorum a Sole ad illos delatorum, atque ab iisdem versus Terram reflex rum apparere; sicuti objecta opaca & obscura, quae in conclavi sunt, cerni ibidem possunt mediantibus radiis ab illuminante face illuc abi gatis, indeque ad inspectantium oculos redeuntibus. Et multo hae in parte potior est radiorum Solarium conditio, quam ardentis facis.
cum vis eorum conservetur , vel etiam magis magisque augeatur
pro ratione ejus quod a Sole recedunt, donec ad extimam superficiem devenerint ; cum omnis illius coeli materia illuc vergat, facise contra radii recedendo debiliores evadant, pro magnitudine superficierum sphaericarum quas illuminant, atque etiam paulo magis propter aeris quem transeunt resistentiam; quo fit, ut objecta facihuic vicina multo magis illustrentur, quam remotiora, atque inferiores Diqiligod by Corale
84쪽
riores Planetae pro eadem ratione non magis a Sole illuminati sint, quain superiores, neque etiam quam Cometae, qui citra omnem controversiam ab illo remotiores sunt. Simile quid in vero etiam Mundo obtinere experientia evincit,& tamen non credo, rationem ejus reddi posse, supposito lumen aliud quid esse in objectis, quam ejusmodi actionem aut dispositionem, qualem expotui. Acilonem dico , aut dispositionem ; o servato enim illo quod jam dedi demonstratum, quod vacuo exi- stente spatio, in quo Sol est, coeli ejusdem partes versus oculos spe-P Φης. S. Ehantium tenderent eadem ratione, quam cum ab illius materia im- ρ' pelluntur, & aequali serme cum impetu; percipi quidem poterit, haud opus esse, ut aliquam in se actionem habeat, neque etiam ut quid aliud sit, quis merum spatium, ut qualem ipsum videmus appareat, quod antea sorte pro Paradoxo haberetur. Caeterum horum Planetarum motus circa centrum scintillationis eorundem causa est, sed quae multo sit debilior, di aliter se habeat, quam Stellarum fixarum 3 cumque Luna illo motu careat, non scintillat.
85쪽
Pint. 3. Cometas quod speetat, qui non sunt in eo dem coelo , in quo P est Sol, illi nulla ratione tot radios versus Terram ablegare possitnt, quam si in hoc coelo existerent, quin etiam nequidem ctim in proincinctu sunt ad illud ingrediendum, neque consequenter ab hominibus conspici possunt, nisi sorsan utcunque, quando magnitudo eorum praeterordinaria est. Cujus ratio est , quod maxima pars radiorum versus ipsos ablegatorum huc & illuc dispergantur, de quasi dissipentur per restactionem quam patiuntur in ea Firmamenti parte, quam transeunt. Nam, Ex: Gr: , loco ejus quod Cometa CD. a Sole s. omnes illos reciperet radios, qui intercipiuntur inter lineas S C. SD. , & versus Terram illos reflecteret, qui sunt inter lineas C T. DT. , concipiendum Cometam EF. eos tantum a Sole radios recipere , qui sunt inter lineas S G E. , di S H F. , quia , dum multo facilius ab S. pergunt usque ad superficiem G H. , quae
pro parte quadam firmamenti habenda est, quam ulterius procedere possunt, permagna ibidem & valida radiorum debet esse resta cito foras, quo multi avertuntur, ne inde versus Cometam EF. Vergant 3 praeprimis cum superficies ista introrsum versus Solem incurvara sit, uti notum est ipsam debere incurvari, quando Cometa ipsam adpropinquat. Vel etiam si omnino plana, aut opposta ratione incurvata esset superficies, refractio maximam partem radiorum a Sole versus ipsam delatorum impediret, si non ad pergendum versus Cometam, saltem ne inde usque ad Terram redeant.
Uti, Ex: Gr: , supposito partem Firmamenti ΙΚ. partem esse sphaerae, cujus centrum sit in S., radii SKM. procedentes versus C metam LM. nullo modo ibidem incurvantur, sed illud compensatur, dum redeuntes versus Terram multum incurventur , adeo ut non nisi debiles admodum & perpauci illuc pervenire queant. Praeterea, cum illud evenire nequeat, nisi cum Cometa longe satis distat a coelo Solem continente, impedit quoque ejusdem distantia, quo minus tam multos ab illo recipiat radios, quam cum paratus est illud intrare. Et quantum ad radios quos ab illa Stella fixa recipit, quae est in centro illius coeli in quo ipse est, non magis illos versus Terram reflactere potest, quam Luna cum est nova illuc remittere Solis. Sed quod circa Cometas notatu magis dignum occurrit, est spe- nonnulli ap-Quod φ per
' P rtet culis radiorum refractio, quae passim causa est, quee AE pareant caudati, aut crines circum ipsos fulgentes. Diuili ed by Coosla
86쪽
87쪽
cipi facile poterit, si haec attendatur figura, in qua S. Sol est. C. Cometa. EB G. sphaera, quae, secvnclum illa quae ante dicta sunt, constat ex maximis, &omnium minime mobilibus secundi Elementi particulis, & D. A. orbita, quam motu annuo Terra describit;&concipiatur quod radii venientes a C. ad B. recta quidem pergantusque ad A. sed praeterea quoque incipiant in B. dispergi, & in alios plures radios subdividi, qui huc di illuc ab omni parte sese extendant; adeo ut eorum singuli tanto sint debiliores, quanto magis a medio B A., qui omnium praecipuus , & vividissimus est, deflectunt. Deinde etiam quod radius C E. cum pervenerit ad E. dispergatur, & dividatur in plures, uti ΕH. E Y. E S. Atque etiam quod CG. primario tendat a G. versus I., sed insuper quoque disper-Ratur versus S. & versus omnia spatia quae sunt inter GI. & GS. Tandemque omnes radios, qui inter hosce tres C E. C B. CG. Concipi possunt, plus aut minus de natura uniuscujusque horum reintinere, prout magis aut minus ipsi propinqui fuerint. Quibus adjici posset, ipsos nonnihil debere versus Solem incurvari, sed hoc ad propositum meum omnino necessarium non est , & frequenter multa praetereo , ut ea quae explico simpliciora , di faciliora essi
Supposita itaque hac refractione, manifestum est, cxistente Terin Ia in A., non tantum radium B A. hominibus in illa degentibus exinhibiturum corpus Cometae C. , sed etiam radios L A. Κ A. & similes, qui minus int vividi quam B A. in oculos ipsorum incidentes,
repraesentaturos Coronam, aut comam Luminis , in omnes partes
Circa ipsum aequaliter dispersam, uti videre est in I r. saltem, si satis fuerint vividi ut cerni queant, cujusmodi plerumque sunt radii venientes a Cometis, quos supposuimus valde magnos esse , non itidem qui procedunt a Planetis, neque ab ipsis Stellis fixis, quos multo minores imaginari oportet. Evidens quoque est, quod si Terra sit in M.& Cometa appareat interveniente radio C Κ M., ejusdem comam apparituram ope radii M, reliquorumque omnium qui tendunt versus M., adeo ut longius quam ante extendatur versus partem Soli oppositam, & minus aut nihil omnino versus eam, quae Solem respicit, uti videre est in ' PAErt. 2 2., qua ratione dum semper apparet, magis ' magisque in parte a Sole ' P ' aversa, pro ratione distantiae Terrae a puncto A. paulatim figuram comae amittit, & in oblongam caudam transmutatur, quam C
88쪽
meta post se trahit: uti existente Terra in D. radii Q D. V D. essicient ut apparitura sit similis 33. & Terra existente in o. radii Vo. EO. similesque eam veluti longiorem sunt exhibituri: tandemque ' si fuerit Terra in Y. non amplius videri poterit Cometa, . Ibid. . propter S ,lis interpositionem; verum radii UT. EY. similesque, 37. ejusdem caudam sub forma trabis , vel hastae ardentis adhuc exhi-Febunt, qualis est 4 . Et notandum quod cum etiam E B. G. non semper exacte sit rotunda, uti nec reliquae quas complectitur, uti facile judicari potest ex iis quae tradidimus, hasce caudas , vel φ Ibid 3. igneas trabes non semper praeciae rectas apparere , neque in eodem 3 33 Prorsus plano , in quo Sol est. Refractionem quod attinet quae horum omnium causa est, fateor eam esse naturae admodum peculiaris, & valde diversae ab omnibus illis, quae vulgo in aliis locis observantur, sed evidenter tamen patebit ipsam debere eo modo contingere, quem descripsi, si ' con- Parnsideretur globum H. propullum versus I. eo etiam propellere omnes 3'
89쪽
hisce inferiores, ad Κ. usque, hunc aurem , cum cingatur multis aliis minoribus, veluti q. l. 6. nullum nisi . adigere verius I. atque interim pellere q. versus L. & 6. versus M. & sic reliquos : ita ta- . tnen ut intermedium globulum s. multo effcacius propellat , quampriis . Ieliquos q. 6. similesque qui sunt versus latera. Ac eodem planei 36. modo globum N. Propulsum versus L. protrudere exiguos globulos
I. 2.3. unum versus L. alterum vorsus l. & alium versus M. Hoc
tamen cum discrimine , quod omnium essicacissimc impellat i . di non intermedium a. Et praeterea, quod parvi globuli I. r. a. &c. omnes simul ea ratione ab aliis globis N. H. P. impulsi invicen im rediant, ne eadem facilitate passisit vergere versus latera L. & M. quam versus medium I. adeo ut si totum illud spatium LIM parvis ejusmodi globulis esset repletum , actionis ipsorum radii diit ribuerentur eodem modo, scuti dixi Cometarum radiis accidere in orbita EB G. Quibus si objiciatur, inaequalitatem inter glabos N. H. P. &I. 2. intercedentem multo majorem esse illa, quam supposui intercedere inter secundi Elementi particulas, constituentes orbitam E B G. & inter eas, quae immediate ipsis subjacent versus Solem rrespondeo, aliam inde consequentiam elici non posse , quam quod in hac orbita EB G. tanta fieri nequeat refractio, quanta in illa quam constituunt globuli I. 2. 3. 6 &c. Verum quoniam magnitudine etiam inaequales sunt particulae secundi Elementi, immediate sub hac orbita EB G. constitutae, ut &ilhe, quae hisce inferiores sunt versus Solem, gradatim intenditur illa refractio , pro ratione quod
radii penetrant ulterius; adeo ut tanta quidem, vel etiam major possit esse restinio , ubi ad orbitam Terrae I Α F. pervenerint radii, quam actionis qua parvi globuli I. a. 3. .&c. impelluntur. Est enim admodum verosimile, secundi Elementi particulas quae sunt versius hanc Terrae DA F. orbitam non esse minus miles. si cum illis com- Parentur, quae sunt versus. sphaeram EB G quam sunt globuli I. 2.3. 4. &c. respectu aliorum globulorum N. P. H. P.
90쪽
C A P. I. De disserentia sensuum , ct rerum eos asscien
II. Euid in igne sit Ardere, Calefacere , Lucere. III. De disersitate, duratione, o causa motus, ut sede duritie ct Miditate eorporum , in quibus ille oc
IV. Suale de macuo judicium si ferendum : ct quam ob rationem sensus nostri quadam corpora non perci
piant. . V. Suatuor Elementa revocantur ad trιa, addita eorum
exflicatione, se probatione. VI. Novi Mundi descriptio, qui cognitu maxime facilis es; nihilominus tamen illi in quo degimus dis ius ivet etiam similis ehaos, quod Poeta finxerunt praces
VII. ΔΤuibus legibus, quibuΟe modis Mundi hujus paries ex chao, ex confusione se chao, in qua fuerant, extricata 't. VIII. Eua ratione in Mundo ante descripto Sol σStella generentur. IX. De Cometarnm , Planetarumque Origine , Motu,
reliqui ue Proprietatibus in genere; o de Cometis in specie. X. Expositio Planetarum , praeprimis Terra at Me