장음표시 사용
391쪽
beatificum sine operatione, tum etiaquia in istis non distinguitur non beatus,puta dormiens, a beato, sicut nec in essentia & potentia, taee quia nullum horum habet rationem optimi; actus enim caeteris paribus,melior est specie & habitu, quia ista ordinantur ad ipsum. De delectatione vero Postea dicetur, quod in ipsa beatitudo non consistat., Conclusio quinta; qua praecedens
magis roboratur. Beatitudo non consistit in illapsu Dei in essentiam creatu vrae intellectualis, quo illi illabitur intime δc praesentialiter .Conclusio haec est contra Henricum, oppostum afferentem ubi supra quae eκ praecedenti manifeste sequitur, nam si beatitudo in operatione consistit; ergo non in illo illapsu Dei ad creaturum, sed p Iius in operatione circa ipsum beatificatur . Sed probatur Conclusio rationibus proprijs. Primo sic, illapsus essentiae Diuinae in eisentiam creat rae,eκ quo incipit esse ,est semper uniformis essentia creaturae manente; ergo si in tali illapsu consistit beatitudo,
erit utiq; creatura intellectualis semis per beata,ex quo habet esse.Sed consequens est manifestissime falsum; ergo beatitudo non consistit in illo illa-Psu. Praeterea quia creatura de non beata fieret talis absq; sui mutatione,& uniformiter se haberet,quod implicati si igitur de nouo fit beata, Scin latuuergo aliquas nouus essectus camsatur a Deo in eius ementia, qui est formaliter beatitudo eius; tunc sic, vel ille effectus est in effetitia creatur , ut
distinguitur a Potctia,vel est in potentia: si primum; ergo ille effectus erit actus primus, at per nullam actum primum distinc uni a secundo,potest cieatura intellectualis attIngere immediate essentiam diuinam; ergo in eo non consistit beatitudo formalis
eius. Minor Pate quia non coniungitur Deo immediate, ut perfectivo ultimo extrinseco nisi per actum secundum, & operationem. Praeterea nihil proprie mutatur, nisi nouum aliquid sibi inhaereat formaliter: sed beatus cum primo beatificatur, mutatur, quia aliter se habet nunc quam prius, transitque de miseria ad beatit udine; ergo mutatur per forma in inhaerentem: led quomodocumque diruina e D sentia illabatur creatulae numquam
est nec potest eme forma us, ergo portet, quod aliquid aliud insit de nouo creaturae quo fornialiter sit beata. Item illapsus diu me essentiae in essentiam creaturae intellectualis est prior natur a quacumque operatione, quia fit secundum actum aliquem primist, vel quia scut e sentia, quae est actu Primus, est prior natura sua operatio ne, ita illapsus diuinae essentiae in ipsa essentiam creaturae, est prior illapsu in operationem,quia sicut essentia ad operationem,ita illapsu in essentiam ad illa plum in operatione, quia prius natura potest en absque posteriore, absque ulla repugnantia absolutas ergo si in illo illapsu beatitudo creaturae consistit, non operans, sed Gel habens
ut dormiens, potest esse ementialiter beatus. Item beatitudo Dei non consistit completiue in identitate beatificabili ad obiectu in beatifidam, ergo neque beatitudo creatulae consistit maliqua identitate, vel intraneitate obiecti beatifici per illa pium in creatura
beati ficabilem. Probatur antecedens, quia ultra illam identitatem requiritur operatio,aliter Deus non operans,
ct habens se ut dormiens. poset effebeatus, quod omnium Philosophoru
392쪽
consensui oppenitur. Consequentia probatur, quia sibi ultra identitatem requiritur operatio, multo magis hic ultra illapsum, qui nullo modo illi idelitati aequari potest.Tandem creatura est beata proportionaliter aliquo modo illi, quo Deus est beatust sed Deus non est beatus praecise per hoc, i est
idem sibi,sed per hoc, quod est intelligens &volens se tanquam obiectum, alioquin ex hoe,quod beatus non potset inferri, quod esset intelligens,quia si non haberet intellectu adhuc effetidem sibi ergo nec creatura est beata Per hoc,quod diuina essentia est ei intima praesens, sed per intellectionem& volitionem,qua ipsum intelligit de vult. Praeterea beatitudo formaliter perficit beatum, sed essentia diuina per suum illapsum in naturam intellectualem eam non perficit sor maliter, sed tantum sicut aliqua caula eκ- trinseca, si vero illabitur potentiae, perficit eam tanquam cauta eκtrin lecavi obiectum, & perficit eam formaliter per forma causatam, quae est operatio attingetis eam ut obiectum; ergo beatitudo sor malis creaturae intehlectualis non consistit in illapsu Dei in essentiam eius,sed in operationem EX hoc sequitur, hanc propositionem esse falsam,essientia diuina prin cipalius perficit essentiam quanspo tentiam, si sermo si de persectione formaliter. s vero sit sermo de perficere qualitercumque informando, vel alio quouis modo, non cocluditur propositum . quod beatitudo sit princi-Palius in essentia, quia illud perficere pertinet ad actum primum, quod non est perficere beatificum,quod adactum secundum pertinet. Praeterea negari potest,quod Deitas persectius perficit essentiam quam potentiam,
quia illapsus in essentiam est commisnis Sc generalis omni crea turde. licet unicuique proportionaliter secudum
gradum entitatis suae r at ille illapsus. qui est essentiae diuinae ut obiecti, inpotentiam est specialis naturae nobilissimae, ut nobilior illo communi, qui est in essentiam, licet ille communis in essentia ad esse si principalius esse tiae,quam potentiae, sicut Sc ipsum ense est plincipalius ipsius essentiae, qua potentiae;itaque illapsus in essentiam quia est ad esse,est principalior quam illapsus in pote imam , etiam ad esse, caeterum illapsus essentiae diuinae inpotentiam intellectualem in ratione obiecti beatifici attingibilis per operationem eiusdem potentiae.Pet hoc soluitur argumentum primum postum pro opinione Henrici; vel si tibi non placet solutio haec, dic, quod primus illapsus est persectior absolute,sed noest beatificus, secl alius illapsus minus perfectust Eκemplum est in illapsu Verbi per unionem hypostaticam, qui est omnium persectissimus, non est tamen beatificus,quia illapsus beatificus diuinae essentiae in natura utellectualem non est illapsus in essentiavi e sentia est,sed est essentiae diuinae, ut obiecti beatifici,in eam vi attingentem ipsam,ut obiectum, attingit aute princ ipalius per potentiam.
Colligitur secundo, quod si alia est
perfectio essentiae,& alia potentiae,de quod illa sit persectior ista,non proinde sequitur, ut beatitudo principalis consistat in illapsu Dei in essentiam quam in potentia, quia ille pertinet
ad actum primum,in quo non consistit coniunctio naturae cuin obiecto nobilissimo eκtrinsecoaed in actu secundo, &conseqirenter beatitudo noest in illo illapsu primo Dei adesse tia ma
393쪽
sentiam, sed in illapsu ad potentiam
in ratione obiecti beatifici. Sequitur tertio, quod potetia principalius ac prius recipit beatitudinem quam essentia,aninissue potentia re
ipsa distuaguatur ab essentia, si u e sit
eadem realiter formaliter, tamen sit disiuncta,quia circumscripta potentia
per possibile vel impol sibile, essentia
nullo modo reciperet beatitudinem, qua tamen potentia reciperet circu-
scripta essentia per pol sibile uelim. possibile, quia beatitudo est operatio, cuius immediatu susceptiuum est ipsa Potentia; ergo potentia principalis recipit beatitudinem , dc consequenter principalius beatitudo perficit Potentiam qua essentiam ι conclude ergo, quod beatitudo non potest consistere in illapsu Dei ad animam, quouis modo ei ante operationem uniatur; quia huiusnodi illapsus S umo,etsi medio effectu reali fimi, praecedunt beati. tudinem formalem, quae non nisi in operatione consistit. Quaecumque ergo unio Dei ad animam operatione eius praecedens, non est formalis beatitudo hominis, sed praesupponitur ad
eam, quia formalis beatitudo est obiecti beatifici assecutio, quae per illam unione in non fit, nec per quamcuq; Drificatione in essentiae, per quodcuque supernaturale donum , si huiusmodi Dei ficatio operationem Praec dat,sicut re vera praecederet, quia sicut essentia praecedit, potentiam,ita Dei ficatio ea entiae Dei ficatione potc-tiae,a qua immediate oritur operatio;& sicut esse praecedit operariyta Dei ficatio essentiae praecedit naturq ordine DPeratione potentiae, ergo beatitudos malis non potest cons sterem illa Dei ficatione dc unioneDei cu essentia Praecedente operatione Potentiae;vnitur ergo reali unione diuina essentia citata nostra, cu fit beata media gratia& lumine gloret,sed in illa unione nocosistit beatitud , nostra formalix, sedi operat one sequenti intellectus, vel volutatis. Et cofirmatur , qaaia nolita
quada propesione est beata ad id,quo Deusest beatu sed Deus no est beatus in unione suae essentiae cu intellectu, sed per intellectionem & delectati
nem suae essentiae;ergo nec a nuria nostra erit beata illa unione , sed prorsus visione & stultione essetiae. Un de hec nostra formalis beatitudo essentialiter non consistit in habitu, nec in aliquo, quod rationem actus primi habeat,sed in solo actu secudo,licet prae lupponat habitum Sc actum primu . Sed ob icies sorsitan, potentia intellectivam creaturae esse accidens, accosequenter non posse in ea subiici operationem, quia accidens non accidie accidenti, eκ Aristotele A. Metaph.at essentia seclusa potentia, posset aliqd accidens,saltem mediatu recipere ergo,&c. Respondet Scotus negando, Potentiam esse accidens, cum sit iderealiter intellectuali essentiae creatu
rae , sed admisso , quod accidens sit, negat accidens non posse sub ipi in accidente, quia iuxta Avicen. ueloκ& tardum iunt passiones motus: dc rectu&curuu sunt passiones lineae rilla vero subiectantur in motu, ista in linea, cum utrumq; lubiectum sit accidensin proprietates,nuae in secudo modo de accidentita affirmatur, sunt eoria accidetia,& in ipsis subiectita;ergo accide unu pin alterius esse subiecta. Ad Arist. dicit Scotus, ipsus dictae κpositione idigere, .naestintelligedus Arist. I si a duo accidentia accidui eide subiecto, ideo unum accidit auteri, quia tuc ita super ficiens accideret albe
394쪽
albedini sicut albedo superficiet; est ergo intelligendus Aristoteles non de
accidetibuo ordinatis , quorum unum
est ratio recipiendi aliua . sed de accidentibus disparatis,sicut ipse eκemplificat, ut album & musicum, quorum
Conclusio Sexta.Quamuis beatitudo formalis habitum praelupponat secundum potentiam Dei ordinariam, non tamen consistit essentialiter in il .lo, sed in operatione. Probatur, quia habitu quocuq; sublato, visone Dei,& amore positis in intellectu & vo.
Iuntate creatis, ponitur beatitudo, igitur habitus non est de essentia beatitudmis. Praeterea beatitudo formalis
est sorinaliter ipsa adeptio Sc consequutio sumi boni: sed habitus etia ut habet adiunctum actu, no est formaliter i alis adeptio, sed tantum efficienter, quia est principium effectivum actus,qui est adeptio ; erso beatitudo
formalis non consistit in habitu, sed in operatione sola, perquam solum natura intellectualis coniungitur immediate ultimo fini, ac summo bono. Septima Conclusio. Operatio, nqua consistit nostra formalis beatitudo, est aliquid creatum , ct verum ac- , cidens inhaerens animet beatae,& multiplicatum secundum pluralitatem subiector uin, quae ab ea dicuntur beata. Probatur primo, quia illa operatio,
qua beat incamur formaliter, vel est creata, vel increata ; non est increata,
quia impossibile est lectula unione hypostatica,qd operatione diuina formaliter mens nostra sit beata: sed inter intellectum nostrum,& visionem
dc amorem increatum,non est talis v-nio ; ergo nullo modo dici potest formaliter beatus per visionem, seu ope. rationem increatam ι ergo necessario illa operatio est creata inhaerens anumae creatae. Et confirmatur,quia ope.
ratio , quae est beatitudo formalis animae nostr . debent ei esse intrinseca Per modum operationis. Sed actus, qui est in Deo, non potest esse intrinsecus animae; ergo nec potest esse se malis beatitudo eius. Probatur minor, quia actus non potest esse intrinsecus Per modum operationis, nisi auctae Per identitatem, scut in Deo actus se cudus est idem Deo per inherentiam, sicut accidentia dicuntur hoc modo intrinseca subiecto, cui insunt: sed actus increatus non potest ijs modis esse intrinsecus animae nostrae;ergo nec potest esse set malis eius beatitudo; ergo necessatio beatitudo sol malis debet esse quid creatum, Sc cum non sit substantia, erit nece Tario accidens. Minor patet, quia non potest dici senus actus esse idem anime nostrq, nec ei vi accidens inhaerere.
Octaua Conclusio. Non est de intrinseca ratione beatitudinis nostrae formatis,ut sita mente nostra efficienter. Probatur,quia si seclusa omni simili efficientia causaretur in mente no stra illa formalis beatitudo absque dabio esset per ea in formaliter beata, quia operationes immanentes sunt qualitates productae peractiones potentiarum, quarum sunt termini,ut in prima Part.Ostendimus. Vnde ita b ne essem set maliter vidensis Deus in oculo meo teloio visone pulcri causaret, ac si talis visioc stet efficienter amen oculo, non emin videtes sumus,
quia visonem ei fici inus, sed quia
eam recipimus; unde intellectus noster possib iis non est intelligens, inquantum Producens intellectionem, sed in quantum eam recipit, qua recepta intelligere & operari dicitur. Duilired by Corale
395쪽
Ad argumenta, quibus opinio Hen. . rici fundabatur.
dimus in probationibus ad viii. mam conclusionem,& eκ supra notatis satis pater.
Ad secundum dicit Scotus, quod potest ad oppositum adduci,& eκ eo probari, quod beatitudo immediate pei ficit potentiam,quia gratia immediate perficit potentiam,& non essentiam, quia forma nulla perficit aliquid illimitatum & indifferes, ad pluraque praecise perficit i psum ac si esset
determinatum ad alterum illorum:
sed si anima esset tantum intellectus, non posset perfici gratia,quia etsi posset habere actum, no tamen ille esset gratus Sc acceptus; si tamen esset anima sola voluntas,posset perfici gratia,& si per impossibile haberet actum, habet et actum gratum; ergo signum est euidentissim uin, quo d gratia Potius est in voluntate quam in animae essentia, si quidem gratia ipsa in perficit in ordine solum adactum voluntatis elicitum vel imperatum, ut
sic; ergo gloria & beatitudo erit in potentia animae immediate, non in e
sentia, sicut & ipsa gratia. Ad tettium dico, habere vim conintra eos,qui potentias re ipsa distinctas abessentia naturae intellectualiscon .
stituunt,non vero contra me, quia cas
reipsa idem esse affero cum ea. Ad quartum dico, quod recreatio inverso ordine & contrario fit ei, quo fit creatio, i ta creatione enim quod primo acc: pit esse, est rei natura, deinde
eius Potentiae, in recreatione vero seu in regeneratione per gratia & beatitudinem formalem,prius potentiae recreantur,quia gratia Sc gloria prius inpotent ijs quam in essentia recipiunturi & ex potentia redundat in e sn
Si vero obi jcias, esse redundare essentia in potentias,&consequenter debere beatitudinem redundate abessentia in potentias,quia naturalis ordo exposcit, ut redudantia fiua priori in posterius,& non e contra. Respodeo, hil prohibere, quod aliquid respectu eiusdem in ptius, & posterius, alio & alio modo, ex eo modo, quo prius est eκ ipso in posterius, potest aliqua redundantia fieri alicuius rei sibi propriae; sicut licet esse tedundet in
calorem a substantia ignis, tamen calere Econuerso conuenit substantiae a calore. sta in proposito, licet eme,redundet in potentiam ab ipsa essentia, tamen actus secundus, qui primo conuenit Potentiae,redundabit ab ipsa inementiam, & ita quantum ad perficia stu secundo,in quo beatitudo sermalis cotisistit,est prior potentia qua messe otia,& sic tanquam a priori fit redudantia in posterius. Ad quintum dico, quod beatitudo
non consistit in illapsu diuinae essentiae in ementiam naturae intellectualis, qui est praesentia intima essentiae adesentiam, sed in illapsu in ratione obiecti beatificantis, qui primo est in
Potentia,ex qua,ut paulo ante dicebamus, redundat in elentiam. Ad idem sub alia Arma positum dico,ad maiorem,quod non cori sistit beatitudo in possessione quacumque diuinae es. lentiae,sed ut obieeti beatifici, non se autem habetur per illapsum in essen. tiam,sed in potentiam, per cuius ope. rationem solum attingitur cliuina eL sentia, in ratione obiecti beatisci. Necessentia diuina perficit ut forma effeta. Diqitigod by GO le
396쪽
essentiam, cui illabitur, quod tamen ad beatitudinem formalem est necessarium, quia beatitudo est Arma formaliter, dc summepe ficiens natura, cuius est; quod deessentia diurna respectu creaturae haud quamquam dici potest,sed hoc diximus supra. Εκ ijs colige, beatitudinem esse
perfectione secundam rei, non primam , quia res persectior im prima persectionem, potest esse alijs imperfectioribus miserior, ut patet de Lucifero: Haec autem persectio secunda bene exprim itur per hoc, quod est bene esse, quia per ipsam beato est sim . Plicitet bene. Praeterea est perfectio secunda, quia bene esse praesupponit bonitatem alicuius, cui bene sit,in persectionibus autem secundis est ordo sicuti primis, ita φ aliqua est ultima circa quam res, cuius pote stesse, est imperiacta priuatioile, quia nata est
eam habere, & ea caret ; quod si perfectio habita sit ultima rei pectu rei, cuius est,sed no simpliciter, tuc res est
impersecta negative, dc non Privati- ire, quia eam non habet,nec eam nata est lixe attenta eius natura pr pria.
Cum dicimus,beatitudinem esse persectionem ultimam, intelligimus vltimam simpliciter in suo genere, Lm genere Persectioinum Mimalium secundarum. EXemplo res declaratur, aratura non intellictu alis, sed sensit ua,nata est hie perfectionem suam lecundam leti sitiuam,quae in o De ratione & sensatione persecti sensibili S c sistit,quae est ultima eius perfectio,NO quidem ultima simpliciter qui. I daturalia ea ulterior, ut perfectio secundarei intellectualis . quam si non habet
natura non intellectualis, est impersecta nefatiue,non vero Privatiue,quia
non est nata habere illam Persccti nem; unde beatitudo dicit persectis
ne in secundam, eκcludentem impersectionem priuatiuam & negit tuam, tanquam perfectio secula d. iuprema saltem in genere tuo, quali 3bua, est
beato perfecte bene, & ea non habita,non est sibi perfecte bene , sed imis perfecte prius inie; led si res h mc perfectionem non habet, Dec potest habere, non est sibi pei ficte bene, sed imperfecte negative. Est etiam haec perfectio secunda, per quam est periecte bene beato,& perquam lolum
attingitur bonum persectum imme diate, seu beatitudinem obiectivam , quae est Deus. Ad argumenta in priseipio aris Dcuis potia.
do est duplex: alia obtestu a, lia formalis. Ptima,qest Deus;est ea mnalis ommurem, disic est causa creaturae beatae & eius beatitudinis sermalis, sed non e si sermo hic de fine ut causa, sed de fine pro perfectione vltima,ad quam res ordinatur; vel pro optimo, In quo res vltimate quieicit per suam operationem . Deus Optiamus Maximus est finis omnium vecausa finalis,& hoc inquit Scotus in A. d. 69. quaest. 8. in resposione ad vitiamum Principale, non aliter, nisi proin Pter quam amatet sunt res, Deus enim omnia Producit propter se ipsum,sed non omnia producit ad se, ut ad fine immediatum attingendum per ope.
rationem, sic enim lolius creaturae intellectualis est finis.Beatitudo formalis est ultim a Sc O. 1 tima operatio crea turae intellectualis, qua ultunate in
ptuno Sc supremo bono quiescit,quaeque est finis formalis dc quo,creatum beatae Disiti eo by Gorale
397쪽
beata . sed ultimate finis qui, ad que
ordinatur beatitudo formalis . est Deus, qui est causa etiam finalis beatitudini . formalis; Nec beatitudo strinalis est in aliquo genere causa substantiae, vel potentis beatificabilis, sed inter perfectiones accidentales , quae insunt cretaturae, dicitur finis non sumptus pro causa, sed pro
Ultimo, Soptimo, quo attingitur finis graria cuius, qui est Deus nec requiritur , quod beatitudo formalis si ablolute sersectior, ac nobilius ens
quam res, cuius est . quia su Nia Aristotelem leptimo Metaphys.c.quarto, substantia est magis ens quolibet accidente. Eκ quo cui denti consequentia infertur, Angelum esse nobiliorem ratione suae essentiae ac persectiorem sua beatitudine; ergo none si inconueniens, quod aliqua Persectio, quae est actus primus substantiae intellectualis creatae, sit verior persectio , ac in se nobilior quam beatitudo, esset tamen inconueniens, quod
aliqua perfectio secunda st perfectior ea, unde beatitudo inter pei&ctiones secundas est nobili isima perfectio secunda , sed quacumque se cunda est aliqua prima simpliciter nobilior in creaturis, unde secunda, dc Prima sui it realiter distinctae. Sed obiicies, unaquaeque res est propter suam operationem;ergon Peratio est persectiόr re, cuius est, sicut
finis est pers ctior ijs, quae sunt ad finem . Respondeo,bifariam posse intelligi rem esse propter sua in operationemr Pruno sicut Propter retia, quae est eius finis, Sc sic est falsum Secundo, tanquam Propter Propriucon 'lementum ,&sic est verum, ita quod unumquodque , habens operationem esse Propter operationem, Con. trou. Para IIII.
nihil aliud est, quam esse propter se
ipsum in actu copleto &persecto. Vel δicendum secundum D. Thomam in Α.d stinct. 49. quod accidens consideratum iecundum quod inhaeret subiecto, est imperfectius substantia, sed cons deratum in ordine ad eκtrinlecum, dc quate laus xem cum no
biliori se coniungit, potest dici Persectius substantia.. Ad secundum dico, quod coniunctio adium mum bonum potest acci 'di bifariam: Primo formaliter, de sic est relatio quaed a nar Secundo fundamentaliter pro Perfectione, quae est ratio coniunctionis, & in qua fundatur coniunctionis relatio. Pr,mo modo verum est, quod coniunctio est quaedam relatio, sed in ea non consistit beatitudo nostra formalis , sed in coniunctione secundo modo, quae est perfectio ultima, quae summo bono coniungitur: iPla autem operatio est, qua formaliter coniungimur dc unimur Deo , nec alia virio est ibi inquirenda; est etiam illa operatio en istis quaedam abssoluta, nec dicit quidditati uetei pectum , liscet bene sit sbi consul, si ii alas r spectus attigentiae ad obiectum beatificum, sine quo nulla potentia esse porcst, quia est ideius bi secundum
rem . Nec cum dicimus, beatit dinem in operatione cotis stere, volumus alserere, qMons st it in act ire de genere actionis, quia haec non est sinpliciter perfecto agentis, 'gnis enim ignem producens non est i emsectior quam si nihil produceret, sed intelligimus operat onem, S ae est actus vltimas pcaetitiae, sic quaedam quatitas, sicut inimina parte late dis Autius,in Corroneis a de uel bo metis. Ad teluum dico, Q beatus Operas
398쪽
sua operatione, quae est beatitudo perficitur. Cum vero dicis, nullum agens sua actione perficitur; dic id verum esse de actione, quae est de genere actranis, falsum autem de actione,quae est de genere qualitatis, cuiusmodi sunt actiones immanentes, ut intellectio, & volitio , quae su iat vltiint actus Potentiarum, Sc quamuis agens ut sic, actione de genere actio. ms non perficiatur,tamen rio est incoue mens, quod per terminum suae actionis perfectius reddatur, quando illam in se recipit ut actum ultimum suae potentiae,sic intellectus perficitur per intellectionem, quam P ducit,& visus per visionem, quod non accidit , quia essectus Productus non m
net in agente. Nee eXly sequitur Mgens ut agens mutari, quia ibi non est mutatio de non agente in agens, sed de non operante in operans; nec quatenus est causa activa operationis mutatur . sed quatenus est potentia receptiua eius; nec inconuenit eandem potentiam secundu reense activam & receptiuam, respectu eiusdein effectus, diuersis tamen rationibus, non enim quatenus acti est receptiua,nec e contra. Sed hie aduerte,qi ago quatenus agens est, non
mutatur Proprie, quia eisi actio si in
agete,non tanen res acta Scter unus actionis, per cuius receptionem smium poterat mutari; & ideo cum de
non agente fit agens, causa aliqua eo solo mutari non dicitur, bene tamen cum de non operante fit operans. quia vere recipit sor mam peractio.
nem productam, quae est ipsa ope
ratio cum vero diciIur in argumento, quod beatus non potest esse causa activa suae beatitudinis, dico, esse falsam, nam dc int luctabcst causa
activa visionis beati ficae, quia beati ficatur, & voluntas fruitionis, quia perficitur, nec id aliquod inconumniens reputari debet, quia per hoc non asseritur ipsum modum esse totalem suae beatitudinis causam, sed partialem, quia a potentia dc obiecto patitur notitia praecedente lum ne gloriae in intellectu, &charitavi
te in voluntate ,dc Deo Promouente. Ad quartum. concedo maiorem,
sed nego minorem, immo actus est simpliciter persectior habitu; tum in ratione persectionis fio alis, ad qua habitus ordinatur, di qua immedi lius attingitur obiectum finale :tum etiam in ratione perfectionis Memalis, quia tanta persectio non posset competere habitui tali in fur
mo, quanta actui in summo . Nec
luc impedit, quod habitus sit causa actus, quia non e st causa totalis, sed partialis, quae eis aequivoca sit, potest esse suo effectu imperfectior. Cuvero dicitur, quod habitus e st diuturnior actu; dico, quod in proposito actus beatificus est aeque diuturnus habitu , & eκ parte potentiae, Seeκ Parte obiecti, &eκ causa ipsius
An intelis Fussit nobilior potentia
PArs affirmativa probatur, primoγquia illa potentia est perfectior ac nobilior, cuius obiectu e st stuplici us, abstractius,& immaterialius: sed obiectam intellectus est huiusmodi, re
spectu obiecti voluntatis ; ergo est nobilior potentia. Probo minorem, nam cstera sunt manifesta,nuiacbi ctum intellectus est verum, Obiecturo
399쪽
voluntatis est bonum r sed verum est simpliciu abstractius, & immaterialius quam bonum, ut de se patet;ergo&caer.Et confirmatur, quia ratio emis praecise aecepta est nobilior quacunq; ratione supra dicta,praecise accepta,si cui ratio subiecti eli nobilior gatione
passionis, ergo quod sis laquam γω cistissimo est propinquius , illud est perfectius,sed verum est propinquius
enti sic accepto, quam bonum, est enim verum prior passio entis, quam
bonum; igitur Mael. Secundo, illa potentia est nobilioreuius habitus Perfectius disponens adactum est nobili sed aliquis habitus intellectus est nobilior qu icunq; habitu voluntatis, quia secundum Philosophum 1 . Metaph. iapientia est nobilissimus habitus; Sc idem dicit s. isthic. quae est in ualeslectu,nobilior auth abitus uoluntatis,fecundam rudem
Philosophum,est iustitia, vel amicina, quae sunt etiam, secundum Philoso. phum, inferiores sapientia; igitur in rellectus est perfectior Potentia quam
Tertio, actus intellectus est nobi .lior actu voluntatis; ergo similiter intellectus est voluntate perfectior,quia sicut actus ad actum, ita potentia ad potentiam se habet. Probo antec dens, tum quia actus intellectus non dependet ab actu voluntatis; sed e co-
uerlo; tum etiam quia actus intellectus est regula & mensura aetus voluntaintis; Ic tandem quia actus intellectus est causa aequivoca actus voluntatis igitur &caei. Et confirmatur,quia pertectius est, quod in persectione minus
dependet , quia dependere imperfectionem dicit, sed actus intellectus node pendeta voluntate, sed e conue
se; ergo actus intellectus est Perfectior. Quarto,actus intellectus est purior,
quia nullam impuritatem contrahit ab obiecto, intelligere enim malum, non est malum, sed actus voluntatis impuritatem cotrahit ab obiecto,quia velle malum, malu est dc praeter hoe est alia impuritas in volitione,quia estinotus ad rem in se, non veru intellectio,imo est motus rei ad animam,eκ primo de Anima,& 6. Metaph. veru& falsum sunt in anima, bonum vem& malum,in rebus eκtra ergo; actus intellectus est nobilior actu voluntatis. Ultimo probatur auctoritatibus Aristotclis. Prima est i o. Ethicivbi ait, quod intest ectus est optima potetia.Secunda est primo Polit. ubi asserit,intes lectum principari appetitui,tanquam sciens dc habens rationem , & qua ratione imperatur ap petitui sensitivo, eadem appetitui intellectivo, qui est
voluntas, quia voluntas est non icies. nec rationem habens , imo caeca; igi
In hae quaestione duplex est oppo
sita sententa. Prima S.Thomae l.p.q. 7a .art. asserentis,intellectum esse altiorem Sc persectiorem potentiam uoluntate idem tenet ibidem Caietanus&discipuli S. Th. Secunda sententia est opposita,& est Scoti m 4.d. 99.q. 4. Expositio opimonis S.Thoma,
PRO intelligentia opinionis D. .
obserua eκ eodem ubi supra,* n inetia aliculus ad alterum potest dupliciter attendi:Primo simpliciter. i secundum se, dc propriam naturam &rationem sermalem. Secundo secumdum,quid seu in ordine ad alterii, K-ma eminentia dicitur simpliciter talis, quia attenditur secundum prima rei persectionem & essentialem ratione Z a eius: issilired by Coosla
400쪽
eius: secunda vero dicitur secundum quid, quia est veluti eius perfectio secunda & accidentalis, conueniens rei ex ordine ad alterum. Per primam estres simpliciter talis,quia per sua essentiam 3c naturam rei congruit secunda
vero est secundu quid, quia praesupponit priorem,& ex comparatione ad alteru competit re i,prius vero res est ad se, quam ordinem ad alterum habeat.
Hoc posito,opinio D.Th. sequentibus
conclusionibus continetur. Prima conclusio. Intellectus scd in suam naturam Scionem cosideratus, est potentia altior,ac eminetior,&no bilior voluntate.Probatur, obiectu intelle laus est simpliciter nobilius obiecto voluntatis;ergo intellectus est simpliciter nobilior potentia qua voluntas. Patet consequentia, quia propria rro potentiae est scdm ordinem ad obiectum; ergo illa potentia erit nobilior scd in sedc simpliciter, q respicit nobilius obiectu .Probatur antecedes, quia est si inplicius & magis absolutu. qd patet, quia obiectu intellectus est ipsa toboni, est obiectu voluntatis, constat aut eqd to si inpliciorct absolutior, est eo,cuius est. Coclusio haec lut se argumenta in Principio qstionis posita.
Secunda conclusio. Voluntas i iterinadu est nobilior scdm quid, intellectu.
Prob Etur, ob: ectum volutaris Iutarduinuenitur in altiori ac nobiliori, tu i sit obii ta intellectus; ergo ubi untasaecudii quid eli nobilior intellecta.Consequentia probatur, ea hoc est esse nobilius linquid, esse. s. nobilius exco paratione ad alterum; Antecedens Ebatur, gi obiecta voluntatis est in Teb: obiecta vero intellectus est in aia , tum si a actio volatatis terminatur ad res in te, actio vero intellectus ad re concepta: at es, In qua bonu amatur, anter du est altior anima, ut Deus,interdu vero inferior, Vt creatura corporalis; & ideo Per coparatione ad tale re voluntas e staltior m tellectu: ἀ a vero re in qua est bonu, est in serior anima, tunc xt e X coparatione ad tale re intellectus est altior potentia g voluntas, unde melior est amor Dei, quam cognitio, e con trario autem melior eli cognitio rerum corporalium quam amor,simpliciter tu intellectus est nobilior quam uolutas..Haec de opinione D. TlaoniaeqExplanatio opinιonis Scora.
PRP intelligen tia opinionis D. subtilis,obserua primo, ut ut ipse doceti i t. d. obiectu nostri intellectus est ens non sub rone ueri,sed sub rone comunissima entis realis. Probatur,sia obiectu habitus naturaliscr non piecedit obiectu potentiae: sed primu obiectu Metapbysicae,q est habitus intelletilus sestons sub tone entis,qd est prius
uaturaliter uero; ergo ens sub roue ueri non est obiectu intellectus , turic. n.
obiectu habitus*rscederet obiectum Pntequae, naturali ordit i aduerta tur; na habitus potentiae si adaquetur Potentiae, de thabere idem obiecta sub ea dein ratione; si uero respicit aliquid contentu subeo, necesse est,ut illud sub ea raticine respiciati, sub qua ratione obiecti ipsius pate uuae respitore ι si igitura Metaphysica, quae listi tus est intellectus, respicit ens sub ra' One entis, non potest intellectus subratioue posteriori illud respicere,qualis est ratio veri. Praeterea quia ratio veri non est ratio . entis quid dita tiua; e
go quid quid iub ratione veri intelliingitur,no intelligitur sub ratione qui Gditativa, sed accidentali, cui ratio quid ditativa lupponitur, quae est ratio en in I ergo res prius est uitelligibilis lub ratione entis quam sub ratione veri,