장음표시 사용
411쪽
ruptio est prior 6c purior: sed corruptio volitionis est talis, quia malum uelle per te est malum, non sc intelligere malum; ergo volitio est purior actu intellectus I ergo ratio illa potius prome quam pro aduersariis concludit. Praeterea ratio non corrumperet bene velle malum ad intelligere absolute,sed ad intelligere talium, &tunc sicut velle corruptum est malum voluntatis, ita intelligere falsum est malum intellectus: quocirca eκ hac parte voluntatis non est impurior Mctu intellectus. Praeterea quia circa quodcumque obiectum potentiae voluntas habere bonum actum bene intelligere, malum e ira odiendum ,&ita actus voluntatis est ita purior, sicut actus intellectus. Cum vero dicis, qd ille actus est impurior , qui ex impuritate olbiecti redditur impurius sicut se habet actus voluntatis, quia ex impuritate obiecti impuritatem contrahit,non sic actus intellectus. Rei pondeo, quod actus intellectus est talis, quod necessario est falsus ex eo,quod est salsi obiecti, actus vero voluntatis No est impurior,id est, malus,quia est obiecti mali praecise,nis concomitan
Quod si dicas,actum voluntatis esse impuru eκ obiecti impuritate malitiae,non sc actum intellectus;eκ hoc nihil habes pro te, quia eX hoc posses etiam concludere actum sensus esse nobiliorem actu voluntatis, quia sic est minus impurus,immo actum semius, aeque concludes, esse minus impurum, qui nullo modo malitia morali affici potest. Cum vero dicis, volitio.
nem esse motum in rem, intellectio nem vero non ita, sed motu in rei in
animam δε hoc eX Aristotele . Resp5det Scotus,eκ hac parte concludi posse, actum voluntatis esse nobiliorem actu intellectus, quia coniungit m tum rei in se,actus vero intellectus nonisi tet,ut est in cognoscente.
An beatitudo consistar ex pluribus
I Ars affirm aliua probatur, beatitux do consistit inpet secta unione rei beatificabilis cu Deo sed haec vino includit unione secundum omne Pote . tiam, secudum quam ratio illa est imis mediate uni bilis Deo; est autem natura beati ficabilis unibilis Deo per iit tellectum de volutarem,& Per utriusque actum immediate Deum attingit; ergo beatitudo simul consistit in operatione intellectus dc voluntatis. Secundo, perquam virtutem all- quid mouetur ad terminum, Pereandem quiescit in terminor sed tam per intellectum, quam per voluntatem natura intellectualis mouetur in Deli: ergo Per utramque potentiam qui scit in ipso: sed beatitudo est per tecta quies naturae intellectualis in Deo: igitur consistit in operatione utriusque potentiae, & ita in pluribus operationibus simul. Tertio, quomodo ad persectione alicuius in actu primo requirutur plura ad persectionem ei uidem in actu secundo,requiruntur etiam plura illis pluribus proportionabilia, sed ad perfectionem naturae intellectualis in Dctu primo requiruntur intellectu de voluntas, quia sine alterutra esset imperfecta in actu ptimo ergo ad perfectionem eius in actu secundo requirutur actus secundi illi, corresponderites, ergo ciun beatitudo sit completa petr Disiligod by Corale
412쪽
persectio naturet inteluctualis in actu
secundo,includit illos actus secundos. Omnia istius rationis Patent, praeter maiorem, quam sic Probo , nam non
potest esse persecte quietata , nisi quodlibet per se pertines ad citasPe
sectionem naturalem quietatur, Hamea oppositum,& sequitur,quod satura non secundum quodlibet sibi in trinsecum quietatur,& consequenter non persecte;ergo Persectio quietatiua totius naturae includit persequie tationem cuiuscumque actus primi pertinentis per se ad Plam naturam. Quarto beaut v consistit in quo cumque, per quod distinguitur perlebeatus a noli beato per actum intellactiis, quia beatus videns non beatos non vidit obiectum beatificum: distinguitur etiam per actum voluntatis, quo fruitur voluntas diuina essentia ut praesente; igitur in utroq; sc tu consistit beatitudo; & sic in pluribus operationibus.
In hac qu stione est duplex oppinsita sententia. Prima, quam tenet Richardus in A. d. 69.. q. 6. S Bussolis eadem dist.q. a..esserit, beatitudinem in pluribus operationibus simul cous stere,& conlequenter vel esse unam sinplicem formam Mutate indivis bilitatis,sed una vel aggregatione, vel vulta tentiam . Secunda sententia.est Beati Tli
Inaem 4 d.69 art. I M. I.&Scoti lia eodem d. 3 assereriti uiri, beati tuuinem essentiale n una sola operatione con
sistere, licet differant in assignando, quia D T homas illam ese dicit Oseerationem intellectus, Scotus vero OP rationem volunt alii cise asserit.
Pro ii testigentia hu vis quaestionis obserua, beatitudine hi bifariam acci- Pi i Osse. Primo pio statuomuum bo. norum aggreg tione persecto,secim. dum que in natura beatificabilis optio me se habet secundum omnem suam Poteima Secundo potest accipi, prout dicit illud, quo materia intellectualis vltimate attingit Obiectum beatificu . Et accipiendo beatitutarem in hac lecunda acceptione,potest distingui dc beatitud me naturae intellectualis se cundum se, vel de beatitudine poten tiae: aliud est enim loqui debeatitude ne totius naturae beatificabila, aliud .vero debeat uduae Potentiae. EAem Pia gratia, aliud est. loqur de beatitudia ne Angeli, aliud de beatitudine in teulectus angelici; liquet enim beatitudinem intellectus consistere in visione
obiecti beatifici, qua est bene completo ipsi intellectui. Cum hoc tamen est
quaestio latis controuersa uater Doctores, an beatitudo naturae intellectualis consistat in visone,vel fiuitione ergo aliud est loqui de beatitudine potentiae, aliud vero de beatitudine naturae . intellectualis.Quaerimus ergo in prae leti ii questione, non an beatitudo ali cuius potentiae consistat in unica ope ratione sed an beatitudo naturae,quae lecundum plures potentias est beatia ficabilis, consistat ita via a lola operat lone, qua sibi soli bene sit complete, noquoὸ hqc includat omnia pertinentia ad bene esse huius natu iae, sed quod
dicat complementum omnium in beetae cinendo, sitque iis,quo ultimate, de immediate immediatione etiam per ieci Otiis attingit obiectum beati se
Secundo obserua, omne potenti esse beat scit bile 'irae potest immediate attilagere obiectum beat fi um: immediate, inquam, non eXclude do Pro 'r z.S Operatio tres, sed eas inci
413쪽
posito medio eiusdem rationis attingat obiectum bea tificum per Proprias
operationes, sic Q inter tales oPeratim nes & obiectum nullum est medium; ct cum sic potentia per Propria operationem atting t ob ectu beatificum,dicitur immediate beatificari, ted no immediate immediatione persectionis,
quia sola illa potentia attingit sic obiectu, qtiet persectissimo modo ei unitur Per sua operationem. Vnde immediatio in proposito est dupleκr alia quae
e Xcludit medium eiusde rationis, vi aliam potentia, Sc aliam operation Scobiectam aliud qd si ratio attinge dit, quocirca si potentia per sua operationem absq, ullo medio obiectu beat ficum attingit, drim mediate attingere: alia est immediatio persectiores, quae medium er alterius rationis eXcludit, ita vi nihil sit illo immediatius ac persectius attingens. Ad hac immediatione duo requiruntur; alterum ut immediate attingat obiectu immediatione Primo modo, ita q, nec media aliqua DPeratione,nec alla potetia, nec obiecto, sed per se ipsu, seu per sua operatione immediate obiecto vniatur; alterum Vero Q operatio attingens sit ita Perfecta, sicq; persecte attingat obie. Ehum,ut nulla alia ei aequetur in Persectione. Primo modo ta intellectus qua voluntas attingui in patria obiectum beatificum immediate,quia immediatius terminus operationis utriusq; potentiae est obiectu beat,scu, itaq, Deutra est media respectu alterius in ratione pol cis , aut Osiect3,vel operationis in rone attingendi obiectu, se perist iactu attingit, licet una prius natura attingat obiectum, alia, ut intellectus prius qua voluntas; caetem im mediatione secundo modo, sola voluntas attingit obiectu beat ficum immediate, Controu. Pari IIII. ipsa. n. est persectissima operatio, de perfecte coplet beatitudinem naturae intellectualis ea ipsa, sibi bene est vitimate & perfecte, ita Q per illam sola
est persecte beata,& talis dri non verodr talis per operatione intellectus, naetsi visione benest sbi, quoad intellectum, l: O tii dr ablolute beata nisi perfruitionem: Unde haec consequentia non valet, intellectus e lt beatificabilis simpliciter, ergo natura habes uitellectum beatu est simpliciter beata;aliud D .est esse simplicitet beatu, aliud vero naturam intellech sale isse sinpl citer beatam, quae DO est talis sine per L cta operatione suae potctae beatificabilis, quae beatitudi e complet Spei ficit,& in qua magis principaliter cosistit. Accipe e Xemplum, quomodo posvit duae potentiae immediate Primo mo do attingere idem obiectum , quam immediate secundo modo illud attingant: causa prior & posterior,& causa in serior immediate attingunt idem passum, ita quod neutra causa ages in passum est medium, per quod alia at
tingat illud commune pals una, tam Cprior causa immediatius atting t, quia intimius & perscctvis, quia tota at tua gentia posterioris est in virtute priori S : ita in Proposito de potentijs attingentibus idem obiectum , dicendum
est, quod acute Possunt attingere id Cobiectum immediate, quia alia abjratio attingendi sit, verum hoc non immediate immediatione pei secti nis sed una persccbus alia. Tertio obserua, quod beatitudo naturae intelli chualis dupliciter dicitur; alia est totius N extensue, quae sub se continet siue ampli chitur omnes operationes poteritiarum eiusdem naturae,quae sui beatificabiles, per quas immediate primo modo attingit obu chuΑ a bea- . Dissilired by Corale
414쪽
beatificum: alia vero est intensi ua&completiva omnium in bene essendore qu sitorum, quae nihil aliud est qua operatio persectit sima,per quam perfecte dc vltimate natura intellectualis Deum attingit, ut obiectum beati ficu, ad quodque omnia ordinantur adfinem sub siae ordinabili immediati ne perfecto ius in finem ultimu extra,qui est Deus,totalis beatitudo dicit totalem acquisitionem naturae beati.ficabilis , ita vi quidquid in tali natura est quietabile quietatur; dc huiusmodi beatitudo hominis , quae extensu adicitur, non est sine reunione animae
ad corpus,quia aliquis appetitus est ipsus animae ad corpus, tanquam ad
Proprium perfectibile, vel saltem est E couerso in materiai sicut in proprio persectibili ad formam illam, scilicet
animam, sed tamen inter omnes illas quietationes una est quietatio simpliciter ipsius naturet,qui; scilicet est quietatio nobilissima in illa natura,in quarum quietabilis est, ad quam, ut diximus, tanquam ad finem sub fine omnia ordinantur, ut in articulo sequenti
dicemus, quae est perfectissima operatio ac nobilissima ipsus naturae beatificabilis. H sconquistisdit Prima concluDo. Viso Dei est beatitudo simpliciter potentiae intellecti-uae,sime intellectus, et fiuitio volunta.
tis,ita quod quaelibet est ultima persectio suae potentiae. lyrobatur, utraque
diem ra, intellectiva dc voluntas, est eatificabilis intrinseca ac propria beatitudine: sed non beatificatur nisi per operationem Propriam, loquendo debeatitudine intrinseca potentiae,ergo intellectus beatificatur visione obie ibeatifici, de voluntas fruitione eiusde . Probatur consequentia, quia lota Visio obiecti beatisici est, Per quam in tellectus immediate unkur obiecto
beatifico immediatione primo m do, Jc voldiatas troque modo imm
diationis, sola fruitione attingit obiecta in beatificum,nullamq; aliam propriam operationem habent pr dictae potent ae, ergo per illas solum beatificatur: est autem viso beatifida ultima Operatio, potentiae intelltcti ae proin pria,quia nullam aliam habet intellectus,qua intrinsece quiescat, licet non sit ultima operario naturae intellectualis,quia non est perfectissima,sed seqitio, ad qua Oid mat, ut infra dicemus; smilitet fruitio est beatitudo intrinseca voluntatis, dc ultima ac essentialis naturae beatificabilis,quia per illam essentialiter disti tiguitur beatus a non beato, Sc talis, quod ad nullam aliam persect:onem est ordinabilis. Secun da conclusio. Vtraque operatione,scilicet visione Sc fruitione,attingitur obiectam beatificum a potetia, cuius est operatio, immediatione primo modo. Eκ dictis lupra Frobatur , quia immediatus terminus operati nis utriusque potentiae est ipsum obiectum beatificum, ita quod neutra est
medium rei pectu alterius in ratione attingendi obiectum, ut ab hac ope. ratione attingitur, ut supra diκimus ;ergo Putrum R. attingitur immedia te obiectum beati fi um. Praeterea vintraq; potentia propria sua operatione beati Acatur in oblecto beatifico; ergo utraq; attii git Dcu immediate modo praedicto. Antecedes patet eX pr ced. concius Consequentia probatur,quia non potest aliqua operatio esse beatifica nisi immediate per ea potentia a tingat obiectum beat ficum, quia beatitudo consistit m vnione immediata potentiae ad obiectum beatificu, quae fit actu secundo,dc OPeratione eius.
415쪽
Tertia conclusio. Beatitudo totalis di extrinseca naturae beatificabilis, scilicet intellectualis, ad minus includit duas operationes, Sc sic in pluribus operationibus stinui consistit', ut si natura beatificabilis haberet decem potentias, quibus immediate immegiatio. ne primo modo dicta posset obiectu beatificum attingere, eius beatitudo totalis Sc extensina in omnibus simul operationibus consisteret. Probatur conclusio,quia hec beatitudo includit
beatificationem omnium Potentiam beatificabilium, quia dicit quietatione eius cuiuscumq; quietabilis in natura
beati ficabili, alias non esset totalis &extensiva beatitudo & quietatio; ergo necessario includit operationes Omnes, quibus natura beat ficabilis potest immediate attingere Deum, quia per illas solas beatificari ac quietari potest totaliter, alias aliquae potentiae manerent inquietatae, dc consequenter beatitudo totalis est per quietationem omnimodam Omnium,quq
quietari possunt. Quarta conclusio. Loquendo debeatitudine intrinseca,quae dicit operationem utroq; modo immediationis attingetem obiectum beatificum, consistit iii sola una operatione. Probatur, tum quia in natura intellectuali
non est nisi unica potentia persectissima attingens obiectum beatificum; tum quia unica sola operatione est in ea ex consequenti, quae Vtroq; modo i in mediationis attinget sine ulti inii, cum enim potent:ς beatificabiles sint alterius rationis, vel speciei, vel quasi speciei,necessarium est,ut in persectione altera sit alia perfectior ac nobilior , & ex consequenti etiam earum Operationes;ergo nece ssarium est, da tis duabus operationibus, intellectus
scilicet Sc voluntatis, quod una sit nobilior altera; ergo unica necessario est persectissima operat:o naturae intellectualis,quae sola beatificabilis est; ergo
in sola unica operatione consistit beatit ado eius, pro ut dicit operationem utroque modo immediationis obiectum beatificum attingentem . Praete
rea in quolibet ordine essetiali est status ad at quod unum; et D in ordine
finium non tantum erit status ad aliquem finem ultimum extri necu,quale est summum bonum,sed etia inter fines intrinsecos erit at si ς uti us su Prc-muς; ergo non sunt duae operationes
de rone finis intrinseci, sed vaa. Haec ratio non placet Scoto quia ab uno&eodem principio possunt plura in mediate oriri,ut vidimus a Dei plures Angelos immediate esse productos, quocirca eae unitate producentis non bene potest colligi vinias effectus immediaticita similiter plura possunt i me diate attingere eunde sitie; licet ergo in quolibet ordine essentiali se status ad aliquod unum,non in inord me effectuum est necessario deuenire ad aliquod unum uninedia tu, quia Plura possunt esse illi ultimo immediata, ita in finibus intrinsecis, qui ut fines sub fine possunt esse plures vltimo sint immediati absque reP
Sed obijcies, essentialiter ordinatis non possunt esse duae species ordina tae, quia semper est una alia perse-ci or essentialiter, ergo non possunt
esse immediatae & proximae eidem causae. Concesso antecedente, distinguitur consequentri, vel quoad periectionem, vel quoad productionem
primo modo concedo, secundo mo
do nego. Vnde si sermo sit de sub
416쪽
ciei, bene concludit argumentum, ta ad obiectum beatificum, sed non vi quod non possunt esse plures Immediati in perfectione ipsi fini simplicia citer ultimo &eκtrinseco, etia in proposito fines intrinseci quibus creaturai mellectualis attinget suem ultim v, snt alterius rationis & speciei, ut intellectio & volitio,necessarium est, ut v nus alium in persectione eκcedat, &consequenter, quod non sint immediati ipsi fini ultimo immediatiosis perfectionis,sed unus tantum .EX quo colligitur , φ finis ultimus intrinsecus nature intellectualis est unicus,& consequenter unica est perfectio, per qua ultimate & perfecte beatificatur,quia beatitudo est petfectissima naturae m/tellectualis operatio.Tandem quia e κPhilosopho i . Ethic selicitas est operatio optima, secundum optimam virtutem, Sc in vita persecta: sed impossibi te e st esse plures operationes eiusdem simplicitet optima ς; ergo in natura intellectuali c5sistit felicitas in unica o Tatione. Probatur minor,quia vel esset eiusdem speciei, vel alterius: si primu, una ratis perfecta sufficit in Vna natura, Ac con sequenter pluralitas esset su-Perssua:si vero sunt alterius speciei, noPossunt esse plures optimae, quia species se habent sicut numeri, ex 8 MetaphLSc praecipue hoc veru est de lpecie prima, quae ipsa est non unica,quia est prima in genere respectu aliarum, sicut minum simpliciter est primum extra genus; similiter non est possibile esse plures virtutes optimas eius. dem naturae , siue accipiantur virtutes
Pro habitu acqinio simplici, sem Persic Sc sic est vilicum tantum Optl
Collige ergo ex dictis, quod beati
ludo totalis naturae intellectual; s consit it in duplici comulich ione ultima timata simpliciter', sed quantum ad Potentias,que coniunguntur,ita quod visio est ultimata quoad intellectum. dc fruitio quo ad voluntatem; verum est tamen, quod prima, scilicet viso, ordinatur ad secundam, ut puta ad fruitionem , tanquam ad principali rem, & quantum ad hoc, viso non dicitur simpliciter ultima, sed fruirio, lain genere operationum naturae intel
lectualis est nobili istina,&in illa principaliter&essentialiter consistit beatitudo tanquam in simpliciter vltima operatione inter omnes, ad quam omnes aliae ordinantur tanquam ad fine sub fine; ideoque unica tantum operationem dicit beatitudo intellectualis intensivam,quo circa quo ad ultimum e perfectissimum quod beatitudo importat, potest dici summum bonum intrinsecum simple κ,3c unicum creaturae, de quo articulo sequenti redibit
Ad argumenta in principio aroticuli posita.
AD primu dico, ut ex dictis con
stat, beatitudo eκ resiua consistit in totali vi Mone nature beatificubilis est ultimo fine, que utrumq; actu utriusq;)Potent e. ntellectu, scilicet ela volunta tis includit, caeterum beatitudo intenissiua & persccta,ac immediata viro Immediationis modo solum in unica Peratione consist .t, ut conclusione vitima ostendimus.
Ad secundit dicit Scotus,' cptendere in finem non competit proprie nisi appetitui, Sc hoc quatenus tendere coParatur quali motui , na intellectus licet tendat in obiecta presem, hoc non est aequi uoce accipiendo tedere,q3 tenditui aliud Dissili od by Corale
417쪽
In aliud quasi in terminum motus ac- ergo possent esse distinctiua in ali quirendum per ipsum motum , quia quo, quibus ab alijs distinguitur, non primo habet illud , praesertim si est tamen quodlibet eorum est deessen- praelem obiectum; sed concludendo, tia ipsius distincti vi sic. sed solii illud, quod natura beatificabilis per utram- quod Primo & essetialitet distinguit . que potentiam tendat ad obiectum quod in proposito solum competit
beatificum, non tamen aeque princi- fruitioni. Paliter, ad quem sequitur, quietatur
unica principalis, per alteram vero mi Α R Τ I C V L U S iv.
nus principaliter, &similiter quiet tur ipsum cosequens. Praeterea inquit An beatitudo eon stat in actu intiae. Scotus, comparando potentias inter mus voluntatis.
se illet tendentiae no sunt in obiectum beatificum immediate duplici imme- Uod cosistat in actu intellectindiatione, ad perfectam operationem M beatitudo,probatur;in illo acta beatificam requisita, sed tantum alte- tantummodo dc pricise consistit Mais ra, scilicet operatio volutatis,&ita erit tΙtudo,quo immediate ac primo praeci immediata duplici immediatione ; se habet obiectum beati ficu. dc attinis quietatur ipsam sequelis , non vero gitur: sed hoc fit per actu intellectus, quietatur sequens actum uatellectus, & non per actum voluntaris;ergo s at beatitudo naturae intellectualis in- lumin actu intellectus consistit beatilesiua S completa, includit duplicem ludo. Cosequentia optima est; Maloe illam im mediationem ad obiectum videtur nota. Minor vero probatur, beatificum. in primis habet obiectum beatificum Ad tertium respodeo, quod totum Per actum intellectus immediate, argumentum concedi potest de beati quia non mediante alia potentia, &tudine extensiva & totali, nec aliud per consequens pruno. Quod vero concludit;sicuti ergo sunt aliqua mul- non habeatur per voluntatem sic o-ta concurrentia ad actum Primum ali stendo, quia voluntas no itino it fi- cuius,ita possunt esse multae quietatio nem, nec vero illum attingit Sass nes illorum,Sc unica totalis extensiva quitur peractum desideris,quia est retotius,includens illas multas: sed inter spectu absentis, nec per delectati illas omnes est unica, quae est ultima nem,quia praesupponitobiectum ha-
quietatio in obiecto; ergo est Iola dc bitum & possi. m. & attingetitiam
sinpliciter totalis quietatio natur lo- ipsius per intellectum; eigo nullo moquendo de totalitate eXtensiva. do voluntas obiectuin beat ficum a Ad quartum distinguo maiorem , tingit, nec assequitur, quia nullum ainnam perly per se, vel intelligis essen- lium actum Soperationem habet. tialiter, vel per se primo, vel per sese- Et confirmatur , quia sicut consecundoc si primo modo, concedo ma- quutio pecuniae , quae est finis cu-iorem sed minor est talia,quia perso- pidi vel auari , non atting; tur petium actuin voluntatis distitiguitur actum voluntatis , quia tunc statim beatus a non beato, de quo fusor erit cupidus cum vellet habere pecuniam,
sermo, ubi de fruitione agemus plura haberet illam, sed per alium actum controu. Pars IVI. Αa 3 attin
418쪽
attingitur ,3c postea voluntas in ipsa Pecunia habita delectatur; sic est de obiecto intelligibili respecta nostrae voluntatis, quod per actum eius non atting tur, sed per actuari intellectas ct tunc voluntas ipἰo iam habito deis
SecunJo. In illo tantum praecise consistit beatitudo, quod tantuni ab omnibus desidera tui: sed desiderium omnium est Iolum in visione quae est actus intellectus ; ergo m illa praecise consistit beatitudo. Et confirmatur, quia intellectus prius naturaliter uni tur obiecto beatifiro, quam voluntas; tunc quaero, in illo priori natura, aut creatura est beata, dc se in actu intellectus consistit beatitudo; aut non est beata , quod si admittis , concedis impossibile, tunc enim intellectus crea- tu i ae uniretur obiecto beat. fico, de noesset beata ipsa creatura , quod videtur contrad Ictionem inuoluere.
Tertio auctoritatibus probatur ide. Prima est Ioan . Iq. Domine, ostende nobis Patrem,& sufficit nobis; Icoste-sio ad intellectum pertinet. Secunda est Ioan . I7.Haec est vita aeterna,Vt co gnoscant te dcc. Tertia est Augustini 1 . de Trinit. c. penuit. dicεtis; Visio est tota merces dcc. Quarta est Aristotelis I o. Et hic. ubi eκ intentione probat,seli itatem substatiatum abstractarum in i peculatione consistere; unde cocludit, etiam nostram felicitatem ita speculatione sitam esse, quia magis per hanc similes illis etficimur. In hac quaestione est dupleX opposita sententia . Prima est D.Tho. in 1.
q. q. art. q. afferentis, beatitudinem essentialiter in visione dc acta intellectus consilete praecise , eiusq, sententia innititur argumentis pro parte a Lfirmativa adductis,& iis, quae in principio Controuetsaeposita sunt sequiatur ibidem Caietanus, D.Thoinas, bc eius discipuli. ΦSecunda lententri est Scoti, a me. mantiswosistere beati tuduiem primo dc praeci te in actu Voluntati , quem optimam operationem Hature beatiis fic ibi is esse dicit rata tenet in A. d. 69.q Α .sipposito tamen,quod beatitudo consitat in unica DPeratione re arti culo praecedent . Quaerimus hic, an ille sit operatio inteluctus vel voluntatis, circa quod
est illa duplex opinio modo posita. Expositis opinionis D.Thoma.
PRO intelligentia opinionis D. Tho
mae obterua, ad beatitudinem duo requiri: unum per se primo,& ad ellentiam beatitudinis spectat, vel est de eius essentia: alterum vero quas per se accidens eius: Primum est OPeratio optima naturae beatificabilis . Secundum est delectatio ei adiuncta.
Secundo obserua, quod beatitudo naturae intellectualis est ultimi finis
consequutio, quia est coniunctionaturae ad optimum de supremum bonum extrinsecum persectivum naturae, haec autem coniunctio fit per finis consequutionem, quae fit per actum potentiae ipsius naturae beatificabilis, que non est nisi intellectusaeuius officium est obiectum apprehendere . de non voluntatis, sed in obiecto habito dc possesso delectari; nam voluntas fertur in finem ut absentem , cum P- sum desiderat, dc praesentem cum in
ipso quiescens delectaturr at desiderium finis, non est finis assequutio,sed est motus ad finem non habitum,sed acquirendum; delectatio vero volun-
419쪽
tatἰ aduenit in hoc,quod finis est pret.
lens ipsi voluntati. Tertio obserua, quod nec amor, qui est actus voluntatis, cuius videtur D.Τliomas non meminisse loco supra citato, eκ ea doctri na praecedentis articuli colligit, potest dici finis. obiecti conseruatio , utendo nominibus ut pluris fiat aequi uocatio, quo amor rex consequutae dicatur rei consequutio vel e conuerso, nisi abutendo nominibus: Unde Scotus consequutionem in duplicem distinguidunam peractum intellectus, aliam per actum voluntatis. Et probat , quia amor vel est rei absentis. & non habitae, vel rei- Presentis: si primum, eκ eo ipso con uincitur , quod non sit obiecti de finis consequutio, alias non esset re non habitae r si vero est rei praesentis& habitae , supponit rei conlequutionem, quia est rei habitae. His γ'
Prima conclusio. Beatitudo essentialiter consistit in actu intellectus , quod est visio beati fica obiecti. Coninclusio haec erobatur argumentis in rincipio controuersae, Sc Principio uius articuli positis;& ratio fundametatis desumitur eκ doctrina nunc P sita, scilicet quod beatitudo est essen tialiter finis vltimi assequutio; sed natura intelle ξhualis non allequitur isnem, si per suas potetias, & non per
voluntatem, ut probauimus notab.primo;ergo per intellectum,quia non habet alia in potentiam,per quam illum assequi possit. Preterea confirmatur, quia eκ notabili secundo amor, qui est actus voluntatis, Sc perquams es.set Potentia apprehensiaa,sne conse quutione posset ipsa voluntas finem assequi, supponit obiecti consequuti ne Ini ergo non consequitur illum, sed
eius consequutionem Se praesentiam supponit. Item colligi potest eκ ijs,
quae ex consequutione finium viderimus,si enim consequutio Pecumae eulit per actum voluntatis, statim a Principio cupidus consequutus esset pecuniam , quia vult eam habere, sed a principio est quidem ei absens , consequitur illam ex hoc, quod manu, uel aliquo sui eam apprehendit, Sc cue a delectatur in pecunia habitar si mi, liter accidit circa finem intelligibilem. consequimur autem iptuin per hoc, quod sit praesens nobis, peractum inmtellectus, dc tunc voluntas delectatur ecconquiescit in fine lain adepto ; ergo essentia beatitudinis in actu intellectu, consistit,sed ad voluntatem pertinet delectatio consequenda.' Secunda conclusio. D lect itio voluntatis in obiecto beatifico pertinet ad beatitudinem quasi per se accidens eius,quia supponit essentiam beatitudinis quam per se concomitatur. haec de opinione D.Thomae.
Expositio opinionis Dιctoris Eritis.
PRO intelligentia opinionis Scoti
obserua. fuisse aliquorum oP nlonem asserentium, voluntatem in P
tria non habere respeetii obiect be tifici illum actum vel operationem, pro ut actus & operatio distinguuntura delectatione, sed tantum respectu eius habere detest itionem, qua quietatur in tali obiecto , quia voluntas cum sit poleotia appetit tua non ΡΟ-test comparari ad obiectum suum, nisi ut absens, vel ad piae e*:tespectu vera obiecti praetentis solum h .ibe deuehationem , scut respectu ab lentia desidetium; idque confirmatur e R
420쪽
alijs appetitibus, puta naturali,& animali, qui nullum habent actum circa appetibilem habitum , sed tantum quietantur & delectantur in ipso, sicut graue tu centro, & animal in cibo habito & gultato delectatur, nec ultra appetit illud; ergo uniuersaliter in appetitu, qui est voluntas , non e rit respectu obiecti praesentis , nisi delectatio; ob id tenentes hanc opinionem,confirmant,beatitudinem in nullo actu voluntatis essentialiter consistete. Eidem sententiae videtur adhaerere Diuus Thomas , quidquid
dicat Caietanus, quia in ratione , qua excludit beatitudinem ab actu vo luntatis, solum facit mentionem desidetij, & delectationis, & hanc dixit habere voluntatem respectu ob
tecti habiti Sc praesentis; aut insufficienter proces ut in sua ratione, tendibatur enim probare, quod voluntas non assequitur tuum obiectum peractum amoris, scut intellectus per actum intelligendi, quod tamen non facit. Sed re vera isti Auctores volunt tem vitificant , squidem operati nem ab ea circa obiectum beatificum eκcludunt , dc consequenter eam beatificabilem faciunt; irrati
nabile videtur inquit Scotus in ponere voluntatem operativam circa Obiectum absens , impersecte tamen cognitum, non tamen circa praesens de persecte cognitam , nam si circa obiechum absens potest operari, etsi impersecte sit cognitum, multo ma gis operari poterit circa obiectum Praesens, Sc cognitum persecte, quia visum 8, quia non est minus potens Scminus Perfecta voluntas respectu
ibi praesentis quam absentis , sed
respectu obiecti beatifici non re- Praesentati per visionem a sed - η potest habere voluntas aliquam ΟἀPerationem , qua viatores diligunt Deum , alias Praeceptum de dilectione eius impositum esset hominibus Impossibile a ergo multo melius habebit actum circa Deum clare visum . dc non desidera, , quia
est absentis ; ergo amoris . lyraeterea voluntas in patria non minus amat Deum quam se ipsam , vel a
liquid aliud ; sed planum est , quod
amat se ipsam . & diligit, de vult,
pium de dilectione, quod perfectissime adimpletur in patria ; ergo mul'to magis Deum diligit ergo In patria liabebit voluntas actum dilis gendi . Tandem quia cum intellectus &voluntas sint aequaliter se inuicem mutuo concupiscentes , iuXta Α gustinum nono de Trinit. capitulo ultimo , sequitur, quod circa quodcumque oblectum, circa quod potest intellectus habere actum intelligen di , circa idem poterit voluntas habere actum volendi, si obiectum est volibile, vel nolandi , si obiectum est libile: sed circa Deum intellectus habet actum intelisgendi; ergo Vo luntas poterit habere actum volendi Sc diligendi . cum Deus sit sumismum volendum. Praeterea Deus in Scripturis proclamat: Ego diligentes me diligo. Et Beatus Ioannes: Fili li, diligite alterutrum Sccaeter. Si ergo voluntas nostra in via habet actum dilectionis in Deum , multo m
lius illum habebit in patria r sed ex Augustino nono de Trinit. colligitur , capitulo ultimo , ubi dicit , quod appetitus inhiantis si amoefruentis . ille autem appetitus Me