장음표시 사용
401쪽
vero: ergo ratio verἰ non est rati,sub
qua respicitur ens ab intellectu, sed ratio entis, qua nulla est prior: si autem solum lub ratione veri intelligitur ens; ergo non sub ratione entis Squidditativa, quod a vera ratione alienu inesse neminem latet; itaqueens iub ratione entis est intelligibile,&lub hac ratione est nostri intellectus obiectum. id ipsum possumus asserere de obiecto voluntatis, nam si ponamus voluntatem posse habere actus' circa mere speculabilia, sicut circa finem , dc ea, quae sunt ad finem , idem prorsus sub eadem ratione formali erit obiectum intellectus& voluntatis: si vero ponitur, quod solum ens ad finem, & finem respicit . erit elus obiectum ens non in
sua latitudine, sed determinatum; caeterum illud respicit unum sub ratione etatis quidditativa,& non accidentali boni, licet ratio boni sit ve- Iuti conditio sine qua non .
Sed ob jcies contra prς dicta, quod
potetis distinguutur per obiect .l; ergo cum intellectus dc uoluntas ide in habeant obiectum , erunt una Potentia; velli distinguuntur, erunt ea ruin distincta obiecta. Respondet Scotus supposta prius potentiarum distinctione; potentiae, inquit, disParatae tripliciter se possunt Labere ad inuicem: nam vel sunt omnino disparatae, de condistincte, ut visus Scauditus: vel subordinantur inter se, ct tunc vel sunt in eodem genere, sicut cognitiua superior &mferior, ut visus dc sensus communis; vel in a. lio genere, sicut se habet cognitiua ad suam appetit tuam. Potenti Primo modo acceptae, quia disparatae. h.ibent obiecta omnino disparata, quia nulla earu iv, ex quo sunt dispa- controu. Pars IIII. ratae, est per se operat lua circa obiectum alterius, tales sunt omnes sensus eXteriores. Secundo modo potentiae disparatae habet obiecta prima subordinata ilita quod scut potentia superior potest habere actum circa id, circa quod potest potentia inferior, ita obiectum adaequatum prutentiae superioris continet sub se primum obiectum inferioris, alioquin non esset illud obiectum adaequatum potentiae superioris r Vnde primum obiectum visus secundum suam communitatςm cotinetur ut inferior subprimo obiecto sensus communis. Tettio modo potentiae sic se habent quod si appetitiua adaequatur cogniatiuae in operando tarca quaecumque obiecta,ide est obiectum primum v-trius iue dc sub eadem ratione forma beκ parte obiecti, si autem potentia appetitiua habet actum circa aliis qua cognoscibilia, dc circa aliqua non, tunc obiectum appetitiuae erit inserius obiecto cognoscitiuae. Nunc dico ad propositum, quod intellectu,& voluntas cadunt sub tertio in em bro ; at si ponatur, quod voluntas habeat actum circa omne intelligibile, Ponitur idem obiectum sub ea dein ratione formali tam voluntatis quam intellectuς,si vero non, sed Q volutas habeat latum actum circa intelligibulla, quae sunt finis, vel entia ad finem , Ponetur obiectum voluntatis aliquod inferius ente: alienum sane est ab omni rat: one, quod voluntas dc intellectus habeant obiecta lub ra. tione alia sor mali distincta dc disparata, quia tunc intellectus non Pe ciperet ob ectum uoluntatis sub Pro . Pria eius ratione formali , sub quaa voluntate respicitur. &consequenter voluntas non pol Iet ferti in
402쪽
propriunti obiectam , quia imii set. tur irili in praecognitu dc sicut non
potest circa ignotum habere actum,n a nec potest habere actum circa Obiectuin sub ratione aliqua obrem, quaest Peni S 3gnota , ergo ratio forinalis obiecti voluntatis otniac tur Abm-ti l lectu de consequenter Prum ratio obiecti intellestus non potest est se illa, quae distinguitur contra rationem obiecti voluntatis , sicquesion habent obiectum disparata , ted idem Oi mitio , vel unum sub alio continetur , licut inferius sub suos
Aduerte etiam pro hac doctrina,lea distinctione obiech irum forinaliubene colligitur distinctio actuum S
Potentiarum,non tame e X eo ii idemtitate ; sicut eκ distinctione termin rum motus sequitur distinctio metuum, non tamen e X identitate eorum sequitur identitas motuum, quiam ius rectus & circularis possunt esse ad idem ubi tanquam ad terminum,
sunt tamen specie distincta . Sed contra dicta Obi jcitur primo, quia obiectu non est proprium alicuius potentiae, visi sub ea ratione,qua est motivum illius: sed nihil mouet potentiam nisi secundum quod habet aliquam habitudinem ad eam; sed ens sub ratione absoluta entis,nullam habet habitudinem ad intellectum, bene tame viveturia; nec ad voluntatem,bene tamen ut bonum appetibile,vel voli bile; igitur ens sub ratione entis nec intellectus nec voluntatis est obiectum, nasi ratione veri&boni . Respondeo distinguen ido maiorem , nam vel Per ratione immotiuam intelli is sermam illam aru
solutam, quae ratio est inouendi potentiam,sicut ratio activa, vel agetides,
eic me illa sint ita, secundum quam gehfugit:ves per rationem formalem reditiuam intelligis respectum eiusdem forme ad potentiam. Si formam,ves rationem Iormalem 'uno mo- Maccibias in t Momist vera,&miam. falsa, sed ly lacundum te duplicath'abiincii ten, de respectum ad potentiana, quia respectus 3c habitudo illarion potest esse ratio agendi , quae necessirio est absoluta, Hoc exemplo declarasti , visibile est obiectam visin, non quidem lub ratione vi inditatis, sed sub ratione abso ista,m qua respe-mis vis ilitatis iandatur, quia respectus nulla ratione causa activa,& in intiva esse potest; est ergo obiectum viasus visibile, non pro per se significato , quia sic est respectus, sed pro coimia otato, quod est entitas abloguta. hoc modo loquitur Philosophus secundo de Anima , t. 66. ubi assignans primu obiectum visus, dicit e isse visibila,non Per se primo modo, tunc respectus ad potentiam esset de ratione obiem visibilis, sicque obieetiam visus esset viss bile per se primo modo, quia ipsa visibilitas est ratio formalis obiecti via sibilis ut se: at Atistoteles negat oblechtim potentiae visuae esse visibile per se primo modo, sed per se secundo modo ; quod est entitas absoluta, in qua visibilitas fundatur, vim colore. Et profecto si talio sor malis motiva obiecti est respectus ad potentiam , fucile esset obiecta prima potentiarum assignare, nam obiectum prunum cuiuSque potentiae erit cor relatiuum ad eam, ut obiectum visus
visibile, auditus audibile; sed Philosophus non assignauit sic Primo ob ecta pbtentiatdiled scut aliqua absoluta,ut visus colorem, auditus lonu, &e.
Vnde si verum respectum licet obie
403쪽
cti a gintellectum, di bonum ad volu
tatem , eo ipso conuincuntur non esse prima intellectus, voluntatis
obiecta sub illis rationib. sed sub aliis prioribus ab olutis;& ita magis e M argumento tequitur oppositu propositi
intenta quam um intentum. Quocirca obiectum intellectus no erit enssub ratione veri, ted sub ratione absoluta eratis;& bonum non erit obiectu
voluntatis sub ratione boni,sed sub ratione enita,m quo ille respectus di habitudo ad potentiam fundatur; pasesiones ergo entis , dc verum & b
num, non dicunt supra ens rationes aliquas absolutas, sed lotum habitu-danes qualaam, nam eris, quatenus sibi conuenit manifestare se, dicitur verum, dicitur vero bonum , quaterius conuenit sibi communic re se. Ro vero subrecti entiri cui hae ut passiones insunt, est persectior, quia
subiectum est perfectivi sua passo-etae, unde concedendum est , ens lubratione perfecta esse obre ctum voluntatis Scintellectus, s lubratione elatis cuiuscumque obiecti potentiae summae in eo, in quo ratio entis persectis. sina a reperitur, quod est Deus benedictus: led voluntas quiescit meo inani edia trusma mediatione perfectionis, id est, actu persectiori, ad quem actus intellectus ordinatur, quique habe tronem finis respectu eius, icilicet intellectionis, itaque quaeque pO tentia immediate attingit suem & suPre imma bonumaed nona ctu immediato immediatione persectionis Scultimato, id est, non reseribili ad ulteriorem actum tanquMn finem ; sed lota voluntas si Deum attingit, quia eius actus est persectior & vltimus, tilque mactus intellectus Per te ordinatur, ut dicetur articulo sequenti ivnde etsi uterque actus Deum sub ea.dem ratione Deitatas dc entis supre
mi attingat, tamen Voluntas eum a to
tingit actu Perfiniori ek vhimo, intellectus vero a Lia perfectiori & onavit imo, sed per se ordia bis i ad actii voluntaris. Eκ his collige, quod ex perfect one obiecti no potest in hoc casu colligi, quae istarum potetiarumst perfectior, siquidem vir. que habet obiectum idem sub eadem ratione, i. sub ratione etati : & qua ianuis a Gmitteremus, quod tamen non admittimus , ens sub ratione veri esse obie
ctum intellectus, & sub ratione boni
obiectum voluntatis, non tamen
inde po set in serri , quod ii uellectus sit potior potentia quam Volun
Si ob Isias verum isse nobilius en te, quia est tibi propinquius quam bonum, quod vero est propinquius persectiori est persectius . Respondeo,quod eκ hoc potest inserti oppositum,quia ens est potentiale, re e Cilicuiuscumque rationis speciali ,er
go quod est sibi propinquius erit Poleti alius; unde e M propinquitate Πιar Ori ad ens absolii te sumptu in non sequitur maior persectio. Sed obi j ias iterum, ratio entis praecise considerata di accepta , est nobilior quacumque ratione super addita aeque communi, S praeo se etiam accepta , si ut ratio subiecti est nobilior ratione passionis ; ergo
quod sibi tanquam persectissimo est Propinquius illud est persectius. Respondeo, quod persectissimo potest esse aliquid propinquius in V noordine, ct aliud in alio ordine, sicut substantiae immediatior est quanti ias in ratione substandi, qualitas vero In ratione actualiter eaendi; illud Z autem Disilired by Coos le
404쪽
autem absolute est perfectius, quod com placuisse necessario, contingenin ordine nobiliori, vel secundum ter tamen illas adactum eκistentiae conditionem nobiliorem est propin deduXisse. Secundo respondeo, eκquius persectit simo; se bonum est maiori vel minori abstractione, quo in propinquius enti in ordine com- ad communitatem , non inferri municandi perfectiones, sicut fina' maiorem perfectionem in re magis litet terminandi&complendi peris abstracta , distincta contra magisclionem alterius; iuκta quod uno determinata. quia tunc ens in commodo bonum dicitur communicati- muni esset formaliter perfectius quouum sui, eκ Augustino de Doctrina libet singulari ente i quod tamen Christiana, cap. primor alio modo est falsum'; quodlibet enim ens dicitur finis, secundo Physicor. li- determinatum i& particulare est enincet verum sit propinquius enti in odi te perfectius, licet non Permissiue dine ad potentias operativas circa sit infinitum et . neque simplicitate totum ens, quatenus est sui manife- quoad conceptus sequitur maior stativum. Si autem ratio boni, Scra- Persectio, quia tunc anima esset imrio veri sunt rationes positivae ab tu. to homine perfectior , de genustae , dc distinctae eκ natura rei, quod tota specie , & quaelibet pars suo Scotus non credit, in quarto distincti toto. Praeterea si loqueris de abia 69. quaestione nona, posset satis pro- stracto, secundum rem, aut securi habiliter concludi eκ ijs ordinibus, bo dum rationem r si primo modo, num esse persectius vero, quia in or quamuis vera sit maior, quod a dine persectiori ac nobiliori enti ap- si ractius a materia est nobilius , Propinquatur; nec verum est abstra minor tamen est isti , quia ratioctius&simplicius bono, quia virum- veri non est absolutior ratione bo-que est aeque commune, dcconis' ni secundum rem, cum sint una res quenter aeque abstractum ac sim- verum dc bonum: si vero loquetia pleκ. de abstractione secundum rationem, Dices forsan eum Caietano vias quamuis minor sit vera, maior tata
pra,verum esse simplicius & abstra- men propositio est euidens, quiactius bono, prout bonum est obie- abstractio est negatio nulla m dicens
crum voluntatis, quia bonum . in perfectionem, rasi rationeimperis. quod voluntas sertur, non est bo- ctionis negatae materiae uel potenianum nisi eiustensi at intellectus in tiae: In proposito vero constat, quod res etiam ut abexistetia abstrahunt. verum non dicitur abstractius, quia Respondeo huic obiectioni bifa- magis recedit a materia , aut Poten-riam . Primo, quod voluntas est tia quam bonum , cum bonum a in omne bonum,Scin omne ens volu quo abstrahi dicitur verum, neque tate saltem cuiusdam complacentiae, materiam,neque potentiam aliquam licet non efficaciae, sicut ait Scotus, includat eκ sua ratione cum causa Deum ab aeterno, Scante actum uoia honi in summo actui purissimo con-luntatis, quo res producendas de- ueniat. Eκ hoc ergo, quod abstrarterminauit, res omnes actu co- ctius est verum, non habet quod est
placentiae uoluisse , de sibi in eis nobilius, quamuis optime habeatur, Disiligod by Cooste
405쪽
liuod si prius natura . Respondet. Caietanus, quod Propositio illa maior, quo aliqud est asstractius Scae. tera. intelligitur de abii ructione formali in communi , sue secundum rem , siue secundum rationem, cae interis tamen paribus; &quia abstractio sormal:s incipit ab eXclusione materiae de potentialitatis gradus, signum est, quod cum uentum fuerit ad eas rationes sormales , quae nullam materiae ac potentiae rationem includunt , quod quanto aliqua est abstractior , tanto est persectior , quia remotior ac magis distans ab ij, , quae potentiam includunt. Re spondeo , Caietanum non respice re per hoc ad rationem a Scoto a se signatam circa rationem D:ui Thomae , nam s, ut diκimus, sermo sit
de abstractione te cundum rationem, maior illa non est accidens, nec
ut diximus, verum est abstractivia potentia quam bonum, quod en ii nobilissimo competit i & s simplicitas perfectione ni dicat, falsum est , quod verum si simplicius bonum , cum bonum etiamsi simpli cissimo conueniat formaliter . E
ijs collige , quod ex ratione se mali ipsius veri & boni, non potest colligi , quod intellemis sit nobilior voluntate , imo si verum S bonum ponantur obiecta prima , illud imtellectus , istud voluntatis, magis concluditur quod voluntas sit perfectior intellectu , quia ratio boni in ordine Persectiori appropinquaturenti. ΕΚ alijs etiam mediis , quae a Thomistis adducuntur ad com munitatem probandam, magis conacluditur persectio e Xcellentior voluntatis supra intellectum , ut e Meorum solutione Patebit . His Po
Conclusio. Voluntas est absolute Se simpliciter perfectior potentia,quam intellectus. Conclusionem hanc probat Scotus eκ ijs mediy, quibus San ctus Thomas probat oppositum, ut
in tolutione argumentorum patebit. Probatur nunc sic eκ perfectione a. ctus voluntatis supra intellectum , a ctus voluntatis respecta superiorvinipla voluntate est nobilior, actus intellectus respectu eorundem , Ut a. mor Dei est nobilior Dei cognitione I ergo actus uoluntatis in suo ge nere est. nobilior actu intellectus in
suo genere , quia si optimum est nobilius optimo ; ergo & genus genere, & species specie, quia sicut optimum ad optimum , ita ge
nus ad genus , & specie . ad spe
Respondet Caietantia , quod i ta probatio , cuius optimum est nobilius optimo, dc genus genere, ita telligitur de perfectiori de nobilic ri singulariter , non autem de petasectiori secundum quid : at in pro
posito optimus actus voluntatis cir ca Deum est perfectior optimo actu intellectus quod est cognitio ;non simpliciter, sed secundum quid, ut Diuus Thomas in litera dicit : sed re vera decipitur Caietanus , & ratio Scoti est optima , quia eκ eo
colligit , actum voluntatis eκ suo genere ella persectiorem actu intellectus , quia optimus actus v luntatis est nobilior optimo actu intellectus , haec eni in Persectio non
est perfectio.actus secundum quid, sed simpliciter,nam si persecta albedo est perfectior perfecta nigredine Pese sectior species albedinis erit perfectior tota specie nigredinis; et si optimus homo Diuili od by Cooste
406쪽
homo est nobilior optimo equo, sd-quitur quod homo simpliciter sitia bilior equo; i rgo si opinnus actus umluntatis e si nobil: or optimo actu totellcctus;ergo actus voluntat Aeκ sui genere est persectior actu ita tellectus. Nec potest truic argumento satis fieri nisi illa solutio friuola adhι beatur, qua dicit, optimum cictum voluntatis in via,quod est circa Duum,csse nobiliorem actu intellicis Sin via circa ideobiectum, in pati in vexo optimum a
ctum iiii elle eius esse pericctiorem e iusdem Dei dilectione a creatura ell-
cita. Caetetum haec solutio potius este uaso S suga argumenti quam iOlutio, ut dele patet, quia sicut actus triusque potentiae se habent inter se in via , ita se habent in patria, Schoc Magis infra probab. tur. Secundo probatur concluso, se in coniungens obiccto secundum nobilius esse ii sius obiecti test nobilior simillicitet:sed iactus voluntatis coniurgit obiectum secundum nobilius esse; e go e si nobilior simpliciter.Consequintia est bon aue Maior est notas Sc minor
Probatur quia voluntas coniungit rei
uale, & ut in se est, intellectus verotion nisi iei ut in obicctum in cognoscenter at obiectum beatificum nobilius esse habet in sequam vi t si in cognoscente; ergo actus voluntatis conis
iungit obiecto beatifico sub nob: liori
ratione. Rat:o haec concludit m concessis a D Thonia,concedit enim ipse, intellectum intendere in rem, ut est in cognoscente , voluntatem vero in rem, ut in se est. Respondet Caietanus, distinguendo maiorem artum c-ti. potest enim, inquit ipse, bifariam intelligi: ptimo de persectiora esse obicchi , , t obiectum est, & sic e si vera, sed minor est salia,quia obiectum imtellectus, cui intellectus coniungi t,est
perfectius in ratione obiecti obiecto voluntatis,quia e st abstractius,& conis
sequentet ut obiectum est nobilius ratio modo potest intelugi de pers ctiori esse obiecti, ut res eli,& sic dato quod minor si vera, scilicet,quod voluntas coniungit obtesto secundum esse perfectius,maiorianaen eli falla. Secundo respondeo, quod maior P test intelligi de obiecto absolute, de
sic est solum ad propositiina,vel in tali
modo,puta superiorum,& sic non inseri maiorem nobilitatem nisi secundum quid, ita odin determinata maintcria voluntas coniungit persectius obiecto,non tamen absolute.Et resol.
uendo se dicit sic Caietanus, quod si
sermo si de obiecto ablolute ut obiectum est,maiore si vela, ed minor est falsa. Cum vero obiicitur, quod esse rei in se est pei fectius quam esse eius in anima. Responciet, hoc non esse vetuiti absolute, dc in omnibutivt Patet de inferioribus, quotum esse est
nobilius in anima quam in se ipsis. Secundo respondet,quod fallain supponitur, scilicet, quod obiectum intelleinctus, x t sic,constituatiar per esse in aniama, quamuis c se in anima sit una conditio eius, actus enim intellectus conis 'iungit obiecto absolute, ut est in te se cundum quidditatem eius, dc per hoedissert ab actu voluntatis coniungen tiobiecto, ut eXercet esse, scilicet ut eXi- stetiti. At licet ac tus comungens obiecto secundum elle extra, coniungat obiecto secudum esse perfectius, qua actus coniungens obiecto absolute, Sce X hac parte actus voluntatis sit peris sectior actu intellectuS, eX Parte oblemcti sic conliderati, quia res liaben Scsso extra , habet pei sectius iste qua considerata secundum quidditatem prae
407쪽
ei se ; tame es uia parte coniungitini lectus obiecio secundum peris.ctius vise, ut oblectum est potentia a
ctim voluntatis,quia secundum abstraditore in modum, i& quia nobilitas potentiatum desumitur ex nobilitate
obiectorum, non vires,sed ut obteriu
sunt, ideo intellectus simpliciter est nobilior voluntate. Si vero inquit Caietanuo sermo est de obiecto tali, puta beatifico et Scotus insinuat, tunc disti ingue ut supta, vel in via, vel in pa-ttia , concludit quidem ratio scoli, invia est e nobiliorem actum voluntatis, 'UMn actum inhellectus, sed non in patria. in soliatione huius argumenti
multa dicit Caietanus, sed minime illud soluit. in primis inquiro. qud intelligat
reret Ie obieci nobiecurin est , nam vel intelFgit aliquod esse reale,vel rationis : si esse ration s, nulla persectio potest inde accrescere potentiae rec Pienti illud, cum omni persectione careat. Plaeterea, quia nulla potentia
cognoscit tua vel appetitiua respicit suum obiectu sub ratione aliqua se mali , quae pr*ti se sit eos rationis. Si vero intelligat esse reale obiecti nati obiici potentiae, ma: or argumenti est vera, & fimiliter minor, qui asem per voluntas coniungit perfectiori esse
Fecti , cu ui esse reali feratiar rer se. intellectus vero in rem in anima. Si vero peresse pei sectius obiecti intelligat elle reale eitis sub aliquo abstractiori, ex quo colligatur esse pei&ctius; iam ad hoc rei ponde ut supra, verum non esse abstractius bono secundum rem, neque secundum ratio
nem coem , quia conuertuntur in
ter se, omne enim veram est bonum , Somine bonum est Verum. Nec e XLmus inodi abstractione potest colligi
maior persectis,sed mino quia sensuper minus abstractum hac abstracti ne est perfectius, & actualius, & m,gis abstractius e st potentialius. Praeterea ly ut, cum dicis, 1 tabiectum, vel sumittit reduplicatiue, ves si iecificat,ue: fi pruno modo Μ vel te duplicat rationem serinalem tibiecti subqua mouet potentiam, quae vere est realis, vesreduplicat rationem rationis; si I r. mia, maior est vera, & similiter minor ; si secundum, nihil ex ea potest pro operatione Caietani colligi. Plaeterea si
Per te,Crietane, actus intes lectus criniungit absolute obiecto secundum qd
respicit qui id itatem, abstrahit ab evistent ar actus vero voluntatis coniungit rei in esse eesistentiae ; ergo iste est persectior illo absolute, quia commingit obiecto secundum este perfectius, Nec valet solutio Caietani, quod intellectus ex alia parte coniungit obie'cto secundum esse perfectius,quia secundum abstractiorem moduin Huia ex eo, ut diximus, non est obiectum perfectius.Cum vero dicit Caietanus
voluntati. actus non com lingere ob
tectum secundum perfectius esse absolute, sed secundum quid , quia hoc solum habet verum in superiotibus
rebus is si voluntate, cum tamen in serioribus, quorum esse in anima est
nobilius, inquito, quod in telligat peerisererum in anima,aut intelligit esse
earum cognitiam secudum propriam rationem coici deratum, vel esse Par-t:cipatum , quod habent a cognitione , quia est e, quod formaliter est ipsius cognitionis,est participatiua rei cognite: si primum, liquet e sse rerum in se ipsiςeise absolute perfectius,quia
est enβ reale, esse velo earum in anima ,est ens ratiotius M ens reale serim
duin totum susi genus est perscctius
408쪽
ente rationis ; si vero intelligat secundum, tunc in omnibus entibus per se, quae ad praedicamentum substantiae Pertinent , esse rerum in se ipsis est perfectius esse quam habent in aninia,quia substantia absolute est nobilior accidente ur solis accidentibus inuenimus,& non in omnibus, esse eorum in anima esse perfectius quam esse eorum in se ipsis: ut domus ad intra habet nobilius esse quam habet domus ad eκtra. Eκ quo infero,quod
amor rerum temporalium eX ratione
suae entitatis est persectior cognitio. ne earundem, quia Perfectius coniungit obiecto secundum esse persectius
qua cognitio, licet in genere moris ille amor possit esse non rectus & minime studiosus, sed ex hoc non colli- g tur imperfectio eius secundu suum genus : Itemque voluntas absolute coniungit per suum actum obiecto non se pers ctius in omnibus superioribus ct inferioribus se, si e re huiusmodi cmparetur ad esse proprium S set male, quod habent in anima: csse enim o lecti ut obiectum est,&sub hac rati
ne acceptum,est ens rationas. Praeterea factus voluntatis, ut liniam et Caietanus eoi cedit, coniungit.
obiecto secundum perfectius isse,&eκ hac parte est nobilior intellectus actu; ergo actus beatificus voluntatis
erit perlectior actu beat. filo intellectus,quia esse perfectius ibi unit obiecto,& secundum esse reale eius, quod est persectius esse eius in anima, vel quam elle eius secundum quid ditate praecisam ab existentia, si tamen praescindi porcst. At Caietanus id negare tenetur, cum beatitud nem in actu intellectus principalius consistere af-
fi met;ergo sibi ipsi contradicit. Item si voluntas unit obiecto per actam
suum s cundum esse rei persectiss-
mum lintellectus vero secundum esse rei absolute piae icindendo ab eviste alia; ergo absolute perfictor est actus in te luctus actu volutatis, & quia unit perfect ori modo obiecto, & quia reo ipicit obiectum persectius. Tettio, ille actus est nobilior, ad quem disponit nobilior li bitus: sed charitas,quae est nobilissimus habitus, disponat ad actum voluntatis, qui cst dilectio Dei; ergo actus voluntatis est ex se & ablolute nobilissimus actus
aliarum potentiarum excedenS.Con sequentia vero tenat; maior etiam a
contrariis admittitur, & patet eκ virtutis ratione, quae est dispositio subi cti ad optimum ; et go ille est perfectior,ad quem virtus persectior disponit; dc ita eκ Aristotele colligitur s. Ethicor. Minor probatur eκ Apostolo prima ad Corinth. i 3. Fides spes,charita S,tria haec, maior autem horum est charitas. EX Augustino I 3. de Trinit. cap. I9.l n donis Dei nullum eκcellentius nec maius est charitate,nec squam
te . Respondent contraris ad Aposto- tu in & Augustinum, quod sunt intelis ligendi pio statu vix,non pro statu patriae; lumen gloriae est per iactius, cui propter perlect onem tua repugnat
conuenire imperfecto, ut Puta viat ri , non tamen repugnat citaritati. Et
confirmatur,quia persecti us est quod disti aguit pellectum is bim rfecto, illo,quod est commune utriusque:sed lumen gloriae distia guit comprehen
sorem a viatore , charitas vero est vinita usque communis; igitur lumen gloriae est perfectius habitu charitatis. Sed contra solutione in & responsionem obiIcio ex Hugone de ange lica Hierarc.c.ap. 8 luper illud D onys iuper acutum, super seruidum; ubi
409쪽
ait, quod dile Alo supereminet scientiae, Ddeest supremus ordo denominatur ab ardore,prc Mimus sbi a scientia. Vbi e Xpresse vult in beatis spiriti-5us dilectone in in Deo esse perfectiorem visione eorum beatifica .Praeis
terea s. ut se habet dilectici in via ad cognitionem in via, ita dilectio in patria ad cognitionem in patria; ergo sicut dilectio in via est nobilior cognitione, ita dilect oin patita erit persectior visione. Ad probationem dico, quod lumen gloriae non repugnatablolute viatori propter persedito
nem suam, nec chamtag competit ei
e X eo, quod sit imperfecta, quia virumque absolute loquendo potest esse in anima viatoris, sed hoc piove
nil eN repi'gnantia luimois gloriae ciuia fide, quam non habet charitas cum ea; itaque neq; eN maxima persectione sua repugnat viatori lumen
gloriae, sed quia in eo est fides, quae
cum lumine gloriae pugnat: Nec .Rimperfectione tua conia inchamati esse communem viatori , a comprehen lori , sed evem quia iiiiiii inuenitur in viatore S comprehetore, quod cum ea habeat impollibilitatem ad ellandum limul in eodem. Ad confirmationem dico, quod distinctio pii. ma & essentialis compreliens oris aviatore non est per habitus, sed petactus; essentialius autem distinguit ut comprehensor a viatore per fruitio nem actuum voluntatis quam pervisionem, quia beatitudo uniuersaliter consistit in actu voluntatis tanquam persectiori, & immediatius attingenia te obiectum beatificum, ut inferius
dicemus: per lumen autem gloriae diastinguitur praecise intrinsece ab habente habitum fidei. Praeterea dico,
quod propositio est Lalla, quia gradus
infinitus entis distinguit Deum ab homine , Non tamen ille gradus est perfectiorente , quod Deo & homini est
commune. ltem letistiuum est dis. ferentia praeci te separans animal a planta, non tamen est perfectius cora Pore animato utrique communi, si utrumque praecise lumatur. Item homo niger & homo albus sic se habent, quod albedo distinguit hominem album a nigro, qui ut sic est i iii perfectior, non tamen albedo est perfectior homine utrique communi.
Sed iam per rationem Probo habitum charitatis esse persectiorem etiam in patria, quia habitus pers ct stimus voluntatis in via perfecit eam secundum capacitatem, quam habet pro tunc ; ergo s ille est nobilior quocumque habitu intellectus, capacitas voluntatis pro statu viae est nobilior & maior quam capacitas intellectus;ergo & pro patria erit nobilior, quia eadem est capacitas hic&ibi, loquendo de capacitate remota , quae est lacundum gradum naturae,
quae non potest tota isteri satiari, nisi per aliquid n6bilius, si illa est nobilior,
quam capacitas intellectus, ut argumentum concludit.
Auctoritatibus. etiam probari potest eadem conclusio, quia Anselmus de conceptu virginali, Rὰhardiis in libello, qui incipit: omne caput languidum , & Bet nardus de libero albitrio , quasi per totum , id concedunt , ubi Bernardus ex prelle dicit, ratione na est e pedit sequam voluntatis, di fidei subiectam , dx eκ tonsequenti i-gribbiliorem simpliciter voluntate. Dico ergo , voluntas tanquam per se,& ptuno libera, Sc a qua procedit tota hominis libertas in ambus
suis, secundum Augustinum in pluri-
410쪽
1 6s Controuersa Duodecimabus locis; & est potentia simpliciter
nobilior intellectu,cuius eli pruna regula & mensura, & ad cuius actum tanquam ad finem sub fine refertur crus intellectus,ut infra dicemus;idq;eκ solutionibus ad argumenta magis patebit.
Ad argumenta in principio Amticuli po ita.
AD primum satis ex dictis notab.
Ad secundum concessa maiori, minorem nego,tupra enim ostendimus, habitum charitatis esse nobiliorem quocunque habitu intellectus , non
solum in via,sed etiam in patria. Ad auctoritates A ristotelis dico,quod ipse locutus est de habitibus acquisitis, i ter quos sapientia e si nobilior ; sed inde non sequitur, quod ipsa disponat
ad nobiliorem actum supernatura. lena, loquendo de actu supernaturali, qui est beatitudo. Sed contra hanc si tutionem arguit Scotus, quia non sibi Flacet,nani voluntas est potentia lia. hitualis Per actum acquisitum s ut intellec tus; ergo habitus voluntatis supremus acquisitus potest excedere saPientia, sicut supremus infusus in v luntate eκcedit supremum insusum in intellectur ideo aliter respondet, quod Philosophus communi er Non distinguit intellectum a voluntate in ratione principi, operativi, vel in operatione ad extra ue quocirca Principiu
distinctum contra naturam nunc vo
cat arte hunc propositu in: similiter in operatione ad intra finis non distinguit intellectum contra voluntatem, nec cognitionem contra dilectionem,
unde speculationem perfecta sapien
tis, ad quam sapientiae habitus dispo
nit non distinguit cotra dilectionem,
immo illa speculatio includit dile
Ad tertium nego antecedens s adprobationem dico, quod non semper dependens est imperfectius eo, a quo dependet,nam Posteriora genere de Pendent a prioribus, & tamen sunt persectiora,eκ Aristotele 9. Metaph. stinuiter finis in esse pendet ab eo, qd est ad finem, & non e conueris; for
ma etiam dependet a materia, non e conuerso ; qualitas etiam corporalis
pendet a quantitate; totum pendet η partibus; & tamen in omnibus ijs opposta maior est vera, & uniuertaliter in ijs generibus, ubi est dependentia ad aliud , posterius genere est dependens a priori . & tamen est eo persoctius veru est tamen,quod simpliciter perfectum est omne independens . quia sicut est primum persectione, ita est prunum genere, quia in eo ordo generis & perfectionis sunt simul;vnde eκ eo ut voluntas dependet quoadiuum actum ab intellecto, non sequitur , quod sit eo imperfectior, immo persectior, quia est posterior ordine generis.Praeterea dici potest,quod intellectus depEdet a volitione,ut a ca se partiali,sed superiorve conuerso autem voluntas Pendet ab intellecti ne, ut a causa partiali subseruienter , quo insertur, quod volitio sit nobilior cognitione, & volutas intellectu,quia voluntas est causa imperans intellectui,& intellectus est cauta subseruies voluntati; imperans autem est subseruiente per lec in s.
Ad quattum,Scotus eκ eodem medio priusquam illud lolui t, arguit pr nostra concluso ne sic, e X primo T Pic. illud est prius α melius. cuius co ruptio Disiligod by Cooste