장음표시 사용
41쪽
dum,& sub hac ratione acceptum, S sic in anima sunt duae intentiones, quae Vere sunt entia rationis,quae in primis quatenus consideratis habent esse . Quarta conditio, quod habeant conceptum no simpliciter sinplicem,determinantem. & deterininabilem,quia cuin diffinitio eκ Aris. 8. Met.c. . sit oratio longa exprimens
quid dc quale rei diffinitae , nec ei Ieest,quod de diffinito possint plures coceptus formari, quid ditativus. et qualitatiuuI,per quos distincte in diffinitione eκplicetur, quod per nomen cosuse importaturi EX ijs collige,duplice
esse conceptum invia Scot. alterum
simplicium, qui in plures conceptus resolui potest, ut homo in coceptum alannalis. k in conceptum rationalis; conceptus vero simpliciter simpleκ est, qui m plures conceptus non P test resolui, ut conceptus entis est vitinius discrentiarum. Quinta conditioentis diffini bilis est,quod si uniuersale, unde rei sngularis diffinitio esse nequit, si daretur necessario aliquid quod ad rationem quid ditatis no pertineret explicaret, diceret enim differentiam eius indiuidualem, quq e X-tra quid ditatem ex ijs sequitur, quod diffinit:o proprie est entis posciui per
se vilius compositi realiter, vel quantum ad conceptus uniuersales. Secundo obserua, cognitionem si
est,& ques est, quae ad diffinitionem
Praesupponuntur, esse inter se ordinatas, cognitio namque si est, praecedit cognitionem quid est, prius enim
de subiecto vel dedis finito cognoicedum e st an sit,quam quid sit; non quidem quod habeat actualem eκistentiam,alioquin demsistratio,curus meindium est diffinitio, non posset haberi
de non crustente, cuius oppositum vult Philosophus primo Post .c. I .et a.dc 7. Met. sed quod ei non repugnet esse in re est in effectu, scuta tali ant
quam produceretur,non repugnabat esse a parte rei, sed conceptui eius o lectivo poterat corres de re aliquid verum reale, sicuti materia est a parte rei, quod Chimaeiae repugnat; rationi enim Chimaerae, quae per nomen lius importatur, Prortus repugnat, quod aliquod talea parte rei correl Podeat: Praeivi'Ponitur ergo cognitio an est
ad cognitionem quid est, quia priusquam de re praecognoscatur quid sit, nec essum est,praecognoscere sibi non repugnare,dine in re dc in effectu, si sit
Sed obi jcies: a causatis et go de secudis in tutionibus nulla potest dari di
finitio, ruta repugnat eis a parte rei esse: dc id ipsum erit dicendu de quouis rationis elue Respodeo,quod proprie habere esse Iolum enti re ab competit,& timi liter non repugnantia adhδ-bendum huiusmodi esse, caeterum eo modo, quo secundae intentiones pol-
sunt habere esse possunt S haberedis finitionem; ad quam cognitio an
est,prae lupponitur,priusqua intenti Des ab intellectu causentur,ut sint ina ct u in intellectu obiective habent non repugnantiam ad tale esse, de sic cognitio an est, eorum PraeivpPO nitur ealudem cognitioni quod est, non enim sunt sicut entia impossibilia, quae rationes in. se fallas dcrepu-gu antes habent,quib. repugnat quodcumq, esse: dc quamuis secundae urictiones non possint poni extra intellectuin,Vt genus,v.g. si secundo intention ah ter sumatur, nequit eXtra intellectum esse. Caeterum obiectivo comceptui,cui applicetur, & quod dicitur dc estertur denominatiue, cuiu, modi est
42쪽
est natura genetica. mae intenti
nis,no repugnat a Parte rei quod sufficit ut de ea utraque possit dari diffinitio; id i pluin dice duest de sacramem lumpto secsido intentionaliter, ipsi. Liscundum quod est secunda intentio, repugnat habere esse e Xtra anim am ;caeteria in id, de quo denomina
liue dicitur, est tale quod sibi a parte rei elle minime repugnat, ut statim Pateb:t.Quod ut melius percipias, sit Tertiuin notabile quod lacrametabifaria sumi pot: primo I se sigmficato,secundo P conotato: vel clarius pro significato forinali, scdo pro significato materiali, vel usitatius formaliter, ct materialiter. Sacramentum primoniodo est lignu ex diuina institutione
ei Laciter ὐgnificans gratiam vel et-iectum Dei gratuitum, licq; solum dicit relationem in concreto signia est. gnatum,quae denominat secum ma teriale, si ut sacra metum baptismi denominat ablutionem corporis cum vera verborum ibrma, dc sicut genus secundo intctionaliter acceptum deno. In m at anima l, colorem, &coet. Di i finitur autem sacramentum sumptu pro formati,cuius diis nitio dicitur deno-m:native de materiali Iubiecto eius, ut
de ablutione , speciebus sacramentalibus ; sicut in dis sinitione generis id
uod primo & p te diffinitur, est secu
a intentio; id vero de quo pret dicatione eXercita denominatiua dicitur est prima intentio: quid ditatiue quidem diffinitio generis competit generi secundo liuentio inliter sumpto, S in concreto,cui Praedicatione lignificata competit praedicari de pluribus differentibus i pecie in quid , denominati-
nimali, colori & senilibus; animal enim dicitur de pluribus differentibus
specie in quid ,licet,hoc quod est pret,
dicari quod secundam intentionem dicit,ei denominatiue insit, & eodem modo tota generis dii finitio. Ita in ip posto dis finitio sacram cti pro formali sumpta, per se competit relationi fias ni ad signatum. i.ad gratiam vel effectum Dei gratuitum; & hoc in concreto sumpto: sed denominatiue competit sim materiali significato,ut ablutioni& speciebus Euchari iliae. Quarto obi erua, quod ens non num seu per accidens bifariam dici. ture Primo illud dicitur ens per acci, dens, quod constat ex rebus eiusdem
generi ,quarum nulla in ordine ad aliam rationem actus vel potentiae habet,cuiust nodi est cumulus, & ens per accidens, est ens per aggregati nem. Secundo sumitur pro illo, quod eκ rebus diuersorum generum constat, quod proprie dicitur ens per accidens, ut homo albus, ut Patet S. Met. c. de ente & uno. neutrum autem horum generum est dii fimbile proprie. De primo patet A. Me t. c. I o. De secundo vero 7.Mct.c. 2.Nonnulli autem non recte cons. erantes nec metaplaysicantes,optime alset ueluti sacramentum non esse d i finibile, quia caret unitate ad id requis ta , cum ad rationem entis per accidens Pertineat, quoniam includit multa, t res, ct verba, ct relatione, quae nullate in spoi- sunt unum per se essi ere aeteruisti Iroli attendui, sacramentum posse su-
con notato, seu Pro tot mali, & inateriali vel pro aggregato e M istis; Primo modo rationem dri fi libilis induit , non secundo, nec prout solum res &verba inter se viaitatem non habeant minime viaitatem sacramenti impediunt, quia tioli ad dis finitionem &
43쪽
dum,& sub hac ratione acceptum, de sic in anima sunt duae intentiones, quae vere sunt entia rationi g,quae in prunis quatenus consideratis habent esse . Quarta conditio, quod habeant conceptum no simpliciter sim Plicem,determinantem .s. Sc determinabilem,quia cum diffinitio ex Aris. 8.Met.c. 3. sit oratio longa eXprimens
quid de quale rei diffinitae, necesse est,quod de diffinito possint plures coceptus sor mari,quid ditativus. et qualitativus, per quos distincte in diffinitione eXplicetur,quod per nomen cosuse importaturita ijs collige, duplice
esse conceptum in via Scoti alterum
smplici una, qui in plures conceptus resolui potest, ut homo incoceptum animalis c in conceptum rationalis; conceptus vero simpliciter simpleκ est, qui m Plures conceptus Dori P test resolui, ut conceptus entis est vitiaraus disterentiarum. Quinta conditiociatis dis finibit: s est,quod si uniuei sale , unde rei singularis diuinitio esse nequit, si daretur necessario aliquid quod ad rationem quidditatis no pertineret e Xplicaret, diceret enim differentiam eius indiuidualem, quς eΚ-tra quidditatem ex ijs sequitur, quod diffinit: o proprie est entis postiui per
se unius compositi realiter, vel quantum ad conceptus uniuersales. Secundo obterua, cognitionem si
est,&quid est, quae ad dis finitionem
Praesupponuntur, esse inter se ordinatas, cognitio namque si est, p: recedit cognitionem quid est, prius enim
de lubiecto vel de diffinito cognosce dum est an si,quam quid sit; non quidem quod habeat actualem existentiam, alioquin demsistratio, cuius medium est diffinitio, non posset haberi
de non erustente, cuius oppositum vvit Philosophus primo Post .c. I .et a.& . Met. sed quod ei non repugnet
esse iii re dc in estectu, sicut aiali ante quam Produceretur,non repugnabat esse a parte rei, ted conceptui eius o lectivo poterat coaes de re aliquid verum reale, sicuti materia est a parteret,quod Chimaeiae repugnat; rationi enim Chimaerae,quae per nomen Pus importatur, prorius repugnat, quod aliquod tale a parte rei curret podeat: Praelui'Ponitur ergo cognitio an est
ad cognitionem quid est, quia priusquam de re praecognoscatur quid sit, necessum est, piaecognoicere sibi non re pugnare,esse iii re dc in essectu,si st
Sed obiicies: a causatis ergo de secudis in ictionibus nulla potest dari diffinitio, ruta repugnat eis a parte rei esse:&id ipsum erit dicendu de quouis rationis ente R.espodeo,quod proprie habere e se lotum eriti reali competit,dcs militer non repugnantia adhδ-bendum huiusmodi elli; caeterum eo modo, quo secundae intentiones pol-
sunt habere esse possunt & habere diffinitionem; ad quam cognitio an
est,praesupponitur, priusqua intenti Des ab intellectu causentur,ut sint in actu in intellectu obiective habent non repugnantiam ad tale esse. &sic cognitio an est, eorum Praetu Pp natur ea itidem cognitioni quod est, non enim sunt sicut entia impossibilia, quae rationes in se fallas dc repugnante S habcnt,quib. re Pugnat quodcumq, esse: dc quamuis iecundae intctiones non possint pom extra intellectum, ut genus,v.g. si secundo intentionaliter sumatur, nequit extra intelles tam ei se . Caeterum obiectivo comceptui,cui applicetur, S quod dicitur dc effertur denominatiue,cua: Sm dic st
44쪽
est natura genefica ptimae intenti Dis,no re Pugnat a parte rei quod sufficit ut de ea utraque possit dari dis finitio; id ipsum dic edu est de sacramem lumpto secudo intentionaliter, ipsi. a. secundum quod est secunda intentio, repugnat habere esse eXtra animari' ;caeterum id, de quo denominative dicitur, est tale quod sibi a parte rei et se minime repugnat, ut statim patebit. Quod ut melius percipias,sit Tertium notabile quod lacrametabifaria sumi pot: primo se significato, secundo RcOnotato: vel clarius Prosgnificato formali, scdo pro significato materiali, vel usitatius formaliter, ct materialiter. Sacramentum primonaodo est signu e X diuina institutionc
ei si Miter significans gratiam vel e D sectum Dei gratuitum, sicq; solum dicit relationem in concreto signi adsignatum,quae denominat secum ma tetiale, scut sacra metum baptismi denominat ablutionem corporis cum vera verborum serma, & sicut genus secundo inlctionaliter acceptum deno. minat animal, colorem, Jccaei. Dii filii tur autem sacramentum sumptu pro
formali cuius dii finitio dicitur deno-m native de materiali subiecto eius,ut de ablutione , speciebus sacramentalibus ; sicut in dii sinitione generis id
uod primo & p se dii finitur, est secu
a intentio; id vero de quo predicatione exercita denoinmativa dicitur est prima intentio: quid ditatiue quidem diffinitio generis competit generi secundo liuentionaliter sumpto, S in lacreto,cui Praedicatione significata competit praedicari de pluribus differentibus specie in quid , denominati-ue vero copetit primς intentioni, ut Mnimali , colori dc similibus animal enim dicitur de pluribus differentibus Controu. P.ιrs IIII.
specie in quid ,licet,hoc quod est prae
dicari quod siecundam intentionem dicit,ei denominatiue insit, & eodem modo tota generis diffinitio. ita in P posto diffinitio sacra incti pro formali sumpta, per se competit relationi stagni ad signatum. i.ad gratiam vel efiniectum Dei gratuitum; dc hoc in concreto sumpto: sed denominatiue competit suo materiali significato,ut ablutioni Sc spec: ebus Eucharistiae. Quarto obi erua, quod ens non num seu per accidens bifariam dici. tur: Primo illud dicitur ens pera ci, dens, quod constat ex rebus eiusde in generis,quarum nulla in ordine ad aliam rationem actus vel potentiae habeticuiusmodi est cumulus, & ens per accidens, est ens per aggregati nem. Secundo sumitur pro illo, quod
ex rebus diuersorum generum constat, quod proprie dicitur ens per accidens, vilio mo albus, ut patet S. let. c. de ente & uno. neutrum autem
horum generum est dii fi bile proprie. De Primo patet . . Me t. c. Io. De cundo vero 7.Mc t. c. 2.Nonnulli autem non recte consderantes nec metaphysicalites, optime alse eue: ut sacramentum non esse di finibile,quia caret unitate ad id requisita , cum ad rationem entis per accidens Pertineat, quoniam includit ira ulta t res, dc verba, & relatione, quae nullatem spossunt unum per se essere.Caeter iisti non attendui, sacramentum posse su-
connotato , seu Pro tormali, dc materiali; vel pro aggre ato eNistis; minomodo rationem dii fi ubilis induit , itosa secundo, nec prout solum res &verba inter se viaitatem non habeant minii ne unitatem sacramenti impediunt, quia non ad dis finitionem SA 3 cffen,
45쪽
essentiam sacrameti spectat, nisi ut adiutamenta ,sicut subiectum accidentis pertinet ad rationem eius &correla. tiuum ad sui correlativi diffinitione. Et confirmatur, nam si aliquod accidens, quod in unico tantum essetis, lecto,& ratio praecisa esset , quia illa Plura non pertinerent per se ad rationem accidentis, sed tamquam additamenta, ita in proposito, in sacra
mentis concurrunt res & verba,ut statim in hac controuersia dicemus.Caeterum illa non pertinet per se ad rationem sacramenti formaliter sumpti, taquam quid ipsi essentiale, sed tamquam additamenta,ergo quantumuis in rebus sens bilibus, que ad rationem
sacramenti tamquam additamenta Pertinent,non rePeritur unitas,du m-
modo illa alia,quq ad rationem sacramenti pertinent, non impediant unitatem Perse, non propter hoc sacramentum erit non diffinabile, quia ut dixi, illa pluralitas est solum eorum, quae concurrunt in sensbili sgnificante sundamentum illius rationis formalis , quam sacramentum Impo
Quinto nota, quod sacramentum. teNipsa voce constat est, aliquid sacrum, cum Vero eκ communi usu in hac materia sacramentum accipiatur pro signo,conuincitur esse sgnum sacrum, in quovis vero sgno sacro duo considerari & attendi Possunt:auterum est res ipsa significans: alterum vero ipsa significatio seu habitudo ad rem signi ficata, & eκ viroq. caP. dici potest signum esse sacrum; ex parte quide rei signi ficanti s, quia ipsa est sacra pertinensq. ad diuinum cuItum , Et sanct talem animae; eXPerta Vere
fgnificationis, quia ipsa sacra est,quae de re sacra ,& ad rem sacram terminatur, quo pacto mafis rubri trans tus licet non esset secundum se res s cra, sacer dici poterat ratione rei significatae. Sacramentum vero Pro ut nunc de eo agimus, debet esse ex se troque principio sacrum , primo quiadem ere parte rei significantis , quia debet esse aliqua caeremonia ad diuinum cultum & animae sanctitatem ordinata,& constituta .ita Scot.in tota hac diffinitione, Sc Bonaven.&Gabr. Hoc quida inductione patere potest, tam in sacramentis veteribus qua n uis: circumcisio namque per quam limmines in Dei populo cossia abantur, sacerdotu consecratio, & siqua alia erant sacramenta,caeremoniae erant sacrae, quod facile est etiam in sacram iis nouae legis videre, solum de matriis monio posset quis dubitare, quia non videtur esse caeremonia sacra, sed contractus quidam ciuilis; caeterum licet ex sedc prout a voluntate humana ut a principali causa manat, siveluti quidam contractus moralis tanis tum,tamen ut a Christo eleuatum ad coniugibus sancti ficationem conseredam suo statui necessariam,iam no est tantum ciuilis Sc moralis contractus, sed caeremonia sacra,quia no tantum
efficit coniuges , sed quantum in se
est efficit sanctos coniuges. Ratio a tem communis,qua Probari potest,sacramneta omnia nouae legis esse signas cra,ea est,quia totum eorum nego
cium ad cuItum Dei religiosum ordinatur, scilicet ut homines phaec signa
iiν uno nomine religionis conueniat
in qua &ipsi sancti ficentur dc Deum
profiteantur, siue Religionis auctore, id ipsum eκ nomine dc etymologia constat: na sicut vesti inentum est quove stimur, ornametum quo Ornamula
ita sacramentum aPtissime dicitur quos
46쪽
D ramur, seu quo initiamur, dicitur etiam,& est sacrum signuin, sacrum ex parte signi ficationis seu rei significat, quet in sacramentis est quid sa-
per fit cum suo signato, & signatum
antecedat signum ordine naturae, ac efficaκ dici hon potest, nisi ordine naturae signum praecedat fgnatum. uncrum, ut gratia vel effectus Dei gra- de Sco. v bisu p. artic. 2. sic ait. proprie tuitus, qui te in per se ratus est. Unde a Dionys.cap. 1. de ecclesiastica hierarchia; sacratissima signa vocantur sacramenta, Sc in toto illo libro eorum significationem sacram appellat. H i-bent aut e nostra sacrameta duplice RPriam, Sc allegoricam; propria quid edicitur signum essicax, si adhibito signo sequitur ord me naturae signatu .& non e conuerso I quia si signum sequeretur thum signatum ordine naturq,etsi posset elli sisnum certum si nuquam careret illo signato praeceden- te,non tamen ess)t efficax, quia nul- respecta pretentis offici; scilicet grati et lo modo eius positio efficacia in habe- quam conferunt; allegorica vero re- ret respectu signati, sed e conuerso, 'nspectu pretieriti,scilicet passionis Chri de sacramentum non solum debet essti eNilibetur.Sed circumcisioni noco se signum certum sed efficam uenit hoc postreinuin,quia cum Chri Sed obi jcies. Signum S signatum sti passionem praecesserit, non pote- sunt relativa, ergo sunt simul natura .rit esse eius rememoratiuuin signum, ergo sacramentuin, quod ut diximus licet eam ut futura potuerant fgms- & dicemus,esse signum,non potest escare .Haec triplex significatio expresse se prius natura suo signato. Respodet habetur in Baptismo, ut colligitur m , D. Bona u. iri 6.d. I .ar. I.q. 2. in sol u. ad Pau.ad Rom. 6.ubi Baptismum lignu quartu, id veru esse de stira meto sub
mortis & sepulturae Christi appellat, ratione signi,seu pro sor mali sumpto. aiens: Quicumque sumus baptizati in Christo Iesu, in morte ipsius baptizati sumus,consepulti enim sumus per Baptismum in in orte. Signum Vero gratiae dc gloriae deinde nominar, cusnnos Per Baptismum vitam nouam accipere α resurrectionis spe ostendit, Sc de Eucharistia canit Ecclesia: O lactu conuiuium in quo Christus suinitur, recolitur memoria passonis eius mens impletur gratia,Se futurae gloriae nobis pignus datur. in a-l1Is autem sacramentis haec significatio reperitur,quia omnia habent vime X passione Christi, & omnia nobis conserunt spem gloriae per gratiam, quam conserunt . Est autem discrimen inter signum certum et efficax, quia ad rationem signi certi sulficit,
quod qua utum est e X Parte sua sem-
non vero pro materiali seu re substrata & denominatar unde ablutio cum verbis ad Baptismum pertinens facta circa corpus hominis,quae denomina tur sacramentum,est prius natura gratia baptii mali, quam sacrametum baptismi si nificat, sicut causa secudum suum esse ablolutum est prior nat ra effectu, sed sicut causa ut relatiuum ad effectum, quod est simul natura cueo, sequitur quod esse ablolutum causae & effectus, ita sacramentum pro forinali cum sit signum quod intrinsece relationem dicit ad signatu quod est esse istus sacramenti pro se den minato suinpti est necessario post rius illo effectu sumpto secudu suum esse reale & absolutum: itaq. id,cui ratio sacramenti conuenit denominatiue,dc de quo dicitur, est prius natura
47쪽
effectu,cuius est fgnum effica κ; alioeNeplo ex secundis in tetionibus sum Pto, quibus i acramenta pro Drmali assimilantur, hoc explicari potest; genus & species secundo intentionaliter accepta sunt simul natura ; caeterus pro denominato sumuntur, dc pro iis, de quibus, denominative diciatur,sgnificat pro natura generas dc Pronatura speciei, quae ad primas intentiones pertinent; genus est prius natura specie, & genus & species sic sumpta sunt priora relationibus genetis& speciei,quia ab ipsis fundamentaliter causatur Sacramentu ergo proprie
sumptum sic ut de eo hic loqui mur,e stsgnum efficaκ gratiae vel effectus Dei gratuiti eκ diuina institutione illam significans.
SeMto obserua, quod ut ait Scot. in
guitur quasi vox in suas significationes, in sacramentum proprie Sc improprie dictum sacramentum: im
Proprie dictum potest esse quidquid
quoquo modo rem sacram significat, in qua significatione putificationes, ct ablutiones illius antiquae legis, S
genufleXioia es, Sc prostrationes, Sc similia sacramenta dici poterant; Sacramentum vero proprie dictum est illud,de cuius ratione est esse rei sacraesgnum, ita quod res illa sacra, tuam significat,st quaedam sanctificatio in homine causata;sed sanctificatio omnis ad duplicem lanctificatione reduci potest: Alia enim est sanctificatio intrinseca & coram Deo,quae Per gratiam sanctificantem fit, potestque dici sanctificatio simpliciter: alia vero est sanctificatio externa legalis disecundum quid, quae inveteri lege erat frequens non solum de hominibus, sed de aliis rebus: licet enim de ratione factamenti ineommuni non sit conferre interiorem animae sanctificationem per gratiam sanctificatem ,
quia vetera lacramenta uni uoce cum nostris in ratione sacramenti conueniunt, non tamen illam causabanti nutriebant, est tamen de ratione eius
aliquam sanctificationem conferre, saltem impersectam; sacramentum incommuni lumptum est quaedam caeremonia sacra instituta ad conserendam homini aliquam sanctificationem,& ipsa in conserendo veram
animae sanctitatem significat. Nam si haec interna sanctitas, per ipsum sacrum vel in ipso confertur, per illam sanct ficatur,ut in nostris accidit sacramentis; si vero solum legalem Scim- perfectain sanctitatem conrat, ut sacramenti rationem induat, necelsarium est ut aliquid altius &diuinius, scipsam animς sanctitatem significet,
qualiter illa vetera significabant pre- figurando gratiam in lacramentis nouae legis conferendam. Nec ab hac significatione eXcludi potiunt vetera sacramenta, etsi in illis ex vi sacra ineti non daretur gratia , non enim de ratione sacramenti est, ut gratia, quae in ipso datur, significat, ac consequenter nec quod sit signum gratiae demostrativum , etsi id nostris sacramentis conueniat; sed quod sanctitatem aliquam etsi inperfectim conserat,&significet perfectam: sic iit nostra sacramenta non solum significant gratia, quam conserunt, sed & gloriam qua Promittunt . Ex quo infertur,quod si
signu efficax illud dicatur, per quod
datur gratia, non est de ratione sacramenti quod sit lignum efficax sanctitatis: si vero signit practicum illud sit, per quod aliqua sanctitas, etsi externa, datur, S gratia conserenda signi
48쪽
gnificatur, vel tunc quando signum externum, vel postea conserenda: sic omne sacramentum signum prachicum dici potest. Sed obi jcies,hunc modum signisi . candi sanctitatem potuisse esse comunem aliquibus rebus, quae sacramenta non erant, ut transtui maris rubri, manducationi mannae . Respondeo,ex duplici causa haec a ratione sacra ira et ieXclusa esse: primo,quia nullam sanctitatem etia eXternam conferebant: l ecundo, quia sacramentum est caeremonia stabilis ex lege firmata ad sanctitatem conserendam,& significandam,cuius rei ratio praedictis rebus haud couenit. Ex ijs sequitur, sacramenta noua 8c vetera in ratione genetica conuenire, licet specie differant inter se, nam conueniunt tum in ratione caeremoniae lacrae, & in ratione signi gratiae de sanctificationis nostrae ; tum in significanda Christi Passione, quae totius gratiae est fons dc origo; tum etiam in signanda gloria, quae huius sanctificationis est finis. Tettio modo dicitur proprislsime fa cramentum illud, quod gratiam san-chficantem vel effectum gratuitum significat,ut Eucharistia. His ita constitutis haec nostra controue ita luis conclusionibus est absoluenda. Conclusio prima. Possibile est Deucreare aliquem effectum visibilem ad salutem hominis viatoris pertinente. Haec concluso probatione non eget, quia Theologo est manifesta ex pintentia Diuina.
Secunda conclusio. Possibile est Deum imponere aliquod signum ad significandum effectu in inuisibilem dc gratuitum, quem potest produc re hominique confern , S seniliter est possibile determinare se,& disponere se cooperaturum ad causandum effectum significatum ad positionem signi semper & regulariter,nisi impediat dispostio eius,cui adhibetur. Prima huius conclusionis pars probatur, quia nos potamus componere signa ad quodcumque intelligibile sgnificandum a nobis, ergo id melius p terit Deus efficere ad suos inuisibiles effectus significandos. Cum vero signum diuidatur in rememoratiuum
quod respicit praeteritu; Sc prognosticum, quod futurum attendit ; Sc demonstratiuu, quod est presentis,possibile est Deu quodlibet istoru instituere ad suos effectus fgni ficados,cumid& nos possimus. Simili ratione P test secunda pars conclusionis probari,quia nos idipsum determinare possumus,ergo a sortiori ipse Deus,quod cui est rerum summa potestas. tale autem signum, cui instituitur ipsum disponit regulariter operari,potest dici signum verax dccemi, ad distincti nem signi incerti vel aequi uota, qualiter habet su um fgnificatum concomitatum vel oppontum proprie sumendo, si adhibito signo ordine n turae sequitur signi ficatum,ut quinto
Tertia conclusio. Possibile est Deu ad significandum effectu in inuisibilem praedictum ac modo praedicto, scilicet, certitudinaliter & emcaciter, instituere aliquod signum sensibile, Sc etiam sensibile in se includens plura sensibilia ad eundem sensum vel ad diuersa pertinentia. Hoc Patet,
quia id & nos posse de uno sensibili illum effectum significantem, nemini
dubium esse potest; sed de sensibili
plura sensibilia includente etiam diuersorum sensuum ostenditur, nam sicut ad signi ficandam perfectionem Dissiligod by Corale
49쪽
diuinam . que persectissima est&simplicissima,possumus instituere istam oratione: Deus est infinite persectus, quae ex multis syllabis costituitur, ita Possu inus instituere quod aliqua audibilia & visibilia conceptum nostrum fgnificarent,ut puta quod actum beneuolentiae significarent aliqua verba cum aliquo adhu m anus vel osculo, ergo ipse multo melius adsuu in effectum inuisibilem fgnficandum poterit aliquod sensibile & plura sensibilia diuersorum generum constituere.
Ex quibus euidenter sequitur quod haec ratio signum sensibile gratia, vel effectum Dei efficaciter ex diuina institutione significans, non est ratio in se falsa ad modum, tuo Phil 8.Met.c. de falso, loquitur de ratione in letal-sa,quae illa est,cuius partes secum Pugnant, nec sinit iter in re coalescere Possunt, ut partes rationis ipsius Chim K,quia nulla pars expositis in predicta di finitione alteri repugnat, ergo non est ratio in se falsa, dc consequenter non est ratio entis impossibilis, quia nihil est purum impossibile nisi cuius ratio est in se falsa; nec est ratio pure negationis aut priuationis, quia includit aliqua positiva. Eκ quo insertur, signato illius rationis non repugnare esse, quod per quaestione in An est,inquiritur,quia conceptui per illam rationem signato no repugnat aliquod a parte rei correspon Jere, sicut repugnat signato Sc coceptui O, iectivo Chimaer , qaestens omnino impossibile, Sc sic ad rationem seu cognitionem Quid est, sacramenti supponitur cognitio eius An est, nominisque diffinitio ad dii finitione quid rei, de quibus diximus satis notab. 1 .Infertur etiam ex d ictis, conditionem ei
tis is iuni bilis prii num eX narratis Primo notata ipsi sacramento conueni. re,quia non est non ens, quia non est impossibile , cuius partes secum pugnent,nec pura negatio vel priuatio . quae solum pure non entia dicuntur. Quarta concluso. Aliae tres conditiones ad ens dis finibile pertinentes conueniunt sacramento,de se da Patet eX g. & Α. notab. ubi ostendimus nihil habere in se sacra nactum,quod unitatem per se addit filiabile ration e spectatam impediat, est enim pro formali sumptum per se unu; nam sens blia quae ad eius diffinitionem ingrediuntur, non Pertinent ad ipsam
tamquam quid de essentia diffiniti,
sedi .im quam additamenta: sicut ad dissultionem accidentis pertinet subiectum: Et quamuis idem accidens in pluribus esset subiectis,unitatem eius non inpedirent,sic nec plura lensibilia ad dis finitionem sacramenti tam inquam additamenta spectantia, eius unitatem per se destruunt, quocirca et si in ipsis sensibilibus via: tas non re
periatur. Inuenitur tamen in t acrametoea,quae ut sit diffini bile est necessaria; nam in ratione sacramenti formali intelligitur esse sgnum S etiam illa , quae veluti differentiae illud denominant commune sunt e X instit tione dc efficaciter,alia vero duo, quae ibi reponuntur ut sensibile ,& effectu Dei gratuitum,sunt ibi tamquam ad ditamenta ; primum ut subiectum siue ut sundamentum, secundum autem ut correlativum,at pluralitas quq cumque vel subiecti in se, vel ut corre latiuum non prohibet relationem esse dis finibilem: ira enim iste conce' tus est per se unus apud intellectum fgnum ad placitum efficaκ, sicut est conceptus paternitatis, Sc paternitas
posset dis finiri, ita proprie si esset in
50쪽
duobus subiectis, no obstante eorum tum relationis gratia, vel effectus grais pluralitate fundamenti & subiecti tuitus Dei vi correlativum.De quarta 1 - ι A. ac si in unico tantum subiecto vel sun vero & quinta conditione rei diffiniadamento efferat uia illa eius rationem bilis patet, quod sacramento conum ...' S diffinitionem solum ut additame- mat, non enim habet conceptum simi ιο ta ingrediuntur. De orta coditione pliciter simplicem, sed simplicem in
rei dis finibilis dico, qd in rone noin , plures conceptus retolubilem, siquianis lacramenti praedicta includitur a. dem constat ex genere & differen- Iiquid, quod dicit ens rationici. hoc tia.Non est praeterea quid singulare quod est esse signuin ex institutione cuius non est diffinitio, sed uniuers diuina & efficax, quia signum relatio te plures sub se continens species,e enem dicit,non quidem realem,sed ra quo sequitur quod supposita ratiotionis quia suum consequitur funda. quid nominis sacramenti sit illa, quamentum eri natura rei, nam etsi in supra posuimus, potest simpliciter &re si aptitudo ad signandum effe- per sedis finiri, eo modo quo secundςctu signatum,tamen actualis signatio intentiones sunt per se dissim biles,de non conuenit sibi nisi per actum im- id absolute nihil repugnat quin ab- ponentis. Restringendo ergo diffi- solute Sc verissime diffiniatur, nisi uanitionem ad ens proprie dictum eκ- proprium eius formale est ens rati tra animam illa diffinitione quid no- nis, vel nisi ea includit aliquod quod minis sacramenti non exprimit quid est praecise ens rationis: eκ ijs conclu sacramenti , quia scut sacramen- ditur ordo, quem cognitio an est , Sctum sic non est ens, ita nec habet quid est inter se habent,cognitio equid proprie quod per diffinitionem nim an est praesupponitur ad cognis
eXplicetur,attamen eo modo: quo dis tionein quid est, ut conclusione pri- finitio exprimit unum coceptum per ma& nota.secundo diximus,et ad cose in intellectu, siue ille conceptus si gnitionem an est praesupponitur di Drei extra animam siue rationis, bene finitio quid nominis, ex quo quaestio potest diffiniri quo modo e& non alio an est intelligitur, nam si conceptui diffiniuntur secundae intentiones lo- quid nominis non repugnat aliquod si cales, non enim fgnificant quiddita a 'parte rei correspondere, concludi.tes e Mira animam, sed tantummodo tur non repugnantia eius ad esse,quae coceptus in animam sed per se unus, per cognitionem an est cognoscitur
sic autem habere diffinitionem sus- & requiritur, quia subsequitur cognificit ad scientiam proprie dictam, a- tio quid est, I in habentibus quidlioquin Logica non esset scientias dc est eadem est ratio eκprimens quid in huiusmodi diffinitionibus genus dicitur per nomen est vera diffinitio& differentia inueni utitur & pro- quid rei , nam secundum Philosophia
priu eo modo, quo Logica de disseren η. let. ratio quam significat nomentia, ne re,& proprio loquitur, sic in est diffinitio nomen enim imponitur ratione quid nominis explicata, seu ad rei essentiam significadam,ac proposita sacramenti ponitur signum, ut inde ratio exprimes quod dicitur Pergenus ex institutione, et efficax ut dis nomen distincte Sc per partes,expri-ierentia sensibile veto ut sundamen- mit distinctum conceptum essentiae. Quis ligod by Corale