장음표시 사용
221쪽
dentiam Dei perdere se pariter & totas ctauitates. Ergo considerandum quarn commode quodque fieri possit,& quoniam viatia varia sunt, multis etiam remedi s est oispus. Nam in hominibus,in temporibus,m locis est magnum discrimen, nec in omnibus ijsdem pharmacis uti licet: interdum chalasticis & acopis opus est, interdum vinculis,eauterijs ct ferro, quidam etiam morbi curationem nullam admittunt: qui si
sint in quibusdam, & non necessarijs parratibus, exscindi quidem possunt: sed quid si sint in toto corpore, quid si in partibus, sine quibus ciuitas incolumis esse nequit,
quid si in alijs, sed quae non possunt, sine
noxa partium praecipuarum irritari s Mulαtos legimus in antiquis Rebusp. malos fuisse ciues, quos satius fuisset ferre quam pro-Uocare. Sane multa in singulis veniunt ciuitata tibus diligenter animaduertenda: nam etiam minima quaeque saepe praebent occasiones maximorum,& tamen interdum vix maxima curari volunt. Sed de his iam uatis. nam quanquam praemia natura poenis sint priora, ex virtutum dignitate, quam ante tradidi,facile possunt cognosci, nec tam in usu nostris temporibus sunt, ut e actam explicationem requirant.
222쪽
T V O NI A M autem aliquid est Licet ali
quod non oporteat. etiamsi per quid leges liceat,ac in eo ferme genere quodn liberalitas est & amicitia. & quia QPQxxςt
plurimum conferunt hae duae virtutes ad felicitatem communem, de hs hoc loco quς-dam tradenda videntur. Licere dico quaerieunq; legibus non sunt interdicta, hoc est, quae manifeste Rem p. non laedunt: at sunt praeter haec alia multa, quae nos facere vel Omittere non decet. Decorum enim in vita latissime patet, nec totum potest legibus:comprehendi, S tamen vult ab omnibus diligenter obseruari. Ouomodo vero laberalitate sit & amicitia seruandutui, quae duae virtutes cum uistitia sunt vehementer conoeiunistae, iam paucis ostendemus quanquam exbscisa quae prius diximus intelligi pos sit: ac a liberalitate initium sumemus, quoniam latius quam amicitia, vires stras extendit: non enim tantum in amicos, sic d etiam 1
in alios liberales esse debemus. Videtur aut ei tem sic appellata liberalitas, quod libero Eth. homine digna sit, & quod liberum animurequirat: alios enim alacriter nostris bonis
iuuari decet me potius aliquam ob caudam extorta munera, quam liberὸ data, videan 'tur. Est igitur liberalitas virtus, qua nos prompte citra compensationis spem alios Monis nostris iuvamus. Haec merito apud
223쪽
omnes in summo pretio semper fuit: tum quod sit multis hominibus utilis, tum etiam quod beneficum animum significat, de
Liberali humanarum rerum contemptorem. Est auras in me tem, ut& reliquae virtutes, in medio quo-dio. dam, nimirum inter prodigalitatem & aua, Arist.I. r. ritiam collocata: quae fuerit etiam circuma .. 7. Eth. santiarum suarum modo ponderanda. Quod enim in aths liberalitas, in alijs proodigalitas aut avaritia dicetur: nam minimus excessus pauperes prodigales, defectus autem minimus diuites auaros facit. Deinde
negotia quaedam , & his potius quam alijs
temporibus & locis, maiores minoresue Avaritia sumptus requirunt. Quanquam vero tib deterior ralitas utrinque vitium suum habet,tamen Prodigar auaritia, quae in dando deficit, in accipienis ut-te. do modum excedit multis modis deterior habetur : nam etiam praeter cetera mala, hoc non exiguum est, quod ipsa cum aetate continuo crescit. Discunt quotidianis exisperimentis homines, quam V tales pecuniae sint, quamque difficile comparentur: pro digi vero,ctim in dies multas pecunias cffundant & ac dipiant paucas, consumptis omnibus aut plurimis remedium habent: sed tamen utrunque vitium, quatenus fieri porirest, diligenter in Re p. debet impediri, & ta
alienatio patrimoniorum, quam nimia bois norum conseruatio prohiberi: quod utrunque
224쪽
que ab antiquis bene formatis Rebuspub.
nonnunquam factum esse videmus. Auari cogendi sunt, ut pecunias suas nimias in v- sum aliquem exponant, quoniam in Rep. nihil oeiosum & inutile esse debet: ad expensas omnibus modis sunt prouocandi, quemadmodum prius etiam diximus: quia eum nummis ipsa cupiditas continuo cresscit: ad animi magnitudinem inuitandi sun qua seqvis merito magni facit, &debitos honores exposcit, pro quibuS,Vt inquit A* l. .e.ristoteles, cum diuinum quippiam sint, ct Eth . Dijs immortalibus debeantur, non pecu nias tantum, sed res omnes humanas meri to quis contemnat. Honor etiam magnifi- Honor Centiam prouocat,quς sumptus tales facit, magnitis quales magnos viros facere decet. Sed hoc cen iam loco de liberalitate plura no adiungemus: Pδ ις nam postea de officio diuitum erga pauperes nonnulla dicemus,quae poterunt etiam huc transferri.
De Amicitia cr Amore. c A P. zI. V O NI A M autem non ad solitudinem, sed ad societatem Dacti sumus, inter alia quae conferunt ad sensum felicitatis,praecipuum quendam locum habet voluntatum timilium, hoc est bonarum, coniunctio,
225쪽
Arist. l. 8.&9. Eth. Amoris definitio Arist.l.
quam amicitiam appellamus: nam cum veris amicas , quibus nihil pretiosius profert natura,& etiam amicorum bonis omnibus tanquam rebus nostris fruamur, non pocsunt,in calamitatibus, quibus variis obnoἀxil tumus, non summum adferre lenimentum, non possunt in reb. prosperis ad augmentum felicitatis plurimum non conferrere. Cum autem amicitia dicatur ab amore,
de hoc, ut illius naturam melius intelligamus, prids dicturi sumus : qui certe plurio mum etiam ad societatem generis humani potest. Quanquam vero multa sint a Poe
tis & Philosophis tradita, plurit aque sint
etiam ab illis praetermissa,nos,ne longioressimus,hac de re quid sentiamus, paucis exoponemus: ex quibus etiam cognoscemus, quales sint definitiones hactenus traditae, quibus amorem desiderium boni vel pulcri esse volunt et cum tamen desiderium ab senistium,amor praesentium sit,& hic tantum in rationali natura, illud autem in alijs quoq; multis esse videatur, multaque bona sint, quae tametsi desiderentur,non tamen amentur. Vt autem a suis principi)s rem ipsam accersamus,iam constat,id,quod omnia sibi proponunt, tanquam finem, ad quem recta contendunt, bonum appellari. At Oportet ea quiescere, priusquam eo vergant. & aliqua mutatione instituere motu suum
226쪽
LIBER II. io3 suum ad bonum, ea vero mutatio, qua res inelinant versus bonum, quomodo iit appellanda non refert, quantum ad praesente considerationem : sed constat illi obnoxia esse totam hanc omnium rerum naturam. Nam & ignis coeli societatem quaerit, ct ferrum magneti se coniungit, & scammoniubilem allicit: rursus vitem brassica, cucummis oleam vitat:& haec in animantibus manifestiora sunt, quam ut orationem nostra requirantan quibus iam hic motus ad bo num appetentia vocatur. Cum autem res expetendae variae sint,animi corporis,& externae, inter externas multum est discrime: nam &suauibus contactibus, & delicatis saporibus, ct rebus odoratis delectamur, quorum tamen amore pro prae teneri non dicemuri sed eorum potius, quς oculis percipiuntur: & ob id a videndo Graecis aismor dictus esse videtur. Amor enim non
cuiusuis boni, sed pulcri tantum est : pulo
erum autem in oculis maxime versatur.
Itaq; & lucem Solis pulcram esse dicimus,
ct auri colore delectamur,& maxime foris mam elegantem rerum admiramur,praeci. pue si grato quoque colore fuerit exornata. Orationis quoque sonique symphoniactrythmus,a partium decenti compositioisne, in qua formae vis elucescit, pulcritudinis nomen habet. Similiter motus corpo-
227쪽
rum oculis percipitur qui pulcer etiam appellatur, si partes eius decenter in unum
componantur. Ouanqua autem haec,quae iam diximus,pluribus sensibus cognoscantur: nam ct tactu formam,motum, &symmmetriam percipimus, in oculis tamen potius est eorum vera pulcritudo, a quibus eti-
culoru am ad aures transfertur. Iam oculorum no consen, strorum cum mente nostra, cumq; mente sus cum voluntatis quoque magnus est consensius. mente. Sic& veritatem & virtutem pulcram a popellare solemus: quod nativus eius tanquacolor suapte narura sit speciosus, & gratus oculis animorum. & quod partium etiam
decentissima quada analogia constet, quae non potest vehementissime non placere. Plo. l. de Omnis autem haec pulcritudo ex ipsa forispul. ma rerum in corporaturam, de in oculos mentemque efflorescit. Itaque pulcros etiam formosos appellare solemus, potius a. symmetria partium,quam a colore: quod
illa maxime formam exteriorem continerect exterior interiorem exprimere videatur.
Nihilominus etiam ab eadem interna sor a color effunditur, veluti lux ab igne vel
a Sole , ct in utrisq; pulcri species consistit. Manifestum est autem Physicis ex sorma
quapiam materiaq; cuncta componi, materiamque , suapte natura malam & turpe, decore formaru exornari, pulcritudin*minque
228쪽
que eius totam formae deberi. Ita videmus informem luti massam esse quidem suapte
natura turpem,formam autem Veneris aut
Diana quam summus aliquis artifex mente concepit, pulcram proculdubio merito censeri. Ad eius vero formae similitudinem dum manum artifex ipse ducit, rudem masteriam fingit, quae continuo tandem externam quandam adeae similitudinem, atque adeo pulcritudinem acquirit. Constat etiaam mentem id ipsum quod agit quodammodo fieri,& in eius quod concipit, veluti speciem ipsam mutari. Quoniam igitur liberae sunt cogitationes animorum nostrorum, quod si fingamus, quemadmodum etiam paulo ante secimus, formam, quae est in artificis mente , atq, adeo mentem elus, iam in ipsa statuae materia versari, nunquid etiam eius interna cumsta deliniabit ad suisam similitudinem,quatenus id impedimenta materiae patiuntur,& viuum sui vigorem
per totam eius corporaturam effundet: inade vero proueniet cum totius formae venustate, color etiam speciosus. Hoc certe in naturalibus omnibus accidere constat vescilicet habeant omnem suum a formis suinis ornatum, & in eo vis pulcritudinis est. si materia formae suae quam maximam similitudinem oculis perceptam acquirst. Si
vero praesentia sormae pulcra materia fit,
229쪽
nunquid formam ipsam quoq, quae mente Picie pζrcipitur, merito pulcram esse dicemus..es Verum nominum impositores sensilia po-
tius considerarunt, & sapientiores eorum significationem dern ceps ad insensilia trania Pulcritu sui erunt. In his igitur quae mentis & co do est in poris oculis percipiuntur, pulcritudinis vis oculis Sc est sita: quae quod minus lare, quam bonumente. ipsum, patear,satis est manifestum: nam &quae reliquis sentibus percipiuntur, bona, non autem pulcra, proprie nominantur. Amor et At amorem pulcri esse iudicamus: & eum desiderii etiam in ios tantum, quae pulcri cognitio-um puli nem habent constituendum esse putamus rcri in eo 'nde cognosci potest, eos,qui pulcri scienis quQdpul tiam facili mam habent. ad amores esse ma-ς iςζgni propensos. Quamuis autem Sani-
ψης mantia reliqua pulcri quandam habeant
δ*ς ' cognitionem, in hominibus tamen Omnia proculdubio sunt euidentiora, ct tam spe, closum nomen amoris non nisi rebus insitagnibus tribui debet .Erit igitur amor energia, vel motus, vel affectus quidam animois Tum nostrorum, quem pulcri cognitio profert. Vertim cum pulcrum multiplex sit, quo certam definitionem habeamus, circa H 'r quod nam pulcrum amor maxime versetur, ὰEcdἡ consideremus. Quoniam autem In natura timeti ratiUnali amorem constituimus , maxim tu siti, versabitur circa pulcrum, quod est in na-
230쪽
. 'LIBER II. ios tura rationali Itaque diuitiarum, statuarii, equorun e num, non est verus amor. qui
suam etiam Use habeant: quae possint o culis placere sed hominum potius,angbla, Turn,& p raecipue quidem Dei. Nam homo Plo.l. d. inter corporea st mmam pulcritudinem amit. obtinuit,& Deus omnis pulcritudinis fons est & origo. Reliqua tamen amari possunt:
quatenus humanam naturam exornant.Ita vestes,equos ,atque canes, proprer eos quirabus seruiunt, amare quoque solemus. Pulti Pulcritu critudinem autem primum nos in corporibus constituimus, quam nominis impoὰ ς' positores potius consi derariant,& eandem inde sapientiores, uti diximus, ad animum imposi, transtulerunt: in quo quod tanto praestan. tum est. tior sit,quanto corporaturam is antecedit, est mani sestui 'Quae vero sumunt ab alijs Plo. l. de suam appellitionem sepe maiorem digni. pul.c. q.
talem terierit: nam etiam Deo rerum factarum similitudinem & appellationem tri. Pulcritubui videntus , cum quibus eius dignitas diDiβno nullam comparationem ad ni ittit. In homiὰ ς' Anibus igitur formam corporis cum iij eo ςψ P0
loribus '& externis oritamentis amamus, eohbo: non tamen solam, sed ana morum grathi rea trasa affluenter', sine quibus instar statuae, vel ca fertur. daveris haberi debet,cuius nemo sanimesitis capsetur amore. At corpus decenti paretium otinium analogiae cona positum, vi- P uisque