Nic. Biesii Gandauensis De republica lib. 4. multis in locis aucti quibus vniuersa de moribus philosophia continetur ... Eiusdem Oratio pro bonis litteris

발행: 1564년

분량: 440페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

321쪽

DE REPUB.

Coloniae nias sic transferebant, ut interim de iisdem deducςn legibus uterentur, & unius quodammodo cum prima Republica sua corporis essent. Deinde cum nulla fuerit unquam tam beata ciuitas,quin aliarum ciuitatum atque regionum subsidium requirat, etiam operae necessariae vocari possunt illae, quae cum externis necessarijs permutantur: quae sane ut multae sunt,ita multos ciues in officio suo facile continebunt. Insuper studia literaru,

militiet & agri culturae latissime patent,qui quidem in Re p. plane necessaria sunt, & a multis hominibus suscipi volunt. Quoniam vero non est satis,quod intus Resp.sbi sufficiat nisi quoque sit ad externas inaurias' arcendas parata,& habeat ea, quibu s hostibus egregie resistere possit hic praecipua spes in bonis militibus est,quemadmodum latius disputatur apud Platonem : quia tamen improuisi quidam iustultus sepe fieri

solent,aduersUs eos quoque conuenit esse munitam vel arte vel natura ciuitatem. Mu. nitae sunt,quς moenibus egregie septς sunt. quae in editis & prςruptis locis sitae, modo. circia apta stet paludosa planities, sic ut a ἡ, uti; Vicinis collibus lςdi aut a fossoribuq euertita, possit t. Munitς sunt etia in plano,praesertim humido: non enim facile machinis aut cuniculis tentantur. Quia tamen satis non est, quod ab hostibus non laedantur cla ues,led

322쪽

LIBER III. ' 3stues, sed oportet ut ipsi hedant etiam hostes suos, si possunt, instrumentis, non tantum defensionis , sed etiam oppugnationis est

Upus,equis, armis, tormentis,quibus omnibus quam optimis & plurimis decet esse

Remp.instructam mam inermes ab armatis opprimi facili me positint. Sed com multis rebus ad bellum opus sit, necessarium est omnium rerum abundanti sis ima esse Rep quae longo tempore magnum exercitum stistinebit. Ornandi nanque nutriendique . milites sunt, nec hi tatum, sed etiam omnes qui istis seruiunt,qui arma,qui vestes conis sciunt,qui commeatum & alia necessaria ferunt: quorum numerus militibus est mul to maior. At omnes qui circa bellum occupati sunt, alijs rebus alioqui Rei p. serui, rent,vel agros colerent,vel aliquid aliud facerent,quod, si necessarium ciuitati non esset, ab exteris emptum eam locupletaret.

Insuper tempore belli agri late vastantur multa que nos ab aths emere cogimur, quibus Reipub. pecunia distrahatur. Oportet ergo ciues esse tempore belli & etiam patacis tanto diligendiores,ut pro se, pro militibus eorumque ministris omnibus laboret,

aut esse tam beatam.Remp.ur externas merces & pecunias non requirat, sed habeat notantum necessaria ad pacem, verum etiam

superflua quae militibus sufficiant ad bel

323쪽

D E REPvBἰium: vi& ciues vivant, re ex iis qἡς supei sunt, exercitus sustentetur: quod quidem nunquam fermὸ contingit. Ouanto nanq; regiones fertiliores sunt, tanto magis & λcorruptioribus hominibus fere sunt habiratae. Ouare tempore pacis aliquid repon mus in belli necessitatem, nisi tempore belli Rem p si acina penuria grauari vellinus, De Numinis. c A p. IN.

EPONUNTUR autem ge

conseruantur facili me nummi, quibus tanquam accommodaritissimis instrumentis etiam reli qua cuncta comparantur: ct ideo recte Demosthenes dimitias Reip. neruos. appella uit. Ergo inter alia, quae nobis seruiuia au- morum usus latissime patet, qui iam alteri- Us caussa tanrum expetuntur. Nam quatenus eorum tactu vel aspectu dele statur , ijs uti quis refleno dicetur. Nummorum cita

D hel P β rum haec potissima ratio fuit. Cum

um exter in hac Vnnyersitate rerum nihil absolutumnarum Vnquam esse possit sed necessarium sit, ut xsus. singula mutuis quibusdam operis in unum

conspirent:hinc negotiationes, mercimonia, peregrinationes in varias ct longinquas regiones suam Originem habuerunt.bi Remp.aliquam hic haberemus, in qua tales

324쪽

- LIBER II I.

tales elues essent,qui virtute,sapientia, r-titudineque quam optime rerum suaru statum ab externis & internis iniurijs perpetuo propulsarent,&esset ea eaeli soliq; cotite peratione,' Uae non tantum ad vitam ne cessaria sed etia ad honesta voluptate a bonis viris expetenda produceret, non esset quod in ea nummos aliquos vehemeter dirsideraremus: verum cum natura comparatum sit,ut nihil hic summe possit esse beatum,& etiam optima quaeque grauissimis temporum calamitatibus concuti soleanti sepe multis externis praesidiis habemus o. pus. Nec etiam tantum nostris di externis bonis uti, sed tam ita: cquam illa quoque debemus interdum admirari etiam si alioqui nulli necessitati serviant: diximus enim prim is, non tantum rebus necesta vis, sed et pulchris abundare debere ciuitatem. Sanὸ novideo quomodo sine mutuis exterorum comercijs Resp. selicior osse possit,tametsi tibnegem verum id esse, quod Platonem considerasse constat, ciues etiam Optimos, inter exteros corruptos solitos esse contaminari. Sed ideo leges in Rep.sunt, ut pereas vitiis omnibus res statur:deinde cives bene constitutς felicisque Rei p. boni prudentesque sunt, qui etiam ipsis aliorum viiijs exergeantur ad virtutem:idque est quod scriplum est etiam apud Platonem, in pessimis ciuitatibus

325쪽

DE RE PYB . ciuitatibus raros quidem esse bonos, sed eos admodum esse praestantes. Quod si tamen ab externis commercijs plus damni quam emolumenti redundet in Rem . nam aliae sunt alijs ad vitia,& ad haec vel illa magis propensae, fuerint etiam , ut ante dixi mus, interdicenda.sed mutuis saliena color iijs inter se ciues carere nequeunt, ad quae nobis etiam est opus comuni quadam ς sti,

mationis rerum omnium mensura. Quanquam enim antiquitus permutationem rem rum in usu fuisse videmus, singula tamen singulis recte conferri nequeunt,& vendiis tores ijs rebus, quas emptores offerre ponsent,saepe non habent Opus. itaque cornmani hominum omnium consensu usus nummi receptus est, quo rerum omnium aestirimationem metiremur,&quiduis nobis fatacile compararemus. Oportebat itaque notantum ut is rerum aestimationem discerneret, sed etiam vicum rebus comparatus su-ana aestimationem haberet. Quod si paratu facilis esset,eoque omnes abundarent, prore vili nemo laborem susciperet,et oporteret,ut magnitiadi ne pretiu eius augeretur: ita necessarium esset, cum saepe longe peteo da sint,quae requiruntur ad vitam , nos vel necessariorum penuria,vel nummoru mo

le grauari. Quamobrem provide factu est, ut als metallis, que rariora sunt, & facillime

duitissio

326쪽

diutissimeque conseruantur,potilis uteremur. Nullum autem est quod vetustati,ssamae & reliquis iniuri)4 magis resistit,quam aurum , nullum quod in omnem formams ne detrimento facilius permutatur :&ideo, quoniam etiam rarum est' aspectu iucundum,pretiosum admodum habetur. Qua propter hoc merito primum argentum vero secundit,& reliqua metalla deinceps suum locum tenent. Sed tam Plato quam Aristoteles,no tantum reliquae Phi .losophic verum etiam Principe, huius dis, ciplinς,cum & multas priscas Resp.& prς- clarissimas Graeciae ciuitates per opulcntio

am nimiam misere viderent euersas ct naturalem possessionem , quς necessaria ad vitam profert, finitam esse, pecuniarum au tem ad permutationem usum infinitum. dum nummus nummum semper ad inexa plebilem cupiditate parit,moderatas uter. q, diuitias,ille etiam communes esse debea. re iudicauit. hoc autem postremum necne-eessarium,neic fortassis utile:quanquam ilis te suas rationes di modos habet, vel saltem in hoc rerum statu perges et difficile.Illud autem,quis modus in peculi hs seruandus est,consideremus. Aiunt illi qui mediocritatem pecuniarum lato pere laudant, quod etiam ratio comprobat & experimeta quo

Auri prictantia. In rep. l. polit

327쪽

Iiquasq; multas pestes in Re p. introducI piecunias inges s pe matu, suis prcsertim d nisci patronis afferre solitas, qui cu scilicet in ijs summa felicitate ponsi vel perpetuis curis,vel libidinu furios misere vexantur. Niramiaru aute diuitiarii incommoda, vel eo quoq; grauiora dicur,quod in viros potentes potius incid ut in quibus cotinua spe augedasu diuitiaru vel intolerabile auaritia, vel luxu ibidine, superbia,aliaq; multa sceler u mostra facile procreare: quibus breαiliter respoderi potest. Nimiu quide nulluvii qua laudari debere: scd sapiete nullas niis imas diuitias, ut nec aliud quicqua immoderatum habere . tametsi malis hominibus prςbere soleat ansas peccadi bonis viris ta. meneas esse potius instrumeta virtutu,qui non tam acceruandi vel abutendi libidine, quam impartiendi iuuandiq; desiderio diis Nitias affectant: malas quidem esse malis hominibus,no autem viris bonis, qui semper ad virtute ijs uti l ciui& volui.Videmus enino ditissimos& potetissimos quosque pecsimos semper em ,sed eos potius, qui diuitiis uti no scitat. No igitur illae, ted homines ipsi causa sunt horu omni u malor v. Vitiorum aute occasiones, quae sunt in diuitiis, si viri potetiores etiam prudentes sint, quales in Re p. nostra desideratariis, facile poterurit Vitari. Na ab us pauperes mercede accipiet ioboris,aut calamitatis,qua paupertas ieracum

328쪽

LIBER IIIo is

Eum assert,no nimia,qua corrupantur,sed qua moderate vivant:& sic in officio suo facile continebutitur ciues,etianas Respa. pecunsis abundet: siquidem h ditissimi sint, qui, ut priorem aliquem locum in Rep.terinent, ita prudentia reliquos antecedunt. Nec id est admodum difficile fama: na improbor in hominum diuitiae facile effluisunt, quae a sapientioribus continuo in pri-tiatos & publicos usus colligentur. Si qui

vero diuites auari sint, cogi poterunt aura thoritate publica,ut in via litatem communem pecunias suas exponant. Non tantum

autem ut optimi quiq, plurima possideant, sed etiam, quo cuncta in suo statu maximό conseruentur,' filis parentibus etiam fo=tuna similes sint,efficiendum ne diuitiς maiorum diligentia partae a suceessoribus iso Heredi,

cile dissipentur quod quide a magnis au- tates cotirlioribus animaduersum est, x in nonnun seruadae. Iis etiam ciuitatibus, antiquitus obseruantum, quemadmodum Aristoteles scribit. L. 6.C. Sic non tantum Reip status diu manebit in PQ columis, sed etiam continub melior fiet,&non solum nullum damnum afferent ciuitarati etiam multae diuitiae, sed tempore pacis insignes felicitatis occasiones, tepore belli

magna praesidia imperm vel defendendi vel propagandi. Quod si paucae pecuniae sint; α tame multis sit opus,quod quidem non i

329쪽

rard, praesertim tempore belli, contingere sol cr, huic quidem maximo malo rc media iam aliquo quatenus feri potest, est inueniendum. Videmus autem S antiquis de nostris temporibus aurcorum & argenteorum loco,vilioris cuiusdam πateriae nitimismata percussa, qtlibus inter ciues mutua negotia transigerentur: sed quoniam opud exteros homines suae tantum naturalis aestimationis esse possunt, Omnino curandum est,ut, ne cui si iniuria fiat, necessitate s olutata, pro ijs tota Res p. iusti prς iij nummos rependat. Sic igitur quam ditissima facienda ciuitas est,ct contra paupeitatem quae uis auxilia sunt conquirenda. Potius tamen diuitiae publicae quam priuatae laudanda: sunt,quonia magis seruiunt nccessitati comuni, qua priuata quCq; continetur, di nullam serme vitiorum occasionem praebere stratij solent.In aerarium itaque publicum diuiti publici quam plurimae colligantur,& que collectet cura sunt, minime dissipentur. Minime vero disissipabuntur, si quam paucassimi optimique sint eius ministit, quiq; potius vivere suisquam Rei p. cxpcniis vcsant.Certe prςesarissime fecerint illi,qui reliquis sunt ditiores.si Rei p. serviant giatis: nec id illis difficile fuerit,qui habent unde domi splendide vivant,si sciis honestissimis Rei. muneribus Occupentur, quae debent a viris bonis vel ouo

330쪽

LIBER IIo.

otio vel cuiuis negotio longe praeserri.Tales igitur sint in optime constituta Rep.ditatissimi quiq; ciues,qui publicam hanc vitis

litatem semper anteponant priuatς. Si vero plures sint qui publicorum curam gerunt, ct ex communibus bonis in maiore luxa Vivant,quam ut eos ciuitas possit sustentare, quid inde sequatur cuiuis satis est manifestum. Ergo ministri publici si optimi sint,

minimum'; publicis expensis vitiant insuper in publicum aerarium plurimum etiam conferant omnes ciues: quod fiet,si tributis & vectigalibus artificiose politis , exsisquae vitiorum occasiones praebere solent, nec vitari possunt, exsuperfluo cibo, potu, vestibus,& alijs eiusmodi rebus non neces .cariis, plurimum Resp. locupletetur, ct singuli ciues praesertim optimi quique sapientissimissi iustis diuitiis ab udent, iustam que

earum partem in usum communem expendant, atq; etiam , si commode fieri potest, publice pecuniae potius in aliquos usus exisponantur ,quam ut aerugine corrumpatur. Haec quantumuis sedulo curemus, nunquain his tantis nostrorum temporum calamitatibus Rei p. nostras nimis diuites habebimus si vero negligamus , ad summam reruomnium inopiam redigemur. Prouidendum etiam diligenter est, ut ad nostram

Rem p. quam plurimi afferantur, & quam i

SEARCH

MENU NAVIGATION