장음표시 사용
331쪽
paucissimi nummi exportentur. Id fiet,ut diximus, si plurimas & optimas merces habeamus, quas exteri libenter cum pecunia comutent, & etiam externa nos minimum Numo, requiramus. Tam merces vero si pecuniaβrumia nostras.cum externis diligenter conferre rerum a decet, ut conseruent iustam suam analogi-nalogia. am: quod enim hic quam alibi multo vilius cst,no solet afferre magnum lucrum,quo
vero multo carius, ab externis hominibus non emetur. Si quae tamen sint, qtiae nostra sola Respu. producit, modo ne celsaria sint, quoniam aliunde comparari non possunt, ζXteris magno vendi debent. Sed oportet ut suum pretium habeant etiam nummi, Metallos praesertim illi qui facilius auferuntur. Aere' um miX orum autem onus & eis difficile, nec in ex 'ur - ternis regionibus adeo desideratii: Rideo solet inferioris generis metallum cum norabiliore misceri, non solum ut tractione minus minoret cum damno consumatur, sed etiam, ut in alienas regiones minus deseratur: quod non sine iactura separetur, & in
aliam monetam vertatur. Cum vero mensura semper vel par,vel minor, nusi aut sit
eo,quod mensuratur, argent cis mis aureos , aereis autem argenteos,& minimis cereis reliquos omnes aestimamus at si auri' ad argentum, & vel illius vel huius ad aes omparatum, maior ijt analogia in una ci-
332쪽
LIBER III. Issultate quam in alia, tanto carius greorum comparatione,pretiosioribus illis nummis merces emetur & vendetur: sive vero magna siue parua sit presiosorum nummorum cum reliquis analogia, modo venditiones hs de fiat,aestimationis rerum eadem ratio manebit: sed si exepli causa,in una regione duodenis argenteis aureus permutetur, in alia vero regione denis,& illic argeteis quis emat, hic autem aureis vendat,inde proue-
siet magnum arum rerum discrimen. Videndum est autum hic ledulo , quid potissimum Reipub. nostie conducat,& ut auro potius &argeto,quam reliquis abu det metallis:quoniam ubiq; pluris illa fiunt. Istud qui non animadueraiunt magistratus imprudenti am stiam satis inanifestam reddunt: sed longior harum rerum consideratio aliud instiis
333쪽
OBER IHI. ER V M est quod dici solet,
Antistes illustriis. eam de muniartem quenq; bene nossedia qua diu multumq; sit versatus, soli Reip. moderatores de Rebus p. recte loqui possunt,&homines priuati reium domestisarum administratione debent esse cote nrati.Ego quidem in ea sententia semper sui, ut priuatorum hominum de rc bus publim.
cis loquendi libertatem maximarum calammitatum causam esse putem. Nam ut omittam reliquas, frequenter non modo malevolentiam quae ramen per se pessimum quippiam est sed etiam apertam seditionec lutum exitat contra magistratus & pi inuci pes,qua nihil periculosius mihil in ciuitaα te deterius esse potest & etiam si nullum arillud malum introducat certe rerum ordinem, quo cuncta costant et conseruantur, corrumpit, dum qυod alterius superioris officium est ,inferioris conditionis homines sibi temere cupiunt vendicare. Verum in me haec reprehensio minime cadere posse videtur,qui non alicuius Reip. costim tutionem,aut partem eius aliquam vitupe O, sed rationes rerum in uniuersum lat diri
334쪽
ςonsidero, quod viris studiosis se in per video fuisse concessum : nec vero propterea artem ipsi tradunt, in qua non sint antea diligenter versati. Multorum enim scripta leis gerunt, qui hanc artem, optime tenuerunt,
re ex historijs plurima exempla , tanquam experimenta quaedam sumpserunt, atq; etiam ipti saepe multas Res p. viderunt, et diligentissime considerarunt. Officium autem eorum esse videtur, rerum omnium etiam publicarum, naturam considerare, quod
dum faciunt, ab aequo iudice reprehendi minime debent. Philosophianaq; reliquis omnibus disciplinis,etiam culili, fundam eis xa sua iacit, quae certe Philosopliti studio sus contemplari potest. No est igitur quod ulla in hac in parte reprehensionem praesertim apud te virum sapientissirmina & optimum pertimescam : & tamen longe dictficillima nostrae orationis pars est qua nucaggressuri sumus. De perionis enim publL .cis & legibus dice tu est,in quibus a multis
multa passura repraehenduntur non citra summum bonorii viroru 'dol 'rem : qui ii pro rerum indignitate conqueri vellent, his corruptissimis temporibus, Vereor ne
plus susciperent labores,quam proferrentiructus. Sed cum bene sciant,non tantum quid deceat,verum etiam quid fieri possir, sibi potius dissimulandum,4 inaniter ver- ri s h
335쪽
ba profundenda putant, quam tris interim
secum calamitates temporum non de se rare non possunt. Nam eorum dolore assiduo refricant intolerabiles et multorum hominum quotidian ς cistumeliς,qui cum .ipli perdite vitianr,ex magnorum virorum. reprehentione summana capiunt voluptatem dc tametri quoniam vitia reprehendere
Videntur a multis probitatis & pietatis titulo celebrantur, facileque per ingenioruin liccs ct male cultos agros nocentasi ira as spinas inferunt, quibus bonam segete. opprimant,& Rei p. corpus dilacerent. Sed, si quis caeco quodam imp tu non impellatur,res ipsa profecto loquitur , non posset
funimam impudentiam esse cum ulla virtute coniunctam. Summae vero impudentiae est publicam authoritatem tam temere ta q, contumeliosic repudiare,quam Deus esse voluit apud omnes in summa quadave neratione. Nisi vero certi dignitatum perin sonarumq; gradus sint,& superiores ab inferioribus colantur, necessarium est protinus omnia fieri' perturbationis plena:
quod quanquam per se satis manifestu est,
ex lJs quae deinceps dichmus, multo euiderius fiet. Cum ergo iam satis ostenderimus, quibus potissininum bonis abundare deceat Vm uersam cumatem,deinceps ciuiu di
crimen a nobis considerandum erit;
336쪽
D e ciuium differentis. C A P. II E FE R V N T ciues natura, instituto vitae, I reliquis externis ornamentis: de quibus omnibus cum a nobis antea multa dicta us omnibus coducunt, ia ex ijs personarum & officiorum varietatem inquiremus. A natura prouenit insita corporiris & animi nobilitas: quae quidem instituto vitae non tantum cpnseruatur, sed etiam suum incrementum stinxit,&cam aut horitas quoq; apud populum ferme comitatur. Cum autem natiuitate nunquam, instita ut o vitae raro duo sitiat pares, oportet ut inde sit ingreniorum in Re p. tantum discrimen,quantum Oratione nulla describi po-
teli quod tamen per lingulas Respu. vult a magistratil, is diligeni ex perpendi: quo &singulis malis rem cuium, R bonis iustu inueniant incrementum. Tertia ciuium di irerentia maxime prouenit a fortuna : quanquam ad eam natura quoque si industria Fortuna plurimum valet. -Quid aurem appelletur quid. fortuna,& an i pia siit quippiam in hac natura, quemadmodum multi arbitrati sunt, qui non tantum in rerum, sed eam etiam in deorum numero collocarunr alius dispuuxatur a Philosophis, nec eius plenior inquistio pertinet ad hanc consider tionem: i
337쪽
tamen illud unum hic & alibi semper intel ligamus, omnia diuina prouidentia plane
gubernari, nec in ea locum ullum unquam esse posse fortunae. Sed naturae voluntatisq; humanae motus obscuriores frequenter sunt,quam via nobis rationes earum intelligi possimi, & eiusmodi quide ignorario, cum aliud quippiam , quam quod nobis
proposueramus, incidit, facta nostra cu fortuna coniungit. Ita multis optime natis &institutis omnia deterius, si decere videatur, succedui, alijs praeter rationem omnia
proueniunt ex voto. praeter ratione in qua humanam,sed ramen aliqua causa naturalis S diuina est icet nobis sit ignota. Vt fortuna quoque saepe cum natura rationeq, se coniungit: ut dum prudentes homines diuites fieri videmus: quod tamen iam non amplius fortuitu est, siquidem euidentes &proprias caulas habet sed dii alii diuites fi- ut, interim ait; sapietiores sepe miseri sunt, ct nec cur ia accidat causam euidete reddere iscet & ideo reiicimus ea in fortuna. H cautem cum latissim h pateat et apud omnes maxime sit in ore, ideo nos ab sis incipiemus, in quibus ipsa plurimum potest,&hanc deinde cum ipsa ratione naturaq; corarungelariis,du scilicet de magistratibus verba faciemus nam saepe fit, ut hi bene nati su i ct instituti, populi. bono iudicio constituti
338쪽
LIBER III I issiliruti vel confirmati quanquam in fauore ciuium magnam partem sibi fortuna quoq; vendicat. Sed in diuiths consequendis &, amittedis ipsa loge tenet principatu de quibus est etiam a nobis proximo loco dictu, De diuitum et pauperam officio. CAP. II.
diuites alij pauperes sunt,ab ignobiliori parte,nimirum malo,re, nunc exordium sumemus,&interim etiam diuitum officium explicabimus quaqua, hoc ex iis, quae prius de iustitia tradita sunt,intelligi potest Res enim eadem saepe cum alijs multis tam est coniunis ista,ut multis in locis eius mentio fieri velit. Quod autem curandum sit a magistratibus ne pauperes fiant ciues, quodque luxus & ignauia, quae penuriam in Rem p. introdu- cunt penitus eqci debeant, ex ijs etiam quς prius dicta sunt,' Persarum, Romanorum acaliorum populorum exemplis satis constat inter quos alij, iuuentutζm praecipu frugalissime nutriri volebat,nec foru quidem rerum venalium in urbe sita constitui patiebantur, alij non nisi honestissimas aristes,& ad usum vitae necessarias, ciues suos
discere permittcbant: ct bc alij populi hisia ali s
339쪽
&alijs praeesaris institutis ad frugalitatem
de laborem ciues suos exercebant: qtao facilius ct necessaria qua re rent & penuria tolerarent vel potius ut penuriam Res p. sua
profligarent. Nam fieri vix potest,ut ij qui
parce vitrunt,& ijs comparandis quae requiruntur ad vitam diligenter inc Umi, Ut, pau-. perlate magna premantur nasi natura fortatunaque desideri s eorum plane desit. Sed qui iam non habent unde vitiat, qui sibi ne cessaria quaerere nequeunt, omnino sunt aditioribus I ab ipsa Repub. iuuandi. Sum Pauperu mii proculdubro dedecus est a nobis Chri negle* stianis, qui calamitatibus ijsdem subditi suctu sum m iis , qui pietatis titulo tantopere nobis placemus , aut alis si altem placere velimus,uςος β eos neglig qtio adcb nobis ipse Christuscd mendarit eos fame sitio cruciari,eos humi iacere sordid. itos, nudos afflictos &moribundos, qui non tantum naturae pietatisque nobis affinitate coniuncti sunt, sed etiam ipsius Christi locum tenent Cum videamus etiam inter seras relictum esse misericordiar locum, ne homines quidem merito dici possint, qui carent omni humanitate: tantum abest ut sint. Christiani, qui non solum officium Christiani negligunt, quod positurn est in mutua beneuolentia, veru- me tiam repugnant,non latum Chi istian .
340쪽
sed etiam humanae, vel potius uniuersae rerum omni u naturae,quae proculdubio mutuo quodam amore conseruatur: conserviatur quidem tota,sed prς cipue partes eius praestantiores,quae rationis etiam de maioraris diuinitatis vinculo continentur. Idque
est quod cum diuinae tum humanae,sed pretcipue diuinae leges nobis mutuam beneuo Ientiam & beneficentiam adeo commeda rint: id est, quod omnes boni Christiani nimirum dicuntur in unum tam arcte conmiungi. Quod si in eo potissimum aut Ore est Christianitas collocata,dubiti esse nequi quin eius omissio vehementissime laedat Remp.Christianam. Ergo totis viribus his praecipuis pietatis nego ius incumbamus, nee ducis nostri signa deseramus, quae maxime nobis referunt mutuum amorem. Diceret aliquis, in tanta pauperum multitudine,quid possumus omnibus prodesse sinisguli sit qui multu itogulis possumus Ones:
eos enim a nobis ali& sustetari, paucosque fame perire VidemuS: quaqua et la pereiant, quorsi vitalis succus inedia diuturna sensim 1φbς exhauritur.Curadu au ea nobis fuerat, ut Paulo liberalius alerentur idque ubique fieri posset publica aut horitate, cum maximo commodo &ornameto diuitatum,sine tam me nim ij sex pensis prccipue si, ad excluded fraude hominu,vel inique publica distribuciati uin, vel