장음표시 사용
341쪽
verin suos usus multa vertentium, summi diligentia adhibeatur. Non usq; adeo multi sunt,qui vietiim comparare non possunt, qui tamen saepe aliorum impudentia beneficio sibi debito defraudantur. Nam viles isti scurrae, ut minus verecundi sunt, ira 3c morbos egregie similiare, & p ijs hominibus impie fucum facere norunt: qui per magistratus necessat ijs operis adiudii, Repiuuarent, facile sibi victum lucrarentur , &integre miseri diuitum beneficio fruerentatur. Insuper hac arte multi melius tractatia morbis, quibus varijs obnoxia paupertas est, curari possent,& hoc pacto ciuitatibus
etiam xtiles reddi. Quid, quod pauperum ciuium filia, qui nihil aliud alioqui, quam
impudenter per urbem vagari discunt, et imam institui liberaliter possent, & negoti; singenio cuiusque accommodatis adhiberi. Nec dicat quis eiusmodi rationibus occasiones exercendae pietatis de medio tolli nano minus pium fuerit per magistratus, qui optime beneficia distribuere norit, paupera ribus aliquid largiri, quam te id ipsum in usus incertos expendere, imo etiam inter dum in graues abiistis: no quod aliqua cul-ohihi pam Piς rati, esse dicam ,sed φ ob id pietas
quomo , DOR cum prudentia fuerit conis dotrae iuncta. Deinde, si quid publice numeras,rctandia circo non interdiceris exercere pietate pri uatam: Paupes
342쪽
priuatim & insuper nulla ei uitas sine mi seis ' ris peregrinis est, qui tape misericordiam
beneficiumque nostrum vel maxime meretur.Hi tamen ne impudenti licentia vagentur alienas Resp onerent, cogendi sunt, ut ad suam,si possunt di cedant,si vero per morbum nequeunt,fuerint etiam publicis expensis humaniter alendi.Nam cum omnes varijs casibus obnoxit simus, idem ciuuibus nostris in externis urbibus fieri velimus. Ccrte quemadmodum scriptum est apud Platonem, nullum maius peccatum, L.s.d. quam cotra hospites, praesertim supplices, Leg. esse potest. Ergo tam ciues, quam exteri, sunt humaniter a nobis iuuandi: Nadiutis intiae nihil aliud quam instrumentum sunt, quo comparentur ea, quae necessaria sunt ad vitam,non tantum nobis,sed ijs etia omnibus, qui nostram opem requirunt,& illis maxime, tui nobiscum magis sunt legum vinculis coniuncti: inter quos primum locum parentes reliquique ciues, & insuper
etiam omnes homines tuum tenent, lecundum ea iustitiae praecepta, quae tametsi sunt in uniuersum satis a nobis superius eπplica m. . ta,nunc quantum ad rem praesentem atti- 'μ' net, breuiter repetemus. Cum itaq; diuitu officium proprium sit,ut semper quantum am erra
possunt miseris hominibus subueniant, id paupeis ipsum fuerit ab ios cum magna prudeHtia res.
343쪽
Deledum 'ut omnia secundum d Ignitatem 5 datis ct accipientis fiant: ut qui sunt alus ditiores,plus etiam distribuant,& plus adri, sequantur,qui grauiore penuria laborant.
ac inter eos meliores reliquis praeferantur. Omne nimirum ciuium ossicium virtutem&utilitatem spectat,& potius eam,quae reliquis omnibus antecellit.Itaque magis iurauandi sunt meliores. nec id tantum, sed ab Omnibus curadum etiam est,ut omnes mea
Benesi j liores fiant. At quoniam etiam beneficium ciuni sti accipientis consideratione aestimatur,quas matur to hic suerit miserior, lato debet illud quo b eo qui q; pice stantius iudicari quoniam magis in QPix terest Reipub. ut periclitantes ciues liberemtur,quam Vt alij promoueantur. quanqua hic quoque,quemadmodum in alus omnibus considerandum est,unde Resp. maiore utilitatem adsequatur.nam ad ipsum ab om nibus fuerit omnibus modis faciendum, Mec tantum maiores,sed etiam plures,imos fieri potest,omnes utilitates sunt eligendae, ut si qui mali sint,aegroti ct pauperes,debeant meliores, fini ditioresque reddi, sim Paupe quidem Deus nos , tametsi pessimos, ruoifici- axi ianis beneficijs affecit. Sed quatenus uuti pauperes pecuniae defectii sunt inferiores. par est,ut eatenus diuitibus se summittant: nam,cuia arrogantia neminem deceat, omnium turpissime fuerit cum inopia conma.
344쪽
- Qua ne non min' turpe, nimiruinhua manum et crudeles ierit,si diuites superbiam exerceant in homines supplices et calamitosos. hunia niter ergo sapienterq; pecu Pecui si,nias in usum pauperum distribuant, nee id qu mo ratum, sed et M reliquis omnibus suis pret d* Vxς sdijssem mutantur in R ei p. totius felicita dum'
talem. Qui maiorum suorum auctoritate multum valent, nec eam exercent ad publicam gloriam & utilitatem,cum qua non ig . . noransi aut ignorare debent, suam etiam esse coniunctam, ij cum natura nobiles sint, instituto vitae sese ignobiles reddunt. Vera Nobilia nanq; nobilitas sine veris virtutibus unquatδ νς
esse nequit. Ergo quisq; qua nilim potest
animuim & corpus Reip. exerceat, naturam suam exercitatione continuo meliore redis dat,& omnibus fortunae bonis ad communem felicitatem utatur.
VI ver6 naturam optimὸ com positam habent,is: in virtutibu diligentissime sunt versati, digni sunt, qui teneant inter ceteros principatum. Ita fit ut eiusmodi hominibus merito publica potestas communi com Potesta Iensu detur:& inde magistratus suam au- publica; ctoritatem obtinuerunt,de quibus hic dein
345쪽
Princis Patres a Prouidelia dei.
ἐneeps disseremus. Plures homines, quonia
am omnibus negoci; s omnes interesse nequeunt, in quosdam praestantissimos potestatem suam conserre solent,quos, si opus sit totis viribus sunt adiutura:& ita publioco consensu officia publica sunt constituta, cum quibus prouidentia diuina,qua nishil potentius est, se coniungit, a qua 'quid e
Principatus omnis praecipuam suam auctoritatem habet. Haec enim multorum homiiul in Voluntates congregat, nec,donec sibi visum fuerit, eas patitur dissolui. An autem necessarium sit, ut is qui magistratum geosturus est, contentiat , quaeri posset: atqui oportet ut bonus ciuis consentiat cu Cmnibus in communem felicitatem. Quod si vero iciat ex usu Rei p. non esse,in magistratum 1 e creari, ius is excusationibus alios in suam sententiam trahat aut Repub. sua se subducat potius, quam statum commune administratione tua publica la 'dat. Oportet autem, ut Optimus & sapienti ii imus tir,quicίnque inagistratum est recte gesturus: sed tu multas ob causas raro contingere dicit in Re p. sua diuinus Plato. At enim hoc spacium, in quo vel samur, tan i vastissimuci tenebrico tisimu quenda esse specum, inque innata propc studine sic totis sensibus
iucudissima luce nobis hic plane liceat si uu
346쪽
latum enim nos intueri quasdam reru vmbras, nec eas quide euidetes, sed quas obscura tan si facula transitu rerum in interiore antri faciem depingat,nisi multo studio et pietate solutis crauis sensuum vinculIs, pedetentim recurramus,et sensim fulgori diis uini luminis assuescamus: in illa vero luce aeterna, quae, cum splendor sit summi boni. secum et afferat verissimam vitam et vivam veritatem, sapientes omnes libetissime vera fari dicit, eosque si repente compellantur in hunc specum, subita caligine victos,ntrahit omnino videre, quemadmodu nec eos, qui confestim e densis tenebris in apertam Solis lucem emergunt. Ita iudicat eum qui feliciter lit Rempub. gubernaturus, subina de debere tam tenebris assuefacere se qua luci: quoniam eluce rerum gerendarum ratio proficiscatur,& tenebrae cerni non possint, nisi quis prius eas didicerit ferre. Hincauterri esse censet, quod pauci magistratus boni sunt: quoniam a tenebricosis homiis nibus, quales fere magistratum eligunt,vearum lumen nec cognoscatur nec ametur,
ct quoniam qui diu in iucundissima luce
vertati sunt,in tenebris vivere non velint,
nec si velint possint, nili cogantur in illis subinde morari: certe necessarium est,ut in selici Ri p. prudentissimi sint,qui magistrarum gerunt. Primum suam familiam omne
347쪽
seruare possunt Rem p. Nam et m si optiis me sit instituta,quod quide nostris autetia aliis sed precipue nostris temporibus raro coringit, tarnen cum leges tanqua instruis menta quaedam sinr, nihil efficere possunt,
nisi quis illis egregius artifex viatur. Queram admodum itaq; pluris est faber aut ara ator,quam sit malleus aut vomis , ita maius Magis consilium circa moderatores urbiu, quam stratuureliquas constitutiones adhibendum fuit: creatio quoniam interdum leniri, frequeter instru summamenta regendar Rei p. pro materia debent consilia exasperari, saepius etiam in nouis negotijs yςquinti instrumenta recentia fieri. Falluntur autem
insigniter, qui magistratum se praeclarissiis: g' me gerere putat, si semper intolerabili gra ' μ'
uitate tantum crimina punire videanturma oraemia quanquam unam aeqsitatis partem tuen versam tur,altera tame violant. Ius enim no latum tuta malos homines punit, sed etia bonos ciues extollit. Ouapropter no oportet, ut similiter ta erga bonos, qua erga malos, suu acerbissimu impertu exerceat : boni enim id ae gre profecto, nec immerito, feret, quod suis honoribus defraudetur & malis hominib' pares habeantur: ideoq;, cum natura no agmodu simus proni, fiet etia, ut ad res preclaras adhuc multo tardiores reddamur. Deinde ex hac acerbitate fieri solet,ut qui liberiori generosi'rique ingenio praediti sunt,
348쪽
vel cum exi.io huiusmodi iniquitatem eo utent, vel in 'ditionis perniciosissimum quidem, sed alti tamen animi crimen impellantur: unde quanta mala proueniat, Lacedaemoniorum ciuitas , Atheniensium de Romanorum,& aliae quam plurimae satis declararunt. Itaque cum soli boni viri pos
. . - Sint incolUmς in Rempu. conseruare,plurimum refert di; Magistratuum Principum inque ty rannide non eXasperentur. Naturai: :n comparatum est, ut scelera virtuti cedant, . ui virtus a Urem prRm ijs alatur quae si nulla. sitat, necessu ira est, ct illa diminui maloru-que prouentum augeri. vi autem est uti libr
medicus, qui corpora semper sana potest seruare, quam qui potest laborates partes abscindere: sic multo melior est magistratus qui virtutem alere,quam qui vitia resecare novir.Quid eni prodest multas malas herbas euellere, si nec agrum colas, nec se iranes, nec sitientem segerem riges Z Quod si haec prius se ceras , facillim noxia poteris i extirpare: quae vel ipsa sertilitate bonae segetis obruentur. Scd qui & bonos humari niter tractare ct inpios seuere nouit,is proculdubio optimus erit magistratus. Ne vero sapientibus admodum est difficile disia
cernere bonos viros a malis: virtus enim.
quae summu in secum affert splendorem, i fomper elucescit: nisi haberemus metis ocu
349쪽
Iosealigine priuati fauoris obscuratos, qui nos cuius', dignitatem & utilitatem Rei p. intueri non sinat. hinc fit, quod quisque potissimum eos, quos quaciique de causa in a sty-xM Aime diligit, aci honores sum nos evectos. Πῆ φςue cupiat at quoniam ex malis negoti js, quae cγμ μ iam magis usitata sunt frequentiores amiscitiae consantur, ac unusquisque rei potius Privatae quam utilitatis publicae curam geis rit: hinc fit quod deteriores saepius meliorumbus imp ruent,& pro virtutibus vitia passim regnent.Profecto cum in reliquis multis rebus, tu praecipue in magistratibus eligendis,non possum earum ciuitatum pru- Q. . dentiam saepe non admirari, quae ut ollinoptime gubernabantur, ita etiam diutissit -nuomo, me floruerunt. Cum enim viderent fauore cloelio
iustitiae vel plurimum aduertari, multos pridi. 'mum in magi matus eligi voluerunt,e quibus numerus eorum,qui necessarius ad res gerendas esset, quibusdam religiosissitnis sortibus inueniretur. iudicium enim humanum raro quidem incorruptum est, ct etias fuerit omnino sincerum, sepe decipi fovilet, nec omnes qui videntur negotys Obeundis semper sunt accommodati. Sed si e multis illis meliorum electionem diluino iudicio tradamus,dubium esse non potest,
clian id vehementer pertineat ad Reip. seliis Citate Iuiniths autem potius utemur es ea
350쪽
electione quam sortibus: quonia oportet nos primum nostram diligentiam adhibeore, at semper tamen ad diuinam opem co- fugere. Haec ars inter Innumeras alias utiliis rates etiam istam non minimam secum aia
fert, quod licet sortiti maiorem Obtineandauctoritatem , omnes tamen electi prope pare videantur habere dignitate, quς vehementer ad aemulationem virtutis ciues omnes Incitare potest.Certe ea Resp. felicissio me gubernatur, in qua m*ximo Fosilio magistratus eliguntur: quod ex histori)s & ratione reru tam manifestum est, ut nullam demonstratione requirat.Verum, quanquam agistratus omnes & quicunq; munere publico sunguntur,debeat esse reliquis ciuibus meliores & sapientiores,cum tam ei, ossicia diuersissima sint, no oportet Ut Omnes sint pares. Aliud, officium pacis est,alii
ud autem belli: quod quidem utrunq; sum
mam virtutem, sed hoc postremum etian corporis vim requirit. Rursus aliud in rebus externis est, aliud circa corporis cura versatur, tertium potius ad animum perti- .net: quaedam etiam ex his quodammodo sunt commixta. In externis rebus versanritur publicam, quaestores, ct si qui ijs sim iistes sunt, qui vectigalium, tributorum, frusctuum publicorum, & pecuniarum Reip ratione reddut: quibus ferine satis est, quod