장음표시 사용
71쪽
Exempli gratia, pono aliquem propositam & desculptam fi
guram arcis vel ciuitatis in chartam delineare velle, papyrum cera vel aciculis pulpito affigas, 'ae Inductorium superimpone. ita ut eum infimo lineali H. in extrema parte pulpiti L. M. consistat,tunc cogitabis,ubi initium tuum A. ponere velis,ibique fige aciculam , cursoremque F. sursum&deorsum moue, Acci cumage Regulam diuisoriam D. E. donec index cursoris F. adnumerum 3ss. incidat, prout acus magnetica tua incidit,ubi ab A. versas B. arccm obseruasti, postea iuxta Regulam D. E. deli,neas o. pedes, qui faciunt y grana hordei, quia hic quodlibet granum hordei do. pedes valebit: & erit ham inhura tua linea A. B Tunc aciculam fige in B. lndicemque cursiris F.promouein s. ducque lineam ex B. versus C. ex quinque granis hordei. Similiter c C. in D.& ex D in E.& ex E.in A.Si quoque portas,
72쪽
pacto controuersi Previncia. ... prurium mi Lirium per mmmetrum obseruari, deinde mensarari es in taburam suam Amtari debeat
IRAcTArvs P Ri Mus. cs turres di plateas obseruare volueris, tantum in liceni cursoris F. in numero illo ponas, queo acus in obseruatione illius in campum inciderit,&lineam ducito tantae longitia dinis, quan .lm m tabula tua adnotasti, Et omnia tibi pro desiderio tuo dcltariata prouenient. Vido hanc figuram. Figura ad
73쪽
l Ertio hic aliquid commemorabimus quomodo prouincia aliquot milliarium obseruari,circuiri, prospici, mensurari, notari & designari debeat. Quod si locus controuersus obseruand us,5 in chartam rc digendus fuerit, necesse est ut ex utram parte litigante praefecti S mandatarii,rusticique senio confectu qui rei notitiam habent, adsciscantur&comitentur, ut ordine omnia, quae ad promotionem ram unius quam alterius partis faciunt,accurate notentur observentur.
Vis figuris as.in aes incisim. Civitas A. lites exercet cum domiro arcis B.&ciuitas praetcndit, ius se habere omnium, quae linoa extrema C D E F GL L M N P Q R S T & iterum ad C. punctio nata circumducta videtur. Ex aduerso dominus arcis B. contendit, fines suos a molendino N. ad O. &L. Item a G. H l. ad pagunx D. extendi. Haec omnia in charta oculariter demonstrari
. Primum igitur ex urbe A. via regia proceditur ad Qtunc nota, quod ab A in C. nullast recta linea, praeterea non potest una ieademque vice aut statione prospicia, quare baculus rigatur hic apud i .ad quom Planimet ruerige in A.tunc acus incidet ad32o. & posteaquam. ab A. ini. me ulus fueris, reperies oo. perti cas. Ab i. vlque ada incidit acusas8.estque ea distantia a oo. perticarum. Dein dc Planimetrum in a. versus C. eiectum:aeus attingit sis. habetque a oo. porticas a C. in s. qui cst limes o oo. perticarum distantiam habens, &attingit acus rat Ex s. usque in D. attingit etiam 2ax. suntque a oo. perticae prati Et hic incipit litigium. Sic in tabulam adnotato omnia acsurate. Ex litera D.
74쪽
tros tere ager. nis huius litis. Sed ut recte omnia thias, T. a. 238-roo. perge ire in H. I. usque in D & obseruaa. C. 3I3-roo. omnia, ut hic in margine adscriptum est. sequitur ager. Tunc litem in fundamento delineare po-C. 3. 222-6oo. tes, & sciret, quot iugera habeat. Postea i- hic limes iampratum. rerum procede in G. inde in X. & L. no-3. D. 222.-aoo.Itato, quid vinea, age r&via sit. Pon ad vicam. Deinde a litera L. in M.in N. ubi ait
Sequitur luis ini. tera est lis, quare progredere in O. ab O. tium, estgagem in L. N alteram quoque litem habebis. D. E. I I-1ooo.lquae omnia si diligenter adnotasti , quo hic se inuirum. numero acus incidat, quot perticarum F. 16s- distantia unius stationis ab altera, ut hic Amflua ad x . in exemplo apposito didicisti, facile haec vinea adsibi am. expedies. Nunc etiam indicabo tibi, quo F. G. I- oo. pacto arcem B. pagum X. patibulum TP quere histiclis, E quodcunque volueris, in hac charta iri
ad dextd tuasn.ager lverum suum locum ponere debeas, ut noG. H. 3rχ-sso. o puras sit te eo incedere. Item num pagi ager ab utroque D. T. in Molc ndinu in N. initium Et fi- latere. nis sylvae G. & H. in verum locum suum,H. I. 3Iχ- so. primo ambitu, obseruati sint.
l. D. apos-cio. Elige tibi duo loca , quae ita sita sunt. Finsi lutoprima. ut ab utraque turri illa viae videri de-
bent, perlustrari, & Planimetro obser, uari possint, tunc distantiam duobus istis locis diligenter dimetire. Ex hac enim proportione situm omnium reliquorum locorum reperies. Exempli gratia: Ascende turrim ciuitatis A. dc per Planimetrum tuum vide pagum V. cum ibi alteram sta-Κ a tic
75쪽
D. agi. Postea obterua initium soluae H. &al H. ao 3. cus incidit ad ao . item finem sylvaei G. I c. G. & attingit I p. tiem Arcem B. tunci B. Id s. acu Stangeti 18s. Molendinum N. attino A ad , N. iis . git Ii8. Pagum X. adnumer. Io . ad pati- N. io ri bulum Y-ad pagum Q. Oi. Er demumi T. so. obserua pagum T.&incidet acus ad Si unc procede Sc diligenter metire ab
i. o. A. ad v. 5 reperies Io o. perticas, quas note, ninabula tua scriptoria, apud A. V. Incidit.
Ci uita S, Postea ascendo in tur-
Sylvae finis.cus magnetica incidet adi Bis
M olcndinum. aduersam, quam ab A. veh
T. visu luc diligenter ob scruata Adnota omnia, ut hic iuxta positum eae
76쪽
TRAcet Arvs P Rr Mus. Quod si haec omnia in chartam redigere velis, cu charta tuatit affixa, constitue A.quod est initium, ubicunq, volueris, sed apte ut dictum est,ut tota figura in charta delineari queant, Fige ibi in A. a cicula& instrumentum Planimetrum vel inductorium,cum Regula D. E contra eam appone,tunc illud tantisper n oueto quoad acus magnetica Planimetri, siue index E. Inductorii num. I 6.attingat, atq; ex A. coecam ducito lineam,
quantae longitudinis est charta tua, in quam incidet postea pa- .gus v. Appone igitur memoriae tuae, sed extra figuram, litera v. prout hic in maiora & minori charta apparet, postea verte Planimetrum vel indicem ad 16 i. prout post D. attigit, atq; ibi etiam, aliam coecam lineam ducito, dc ponito D. in fine extra figuram. Fac perinde, ut acus versus H. G B. N.X.&c. inciderit,& quisq; coecam sitam ducito lineam, & in extremitate lineae, memoriae grati/,quisque lueram suam apponito. Iam vero distantiam ab A. ad v. dimensus es,&sos o. perticas repetisti. Et quoniam figuram hanc ita vis delineare, ut granum unum hordei valeat 1 o. perticas, sume circino in diuisoria tua D E. Io S. grana hordei, quae valent i5so. perticas,&pone Circini pedem unum inpuneto A. alter in prima coeca linea monstrabit tibi, ubi pagus N. Constitui debeat. Postea ex hoc puncto V. ducito coecam linea ubi acus so o. attingit, & reperios, quod ubi haec caeca linea, praedictam coecam ex A. in D. ductam die sicat, ibi pagus D. subiti tuendus sit. Duc etiam lineas coecas exv. in H. rursus In G. t D L. IN.& i ii X. &c. sed quamlibet earum ita,ut index num crum illam sangat, quem adnotat i, prorsus ut in figura notatum vides. v. versu H. attingit nuiner. xv g. v. ad G .attingit gry.&c.
Et semper ubi coeca linea ex A.&V. se inuicem secant, locum constituere oportet. Quq facto,omnia ordine in charta, & ius a d i stantia sua, collocata crunt: vide maiorem ae minorem di
77쪽
Κ.L.M. 5 N. circuitum annotauerimus, ne cole iam Cn sit,ut e(lain ab N. in P. indcque inmin R. S. T. & rui sus in C. circuitus fiat, &omnia diligenter ut antea annotentur. Pictandum etiam, quod in omnibus dimensionibus .& delineationibus duoium, trium, quatuorue aut plurium milliarium siue figura maior, siue minor sit, quando eas incli arta vis depingere, nunquam ultima
linea exacte primae,a qua initium figurae factum est, respondeat, inprimis autem ubi multi montes ac valles occurrunt. Hoc autem ut melius intelligas, inspice figuram as. Nam postquam circumferentiam Planimetro aut inductorio a C. in D E. F. G. X.L.M N. P. c. S.T. in charta delineasti, & postrema linea ex T.in C.pro ut acus magnetica in campo ostendit, Sc iuxta distan tiam inuentam delineanda est,finis huius pos remae lineae merito in C. incideret. Sed deprehendes eam cum C. unde princi pium ductum est, vix unquam conuenire, nam vel nimis longa,
vel nimis breuis erit, aut ad dextram vcl ad sinistram plurimum deflectet. Hoc ubi acciderit, dimidiato errata, ita ut primar&vltimq lineae aliquid addas aut detrahas,& si opus sit, inflectas, quo tan
dem sibi respondeant. Si vero maiores error, quaeri esc infe- vendo denuo corrigi debet. Non erit etiam abs re, si lianc figuram rite perficere velis, ut iuxta ilumen, adhibito instrumento. cas,ad obseruandum,quomodo illud se flect .it. Verbi grhtia; initium fiat in Z.&progrederseversiis molendinum. Cum vero aqua a Z. usque ad molendi lium N. non recte defluat, primum prospectum a Z.in 6. dirigere oportet, & numerum, q et muscus
attingit, ut&fluuii latitudinem sedulo adnotare: dehinc a d. in v. perge, ae similiter ad signa, a p. ad Molendinum N. ab N. ins inst. in Io. aio.usq; ad pontem ri. qui est iuxta ciuitatem A. ta porro verius D. dcc. Dum autem sic secundum fluuium
78쪽
AcTAT vs 'PUM us. Nascendis aut d cscendis, notabis simul, quam lata sint prata a. reb. Invcraquc ripa, atque eam latitudinem etiam in charta diligenter consignabis, ut in tua oculari demonstratione eampo stea observes. Atque ista sufficiant ad instructionem, quo pacto figura obseruari BC delineari debeat. Mihi vero etiam alia stant mitiumenta, quibus haec obseruari possunt sine beneficio compalli, aut acus Magneticae, praesertim unum quo Gerardus mercator ille magnus Geographus in suis obseruationibus Geometricis ipsemet usus est.
Aream re continentiam Planitiei primo per Arisbme tuam quis accurate queat inuenire.
ET si antehac figuram arcis huius quinq; lateralis tibi propo sui eaque satis explicata ae intellesia merito videaturi tamen eam hic tibi secundum, institutu meum declaraturus, denuo ob oculos ponam, quia ea una loco omnium in hisce nobis esse potest. In tabellis tuis eam sic descripsisti.
79쪽
BHaee figura A. B. C. D. E. est eadem ut dixi cum ea,quae antea cap. X. proposita fuit: tantum in eo differt, quod haec paulo maior siliquia cum aliquanto maiori numero Regulae diuisoriae delineata est. Nam cum cap. X. Vnum granum hordei do.valuerit pedes, hic quatuor perticas vel so. pedes valere praesupponitur. Quod libet autem latus complectitur cvti dictu si o ped. estque perpendiculum a centro usquead unam quamque basingss . pedum. Dimidiam partem igitur s o. basis cuiuslibet trianguli quae est 2 o. multiplica cum perpendiculo & area seu summa euiuslibet trianguli inuenta erit, nem Sol V.
80쪽
TRAeet Arvs PRIMvs. 23 pedes,quem numerum si duplices, inuenies scoso. aream H.&I. cumque sint quinq; eiusdem aequales trianguli, hunc numerum 'coso. multiplica per s. di proueniunt boiso. pedes qua drati , quot tota planities haec pentagonica complectitur. Velita progredere, multiplica totam circumferentiam (quinquies s o. a oo pedes, cum dimidia parte perpendiculissi .fg. hoc est i s .. & tota area solso. ut antea proueniet. Caeterum appendicis loco, totam artem re fundamentum per Arithmeticam inquirendi aream uniuscuiusque Trianguliae Quadrati ,ex Euclide subiungam. Lib. Ac vos. XLVII.
In omni triangulo rectangulo, tuadratum delineatum e late. re, angulo recto opposito, & in se ipso ductum, aequale est duobus quadratis ex duobus alteris lateribus deliocatis.