Commentarij Ioannis Arborei Laudunensis, doctoris Theologi in Ecclesiasten, ... Eiusdem Commentarii in Canticum Canticorum, ..

발행: 1537년

분량: 189페이지

출처: archive.org

분류: 그리스도교

31쪽

. eis tr bonoribus er magistratibus progreZitur,fr tam densis levetur tenebris, ut hare: audiendo non ingemisceret Quis tam augusti regiae maiestatis praecellentia triumphiauit unquamM diuinam banc Erclefas aesculentiam intelligendo, regium a se non ab dicaret bonorem aut item despiceret: Plurimum cacutiunt homines,si coguescere nou possintsuctuantem O periturum humava congitionis statum, O omnia in munJ Lbi esse contraria, O nihil corum quor sunt sub sole, lare perpetuum. Sed admiraberis omnia tempus habere,cum alerea,aulbore philosopbo physicorum, capite si,quae, Aristote rempore claudi non postunt,non sint in tempore. Sed ne nimis te discruciet hora aviae sim, dicam omnia subole spum habere umpus, o ortus S i 3teritus. O quia sub laua tme spiritales non sunt sub sole, nec circulo mundi ac tali contiuevtur, idcirco non subaduntur tempori, nec tabitura sunt aliquando siue de Ecclesiasticus disserens de se. iculo hominis,dicit numerum dierum tempus dedit illi. Et rusum, Numerus duram Ecelisiast.'hominum At multum, centum anni,quarum uitaratu e maris deputati sunt, O sicut calculus arenae exigui anni in Jie aeui. O Psalmograpbus reddit rationem vost ri temporis breuis inii, Zicens, /oviam omves ales no bi defecerunt. O in ira tua defeci mus. Anni nostris ut aranea messitabuntur, dies annorum nos rorum in ipsis septua- P Im83. ginta anni. Si autem in potentatibus,oΗoginta anni er amplius eorum labor , dolor. Et hac exarrans Augustinus dicit, Satis in his verbis ostenditur paenalis esse clamor Augustinui. talitas Defecisse dies dicit, siue quod in eis deficiunt homines amando qua transeuntes e quod ad paucitaim redacti sunt. QIodvidetur in conseiuratibus aperire, cum dicit, Anni nostri sicut aranea Oc.Haec quidem verba videntur exprimere breuitate, mi seriamque ita huius,quia longaevi appellantur hoc tempore,etiam qui septuaginta annos taxerunt, siue ad octoginta autem identur aliquas vires habere.His pero ampliu vixerint, multiplicatis laboribus er doloribus vimi. Haec ille. Sacri patres, bene io dei multosvixerunt annos. Enos vixit novgenti quinque amis, O Mathus- me sim nongentis sexagintanouem annis. Sed furiis hominum in libidinem excitatis, abbreuiati sunt dies hominum. Dixitque deus, Non permanebit spiritus meus in homine in arternum, quia caro est. Eruntque sies illius cratum viginti avvorum. Sed non pu- Gene. tei post hanc praenuntiationem homines non excessisse, iro .annos. Nam post diluuium excesserunt scio. Sed ut dicit Augustinus libro is. de ciuitate Dei capite et . Intellige udum est deum hoc dixisse cum circonem quingetorum annorum esset Noe,id est,quadringentos o toginta ita annos ageret, quos more suo scriptura quingentos vocat, nomine totius,maximam partem plerunsuefignificans: sexcentesimo quippe anno M-tae Noe, Gundo mense factum e ldiluvium. ac A centum vigi uti anni, praedicti fiunt futuri vita hominum periturorum quibus transaliis diluuio delerentur. Sed ad iussi- tutum redeo. Non vulgari industione banc vistersalem assertionem, omnia tempus babeut,colligit Ecdefas es. Tempus quippe es nascendi, O tempus morieul,quod deo es notissimum.Teinpus plantadi, O euellendi Hrc.Hebrari omne hoc quod de contrarietate temporum scriptum est scp ad illum locum in quo ait, Tempus belli, O tempus dixis ver Is rael intelliguvim dicit Hieron mus, Tempus fuit senerandi O plan- Hieronyms

c. iij.

32쪽

randi Israel, tempus moriendi O Dcredi in captiuitatem. Tempus occidensi eos hi opto O tempus de Aegrito liberavA.Tempus destruendi templi sub Nabuchoso, nolor, ei tempus aedis candi sub Dario. Tempus endi O plangendi euersonem urbis, G tempus ridendiat psaltandi sub Zorobabel, Esdra, O Neemia.Tempus disperge uili Israel, S tempus in unum congregandi.Tempus hindendi Israel, O tempus iterum Faendi.Tempus tacendi prophetas nunc in captiuitate Romana, O tempus iurat-di eos tunc, quarumdo etiam in hostili terra, dei conplatione er alloquio non carebant. Tempus disertionis,qua eos sub patribus ante Alexit, O tempus odii, quanso in Christum intulerunt manus.Tempus pratis modo non agentibus eis paenitentiam, O tempus pacis in futuro,quando intrate plenitudine gentium omnis Is rael saluus erit.Tem

Deuter.3x. pus est occidendi, O sanandi. Dra tempus est occidendi Hr sanandi,qui ait: Ego

occidum S ego tui abo. Sanat autem deus quos ad paenitentiam prouocat.Tempus Astruendi, O tempus aedificandi. Non possumus ordi are bona, nisii mala destruxeri-Hlarem. i. mus: idcirco Fc Hieremiae verbum a deo datum est,ut ante eradicaret, Hr suffodereter perderet, O postea aedificaret atapplantaret.Tempus flendi, O ride' li, Nunc'o- Mattius. rupimus in lachymas, i aliquando rideamus S laetemur. Beati enim qui lugent quoniam ies conplabuntur, licet sit tempus ridendi, O fendi, O nunc homo gaudeat fr. . rideat, modo obseruata temporum S rerum cissitu e, maerore fusu's tristetur emploret, Hr hoc pleris p contingat, tamen fuerunt aliqui natura aut au era quadam conditiove o fleveritate irrisibiles, quos Graece Gela las vocamus,suales fuerut Licinius Crassus, PBocion Heraclitus, o Philippus Romanorum imperator, quod ille semel tautum in vita riserit,m videret asellum carduos comedetem: hi vero riserint nunquam.

Tempus plangendi, ei tempus altandi.Corripiuntur qui aliquanJo non planxerunt, Lucte i. nec post plantiumsaltarunt. Lamentauimus obis testatur Euangelisi, O non plauxistis: cantauimus vobis O non salta is. Plangensim est impraesentiarum,ut postea ,.Reas c. fallare possimus, illa saltatione qua saltauit Dauid ante arcam testamenti. Temes pus spargendi lapides.& tempus colligendi. Hoc ad bifloriam intellige dede-

D ii. yructione S adiscatione domorum Salomonis. Alii subruunt o demoliuntur extructa, alii moliuntur ei extruunt aedificia, secundum illud boratianum, diruit, arAscat, mutat quadrata rotundis,aestuat ervitae Afiouenit orgine toto. Manasses fius Ed- Aia aedificauit excelsa,quae dissipauerat pater eius: statua3 erexit Baal, quas conti Duerat ETechias: fecit lucos, quos pater succiderat. Tempus amplexandi,& tempus longe fieri ab amplexibus. Erat tempus amplexandi, quando illavigebat seu Gener . tentia, scite O multiplicamini, ei replete terram. Tempus est ab amplexibus e gex. rint,r, ni i thalamo desissendi, vacemus orationi, fecundum illud Pauli, Nolite fraudare inuicem,ni orte ex consensu ad tempus, i acetis orationi. Et rursum: Meti habent uxores Si tanquam non habentes. Tempus acquirendi.& tempus perdendi. Tempus custodiendi & tempus proisciendi. Haec notissima fiunt,quae nobis debent anxiam congerendarum opum curam aZimere, quae facilius perduntur quam

acquirantur. Tempus scindendi.& tempus consuendi. Scissa si 'age ,

33쪽

ut Euangelia cosuerentur.Tempus fuit extermium A b scivdeuii sopbi bras nugas,

ut optimae philosophorum disciplinae consuerentur, O pri linam dignitatem recuperarent. Tempus tacendi de tempus loquendi. Taceant balbi O infantissimi bomines At politisimi viri S docti simi loquavtur uuim habueruiit tempus non tam loquensi quam loquitansi, cum subiicerent bonae literit: cum ero O literati, et bonae literas uo in ordine loqui debeant, D in publicam omilium lucem venire obmutescant. Hagorici totum tacebant quinquennium M postea eruditi loquerentur.tacuit Christus in sua pueritia dei' de loquutus palam iv snagogis Iu Arorum,ut adses vcera euangelicae philosophiae docti iva, rumumque ny pelliceret. Tempus dilectionit.& tempus odij. Hoc tibi constitue tempus amandi teipsum pos deum, patrem, matrem uxorem, liberos er affines, illos odio insectare aut saltem illorum odium aut christiavit religioni, b integritati nostraeseri aduersantur. Nec pronomine Christi atrocissimum exhorrescasfupplicium O marturium. Olim in lege Mosaica fuit tempusvlciscensi iniuriam, b odiendi inimicum . nunc vero in lege Euangelicacqua nihil est mitius er suauius tempus es tolerandi iniuriam, O diligendi inimicu At nos docet Chrifus attb. s. Tempus belli & tempus pacis. Metans, ire hoc corpusculo n. regrinamur, taxitu saeuissimo bellorum tumultu infestamur. Nescio quae nam vesania torripit hominestat magis ament bellum,quam pacem: nec tameu fine maxima pave.rum lat tura O summo detrimento.Cum autem hinc demigrauerimus ' modo probe vixerimus pace 'uemur. Lex tempus habuit belli, Euangelium vero po Christi passio. item,tempus pacis. dixit enim Christus suis Apostolis, Pax vobis, item p vobis. Ioav-

nisao. Quid habet amplius homo de suo labores vidi as lictione quam

deus dedit filiis hominum vi distendantur in ea. In vanum defusat qui nullam unquam sui laboris requiem dr oble lationem inuenit. plerunque homo semivat, nec tamen metit, bi semivavit. Alius metit quod non seminauit, O quid bac casuase lictione avius Prudenter dictum es a Christo: Nolite esse solliciti tu cras inum, cra

inus enim dies solicitus eri ibi ies, siliscit J:ei malicia sua. Cuncta fecit boa

na in tempore suo,& mundum tradidit disputationi eorum ut non inestaeniat homo opus, quod operatus est deus ab initio usioue ad finem. Mire cohaeret huic sententiae quod in sapientia criptum est, difficile a limamus qua in temra sunt ei quae in pro petitusunt, inuenimus cum labore. Mi r in caelis fiunt autem, quis inuestigabit sevsium autem tuum quis sciuit, vis tu dederis sapientiam, O miseris stiritum auctum tuum de altissimis Non vulti premutantur anxie sublimia dei mysteria, O curi si me arcana rerum diuinam sacramenta perues igat,nec suam arduis sacrarum literarum studiis mentem satiare possunt, donec intelligant a unge quod inde. fesso labore conqui ferunt.Sed quo magis suis arbutiis uir ue disputatiunculis creavistur intelligere imperscrutabilia dei opera,diui qumiue arti cium: eo mistus consequun/tur,er in profunsiores errorum tenebras deciJuvt,ac in maiorem dilabuntur ignoratiatiam. Nullum suis scrupis, O contentiovibus imponuut 'em. rixantur egregie, nec isne Stentorea re, ac clames ima ociferatione, area, fronte perfricta attingunt parum

Matth.

Sapientiae 3.

34쪽

X.Timoth sa.Timoth. Titis Augustinus. Roma. IX Ela. o Ecclesiast. I. Geneti, Matth. s.

COMMENTARII IO ARBOREI

cras butientissima linguaviolant, O foede conspurcant.Diuiua quoque oracula, ut doterunt ore, O quo magis arguta do progrediunturaeo tardius mini que as veritatis cognitionem perutrumuint. de quibat prompte loquitur Paulus, Videte ne quis vos decipiat per philosophiam, O ivanem fallaciam, secundam traditiovem hominum, secuet dum elementa mansi O nou secunda Christu. Et rursum, si quis aliter docet, et nouaciuiescit favis sermovibus domi vi nostri Iesu Christi, em ei quaesecudum pietatem est doctrinae,superbus, nihilsciens, ei languens circa quaestiones, optiguas verborum: ex quibus oriuntur inuidior, tentiones,blasphemiae, se pictoves malle,coblictationes hominum mente corruptorum, e quiveritate priuati sunt, existimantium quaesium esse pietatem. Item, Noli conlaudereverbis,ad nihil enim Mile est,nisi ad subuersionem audiretium. Insuper dicit Paulus, Stultas tuastiones O genealogias, O contentiones, O pugnas legis deuita: sunt enim inutiles or vae. Mi ierunt aliquanso iuidnam Deus

faciebat antequam crearet munsum nec tamen ut Dissiores evadant ea mera aut ambitionis, aut iactantiae vanitas eos octarcat: quibus tamen respondet Augustinus libro primo retrat lationum casiae s. Deus antequam mundum constitueret, ratiocinabatur sumoso mundum consistueret. Tametsis desublimi rerum diuinarum philosophia disserere, O agitare difficultates,optimum it, spotissimum ex sacris studiis excutierudoveritatem, nimis tamen de illis hominum rationibus det inuentis argutari, e Maanum. Et plane delirat, toto p aberrat caelo, ut huius modi conflictationibus arbitratur se exastili ima siuivi arti in Osacrarum literarum cognitionem assequutui u. Resse dicebat Paulus ad Roma. H. O altitudo diuitiarii sapientiae Oscientiae dei. er Esaias etiam docet clo. capite, hominem nuduam exaste Hr perfecte excellentissimc des artifciu intellexisse, Quis iniuit, melius est pugillo aquas, O c. Hos palmo ponderauit Quis oppemAt tribus digitis molem terrae, O libravit in podere montes, O colles in statera Quis adiuuit spiritum domini aut quis corum liarius eius fuit, Sostendit illi Dicit O . Ecclesiasticus capite primo, Arenam maris S pluuiaeguttas, O dies seculi quis dinumerauitqAltitudinem cassi S latitudinem terrae, O profunD ab si quis dimensus URSapientiam Di praecedentem omnia quis inuestigauit omissis reborum pugnis tuto credamus Deum creasse omvia propter bonum iam, nibalis ab eo conditum esse quod non se bonum. isit enim Deus cunilia quae fecerat, D erant valde bona.idcirco delirant plurimum Manichei, arbitrantes Deum codidisse naturam boni O mali. Et cognoui s non esset melius nisi laetari, & facere bene in vita sua. Omnis enim homo qui comedit & bibit, & videt bonum de labore suo. hoc donum dei est. Si parum commodi O fructus reportemus ex assiduo b ardentissimo vos,orum laborum astu, nos raque congerendarum opum solicitudo rodat viscera: melius' ne esset honesta voluptate Hr ciborum deliciis nostram transigerere iram,suam aut extenuari laboribus aut immori studiis, O bisse fruedo bonis, agnoscemus( nisi det lauda ingratitudinis viola inuramur dei beneficentiam, qui nos docuit praestare pauperibus pietatis officia,quae a Christo Matth. a s.commendantur, Venite benedisti patris mei es. O hoc est quod dicit Ecclesiastis, commendans plurimum opera bona cura

35쪽

iN ECCLESIASTEN. i

dicit, Et facere bene in vita sua nec obscurum est ex hoc loco colligere, solam figem nou perducere hominem adretvu dei. Didici s omnia opera quae fecit deus peris seuerent in perpetuum. Non possumus eis quicquam addere, nec auferre quae secit deus ut timeatur. Quod factum est. ipsum permanet. Quae futura sunt, iam fuerunt & deus instaurat quod abiit.Si omnia tempus habeat, Osuis spatiis trabeant niuersa subfo . quonam igitur pacto omnia opera quaefecit deus perseuerant in perpetuum Nis velis tueri, quod dixit Ecclesiisses primo capite, Nihil esse nouum sub sole, nec qui quam dicere potest, hoc recens est. Nam in praeteritis seculis praecessit. Et fecundu diuinam praescientiam, qua futura omnia iam facta sunt, perseuerant in perpetuum. Si philosophari liceret Aristotelice, dicerem cunilia secussum species perpetuo duratura, hoc enim praetendere videtur Ecclesiastis, dicens, iod 'esum es , permanet,quae futura sunt,iam fuerunt, eideus instaurat quod abiit. Sol quippe fuit antequam essemus, Spos quam mortui fuerimus, oriturus est. Terra Agulis

annis arescit, itemque ireficit in germine'o. Mare fuit, O recedit ut re M. Animalia moriuntur, b renascuntur iterum eiusdem veris.Homines morte Piuntur Salii pro eis ortulltur. Et ideo deus optimus smaximus, per huccedentia tempora, omnia res aurat quae fuerunt. Et hac pulcherrima indussione ratiocinatur adluc locum Albivus, theologus profecto doctissimus,Aut dic cu L rano, opera dei permanere secudum partes mundi praecipuas coruscilicet ex elemeta, quae secundu se tota sunt lucorruptibilia. Et fim adeo perfecta sunt dei opera, O affabre perpolita, ut nihil illis possimus nos ba industria, nostros artificio addere,nihilin subtrabere. nec sanctissimis eius praeceptis O literis quis addendum est, nisi quod illis fuerit consentancti, O quod inscios O bcbctiores iuuare possit. Deuteronomii enim o dicitur, Non addetis ad verbuquod vobis loquor, nec auferetis ex eo. Et nobis praecipit sit timorem,ne prolabendo iu vitia in tenebras exteriores protrudamur. Audi quid dictum est in lege: Dominu deum tuu timebis, O illi soli seruies: Deuter. 6. O io. Initiu etia sapientiae timor domini: Ecclesiis .i cap. Sed dicet aliquis, i teneamur Aligere deum toto corde, tota mente, frtota anima, quonam passo praecipitur nobis timor dei, qui charitati videtur afueris. ri Nam cap. i.epistolae Ioannis dicitur, timor non est in charitate sed perfecta charitasforas mittit timorem. Dico timorem Flialem, castum, fruere Christianum, quo timcinus offendere deum, quia bonus es , etiam F nulla nobis immineret damnationis paena, non aduersari charitati nec imminuere licet 'stan timor struitis er mundavus

nonnihil addat poenae,er aliquid a charitate auferat. Vidi sub sole in loco iudicil impietatem,& in loco iustitiae iniquitatem & dixi in corde meo: tuis

tam & impium iudicabit dominus,& tempus omnis rei tunc erit. Inuebitur in corruptissimos iudices qui occaecati muneribus area legum instituta violante aut fauore,amicorum partes tutantur,absque ulla pleruntue aequitatis scintilla.pauperum causam etiam iustissimam contemnunt,nec cuipiam non oblatis donariis suam praestant operam aliquando tamen pro sua impietate Hr iniustitia luent paenas, O atrocissimum patientur tormentum. Et qui bivelit illa Pauli sintentia agnosceret, o 'D

36쪽

Cap. 3

Theophyla

ctus dii A. .

COMMENTARII IO. ARBOREI

nes enim nos manifestori oportet ante tribunal Christim reserat u sui se propria corporis prout gest ue bonum, siue malum. Prudenter Mosi praeceperat dominus ori constitueret iudices O magistros in omnibus portis: dit iudicarent populum iusto iudicio nec is aberam partem decli areui, nec acciperent personam nec munera, quia munera excaecant oculos sapientum et mutant verba iustorum. Iusse, quod iustum ei persequeris M uiuas, O possideas terram suam dominus deus tuus dederit tibi. Si cupias sciscitari,cur redvent impietatis dr iniustitiae astitia, festan tibi responderet Esaias, Q ma omnes in iam suam declivaverunt, nu ui que ad auaritiamsuam a summo sis ad nouissimu . Nos tameu domiuus Deus per Esaiam monet, thitemur iustitiam, dicens Et anteibit faciem tuam iustitia tua, O gloria domini colliget te. sed aliubi conqueritur quod nullus imoret iustitiam,ves est qui indicet vere sed consunt in vibilo.

loquuntur anitates Cum tamen occurrerit horridum dei iudicium iudicabit deus iussum S iniustum: bisu ple trado,quem ad tenebras exteriores deiiciet,illi vero aternam exhibendo mercedem. Verum dicet aliquis quonam pacto Deus iudicabit impium

O iustum, cum Deus pater non iudicat quenquam sed omne iudicium dedit foret honorificent Fbum icut bonora at patrem Intilli velim unum bidem esse iudicium patris frFbi. Nec Dum iudicare, vis iudicet pater. Sed autbore Theopblasto pater dedit omne iudicium fio, quia eum genuit iudicantem,sicut dedit fio vitam: id estigenuit vivente.Qdita enim pater author est fis O principium,quicquid habet Flius, habet a patre naturaliter cui es aequalis. Etiam illud di 8 tum putes,m Iudori crederet Christum esse Flium dei, O patri aequalem ac eidem tantum deferreret honoris quavistumo patri. Dixi in corde meo de filiis hominum ut probaret eos aeundi offenderet similes esse bestiis. Idcirco unus interitus est hominis &iumentorum, dc aequa utriusq; conditio. Sicut moritur homo, sic & illa moriuntur Similiter spirant omnia.& nihil habet homo iumeto amplius. Cuncta subiacent vanitati. & omnia pergunt ad unum locum, de terra facta sunt di in terram pariter reuertuntur. Quis nouit si spiritus filio, rum Adam ascendat serium,& si spiritus iumentorum descendat deor, sili Hac alta Osublimis Ecdefastae philosophia plurimumvidetur bumanam coll-ditionem imminuere. Viden miser o superbe cui te conseri Tuam vitam bulla fragis

horem iumentis, O quibus ibet bestiis comparare non veretur, ne intumescas insolenter, neve elatis arrogantur cristis eridiaris: velis, nolis similis fastus es vidis beluis. Et quemadmodum moriuntur animalia rationis expertia O intereunt: ita interit homo,

ci perit. Nec magis potes Di polliceri crastinum quam brutum. Sed quid hac imbecillitate dici potest an ius aut excogitari Huic cohaerere videntur sententiae, quae dicit David A somine, uis immersi viciis,qui tuam dei imaginem faedando beluinam agit iram Homo cum in bonore esset non intellexit, comparatus est iumentis in pieq-tibus, O milis factus est illis. Nec te amplius torqueat illa admiratio, nullam esse inter iussum S iniussum distantiam,pariter inter doctum S indos tum,quatum ad rhreatinum ita interitum,cum inter pecuses et homines securum si corporis qualitatem.

37쪽

iN ECCLESIASTEN. 18

b vilitatem ni bil AJerrevideatur t dicit Hieron mas, e fit eadem nascragi conditio sors na moriendi,nec minus afficitur homo, ovincitur contrarijs demetorum qualitatibus, quam belua. Nec tamen ex eo, quod dicit Ecdes asses, num esse hominiser iumetorum interitum det inquam triusque conditionem Iebemus arbitrari animam

hominis perire cum corpore, Sunum esse bestiis O hominibus praeparatum locumnec Eccles astra expendere omnimodam interitus hominis dr iumeti fimilitudinem sed bae in re confideranda est proportio Ofmilitudo. Quemadmodum moriuntur iumenta,

ita moriuntur er homines: dissident tamen nam anima bruti perit cum corpore, O moritur Fue extinguiture non tamen anima hominis, quae est immortalis. dicit Lyranus

hunc dissicilem scrupum excutiendo, Eccles astra nunc agere personam eorum tui negabant animam hominis esse immortalem, ei deridebant eos qui dicebaηt spiritus esse, angelos, fresurressionem, quales erant Sassicat. Nam Lucas in astis Apostolorum de illis sic scribit,Sadducaei dicunt non esse resurrectionem mortuorum,nes angelum, neque spiritum quos confutauit Christus,ta enim illius DBrinam calumniantrahisitarentur de ore septem fratrum,cuius et in resurrectiove, de septem tribus uxor: ipsis respondit, Erratis nes ientessiripturas, ne pvirtutem dei. In resurrectione enim nes nubent,nes nubentur: Usunt icut angeli dei de Milo. Ex verbis Christi facile possumus eruere animam hominis esse immortalem. Nec tibi persuadeas, Salomonem putasse animam hominis esse mortalem. nam in i a capite buiusce operis, dicit hominem iturum in domum aeternitatis suae, ei spiritum redire ad deum qui dedit illum. O cum

dicit om'iaspirares militerionum* esse spiritum omnibus, intellige hanc sententiam

proptervilitatem hominum,quia antequam Christus atras inferni tenebras discuteret, O ianuam paraAF aperiret, aequalis pene erat spiritus hominis, O iumenti vilitas. Et licet aliud videretur dissolui, aliud reseruari: tamen non multum intererat,perire cum corpore, vel inferni tenebris detineri. Nec addubito quin actuc conueniant homo e iumentum, in hoc scilicet, quod reuertentur in puluerem O in terram, a qua suum assii sumpserunt. Scriptum est in Cene de puluere humano, insudore ullus tui e-sceris pane tuo, donec reuertaris in terram de sua sumptus es: suia puluis es, o inpuluerem reuerteris. Et aliubi dicit Eccle, asses, Oreuertatur puluis in terram suam q-ae erat. Quodsi dixeris spiritum siliorum Agam ascendere ad caelos, O aeternis frui deliciis: spiritum vero iumenti des endere deorsum, O idcirco non unum er eundem esse spiritum hominis er iumenti. Sed quo, inquit, certo autbore istud cognouimus quis tibi praedixit antequam Chri us nasceretur Qviis potest exse nosse an erum sit, an falsem quod speratur Et baec Eccle, asses ult nobis Ignis care, ante aduentum Christi, omnia ad inferos pariter duci. Vnde er Iacob ad inferos descensurum se dicit. Nam in Genesiscriptu es de Iacob qui putabat Ioseph deuoratum esse afera pessima, conspecta eius es e intincta sanguine haedi occis, Defiendam adflium meu , lugens in infernu. Et Iob pios er impios queritur in inferno retentari. In profundissim,inquit,

infernum,defiendent omnia mea. Et euangelium testatur Chaos esse magnum interpo-stum apud inferos, O Abraham cum Ladro, O diuitem in suppliciis degere. Si de-

38쪽

fideres amplecti pensam spiritalem, intellige piritum hominum optimis educatu moribus DChristo dei gratia adbartvtem,ad caelestem beatitudine migraturu: iumentum ero, id es peccatoregrauissima peccatorum sartana oneratum,ad inferos lapsurum visi rerum piscat itume resipuerit, beatorum comercio a cribetur. nJe in Psalmis Psum 3s. dicitur,Homines citumenta saluos faciet dominus. Et in euangelio Meretrices Opu- Mattiuit. blicani os praecedent in regno Di.Si exim diuersa temporii intercapessive agio iis mus faxititatis o Euangelica vitae, superbiat, fra virtute ad Mitu decidat, ad inferos si praecipitium faciet. Pleru's euenit ut Idiotae, rus icio simplices coronen- .iri tur marurio, ac paradisi sunt coloni, Stulti ut fretur, b idiotae rapiunt caelos, docti ad ima demerguntur. Et deprehendi nihil esse melius, quam laetari horniae nem in opere suo, de hanc esse partem illius. Quis enim eum adducet ut post se latura cognoscat opus proprium , O quod expetere debemus in baculta. est erga pauperes benescentia. nihil enim magis bomium obtestat, quam bones issimai erga famelicos liberalitas. Christus enim praeclara pietatis officia summopere comendauit.Hac Dirtute nobis comparamus aternas opes, O cales em aeternae vitae portionem, quam neque furta nem brani possunt auferre. Nec possumus ab hoc terreno carceresoluti scire si nam nostri haeredesfuturi sint sapientes an stulti, an digni vel indigni nostris opibus. Idcirco ne tantopere nos torqueat O diuexet anxia nostrorum laborum solicitudo fruamur,dum praesentem hanc agimus vitam, opibus er sonis,nostra Augustitio,. industria conquistis. Augustinus psi, lano de cura gerenda pro mortuis capite si id. O is. dicit animas mortuorum nescire res iuratium, licet possint Ab cere ab his qui hinc commigrant, out ab angelis sui rebus humanis ei bis quae in hoc mundo aganturrciae M. Pors ossint, O sum probat ex Esaia sentetiam:Tu es enim pater noster, O Abraham nos nesciuit, O Isiaci nos no cognouit. Et haec Ecclesiastae cohaeret,dicenti, Q uis enim cum adducet, tpo Fefutura cognoscat ARCUMENTUM QUARTI CAPITIS.. i Expertus est Ecclesiastes nouum vanitatis portentu, O inaudita hominum flagitia.. , is , conspexit hominum Frauici,calumnias,imposluras, et durissimam pauperii oppressionem,quibus nullus opem prasi tit. Feliciorem putat mortuum uiuente, b omnium felici simu qui nondum mundi naufragia ingresus es , Obiue adeo caecutiunt homines, i prosperis aliorum fortunis subinvideat. tenuem vitae alimonia,cunctis opibus pra serendam esse existimat. nobis quoque consulit, ut honesta sapientiae er obedientiae

Erti me ad alia.& vidi calumnias quae sub sole gerum

tur &lachrymas innocetium,& neminem consolato, rem, nec posse resti stare eorum violentis cunctorum auxilio destitutos. Et laudaui magis mortuos, qui Ueres:& feliciorem utroque iudicaui qui necdum natus est. nec vidit mala quae sub sole fiunt. Rursum contempla,

39쪽

iN ECCLESIASTEN. is

tus sum omnes labores hominum,& industrias animaduerti patere inuta diae proximi &in hoc ergo vanitas.&cura superflua est.Stultus complicat manus suas, &comedit carnes suas. dicens, Melior est pugillus cum requie quam plena utraq; manus cum labore,&afflictione animi. Considerans reperi & aliam vanitate sub sole.vnus est,& secundum non haesbet, non filium, non fiatrem,& tamen laborare non cesset nec satiantur oculi eius diuitisse nec recogitat dicens, Cui laboro,& fraudo animam meain bonis & in hoc quoque vanitas est,& afflictio pessima. Melius est ergo duos esse simul quam unum. habent enim emolumentum societ tis suae . si unus ceciderit ab altero fulcietur. soli, quia cum ceciderit. non habet subleuante se. Et si dormierint duo, seuebuntur mutuo. unus quomodo calefieis Et si quispiam praeualuerit ira unum duo resistentei. Funiculus triplex dissicile rumpitur. Melior est puer pauper & sapies. rege sene&stulto qui nescit praeuidere in posterum. Quod&de carceare, catenasque interdum quis egrediatur ad regnum:& alius natus in re gno inopia consumatur. Vidi cunctos viventes qui ambulant sub sole cum adolescente secundo qui cosurget pro eo. Infinitus numerus est populi omnium qui fuerunt ante eum,&qui postea futuri sunt, non laetare butur in eo. sed & hoc vanitas & af ictio spiritus. Custodi pedem tuum ingre licias domum dei, & appropinqua vi audias. multo enim melior est obedientia quam stultorum victimae qui nesciunt quid facitit mali. - iErti me ad alia, & vidi calumnias quae sub sole geruntur, &la, i chrymas innocentium.& nemine cosolatorem, nec posse resia: stere eoru violentiae cunctore auxilio destitutorum. Nouam humanae saviae stultitia et vanitate agnouit Ecclesiastis. At ubi expertus est multis au-nis, astas hominum calumnias,impos uras b iv ita pene nocendi genera,no potuit non detes ari fucatam hominum felicitatem. Sed non solum hac tempora suos habentcsuviatores ed O praetcrita Quis alienae inuidusgloriae,a quo feret animo alterius gloria, quem putat aut sibi allaturum plurimum detrimenti aut eius oratiam depressurum Omit aulicam agit vitam ibi simili inuidet plerunque, Spio magis illum exb imat sibi praeferri, e maiori in precio haberi, eo magis Accenset, furit em de stoma

chatur. Age de literis, vis aperte loquar,regnant in omni studiorum genere, capitales iniuriae, cotentiones, O calumnur. Barbarus politi viri fremunitae naris luita, iura Iamnias torquet,nec existimat latinum interpretem ibi posse coferri,no dicam conferari sed ne primoribus labrissacrarum literarum cibum Aguitasse, minu que DFlum haberi,si hebraicam linguam auigraecam,aut verius persestissima illarum linguarum cognition it assequutus, tamen clauus clauo retruditur, nec carere potest calumniis, qui praeclara optimorum interpretum monimenta liuidis calumniatorum linguis exponit. Si tamen aliquando calumniatores respiscerent,haud dubie illoru innocentia agnoscearetur,qui non mediocre aliquado damnu sunt perpessi, ex doloribus aliquando succede-Zj.

40쪽

Hieronym' Cicero

COMMENTARII IO. ARBORE I

retvoluptas, b nullus esset qui pauper u lachrymas non extingueret.Decet potissimum regem At praeten Zit Ecae, asses, inopis indigentium Accurrere, F qua perpebi suntiat turam etiam grauissima ubleuare. Exulcerata pauperum viscera, damantvivdi- Ram, plorant f ingemiscunt, nec ad quempiam tutismum habent confugiu, ni si ad

deum. qui illorum animas liberabit de manu malorum,Hieremi e to. Sentient aliquando calumniatores flagellum domini. 'de in Psalmis dicitur, Iudicabit pauperes populi. O salvos facietflios pauperum, O humiliabit calumniatorem. Et apud Hieremia requirit dominus savguinem innocentum, Inuentus est,iniuit,sanguis animarum pauperum S innocentum . item, vox in viis audita est, ploratus svlulatus Filiorum Istrael. quonia iniquam fecerunt viam suam, obliti furumi domiqi dei sui. O aliubi, Iuueti sunt in populo meo impij,infidi autes suas aucupes alueos ponentes O pesicas, ad capiendo sviros sicut decipula pleruma auibus sic domus eorum plenae dolo. Et laudaui magis mortuos quam viventes,& seliciorem utroq; iudicaui, qui necdum natus est, nec vidit mala, quae sub sole fiunt. sia muvdus omilibus abundat vitiis b innocentes ab impiis e sceleratissimis opprimarumtur, nec quisqua est qui optimis viris subdiu praestet, longe feliciores existimat mortuos, quam viuentes id, eum

latroque feliciorem putat, qui nunquam horrenda hominum agitia nouit, nec expertus est, O qui etiam nondum natus est. Mortui idcirco sunt viventibus feliciores,au-Hore Hierondimo, uia mundi naufragia euaseru'tMuctes vero adhuc patisitur mali. QAod si meliust mori quam viuere,e o quod morte effututur calamitates in vita ero retinentur,quis igitur tantopere reformidamus mortem det metuimus metuat illi. ut turpiter vixerunt, quos inferorum dis cruciandos praeuident es expectavi. qui vero bene beate que vixerunt, acerrimas mortis comissationes contemvant ei eludant, tametsi natura mortem timeat. Quodsi timeretur mors, ut dicit Cicero, libro primo Tusculanarum quaestionum, non cum Latinis decertans pater Decius, cum Hetruscissilius, etiam cum Orabo nepos, se hostium telis obiecisse't. non uno bello pro patria cadetes Scipiones Hispania vidisset, Paulum ememiniu Cannae,Venufa Marcellum,

Latini Albinum, Lucani Gracchum. Et pulcherrimis virorum clarissimorum exemplis suadet,mortem non esse malum.Cum Theramenes, illiuit, conielius in carcere triginta iussu turannorum vellenum, ut 'te's ebibisset, reliquum Fc e poculo eiecit, ut id resonaret. quo sonitu reddito arridens, propino, inquit, hoc pulchro Critiae, qui in eum fuerat teterribus. Graci enim in conuiuii olent nominare cui poculu tradituri sunt. Lust vir egregius extremo spiritu, cum iam praecordiis conceptam mortem contineret, eres ei qui venenum praebuerat, morte est eam auguratus, quae breui consecuta est. 3s hanc animi maximi atquitate in i a morte laudaret i morte malum iudicarere

Vadit in eunJem carcerem,atis in eundem paucis post annis scribum, Socrates eodem fidere iudicum, quo uranorum Theramenes Qua est igitur eius oratio qua facit ea Plato sum apud iudices iam morte mulctatus Magna me, inquit, spes tenet iudices, bene mihi euehire qu)d mittar ad mortem. Necesse est enim' alterum de duobusMout sensus omnino mors omnes auferat,aut in alium quidam locum ex bis locis mora

SEARCH

MENU NAVIGATION