장음표시 사용
41쪽
te mi et . Quamobrem fue fisus extinguitur, morse ei somno milis est,qui nov- nunquam etiam se visi somniorum placatissimam quiete assere, Dii boni quid lucri es 3 emori aut s multi dies reperiri possint qui tali nocti anteponsitur Cuis milisfutura est perpetuitas omnis consciuetis temporis, quis me beatior Sin vera sunt quae grarantur, migratione esse morte iv eas oras,quas qui , ita excesserint, incolunt, id multo iam beatius est, te cum ab iis qui se iudicum numero haberi volunt, euaseris ad eos venire, ut vere iudices appellentur, Minoem, Rhadamanthu,Acacum,Triptolemum, conuenires eos qui tu e cum si de vixerint. Haec peregrinatio mediocris nobis vigeri potes At vero colloqui in Orpheo Mufro,Homero,HFodo liceat,quati tandem asi-matis: Equide fave mori, sis rei posci,velleret ea quae dico, mihi liceret inuenire iata autem delectatione eicerer,cum Palamede cum Aiacem,cum alios iudicio iniquorum circuuentos convenire tentarem: etiam summi regis,qui maximas copias duxit ad
Troiam, OVlysii,Sisephi prudevtia. Nec ob eam rem, cum haec exquirere, sicut biefaciebam,capite damnarer. Ne vos quidem iudices ii, qui me absoluistis, morte timueritis. Nec enim unquam bono quicquam mali euenire potest, nec vina,nec mortuo:nec unquam eius res a diis immortalibus negliqetur, nec mihi ies hoc accidit fortuito. Nec vero iis a quibus accusatus sum, aut a quibus conJemnatus, babeo quod huccensia virum quod mihi nocere se cresiderunt. Et hoc quidem hoc modo. nihil autem melius aestimo. Sed tempus est,inquit,iam hinc abire meri moriar,vos ut vitam agatis. Vtrum autes t melius, Dii immortalis sciunt, hominem quisem sire arbitror nemine. Nae ego baud paulo hunc animum malim,quam eoru omnium fortunas, qui de hoc iudicauere. Et si
quidem praeter deos, Sathire quenqua,idsiit ipse trum melius A. Nam dixit an- resed suu illud nihil ut Cirmet, tenet ad extremil. Nos aute teneamus t nihil cellisseamus esse malum quod i a natura datu omnibus. Intelligamuses mors malii fit, esses 'iternu malum. Nam vitae misera mors Fnis esse videtur, moris est miserea, Avis esse nullus potest. Sed quid ego Socrate aut Theramenem praestatis virosvirtutis
e sapientiae gloria comemoro cum Lacedaemonius quIdam,cuius ne nomen quide proditum est,morse tantopere cotempserit, ut cum aDuceretur damnatus ab Ephoris, Oe et vultu bilari atque laeto, dixissetque ei quidam inimicus, conteni 'e leges Lycurgi responderit, Ego ira illi maxima patiam habeo, qui me ea poena mulctauerit, qua, ne mutuatione, Osne versura possem dissoluere.O virum Sparta dignum,ut mihi quidem, qui tam magno fuerit animo, innocens damnatus es videatur. Tales innumerabiles nostra ciuitas tulit. Sed quid Xuces O principes nominem,cum legiones scribat Cato sue alacres in eum locum profestas, unde redituras si non arbitrarentur. Parianimo Lacedaemonii in Thermoniis occiderunt. in quo Simonides, Dic bospes Spartae nos te hic vidisse iacentes, dum auctis patriae legibus obsequimur.Quid ille dux Leonidas dicit Pergite animo forti Lacedaemonii, hodie apud inferos fortasse caenabimus. Fuit haec gensfortis,dum Lycurgi leges vigebant. Equibus unus cum Perse hostis iucolloquio Axisset glorianssolem prae iaculori. multitudine Osagittam non videbitis, Inumbra igitur,iniuit, pugnabimus.viros commemoro . Metalis tandem La rna, iussi
42쪽
Cap. . COMMENTARII IO. ARBOREI
tum Flium in pnxhum m fisci, b interfectum audisset. Idcirco, illiuit, genueram, te et qui pro patria, morte 'on dubitaret occumbere. Estote fortes EF duri Spartiatae, maenam bilet vim reipublicae discipliva. Haec ille. Et libro a. earundem quaestionum
dicit contemptionem mortis,non minimum valere ad animum metu liberandum. Nam
. qui id quod vitari non potest, metuit, is iuere animo iuicto nullo modo potes . Sed qui non mogo quia necesse es mori, rumetiam quia nihil habet mors quod it horrensi, mortem non timet, magnum is sibi prasidium ad beatam vitam comparat.Haec ethnici bomivis Ditissimi tamen er eloquetissimistudia, Ecclesiastae consentanea sunt, quibus ostendit mortuos tuentibus feliciores esse. Q ut tamen nondum natus est, troque felicior est non tuod fit,antequam nascatur, sed quod melius est omnino nocl esse, nec sensum habere substantia,quam infelicitervel esse rei vivere. M omodo de Iu- Mari, da dominus loquitur.futura eius tormet igni as elius eratsi homo ille natus non Iob s. fuisset. Et Iob maleiixit dici suo, ei dixit Pereat dies in qua natus sum: O nox, in qua dictum est, conceptus es bomo. O rursum, Quare non in vulva mortuus'me Quare Uiurim egressus ex tero non statim perite Et dicit silmilia Hieremias, Malesilla dies in qua natus sum, dies in sua peperit me mater mea, non id benedii ta. Maledi Stus sui annuit. tiauit patri meo dicens, natus es tibi puer masculus. Existimo quod melius es secundum quid non esse: O cffiderando miseria culpa, quam viuere in perpetuis tormetis, Augustinus. O infeliciter esse, licet melius fit Pi liciter, ex sententia Augu ini Hr Dion si, tra 'pyi rum' ostendemus esse tuam non esse. Etenim non esse, no est proprie eligibile. Rura sum contemplatus sum omnes labores hominum,& industrias animaluerti patere inuidiae proximi. Et in hoc ergo vanitas & cura superflua est. Voluit Ecclesilles frequenter experiri labores hominu er indu striam, O cui nam foret ui Oduus honoris assequendi conatus, O quidnam conferret homini,suas iugem res in euoluendis bonarum literarum studiis, torfisse. quid denis nobis adferret comodi summos ambisse magistratus,ei regia obtinuise officia. Verum satiata mente,ce pexit omnimodam hominis veram, O solertia patere inuidia nec proximil de prosperitate nos, age ire, sed in lari S aliena felicitate torqueri. Recte dicebat Cicero virtutis comitem ese inuidiam.Haec autem suum babent in mitatis officina locum. Stultus complicat manus suas. & comedit carnes suas, dicens, Melior se est pugillus cum requie quam plena utraque manus cum labore.&afflictione animi.Tamelli non sit boves umsuam pigro ocio O ignavia tranfigere i- tam melius tamen esset a labore feriam, e quieta prorsus a revitam, suam indefessos udio, aut sibi congerere opes aut casa solicitudine summos sitire bonores. Nec me latet quin fracet,lat umbratilemvita eligit metus tamen deum osenlt suam auarus. Prauae s. In priatur Salomon oscitanter uentes, Vade, intuit. ad formicam . piger, o considera vetas eius er disce sapientiam qua cum non Iabeat ducem,nec arreptorem nec
Francipem parat in astate cibum i bi e congregat in mestiuod comedat. Vsipetuo Proci ca Piger dormierim nido consurges de somno tuos Et aliubet. Pars inquam dormies m Acum dormiabis, Maxillam manas conseres, et Festas, ervcnici tibi quasi cursor.
43쪽
aegestas tua, D mragicitas qua ir armatus. Plurimu nos oblissat tenuis cum quiete cibus, O magis frugali mesa oblectantur musarum cultores, quam oepularum luxu, O lautissimis ciborum deliciis. Nec huic dissimile est lententiae quod in Proverbiis dicit Salomon, Melius est Parum cum iustitia,quam multi frutilus cum iniquitate. Et capite decimo timo Melior est buccella sicca cum gaudio, quam domus plena victimis cum iurgio. Dauid quoque Acit, Melius est modicum ius , super diuitias peccatorum multas. Considerans reperi & aliam vanitatem sub sole, Vnus est,&secundum non habet, non filium. non fiatrem. & tamen laborare non cessat, nec satiantur oculi eius diuitiis, nec recogitat, dicens.Cui laboro. de seaudo animam mea bonis in hoc quoque vanitas est.& asili, stio pes Isma. Avxiae hominum curiae, O ardentissimi labores nonnihil habent interdum rationis, O pleruntue promerentur excusationem, quod scilicet alenda sit familia mor, liberi, extruenda pro amicis aedificia, paranda sunt vestes, nec praetermiticvdum e senesitatis viaticum.Ille tamen culpandus es , qui externis bonis abundans,
nunquam satiatur, nec babet laxorem nec liberos, nec haeresem, nec amicos, quibus in
1entem diuitiarum cumulum relinquere possit. Misere proculdubio tortuetur,qui sacra Fames uredo aurum S agratum suis opibus frui non potest,conturbatur frustra terrenis incubando fortunis, thesauri at iuvanum. Nam nescius es 3 cui congregat. Plutoni sua insane offert sacrificia:nec potes tibi praetexere excusationem,quod ad tua munera deus respiciat. Dicit enim Ex Asia sticus, Ne dicas,in multitudine munerum meoru respiciet Aus, er offerente me deo altissimo munera mea suscipiet. Et aliubi dicit de his qui suis opibus aternavita priuautur, Multos enim peratait aurum S argentum,
errisque ag cor regum extendit S couertit. Item de avaro disserens capite Io, Auaro,
inquit nihil est si estius.Qaid superbis terra b cinis Nihil est iniquius quam ama,
re pecuniam nec absurde dixit Chris us, Difficile est diuitem ingredi regnu caelorum. Melius est ergo duos esse simul. quam unum: habent enim emolumentum societatis tuae, si unus ceciderit, ab altero sulcietur. Vae soli, quia cuceciderit non habet subleuantem se:&si dormierint duo, fouebutur inuis tuo.Vnus quomodo calefiet Et si quispiam praeualuerit contra unum, duo resistunt ei. funiculus triplex difficile rumpitur. Plurimum commendat
Ecclesia les familiarem laenii consuetudinem, conciliatam inter homines amicitiam, O comparatam in leuango itineris conj tradi taedio ocietatem: siue qua vivere non possumus. Resie dixit Aristo es ' capite,s ethicorum delicem indigere amicis, quibus sua largitur beneficia. O von solum ire prosperis, verumetiam in aduess, amico opus es Et Cicero de amicitia Asserens dicit, uanta autem vis amicitiaest,ex hoc tutelligi maxime potes quod ex infinita societate generis humani,quam conciliauit ipsa natura, ita contrai a rei es , O aDuilia in angustumret omnis charitas,aut inter duos, cui inter paucos iungeretur. Est autem amicitia nihil aliud nisi omnium diuinarum bumanarum* rerum, cum braeuoletia ei charitate summa cosmfoemia quidem baud
suo,an excepta sapiebasmetua milius homini sit a diis immortalibus datum: die, d. iij.
44쪽
Philosephu, dit etiam philosophus primi politicorum capite et hominu societatem esse a natura, gracens hominem natura esse animal ciuile. Et qui in commurumi societate nequit esse,quhynullius indiget, propter sufficientia,nulla pars est ciuitatis,quare aut bestia,aut deus.
Ecclesiast. q. Sed tibi consulit prudenter Ecclesiasticus capite y , ut antiquis adhaereas amicis, Ne derelinquas inquit, amicum antiquum, nouus enim non erit imilis illi. Vinum novum, amicus nouus,veterascet,er cum suauitate bibes illud. Ad hunc Ecclesias ta locum edi se Hieronym' serendum dicit Hieron mus, era charitas er nullo violata liuore,quanto augetur numero,tanto crescet O robore,quod si alter amicorum in scrobem inciderit alteriussub- Augustinus. sidio adiutus ubleuabitur. Solus autem omnino est(autvore Augustino burumc locum exponente, libro no de amicitia capite s i tamen opus illud sit Augustini qui sive amico est.Duos aut ad summum tres deligas amicos nec facile triplexfuniculus rumpitur, nec aritissimum amicitiae inculum solvitur. Quod autem societate amicorum,noctur .Reau . no sopore incalescant membra,exemplum babes de Heliseo,qui incubuit super quidam puerum, es calefecit corpusculum eius, O tandem excitauit a morte. Melior est
puer pauper & sapiens rege sene & stulto. qui nescit praeuidere in poste, rum.Quod de carcere,catenisque interdum uis egrediatur ad regnum.& alius natus in regno inopia colamatur. tui cunctos viventes qui ambulant sub sole cum adolescente secundo. qui consurget pro eo: in initus numerus est populi omnium qui fuerunt ante eum,&qui postea futuri sunt, non laetabuntur in eo. Sed & hoc vanitas &aHictio spiritus. Exto lit sapientiam, ei praefert adolescentem honestis sapientiae disciplinis praeditum,regis lolidissimo,qui ob morbosam fienectutem, ex infantilem stultitiam suis rebus consul Sapis . re nequit. In libro sapientiae scriptum esst,melior est sapientia quam ires, Ovir prudens quam fortis. Audite ergo reges ei intelligite, discite iudicras nium terrae, es aliumpim.T. bi, Bonorum omnium mater ei sarientia. Nec despicienda est senestus ita immacula-
rapicn q, tae. Senectus enim venerabilis uel non diuturna, neque annorum numero computata.
vi autem sunt sensus hominis, ei aetas senectutis vita immaculata. Erod autem dicit Ecclesiastes de regibus,quod alius ὲ carcere egreditur, t regium munus obeatralius ero parentum benefici s regno succedens, in extremam inopiam ei calamitatem labitur ad vanitatis iugum spestat. Secunsum, hic vocat adolescentem ilium regis, a patre fecundum qui re iam sui patris dignitatem aliquando assequetur,cui pleruas vul pensius est quam patri. Vocant tamen quidam interpretes,hunc pecunJum ado- m,cuius hic meminit Ecclesiastis, interiorem hominem, qui sedatis animi alii sibus, eterem exuit hominem. Primum ero adolescentem illum putant dici, qui omnibus vitiis lasciuit, O nullo virtutis retinaculo coerceri potes . C ustod i pedem tuum cum vadis in domum dei & appropinqua vi audias. Multo enim melior est obedientia, quam stultore victimae qui nesciunt quid faciunt
mali. Dat ita praecepta, edi non it osendere euntes ad Ecclesiam. non enim ingredi in domu dei laudis est: ' Me ili rabione ingredi. Ingredere igitur totis pedibus sui tuarium domini, nec in sacra arde, priuata tractes negocia,ne a domisso ei claritan
45쪽
dire sermonem, aliis concionando transfunderet, nunquam addidisset, appropivsuavi audias.Denique Moesesplus prope accedebat ad audiendum deum, eteri non r i s i tilibant accedere. ra tulti nescientes remessic esse peccati,existimant oblatione mulle a ruse,deo satisfacere posse, b ignorant hoc quos malum esse at* peccatum, nolle obedientia 6 operibus bonis sed donit Ovictimis emendare,quod fecerint. Huic cohaeret, quod primo Retiim dicitur,obedientia super acrificium. O, Misericordi oti, Obis, non sacrificium. Et cum pharisaei dicerent discipulis Christi,Quare cum publicanis er Mitta,.
pere praecaueamus,ne diuinam prouidentiam despiciamus. Neminem conturbent calumniaepauperum, O maximae tuliciorum ruinae:demus operam,ne caecus pecuniae amor,
nos inuadat, Osuis pcdicis irretiat.Detestemur quos sordidissimum auariti ludi ,
tuam, neq; dicas coram angelo, Non est prouidentiame serte iratus deuet contra sermones tuos dis et cuncta opera manuum tuarum. Vbi mulaeta sunt somnia, plurimae sunt vanitates & sermones innumeri: tu vero deum time. Si videris calumnias egenorum,& violeta iudicia,& subueristi iustitiam in prouincia, non mireris super hoc negotior quia ex talis excelsior est alius & super hos quoque eminentiores sunt alii & insuper uniue ae terrae rex imperat seruienti.Avarus non implebitur pecunia: ARGUMENTUM QUINTI CAPITIS. Nos commonefacit Ecclesiastes,ne temerario ausu, O importuna loquacitate profundamus sermonem cum deum alloquimur. nam qui lapsantibus verbis, O loquacissima dicacitate digiluunt stultitiae arguctur.Si quid deo, ouerimus,praestemus. Ammo-
quo nibit est abiectius, nihil denique scelestius.cunque voveris, redde. Mult6que melius est non vovere quam post uois tum promissa non reddere. Ne dederis os tuum ut peccare facias carnem
46쪽
N qui amat diuitias, seu stum non capiet ex eis:& hoc ergo vanitas. Vbi multae sunt opes, multi de qui comedunt eas. Et quid prodest possessori. nisi quod cernit diuitias oculis suis Dulcis est somnus operanti, siue parum, sule multum comedat: saturitas autem diuitis non sinit eum doris
inire. Est de alia infirmitas pessiima, quam vidi sub sole: diuitiae conser uatae in malum domini sui. pereunt enim in afflictione pessiima. Gener uit filium qui in summa egestate erit. sicut egressus est nudus de utero matris suae, sic reuertetur de nihil auferet secum de labore suo. Miserabiae lis prorsus infirmitas: quomodo venit sic reuertetur. Quid ergo prodest ei quod laborauit in ventum: Cunctis diebus vitae suae comedit in te nebris & in curis multis,& in aerumna atque tristitia. Hoc itaque visum est mihi bonum ut comedat quis de bibat de seuatur laetitia ex labore suo quo laborauit ipse sub sole numero dierum vitae suae, quos dedit ei deus. de haec est pars illius. Et omni homini cui dedit deus diuitias atque subis stantiam, potestate inq; ei tribuit ut comedat ex eis de stuatur parte fiande hetetur de labore suo: hoc est donum dei. Non enim satis recordabi, tur dierum vitae suae eo quod deus occupet deliciis cor eius. E temere quid loquaris, neque cor tuum iit velox ad proferendum sermone coram deo. Deus enim in cflo dc tu super terram. idcirco sint pauci sermones tui. Multas curas sequuntur soniani a mn multis sermonibus inuenietur stultitia. Falluntur plurimi qui sacras dei aures obtundendo,arbitrantur indiscreta verborum farragines battologia se diuinam frangere iracundiam, O suis prolixis precationibus quibus,pleruntue parum est pes loris, a deo extorquere,quod exoptant,quos riset Christus,qui nobis cc oramus praecipit ne multum loquamur At Ducerus animi a Festus O quidem diuturnus, importunam loquacitatem temperet. Apud Euangelium Matibari prirscriptam habemus orandi praeceptionem, Omoderatam legem,orantes inquit Christus, nolite multum loqui. Ficut ethnici faciunt, putant enim quod in multiloquio suo exaudiantur. Nolite ergo similari eis, scit enim pater vester, quid opus sit vobis, aquillam petatis. Cobari et pulchre verbis Eccle star, quod dicit Iacobus in sua Epistola, Sit autem omnis homo elox ad audiendum tardus autem ad loquendum, O tardus ad iram. Et Aristoteles s. capite q. Ethicorum dicit, ipsus magnanimi, motus tardus esevidetur vox grauis, Hieran ' O locutio tarda. Hunc Eccles la locum edisserens Hieron mi, dicit saniorem quorundam hesitando opinionem, Ecdefias en his verbis pracipere, ne aut loquentes, aut cogitantes, plus de deo quam possumus, opinemur, e ciamus imbecillitatem vos am, quod quantam di stat caelum a terra,tantum vola opinatio a natura illius separetur: O idcirco debere verba nostra esse moderata.Sicut enim qui in multis cogitationibus
est, ea omniat frequenter de quibus cogitat: ita qui plura voluerit de Auivitate dise rere,incidit in stultitiam. O plerunque tradunt garrulae disputationes, O earum ni lla: es Finis,uFi fuerit ias iura temporis, stultitia o risus. nu absurde dictum e st nos
47쪽
iis multiloquio tum effugere peccatum. Vis deuitare ineptissimarum quarulldam disputationum fomπiae ita popularem ambitionem, Sauram vulgi. vis assiduis tuorum laborum somniis mederie Neglige b colle avxiam tuarii rerum curam. Si quid vo, uisti Deo, ne moreris reddere, displicet enim ei infidelis & stulta promissio. sed quod q; voveris, redde. Multos melius est non vovere, quam post votum, promissa non reddere. Ostendit quarumam semita,iusve prudeli animo progredi debemus in consecravdis deo votis, ne nos aliquavio paeniteat vovisse, nec mediocri Agnus es supplicio, qui cum potest votum aut continentiae,aut religionis obseruare, non obstruat. Nam violat Hr fravit Sem deo datam. Expressit Moses tu
Deuteronomio, quae Ecdefas es hic, devoti solutione commemorat.Cum votum vove- Drater. a 3.ris domino deo tuo,non tardabis reddere, quia requiret illus dominus deus tuus, O imoratus fueris,reputabitur tibi tu peccatum. Si nolueris polliceri, absque peccato eris:
quod autem semel egressum est de labiis tuis, obseruabis, O facies Aut promi Fli domino deo tuo, Spropria voluntate, Sore tuo locutus es. Dauid suos iv pshmi dicit, piues fouete O reddite domino deo vestro, omnes qui in circuitu eius assertis munera. Edifferens Augustivus buvcssalmum ostendit,quaenam ouere debemus, ora tuidem com- Augustlauti mulli, O proprio, credere in Deum, perare ab illo itam aeternam, bene iuere secundum communem modum, scilicet non facere furtum, nec asulterium, non amare vinolentiam, non superbire, doc de alijs vitiis prohibitis. promittimus enim deo in sacro baptisimi fonte, quod ab omnibus vitiis abstinebimus,fr pompis mundi renuntiabimus: O haec lo commuvi cinguntur. Mius voto proprio D particulari, o et continentiam coniugalem. promittit enim vir deo S Ecdefae,quod sua ore iurate, non adhaerebit alteri,nec ii Frumpet foedera matrimonij. Isem erga irum facit uxor, quod Sem coniush seruabit. Alius promittit ovouet deo irginitatem: Alius iduitatem, O qui transgreZitur votum dem Acastam, irritam facit. unde Paulus ad Timo- i.Ticiossi st,eum reprehengit quasdam adolescentulas viduas,quae, luxuriatae fuerint in Christo, nubere olunt, habentes damnationem, quia primam fidem irritam fecerunt, id est
uerunt viguitatem, non tamen reddiderunt. Et qui non adimplent votum, res clautes retro, ad pristinum reuertuntur vomitum aut magis diligunt munium,quam deum.
vult deus ut dem opere compleamus,ne sinus similes populo Iusaeorum,qui pondentes alip dicentes, Omnia quacuns dominus praecepit aciemus,adorauerunt idola, O Exossi,
post verberatos feruos, O lapidibus oppressos, uouissime quos ipsum patrissamilias
sum trucidauerunt. Melius est ergo ancipitem diu Aliberaresententiam, quam in verbis facilem, in operibus esse difficilem. Seruus enim qui scit voluntatem domini sui, O Lucia. non facit eam, putabit mustis. Inidlige propo, tum honestum, O maturam deliberationem antecedere rationem voti, quae labilitur spontanea promissione deo facta. Et hcet tum, plenum requirat consensum, si fuerit perfestum, O integrum, qui tamen oret quispiam dra,metu maximo perculsus,aut magna tribulatiove,aut cum grauisse 'fimo corripitur morbo,aut iactatus naufragio, d periculo belli modo intenserit, tum reddere, Odibi votum non devergit in pernicie reipublicae, vel deteriorem rei.
48쪽
cap.s. COMMENTARII IO. ARBOREI
tum tenetur reddere. Nam promisso spontanea, etiam inuoluntario permixta, in quadam deliberatione, obstringit hominem ad soluendum votum, modo promissoni noudest intentios oluendi votum. Is rael enim obseruauit votum,quo se obstrinxit dominomnum x. in ante belli periculo, contra Chananeum regem Arad, Numerorum capite tr. Minus
tamen obligant huiusmoZi vota, quam illa quae pleni simum babent consensum.Test tur Hr caput,Venientis, devoto, O oti redemptione, illa vota quodammodo coacte facta,esse haud dubie vota. Subliceat Lut erus votorum monasticorum hostis infestissimus, qui putat illa christianae libertati aduersari. Si enim Christo aduersarentur c Euauclicae professioni, non consuleret Dauidlat oueremus, o Deo vota redderemus.
Pessime illi contigit fregisse otum,Oviolassesemdeo datam. Sed debis plussatis.
Ne dederis os tuum ut peccare facias carnem tuam, neq; dicas coram angelo, Non est prouidentia: ne serte iratus dominus contra sermones tuos dissipet cuncta opera manuum tuarum. seid promittis inon potes facere cur tuis rabis, tusque pollicitatiovibus neglectis, prouocas O inflammas carnem tuam ad delinquendums Non enim in ventum abeunt dii a tua, hed a praesenti angelo qui unicuis adhaeret comes, latim perferuntur ad dominum. Et quo magis tibi persuades deum nescire quod pollicitus es eo magis tu prouocas ad iracundiam At omnia opera tua pereant odissipetur. Nec tibi praetexere potes excusationem, nec de carnis vitio conqueri,quod tuis adas ius voluptatibus er delichs,compulsus fueris facere corpo Rom*T- ris nec state, quod tamen nolebas ecudum illud Pauli Non enim quodvolo, hoc ago, sed quod nolo, lud facio. Nam ana est illa excusatio. er qua aguersus carnem moliris, qu od non peccas, hed caro tua, accenduvtvehementer iram dei, quem prouocas quas authorem mali er peccati. tibi enim ostendit bonum det malum, er contulit liberum arbitrium, ut pro animi sententia deligeres quicquid villis: quod pulchre ostendit Ee- Ecclesiast. i s defasticus, dicens, Deus ab initio constituit hominem, b reliquit illum in manu consilii sui. Adiecit mandata ex praecepta suas volueris mandata, conservabunt te, O iuperpetuum Idem placitam seruare. Apposuit tibi aquam O ignem, ad quod volueris,
porrige manum tuam. Ante hominem ita O mors, bonum Smalum,quod placuerit ei, dabitur illi. Hallucinantur vehementer qui putant omnia pertrahi fato, O necessitate immutabilli,diuinam omnino abnegarulei prouidentiam, O petulantius irruut inflagitia iussis perpetranda, nullo timore perculsi: nec igneum G borrendum dei fulmen pertimescant.(Qd si in enormia b illaudita inciderint scelera non ibi sed deo autfato culpam irrogant Xsagitiumsagitio accumulant, Speccatum peccatorquos deus tu e traAdit in reprobum sensum, quorum opera omnino despiciuntur, nec immeritorqui enim non colit deum desip prouidentia,indignus est, i a deo protegatur. Animaduerte paucis prouidentiam des,esse quandam rationem eorum quae ad Dem diriguntur. Haec autem ratio in mente diuina praemistit, qua reguntur omnia, secundum illud Saphrei . sapientia, Tu autem pater gubernat omnia prouidentia. Nec diuina prouidentia imponit necessitatem rebus,vis tuarum cause funt necessariae. Si enim deus disposuerit i qui iam necessario eueniat,non addubito quin necessario eveni eis autem contra-
49쪽
genter gi posuerit S couliuenter eueniet. Sed satis est haec attigisse. Vbi multa tis: Isimi somnia plurimae sunt vanitates,& sermones innumeri tu vero deutime . sam vanum incumbere fomclijs,babsurdissimis somniorum deliramenatis torquere mimum,nemo neficit. Nec obfident hominem somnia,nisi sensum habeat potissimum variis O confusaneis speciebus sues mulacris obrutum.nobis frequenter
earum rerum obrepunt somnia,quibus vexamur sed cum anima per nocturnam quieutem variis fuerit agitata terroribus,debet prorsus phantas matum deliria, O puerilia homnia contemnere. Vertim huiusmodi vis, O inaudita somniorum ludibria animo curis vacuo concoquuntur Hr abeunt. Plurimum nobis prae stant ad iumenti ad haec ex
pellenda, integra dei religio, d faustus timori vix labi potest O male perire, qui sub oculos timorem dei saepissime ponit. Ostendit Ecdefassicus commoda quae nobis ex ti
more dei contingunt Qui timetis dominum,credite illi, O non evacuabitur mercesve Ecclesiast. Fra.Qm timetis dominum, perate in illum, O in obtestationem veniet vobis miseri cordia. Qui timetis dominum diligite illum, O illuminabuntur corda vestra. Et ruriasus, ii timent dominii, inquirent quae beneplacita sunt ei, O qui diligunt eum, repleabuntur lepe ipsius. ii timent dominum, praeparabunt corda sua, b in conspectu illius sanSti abunt animas suas. Qui timent domivum, custodiunt mandata illius. Si videris calumnias egenorum & violenta iudicia,& subuerti iusti,tiam inprouincia, non mireris super hoc negotio quia excelso excelsior est alius,&super hos quoque eminentiores sunt alij, & insuper uniuerasiae terrae rex imperat seruienti. Ecclesasses tacitae respondet cuidam quaestioni, quae suboriri poterat, Si diuinasiit prouidentia,nec humana fato regantur negotia, illa re iusti su inent calumniam fr quare iniqua Funt in toto orbe iudiciaJer deus quem dicis rebus omnibus prouidere, non iaciscitur horrenda, uae sub solesunt celera Excelsus, inquit, super excesum. Deus haec respicit qui augelos suos super iudices O reges terrae posuit, qui possunt viis probibere iniustitiam, O magis tu terra alere, quam quavis hominum potestates. Sed suia deus seruat in extremo iudicio supplicia malis irroganJa, aut quod acerbius in illos animaduertet, idcirco dissert ententiam, O tardiotas indictae compensabit supplicium. Esaias acerbe in illos inuehitur, qui causempu. Ecdaei pilli contemnunt, Pupillo nquit,non iudicant, O causa viduae non ingreditur ad illos. Beatus quoue Iacobus in sua epistola, illis succenset, qui pauperes a deo electos, oppri. I. a. munt. NXnne, inquit, deus elegit pauperes in hoc mundo, diuites infide, O bareges reis
dicit Psal.36. Iniussi punientur,er semen impiorum peribit: Iusti autem haereditabure terram, O in seculum seculi inhabitabunt eam. Avarus non implebitur pecunia.& qui amat diuitias fructum non capiet ex eis,&hoc ergo vanitas.
Vbi multae sunt opes, multi &qui comedunt eas. Et quid prodest possessori nisi quod cernit diuitias oculis suis Haec vix explicatione indigent, b
50쪽
Philosophis iam aliubi declarata sunt. Laborat auarus morbo incurabili, aut,ore Philosopho r. capiti milicorum.Erauaritia magis est infla bominibus,quam proiigalitas. plerique navet magis sunt cupi di peculliarum,quam ad dandum procliues. Et bis cohaerent quin Tti,sc. dicit Esaias capite s 6,Omnes in viam sitam decli'aaerunt, unusquis p ad auaritiam suam, asummo esse ad nouissimum. Sed quis eo miserior iuueniri potest, qui corequisitis abunde diuitiis satum non potest,nec unquam suis obtestatur Milisjm is non illum censeret prosus ab humanitate alienum,sui non sibi opes comparat ed ventrico- mi Iis S lupis Pecuniosi olim autiore Cicerone non vituperabaetur: qui id vominis ibi asciscebant quod plura habui cui peculia, id est pecora, sed paulatim nomen per abusonem ad aliud deuolutum es . Hac sola ducitur gloria auarus S diues, quod oculos suis opibus pascat,nec quicquam putat esse beati as,s ingentem suarum diuitiarum c. mulam intueri sed quauto magis augevtur eius fortunar, tanto pluribus indiget ministris, qui partas deuorant diuitias. Dulcis est somnus operanti, siue parum. siue multu comedat, saturitas autem diuitis non sinit eum dormire. Est
di alia infirmitas pessum, quam vidi sub sole: diuitiae conseruatae in maestum domini sui. pereunt enim in afflictione pessina. Generauit filium qui in summa egestate erit.sicut egressus est nudux de v tero matris suae. sic reuertetur, de nihil auseret secum de labore suo. Miserabilis prorsus infirmitas: quomodo venit, sic reuertetur. Quid ergo prodest ei quod laborauit in ventum Cunctis diebus vitae suae comedit in tenebris de in
curis multis & in aerumna atque tristitia. Facile obrepit somnus et,qui diurnum tolerauit aestum, O corpus aut animum moderato labore exercuit. At e liuerso, qui ex
indefessis curis D vigiliis nihil frustus hibi conciliat, sed semper incubit operirat auidius accumulet opes,non potest somno suos fouere labores, nec intermittere. Sive enim comedat, siue bibat, animu habet anxietati Osolicitudini immersum. Illis male isti Lucae c. nem imprecatur dominus, dictus, de vobis Auitibus, quia recepistis consolationem 'res,am. Aliud aegritudinis et languoris genus etiam pes imit, expertus est Ecclesiastes, popes cum ias tura domini Opericulo veta partiae sunt,suas mortem oppetendo . non potes secum deferre.Torquetur vehementius diues, suod summo cum maerore genuerit Flium . quem ignorat an futurus Asapiens, vel stultus,an conseruabit opes ibi acqui Lias, an potius co semet erdeuorabit,sin maxima tandem lucidet paupertatem:quam- r. sit,si ii obrem praeclire dixit Ecclesius licui, capite ii. Ante mortem ne lausses hominem queu quam quoniam in Fliis suis agnoscitur vir. Minus debuit ille desudare, quod ab utero materno nudus egressus es , nec quicquam in hunc mundum attulit, det nudus inpuli sis i. rem reuertetur. od expressit, Iob i. c ite, dicens, Nudus egressus sum de utero ma tris meae, O nudus reuertar illuc. Quid illi unquam profuit inventum laborasse, ersuum panem amaritudine conditum,etiam in densissimis huius musi tenebris comedi sese Mad calamitosius,quam floridam artatem casso labore, O multis doloribus trans Lorem uid Anique miserius,quam diuitum opes in multis etiam laboribus imminui bdecrescred Marcidorum gero b pauperii facultatulas minimo labore erigi Audi sua