Fasciculus disputationum theologicarum de Socianismo ... authore et praeside A. Heidano

61쪽

peditatum m compactum, augescit augmento Dei. Guathcma arauatha i , quis uou ama: Domitium diu Chium.

SOCINIANISMO,

Respondente

CHRISTIAN DEN GBERTIO,

Hallemensi Batavo.

UI Coim IV in Religionis iegotio non hunc scopum sibi' e proponit, ut tantu iis quae Deus ad salute in verbo suo revelavit, arcte inhaerere decreverit, iisq; suam credulitate ins thetares sed rationis proprismodulo Se ductu omnia metiti iijudicare praesumit hunc necessi est, cum a se omnem Religioni normam mutuetur, vel perpetuo in omnibus a

Deo dissidete , tuis cogi nationibus cogitationes Dei elidereri vel in aliquibus, quod in valde paucis, iisq; tan-C tum

62쪽

tutia, in quibus ratio consonat revelationi contingere necesse est, Deo dignas cogit itiones c voluntati ejus confornie fovere deprehenditur, eum casu potius in ullas incidisse, quam certa: non fallaci via huc devenisse. a. Sed cum omnis Religio verbo innitatur,xcerto piaescripto ad dirigendas actiones indigeat quibuscunque verbum Dei non est lucerna pedibus eorum , nec lumen semitis: eos aliud&a se confictum Verbum bi doptare necesse est. Hinc enim fit, ut ocius quam verbo destituatur homo, Enthus asinos sibi singat, stultas inspirationes, quas ee aliquod Numenua diligendis actionibus sequitur.

3. Vel certe rationem ipsam&pto

prium judicium diis, et infit sibi ipse

Deus. Cum qui sibi sumit, quod est solius Dei, eo ipso in coelum conscendit& juxta Deum ponit solium suurn, cum ilis fieri altissimo nititur Quod primorum Parentum fuit peccatum , qui ut essent sicut dii, scientes bonum Sc malu m

63쪽

malum, verbum Dei deseruere desciscente ad propitae rationis Diaboli

dictam in i od vete est alami: g. Sed hic alius de major labo iis

natus est, qui cum Christianum nomen ejurare non vellent, tamen proprio sensui addicti illud tueri nullo colore possent, si S. Scripturis mole caeterorum Chiistianorum non starent, atque illis debitam reverentiam deferrent, in maximas angustias conjecti sunt. Aut enim, quia plura, quam quae in verbo Dei vetd credenda aut facienda praescribuntur, ad salutem creditu factunecessaria sciscunt, alio, secundario verbo illis opus fuit, quod a Deo licet profectum, scripto tamen non sit consignatum, sed per traditionem Eccle- si ceu depositum sit commissum, a qua omnibus Christianis illud sit repetendum. Quod est non minimum Papatus arcanum artificium, quo sub nomine Apostolicarum traditionum suum&proprium Verbum loco De Ecclesiae obtrusit. s. Vel

64쪽

. Vel certe, quia verbo Dei detraherunt, quae in illo credenda proponerentur,vc negarent, vel non eodem modo depyn sentirent, sed de suo quaedam illis adderent vel demerent: hinc factum, ut subruendo S. Scripturae sensui, omnes ingenii machinas admoverint. Qui certe Herculeus quietam labor fuit, dum ex Scripturis emere voluere, quae nullo pacto in illis continentur,vel ea quae tanquam solis radiis in illis scripta extant, e X pangere vel ,aliorsum detorquere conati sunt. 6. Alitet tamen hic incedit Ponti- se Romanus, quam alia Haeretici. Il

le enim quo sibi omnia subjiceret,non tantum si e m suus verbum, sy

nodales canones de decisiones,& sua rescripta quae in corpore Canonico

leguntur, verbo Dei aequavit sed Scripturam, quasi is crim esset, interpretandi us de magisterium Au- ctam sibi sumsit, ut hoc pacto te verbo Dei, inde sensu ejus omnes Oraculum ejus consulere necesse haberent: a, m

65쪽

DE Soci NI AN Is Mo derent. Cum enim non in cortice

verborum, sed in ensu ejus consistat verbi dignitas, robur , quisquis se facit sensus ejus dominum, verbum

ipsum sibi subjicit.

. Ast Haeretici, quibus sub Ecclesia larva suum institutum legere non datur neque ista autoritas conceditur, alia via huc grassati sunt, id agentes ut scripturam per scripturam everterent atque subdolo suo agendi modo sensum ejus ae eliderent. Perversa plane, Sophistica methodo, dum sensum, quem ex scripturis ipsis mutuari, atque ex illis exsculpere debuerant, illis impingunt, atque proprios M a se excogitatos' si Spiritui sancto commodane, quas ab illo hausto S.

8. Quo in conatu ut certatim o petam ponunt omnes Haeretici, ita reis

liquis hac in parte palmam praeripere gestiit Socratas in stam nihil credendum statueret, nisi quod ratio verum ellc judicet, quodque peccausa v s cf- ra

66쪽

, aseie Dis P UT runt, illius judicio unice standuin effecta ploptia ita se habere demonstrari posset, necesse habuit scripturam ipsam ceream fingere, ut adulterum suum sensum, corruptorcsylo ex illa educeret. Quod nihil aliud est quam domesticum suum sensum, apud se natum, scripturetia lingeres; cum contra scripturae sensus ex ipsis penetralibus scriptura educendus fuit. O Opera pretium videtur, hanc novam Methodum corrumpendi scripturas, parumper sub incudem revocare, ut hujus novae Theologiae idea melius nobis innotescat quibus adminiculis tantos progi essus apud

incautos animo secerit, certi V constet. Nam qui hac in parte praecipuum istius causae subsidium positum esse judicat, nostro judicio rem ac reti-IO Quia ergo, ut in praecedentibus disputationibus vidimus, rationi

in mysteriis fidei indagandis, interpretandii, tantum non palmam defe-

esset

67쪽

ictant non potuit

fieri, quin in intelligendis hexplieandis scripturis eidem tantundem tribuerent adeo dunt Socini verba lib. de Ser Datore parte, ut non modo quia dixisse Deum aliquid,

uenim in scriptura appareat, id verum ideo esse constet sed etiam quia ve- tuti esse apparet, id Deum dixisse, nobis, sicut facere jubemur , certo persuadeamus. Quod eo usq; extendit, ut non vereatur dicere, non idcir- co credendum rem aliquam ita se haberes, quod non semel, sed saepius in monumentis scripta ex te Cum ea quae fieri non posse aperte con- stat, divinis etiam oraculis ea fui e diserte in speciem attestantibus, ne quaquam admittantur, hi deo sacra verba in alium sensum quam ipsa so- nant per inusitatos etiam tropos quandoqtae explicentur. Adeo ut si rationi absurdum de contrarium

videatur, quod scriptura disertissime at Ernaat, praestet modum aliquem dia si cetidh

68쪽

cendi comminisci, quo ista de Deo 'dici possint, quam ista simpliciter, de ut verba sonant intelligere. Osis vita 'hi si osculi ex homilia8.

I. Hoc vero non est rationem

sitam subjicere verbo, sed verbum rationi Et cum verba sint signa conceptuum, quibus mentem nostram a I iis communicamus, quicunque verbi S im facit, rem ipsam, quantum in se est, tollit, de luci tenebras offundit. Et cum solus Christus in Ecclesia audiendus rit, qui quae in sinu Dei apud Patrem vidit de audivit, enunciare de enaritare solus potuerit, non est ho lmini comm litendum, ut rationem ire suam sibi in consilium adhibeat, ut se- cuudum ejus dictamen statuat, an ita in se te habeat vel non: sed ut contrario processu, ex revelatione de re creden ,

a. Cor. IO S. Nec unius Christi m a Fi

ri bin agnoscitat sed fit quisque

69쪽

s bi fidei magister, ratio evehitur

in solium Dei. Quod qui tentat, ex sumo suo lucem date cogitat. I a. Quia ergo pluralitatem pet- sonarum in sentia divina, existentiam et A. Pant alsumptam carnem, aeternam ejus Deitatem, atque ejus Q isse or &satisfactionem pro peccatis, Wjustificationem hominis per fidem,&c nullo pacto cum ratione sua conciliare valent, sed tanquam blasphema, absurda dogmata, rationi inimica traducuut .proscribunt hinc illis lis nata cum scriptura, ut quae in illa dehisce mysteriis leguntur de clatis si ne continemur, vel extenuent, vel alio colore inducto anativo sensa alienent, vel prorsus tollant.

I 3. Hinc prima illis cautio, ut paratiores sint dicere, atque X ceptionibus suis sententiam adversatiorum vellicate, quam suam defendere&probate. Et certe hac potissmum inpatie acumen ortim desudat, Potius

70쪽

potius scrip inras in alienum sensum

detorqueant, duas interpretationes qualicumque via tueantur, atque deductionibus ad absurdum adversatio surgeant, quam ut recta via, desidii odiscursu, qui a fundamento extructus sit, sententiam suam probent de propugnent. Aut si aliquando etiam id moliantur, id tam frigide agant infere tantum ratiociniis ex Philosophia&ratione depromtis .excogitatis Sophismatis, ut appareat illis hoc pro

positum suisse risi ita taetJ DUt id legentibus argumenta ortam quibus contra Trinitatem, Incarnationem satisfiatonem&Justificationem Utuntur, ad oculum patet. Qui timidus, versutus agendi modus, ut merito suspectus esse debet, ita sublestam fidem eorum arguit Certe omisi no ita displicuit . ut testetur hoc pium se vel inprimis a Manichaeis aliena se&retraxisse, Quod animad veteret ip--sos plus in aliis Det fellendis dis et tos o copiosos essu, quam in suis pro-c bandis