장음표시 사용
111쪽
pedes demissa; capite magnum globum auratum sustinebat:
quae co reseruntur, ut admoneant, Mundum rotundum esse, numquamque locum mutare,ac variam naturam astroru esse.
Hoc Porphyrius scribit, quemadmodu ex eo Eusebius refert:quiae narrat, ab AEgyptiis Mundum ita effictum Duos circu los efficiebant, quorum unum supra alium collocabant . qui.bus serpentem implicabant,qui accipitris caput haberet: cit. culi Mundi magnitudinem,ac sormam ostendebant; serpens bonum daemonem uniuersii conseruatorem,quique sua virtu. te id contineat designabat, hoc est, spiritum illum quaqua per L . tinentem,qui vitam omnibus, atque alimentum tribuit; nam. d h. ,. que Phoenices,& AEgyptij diuinae cuiusdam naturae serpen.
iusdam ea tes eXistimabant, cum illos Cernerent, non exteriorum mem.
tura rest, brorum adiumeris,aliorum animalium instar, sed spiritu quo. dam, ac virtute intus latitante impulsos, velocissime incedere, maximaque celeritate totum corpus in varias formas totquere ; adde, quod diutissime vivant; nam senectutem una cum pelle ponunt,itaque ad iuuentutem reformati, numquam occumbere posse videntur, nisi ab alio interficiantur. Accipitris caput ei imponunt, propter maximam scilicet volubilitatem, atque agilitatem Mundi significandam. Martianus tib primo de Nupt. Philolog.ita in senatu Deotii Iouem effinxit; In capite flammantem coronam habebat, vsuper ea velamen rutilum,Mineruae manibus confectum vestiadmodum candidae obduxerat hyalinos amictus,crebris qui busdam stellis interstinctos; manu dextera duos orbes porrigebat,aureu alterum,ex electro alterum,laeua chelin innitenti similis premebat calceos autem smaragdinere fluctu viriditati herbosos vestigiis eius Tellus attexuerat: inside. bat autem ex pauonum pennis intertextae, oculataeque pallae,ex qua multicoloribus notulis variata pictura vernabat .sub calceis vero fuscinum deprimebat.
Saepe Ioui legimus statuas quasdam positas,quae non olum qualis is esset, quidve posset docebant; sed inde quoque facile discere poteramus,quid nobis esset agendum, praecipue vero Reges,caeterique principes viri quomodo secum inferioribus
gerere deberent; hi namque (ut superius diximus Dei nobil
112쪽
imaginem adumbrant: quare eos pro virili parte diuinam Pro uidetiam,Iustitiam, atque Bonitatem in se exprimere oportet. Aviter au-Itaque Plutarchus in Isidis, ta Osiridis libro scribit, Cretenses tam Iouissimulacrum essinxisse; quod auribus careret,&iis mutilum esset; id sigmficantes, dominatorem omnium audire debere neminem, sed aeque omnibus patulas offerre aures. Contra Lacedaemonii summum Iouem cum quattuor auribus de pingere solebant; eum undique, M omnia audire innuentes, quattu- quod Regis quoque ac cuiuslibet principis prudentia: Con Ue- auribu praenit; qui pro munere sibi iniuncto, populorum, qui suae fidei ditis. sunt crediti facta summo studio pervestigare,atque audire debet Atque eodem sorte spectabat, qui Ioui tres Oculos tribuit, fu, δ' ,ri perinde atque nihil omnino eum lateat, sed omnia ei Cognita bus oculis ac perspecta sint: quale esse hominibus praui deterii oportet. praedit
Hinc illud manavit,Iulstitiam cuncta cernere, ut etiam CR CiUS imagine intelligamus licet Sed Pausanias aliam quamdam rationem affert, cur Iupiter apud Argivos tres oculos haberet, quorum tertius esset in fronte,quod scilicet is tria regna obti-Deret, unu in coelo, nam vulgo Iupiter in coelo regnare existimabatuis, alterum in inferno quod est, in terra.nam terra coeloco parata, inseroru locoru vice tenet quare eum Homerus Iouem infernum appellat; tertium est in mari; nam A Eschylus maris rege cum vocat Martianus etiam Capella, ut paullo ante dicebamus,et fuscinulum subiicit Orpheus quoque quo dam in hymno Iustitiam orat, ut omnium viventium curam suscipere velit,quia matre Terra, atque Io u e marino aluntur. Quamobrem iuxta Pausianiae sententiam tres Iouis oculi riplicem eius potestatem significant in tria illa regna, in quae orbis diuisus fingitur inter tres Saturni filios masculos, quorum Neptunus mare,Pluto infernum est sortitiis. Sed quia dicere coeperamus,antiquos Spe in statuis essin, gendis id spectasse, ut iis quale esset Principis munus, ad umbrarent,id operaepretium facturus arbitror, si paullo latius ex p icuero. Plutarchus refert, AEgyptios, cum Regem vellene innuere,sceptrum,in cuius vertice oculus esset, depinxisse (vt
superius quoque in Solis imaginibus diximus Iouem quoque eadem forma effinxisse;hoc significantes, Regem, sicuti pote,
113쪽
shate plurimum pollet (sccptrum enim principatus atque ro testatis in inferiores exercitae est symbolum ita vigilantem in sua ad ninistratione esse, in omnibusque summa iustitia uti deberemam & interdum Ioui assistentem Iustitiam veteres se
cerunt ea ratione, quod, quaecumque reges facerent, cum Iti. stitia coniuncta esse deberent. Solebant q uinetiam veteres , ut Suidas refert, sceptrum describet e, ad cuius verticem ciconia ad calcem hippopotamus esset, ita Regem ostendentes,pium, iustum, eorumque seuerum vindicem esse debere, qui,viribus. atque
114쪽
, ciue iniustitia freti homines imbecilles opprimunt: nam fe tunt, Aristotelesque sua auctoritate confirmat, Ciconiam suos patentes, cum senuerint,alere, tamquam eis gratiam educationis reserat: quod piti, iustuque certe est opus: sed cotra,vt Plutarchus scribit,Hippopotamus est adeo iniustus atque impius, ut in patrem violenter insurgere, eumque interficere non vereatur,ut postea liberius cum matre coeat Apud eumdem Plutarchum est legere hebis quasdam statuas esse sitne manibus quae iudices significabant, ij namque manibuS careant oportet, quod est, nullum praemium, aut donum oblatum capere debent,quibus corrupti iniuriam innocenti faciant, aut catas sani indigno adiudicent Inter has quaedam Carens Oculis inerat,quae principe,qui iudicibus praeest, repraesentabatus enim omnis pereurbationis,odij,aut amoris debet esse expers, id tantumspectans quod iustum sit, nulla personarum ratione habita; sed omnibus absque ullo discrimine iustitiam administrandam curas:quod quidem officiui est Regis,ac principis, non solum eorum, quibus magistratus aliquis est mandatus, quita naturae lege iuste munus suum obire tenetur, & ad id praestandum se iuramento obstrinxerunt. Quod si secus fecerint, utrique a Ioue periurij vltore a se poenas exigendas existiment; quemadmodum quibusdam quoque statuis antiqui ad umbrabant: nam apud Elaeos quaedam perfidis ac periuris vehemeter formidanda visebatur. Haec fulmen utraque manu continebat,tamquam ad poenas a periuro capiendas esset paratiss
De poena quoque periuri Aristoteles in libro de rebus admirabilibus refert,quemdam fuisse fonte in Cappadocia apud Tyanam eius regionis primariam urbem, quae aquam haberet frigidissimam, sed tamen semper feruere videretur: ad huncontem si quispiam ductus esset,de quo dubitaretur, periurusci et nec ne; si quidem verum dixisset, aqua lente defluebat; si
ero peierasset, ea mirum in modum conturbata, ac tume-cens pedes, manus, atque faciem periuri perfundebat, per-moe atque ab eo periuri j poenas exigeret , neque contra eum quodammodo excandescere desinebat, quoad is, veritate patefacta, veniam sceleris implorasset et quod si in menda-
115쪽
cij asseveratione perstitisset, hydropicus inde recedebat, aut
ma nam saniel copiam CX ore euomcba . Quare fontem iliatum Iouis periuri appellabant. Pausanias in Corinthiacis re. fert, Corinthi intra septum Neptunij templi fuisse Portuni
aedem, ubi erat cella aditus ad eam erat subterraneus; ibi Postunum latere aiebant eo in loco siquis vel ciuis,vel hospes re ierasset, periurij poenas effugere non poterata Elari ad aram So sipolis,tutelaris ipsorum Dei,iuraturi accedebant idque mari ma cum religione Titum quem seruabant Pausanias recenset Idem quoque in Eliacis prioribus morem Narrat, quo utebaa. tur olim veteres iuraturi in ludis Olympicis, quo undique ho mines vel ad certandu cursu, aut pugilatione, aut linatione, aliisve id genus ludis, vel speciadum confluebant: nam quivi.ctoriam reportassent,summos consequebantur honores quare bona fide,absque ulla fraude erat agendum. Itaque solesipeerat cuctis athletis, eorumque parentibus,fratribus, gymnali magistris super exsecti suis testibus verbis conceptis deierare, nihil se fraudis facturos, quominus Olympici ludi rite fierent: athletae quidem ipsit hoc amplius iurabant, se decem perpe tuos menses in ludicram exercitationem propositi certaminii consumpsisse iurabat praeterea,qui de viris,vel de pullis equo rum,in certamen prodeuntium pronunciaturi essent, ob rem iudicandam pecuniam se nullam capturos ; qua vero re addu
cti,quem uis aut probassent, aut improbassent, se non esse ipvulgus prolaturos. Quia vero id quodda sacrificij genu, cid in quo victimae carnem post sacram rem peracta comed bd iidem Pausanias subiicit,sus ille,confecto iureiurando, cuispisscsset usui, percontari, sibi in mentem non venire veteri qpi dem religione sancitum se scire, ne victima vescerentur lio minei,su per qua iusiurandum conceptum fuisset id Home Vitellatur, cum exsectum illum suem, super quo Agamempst' iusiurandum concepit, Briseidem se non attigisse, in mayi' Talthybio seciali abiectum dixit. Similis fere ritus pene, manos erat in foederibus percutiendis iurabat enim, exsec mxionesque quasdam super porea concipiebant, priuenti brum' si cialibus.Sed nunc,iurameti ritibus omissis,ad Deum, qMiuramenti praesidem dicebant, reuertamur;hunc Gryci I OV β' Horcium
116쪽
uotcium appellabant, eumque fulmen ambabus manibus Lupit, tenentem estingebant. Sed eum Romani aliter & nominarunt Horcis . expresserunt, licet idem Iupiter Horcius apud Graecos, &Dius fidius apud Romanos secundum nonnullorum senten.
iam esse tussicut enim ille iuramento praeerat ut verum,iustumque effeti, ita hic fidei seruandae praeses erat. atque hac de caussa diuini ei honores tribuebantur. Sed in antiquitatibus Romanis Fidij simulacrum ita effetum cernitur , Marmor est in senestrae modum formatum in quo tres imagines exsculptae sunt Dextra quidem virilis, habitu pacifico , sinistra vero muliebris est,eodem habitu , coronam in capite ex lauro gestans, quae dextram dextrae iungit cum priore imagine in medio harum duarum ingenui pueruli essigies cernituri, cuius supra caput haec duo verba legutur,F IDII SIM VLACRvM: apud imaginem dextram virilem, H O N o R , in sinistra imagine muliebri V E R I T A S legitur. Quia vero Iouem periurij poenas capere arbitrabantur, in
hanc sententiam mihi nunc in mentem venit dicendum,eum non semper, ut prodesset, esse cultum, sed interdum,ne obessee,tucque eum Veiovem appellatu, quod nocendi vim habere crederetur: quod & eius effgie ostenderunt, nam eum, ut Agellius,& Alexander Neapolitanus referunt, puerum effn-Xerunt , capite cornuto, sagittas manibus contInentem, tamquam ad nocendum videretur esse paratus; prope erat Capra, nam in fabulis exstat,eum,cum mater a voracibus Saturni faucibus eripuisset,alenduque in Creta duabus Nymphis, Amaltheae scilicet atque Melissae,vel ut alii dicunt, largae, atque Helici tradidisset,inelle ac lacte caprino esse nutritu: hanc capra, aiunt,cornu arbori illisum perfregisse hoc muliercula At quae raedm in deliciis haberentulisse quide molestissime;& cornu di 'puersis floribus ac fructibus refercientes domum reuersias Ioui obtulisseaeuque i nunus libentissime excepisie,utque sempiterna suam nutrice memoria prosequerentur,id annonae ubertatis signum esse voluisset quare Cornucopiae, interdumque ornu Amaltheae vulgo vocabatur, de quo Pherecydes dixit, ut Apollodorus refert,eius vim esse, ut affatim omnia ad esumta potum pertinentia suppeditet. Hoc idem cornu non caprae
117쪽
Amaltheae, sed eius bovis fuisse sertur, in quem Achelous est
conuersus, cum certare cum Hercule De an irae caussa, ut, Patre ambobus desponsata erat nam ei cornua ab Hercule es fracta poetae fabulantur, atque in profluentem fluuium abie. eta; quae Naiades ubi collegissent, variis floribus, ac fructibus reserta ac frondibus Coronata, Copiae consecrarunt. Itaque ei Cornucopiae est nomen inditum Hoc, ut rem, prout gesta est examinare omittamus, ex aliquorum sententia fortunae viri nobis ostendit;animalia. n multa vires suas in cornibus paratas habest
118쪽
habent, quibus obuia quaeque laedant. Fortuna suam admini. stram copiam habere fingitur; ea namque dicissima creditur, ac in eius manu este sicum, pro libidine aliis atque aliis diuitias tradere vel auferre, quae floribus non inepte comparari possunt,quibus cornu refertu erat. Illud quoque hic dici posssis, cornucopiae esse illud quidem Capra , quae Ioui ubera praebuit ; ab eo enim cuncta bona in homines derivare putaban. tur; ut & nos superius diximus. Quare et eamdem potestatem attributam legimus atque Soli, ideoque eidem sagittas in manus tradebant, prout in estigie hic posita cernitur. Aliqui Ioui numen quoque Bacchi adscripserunt, cum Bacchi insigniis Lusit reum effingentes,qualem Polycletus,ut Pausanias scribit, eum in Ar Bacchio si cadia expressit: ei cothurni pro calceamentis fiunt, & altera poculum,Thyrsium altera tenet Thyrso aquila insistit eius forum a forte erat iuuenilis, cuiusmodi fuisse Bacchus pingitur, ac
qualis Terracinae exstabat, quem aXyron cognominauerunt, hoc est nouacula non indigentem,cum esset imberbis. Paucae quidem Iouis statuae visuntur,quibus Aquila non sit addita;ea enim avis est Ioui sacra: quare eius currus ab Aqui- Aquila lis trahi fingitur: aut quod, ut Lactantius refert, faustum ab ea fouisacra.iugurium suscepisset, cum ad bellum contra Patrem Saturnum, secundum aliquorum sententia, proficisceretur, ex quo victoriam postea reportauit Itaque & in bello contra Titanes Aquila Iovi arma subministrare fertur.Itaque eam frequenter una cum Ioue pingunt, unguibus fulmen continentem: aut
quod inter aues sola a fulmine numqua laeditur:& sola absque oculorum detrimento,obtutus in sole defigit. Quapropter ea non iniuria auium regina appellatur, Regique Deorum Ioui est sacra. Exstat apud Pausaniam in Eliacis prioribus Iouis sta. tuae descriptio, quam Phidias essinxit; Sedet in solio Deus,ex
auro, & ebore factus: corona capiti imposita est, ad oleagri Iupiter in nefrendis imaginem dextera Victoriam,& ipsam ex ebore, & Solis. auro praesert cum taenia & coronae laeva sceptrum tenet affabre CSpolitum, Sc omnium metallorum varietain distinctum: quae auis sceptro incumbit, aquila est: aurei fiunt duo calcei;
pallium item aureumin eo cum diuersia animalia,tum ex omnibus florum generibus lilia in prim elata sunt. soliti ipsum
119쪽
auro, de pretiosis praefulge; lapidibus, neque in eo vel ebe
num,vel ebur desii deratur .animalium vero formis intercurrentibus pictura exornatur: signa etiam in eo eminent Victolii
quattuor saltilantium specie ad singulos sellae pedes: duae iii dem ad pedum calcem sunt In solij puteali supra simulacri ei
put sunt Gratiae ex vi a parte tres, totidem Horae ex altera: lacaetera, quae ibi Pausanias persequitur.Iupiter praeterea in hujdam Neronis numismate sedet, dextera suimen , sinistrarer, Iupiter , hasta tenens fune ibi impressae ha literar, Io v I Cus Tobit mi, Lucianus,de dea Syria scribens, in eius templo refert, Iouis si. mulacrum supra duos tauros sedere. E contra in quibus dati etiam numismatibus Antonini Pij, & Gordiani Iupiter stat nudusque cernitur,dextera hastam, sitnistra autem fulmen re. Iupiter Sta stans. Inscriptio est, Iovi S T A T o R L, ita enim a Romulo tor. fuit cognominatus, quod scilicet Romanos milites a Sabinis in fugam conuersos stitisset, qui renouato praelio,frotem poll terga hostibus ostedissent. Non longe diuersus exstat in quo, dam numisimate Diocletiani, in quo est Iupiter stans dexte raduas sagittas, vel potius duo fulmina, silmstra vero halbae Iupiter c, habet erecta, cum his litteris, Io VI CONSERvATORI. seruatam In altero etiam eiusdem Diocletiani,idem est Iupiter, dextE Victoriolam porrigens, sinistra hastam erectam habens, inscriptio est huiusmodi, I o v I CONSERvATORI ORBI s.
Nam nullum insigne est magis Ioui proprium sulmine; licetra merum da- Romani olim idem etia,ut Plinius refert, Summano attribue - rinis qui quidem idem erat atque Pluto: sed tame noctu pyra tantum ei fulmen, diurnum vero Ioui adscribebatur. Veturi Hetrusci fulminum diligentissimi obseruatores, VulcaphipDdm- - atque Mineruam quoque fulmen iacere senserunt; quo eptorum Deo Graecorti classem exussit. Quare Virgilius in primo Aspci 'irmi grae, Iunonem introducit, talia secum flammato corde volutZxci' cum videret Troianorum reliquias, AEnea duce, se ab I auertere non posse, nec eis pro libidine nocere, Pallaserae exurere clasm
regiuum,atque ipsos potuitsubmergerepento' ID. Iouis rapidum iaculata e nubibus ignem:
120쪽
isdem dicebant,manubias ab aliis Diis emissas albas ac nigras
esse. Sed quam Iupiter iaculabatur, rubram fuisse, ut Acron Horatij interpres refert,cum scilicet ca verba exponeret,
Dratera sacras iaculatin arces.sunt tria fulminum genera,ab Aristotele tradita; quoru unum est clarum,mirificae maxime naturae; quo dolia exhauriunt, intactis operimentis,nulloque alio vestigio relicto: aurum, es, Margentum liquatur intus, sacculis ipsis nullo modo ambustis, ac se confuso quidem signo cerae. Martia princeps Romanarum icta grauida, partu exanimato,ipsa citra ultu aliud incommodum vixit interficiuntur homines, vestimentis nulla ex parte laesis Hoc fulminis genus a Minerua proficisci credebatur, quam Iouis e capite ortam ferebant, quae purissimam, ac subtilissimam ignis partem significat.Itaque fulmen inde manans,candens est.Alterum genus est, quod adurit, hocque est rubeum,Iouis manu emissum. Tertium humiduin est,no urit, scd infuscat quare nigrum dixerunt ulcanoque attribuertir, cui ignis noster,qui fumosus est, sacer erat. Quamobrem sodiae fulmen trisulcum appellarunt,ut quod triplici modo feriat, ac triplici sit acumine praeditum a tribus etiani Cyclopibus illud effingi existimabatur ut inferius , cum de Vulcano loquemur patebit.Sed tamen nunquam Vulcani imago aut Mineruae cum fulmine effingitur,licet id eis attribuatur, ut fulminis natura,atque esse iis declarentur. Ioui vero interdum in manus tradebatur,alias ad pedes, aliquando id ei Aquila rostro, vel unguibus gestabati atque alias aliter,semper tamen Ioui fulmen adpingitur. Seneca libro II. Quaest. naturai. inquit, ad coercendos animos imperitorum sapientissimos viros Ioui fulmen tradidisse, ut supra nos scilicet aliquid timeremus: utile cnim erat, in tanta audacia scelerum aliquod esse, aduersum quod nemo sibi satis potes videretur. Ad conterrendos itaque eos,quibus innocentia nisi metu non placet, posuere superca
putui dicena, dc quidem armatum. Neque solum ut idem dicit,ipse per se Iupiter fulmen mittebat: sed etiam (quod superius etiam diximus ex aliorum Deorum consilio: hocque genus perniciosum sane erat,sicut placabile existimabatur quod