장음표시 사용
171쪽
est nuncupata, quod ex terra sexcenta in nos bona derivant:
ima. eadem Fauna appellabatur, ea enim nobis fauet, cum eius ope egemus: alia etiam nomina habet, quae Plutarchus enu merat, Cum narrat, quo pacto Clodi us, uxoris Caesaris amore
eaptus, muliebrem habitum gerens,in huius Deae sacra pene. trauit. De hac legitur,eam tam in signi fuisse pudicitia praedi
tam,ut marito excepto, hominem no viderit, immo ne deno.mine quidem audiuerit, nec umquam extra propriaS aedes sit s. visa. Hinc factum est, ut in eius templum hominem ingredi vel eius sacrificiis interesse, nefas esset: eius sacra vel in domo Pontificis Max vel Consulis, vel Praetoris Celebrabantur tunc.que omnes inde homines emigrabant, mulieribus succedens tibus, quae totam noctem peruigiles Deae litabant; non enita interdiu diuinam ei rem facere licebat. Nec tantum homines inde cedere oportebat,sed & viriles effigies tegebantur; tantum ea Dea a masculeo sexu abhorrebat. In eius templo variae multorum generum herb* erant, quas templi custos libenter aegrotis, qui eis indiguissent, impertiebat. Atque ea de caussa nonnulli eam Medeam esse sunt opinati, quae, a Iasone dec pia, postea omnem hominum conspectum refugiebat. Sed tumen exstat in fabulis, hanc Bonam Deam, siue Faunam eam dicere malimus,filiam fuisse Fauni; qui, cum filiam deperiret, nihil non fecit,ut eam ad sua scelerata vota pertraheretine quidquam promouisse tamen quare ad vim conuersum, ab il la myrtea virga capite percussum fuisse, ac vulneratu. Patreae
ergo,ubi se a filiae complexibus repulsum vidisset, quos nequc blanditiis,neque vi expugnasset, dolis in posterum agere de Creuisse itaque eam inebriasse: sed Ac sic sua spe falsum; cum desiderio patris filia nec vino pressa cessisset demum eum se in serpent m traffigurasse, M cum filia coiisse creditum. Horum hoc tale proferunt indicium, quod virgam myrteam in elui templo haberi,nefas fuerit; M quod super caput eius extenes
retur vitis, qua maxime caussa eam pater decipere tentaverinquod vinum in templum eius non suo nomine sileret inso nilad vas,in quo vinum inditum esset, mellarium nominare Wyimis re vinum lac, quodque serpentes in eius templo nec terrexet nec timentes apparerent. Quare eius imago effingebatur, sic'
172쪽
ptruin sinistra manu tenens (nam eam parem Iunoni potesta, tem habere, aliqui crediderunt vite eius capiti incumbente; ad latus erat serpens,ac myrteus baculus. MHuic Deae sane quam similem potestatem Proserpina habebat ; cum veteres pro Proserpina vim illam terrae intellexisssent, quae semina sub ea condita conseruarct.De hac apud Eu sebium similis fabula legitur, ac ea quam de Bona Dea retuli. Ea sic habet; Ceres ex Ioue Proserpinam genuit, quam aliqui Pherephatten appellant; filiae amore correptus parens, ei in
173쪽
serpentem conuersus coniugitur Vnde in Sabaetiorum in ste.i riis draco in spiram inuolutus in sacrificiis ad factorum me moriam adhibetur. Peperit & Pherephalle tauriformem fi liunx quare poetae nonnulli taurum laudant draconis patrem, ina & dracone rursus tauri patre. Proserpina etiam fruges signifi cari legimus,quae e terra,Cereris nomine denota(a,OrtUm tra. hunt; idque non absque vitali quodam calore, qui e caelo de riuat. Iupiter autem caelum adumbrat. Haec a Plutone rapta fingitu naut quia semina in terram iacta interdit non nasculus ex quo terra quodammodo dolere videtur , cum se suis orna mentis spoliatam cernat: aut quod natiuus terrae calor corre. pia semina fouet,donec ea ad maturitatem perducat. Eadem Proserpina aliquando pro Luna capitur: quare potest eodem pacto effingi,quo Luna.Sed& eius cssigies,anserem manu retinens cernitur , ut Pausanias in Boeoticis narrat; dicit enim, prope Trophonij lucum Ercynam cum Proserpina ludentem, an serenae manibus inuitam dimisisse; volitantem illum subiisse cauernosum antrum,ibique se sub lapide occultasse; proserpinam subingressam auem a fuga retraxisse: quo loco lapidem submouerat, aquam erupisse, qui postea fuerit hic Paamnis appellatus. Manebat ergo ad Ercy noe ripas aedes, o si gnum in ea,virgo anserem manibus praeferens;quae Proserpi na Cereris filia erat.
NE P T v N o inter fratres sorte aquarum regnum obtigit, inde maris Deus dictus. Eum veteres interdum tranquillum, mitem,sedatumque,saepe etiam vultu turbato effinxeriit quod apud Homerum atque Virgilium legere estinare enim statim ex altero in alterum statum permutatur,quod ex tranquillo ii; turbulentum, atque e contra. Eidem tridentem in manus tra diderunt,qui in Concha veluti in curru stat, haec ab equis marrinis trahitur, qui posteriore sui parte piscis speciem referus Hi a Statio lib. ii Thebaid sic destribuntur;
Istic AEgaeo Neptunus gurgit esset Importum Aducit equos Zmr haurit habenas
174쪽
VMula postremis untur in aequora pisces. Eum vestibus ineruleis induerunt, quae, ut Phornutus inquit, marinum Colorem referunt. Lucianus in sacrificiis caeruleis capillis,& nigris effingit qua uis Seruius dicat,apud antiquos, marinos deos canis capillis, atque senes plerumque depictos fuisse;quandoquidem eorum capita sipuma candescunt. Qua re Philostratus in Imaginibus Glaucum depingens, qui est etiam marinus Deus, eum dicit barbam habere madefactam, comas aute aqua perfusas per humeros spargi, supercilia densa, hirsuta,& in1er se iuncta; brachiumque attollentem, undas scindere,aptasque ad natandum efficere, pectus marina alga, ac lanugine obsitum,ventremque paullatim attenuari, ac inde caeteras corporis partes in piscem desinere, itaque Cauda erecta,extraque aquas exsisten te ostendi. Ouidius lib. Xm Metamorph. ita Glaucum de se loquentem inducit; imbuti decerpsi, decerptaque dente momordie Vix bene combiberant ignotos guttura succci, Cum subito trepidare intus praecordia sensi,
Alteri que rapi naturae pestis amore. Nec potui restare diu,repetendaque numquam Terra vale,dix corpussu ub aequore mersi. Hanc egio tum primum viridem ferrugine barbam, Caesariemque mea quam longa per aequora verro,
Ingent que humeros es caerula brachia vidi, unaque pinnigero curuata nauissima pisee. Idem Philostratus Neptunum cum equis & cetis in mari tranquille in Cedentem facit, ac tridentem praebet; quem tres maris mediterranei sinus significare, aliqui volunt: alij ad triplicem aquarum naturam referunt; fontium enim sunt dulces, marinae salsiae; quae autem in lacubus continentur, non sunt amarae illae quidem,sed gustatui sunt ingratae Idem buccinam eidem tradit ea autem est coclea, qua TritoneS utuntur: nam Gitones. re hos antiqui inter marinos Deos numerauerunt, Neptunoque comites adiunxerunt.Poeti fingunt Tritones maris tubi, Cines cocleam enim retortam gerunt,qua terribilem quedam lanum edunt.Itaque Hyginus refert eo tempore,quo Titanes
aduersus Deos bellum gerebant, quemdam Tritonem bucci-m X et
175쪽
na nuper a se reperta,ita insenuisse, ut Gigantes sonitum felle non valentes, terrore illo consternati, statim sese in fuga con uerterint Hi potius belluae quam Daj,aut homines erant existi. mandi;nam ut Virgilius lib.X. Eneid.scribit,
Frons hominem praefert in priuin definit aluus.
Haec eorum duplex forma, secudum nonnullorum sentetiam, duplicem aquarum vim ostendit , nam eae interdum prosunt, aliquando etiam nocent. Neque tamen poetarum omnino est commentum, quod de Tritonibus iactatur; nam ex histotili omines discimus,homines marinos saepe visos qui figiga partim homi nem, partim piscem referunt.Plinius libI X.Natur histor.testa.
tum reliquit, Olysippone Tyberij principis tempore, legatos
missos Romam,qui nunciarent , apud se Tritones buccinaso. nantes esse auditos , immo &a plurimis visos. Et Alexander Neapolitanus lib. III. refert se a quodam certae fidei homine audisse,qui diceret se, cum esset in Hispania, marinum homi nem & vultu & corpore prorsus humano, absoluta similitudi ne pube tenus,postremis vero in piscem desinentibus, vidisse, in melle ex ultima Mauritania, & Oceani finibus eo pro monstro allatum fuisse autem facie hominis vetusti,capillo,&har ba hispida,atque hirta,colore caeruleo,statura procera, & Ta
iore humana; alis quoque tenui cartilagine, quibus masipol fluctus secabat, & membrana passim interlucente munitum, Quod nequis commentitium arbitraretur, idem Theodon Gaetae auctoritate confirmat,qui affirmauit,se,dum in Pelopo neso ageret, foeda maris tempestate oborta,cum nonnullas, Nereo, scium monstra ad litus illisissent,inter caetera vidisse Nereidem in litore,fluctibus expositam,viventem iam,& spirantem, Vul
tu haud absimili humano, facie quoque decora , neque is ue nusta specie, corpore squamis hirto ad pube usque, nisi quo caetera in locustae caudam desinebant. Quamobrem misim mirum videri debet, si poetae Nereides pulcerrimas. NIM phas esse finxerunt,quae marinos Deos,Oceanum scilicet,Nqreum patrem,Neptunum,Thetin, Doriden, caeterosque eissi modi comitaretur, qui varios aquarum effectus significati phantiquisque colebantur,quod crederent,sibi plurimum ab q. commodari,in commodari ve posse. Quamuisque plurim* u
176쪽
t&tur suisse Nereides (na Hesiodus eas ad quinquaginta nominatim enumeraritamen de una tantum, Galathea ducta, mihi Ga laa. dicendum suscepi. Haec sic est a candore nominata, qui in ea aquae spumam repraesentat: quare Hesiodus ei albicantes comas,faciemque lacti similem tribuit Polyphemus eius amator apud Ovidium,eam ligustris candidiorem vocat. Philostratus in quadam imagine Galatheam per quietum mare incedetem facit, eamque in curru collacat a delphinis tracto, quos Tritonis filiae regunt, Nymphae circumstantes, eiusque obsequiis paratissimae. Caeterum ipsa purpuream vestem supra caput ad Zephyrum tollit, ut & sibi umbraculum, & currui velum sit. Ipsius autem comae Zephyro minime diffuste , madidae enim
sunt,& quam ut a vento agitari queant,grauiores Hic non duxi praetermittendum, quod Alexander Neapolitanus loco proxime citato refert, nempe sivo tempore in Epiro ad fontem iugis aquae, ad quam mulieres ex oppido aquatum ventitabant, Tritonem,seu marinum hominem a spelunca, quam forte ibi nactus fuerat,obseruare solitum, siquando solam ad aquas accederem , aut per litus obambulantem muliere videret,ipsium
ex undis,& sipetuu ca len i gressu,tacitisque vestigiis desilire, dca tergo accedere, ac vi compressam mulierem ex insidiis adoriri, M ad mare concubitus caussa arripere, arreptamque sub undis deferre consueuisse. Quod cum apud loci incolas percrebuisset, diligentius marinum monstrum obseruasse,& cum
diutius laqueos illi in te dissent,haud multo post dolo captum,
ae laqueis vinctu cepisse cumque cibo abstineret, extra aquas multum vivere nequisse. Pausanias in Boeoticis ita Tritones nobis depingit ; colore eo sunt, quo esse videntur ranae palustres in dorso nares humanas habent, branchias sub aures,os rescissum, latumque,ferinos detes,glaucos ocul OS,manus cum articulis ad humanam effgiem, ungues ostreorum conchispersimiles; reliquum porro corpus paruulis squamis Contectum est,ta in piscem desinit, non dissimiles extremis delphinorum partibus. Ab his, aut a Naiadibus non multum Sirenes Sirenen differunt: ut enim fabulantur poetae,muliebrem aspectum habent , idque umbilico tenus, nam in posterioribus partibus piscem imitantur aliqui alas addunt, pedesque gallinaceos. Eas
177쪽
dicunt Acheloi, & Calliopes filias tres fuisse, quarum unata
nebat, altera tibiam inflabat, tertia lyram pulsabat; qua: om nes ita suavem edebant concentum , ut facile miseros nautas allicerent, ut ad quosdam in Sicilia scopulos impingerent, ubi eae iugebant. Sed, ubi se ab Vlysi e contemptas vidissent, qui illac transiens, se ad malum religandum, socii S vero cera aures obstruendas curauit, ne ipsarum canitas audirent; statim sese in mare praecipites dedisse; atque hinc forte factum fuit,ut ei. ceretur a posteriori parte pisces euasisse. Servius eas no pisces, sed aues ea in parte vult fuisse: sicut & Ouidius, cum easdem dicit Proserpinae comites fui fle, quae, postquam illa a Plutone correpta fuit, in huiusmodi monstra verss fuere, habentia qui dem faciem atque pectus muliebre, sed in caeteris aut similia. Suidas refert, secundum fabulas Sirenas aves fuisse,pulcram lieris facie insis nitas, quae suauissime concinerent; sed reuera quosdam scopulos exstitisse,ad quos aqua allisia, ita uaue murmur redderet, ut nautae ab ea suauitate pellecti, illuc naue dirigerent,atque ita confracta ad cautes nave, misere disperire Plinius quoque, de fabulosis auibus loquens, in India inquit aves quasdam exstitisse creditum,quae cantus suauitate homi nibus somnum iniiciebant, dormietesque deuorare solebad; Sed tamen siue pisces, siue aues, siue aliud quodcumque trum dem Sirenes sint illud certussit, fictilium quidpiam esse, atqpotis nonnulli meretriciam pulcritudinem,atque illicia innui vo
lunt eae cantu nautas sapiunt, ac tandem deuorat nam incau
te se meretricum blanditiis de mente ac sanitate deturbari si nentes,ab eis tandem patrimoniis abliguritis, ad extrema ino piam rediguntur. Quare Buccatius narrat, apud antiquos Si renas fingi in amoenis pratis degere mortuorum ostibus con spersis, eo extremum exitium, quod lasciuiam sequitur, si Ssi
ficantes. Apud Virgilium quoque Sirenum scopuli multorum ossibus albi valdeque ardui, ac periculosi describuntur. Sc Xenophon aliter sensit: nam in libro de dictis ae factis Socrβ tis, Sirenas vult eorum laudes concinere, qui dignissimi spx quorum virtus praeconiis summis celebretur; easque ideo *b Homero fingi de Vlysse cecinisse; quod reuera is esset Graeci*uniuerse ornamentum: hocque fascinum esse, atqueps si
178쪽
gias,quibus studiosos homines ad se pellicerem, nam eo S, audito virtutis praeconio, cuius amore capti sint, multo maiores erga illam concipere ardores, ae ad eam ardentius accUrrere,
atque dul6es praeconis voces sequi. Atque hac de caussa forte faecum fuit,vi,quemadmodum Aristoteles libro de rebus admirabilibus testatur, quibusdam in Insulis, Sirenarum dictis, quae in Italiae finibus sitae erant, templa atque altaria merUC-rint,atque ab incolis colerentur earum autem nomina fuertit, Parthenope,Leucosita,& Ligia, Nunc
179쪽
Se qa. Nunc ad alios De , siue monstra marina veniamus. Ilo merus Scyllam fingit, in antro Obscuro, dc horrendo habitare terribili illam esse latratu , canti videlicet simili, pestes habet duodecim, colla sex longa, capita totidem, & dentium tripli. cem ordinem,ex quibus virus stillare videatur, Capita vero asssidue in mare porrigere , ac circumspicere e scopulo, an inde nauis aliqua circumnauiget, ut CX Ca saltem tot de praedetur
quot i psius sunt capita; atque totidem ex V lysiis sociis abstu.lisse. Cum Helenus apud Virgilium lib. I ta. AEneid. A nercursum,quem tenere debeat, ostendit,mo nec ut duo haec hol renda monstra caueat, Scyllam scilicet, atque Charybdim; de quibus ita dicit; Dextrum Scylla latus,ouum implacata Charybdis Ob fidet, atque imo barathri ter eurgite vantos Sorbet in abruptum flumis,nur seu b auras Erigat alternos, S pidera verberat unda. At Scyllam caecis cohibet oelunca latebris, Ora exsertantem,ct naues in sexa trahent m. Prima homini acies,o pulcro corpore virgo
Pube tenm postrema, marai corpore Prastis,
Delphinum caudas utero commus luporum. Huiusmodi figuram induisse Scylla dicitur, veneficiis scilicet Circes quae videret Glaucum,quem ipsa deperibat, non suo , sed Scyllae amores sequente itaque aquis, ubi se Scylla abluero consuerat,suis veneficiis insectis, eam in ita deformem fisu ram conuertit. Sed ea, se ita aspectu horribile videns, praerore praecipitem in mare se dedit, ubi & nautas transeunici perterrefacit, sicut & Charybdis, quae, cum esset mulier rapa cissima, Herculis boues ausia est furari; quare a Iove fulmisci sta,ac in mare praecipitata,in scopulum est couersa, pristisam autem naturam apprime seruat His fabulatu in uolucris poeti nobis geminorum scopulorum, qui in angustiis
mutuo respiciut,naturam adumbrare voluerunt.
Nereidei, alia maris monstra describenda deueniamus. Nereides ccp tum fuisse, quae totidem delphinis insidebant, Plato isq*ga cum mirabile illud templum describeret, quod apud Atlδ' cos Neptuno erat consecratum, qui ibi in curru erat efficipi
180쪽
alatorum equorum fraena manu continens, tamque ingens erat, ut capite alti illius templi fastigium contingeret. Maxima pars Neptuni comitum in quodam templo quod est in agro Corinthio,vt Pausanias refert, Cernebatur,ubiis una cum Amphitrite sua uxore in curru erat,puer quoque Palmmon delphino innixus visebaturi equi quattuor currum trahebant, Tritones duo erant adlatus in basi media, quae currum sustinebat, mare eras eX sculptum,atque Venus,quae inde emergebat, pulcerrimis Nereidibus comitata. Palaemon, qui a Latims Portu-