장음표시 사용
311쪽
laturae Devi human mort is in unum adque caprum vultis mutabilis,alsus,o ater. Censorinus in ea est sententia,ut censeat Genium esse generationis Deit,aut quod ei prs sit;aut quod una nobiscum sit geni.tus,nobiscumque perpetuo maneat,ut vitam nostiam tueatur.
Itaque veteres stingulis sim gulos Genios attriburbat,aut etiam binos,alter u scilicet malum,alterum bonum, hunc ad bonum adhortatore, illum ad malum impulsorem: quod nou admodum a nostrae religionis scitis qbhorret, in quibus habetur de Angelis custodibus, ac Cacodaemonibus, nisi quod nos eos
nolumus nobiscum oriri quemadmodum veteres ae suis Geniis ac Laribus dicebant: nam magna erat inter eos similitudo.Quare Romani in triuiis,& compitis Augusti Genium una cum Laribus collocarunt, atque venerati sunt. Quilibet vero suum Genium separatim colebat, maxima cum laetitia diem
Pri c pii situm natalem celebrans. Sed principis Genium ab omnibus inri publice maximo honore, & cultu afficiebatur. Quamobrem qui per eius Genium iuratus, peierasset,poenas dabat, religiosissimum enim id iusiurandum habebatur. Ideoque Caligula, cum ob leuissimas caussas morte plurimos quotidie afficeret, dicere saepe solebat, sicut Suetonius refert, se illos punire,propterea quod numquam per suum Genium iurassent, hoc praese ferentes,se ipsium contemnere, indignumque censere, qui coleretur.Genius igitur nume quoddam existimabatur, quod
semper homines ab ortu ipso comitaretur. Idem locis etiam tribuebatur,vi Iamblichus sentit, cum probat Diis, qui alicui loco praesident,de iis sacrificandum, quae ibidem oriatur nam res,quae in nostro patrocinio sunt, nobis caeteris solent esse cariores. Virgilius lib. v. cum aeneam facit anniuersiaria iusta Anchisae manibus persoluentem,anguem visum esse scribit, Caeruleae cui terga nota,maculosus S auro Squamam incendebat fulgoricui nubilus arcus
isse trahit varios aduerso sese colores: Dubitatque, num loci Genius, an aliud quidpiam esset. Hinc est factium, ut aliqui Genium serpentis forma effinxerint, alii puerili, iuuenili aliqui, nonnulli senili, ut Cebes in sua tabula. Pausanias in Eliacis posterioribus refert, Eleos tamquam pa
312쪽
ilum P eum Sosipolim, qui urbis Seruatorem sonat, coluisse:
eius sacrificia in templo Lucinae quotannis patrio ritu cele brati solita. De eo haec ait, fuisse memoriae prodita; cum sci licet in Eleorum fines hostiliter Arcades inuasissent, cotraque eos aciem Elei direxissent, mulierem infanti puero mammam praebentem, ad Eleorum duces veDisse, seque, cum puerum eum peperisse diceret, addidisse, monitam per somnium, ut eum pugnae socium Eleis adiungeret: ibi eos, qui summae rei praeerant(quod mulieris verbis fidem habendam censuissent puerum nudum ante signa collocandum curasse. Impressione ab Arcadibus facta, puerum in eorum Cospectum in anguem mutatum eo prodigio hostes eximitos, in fugam se protinus dedisse, acriter Eleos institista:parta vero hac insigni victoria. a teruata ciuitate nomen Sosipolidi inditum: quoque loco in
cauernam visus fuerat se anguis abdidisse,consecto praelio, fi num erectum. Idcirco vero honores Lucinae decretos, quod ab ea in lucem puerum illum sibi editum, interpretati sunt. Hic Deus exprimebatur aetate puerili, chlamyde amictus varia , dc stellata, prae se gerebat manu altera copiae cornu; hac enim forma cuidam in somnis est visus. In vetustis nomismatibus Traiani, Adriani, aliorumque principum Genius pateram dextera manu supra aram porricem , quae ara esset sertis ornata, laeua vero propedulum flagellum, versimile quidpiam tenere videtur. Sedenim & in aliis Adriani inscriptionibus talis epigraphe reperitur, CEN. P. R. ubi imago cernitur hominis militaris, cum veste ad cruris medium circumuoluta, dextra pateram in morem sacrificantis habens, laeua aute cornu copiae. Populi autem Romani Genius id fortasse numen
erat, in cuius tutelaeorum urbs erat.Genium olim platano coronabant, sed & interdum floribus, ut apud Tibullum alicubi legitur.
I sin adsit Genius visurus honores,
Cui decorent sancta florea serta coma sed quia duplicem esse Genium diximus,ut Socraticus Euclides apud Censorinum velle videtur, dicto de bono, nunc de malo Genio videamus. Huic nullam statuam antiquos posuissse comperio. Sed tamen multis fuisse visus legitur. Ouare nos
313쪽
eius speciem ex variis historiis designabimus Plotarchias, Appianus,ac Lucius Florus meminerunt, Brutia,CumqVadam noeti se in cubiculum inclusisset,nescio quid i ei erat mos , Cogitantem,spectru in quoddam conspexisse atri hominis,atque horri bilis, qui,Tuus sum, inquit, Brute, Genius.Valerius. MaXimus lib. i .refert de Cassio Parmen si,qui Antonianas partes secutus, ab Augusto capite est multatus, eum paucis ante moditem diebus existimasse ad se venire hominem ingentis ma
. gnitudinis coloris nigri,squalida barba,&capillo demisso,quil interro
314쪽
interrogatus responderit, se eius malum Genium esse. Pausa istas in Eliacis posterioribus de Euthymo athleta scribens, narrat, Vlyssem erran em Temessam etiam Italiae urbem esse appulsum,ibi de navalibus sociis eius unum, Virgine per vinum violata, ab oppidanis contumeliam vindicantibus , lapidibus obrutum: Vlyssem quidem, nulla ulciscendi inita ratione, inde prosectum: perempti vero socij manes finem nullum seviendi in cuiuslibet aetatis homines fecisse, priusquam cogitantes patriam relinquere Temessenses,quo eam pestem effugerent,Apollinis responso heroem placare iussi sunt, &, consecrato ei solo, templum excitare, deuouere ei praeterea quo, tannis Virginum nam,quae ipsis formosissima visa esset. Quod cum illi ex oraculo facere pergeret, nihil omnino grauius passos esse. Forte vero Euthymu cum venisset Temessam eo ipso tempore,quo sollenne sacrificium fiebat,re tota cognita ,se intromitti in templum postulasse: ibi virginem conspicat Lm, primo misericordia commotum, deinde etiam amore inceD- sum. Armis igitur captis,cum Genio cogressum illum victum, moenibus,& agro cessisse, sublatumque prorsus ex hominum coetu,in mare se demersisse ac in huius facinoris praemium virginem victori nupsisse. I psum vero Genita, idem refert , colore fuisse vehementer atro, caetera specie maxime formidabilem,
amictum autem lupi pellem ei fuisse.
Fortunam culpant omnes trobrisique lacessunt; Cum tamen haec magnum potius mereatur honorem.
Libet mihi ab his Dantis Al rij versibus, Fortunae tractatio
nem auspicari: ei namque nos mortales , quidquid extra sententiam cadit,acceptum fierimus, illud moleste feretes, ex quo potius magnam laetitiam suscipere deberemus; videmurque rei familiaris de honorum comparationem, eorum rus sub lavcturam,ac rerum omnium vicissitudinem ab ea pendere arbitrari. Itaque Franciscus Petrarcha quodam in loco Fortunam ita de se dicentem inducit;
315쪽
Laetos ac trisO Mamme reddere posse'Idque tum celeri sum eadem velocior aura. Suodque vides,n tris iugis id vinitur omne. Hinc omnium conuiciorum, quae quotidie in eam congerimus, est origo: nam quae Fortunae bona appellamus, eos plerumque possidere cernimus,qui minus iis digni nobis videantur, dignissimis quibusque spoliatis Quod bene ne, an male se habeat,illis conssiderandum relinquo, qui,qua sunt metis acie praediti, dispicere soli possint, quot curis, molestiis,periculisque,caduca haec,quae bona dicimus, abundent. Sed pauci id animaduertimus,id unum studentes,scilic et iis nos referci mus cumque res pro animi libidine minus ceesset it, Fortu. rma mi nam statim ream facimus quae tamen iuxta multorum sentcn-
ci tiam nulla est Itaque Iuuenalis Satyr x. sic de ea dici Nullum numen abess,pisuprudentiased te, Nos facimus,Fortuna, Deam, loque locamus.
Lactantius autem Firmianus, Fortunam nihil aliud elie dicit, quam nomen vanum,quod hominum insipientiam arguic Ci- Ceroni consentiens, qui in Academicis quaestionibus sic in-
quit; Fortuna effecit nobis multa improuisia propter obscuri- talem,ignorationemque caussarum. Sed non minus in Fortuna veteres decepti sunt, quam in caeteris Diis hanc amemmo inis atque malis his externis administrandis, tamquam Deam, ortu du praeposuerunt Itaque duas Fortunas estinxerui, bonam unam, alteram malam; huic aduersa omnia, illi prospera quaeque ad- scripserunt bona candido vultu, mala atro erae praedica. Prae- ineste,ubi ea celeberrimum templum habebat,sub duatum so- irorum imagine colebatur, ut Alexander Neapolitanus refert. Ob eamdemque caussam Pindarus, quemadmodum Plutarchus testatur,eam duos temones moderantem essinxit Sed ta. men una tantum Fortuna habebatur, cuius essigiem hic ex priscis scriptoribus apponam. Pausanias in Messeniac. scribit, Bubatum,qui templa construere,&animalia optime effugere nouerat,omnium primum Fortunae statuam Smyrnaeis effecissse, polum capite sustinentis,manuque Amaltheq cornu conti Dentis. Hac figura innuebatur , Fortunae id esse munus, ut ea
pro libidine largiatur,adimatque diuitias, quas Copiae cornu
316쪽
repraesentat, eaedemque perpetuo in orbem vertuntur, sicuti caelum assidue circa polos conuertitur. Idem posteriores sunt imitati,qui Fortunam aut tabulis, aut signis expresserunt , eo ' spectantes,ut intelligeremus, penes eam rerum harum administrationem esse, quas suo arbitrio dispenset. Laetantius lib. III. refert,Fortunam depingi solere cum Cornu copiae, re gubernaculo,tamquam in eius e siet potestate situm, diuitias elargiri , resque humanas, bonaque haec caduca moderari: nulla enim in his stabilitas reperitur,nec iuste tributa videntur,cum
317쪽
magnam eorum penuriam boni patiantur, malique homines eis undique circumfluat Hanc ob caussam Fortunam caecam, instabilem, dementem,malis potius quam bonis amicam dici,
mus,ut est in quodam Epigrammate,quod inter Virgild opu-
scula recensetur .id est liuiusmodi; O Fortuna potens, quam variabilis Tantum iuris atrox quae tibi vendicas, Euerusique bonos,etigis improbos: Nec seruare potes muneribus idem.
Fortuna immeritos auget honoribus:
Fortuna innocuos cladibus afficit Iustos illa viros pauperie grauat Indignos eadem diuiti s beatuaec aufertiuuenes,o retinet sines, Iniusto arbitrio tempora diuidens. uod dignis adimit,transfert ad impios: Nec disinimen habet,rectaque iudicat: Incanstans, gitis, perfida, lubrica. Nec,quos clarificat,perpetuo fouet, Nec,quos deseruit,perpetuo premit Itaque Thebani Plutum Fortunae manibus imposuerunt, visu perius diximus; perinde atque is Deus, qui diuitiis praesidere
credebatur, opes tribueret , adimeretque pro Fortunae arbitrio quam ita Martianus lib. i .Philolog.describit Tunc etiam, inquiens,omnium garrula puellarum,&contrario semper flui
bunda luxu,leuitate pernix desultoria gestiebat quam alij Forte asserunt,Nemesimque nonnulli,Tycheaque complures,aut Nortiam. Haec autem, quoniam gremio largiore totius orbis ornamenta portabat, & aliis impertiens, repentinis motibus conserebat,rapiens his comas pueriliter, caput illis virga comminuens,eisdemque,quibus fuerat eblandita, ictibus crebris - mrticem, complicatis in condylos digitis, vulnerabat Nos autem ita ludibrio habero Fortuna videtur, cum bona, quae nobis tribuerat, rursus adimit; ex quo maximo nos dolore affici
ire namque Fortunae dominatui sunt obnoxia: , virtus sola DO
318쪽
stra est . fi d tamen nos has illis postponimus, quod Horatius
magnopere indignatur, ita in Satyris exclamans, io sues clues,quae Uda pccunia primum, Virtus test pes. Bonam simul, ac malam Fortunam silet veteres adumbrarunt, quamuis inscriptio bonam tantum innuat. Est in solio sedens mulier stolata, subtristis, cuius dextrae dextram iungere videtur adolescetula egregia forma,ac liberali,quae stat ante illam: post vero matronam sedentem puellula quaedam manum supra scabellum tenere , & inniti videtur. Moesta illa matronapi deteritam Fortunam significat: adolescens, quae ei manum praebet, praesentem ostendit puella futurae est symbolum. Sed antequam longius progrediar, hic aliquid de Nemesi inici iiciendum, operaepretium fore duxi a, ambae enim inter se valde similes videntur, ita ut aliqui idem numen ciste sint arbitrati . quod vel ex iis discamus licet, quod supra ex Martia no alculi, mus.sed tamen utraque proprium sibi cultum, statuamque est sortita Nemesis ergo Dea erat,qui unicuique, quod rectum es set, ostendere credebatur. Ammianus Marcellinus ita de ea dicit; Dea est ultrix facinorum impiorum, bonorumque PDL-miatriX,arbitra rerum ,regina caussarum, quam Theologi veteres fingentes, Iustitiae filiam, ex abdita quadam aeternitate tradebant, omnia despectare terrena Macrobius lib. I. Saturn . Nemesim contra Superbiam coli, es que Solis potestatem arbitratus est,cuius haec natura sit,ut fulgentia obscuret, re quae sunt in obscuro,illuminet sic etiam Nemesis nuc ercctas mentium humanarum ceruices opprimere,& enerva te vide Uri,nbnc bonos ab imo fuscitans,ad bene vivendum ex tolli tyroprium ergo eius erat munus,eos ulcisci,qui nimium in prospera fortuna superbirent.Eam poetae Rhamnuuam cognomin
xunt a quodam Atticae loco,ubi pulcerrimum eius Deae sim lacrum exsistebat Eadem Adrastia dicebatur; quod Adrastus Rm omnium primus ei templum posuerit. Pennas huic Deae ideo vetustas aptauit,ut adesse velocitate volucri cunctis existimare tutaeidem gubernaculum dedit,& rotam subdidit,ut uniuersitatem regere, per elementa discurrens omnia, non ignoraretur. Hanc interdum,una manu fraenum, altera mensuram
319쪽
cubiti tenentem essinxerunt, ut ostenderent, nos lingua frae' Dum iniicere, ac in omnibus men su ra uti debere; quod distichon apud Graecos docet;id est tale,
praedico haec Nemesis norma simiusvisique lupatis, Non esse ma loqui,ct nil fieri a que modo.
Pausanias in Atticis icribit Aanc super caeteros Deos aduersus superbos esse in exorabilem,quod ex iis, quae Barbaris, Athe niensium
320쪽
hlensum hostibus acciderunt, comprobati nam ij Athenarum opes aduersus se contemnentes,iam tum Parium marmor acceperant, quod ad trophaeum erigendum vehebant. Sed iis turpiter victis, id marmor Phidias excidit in Deae huius statuam. De quo Ausonius tale Epigramma ex Graeco scripsit, lapidem quondam Perse aduexere,trophaeum V erem bello,nunc e sum Nemesis. cui Graecis victoribus asto trophaeum, Puni e Persas vaniloquos Nemesis. Ruic simulacro corona capiti apposita erat,qua &cerui,&Victoriae parua signa continebantur: in altera manu erat ramus fraxineus,in altera phiala; in qua AEthiopes expressi erati cuius rei caussam Pausanias dicit, se coniectura assequi non posse. Idem subdit;Neque hoc Nemesis simulacrum, neque aliquod aliud antiquum alas habebat: sed postea apud Smyrnaeos simulacra alata fuerunt, ipsi Nemesi alae additae, veluti & Cupidini; quia huius Deae numen in iis potissimum apparere autumant, qui amore capti sunt; eos enim punit, qui ob formam fastu turgent, caeteroique prae se contemnunt, ut Ouidius in Narcissi fabula ostedit,quq lib. m.Metam. habetur hinc etiam
Nemessam ue alic paenin Nemesis reposecat a te: vehemens Dea,laedere hane caueto. Quia vero haec Dea mortales ob superba facinora punire putabatur, eam aliqui idem cum Iustitia esse crediderunt. Hanc Luctitiis
Chrysippus ut Agellius lib.xiv.refero forma, & filo virginali descripsit,aspectu vehementi, & formidabili, luminibus oculorum acribus, neque humilem, neque atrocem, sed reUerendae cuiusdam tristit ita dignitate. Itaque Plato dixit, Iusstitiam cuncta cernere, ab antiquisque sacerdotibus omnium rerum inspectricem fuisse dictam. Apuleius alicubi per oculum Solis,ac Iustitiae iurat, perinde ac haec non minorem vim cernendi,atque Sol ipse possideat: haec nos in Iustitiae ministris inesse debere,intelligamus licet; hos enim mentis acie ad abstrusissimam veritatem penetrare oportet: isdem ea puritate debent esse praediti,qua castae virgines solent esse; ita ut neque donis, blanditiis, neque alio quouisse corrumpi umquam si-