장음표시 사용
71쪽
lit. Quare non iniuria serpes in AEsculapij simulacro visebatur qui nonnumqua scipionem, quem gerebat suis voluminibu , complectebatur. Huius rei plurimae esse possunt caushe, quae ex Philostrato, Hygino , Eusebio, Plinio, Macrobio, aliisque nonnullis colligi possunt , ex quibus unam delegi, non quod ea sit visa omnium verissima, cum sit plane fabulosa, sed quod eam lepidissimam esse existimauerim. Ob insignia quaedam
opera, quae in morbis vel desperatissimis curandis, ediderat tam celebre apud omnes erat AEsculapis nomen , ut vulgo Fabula de vel mortuos ab inferis reuocare posse crederetur. Qua. Eficulta re Minos Cretae Rex eum ad se accersitum iubet Glauco filiop ' iam mortuo vitam restituere: ad quod cum nec precibus nec promissis tentandum posset adduci, erat enim opuS longe ma. ius , quam ut homini praestare liceret; Minos ad minas atque
vim conuersius, eum in carcerem Coniecit, non emissurus,
quoad reducem filium ex inferis stitisset. Hic ergo loco se.
Creto inclusus, bacillum tenens manu ,cum quid ageret, cogi- taret, dicitur anguis ad bacillum eius arrepsisSe: quem AEscu. lapius mente commotus interfecit, bacillo fugientem saepius feriens. Posstea fertur alter anguis eodem venisse, ore serens
herbam, & in caput eius imposuisse: quo facto , loco fugisse
Itaque AEsculapius usus herba eadem, Glaucum ab inferis ex citauit Ideoque anguis semper AEsculapij scipioni implicatus in omnibus fere eius simulacris, quae exstant, videtur. Et ob hac rationem , vel ob plurimas alias, quae afferri possunt, an
gues semper in AEsculapij tutela esse sunt crediti nam Epidauiuisti. Ulybi propriT Ciu erat quasi sedes, serpetes religiose colebantur, praecipue domestici qui hominibus sunt minime noxijsed& Corinthi in eius fano angues alebantur, ad quos nemo au deret accedere,verum, Cibo ad templi fores relicto, recedebat. In agro etiam Corinthio alicubi inter multas AEsculapij ima ginc , qud: in proprio templo erant ei positae, erat etiam quae eum stuper anguem sedentem referebat, quem Arati matrem adumbrare dicebant, quacum AEsculapius concumbe S, eum genuerat Hoc Pausanias scriptum reliquit; qui Q in Boeoticii
narrat,in quadam spelunca Boeotiar,ubi sunt Ercynae fluuij sontes, quaedam fuisse simulacra stantia, quorum sceptris anguet
72쪽
C OLEBANTUR IMAGINES. circumuoluti erant: ea alij dicebat esse AEsculapij & Hygece,
alij vero Trophon ij,& Ercynaeducus enim, qui circa est,ab eo nomen sumpsit, & fluuius ab Ercyna Proserpinae socia est nominatus , cum Don magis AEsculapio, quam Trophonio angues consecratos antiqui arbitrarentur, eos fortasse putantestamquam oraculi nuncios,quod ex Cauerna edebatur, quam
Antrum Trophon ij dixerunt; ibi enim Trophonius diu deli, Trvhreuiuit,futura praedicens,atque fame mortuus, ibidem est scpul- antrum. tus. Sed post mortem maiori quam viuus est honore affectus; praecipue vero, quia mortuus adhuc non cessauit oracula pro fundere,vel quod eius genius ibi permaneret,uel quod in eius locum daemon aliquis successisset. Quod ad oraculum pertinet,obseruabatur ritus huiusmodi. Vbi statuisset quis in Tro- Trophon,phon ij antru descendere,primu,dierum certo numero erat ei q/m v m. Trophonis manes placadis post quibusdam piaculis expiatus, in Ercyna, ad amnis fontes ducebatur: sunt vero duo inter se proximi bibenda illic erat Lethes,quae dicitur aqua, quo CV nctorum ei, quae memoria complectebatur, obliuio cotingeret: Mnemosynes deinde,id est, Memoriae aquas potabat,quo minus ea,quq intra ea penetralia vidisset,e memoria efflueret his perfectis ad oraculum progrediebatur, tunicam indutus lineam,ac teniis incinctus, soliis popularibus in pedes inductis is,humi procum bens,melle subactas offas tenens, pedes prius in cauernulam illam immittebat , mox genua properabat ad pedes adiungere statim reliquum corpus ad genua Contra- eium,eodem prope modo,quo si maximi,&concitatissimi amunis aquarum vortice correptu fuisset,intro abripiebatur. Qui intra penetrale descendissent, futura non uno, & eodem Cognoscebant modo, ex visis alius, ex auditis alius id consequebatur. Per easdem fauces patebat omnibus reditus, in pedes vero retrogrediebantur. Consultorem a Trophonio reuersum sacrificuli in solio collocabat,Mnemosynes vocato , ab eo per contabantur quaecunque vel visa,vel audita reportasset,qui ea in scripta referebant. Facile crediderim eos, qui illuc descendissent,in maximas angustias fuisse redactos, pauci enim inde reuersi postea sunt visi risisse. Multa alia praeterea de hoc antro ibidem Pausanias refert,ut qui illud inuiserit, quae ego, breui-
73쪽
tati consulens, omitto,& hoc quidquid attigi, feci, ut ostende
rem quis Trophonius esset, eique non minus quam AEscula. pio serpentes consecratos fuisse. Cicero de Natura Deorum multos esse Mercurios asserit, quoru unum dicit subterraneu tali situ eum deque & Trophonium esse. Angues apud veteres sanita
si tis erant, nam,sicut angues,vetusti S positis eXuuii S, inno uantur , ita& homines , sanitate recuperata , resta u rari quo Salutis ima dammodo videntur. Ideoque Saltus effingebatur ab antiquis mulieris forma,in solio sedentis, pateram tenesis, penes quam ara erat, arae anguiS inuolutus,caput attollens sporro & Antio.chus, qui cognominatus est Soter, cum aduersus Galathas pu g Daret, nec satis pro voto reS succederet, e siet ille in discrimi. ne, vel vidit, vel vidisse simulauit per quietem , ut militum api mos spe erigeret, Alexandrum Magnum, 'Ut moneret, ut Sanitatis signum proponeret, idque pro tessera tribunis daret, eorumque vestibus insueret, ea re fore, ut victoria potiretur.
Vnde& huius rei signum in veteribus Antiochi nomis alb R si bus adhuc cernitur.Est autem triagulus tripleX,inuicem inses
tus, lineis quinque constans, in quibus graece T TI EI A atine Salus inscribitur.Id erat AEsculapij filiae nomen , ut supra di Xi , Cui una cum patre diuini ab antiquit
honores deferebantur, statu eque ambo bus coniunctae ponebantur,ut Pausapiat
in Corinthiacis refert, de AEsculaph si mulacro,quadam in parte Corinthij agri
exsistente, cuius sola se facies, manus,& imi pedes ostende, ii partes Caeterae lanea tunica, & pallio velabantur. Eodem se qbabitu erat prope Hyguae signia, neque enim illud facile cop
ipi Ceres, velatum enim undecumque erat partim comis, que/it eae mulieres de totonderat,partim vero Babylonicq vestiti) Cin iis . Spd iam ad Solem reuertamur cuius radii cum eam vim nabeant, ut aerem purum reddant efficiunt quoque,vivbeiqi
terra fructus proferat, quo fortasse Troadis quidam incolphallu aentes,Apollini Sminthio statuam posuerunt, qui sicam rum Duco rabui quos pede premit, est cognominatus, mures enim ap* Smivri . eo, Smintlies dicebantur. Caussa varie proditur: Crinis fiui Apollisi
74쪽
Apollinis sacerdos, is, cum dei sacra neglexisset,a terrestribus muribus agrorum fructu est priuatus: quo damno ille com
monitus , cum ad bonam frugem rediisset, Apollo mures sagittis confecit nam mures,aliaque huiusmodi animalcula, ex terra putrefacta, aereque malc affecto exsistunt: hinc tit, ut se cietes a muribus corrose,fructum edere nequeant nisi Sol suis radiis, noxiis humoribus dispulsis,has pestes sustulerit, terrae. que vim ad fructus pro serendos tribucrit. Sunt qui putent de
Apollinc Sminthio illud Plinij intelligi Fecit Praxiteles Apollinem puberem, subrepenti lacerto: cominus sagitta insidian.tem, quem Saurocho non, hoc est lacerticidam vocant. Alia quoque affertur ratio, cur Apollo Sminthius vocaretur, murissque species cum eo effingeretur, quae est huiusmodi ; Teucris e Creta profectis, datum erat oraculum, ibi eos sedem possituros, ubi terrigenae eos adorirentu C.id Circa Amaximum, quod est Troadis oppidum, dicunt contagisse, moimamqUe agressium multitudinem murium noctu exortam, quicquid armorum , ae utensilium ex corio inuenisset, corrosiisse, & Teucros ibi mansisse,ubi dc templum Apollini Sminthio positi erui; muresque, quos siminthas dicebant, maximo cultu sunt postea prosecuti: sed & mures cicuros alebant, eisque victus publice praebebatur, atque infra alPare, ubi degebant, latebras habe bant Apollinis autem simulacrum ita apud eos erat officium, ut murem pedibus premeret. Hinc manis ste cernamus licet, statuas Diis possitas,ut superius attigi,saepe ea prae se ferre, quae homines ab iis impetrassent,itemque ita effectaS, ut illa in memoriam reuocarent, quae sub eorum auspiciis prospere, foetici
terque aliqui gessissent ; quod abunde ex Pausania discimus, cum infinita simulacra Apollini Delphico consecrata recenset et, ex quibus duo potissimum ad id declarandum mihi sele. gualterum est Caper aeneus, Apollini a Cleonaeis dicatus; cum enim saeuissime in eos pestis grassaretur, responsum a Delphico oraculo reportarunt, ut caprum statim orto sole, sacrificaret,quo facto,peste sunt liberati quare Delphos capru seneum milerunt Alterum est simulacru Asini aenei, quod Ambraciolae,quemadmodum Pausanias in Phocicis refert,Apollini Deb phico consecrarunt,victis nocturna pugna Molossis:nam,cum
75쪽
in illos noctu insidias disposuissent Molossi,asinus,qui forte ex
agro in oppidum agebatur,asellam insectans,Cum multa lasci uia vehementem ruditum sustulit: ipse etiam agaso per tene bras incondita voce inclamabat. Iniecit ea res tantam Mo lossis trepidationem, ut statim insidiarum locum deseruerint Eos Ambraciotae,detecta fraude,noctu invadentes, praelio su. perarunt. Alexander Neapolitanus libro II genialium dierum reseri,statuam Neapoli Apollini dicatam, quae praeter alia huius Dei propria insignia columbam in humero habebat ini. Xam,quam Parthenope inspicere,ac venerari videbatur; haec enim columbae augurium sequuta, e Graecia prosecta,in agro Neapolitano consedit: quippe cum nullam Coloniam sine consilio Deorum Graeci transmitterent. Boetae Phoebo, qui est 2 Apollo,quadrigam,qua veheretur,attribuerunt, equorum nomina ab Ouidio secundo Metamorphoseaen recensentur, ita dicente; Interea volucres Pyrois Eo ct i Ethon, Solis equi,quartusique Phlegon hinnitibu3 auras Flammiferis imitent. Martialis tamen duos tantum commemorat,his versibus, uid,'dum Titana tenestiam Xanthus,ct AEthon
Horum equorum nomina nobis Solis vim ob oculos ponust, cum eius currum trahere dicuntur, qui quidem aureus tot iab Ouidio ibidem describitur, nisi quod rotarum radii elapiargentei,per currus iuga Chrysolithi erat infixi, ex ordinequ*crant gemmae dispositae;quae, cum solis lumine ferirentur, mi rabilem ex se fulgorem emittebant. Quod Ouidius currVi Phoebi adscripsit,id Martianus capella lib. primo Philologigi multoque plura ipsi Phoebo attribuit,ita enimi de eo dicit,fra; illi in circulum ducta fulgens corona, quae duodecim flammii ignitorum lapidum fulgorabat: quippe tres fuerunt a fron*βgemmae,Lychnis, Asteriles, & Ceraunos: aliae seu ex utroqββlatere rutilabat,quarum Smaragdus una,Scythis altera, Iaspii tertia vocabatur et inter quarum virorem foeta mari per lumin3 3 coruscabat, fronti quaedam interioris suauitas resplendebax Hyacinthos, Dendrites,etiam Heliotropios utrimque compu
76쪽
ctii qui lapides coloribus suis terras ratis temporum vicibus herbidabant: quos ei ad obsequium numinis recurrentis Verdicebatur,& Autumnus munere contulisse. Posterior autem pars coronae Hydatide, Adamante, & Crystallo lapibus alligabatur: hos enim hiems undosa genuerat. Ipsius vero drui auro tinctam caesariem, comasque Cret deres bracteatas Facie autem,mox ut ingressus est,pueri renidentis, in incessu medio iuuenis anheli, in fine senis apparebat Occidui Corpus autem eius flammeum totum,pennata vestigia, pallium coccineum,
77쪽
sed auro plurimo rutilatum Sinisti a putem maDU clypeuin co ruscantem,dextera ardcn em facem psTferebat. Calcei veto similes ex Pyropo. Non arbi ror vlla hic Opus esse explicatio ne; imago enim est clarior per se, quam ut nostra desideret de clarationem.Quare ad aliam accedamu , quam Eusebius scit
bit Elephantopoli, quae est urbs AEgy pti fuisse. Haec humani
forma erat efficta, caput arietis cum cornibus habebat,caerii let erat coloris, qui cum maris sit proprius, quod humidues innuit,quemadmodum Eusebio videtur, Lunam Soliconi in cham in Arietis signo, maximam in regione inferiori humi i tatem efficere. Verum huiusmodi ad Astrologos relicto; nam ad rem,quam mihi tractandam proposui, Astrologicae imas,nes facere non videntur.
Sed iam Solis imaginibus fine imposuero,si prius eius aliam effigie huc adscripsero, quam Claudianus libro I i in Proset. pinae veste adumbrat eius carmina ita habent; Hic mperionio Solem de simine nasii Fecerat,es pariter Lunam sed dissareforma: Aurora,nocti que duces,cunabula Thetis PDebet,ct infantes gremiosolatur anhelos, C aerule que m roseis radiatur alumno.
Invalidum Axtro portat Titana lacerto Nondum luce grauem,necpubescentibo alte istutum radiisserimo esementior moFingitur,s tenerum vagitu defuit ignem Lma parte soror vitrei libamina potat
Uberiae,es paruo signantur tempora cornu. Quod Thetis Solem dextera gestet, Lunam autem sinistra, i( uerianus, quemadmodum Iaiatis Parrhasius in commentaxiii in Claudianum refert,intelligi vult, Deum, uniuersi opificet Solem prius condidisse, postea Lunam, quam in extremo oc cidente collocauit, in aduersa vero caeli regione Solem. At sic cundum Hyginum caeli dextera pars oriens, occidens sinist(δnuncupatur. Sed tamen Hethrusci aruspices(vtidem Hygi nus refert orbem terrarum duas in partes secundum Soli' cursum diuiserunt;dexteram appellauerunt,quae sep tes lxiopi
subjaceat,sinistram quae ad meridiem. Non absurde dici q*'
78쪽
oue posset,Solem dexteram esse,& Lunam sinistram, quod illelos e maiores vires quam hec habeat Atque de Sole hactenus, uuic ad Auroram,quae est Solis veluti anteambulo, veniamus Aurora licet Solem praecedat,eiusque nuncia habeatur, tamen non iniuria Soli est a nobis postposita, quandoquidem
illa ab hoc ortum trahat; Aurora enim a Solis radiis essicitur, cum primum ij nostrum hunc orbem mane illultrant,unde fit ut ab igne Solis aureo aer aurescat EX qu O, Occasione sumpta, Poetae alii alias de ea fabulas Confinxerunt, variis eam modis deseribentes,qui quidem ad rem nostram facere non videtur, quare eo S tantum attingam, qui ad eius imagines referri possint. Sed tamen nunquam me legisse memini, Aut orae, quam- uis in Deorum album ab antiquis esset relata , ullam apud eos
statuam positam misi forte quod apud Pausaniam exstat,Athenis ex argilla fuisse Aurorae simulacrum, Cephalum rapientis. Sed quomodo id esset effectum,mirum silentium. Quare eius speciem adumbrare studebo ex iis,quae de ea Poetae dixerunt.
Homerus eam coma flava ac aurata, est, in aureo
sedentem solio, vesteque aurata indutam facit. Virgilius inopu ulis eandem roseis manibus dicit sidera dispellere. Ouidius fingit illam,cum Phoebus est ex oriente proditurus, caeli fulgentes portas patefacere, quae recentibus rosis sint refertissim q. Nonnulli facem ei tradunt,curruque vehi volunt,quiPe- Equingata alato equo trahatur, quem dicunt, eam a Ioue impetras- C se, post exculum exeo Bellorophontem Hoc eo fortasse re se tur, quod tempus illud matutinum sit ad carmina pangenda commodissimum: nam Pegasus equus pede humum feriens, fontem hippocrenen dictum effecit,qui postea a Musis est ita frequentatus.Homerus tamen illi in XX I i i Odyssequos adscribit, Lampum,&: PhaethontaAliqui fingunt , uroram primo mane fulgentem e caelo exsistere, aerem puniceis rosis, tavariorum generum floribus conspergere. Alij aliter eius speciem deseribunt,ut eum colorem exprimant,quem Solis radis summo mane esticiunt , qui quidem medius est inter flauum
79쪽
Di ANAM veteres vena ioni3 Deam dinei ust, in eius tu tutela siluas ac lucos posuerun ,quod ea ab homin Um consue ludine abhorrens, ibi vitam in venati De Vransegetrit,quo melius virginitatem seruaret. Quare ei Nymphae habitum indue runt,in caeteris huius odi eam effΠFerunt, qualem Claudia nus nobis lib. 1 1. de Raptu Proserpinae describit, his carmi
nibus; in Trium leno flectes,ct multus in ore Frater errat, P haebique genas, di lumina Phorbi Vsiput essest, que dabat discriminas 3.
Brachia nuda nitentuinibus proiecerat auro Indociles errare comas,arcuque remus, Ocia nemus agit pendentpost terga sagitta: istatur gemino vestis Cortynia cinctu,
Poplites a tenus. D mcl cq Huic comites dabat virgines,que a Claudiauo lib. m Papeg. etll.lta repraetentantur,
-veniuntismeros,ctbraclia nudae Armataeque manus iaculis,es tergasagittis, Incompta, pulcraeque tamen,pudoribus ora Pulverulenta rubent sexum nec cruda tetur Virginitas ne lege comae: duo cingula vestiem ure tenus pendere vetant Idem Claudianus Dianae arcum vult esse corneum: aluer a que Ouidius,qui aureum facit,ita de Syringe dicens; -ritu quoque cincta Dianae Passeret, cre posset Latonia, si non Cornem huic arcus i nonforet aureus illi. Iinde Diana veteres fabulabantur S sicut sub Apollinis somine Solem,ita sub Diana Lunam coluerunt;quam quidem Pi/nam voca uertini,quasi Deuianam; Luna enim ab Ecliptica iis dicta interdum deuiat, quemadmodum venatores, per deui'' ac siluas deurare solent,captantes feras,quarum Dianae ces hi gratissimus fuit;cuius rei illud fuit argumento,quod, cu Ag mcm Dori ipsius ceruum occidisset,ignarus, irata Dea isscoxi Puβ mali, Graecorum exercitum Aulide a vit, neque eo, yriis
80쪽
riis calamitatum generibus insectari destitit, quoad Agame .mnonis sanguine placaretur, Iphigenia eius filia ad ipsius ara
adducta,quae,cum in eo esset, ut immolaretur, numinis miseratione sublata est, cerua supposita, cuius sanguine Deae ira est mitigata,eaque ad Tauricam regionem tran sata, sacerdos est effecta Dianae s ubi ex more aduenas incolae immolabant, praesertim Graecos, illuc delatos, hoc modo: postqua preces per egerint,lio minis caput claua feriunt,truncUm Corpus proturbant e ruperest enim in praerupta rupe templum positum; caput palo assixum ibi reseruant. Dum tam impia sacra Iphigenia ibi procuraret, ecce eius frater Orestes, paricidium Colchis expiaturus, illuc appulit , quem ut soror agnouit, noluit more caeterorum hospitum immolareiled quia incolae id passuri vitabatur iniquiore animo, una cum eo fuga arripuit, se cum Deae simulacrum, ste lignorum ab stonditum asportantes, unde re Diana Fastellina est dicta,idque Aricia,quod oppidum non longe Roma distat, detulerunt, ubi diu mos hospitum immolandorum seruatus est. Sed cum postea Romanis sacrorum crudelitas displiceret quamquam serui tantum ad
aram mactarentur ad Laconas est Diana translata, ubi sacrificij consuetudo adolescentulorum verberibus seruabatur: ritus erat huiusmodi. Sorte adoles entes aliquot ducebant, hos arae Deae impositos ita caedebant, ut uberrime toto e Corpore sanguis manaret ' quod tantum abest, ut illi aegre ferrent, vel dolore aliqua vultus immutatione prae se ferrent, ut alacri animo inter se contenderent, quis virilius verbera illa perferret.
Sacris prserat foemina, ea talisperdum caedebatur pueri, signuDeae praeferebat Verum, si, quibus caedendi negotium datum esset,cum quopiam eorum, qui caedebantur ephoeborum, vel ob speciem, vel ob natalium claritatem agerent parcius, tun C signu, alioquin propter breuitatem leuissimum,aiut eousque graue factum, ut sacerdos illud sustinere nequiret: quod ubi animaduertisset, in caedentes scilicet caussam conferebat, semque eorum culpa querebatur onere opprimi. Sed quamuis uimmodi ita inhumani sacrificij genus, Deam virginem, benignamque admodum dedecere videatur, tamen eam delectatam fuisse aiunt suam aram sanguine humano videre con-