장음표시 사용
161쪽
teri q stercoris nutrimenti appellari debent in tebus naturalibus. Haec ultima materia duplici via patet: primo per se in mundo maiori: secundo per hominem in ipso homine, hoc est in morbis illis, de quibus hic liber tractabit: ultima materia, quae per se sit,sunt lapides fluuioru,qui generantur ex cibo aquarum : ite lapides montani, qui fiunt ex cibo terrae: in pi incipio quide tantum argilla sunt,sed eius potentiae,ut statim coaguletur, postquam corpus suum e gressa est: elementa ei sim protrudunt, sed vegetabilia non . Vegetabilia enim in seipsis retinent stercora . quare scitote id, quod aresit, in ipsis est stercus: quod autem eleuatur, est nutrimetum sine corpore suo. Qui lignum urit,facit ex eo dulech. Qui herbam urit, facit ex ea alabastri tem, &ita de similibus:hte sunt ultima materia stercoris reru naturalium. Res enim quae flagrat,habet in se sulphur, quae relinquit cinereS,ha
bet sal quae fi mu, habet I in se: quod si
hec tria cotinet,certe etiam eoru excrementa habet non combustibile, sedi pideum: non in fumo,sed coagulatum:
162쪽
non in sale , sed in simili forma,hoc est, lignum dat cinerem, cinis dat sal, fallapidem . Ita ec de corpore humano scitote, quod ibi siti quidam mechani cus seu opifex, qui res eo redigit, & ad
ultimam materiam deducit. nullus ruosticus in ligno videt oleum, nullus in lapide aquam, solus medicus videt ea: econtra etiam in hidem quaeret ea, quae non videntur inesse, nempe in oleo quaeret ligna,in aqua lapides:atque
haec est philosophia adepta sagax. Sicut igitur superius dictu est, quatuor sunt
genera,calculus, arena,bolus & viscus, quae in corpore considerari oportet et
hoc est, in nutrimento, quod ipsum est corpus, & quando iam in corpore sunt, formantur ibidem pro ratione spiritus mechanici, qui in loco illo est, qui est faber harum rerum. Liber autem iste generaliter dictus est de Tarataro, & merito et omnium enim creoscentium ultima materia, si in corpore separetur, appellatur tartarus: etiaque quadruplex, calculus, arena, bolus & viscus: sequitur igitur de Speciebus de Discriminibus tartari.
163쪽
ido THEOPHR. PARA C. Atque ita hactenus conclusum est,
tartarum solummodo esse excrementum cibi & potus perse,quod in homi ne Iuxta suas species coagulatur,& nisi coniunctam habeant virtutem, exput siluam, propriam, & ita commixta eq- ciuntur, ea inde generantur, de quibus in sequentibus dicetur : ita edimus ivbibimus tartarum, itaq; in nobis ma- cautela. siet, nisi nostris excrementis misceatur,&cum illo cumulo extrudatur: sed
si in corpore maneat, varij inde, & va rijs vijs morbi gignuntur: de quibus reveteres:& recentes medici hactenus tacuerunt, non ex inuidia aut infideli, tale, sed ex ignorantia & insipientia. Legumi- Primum itaque sciendum est,quo nactare L modo tartarum hauriamus in leguminia, pisco nibus,utpote hordeo, pisis qu*O T mnia tartarum in se continent, quod ' i' perspici potest ex lentore, quem exse V reddunt & substantiae siccitate , quae
tantum ex ultima materia prouenit hoc est, quod talis est: quia omnis ci-bus, qui in forma viscosa coquitur, ad
calculum est dispositus,quod si vero incoctione illa viscositas demitur, tunc
164쪽
impeditur generatio calculi: quia materia illa, quae alias adhaereret cum ex crementis reliquis expellitur. itaque hoc bitumen, viscus, mucilago,& gluten leguminum nihil aliud est, quam materia stercorum, quae, ut supra dictum, in corpore fit calculus & arena, . h. etsi ad vitimam materja seu finem pedi ' ii; ueniat. Similiter de lacticiniis scitote, , quod gignant materiam boli, hoc est . . argilis,omnia enim in se bolum continent, ex quo generatur tartarus, nisi cum excrementis secernatur: similiterdi carnes & pisces bolum habent. Scitote igitur legumina stercora sua secranere in forma visci: pisces vero, carnes & lacticinia in forma boli, hoc
est,tuti: alia genera tartari ex cibo nobis non contingunt,qua tartarus visci, di tartarus boli una cu speciebus suis, pro diuersitate leguminum, carnium,
frumentorum, herbarum,&c. caules e-
nim radices & frumenta sub leguminibus comprehenduntur. Medicum igitur decet talem praeparationem indieta horu morborum praescribere,ut Prestrua is ista genera tartari & stercoris se com tis.
165쪽
ica THOPHR. PARA C. misceant putrefactionibus &excreme tis ventriculi,eiusq; virtutib. expulsit uis: alia cnim ratione diei a & regimen hoi ru morbo tu constitui nequit,qua prae, parado abstinetia enim non tollit haec neq; est separatio alia extra hominem. ram rar 'Eadem ratione duplicia quoqi excreetari Mici ' meta habemus in potu, vino scilicet re gre M aqua, & quicquid sub potum comple ctimui: quin & hoc notandu,illos potus , qui ex fructibus arborum fiunt, mustum piroru & pomorum, aqua re vino assimilari, sed cere uisita,&quit
quid ex leguminibus concitur trunq; tartarum in se continet, leguminu scilicet & aqus, ex quibus etiam constat. Potuum autem correctio in ea posita est, ut statim transeant,nec diu in corpore morentur: quo minus enim dige- Nimis ex- runtur,eti melius: fortis enim digestioquifrudi celerem operationem dat ad calculia,
gelio caue imbecillis aute digestio melior est nul fg β' - la enim imbecillis digestio unqua cal
ctitues d. stiones sunt adeo vehemetes & ex qui sepiratio. si te,ut nihil no separent: atq; haec cauisne. sa est, cur in uno homine generetur de
166쪽
reperiatur tartarus: in altero vero non
in causa est fortitudo digestionis & separationis in quolibet loco. Scitote igitur de potu,quod in ipso sint duo ta tari,qui formatur pro regionu proprietate & natura: quapropter medicina iostis tartaris certq alicuius regionis consuli altera alterius regionis: alijs vero regionibus minime prodest , in causia est multiplex proprietas vini & aqua rum, qui illis regionibus procreantur. Videtis quomodo in vino gignatur tartarus, Acin aqua lubricus lapis, qui etiainterdum incrustat vasa eorum , interdum non: quantumuis autem separentur semper tamen in ipsiis manet calcatus n ec excernitur,in comestibilibus id
non fit,sed solummodo in potibus,qui abundat excremetis,& p rq terea nimis infirmi sunt ad retinendu ea, quare sea gregatur ab istis. Aliud aute genus tartari est in vino,aliud in aqua. ita etia vltimae eoru materiq sunt diuersis: quod autem hic lapis, illic arena vel calculus gignitur , causat regionis natura di proprietas : itaque lapis & arena ex utroque gignuntur :ssic saepe calculus
167쪽
in excrementis expellitur, arena verbno:aut arena, lapis, calculus vero non: saepe in uno expellitur, in altero no:im numerabiles enim sunt personae , in quibus generatur tartaruS,quae omnes peculiares & mirabiles generationes& species tartari exhibent,ut in suis chpitibus ostendetur. Notate itaque, vos tartarum bibere in vino & aqua, deliquoribus arborum, qui nisi ratione
imbecillis digestionis expellatur in s paratus: impossibile est reperiri hominem, qui non obnoxius sit tartaro in quacunque id corporis parte sit: similiter de modo coagulationis, indurationis, forma, substantia, & similibus, quod haec omnia fiant iuxta proprietatem & naturam cibi & potus cuius. libet regionis propriam. Hoc enim modo contingit, ut Heluetivis Norbbergensem tartarum acquirat, ex No ribergensibus scilicet frumentis re leguminibus : & vicissim Noribergensis Helveticum tartarum , ex lacticinns Helveticis: similiter Sueui &Bauari, Altaticum , Franconicum, aut Athenis num tartarum, si istorum potu utantur,
168쪽
DE C A V SIS MORB. rhsur. Similiter & peregrinator, qui lustrat Portu galliam,Apuliam,Angliam, Suetiam, di postea in Germania habitat, secum reportare potest eiusmodi separationes tartari, qui diu delitescut in ipso,&cum tempore manifestantur. Concludam igitur tractatum priomum sussicienter exponentem, quod tartarum comedamus & bibamus, &minime ex nobis ipsis habeamuS: quare errant reliqui medici, qui aliam tax-tari originem faciunt,idq, ex ignorantia naturae nutrimenti & excrementi eiusdem: unde falso dicunt, quod viscosa materia cibi tartaru pariat, non
explicantes quid siit illa viscositas, aut quando ac quomodo ea fiat, aut quid sit id,quod tartarum creat. Non enim sussicit dicere, terra gignit arbores &herbas, sed&oportet docere isto &isto modo, prius etiam rusticus nouit: medicum autem plus quam terrena nouisse decet. Praeterea tu coagulationem nominas, nec scis quid ea sit: ponis etiam calorem causam, sed non di,
cis unde sit tartarus, & quid sit: haec o, mnia causat tua ignorantia & ilolidi-
169쪽
i6s THEOPH. PARA C. tas, qua & in omnibus scriptis tuis ut ris, ut clarius eliquescat stultitia tua,&quod principia medicinae non satis comperta habeaS,&c.
Hu de Tartaro ventriculi Ointestinorum.
Quoniam rerum naturaliu & v Ietatio est ex resolutis lapidibus, dc rursum coagulabilibus in rebus naturalibus: primu scitote, quod quoniaex lapidibus sunt , ut philosophia pribat,& hic probare no opus est, rursum in lapides coaguletura subtili & velle Digerio menti calore digestionis: attamen di- separat ma gestio haec non indurat, non enim lapidem procreare potest, non enim est sed sunt lapides,cos separare ramidi po est; postquam vero separati sunt arari nutrimento & excremeto,tunc operatio eorum incipit, prout est spiritus satis,atque ita generatur lapis salis, sicut porro dicetur. Notate igitur spiritum salis coagulare tartaros &formare: hqet coasu-
170쪽
coagulatio & conformatio sit iuxta loca, in quibus est: nam in toto corpore est spiritus salis, sicut & spiritus sulphuris & mercurii: posteriores autem duo nihil agunt in istis excrementis & mo his tartareis,neq; addui,neq; minuun Gneq; separant, neq; formant, solus spiritus salis haec facit, qui si inueniat materiam lapidis, eam elaborat sicut ca- Ilar Solis, qui si inueniat mucilaginem, viscum, &c. exiccat ea, & quicquid ex iis in coagulatione fieri potest,hoc exrjs facit,q u antu m ossi ch ipsi v s est:q u oniam autem non est spiritus salis, is eo materiam lapideam in lapidem mutare nequit: solus enim spiritus salis ex materia lapidea lapidem facit, hoc est, deducit eam ad suum ultimum finem seu ultimam materiam. Exemplum sumite de cibo, qui a nullo alio calore, igne aut digestione in suam viatimam matera am deduci potest, nisi a solo ventriculo hominum, qui hanc potestatem habet segregandi, per aliam viam, quae ad ultimam materiam