Aureoli Thephrasti Paracelsi eremitæ, ... Operum Latine redditorum tomus 1. 2.

191쪽

potest et reduc tartarum & vicisti. Sed ut ista melius intelligantur, duae sunt viae generationis tartari distinctae. nempe cibus & potus: via cibi tendit ad intestina & aluum , eiusq; exitum ivia vero potus vergit ad epar,& vesMcam,eiusq; exitum: priuS aute de meatu per aluum &intestina: postea de al.tero quoq; , scilicet per vesicam scien dum esti Morbi autem tartaret,qui generantur in ore, orificio ventriculi , cicin ipso ventriculo, de quibus dictum est,ab istis duabus vijs diuersi sunt: taditari enim oris,m. ex utroqi cibo & potu generantur, estq; necestari u hoc scire facilius enim dissoluutur,& suas peculiares proprietates habet prq alijs omnibus tartaris: quare hqc distinctio incurado singulariter considerari debet: est enim in suo genere omni u taciti macura tartari ex cibo, quam eius qui expotu: & uterque facilius meatur in histribus locis, quam alibi ' Quo enim longius receditur ab ore versus emunis ctorium,eo fortior & durior est coagulatio & sp i ritus salis : tartarus enim

semper destillatur magis, su btiliatur &pra

192쪽

DE CAUSIS MORB. ira

praecipitatur,& quo longius procedit, feo diligentius animaduerti debet. In cinis ore igitur leuissimus est tartarus peior tartaromin orificio stomachi, pessimus horum i*- M.trium est infundo stomachi: post sto Inachum adhuc durior est in intestinis, hoc ipso durior est in epate, renibus, vesica, &c. qui enim in intestinis

est ex cibo est: quare mitior est eo, quii vi avrinaria.

Sequitur igitur ulterior doctrina de discrimine & proprietatibuS tartar cum,qui in duabus istis vijs nascuntur, quanquam opus fuisset iamdudum,& non a me nunc primum hoc factu esse: hic enim labor melior longe fuisset&utilior, quam opera illa ingentia & nu gatoria,quae Calenus,stasis & Avicenna commentati sunt & declamitarunt.

gandi putridum a no n putrido, purum .d obiectio ab impuro: scitote,quod &ex ciboster nem suae dicus segregetur, neu pestercus potabie uisionis in liu& comestibiliu , idq; ita intelligite, tartaruciam ultos esse cibos, qui si mul sunx porum biret artatus,&econtra multos potus esse,qui sta rimpotmmul hint cibi, ex quo consequitur una,

193쪽

1 6 THEOPH. PARA C. ieademq; tartari generatio,& non duae qua nuis enim ex duobus origo siit,

commixtura tamen unum genus eff-cit, quod in suas species & proprietates sabdiuiditur: & quanquam saepe in

meatu ciborum tartari causa magis expotu, quam ex cibo descendat, id tamen hic minime considerandum est: est enim cibus & non poti , etiamsi informa potus in ventriculum venerit: similiter intelligendum etiam est de Tartara - potu esculeto. De intestinis igitur obtesimo G seruate tegula generalem,quod omnem*οι stercus ex ventriculo,donec pertrans eat intestina, interea tartarus adhaerescit, ut dictum est , qui varios morbos parit in aluo, vix enumerabiles,utpote partem maximam colicae, torminum, statuum, conuulsionum superioris'

inferioris partis alui, obstructiones scidis,dyssenterias,& similes. Quin & peculiariter vobis hoc notandum est,pa-roxysimum tartari huius fieri una cum paroxysmo tartari in vesica,ita ut si calculus dolorem pariat in suo loco: similiter & tartarus iste suo loco doleat, calculus in vessica facit dysuriam,& do-

194쪽

D E CAUSIS MORB. i Ilores dorsi,&c. iste vero tartarus intestinorum,colicam, tormina & conuulsiones affert. Scitis ex calculo vesicae neminem contractura laborare in paratibus, quae sunt infra cingulum:ex tartaro vero isto intestinorum generalis

Oronium membrorum contractura otitur : non enim vel supra vel infra so-Iurci,sed in toto corpore de uagatur iste tartarus : idcirco bene notate origi- colleg item colicae in suis capitibus. Sed causa. magnus error & magna sed ustio de scripta est a veteribus in isto morabo: saepius enim iste tartarus in intestianis tantam constipationem peperit, dum qita si tartarus vini intestina m-ctustauit,&postea ex pinguedine aut lubricitate intestinorum se segregauitae coace tu auit exitum stercolunt obstruxit,ut neque purgationes,nequc si rupi, neque clysteres aut alia succurrere potuerint:quin & saepius coagulata iunt illa tartari putamina, quae longo tempore pedetentim coaceruata erant & superinducta,ut tandem in raritum calculum excreuerint, ut nihil exire Potuerit, tam onoculus violenter

195쪽

obturatus fuerit, in quo quidem nati fuerant, sicuti silex quidam in aquis, vis hi unus viscus super alium aggeritur re agglutinatur, donec postremo maxumus inde lapis nascatur: sic enim fit eius incrementum. Quoniam Uero e tiam tot genera sunt tartari,nempe calcard lapides, tophi, asperi&glabri, ex

genere salis, mercurij,aluminiS,&c. inde quoq; varia & mira genera colicae

exoriuntur.

Sed vos medici ista omnia bene considerate & perpendite, ne ex tartarociatis choleram, iliacam,ventositates,&c. magnuS enim hic error est, ct magnum dedecus, tot esse medicos per grinosin praecipue Monpessuli, Sale ni, Parisiis, &c. qui prae omnibuS coronam habere volunt, & omnes alios contemnunt,&tamen ipsos et nihil scire aut posse : sciendum enim est, os& pompam eorum esse artem eorum maximam,hoc est nugas eorum. Non pudet eos clysteres adhibere etiam ad mortem usq;.omnia haec bona sunt i, psis consilia,quin &de anatomiae insigni notitia gloriantur , qua & utantur,

196쪽

ta tamen nondum animaduerterunt, quod dentibus adhaereat tartarus, taceo de maioribus:egregii sunt isti oculares medici, non opus habent perspiacillis super naso: quid est inspectio vestra an atomica 3 attamen haec tractare nescitis, nec tantum perspicitatis haabetis, ut quae ante pedes vobis sunt,videatis: huiusmodi rebus etiam Germani nostri medici student, furesque &alios perlustrant,& quando omnia pro libitu inspexerunt, minus sciunt quam antea,&suffocantur ita in stercore&cadaueribus: deinde id requiem tendunt,potius erat sit homineS visitarent.

TRACTATUS TERTIVS

De calculis vatis renuan O vesicae.IAM veto simili modo discite altea calculi viai am viam generationis calculi,nem- mirariae,pe ex Vrinae excrementis: scitot' igitur, seu potia

quod postqua cibus & potus depurata lammsunt a stercore,& ex ventriculo ad eparmittutur, urina generetur extra regio, nem ventriculi, hoc est, nutrimentum primo omniu attrahitur ad epar, & in m a

197쪽

ng THEOPH. PAR A et

illa attractione urina separatur a nutrimento in venis me sera icis & meatibus illis: notate igitur, epar nihil aliud ab trahere,nisi quod suum est,hoc est nutrimentum, superfluum autem ingreditur viam urinalem: sicut in pluuia quando eius guttae cadunt,tunc generantur , & non moles aquarum simul,

sed est ibi generatio guttalis, quae statim decidit in terram, ut in ipsires Moeteorica docemus: ita etiam hic materia nutriment quae ad vitam pertinet, commixta est urinae, & ex urina extrahitur, & tunc urina sola manet,quae ex propria virtute expulsiva per vesicam exit. Hic autem nutrimentum relinquo usq; ad peculiarem tractationem sequentem scilicet,& de tartaro utinae scribo: is igitur extra regionem ventriculi incipit & permeat tuos canales, in

tartari hi ijsq; adhaerescit & obstruit venas me uestratas seraicas,& alias per quas transit: similibuorbc ter& poros obturat, unde multae ob structiones & punctiones oriuntur, quorum causa sanguini attribuitur , aut alijs,sed falso. Sicut enim in orificio ventriculi ardor, calor & compres-

198쪽

DE CAVSIS MORB. Vosio oboritur: in intestinis vero colicaci torsiones ta hic alij dolores pro ra

tione loci in quo tartarus generatur.

Quin etiam s. pe nimis magna hic fit

coaceruatio tartari, ita ut obstante tar taro nutrimentii pertransire nequeat, ideoq; in ventriculum regurgitet: vn de consequitur vomitus di cibi nausea,

phthisis membrorum & paroxysmus calculi, qui quide est quasi febris cum

frigore & calore, quasi pestis,pleurissis, dialii similes morbi,cum tameni hila- carbunc liud sit, quam tartari paroxysmus: pra, sicarumsccipue vero ut plurimum ex tartaro Ohoritur carbunctilus seu erysipelas. Porro quando ista mixta materia nutrimenti & urinae simul transeunt per e par, & ibidem nutrimentum ex trahitur in transitum,necesse cst per inmnes venulas cpatis pertransire simul

nutrimentum & urinam: quando auerem nutrimentum attractum est,urina in e pate remanet: quod si igitur non celeriter regionem e patis transeat, aut

alias calor digestionis nimis vehemen' rares ita siccus est,tartari materia in e pate ree epate mora manet, quae est quasi urina exiccata a su

199쪽

18o THEOPH. PARA C. Sole, & nondum est tartarus: verum spiritus salis concurrens coagulat eam in tartarum eius formae, ad quam inisclinata est prima eius materia. Sciendum est igitur eo modo etiam obstruis ctiones in hisce meatibus fieri, modi hosq; consequi e paticos, sicut in alijs locis erosiones, ulcera, dolores, & alia symptomata facit tartarus: multo magis enim in epate hoc intelligendu est, quod quide origo est multoru morborum,cum sit nobile membrum multis membris seruiens, imo fere omnibus, quod si epar patitur,no est pura passio, sed magna & multiplex. Ex tartaroe nim peculiatis generatur hydrops, febris epatica,& alia genera morboru, de quibus omnibus in suis capitib. scribi muS:praecipue vero multa erysipelata. Quam igitur fuisset utilius professioni medicoru, si veteres perspicilla applicassent,& hunc tartaru inspexisset,priusqua annotassent origines hydropis, ct aliorum similiu morborum, qui ex epate oriuntur, & ab ipsis descributur: nunqua enim verum inuenietur,quod hydrops eo modo generetur,ut ipsi nugantur.

200쪽

DE CAUSIS MOBR. Hi

Catur.Magnus &crassus est error,quod tot doctores & domini ,magistri & bac- calaurei,&c. academici,no meliores culos, sed a caecas cataractas & pelliculas ante ipsos habuerur.miror quo. modo sibi inuice imponant pileos rubros,cum sint tam cscncredo aute eos palpitando capita quaerere .Ex e patet v-rina pergit ad esica: inter renes vero &Epar intersunt quida meatus, qui nihil aliud cotinent, qua immaturam Vrina: licut enim excremeta stomachi in ipso Tartarim, uomacho nondum arefacta sunt, sed tereparet neq; in intestinis : in monoculo vero renes mora tande perficiuntur ut esse debent,nem- b pe in hora expulsionis, quando vis exspulsiva in monoculo nata est: ita etiade urina intelligite,quo propior est vesicae, eo subtilior & maturior fit, non quod illi meatus aliquod ex urina nuetrimentum accipiant , sed ideo tantum, quod calor eam melius percoquat & depuret,sicut etiam de intesti nis intellIgendum est, quae etiam nullum nutrimentum ex stercoribus sumunt, sed ex alijs locis id accipiunt. Quod vero stercus & urina ita prs par