Canticum canticorum Salomonis paraphrasi continua enarratum additis notis ad vsum concionatorum, & lectorum pietatem. Auctore Arnoldo Cathio Societatis Iesu theologo

241쪽

ros IN CANTICUM CANTI C. quia ad omne bonum semper paratae. Videri poρIunt Beda,2 3perim, al9. AVREA . JS. Vregorim Papa Aureae, quia quidquid inter homines operabatur exterius,id intCrius ex diuinitatis pulchritudine disponebatur.

Venerabilis Beda Manus eius aureae, quod virtutes,quas in homine gessit, diuinitus esse patratas nemo fidelis ignorat. PLENAE HYACINTHI S. S. Gregorius Quid per hyacinthum,qui valde pretiosus est lapis nisi munus retributionis aeternae designatur Manus ergo

Sponsi plenae hyacinthis esse dicuntur, quia quicumque eius opera pio corde imitantur, felicitatis

aeterna muneribus in retributione ditantur. Nemhabeto Beda. Comentarius inabros Regum S. Eucherio adscriptus,sed mala tae,ut P. Andrein Scholius mem ostedit;u inqua Commentarius mib. . Reg. . Is totum hunc locum ita exponit: Tornatilles sunt manus eius, quia apparens in carne, sanitate & miracula,quaecumque voluit, absque omni morarum tarditate,

absque ullis erroruin ambagibus Dei Virtus Sapientia perfecit. Aureae sunt,quia ea qua foris verbo uim intus diuina plenus potentia dedit. Plenae sunt hyacinthis, quia ad gloriam Patris, uniuersa quae fecit, retulit,& per opera quae fecit, nost ros ad quaerenda caelestia lenius erigit.

VENTER EIUS EBURNEUS , DISTINCTUS SAP

PHYRI . IS. I tus Orgelitanus per entrem intestigit praedicatores , qui credentes in de parturiunt. quod exposition etiam nostrae plane quadrat iam secιbam bene gerere ingestumque t Ut me digeratura laborare, utrumque id omnino eiusdem artis est.

242쪽

ra ponsiexponit,visim ista quae alibi diculur vi Domini: de quibus legitur Psa . Vniuersae vix Domini misericordia veritas Crura aute haec ait dici coluna marmoreas, id est, rectissima ct firmissima esse: ita onec infirmari possint,nec reprehendi. Bases vero aureas ait esse consilia diuina Sapientie. Et concludit, loquendo de Christo Domino: Stabant inflexibilia crura eius tamquam columnae marmoreae super bases aureas: id est, non qualis esset humanitatis sui voluntas, sed diuina iustitiae rationes attendebat. Idem istud paulo fusius exposuit Venerabilis Eeda hisce verbis: Crurium Domini vocabulo itinera incarnationis eius, quibus ad nostram venire salutem dignatus est, inlinuantur; quae bene columnis marmoreis conferuntur, quia e fortia sunt ri recta Quid enim marmore fortius,quid est columna directius Annon firmitatem marmoris incruribus eius conshexit Psalmista, cum ait Et ipse sat s. tamquam Sponsus procedens de thalamo suo, ex ν,λultauit ut gigas ad currendam viam, Grc. Annon rectitudinem vidit columnarum,cum rursus idem dixit: Iustus Dominus in omnibus viis suis Is l. r Bases aurea ipsa sunt consilia diuinae prouisionis, I quibus aeternaliter ante saecula dispositum est omne quod temporaliter in saecvido crearetur:in quibus ipsa Saluatoris nostri incarnatio. nostra in illo salus praedestinata est. Spe Cir Eius Vri LIBANI , ELECTU , CEDRi. J Venerabilis Beda ibidem: Quomodo Libanus mons licenicis famosus est altitudine, atque amplitudine insignis cita Dominus noster omnibus qui

243쪽

xo CANTICUM CANΤIC. qui de terra orti sunt, iure gratiae sublimioris anie- cellit. Sicut ide mons nobilium est ferax arborum: ita ille omnes Sanctos suo praesidio, ne ad ima de

fluant,extollit;atque in se radicatos,ne a ventis tentationum concuti valeant, conseruat. Vt cedrorum

pulchritudini fortitudini,sublimitati, atque odori omne siluarum decus cedit sic Dilectus meus speciosus forma prae filiis hominum,&c No

tandum,qubdidem Dilactus libano, qui ligna insignia gignit, cedro,quam inter alia ligna Libanus ipse gignit, assimilatur: quasi unus idemque

ligna innat, portet;atque inter ligna geratur,atque a se ipso portetur Dominus tenim noster IEsvs CHRIsTus, cum omnes electos ab initio mundi usq; ad finem suae gratia Diuinitatis adii. ram gignat,nutriat, ferat sese quoque inter homines, quando voluit, hominem fecit,4 ipsum hominem gratia sui spiritus, tametsi longe altius ceteris, impleuit. Videra e iam potest sanctus Greum

Incredibile nescienti est , quam suave sit de Deo Max.ex Sacris literis meditari ac loqui 1in his enim legendis peccatores de propriis erratis admonentur; quoque modo se castigent, corrigant,ac emendent, apertissime docentur: quidquid homines alter alteri vel dicere verentur, vel ignorant, hoc Sacrae literae vel sanctissime audent, vel uberrime

nouerunt.

S. Gregorius usenus Hom. I . Partem illam, quae sub mento est, guttur appellare cCnsuevimus: a quo ibnum conformari tradunt, dum allabitur huc quadam cum allisione spiritus ex arteria. Quare

244쪽

PARA PHRASIS NOTAE. Os Quare cum faui mellis sint praeclari sermones, sermonis sit instrumentuin vox, cuius Ortus est a gutture fortasse ministros interpretes sermonis,

in quibus Christus loquitur hac voce qui signifi

cari cogitat,a vero non aberrabit. TALiscis Di LECTU MEUS, ET IPSE ES LAMI

CV MEvs. J Beda: Quant,deuotius Ecclesia, siue anima quaeque sancta diligit Deum, tanto familiarius habet amicum Deum: nam qui adhuc prae infirmitate mentis , siue conscientia peccati,timore scruili diuina mandata custodit talis cum necesse est magis Domini quam Patris vel Ainici loco vocet quia necdum ad Apostolicam illam perfectionem attingere potuit, qua audire mereatur: Vos autem dixi Amicos,quia omnia quaecumque audiui a Patre meo,nota feci vobis.

Sulamitis inuento Sa lomone rursus ab

eo recreatur, laudatur. TE, TVS , ' cap. 6. vers I. 2.3-

NILECTus meus descedit in hor-ὶ tum suum ad areolam aromatum,Vt pascatur in hortis,4 lilia colligat ' Ego Dilecto meo , milectus meus mihi, qui pascitur inter lilia. 'Pulchra es amica mea , suauis, decora sicut Ierusalem terribilis ut castrorum acies

245쪽

2I IN CANTICUM CANTI C.

acies ordinata. Auerte oculos tuos am quia ipsi me avolare secerunt. PARA PHRASIS.

o longo iam ulterius labore opus erat ad Dilectum meum inuestigandum;apparuit statun quς- situs Laeta itaque quasi triumphans exclamaui: DILEcIVS MEUS DESCENDIT IN MORTUM SUUM AD REOLAM

AROMATvM maxime subsistens circa religiosam nostram cogregationem VT PASCATUR IN HORTI nostris dulcissimo sibi virtutum sanistarumque actionum nostrarum pabulo, ET LILI COLLIGAT ex purissimis nostris mentibus, tamquam ex floribus sibi pastoritio more coronam conteXturus. Vt

ergo multum diuque quaesitum ibi adesse

deprehendi,non minori cum voluptate eum repperi, quam antea cum dolore aut desideraueram aut quaesiueram. Iamque prae gaudio me non capiebam, sed toto spiritu quasi in illum me transfundens, EGO DILECTO me MEO plane deuouebam. Nec ille cedebat amori nam vice versa DILECTUS MEV Mileti seipsum donare videbatur: quippe qui delicias suas esse ostendebat esse cum filiis hominuim utpote PASCITUR INTER ILIA, animasque sibi deuota pro cibo

246쪽

PARA PHRASIS ET NOTAE. aricibo habet. Sensi deinde non alienati a me animi fuisse etiam tum Sponsum meum, cum tam constanter sese a me distineret, sed,ut perit Medici solent,se non semper ad gustum, vertim potius ad salutem propin re. Hoc nimirum Voluerat Sponsus , ut ego conuiuas illos, quos adduxerat, fouerem, filiasque Ierusalem accenderem , uti pis magno cum ansmi sensu ipsum desideratarent. Quo obtento, noluit suum erga me affectum ulterius dissimulare. Post primos ergo primae salutationis inter nos amplexus, verbis etiam amore plenissimis, PuLcHRAE AMICA MEA, dicebat neque in isto tuo conatu, quod paulo ante metuebas futurum vel minimum deformata, sed S multo formosior quam umquam antea mihi appares Es etiam SVAVIS , ET DECORA SICUT

IERUSALEM; neque mihi tantum, sed, filiabus eius spiritualibus gratissima: nam ut illis antea dulce erat per urbis Ierosolymitanae fora ac plateas diuagari ita iam non mi' niis tua consuetudine&doctrina delectantur. Quod vero ad hostes attinet, Esto, vulnerauerint te, conati fuerint tibi detrahere: profecto virtute tuaac tolerantia ita illos superasti,ut iam ipsis infernalibus turmis facta

sis TERRIBILIS UT CASTRORUM ACIES OR

247쪽

longioribus tecum mihi iam verbis agendum erit, illud interim te praemonitam velim, ne dum inter nos agimus, impositae tibi prouinciae curam tuam deesse patiaris; ut nimirum adeo ex meo loquentis Ore dependeas, ut aliarum, quas tibi pridem commisi,

animarum immemor sis. Quare AvERTE interdum OCULOS VOS A ME ad creditum tibi gregem OLIA IPSI, Vt Verum fatear, AVOLΛRE ME FECERUNT; ut ita quasi abi ctata discere utilitatem proXimorum tuae

spirituali voluptati praeferre.

Di LEcTV MEVS DESCENDIT IN HORTUMSvvM , AD AREOLAM AROMATVM, ctc. JS. Greetorius Maonm Ecclesiam visitans ad eos

maiori gratia venit,quos anctis operibusvi virtu 'tum exemplis bonae fama odorem ex se proximis emittere agnoscit. In hortis pascitur cum multarum animarum virtutibus delectatur.Lilia colligit, cum perfectos ab hac vita succidit. Anselmus. De cognatione Angelorum suppliciter se humiliavit, carnem sumedo utique ad cognationem hominum. Descendit dico,ad areolam ar malum;id est,ad eos qui sunt areola id est, qui sunt bene culta terra, plantata secundum voluntatem Dei Areola, dico, aromatum, id est illi,qui proferunt Deo suavem odorem orationum perum. Descendit, lico,ad hoc,ut pascatur,xdcleetetur iii hortis,&Ilia colligat;id est, ut assumat, teponat in

248쪽

in secreta sua, ilia id est, candidatos in virtutibus: vel lilia colligat,id est,attrahat quosdam in Ecclesiam suam, quos faciat lilia, id est, candidatos animi virtute. Eoo DiLECTO MEO, ET DILECTU MEvs Mi-NI. S. Thomas hic: Ego Dilecto meo in me ipsa mansonem praestabo,& Dilectus meus mihi quia ipse in me haditat, me in se habitare facit, cui ipse in Evangelio dicit: Ego in vobis, de vos in me. Rupinus: Ego Dilecto meo subauditur,pessulum ostij mei aperui vocis meae obsequium praebui ut audirent,&non nescirent filiae Ierusalem,

qualis ipse sit. Dilecto, inquam,meo, qui pascitur inter lilia id est, qui corda munda, casta diligit

corpora. Et Dilectus meus mihi: subauditur, vicem reddit cautionis, beatificationiS,S c. Honorius: Ego Dilecto meo subaudis, praeparo locum in me manendi humilitate, castitate: Dilectus meus praeparat mihi apud se locum receptionis. Vide etiam S. Gregorium Iss.

PvLCHRA E AMICA MEA, SUAVIS, ET DECORA ICv IERVsALEM PTERRIBILIS, T CASTRO RUM ACIES ORDINATA. J Aponius: Pulchritudo in

lenitate morum, suauitas in munditie cordis ostenditur; lecor autem in amore pacis, eo quod Ierusia lem Visio pacis interpretatur: terribilitas vero in veritatisin castimoniae armis, quibus accincta anima non selum nihil metuit,sed in procinctu contra hostes suos etiam terribilitatem incutere probatur. Anselmus Pulchram dicit secundum noc quod habet tantam voluntatem eum agnoscendi: suavem

propter hoc quod alios inuitat ad idem, non inuidens Sponsum suum alias habere amicas. Dcco 3 Iam

249쪽

2i CANTICUM CANTI C. tam dicit secundum opera Sicut Ierusalem, id est, ita pulchra sicut Ierusalem caelestis vi decora 1cut mater tua, scilicet Ecclesia illa, quae te generauit,&educauit. Terribilis inimicis, ut castrorum acies, quia in te milito, & tu militas in seruitio meo, sicut in castris militatur: S es ordinata per institutio

nem Sanctorum. AvERTE, CVLos vos A ME, XIA IPSI ME

AVOLARE FECERUNT DRihelius art. I9. In his verbis ad inflammandum cor Sponsae videtur Sponsus loqui per modum feruidissimi amatoris, ita deuicti amore suae Dilectae, ut eam non audeat intueri, ne ex illius inspectione laedatur ex vehementia praedominantis amoris auerte oculos tuos a me; id est, tam intense te diligo, ut ard rem huius amoris plenius exprimere nequeam,nisi quasi te exhortando, ut cesses ad tempus me intueri orando,meditando,psallendo, contemplando;quia oculi tui pudicissimi columbini fecerunt me avolare, id est, ad tempus subtrahere me tibi, quantum ad dulcem consolatoriamque praesentiam, ut fru-

istuosius quaeraxme.

Sutimitis in hocmtu describitur,

o laudatur.

PI tui sicut grex capra- rum, quae apparuerunt de Ga laad. Dentes tui sicut grex Ouimin,quae

250쪽

ascenderunt de lauacro , Omnes gemellis sortibus,, sterilis non est in eis. Sicut cortex mali punici, sic genae tuae absque occultis tuis. 7 Sexaginta sunt reginae, octoginta concubinae , dc adolescentularum non est numerus. Una est columba mea, persecta mea, una est matris suae , electa genitrici suae. Viderunt eam filiae Sion, beatissima praedicauerunt reginaei concubinae,& laudauerunt eam ' Quae est ista quς progreditur quasi aurora consurgens, pulchra ut luna, electa ut sol, terribilis ut castrorum acies ordinataΘΡΑ RAPHRASIS.

si quasi praemonitione praemis a perrexit exhortatione 5 1latus mei commendatione animum meum inflammare ad alacriter in

incepto persistendum. Quare verba sua in hunc modum prosecutus est: Ne status tui ignoratione, Sulamitis, eam minoris facias quam parest, nes e priorem solitudinis quietem nimis anxie requiras operae pretium erit, te bene intelligere , quid inter hanc quam modo agis vitain, imbratilem eam 4 prio-