Dissertatio theologicoanalytica de vero intellectu trium celeberrimorum capitum 10. 11. 12. divi Augustini De correptione & gratia, seu De vera & falsa adjutoriorum distinctione. Auctore Stephano Lorenzoni Vicentino ..

121쪽

ro De mero intellectu trium Capp. XXI. m.

deserunt o deseruntur , deseruita desertus est e.

Unde profecto constat non modo, ut ajebam, esse gratiam Creatoris, quae comparatione illius multo amplioris qua ostenditur , quid ejus possit beneficium in integritatis statu, ab Augustino ne gratia quidem appellatur quamobrem concludi decet, debet esse quoque in statu naturae corruptae gratiam Salvatoris, nec parvam, immo vero magnam, quae tamen essi caci collata , scilicet ei qua fit , ut velimus S dono Perseverantiae, quo totum salutis opus absolvitur, ne gratia quidem ab Augustino vocitatur . Sed praeterea hanc ipsam gratiam ad

instar illius quam habuit homo primus , cquam nisi habuisset, sine sua culpa utique chcidisset , in homine justificato hujusmodi esse

debere servata proportione eorum discriminum, quae statuum diversitas exigit , ut semper sive mediate sive immediate sit verae de expeditae non

modo absolutae hoc est attento illo primaevae felicitatis states, sed relativae possibilitatis , alte ta nimirum praesentis infirmitatis indigentia, adeo ut homo justus , qui labitur , temporalis est, nec perseverat, si illam minime habuisset, sine sua culpa utique cecidisset

122쪽

De Caneptione S Gratia . oet Versatilem gratiam aut in utroque flatu

asserendam, aut in utroque

negandam.

LII. Uieumque in justificatis non accepto per- - severaturis quodlibet aliud adjutorium sibi essingunt ab isto diversum, velint nolint, insuffciens confiteri coguntur , ac proinde verae possibilitatis gratiam illis denegare . Quod si hoc dissileri non audent, consentiunt intra possibilitatis fines illud non esse ab adjutorio Adae discriminatum , si versatilem Adae gratiam constanter, ne dicam pertinaciter tenent, necessario debent versatilem cuilibet justo concedere. Quandoquidem si absque hoc adjutorio Adam sine sua culpa utique cecidisset, longe rationabilius, longeque adhuc excusabilius justus inter

tot, tantas tentationes sine hoc adjutorio corruens, sine sua culpa utique corruisset. Quod si versatile in statu natum corruptae quolibet in gradu sive remoto sive proximo summo pernegant jure , ac interim tale procul dubio cum Augustino fateantur, necesse est, sine quo non polliniri, cum quo possint permanere si velint istenim si hujusmodi adiutorium deesset,

temporalibus, nec petas ne

123쪽

ios De in ineellectu trium Capp. XXI.XII. sine sua culpa caderent, quicumque cadunt, cur idem asserere non desinunt in naturae integritate versatile VCur contra rationem contra scripturas, contra Augustinum nec prudenter plane nec sobrie nec pie tam absonam adjutoriorum distinctionem tueri contendunt, ut in a, sona multo absurdiora inevitabiliter impingantes Cur in integritate naturae ad illud saluberrimum rectissimumque mysterium coniugere verecunis dantur, ad quod confugiunt' aut verius confugere in ejusdem infirmitate se simulant tNeque enim mysterium est, aut erit umquam in eo, qui corruit cum stare non possit , stare prosecto nequit , cui adest Gratia non relative hoc est infirmo saucioque , sed ab lute nimirum integro sortissimoque suffciens ;aut si posse velint , altum utrobique inscrutabileque mysterium comperiendum utique est .

Nam cuilibet vigilanti, lacri ingenio praedito longe incomprehensibilius est , quonam pacto valeat liberum arbitrium ad sese versatili gratia determinandum ad bonum, quam sit illud: hoc est juste esse culpabile si nolit, dum habet adj torium sine quo non possit, reum quo possit permanere si velitri neque tamen volens habeat unde glorietur nisi in adjutorio Altissimi, qui dedit velles, quod poterat. Nil rationi magis consentaneum quam de Deo credere quod minime

124쪽

De Comptione uer Gratia rosnime intelligas se captivare intellectum in o sequium fidei, quae iccirco credit, quia minime intelligit. Non est citra rationem, sed est supra

rationem , Omnipotentissimum Dominum ea posse , quae nemo comprehendat. At non si

tum infra rationem, verum utique contra ramtionem est praesumtio intelligendi, quod ratio. nis comprehensioni repugnat quale est illud luberum arbitrium suapte natura lubricum inconis stans varium , ac mutabile semper de nihilo sumtum ad omnipotentissimam hanc virtutis Sepotentiae vim posse aliquando pervenire , ut ipsum sibi det in bono immutabilem sempiternamque constantiam, quod interim nec a seipse sine adjutorio Dei habere potuisset ipsam mutabutitatis possibilitatem, immo nec ullatenus esse. Praetermitto dicere quam sit ineptum insulsum infirmumque eorum coniugium, qui indecoram sententiam cacrioribus parco verbis Lindecora magis defensione tutantur; peccato scilicet orbginis, ejus reliquiis, effectibus ceterisque ex ipso languoribus tribuendo lapsum eorum , qui non accepto perseverantiae dono deserunt, deseruntur, dum adeo certa ineluctabilique definitio

ne stat firmum Apostolicum illud effatum nihil esse damnationis his, qui sunt in Christo Iesu:

Dum fide docemur, concupiscentiam, quae reatu transit, nunet actu, in regeneratis relinqui

125쪽

rt De mero intellectu trium Capp. X.XULIZad certamen , in quo nemo vincitur, nisi qui vinci velit , cum vincere per Christum posset eo ante victoriam , qui ait , confidit , ego vici mundum In quo, per quem habemus fio duciam, fidelem esse Deum, qui non permittet nos tentari supra id, quod possumus ferre,

sed faciet etiam cum tentatione proventum et

quippe qui impossibilia non jubet, sed jubendo

monet iacere quod possumus, setere quod non possumus, de adjuvat ut possimus . Dico itaque fidenteres Si tale est adjutorium hominis justificati quale fuit Adae adjutorium alioquin sine sua culpa utique caderet, quicumque cadit, aut inepte requiritur in homine justificato efficax gratia, quae supervacanea vindicatur in integro, aut invicte exquiritur in utroque, si in altero veraciter, constanter exigitur. Parisios, se eos qui rationis usu desituuntursu cum gratia destitui. LII LEN igitur quo tandem modo a B. Augustini mente rastemate, ne transversum quidem unguem discedens, sed qua fieri potuit fidelitate ejus semper vestigiis inhaerens, nublatenus ejus testimonio refragor, quo ait: Nunc

autem quibus des tale adiutorium, jam pinna

126쪽

Dei eptione oratia rospeccati est . Cum comperisse licuit hujusim di hominum genus, in quibus locum habeat , quibus absque ulla haesitatione possit accon modari terribilis iste effectus justi judicii Dei,

facilis etiam probata sanior huic ratio adstipuletur , ac praesertim Divini hujus viri r villima auctoritas , a quo vel paullulam declinare piaculum reputo , ut sane videre est in iis , qui cum sol originis debito hinc exeunt s Nondum habentes liberum suae moluntatis arbitrium , ac per hoc hujusmodi gratiae procul dubio incapaces . Quae caussa est, ut ineffabilis amplitudo donorum Christi contrahatur atque minuatur, cum aliunde necesse sit mille difficultatibus iisdemque inenodabilibus angi, in nitas sirtes scopulosque non sine periculo, vel etiam non sine naufragio praeternavigare, dique solummodo ipsius B. Augustini auctorita ti, sed etiam apertissimis sanctarum Scriptur

rum testimoniis contraire. Enimvero qui peccatores iis duriores quibus Christus ipse praediacans Evangelium Regni Dei, ac Uerbum saluatis copiose dispergens, opera faciens, quae nullus ante fecerat, non modo non auditur, sed repellitur, sed deridetur, sed percutitur, sed conspuitur, calumniis opprobriis flagellis blasphemiis oneratur laceratur obruitur, ac demum post omnigenas contumelias, poenas contu-

127쪽

xos te mero inrellectu trism CappILXZIU meliosissime, crudelissime crucifigitur upeccatores iis duriores, de quibus loquitur Proepheia' Excoecavit oculos eorum, induravit, cor eorum, ut non videant oculis de non intelligant corde, de convertantur, Scianem eos:

de quibus testatur Ioannes in Evangelio', quod

non poterant crederes Nihilominus si interrogetur . Doctor, quare non poterant credere fcito respondebit non poterant credere quia no-

Iebant. De ipsis infidelibus, ad quos nulli speciosi pedes Evangeligantium pacem, evangeligantium bona pervenerunt , de quibus dicit Scriptura divina dimissos eos esse in vias suas, datos in reprobum sensum, ut faciant ea , quae non conveniunt, quorum utique peccata poenas esse praecedentium peccatorum facile perspicimus, rex earum poenalium coecitatum num

ro, quas lege infatigabili spargit ultor Deus super illicitas impiorum cupiditatesti quos Paulus vocat hospites testamentorum Dei, ine Deo in hoc mundosi animaliari, spiritum non habentiari eosdem tamen Divina scriptura inexcusabiles esse testatur, quia , inquit, invisibilia Dei per ea , quae facta sunt, intellecta conspiciuntur, sempiterna quoque ejus virtus de Divinitas , ita ut sint inexcusabiles , dilexe runt enim tenebras magis quam lucem , dc

128쪽

De Correptione e Gratia. Eo Iux lucet in tenebris , dc tenebrae eam non

comprehenderunt.

. . .

Recte tamen ipsam se cientem gratiam distingui

in remotam ct in proximam .

LIV.

TEque tamen eo me esse animo itispiamo putet, ut velim omnibus generalitera minibus idem adjutorii genus indiseret concedi verum libentissime assentior notissimis illis distinctionibus proximi , de proximioris , remoti de remotioris , immo si velis remotissim . Sed mihi persiuadere numquam potero , quemlibet hominem , quamlibet barbarus ac rudis sit, actiter ipsos sylvestres incolas, fas sit dicere , syI-

vel rissimus , modo rationis prorsus expers non sit, ut vel tantillus homunciosi non pura puta fera dicatur de sit, excludi ab omni penitus lucis radiori nec eum aliquando ulla ulterius motione titillari, ut praevaricator redeat ad cor, ut nec ei vel obiter exhibeatur, ac intus effulgeat extimuletque illum a quovis humano corode indelebilis regulata qua vetamur alteri facere quod nobis fieri nolimus , he contra . Nullas esse humanarum rerum vices , nullos casus , nullas calamitates , quae non ei dentidem extorqueant testimonium illud, ut cum Tertullia-o a no

129쪽

ros vero intellectu trium Capp. TI LXVno loquarta animae naturaliter Christianae, Deus Adeoque ipsum a seipso non esse id esse a gnum aliquod, quo nihil est melius, de a quo habet ut sit, qui omnino non esset, si a seipso

esset . Dicam itaque horum utique possibilitatem remotam remotissimamque esse; sed donec ligatis manibus, pedibus projiciantur in tenebras exteriores , dicere nullo modo adigar non posse illos qualecumque boni genus per Christum apprehendere, ac saluti propinquare si vellent eo illuminante, qui est lux vera, quae ibluminat omnem hominem Deo intus suadente, qui vere Salvator est omnium hominum sed Dxime fidelium. Dicam eorum duritiet salut res gratiae aculeos retundere atque repellere , quibus possent evigilare si vellent: verum ducere numquam adigar languidiora haec illis adiutoria omnino subtrahi, eo certe languidiora, quo ii sunt duriores, reo duriores , quo pertinacius repellunt: numquam vero ita imbecibia de tenuia , ut non possint respirare si ve

lint , sed quia pertinaciter nolint , ideo nec possint .

130쪽

De Correptiones Gratia. et oct

sententia de gravissimo sanctissimoque dogmate tametsi quod attinet ad hanc peculiarem Dogmatis particulam , sive propius accedam, sive, quod nolim, a S. Doctore recedam, contentiolam funem trahere non certo Siquiisdem sat mihi superque est ab eo non recedere, ubitam constanter tam liquido tam sapienter suam ipse sententiam prodit, suam ipse mentem aperit, ac saluberrimo rectissimoque canone firmat. Nemo igitur amplius animo haereat, quin Augustini doctrinam totis ulnis amplectatur de te neat quoniam tam laudabili justoque gelo, tanta invicem aemulatione orthodoxae ubique scholae Augustinum sequi, eique indivulse adhaer re antiquissimum habent . Iterum vero nemo

amplius existimet Augustini doctrinam aliam ab ea esse quam saluberrima, rectissimaque Fidei conafessione profitetur aut Augustini Fidem aliam ab ea esse , quam Romana hoc est Catholica tenet, de asseverat Ecclesia Augustinus aliam

doctrinam, aliamve fidem a Catholica Ecclesiae