Dissertatio theologicoanalytica de vero intellectu trium celeberrimorum capitum 10. 11. 12. divi Augustini De correptione & gratia, seu De vera & falsa adjutoriorum distinctione. Auctore Stephano Lorenzoni Vicentino ..

71쪽

s De mero intellectu trium Capp. X. XL XIX. ille per liberum non deseruisset arbitrium, semper esset bonus, sed deseruit, desertus est. Tale quippe erat

adjutorium , quod desereret cum mellet, id in quo permaneret , si melle , non quo fieret, ut mellet.Iterum dicori mirum si quaeritur aliquid hac manifestatione liquidius tradam habuit gratiam, qua ostenderetur quid posset liberum arbitrium , non habuit qua ostenderetur quid posset gratiae beneficium et quippe adjutorium habuit , quod

desereret cum vellet, in quo permaneret si me let , non quo fieret ut melle . Numquid ostendi non poterat in statu innocentiae gratiae beneficium: aut adjutorio non indigebat , ut vellet quod posset, qui sine adiutorio Dei nec habuisset posse quod vellet rapam igitur gratiam

non habuit primus homo , qua numquam vellet esse malus , sed sane habuit, in qua si permanere melle , -quam malus eget . Sed haec limbrum illa , quam non habuit , de quae liniortune fuisset' potentior es in secundo Adam . Prima enim es, qua fit ut habeat homo justitiam smelit, secunda ergo plus potest, qua etiam fit, ut melit Haec, inquam ipsissima gratia, quare ri poterat, ut homo in justitia permanere vellet, antequam caderet, quae iccirco laetior tunc fuisset , adhuc potentior evadit post lapsum , ad ampliores in secundo Adam effectus extendisur: non enim modo fit, ut velit homo habere

72쪽

De Correptione e Gratia. Ibere justitiam, quod tunc sat erat ad summam beatitudinis plenitudinem merito hujusmodi voluntatis accipiendam e sed tantium melit, tanto isque ardore diligat , ut carnis et oluptatem contraria concupiscentem, quae in eo felicitatis loco nulla erat, moluntate spiritus miscat. Ac per hoc non minus imo vilio evidentius adimpletur in

hominibus, quod de hominibus pariter de Angelis saluberrime constemur, ct rectissime credimus Deum scilicet hic ordinasse vc.

Tum etiam a communi omnium sensu.

XXIX. MIrari prosecto subit, fuisse nostris hisce

temporibus , .esse adhuc non untim aut alterum , sed nobilissima ingenia , doctissumos acutisssiimorum virorum camis , qui non modo sibi persuaserint , sed multimodis conatibus ceteris etiam persuadere contenderint, Adae gratiam a D. Augustino laetiorem appellari comparatione potentioris Auserim dicere, tam turpis hallucinationis poena plecti meruit nostri aevi arrogans, superba actatio , ut qui scire omnia , omnia rimari discutere ac dijudicare inquieta magis, vana curiositate , quam sedula de pia moderatione praesumunt, in ipso meridianae lucis fulgore caecutientes discant non plus sep ta a ret

73쪽

sa miro intellecti, trium Capp. x XL XU.

re quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem . Ergone ea demum erit secundum . Augustinum gratia laetior, qua etiam demonstrata, es potentia beri arbitriis an gratia laetior erit, cujus abusus rigat obruitque a tot saeculis orbem, ubertim nec intermisse manantibus omnium populorum lachrymis cujuslibet aetatis , sexus, conditionis 'an gratia , eane potentia retemphaticis Doctoris gentium de lege loquendi formulis utar, quibus non gratia sed praesumptio deprimituro latior erit , quae tot miseriarum

exundanti colluvie omnem terrae faciem operuit, replevit, oppressits 'Quae rationales animas in teterrima noctis ac prosundioris ignorantiae densissimas tenebras dejecit obvolvit, ac mersita Eane laetior erit, qua universum hominum genus infinitis cupiditatibus erroribus terroribus doloribus distrahitur, illuditur, concutitur, discruciatur qua per mortem nascendo inchoatam propellimur in mortem nec moriendo claudendam 'quidem si haec gratia laetior vocitatur, c est, quia , ut ajunt, in plenissima libertate linquebat arbitrium, d pol rat inde istari, cedant Poetae Theologis. Quoniam quidem nullo unquam pacto ironicae eorum hyperboles enormem adeo cient phantass

74쪽

De Correptione d Gratia . smatum perturbationem , ac ea sane est , quae hujusmodi cogitatione concipitur. Si gratia quae foedissimum luctuosissimumque habuit exitum ex uno Adam in totam ab eo stirpem venientem laetior dici potest, quanto magis utique durin- comparabiliter latior erit gratia illa potentior, qua intra paucorum dierum gemitus eosque quovis peccantium risu suaviores, a sempiterno fle, turi S intolerabili dentium stridore liberatur a bitrium suanto ineffabiliter laetior ea erit , qua illi libertas omni libertate tanto liberior omni plenitudine superemuens de coagitata confertur , ut non modo laetari possit se posse non

mori, non miserum fieri , non deserere bonum

ut infra dicturi sumus sed inenarrabili superis abundet gaudiis certissime sciens se nec posse

mori, nec miserum fieri, nec bonum aliquando deserere , cujus indefectibili possessione indefectibile ipsum erit indeficienter beatum Si laetior dici illa gratia potest , cujus abusu magnum

illud immensumque peccatum commissum est , quanto procul dubio laetior erit gratia illa pilentior, incredibiliter laetior, cujus intuitu miro prorsus exultabunda praeconio in ipso tot aerumnarum pelago , inter ipsas tot pressurarum angustias triumphali carmine psallit Ecclesia , .selicem buccinare non veretur de culpam Adam

75쪽

s De mero intellectu trium Capp. X. XLIVAdam incapax est fletuum, quippe cujus lachrymas abstersit ea gratia , quae post lapsum potentior, ideo lamor profecto fuisset si habuisset antequam caderet, quia nullas habuisset lachrymas, quas abstergeret. Sed si Adam expers est fletuum , in sempiterna latitia est procul a gemitu et gemit , rugit , fremitque in Adam

universum genus humanum, quod utique patiem ter ferre non praevalet molestissimam sugillati nem acerbissimi insultus . At inquies , ergone

funerea tristis mala fuit illa gratia ' Absit. Numquid lex peccatum est, inquiebat Apostolus Absit . 'Scimus , ait , quia bona est lex , siquis

ea legitime utatis , alioquin licet bonum sanctum justumque sit mandatum mortem operatur. Licet igitur bona illa prima , nec nulla fuerint certe ne parvari non ideo tamen laetiora erunt novissimis potioribus atque melioribus et imo novissima haec ideo erunt sane laetiora , quia

potiora sunt atque meliora Sc quo longe potiora sunt longeque meliora , eo etiam longe longiusque laetiora.

76쪽

De Correptionc Gratia . Ex his quae aciem digesta sunt quae

conseviremur mire pe spicua XXX. HAnc comparationem, gratiam inter quam habuit Adam antequam caderet , in qua permaneret , si vellet , S eam quam non habuit, habuerunt autem Angeli sancti, ut starent; idest eam qua fieret ut vellet, quam cum reliquis e Praedestinatorum numero in secundo Adam post lapsum habuit longe lateque prosequitur, cum tam intima relatione eaque evidentissima ad illa, quae hactenus expedivit, ut dicere non metuam, non modo summa cum Perspicuitate, verum etiam summa cum faciliatate cuncta ad finem usque duodecimi capitis, quod est tertium eorum, quae in adjutorio Domini explananda suscepimus, enucleatisssime exispandi. Uerumtamen nequis arbitretur esse hanc meam calliditatis artem, subdolamque vafritiem, qua me difficultatibus subtraham, ne turpi.ter terga dedisse videar, honestiorem in modum receptui canam, vestigiis ter beati Patris inlimrere non desinam ita ad amussim dc unguem, ut cuique constet non esse hanc meam inanem pollicitationem, sed demonstratam, utique veritatem.

77쪽

36 De meminet, seu trium Capp. xXLm a nece itate gratia potentia elici nece

. atem gratiae moluntatis.

XXXI. NIhil tamen minus vere Se ex animo promteri cogor, nescire me undenam possit ubterius jactitata adjutoriorum distinctio fulciri, nisi forte adduci velit ad eam instaurandam , quod postquam dixerit S. Doctor de Adam: o si ergo permanere, si inllet, quia dederat ei adjuto

rium per quod posset, di sine quo non posset

num perseraeranter tenere quod mellet, mox ait,

sed quia noluit permanere, pro ecto ejus culpa fuit, cujus meritum fuisset si permanere Voluisset, sicut f-cerunt Angeli saneti, qui cadentilis aliis, per liberum arbitrium, per idem liberum arbitrium fletemni ipsi, o hujus mansioni debitam mercedem recipere memerunt, tantam scilicet beatitudinis plenitudinem ,

qua eis certissimum sit semper se in illa esse mansi ros. Video quidem conatum, quem loci hujus auctoritate freti gratiae versatilis vindices elicere praesumunt. At itidem video quam irrationabiliter id praesumant post ea , quae tanta cum Perspicuitate, tanta etiam cum soliditate firmavimus. Et sene ut diu supra discussimus , disiicultas ex eo fieri nequit, quod libero tribuatur arbitrio refugarum lapsus ac sanctorum per

78쪽

De Correptione rotatis severantia Angelorum, perinde ac si eadem versitili gratia ha libero pendula arbitrio cadentiabus aliis, alii non amplius adjuti in Veritate stetissent. Quoniam hoc posito repetere non vereor

in unum sive in alterum horum scopulorum, seu magis in utrumque illidere necesse est bidelicet ut Angeli refugae beneficii gratiae particia patione donandi sint, eodemque sancti fraudandi enormi adeo perversione, horrendaque ut in sanctis Angelis appareat sine gratiae beneficio liberi potestas arbitrii in refugis autem benem cium gratiae vix autem , imo ne vix quidem Iiberi potestas arbitrii. Sed si regula debet immobilis eademque inviolata persistere, ut ineluctabiliter vicimus , neque per hoc quod Angeli refugae refugisse dicuntur, bere per liberum refugerunt arbitrium, eis adimitur gratia, qua possent, insine qua non possent permanere si vellent. Quae gratia, quod adiutorium s et Angelo vel homini quamprimum faeti sunt , defuisset,

quoniam non talis natura facta erat, ut sine adjutorio dioin posset manere, sisellet , non utique sua

culpa cecidi sent. Adjutorium quippe defuisset , sine

quo mavere non possent. Cur per hoc quod dicitur , veraciter dicitur, Angelos sanctos per liberum arbitrium in veritate stetisse, adimere eis placeat adjutorium, quo ostensum est quid posset gratiae beneficium gratiae, inquam, quae

H dedit

79쪽

s De mero intellectu trium Capp. X. n. m. dedit eis velle quod possent, ac non potius indubitanter colligimus, a necessitate gratiae, qua daretur utrisque nempe sanctis de refugis posse quod vellent, necessitatem utique gratiae, quae sanctis donaret velle quod possentes Euandoquidem saluberrime confitemur quod retiissime credimus , Deum Dominumque rerum omnium sic ordinasse Angelorum s hominum vitam, ut in ea prius sendoret, qui posset eorum liberum arbitrium, deinde quid

posset sua graui beneflcium justitiaeque judicium.

Cur dicatur in flatu innocentis plenitudo beatitu divis meritum P debita merces .

XXXII. NEque vero quidquam solidius erui potest

ex eo quod ait D. Augustinus: Cujus me-rnum fuisset si permanere voluisset, sicut fecerunt Amgeli sancti , qui cadentibus aliis per liberum arbia tum steterunt ipsi id hujus mansonis debitam

mercedem recipere meruerunt . Perinde ac si per hoc quod dicitur meritum, debita merces adstrueretur gratia versatilis in utrisque , adeoque praecantata adjutoriorum distinctio Tametsi enim verum immo verissimum sit, quod gratia gratiae comparatur, gratia naturae lapsae cvitiatae, gratiae ejusdem natum felicis Si integrae, quin etiam intimiores earum disserentiae pro

80쪽

De Correptione P Gratia sydantur Absit ut ideo aut excludantur Angeli sancti a gratiae beneficio , quo sancti sunt, aut vel tantillum concutiatur saluberrima rectissimaque profession Libeat paulisper mecum regredi, iterata ponderatione serio discutereri sed si nec serio vel leviter attingere id , quod in fine X capitis S. Doctor ajebat de Praedestinatis de Sanctis ex hominibus et uotquot , inquiens, ex hac stirpe Dei gratia liberantur a damnatione utique liberantur, qua jam tenentur obstricti . Illud etiam quod paucis abhinc lineis de gratia potentiore, quae illis in hoc statu conceditur, e qua ostenditur quid ejus possit betneficium comparatione gratiae illius , qua tantummodo ostensum est , quid posset liberum arbitrium, ubi sic loquitur et Haec autem tanto majores , ut parum sit homini per illam recuperare e ditam libertatem , parum denique non posse sine i ta apprehendere bonum, I permanere in bono si embi, nisi etiam e ciatur , ut mehit. Nulla diligentior indigent trutina haec verba, nisi ut vel obiter legantur, irotinus emicat manifestissctima ratiosi propter quam dicitur de Adam in statu innocentiae r cujus meritum fuisset si permanere et oluisset Et de Angelis sanctis huius mansionis debitam mercedem recipere meruerunt. Aliud

est in bono quod habes , esse in permanendi ibbertate si velis Aliud est esse in justa pecca-H a ti