장음표시 사용
101쪽
ioi HIERON. ADVERSUS LUCIFERIANO s.
Meretrix sum, sed tamen mater tua sum. Non seruo unius thori castitatem: talis eram quando conceptus es. Cum Ario adulteria committo: & antea cum Praxea, cum Hebione, cum Cerintho, Nouato: hos amplexaris, hosan matris tuae domum iam adulteros recipis. nescio quid te unus adulter offendat. Quod si negandum quispiam putauerit, haereticos a maioribus nostris semper filisse susceptos: legat beati Cypriani epistolas, in quibus Stephanum, Romanae urbis episcopum,&inueteratae consuetudinis lacerat errorem: legat & ipsus Hilarii libellos, quos aduersus nos de haereticis rebaptizandis edidit i&ibi reperiet ipsum Hilarium confiteri, a Iulio, Malcho, Sylvestro ,& ceteris ueteribus episcopis, similiter in paenitentiam omnes haereticos susceptos ; nec tamen sibimet ueritatis consuetudinem praeiudicare debere, Synodus quoque Nicena, cuius paulo ante secimus mentionem, omnes haereticos suscepit, exceptis Pauli Samosateni discipulis. &, quod his maius est, episcopo Nouatianonam, si conuelsus fuerit, presbyterii gradum seruat: quae sententia & Luciferum imprenat, & Hilarium ι dum idem & cleticus est, & baptizatus. Poteram diem istiusnodi Hoqgo ducere,&omnes propositionum riuulos uno Ecclesiae sole siccare ruerum, quia iam multum sermocinati sumus ; & prolixitas concertationis audientium studia lassauit; breuem tibi apertamq. animi mei sententiam proferam ; in illa esse Ecclesia permanendum, quae ab apostolis fundata, usque ad diem hanc durat. Sicubi audieris, eos, qui dicuntur Christi, non a domino Iesu Claristo, sed a quoquam alio nuncupari, ut puta Marcionitas, Valentinianos, Montenses, sue Campitas: scito non Ecclesam Christi sed an tichristi esse synago . gam. ex hoc enim ipso, quod postea instituti sunt, eos se esse indicant, quos suturos Ap praenunciauit. Nec sibi blandiantur, si de scripturarum capitulis uidentur sibi affirma Mi ih . , quod dicunt: cum & diabolus de scripturis aliqua si locutus; & scripturae non in legendo consistant, sed in intelligendo. alioqui, s litteram sequimur, possumus & nos quoque nouia nobis dogma componere: ut asseramus in Ecclesa non recipiendos, qui calciati sint, ct duas tunicas habeant. L V CIF. d. No sola te uicisse existimes: uicimus utrique i ute que nostrum palmam refert, tu mei, ego erroris . utinamq. mihi sic semper disputare contingat , ut ad meliora proficiens, deseram quod male tenebam . unum tamen tibi confiteor, quia mores meorum apprime noui; secilius eos uinci posse, quam persuaderi.
Qv et x Mibriis nitae uerterat Orstemr I - - , ad ι -i q. adipia, ut, quaein m misisse errati, Pa ,excusiret, et Origenem legerulam eunctu ingerem; eundem au Pammac dimes e denuo uertit Hie dimu , nihil immuta ur uerum, ut De periculo uber se posset, τι int in eo impie dicta, pro erraue ab omniabus caueri debeant . nuncia Auitumscribos, erudire cibat.
in libris κεὐόν. EPISTOLA LIX.
N T E annos circiter decem sanctus uir Pammachius ad me cuiusdam sched las misit, quae Origenis et Et ἀρόν interpretata uolumina continerent, immo uitiata ; hoc magnopere postulans, ut Graecam ueritatem Latina seruaret translatio; & in utramque pariε, seu bene seu male dixisset ille qui scripsit, absque interpretis patrocinio, Romana lingua cognosceret. Feci ut uoluit, mitiq. ei libros; quos cul egisset, exhorruit, & reclusit scrinio ; ne prolati in uulgus, multorum animos uulnerarentia quodam fiatre, qui habebat telum Dei, sed no secundum scientiam, rogatus ut traderet ad legendum, quas statim reddituro, propter angustiam temporis fraudem non potuit suspicari . qui acceperat legendos, adhibitis notariis opus omne descripsit; & multo ceserius, quam promiserat, codicem reddidit . eademq. temeritate,&, ut leuius dicam, ineptia,
quod male surripuerat, peius aliis credidit. & quia dissicile grandes libri, de rebus in sticisci sputantes, notarum possunt seruare compendia, prasertim qui furtim celeriterq. dictantur; ita in illis confusa simi omnia, ut & ordine in plerisque, & sensu careant. Quamobrem petis, Avite carissime, ut ipsum ad te exemplar dirigam, quod a me olim translatum, &nulli alii traditum, a lanadicto fiatre peruerse editum est. Accipe igitur, quod petisti; sed
102쪽
ς-ri, incedendum: ut est illud statim in primo uolumine: Christum filium
sed sectum: Deum patrem per naturam inuisibilem, etiam a filio non tota inuisbilis patris, comparatum patri, n6 esse ueritatem: apud
, Qui Dei omnipotentis non possumus recinere ueritatem ima inariam Drrit' -
, Rui Dei omnipotentis non possumus recipere ueritatem, imaginariam uerit x, ut maiestas ac magnitudo maioris, quodam modo circumscripta sentiatur in fi-
Patrem esse lumen incomprehensibile: Christum collatione patris, splendorem ahq PMuum, qui apud nos pro imbecillitate nostra magnus esse uideatur. Duarum st , maioris,&paruulae; unius, quae mundum impleat, & magnitudine sua quodaminodo inuisibilis sit;& alterius, quae sub oculos cadat; ponit exemplum, priori patrem, posteriori lilium comparans. Deum patrem omnipotentem appellat bonum, & persectae bonitatisi Filium non esse bonum, sed auram quandam & imaginem bonitatis: ut non dicatur absolute bonus, sed cum additamento pastor bonus :&cetera. Tertium dignitate, & h nore post patrem & filium, asserit spiritum sanetum . de quo cum ignorare se dicat, utrum
sectus sit, an insectus; in posterioribus, quid de eo sentiret, expressit, nihil absque solo Deo patre iniectum esse confirmans. Filium quoque minorem patre, eo quod secundus ab illo hi, &spiritum sanctium inseriorem filio, in sanctis quibusque uersari. atque hoc ordine maiorem patris sortitudinem esse, quam filii & spiritus sancti i & rursum maiorem filii fimitudinem esse, quam spiritus sancti: ct consequenter ipsius sancti spiritus maiorem esse uirtute
ceteris, quae sancta dicuntur. Cumq. uenisset ad rationabiles creaturas,&dixisset eas per negligentiam ad terrena corpora esse delapsis; etiam hoc addidit i Grandis negligentiae, atque desdiae est, intantum unumquemque defluere, atque euacuari, ut ad uitia ueniens,irrationabilium iumentorum possit crassio corpore colligari. Et in consequentibus: Quibus, inquit, moti disputationibus, arbitramur sua sponte alios esse in numero sinctorum, & ministerio Dei; alios ob culpam propriam de sanctimonia corruentes,in tantam negligentiam corruisse, ut etiam in contrarias sertitudines uerterEtur i rursumq. nasci ex fine principium,& ex principio finem ;&ita cuncta uariari, ut&qui nunc homo est, possit in alio mundo daemon fieri; & qui daemon est, & negligentius egerit, in crassiora corpora relegetur, idest, ut homo fiat. Sicq. permiscet omnia, ut de archangelo possit diabolus fieri, & rursus diabolus in angelum reuertatur. Qui uero fluctuaverint, & motis pedibus nequaqua corruerint, subiicientur omnino dispensandi, & regendi, atque ad meliora gubernandi principatibus, Utestatibus, thronis, dominationibus i& forsitan ex his hominum restabit genus in uno aliquq ex mundis; quando, iuxta Esaiam, caelum&terra noua fient. Qui uero non Gerint est , meriti, Ner genus hominum reuertantur ad pristinum statum; fient diabolus,&angeli eius, & pellimi darenones ; ac pro uarietate meritorum in singulis mundis diuersa oricia sortientur. Ipsosq. daemones, ac rectores tenebrarum in aliquo mundo , uel mundis, si volu rint ad mestora conuerti, seri homines,&se ad antiquum redire principium: ita dumtaxat, ut per supplicia, atque tormenta, 'uae uel multo uel breui temore sustinuerint, in hominum eruditi corporibus, rursum ueniant ad angelorum sistigia: Ex quo consequenti r tione monstrari , omnes rationabiles creaturas ex hominibus posse fieri, non semel & iubito, sed frequentius: nom. de angelos, futuros daemones, si egerimus negligentius, ct rumsum daemones, si uoluerint capere uirtutes, peruenire ad angelicam dignitatem. Corpor les quoque substatias penitus dilapsuras: aut certe in fine omnium hoc esse futura corpora,
quod nunc est aether,&caelum, &si quod aliud corpus sincerius& purius intelligi potest. Quod cum ita sit; quid de resurrectione sentiat, perspicuum est. Solem quoque, di luna, de
astra cetera, esse animantia simmo quo modo nos homines ob quaedam peccata his sumus circumdati corporibus, quae crassa sunt, & pigra; sic de caeli luminaria, talia uel talia accepisse corpora, ut uel plus uel minus luceant;&daemones, ob maiora delicta, aereo corpore esse uestitos: Omnem creaturam, secundum Apostolum, uanitati esse sebiectam, & libera- Rom.sri in reuelationem filiorum Dei. Ac ne quis putet nostrum esse quod dicimus, ipsus uerba ponamus: In fine atque consummatione mundi, quando uelut de quibusdam repagulis at- sue carceribus missae fuerint a Domino animae , &rationabiles creaturae, alias earu tardius incedere ob segnitiem, alias pernici uolare cursu propter industriam. Cumq. omnes libera habeant arbitrium;&sponte sua uel uirtutes pyssint capere, uel uitia : illae multo in peiori condicione erunt, quam nunc sunt; hae ad meliorem statum peruenienti quia diuersi motus, dc uariae uoluntates in utramque partem diuersum accipient statum, idest, ut angeli homines, uel daemones, de rursum ex his homines uel angeli fiant. Cumq. omnia uario
103쪽
sermone tractasset, asserens diabolum non incapacem esse uirtutis, & tamen necdum uelle capere uirtutem; ad extremum sermone latissimo disputauit, angelum , siue animam, aut certe daemonem, quos unius asserit esse naturae, sed diuersarum uoluntatum, pro magnitudine negligentiae, & stultitiae iumentum posse fieri; & pro dolore poenarum & ignis ardore, magis eligere ut brutum animal sit, & in aquis habitet & fluctibus, ac corpus at sumere huius ues illius pecoris: ut nobis non solum quadrupedum , sed de piscium corpora sntilia
meda. Et ad extremum, ne teneretur Pythagorici dogmatis reus, qui asserit , post i m n idam disputationem, qua lectoris animum uulnerauit; Haec,inquit, iuxta nostra sententiam non sint dogmata, sed qua ita tantum, atque proiecta; ne penitus intractata uiderentur. In secundo aut e libro mundos asserit innumerabiles, non iuxta Epicurum, uno tepore plurimos, & sui similes, sed, post alterius mundi finem, alterius esse principium: et ante hunc nostrum mundum,alium s isse mundum ;& post hunc alium esse futuru,& post illum alium, rursumq. ceteros post ceteros. Et dubitat utrii suturus sit mundus alteri mundo ira ex omni parte consimilis, ut nullo inter se distare uideantur: an certe numquam mundus alteri mundo ex toto indiscretus & similis sit futurus. Rursumq. post modicum, Si omnia, inquit, ut ipse disputationis ordo compellit sine corpore uixerint, consiunetur corpor iis uniuersa natura i S redigetur in nihilum , quae aliquando facta est de nihilo; eritq. t Ius, quo usus eius iterum necessarius sit. Et in consequentibus: Sin autem, ut ratione de cripturarum auctoritate monstratum est, corruptiuum hoc induerit incorruptionem, de mortale hoc induerit immortalitatem: absorbebitur mors in uictoriam, & corruptio in incorruptionem : & forsitan omnis corporea natura tolletur e medio, in qua sola potest mors operari. Et post paululum: Si haec non sunt contraria fidei, forsitan sine corporibus aliquando uiuemus. Sin autem, qui perfecte subiectus est Christo, absque corpore intelligitur ι omnes autem subiiciendi sunt Christo idc nos erimus sine corporibus, quando ei ad perfectum subiecti fuerimus. Et in eodem loco: Cum subiecti fiterint omnes Deo, omnes deposituri sunt corporat dc tunc corporalium rerum uniuersa natura soluetur in nihilum: Quae si secundo necessitas postularit, ob lapsum rationabilium creaturarum rursus existet. Deus enim in certamen de luctam animas dereliquit,ut intelligant plenam consummatamq. uictoriam non ex propria se Drtitudine, sed ex Dei gratia consecutas. Et iccirco arbitror pro uarietate causarum diuersos mundos fieri; de elidi errores eorum, qui similes sui mundos esse contendunt. Et iterum : Triplex ergo suspicio nobis de fine suggeritur: e quibus quae uera dc melior sit, lector inquirat. Aut enim sine corpore uiuemus, eum subiecti Christo subiiciemur Deo , de Deus fuerit i m Ma in Omnibus: aut, quo modo Christo subiecta, cum ipso Chtisto subiicientur D,, lato uirum fedus arctabuntur; ita omnis substantia redigetur in optimam qualitatem , e dii l. luetur in aetherem, quod purioris simpliciori R. naturae est: aut certe sphaera illa, q uam supta appellauimus ἀπλανῆ , & quidquid illius circulo continetur, dissoluetur in nihilum: illa ucro, qua ipsa tenetur, & cingitur, uocabitur terra bona inecnon de altera sphaera , quae hanc ipsam terram circumdabit uertigine, de dicitur caelum, in sanctorum habitaculum conseruabitur. Cum haec dicat, nonne inaniis
stissime gentium sequitur errores; dc plillosophorum deliramenta simplicitati ingerit Christianae Et in eodem libro . Restat, ut inuisibilis sit Deus. si autem inuisbilis per naturam est, neque saluatori uisbilis erit. Et in inferioribus: Nulla alia anima, quae ad corpus descedit humanum, puram de germanam similitudinem signi in se prioris expressit, nisi illa, de
qua saluator loquitur: Nemo tollet animam meam a me, sed ego pono eam a me ipso. Et in alio loco: Vnde cum infinita cautione tractandum est, ne serie, cum animae silutem fuerint consecutae ,dc ad beatam uitam peruenerint, animae esse des stant. sicut enim uenit D minus atque saluator quaerere de saluum acere quod perierat, ut perditum esse desistat, se anima, quae perierat,& ob cuius salutem uenit Dominus, cum salua secta iuerit, anima esse cessabit rillud quoque pariter requirendum, utrum, sicut perditum aliquando non fuit perditum, de erit tempus quando perditum non erit; sic dc anima aliquando fuerit non anima, de sere tempus, quando nequaquam anima perseueret. Et post multum de anima tractatum haec intulit. νους, idest, mens corruens, ficta est anima i de rursum anima instructa uirtutibus mens fiet. Quod di de anima Esau scrutantes possumus inuenire, propter antiqua peccata eum in deteriori uita esse damnatum. Et de caelestibus requirendum est, quod non eo tempore, quo lictus est mundus, solis anima, uel quodcumque eam appellari oportet, esse coeperit, sed antequam lucens illud &ardens corpus intraret. De luna distellissimilititer sentiamus; quod ex causis praecedentibus, licet inuite compulsae sint, subiici uanitati,
104쪽
Iosficere, sed creatori quoluntatem, a quo in haec ossicia disv ignis quoque gehennae & tormenta, quae scriptura sancta peccatoribus com-Punit in suppliciis, sed in conscientia peccatorum, quando dei uirtute & pora , . memoria delicitorum ante oculos nostros ponitur; et ueluti ex quibusdams 1 mima derelictis, uniuersa uitiorum seges exoritur; et quidquid feceramus in 'xPe, uel impium, omnis eorum in conspectu nostro pictura de scribitur; ac pra
intes mens intuens conscientiae, punitur ardore, & poenitudinis stimulis con- iterum: Nisi Hrte corpus hoc pingue, atque terrenum, caligo, & tenebrae Π minuid iunt ἔ per quod, consummato hoc mundo, cum necesse suerit in alium transite inundosi , rursum nascendi sumet exordia. Haec dicens, perspicue Pythagorae Platoni Sq. defendit. Et in fine secundi uoluminis de perfectione nostra disputans, inimiliti Cum q. in tantum profecerimus, ut nequaquam carnes & corpora, ser stan ne animae quidem fuerimus, sed mens& sensus ad persectum ueniens, nulloq. perturbationum nubilo caligans , intuebitur rationabiles intelligibilesq. substantias, ficie ad faciem. In libro quoque tertio haec uitia continentur. Sin autem semel recipimus, quod ex praecedentibus causis aliud uas in honorem, aliud in contumeliam sit creatumr cur non recurramus ad ani Romymae arcanum, & intelligamus eam egisse antiquitus, propter quod in altero dilecta, in alimro odio habita sit, antequam in lacob corpore supplantaret,& in Esau planta teneretur a fratre Et iterum: Vt autem aliae animae fierent in honorem, aliae in contumeliam, materiarum causarum q. merita praecesserunt. Et in eodem loco: Iuxta nos autem ex praecedentibus meritis, uas, quod in honorem fuerit fabricatum, si non dignum uocabulo suo Opus a .rim.a secerit, in alio saeculo fiat uas contumeliae: & rursum uas illud, quod ex anteriori culpa contumeliae nomen acceperat, si in praesenti uita corrigi uoluerit, in noua creatione fiet uas sanctificatum, & utile Domino, in omne opus bonum paratum. Statim q. subiungit: Ego arbitror posse quosdam homines, a paruis uitiis incipientes, ad tantam nequitiam peruenire; si tamen noluerint ad meliora conuertii & paenitentia emendare peccata ; ut & contrariae sertitudines fiant, et rursum ex inimicis c trariisq. uirtutibus, in tantum quosdam per multa tempora uulneribus sitis adhibere medicinam, & fluentia prius delicta constringere, ut ad locum transeant optimorum. Saepius diximus, in infinitis perpetuis'. saeculis, in quibus anima subsstit,& uiuit, sic nonnullas earum ad priora corruere, ut ultimum malitiae locum teneant; & sic quasdam proficere, ut de ultimo malitiae gradu ad persectam ueniant consummatam q. uirtutem. Quibus dictis, conatur ostendere & homines, id est, animas posse fieri daemones, & rursum Amones in angelicam redigi dignitatem. Atque in eodem uolumine. Sed & hoc requirendum, quare humana anima nunc ab his, nunc ab aliis uirtutibus ad diuersa moueatur. Et putat quorundam, antequam uenirent in corpora, merita praecessisse : ut est illud Ioannis exultantis in utero matris suae, quando, ad uocem talutationis Ma- Lueariae, indignam se confabulatione eius Elizabet confitetur. Statim q. subiungit: Et econtrario paruuli licet & pene lactentes malis replentur spiritibus, & in diuinos atque hariolos inspirantur, in tantum, ut etiam daemon Pythonicus quosdam a tenera aetate possideati quos derelictos esse apud prouidentiam Dei, cum nihil tale secerint, ut istiusmodi insaniam sustinerent, non est eius, qui nihil uult absque Deo fieri ,& omnia illius iustitia gubernari. Rursum q. de mundo , Nobis autem, inquit, placet, & ante hunc mundum alium fuisse mundum ;&post istum, alium suturum. Vis discere, quod post corruptionem huius mundi alius sit futurus audi Esaiam loquentem: Erit caelum nouum,& terra noua; quae ego facio per Esa. 6smanere in conspectu meo. Vis nosse,quod ante fabricam istius mundi, alij mundi in praeterito fuerint ausculta Ecclesiasten: Quid est, quod fuit iplam, quod erit. Et quid est, quod Eeela. ifactum est iplam, quod futurum est. ζt non est omne nouum sub *le, quod loquatur, &dicat : Ecce hoe nouum est: iam enim suit in saeculis pristinis, quae fuerunt antenos. Quod testimonium non solum nisse, sed futuros mundos esse testatur; non quod sinul & pariter omnes fiant, sed alius post alium. Statim q. subiungit. Diuinitus habitaculum, & ueram requiem apud superos existimo intelligi: in qua creaturae rationabiles commorantes ant quam ad inferiora descenderent, & de inuisibilibus ad uisibilia commigrarent, ruentesq. ad iterram, erassis corporibus indi*erent, antiqua beatitudine seuebantur . unde coditor Deus secit eis congrua humilibus locis corpora, & mundum istuin uisibilem fabricatus est . ministrosq. ob salutem& correptionem eorum, qui ceciderunt, misit in mundum; ex quibus
alii certa obtinerent loca, & mundi necessitatibus obedirent; alii iniundita sibi ossicia, singulis quibusque temporibus, quae nouit artifex Deus, sedula mente tractarent. et ex his subli
105쪽
Roma mi ora mundi loca, sol & luna & stellae, quae ab Apostolo creatura dicitur, acceperunt quae ereatura uanitati labiecta est, eo quod crassis circumdata corporibus. S aspectui pateat, et tamen non sponte subiecta est uanitati , sed propter uoluntatem eius, qui eam subiecit in spe. Et iterum i Alis uero in simguliς locis, atque temporibus, quae solus arti sex nouit, mundi gubernaculis seruiunt, quos angelos eius ine credimus Est post paululum: Quem reruordinem totius mundi regit prouidentia, dum aliae uirtutes de sublimioribus corruunt, aliae paulatim labuntur in terras. istae uoluntariae descendunt, aliae praecipitantur in uitae. Hae sponte suscipiunt ministeria, ut ruentibus manum porrigant: illae coguntur ingrate, ut tanto tempore in suscepto ossicio sperseuerent. Et iterum: Ex quo sequitur, ut ob uarios motus
uarii creentur & mundi ; N post hunc, quem incolimus, alius multo dissimilis mundus fiat. Nullusq. alius diuersis casibus & profectibus uel uirtutum praemiis, uel uitiorum supplieiis, & in praesenti, di in iuturo atque in omnibus & retro, & postea temporibus potest merito dispensare ,& ad unum rursum finem cuncta pertrahere, nisi solus conditor omnium Deus, qui scit causas, propter quas alios permittat sua perfrui uoluntate,&de maioribus ad ultima delabi. alios incipiat uisitare, et gradatim, quasi manu data, ad pristinum retrahere statum, & in subliinibus collocare. Cum q. de fine disputare coepisset, haec intulit: Quia, ut crebro iam diximus, principium rursus ex fine generatur, quaeritur utrum &tunc sutura sint corpora, an ii ne corporibus aliquando uiuendum sit, cum redacta in nihilum se rint, & incorporalium uita incorporalis esse credenda sit; qualem & Dei nouimus. Nec dubium est, quin, si omnia corpora ad mundum imam sensibilem pertineant, quae appellan- Rom. i tur ab Apostolo uisibilia, sutura sit uita incorporalium in corporalis. Et Paulo posti illud Rom. g quoque, quod ab eodem Apostolo dicitur: Omnis creatura liberabitur a seruitute corruttionis, in libertatem gloriae filiorum Dei: sic intelligimus, ut primam creaturam rationabitum& incorporalium esse dicamus, quae non seruiat corruptioni, eo quod non sit uestita corporibus;&, ubicumque corpora suerint, statim corruptio subsequatur. Postea autem liberabitur de seruitute corruptionis, quando receperint gloriam filii Dei, & Deus fuerit omnia in omnibus. Et in codem loco: Vt autem incorporeum finem omnium rerum esse Ioan .is credamus, illa nos saluatoris oratio prouocat, in qua ait: Vt, quo modo ego & tu unum sumus, sic & isti in nobis unum sint. Etenim scire debemus, quid sit Deus, & quid sit futurus in fine saluator; & quo modo in sanctis similitudo patris & filii repromissa sit; quo modo in se illi unum sunt, sic& isti in eis unum sint. Aut enim suscipiendum est, uniuersutis
Deum uestiri corpore, & quo modo nos carnibus, sic illum qualibri materia circumdari; ut similitudo uitae Dei, in fine sanctis possit aequari: aut, si hoc indecens est, maxime apud eos, qui saltem ex minima parte Dei sentire cupiunt maiestatem, &ingenitae atque omnia excedentis naturae gloriam suspicari; e duobus alterum suscipere cogimur, ut aut desper mus similitudinem Dei, si eadem semper sumus corpora habituri; aut, s beatitudo nobis eiusdem cum Deo uitae promittitur, eadem, qua uiuit Deus, nobis condicione uiuendum est. Ex quibus omnibus approbatur, quid de resurrectione sentiat, & quod omnia corpora interitura confirmet, ut smus absque corporibus, quo modo prius fuimus, antequam crassis corporibuς uestiremur. Rursum'. de mundoru uarietate disputans, & uel ex angelis daemones, uel de daemonibus angelos siue homines suturos esse contestans, & econtrario ex hominibus daemones,& omnia ex omnibus, sententiam suam tali fine confirmat. Nec dubium est, quin, post quaedam interualla teniporum , rursus materia subsistat, et corpora fiant, & mundi diuersitas construatur, propter uarias uoluntates rationabilium creaturarum , quae post persectam beatitudinem usque ad finem omnium rerum paulatim ad inferiora dilapis, tantam malitiam receperunt, ut in contrarium uerterentur; dum nolunt sem re principium, & iishorruptam beatitudinem possidere. Nec hoc ignorandum , quod multae rationabiles creaturae usque ad secundum & tertium & quartum mundum seruent principium, nec mutationi in elocum tribuanti aliae uero tam parum de pristino statu amissurae sint, ut pene nihil perdidisse uideantur: & nonnullae, grandi ruina, in ultimum praecipitandae sint barathrum. Nouitq. dispensator omnium Deus, in condicione mundorum singulis abuti iuxta meritum, & opportunitates, & causas,quibus mundi gubernacula sustentantur,&initiantur; ut, qui omnes uicerit nequitia, ct penitus se terrae coaequauerit, in alio mundo , qui postea fibricandus est, fiat diabolus, principium plasmationis Domini: ut illuda tur ei ab angelis, qui mordii amisere uirtutem. Quibus ditas, quid aliud conatur ostende re, nisi huius mundi homines peccatores, in alio mundo posse diabolum, & daemones fi ri et rursum nunc daemones, in alio mundo posse uel angelos, uel homines procreari ξ Et
106쪽
Q mn longissiniam, qua omnem erraturam corpoream in spiritualia corpora
mutandam , cu mq. substantiam in unum corpus mundissimum,&μ π o Purius convcrtendam, & talem, qualem nunc humana mens non potest co
intulit I Et erit Deus omnia in omnibus, ut uniuersa natura corpo-
ri cam substantiam, quae omnibus melior est, in diuina scilicet, qua nulla est . . I. R rt' quouue libro, qui operis eius extremus est, haec ab Ecclesia Christida inis S, Et sorsitan, quo modo in isto mundo qui moriuntur separatione carnisti s in operum differentiam diuersa apud inferos obtinet loca: sic, qui de caelestis, ut ita dicam, administratione moriuntur, ad nostri mudi inferna descendunt; ut, ytorio litate meritorum, diuersa in terris possideant loca. Et iterum: Et qilia compa rauimus, isto mundo ad inferna pergentes animas, ijs animabus, quae de superiori caelo , ad nostra habitacula peruenientes quodam modo mortuae sunt; prudenti inuestigatione rimandum est, an hoc ipsum possimus etiam in natiuitate dicere singularum; ut, quo modo quae in ista terra nostra nascuntur animae, uel de inferno rursiim, meliora cupientes, ad superiora ueniunt, & humanum corpus assumunt, uel de melioribus locis ad nos usque descendum, sic&ea loca, quae supra sunt in firmamento, aliae animae possideant, quae de nostris sedibus ad meliora proficiant; aliae, quae de caelestibus ad firmamentum usque delapsae sunt, nec tantum fecere peccatum, ut ad loca, quae incolimus, truderentur. Quibus dictis nititur approbare, & firmamentum, idest, caelum, ad comparationem superioris caeli esse inferos; & hanc terram, quam incolimus, collatione firmamenti inferos appellari; & rura sum, ad comparationem inferorum, qui subter nos sunt, nos caelum dici; ut, quod alijs infernus est, alijs caelum sit. Nee hac disputatione contentus, dicit in fine omnium rerum, quando ad caelestem Hierusalem reuersuri sumus, aduersariarum fortitudinum contra populum Dei bella consurgere; ut non si eorum otiosa uirilis, sed exerceantur ad proelia, &habeant materiam roboris, quam consequi non possint, nisi sortes primum aduersariis r
stiterint; quos ratione, & ordine, & solertia repugnandi, in libro Numerorum legimus Num io esse superatos. Cum q. dixisset iuxta Ioannis Apocalypsim, euangelium sempiternuin, idest, suturum in caelis, tantum praecedere hoc nostrum euangelium, quantum Christi praedic, op*ς δε tio legis ueteris sacramenta ; ad extremum intulit, quod & cogitasse sacrilegum est in pro saluted onum Christum etiam in aere,&insupernis locis esse passurum. Et licet ille non dixerit, tamen, quod consequens sit, intelligitur: sicut pro hominibus homo fictus est, ut homines liberaret; se & pro salute daemonum Deum suturum, quod sent ii, ad quos uenturus est liberandos. Quod ne sersitan de nostro sensu putemur asserere, ipsius uerba ponenda sunt. Sicut enim per umbram euangelii, umbram legis impleuit: sic, quia omnis lex exemplum & umbra est caerimoniarum caelestium , diligentius requirendum, utrum recte intelligamus,legem quoque caelestem, & caerimonias superni cultus plenitudinem non habere, sed indigere euangelii ueritate, quod in Ioannis Apocalypsi euangelium legimus sempiternum, ad comparistionem uidelicet huius nostri euangelii, quod temporale est, ct in transituro mundo ac saeculo praedicatum. Qtiod quidem etiam si usque ad passionem Do mini saluatoris inquirere uoluerimus ; quamquam audax & temerarium sit, in caelo eius quaerere passionem i tamen, si spiritualia nequitiae in caelestibus sunt, & non erubescimus micem Domini confiteri propter destructionem eorum, quae sua passione destruxit; cur timeamus, etiam in supernis locis, in consummatione faeculorum aliquid simile suspicari, ut omnium locorum gentes illius passione saluentur Rursum q. blasphemans de filio sic locutus est: Si enim patrem cognoscit filius ; uidetur in eo, quod nouit patrem , posse eum comprehendere: ut, si dicamus artificis animum artis scire mensuram. Nec dubium, quin, si pater sit in filio, comprehendatur ab eo . in quo est . Sin autem comprehensionem eam dicimus, ut non solum sensu quis& sapientia comprehendat, sed & uirtute, & potentia cuncta teneat, qui cognouit: non possumus dicere, quod comprehendat filius patremi pater uero omnia comprehendit. Inter omnia autem & filius est, ergo & filium comprehendit. Et ut sciremus causas, quibus pater comerehendat filium ,& filius patrem non queat comprehendere ; haec uerba subnectit. Curiosus lector inquirat, utrum ita a semet ipso cognoscatur pater, quomodo cognoscitura filio : sciensq. illud, quod Diptum est: Pater, Ioan. i qui me misit, maior me est: in omnibus uerum esse contendet, ut dicat, & in cognitione filio patrem este maiorem, dum persemus de purius a semet ipso cognoscitur, quam a filio.
quoque & abolitionem corporum, per hoc rursum sentire conuincitur. Si quis autem potuerit ostendere, incorporalem rationabilemq. naturam,cum expoliauerit se corpore ,
107쪽
corpore, uiuere per semet ipsam; & in peiori condicione esse, quando corporibus uestitur; in meliori, quando illa deponiti nulli dubium est, corpora non principaliter subsistere, sed per interualla,&ob uarios motus rationabilium creaturarum nunc fieri; ut, qui his indigent , uestiantur; & rursum, cum illa deprauatione lapsos se ad meliora correxerint, disses ut in nihilum;&hac semper successione uariari. Et ne paruam putaremus impietatem esse eorum, quae praemiserat, in eiusdem uoluminis fine coniungit: omnes rationabiles naturas, idest, Patrem & Filium,& Spiritum sanctum, angelos, potestates, dominationes, cet raxq. uirtutes, ipsum quoque hominem secundum animae dignitatem unius esse substantiae. Intellectualem, inquit, rationabilemq. naturam sentit Deus, & unigenitus Filius eius,& Spiritus sanctus; sentiunt angeli ,&potestates, ceteraeq. uirtutes; sentit interior homo, qui ad imasinem &similitudinem Dei conditus est. ex quo concluditur, Deum ,& haec quodammodo unius esse substantiae. Vnum addit uerbum, Quodam modo, ut tanti sacrilegii crimen effugereti & qui in alio loco Filium & Spiritum sanctum non uult de patris esse rubratia, ne diuinitatem in partes secare uideatur; naturam omnipotentis Dei angelis homini
busq. largitur. Cum haec ita se habeant; quae insania est, paucis de Filio & Spiritu sancto commutatis, quae apertam blasphemiam preserebant, cetera, ita ut scripta sunt , protulisse in medium, & impia uoce laudasse; cum utique & illa, & ista de uno impietatis fonte processerint Aduersum omnia scribere, nec huius est temporis; & omnes, qui aduersus Ariu,& Eunomium, Manichanim q. & diuersas scripserunt haereses, his quoque impietatibus respondisse credendi sunt. Quisquis igitur hos uoluerit legere Iibros ,&calciatis pedibus ad terram repromissionis pergere, necubi a serpentibus mordeatur, & arcuato scorpii uulnere uerberetur; legat prius hunc librum; &, antequam ingrediatur uiam, quae sibi cauenda
Eν x p v AN I v x, Salam' cypri Episcopiu, et intimus D. Himiam, aq-epistolauersa est, or sexu, excusust Ioantu Episcopo Hiero uritano, quod Presbyterum σrdinarit m euu Genesi, ipse incia uiro. Me, ut ab Origeniserrumbus, quos multos interea recenset, coeat, boniam'. Psirem,cur uelamadere laeso penderis, me σω nu imago picta erat,scident, rationem reddit.
OMINO, dilectissimo istri, Ioanni episcopo Epiphanius. Oportebat nos, dilectissime, clericatus honore non abuti in superbiam, sed custodia mandatorum Dei & obseruatione diligentissima hoc esse, quod dicimur. Si enim sancta scruptura loquitur: cleri eorum non proderunt eis i quae arrogantia clericatus conducere nobis poterit, qui non solum cogitatione & sensu, uerum etiam sermone peccamus Audiui quippe quod tumeas contra nos,& irascaris,& miniteris scribere in extremos fines terrae, ut loca prouinciasq. non nominem. Et ubi est Dei timor, qui nos debet illo tremore eoncutere, qui dictus est a Domino: Si quis irascitur fiatri suo sne causa, reus erit iudicio λ Non quod magnopere curem, si scribas quod placuerit. saibebantur enim & epistolae biblynae iuxta Esaiam: & mittebatur super aquas, quae cito cum saeculo transeunt. hil tibi nocuimus, nihil iniuriae secimus, nec quidquam uiolenter extorsimus. In monast tio fiatrum,& fratrum peregrinorum, qui prouinciae nihil tuae deberent ,&propter nostra paruitatem & litteras, quas ad eos crebro direximus, communionis quoque tuae coeperunt
habere discordiam, ne uiderentur quadam duritia de conscientia nostra, antiquae fidei ab Melesia separari, ordinauimus diaconum: & postquam ministrauit, rursum presbyterum: super quo debueras gratulari, intelligens quod ob Dei timorem hoc sumus iacere compulsi rmaxime cum nulla sit diuersitas in sacerdotio Dei, & ubi utilitati Ecclesiae prouidetur. Naetsi singuli eeclesiarum episcopi habent sub se ecclesias, quibus curam uidentur impendere, ct nemo super alienam mensuram extenditur tamen praeponitur omnibus caritas Christi, in qua nulla simulatio est i nec considerandum, quid fictum sit, sed quo tempore, & quomodo
108쪽
Hi K asterio consisteret;&sancti presbyteri Hieronymus& Vincentius propter A rivi humilitatem nollem debita nomini suo exercere sacrificia , & laborare in , quae Christianorum praecipua salus est ι inuenire autem & comprehens posses, qui te, eo quod graue onus sacerdotii nollet suscipere, saepe .
latici alius quis Cpiscoporum ficile eum reperiret: unde& satis miratus sum, ta A Jδ spensatione Dei ad nos uenerit cum diaconis monasterii,&ceteris fratribus, ui tithis faccri et, quianes ta quid aduersum eos habebam tristitiae: cum igitur celebrate dicoIN' in ecclesia uillae, quae est iuxta monasterium nostrum, ignorantem eum, densitam Pςnitus habentem suspicionem, per multos diaconos apprehendi iussimus, & tenerios eius ὴ ne serte, liberari se cupiens, adiuraret nos per nomen Christi: & primum diac num ordinauimus, proponentes ei timorem Dei, & compellentes ut ministraret. ualde quippe obnitebatur, indignum se esse contestans . Vix ergo compulimus eum, & persuadere potuimus testimoniis scripturarum, & propositione mandatorum Dei. Et cum ministraret in sanctis sacrificiis, rursus eum, ingenti difficultate tento ore eius, ordinauimus presbyterum: & iisdem uerbis, quibus antea suaseramus, impulimus ut sederet in ordine presbyterii. Post haec scripsimus ad sanctos presbyteros monasterii, & ceteros stat res :&increpauimus eos, quare non scripsissent super eo, cum ante annum multos eorum queri audissem, cur non haberent, qui sibi Domini sacramenta conficerent, & illum omnes suo poscerent testimonio, & grandem utilitatem in commune monasterii testarentur: quare tunc, reperta opportunitate, non scripsissent nobis, neque super ordinatione eius aliquid poposcissent. Haec ita acta sunt, ut locutus sum, in caritate Christi, quam te erga paruitatem nostram h bere credebam: quamquam in monasterio ordinauerim, & non in parochia, quae tibi suta iecta sit. ouere benedicta episcoporum Cypri mansuetudo,&bonitas,&nostra rusticitassensu tuo & arbitratu digna misericordia Dei. Nam multi episcopi communionis nostrae&presbyteros in nostra ordinauerunt prouincia, quos nos comprehendere non potueramus i& milerunt ad nos diaconos de hypodiaconos, quos suscepimus cum gratia. et ipse cohortatus sum beatae memoriae Philonem episcopum, & sanctum Theoprobum, ut in ecclesiis Cypri, quae iuxta se erant, ad meae autem parochiae uidebantur ecclesiam pertinere, eo quod grandis esset, de late patens prouincia , ordinarent presbyteros, de Christi Ecclesiae prouiderent. Numquam autem ego ordinaui diaconissas, & ad alienas misi prouincias, neque feci quidquam ut Ecclesiam scinderem. Quid ergo tibi uisum est, sic grauiter intumescere, de iactari contra nos pro opere Dei, quod in aedificationem, de non in destructionem fratrum sectum est Sed de illud uehementer admiratus sum, quod meis locutus es clericis, asserens te per sanctum presbyterum dc abbatem monachorum Gregorium mandasse mihi, ne quemquam ordinarem; & ego hoc pollicitus sim, dicens : Numquid iuuenis sum, aut canones ignoro Audi igitur ueritatem in sermone Dei, me hoc nec audisse, nec nosse, nec istius iermonis penitus recordari. Suspicatus autem sum, ne sersitan inter multa quasi homo oblitus essem: de ob hanc causam sanctum Gregorium sciscitatus sum, & Zenonem presbyterum, qui cum eo est. e quibus abbas GrNorius respondit, se hoc penitus ignor re : Zenon autem dixit, quia cum ei presbyter Rumnus nescio quae ilia transitorie loqueretur, etiam hoc dixerit: Putas ne, aliquos ordinaturus est sanctus episcopus λ Et hucusque stetisse sermonem. Ego autem Epiphanius nec audiui quidquam, nec respondi. Vnde, dilectissime, non te praeueniat suror, nec occupet indignatio, nec fiustra mouearis; & aliud dolens, te uertas ad alia, ut peccandi occasionem inuenisse uidearis. Quod propheta deuitans, Dominum precatur, dicens : Non declines cor meum in uerba malitiae, ad excu- Psal. I Os indas excusationes in peccatis. Illud quoque audiens admiratus sum, quod quidam , qui solent ultro citroq. portare rumusculos,&iis, quae audierunt, semper addere , ut tristi. tias,& rixas inter fratres concitent, te quoque turbauerunt , & dixerunt, quod in oratione, quando offerimus sacrificia Deo, soleamus pro te dicere: Domine, praesta Ioanni ut recte credat. Noli nos in tantum putare rusticos, ut hoc tam aperte dicere potuerimus. quamquam enim hoc in corde meo semper orem: tamen, ut simpliciter fatear, numquam in alienas aures protuli; ne te uiderer parui pendere, dilectissime. quando autem compi mus orationem secundum ritum mysteriorum, & pro omnibus & pro te quoque dicimus:
Custodi illum, qui praedicat ueritatem. Vel certe ita: Tu praesta Domine, di custodi, ut ille uerbum praedicet ueritatis: sicut occasio sermonis se tulerit, & habuerit oratio consequentia. Quapropter obsecro te, dilectissime, & aduolutus pedibus tuis precor, praesta mihi, &
i i, rara bus,&quare factum sit. Cum timui dissem, quia multitudo sanctorum
109쪽
tibi, ut salueris, scuti scriptum est, a generatione peruersa; ct recede ab hami Origenis, &a cunctis haeresibus, dilectissime. Video enim, quod propter hanc causam omnis uestra indignatio concitata sit, quod dixerim uobis, Arii patrem, Originem scilicet, & aliarum haereseon radicem, & parentem laudare non debetis . Et cum uos rogarem, ne ita erraretis, &monerem, contradixistis, & me ad tristitiam atque lacrymas adduxistis. Non istum autem me, sed & alios plurimos catholicos, qui intererant. Inde, ut intelligo, haec est omnis indignatio,&iste furor. Et iccirco comminamini, quod mittatis aduersum me epistolas, ut huc illucq. sermo uester discurrat;& propter desensionem haereseos aduersum me odia suscitantes, rumpitis caritatem, quam in uos habuimus; in tantum , ut seceritis nos etiam paenitentiam agere, quare uobis communicauerimus, ita Origeni sorores & dogmata dessendentibus. Simpliciter loquor: nos, secundum quod scriptum est, nec oculo nostro parcimus, ut non effodiamus eum, si nos scandalizauerit; nec manui, neque pedi, si nobis scandalum iecerit. et uos ergo, siue oculi nostri, siue manus, sue pedes fueritis , similia sustinebitis. quis enim catholicorum possit aequo animo sustinere, & eorum, qui fidem suam bonis operibus exornant, ut audiant Origenis doctrinam, atque consitum, & credant praeclarae illius
praedicationi: Non potest Filius uidere Patrem, neque Spiritus sanctus uidere Filium ξ Haee in libris αρχων scribuntur, his uerbis legimus, & ita locutus est Origenes. Sicut enim incongruum est dicere, quod possit Filius uidere Patrem: sic inconsequens est opinari, quod Spiritus sanctus possit uidere Filium. Illud quoque quis Origenem dicente patiatur, quod animae, angeli fuerint in caelis;& postquam peccauerint insupernis, deiectas esse in illum
mundum; &,quasi in tumulos, & sepulcra, sic in corpora ista relegatas, poenas antiquorum luere peccatorum & corpora credentium non templa Christi esse, sed carceres damnatorum Exinde ueritatem historiae, allegoriae deprauans mendacio, inuenit a uerba multiplicat:& simplices quosque uaria persitasione supplantans, nunc asserit animas, iuxta Graecam etymologiam , iccirco uocitatas, quia de caelestibus ad inseriora uenientes, calorem pri itinum amiserint: nunc corpus hoc, ob id iuxta Graecos , id est, uinculum, siue, iuxta aliam proprietatem, cadau π dici, quia animae de caelo ruerint: a pleris. que autem, secundum uariam Graeci sermonis supellectilem, o me, id est, corpus, remi, idest, monumentum interpretari; eo quod ita animam in se clausam habeat, quo modo sepulcra& tumuli cadauera mortuorum. Et si hoc uerum est, ubi est fides nostra ubi praec
nium resurrectionis Θ ubi apostolica doctrina, quae in ecclesiis Christi hucusque perdurat ubi illa benedictio ad Adam, & ad sente eius, ct ad Noe, & ad filios eius: Crescite, & multiplicamini, & replete terram Θ Iam hnim non erit benedictio, sed 'naledictio, iuxta Origenε, qui angelos uertit in animas, & de sublimi fastigio dignitatis facit ad inferiora descendere;
quasi Deus generi humano non possit animas per benedictionem dare, nisi angeli peccauerint, & tot in caelo sint ruinae, quot in terra natiuitates. Dimittenda ergo nobis est doctrina apostolorum, & prophetarum, & legis, & ipsius Domini salitatoris in euangelio pertonantis. Econtrario Origenes praecipit, & legem dat, ut non dicam constringit discipulos suos ; ne quis oret in caelum ascendere; ne peius iterum peccans, quam in te Iis ante peccauerat, praecipitetur in mundum. Quamquam istiusmodi nugas & delit menta soleat illi cripturarum interpretatione peruersa, & aliud fgnificante, quam quod uerum est , affirmare , dicens: Priusquam a malitia humiliarer, ego deliqui . Et illud: Reuertere pia ima mea in requiem tuam. Nec non & illud: Educ de carcere animam meam. Et in alio loco: Confitebor Domino in resione uiuorum: cum alius proculdubio sensus
scripturae diuinae sit, quam ille in haeresim sua maligna interpretatione detorquet. Quod seciunt & Manichaei, & Gnostici, & Hebionitae, & Marcionis sectatores, & aliae haereses numero octoginta; quae de purissimo scripturarum fonte assumentes testimonia, non ita interpretantur ut scripta sunt, sed sinplicitatem sermonis ecclesiastici, id uolunt significare , quod ipsi sentiunt. Illud quoque, quod asserere nititur, doleamne, an rideam, nescio. Doctor e regius Origenes audet docere, diabolum id rursum suturum esse, quod suerat;& ad eandem rediturum dignitatem, & conscensurum regna caelorum. Pro neris, quis tam uecors, & stolidus, ut hoc recipiat, quod sanctus Ioannes Baptista, & Petrus, & loannes apostolus& euangelista, Esaias quoque, &Hieremias, & reliqui prophetae coheredes fiant diaboli in regno caelorum Praetereo stiliolam eius expositionem super tunicis pelliceis ,
quanto conatu, ' uantisq. egerit argumentis, ut tunicas pelliceas humana esse corpora a deremus. qui inter multa ait : Numquid coriarius, aut scorti sarius erat Deus, ut conficeret pelles animalium , de consueret ex eis tunicas pesticeas Adam de E Manifestum est
110쪽
, o D IOAN. EPISCOPUM HIEROSO L. iii
, is i e sepellie Ori. aD dde corporibus nostris Ioquatur. Et s hoc ita est ; quo modo legimus,
ridum Mi as,&anteii Obedientiam,&de paradiso ruinam Agam loquentem none is astasi lacriti, G an Hoc nunc os ex ossibus meis, & caro de carne mea Aut Gen.,. est illud, quod diuinus sermo testaturi Et iniecit Deus soporem in Adam, , cicia ri frampsit unam de costis eius ; &adimpleuit p:oea carnem ;& aedificauit co- , pono ci rat ex eo, illi in uxossi Aut quae corpora contegebat Adam & Eua Bliis fisergurrieri Fm mederunt de arbore uetita Quis autem patienter serat Origenem, lubri, iri ; - v onibus resurrectionem carnis huius negantem, sicut declarat mani sestissime clori, p Planationum primi psalmi,& in aliis multis locis Aut quis audiat in tertio d Eloi 'ς riobis origenem paradisum ; & illum, ovem seriptura commemorat, de ter
vτ risserentem; de omnes arbores, quaestribuntur in Genes, sic allegorice in- Gen. 3
si riodici 'I-stilicet arbores, angelicae tartitudines sint; cum hoc ueritas non recipido ς ς ivri dixit scriptura diuina: Depositit Deus Adam de Euam in terram , sed eiecitry , i, satio,&habitaresecit eos contra paradisum. Non ait , sub paradi M. Et posuit
.c Harii meam,&Cherubin custodire introitum ligni uitae. Non dixit, ascensum. ςArediebatur ex Eden. Non dixit, descendit ex Eden. Iste diuiditur in quattuor Gen., inmen uni Phison, & nomen secundi Geon. Eso uidi aquas Geon, Aquas, P ς Tricis oculis aspexi. Iste est Geon, quem Hieremias dentonstrat, dicens: Quid Ilier. , Mix Ampti, ut bibatis aquam Geon turbidam Bibi&de magno flumine EuphraHM S simpliciter, quas manu potest angere, ore sorbere, non aquas spritales. Vbi alitem starit, quae Suidentur, de bibuntur ibi consequens est quod &ficus de alia ligna ας Risitius dicit Deus: Ex omni ligno, quod est in paradi , comedes: Si autem aqua,
CQr 1 tur, uere aqua est; necesse est, ut di ficus uera sit, de alia ligna ;& Adam uerus stasi P viri Cipio plasmatus in corpore, sicut & Eua, & non in phantasinate; & post ruinam, Origines, propter peccatum postea corpus acceperit. Sed dicis a Legi imis quod sin Paralias raptus sit usque ad tertium caelum,& usque in paradisum. Benedicis. Quando a.Cor. x tertitim caelum, de postea addit, Et in paradisum : ostendit alibi esse caelum.& alibi pa ociam . Illas uero praestigias quis non statim abiiciat, atque contemnat, dicente Urigcne cinis , quae super firmamentum sunt, non esse aquas, scd tartitudines quasdam angeli- Gen. t M otestatis ; dc rursum aquas, quae super terram sunt, hocest, sub firmamento, esse uirtu-- contrarias, idest, daemones λ Et quo modo legimus, in diluuio apertas cataractas cali, Cen. T,nuas inundasse diluuii unde aperti sunt sontes abyssi , de toriis mundus opertus est civis O iuror hominum iunctus stultitiae, qui reliquerunt illud, quod iii Prouerbiis dici- Proa uel Audi fili sermonem patris tui; de ne abiicias legem matris tuae t & conuersi sunt ad erro-iem : di dicunt stulto, ut princeps sui sit: nec contemnunt res fituas, quae dicuntur a Diuo,scut scriptura testatur: Fatuus autem fatua loquitur, de cor eius uana intelligit. Vnde obse- Esa. 31cro te, cilcistissime, de quasi membris meis parcens, propter caritatem, quam in te habeo, precor scribens, de orans, ut impleas illud quod dicitur: Nonne odientes te, Domine, odi Psal .i illui, de super inimicos tuos tabescebam inimica de digna odio origenis uerba sunt, di Deo repugnantia, de sanctis eius: de no ista sola, quae dixi, sed de alia innumerabilia. neque enim nunc mihi propositum est aduersus omnia Origenis dogmata disputare. nihil mihi surripuit Origenes , nec in mea generatione seit; nec, propter aliquas res mundi, de hereditatem , odium aduersum illum pugnasq. suscepi: sed, ut simpliciter fitear, doleo, de ualde doleo, uidens plurimos statrum, de eorum praecipue, qui prosessionem habent non minimam, de in gradum quoque sacerdotii maximum peruenerunt, eius persuasionibus dec
pios , de peruersssima doctrina cibos factos esse diaboli: in quibus completu est illud, quod
dicitur: Super omnem munitionem ludit, dc cs eius electae, do congregauit scut arenam Habae.1 captiuitatem . Te autem, frater, liberet Deus, de sanctii in populum Christi, qui tibi creditus est, de omnes statres, qui tecum sunt, de maxime Rufinum presbyterum ab haeres Origenis, de ab aliis haeresibus, de perditione earum. Si enim propter unum uerbum , aut duo, quae contraria fidei sunt, multae haereses abiecta sunt ab Ecclesia: quanto magis hic inter limreticos habebitur, qui tantas peruersitates, de tam mala dogmata contra fidem adinvenit,
Dei q. de Ecclesiae hostis extiti inter multa enim mala etiam illud ausus est dicere, perdidisse imaginem Dei Adam, cum hoc in nullo penitus loco seriptura significet. Si enim ita esset, numquam omnia, quae inmundo sunt, seruirem semini Adam , idest . uniue Maeneri hominum e scut de Iacobus apostolus loquitur : Omnia domamur ; de subie Iacob 3