장음표시 사용
181쪽
sutagium, o diuersa frietulere, rursusimequelata transsemm . Tu me, amilae, tu compulisti, ut aliquot dies in hoc opere poderem, ut proferrem in medium quod O ao is debuit deuorare,&tamen laesus amicitiae in te iura seritici;&, quantum in me fuit, scine . defendi, ut te non acetis arena. Tu nimium suspiciosus, es querulus, qui dicta Inliaeretilam ad tuam refers contumeliam. Quod si aliter amicus tutaene non possum, nisi&haeretic ram amicus Hemi seuius tuas inimicitias, qua illorum amicitias , sustinebo. Nouum qu que me putas finxisse mendaciuin, ut epistolam Ad te meo nomine compon , quas olim scalptam, quo bonus esse uidear,& modestus, quam tu numqua omnino susceperis. Hures perfacile probari potest. Multi Romae eius exemplaria habet ii, ante hει circiter triennium, qui ubi eam mittae noluerunt, scientes quae de meo nomine iactitares, dcquam indigna pro to Christiano ac netanda cofingeres . Ego scripsi nescien quasi ad amicum i illi non reddiderunt ei, quem inimicum nouerant; parcentes di meo errori,& tuae conscientiae. Et simul argumentaris, quod, si talem tibi epistolam scripseram, n5 debueram contrare in alio libello multa mala scribere. Hicest totus error tuus, disec iusta querimonia; . quod, quae nos inhaereticos dicimus, tu in te dicta confingis;&nisi illis pepercoinuis, te put axesse uiolatum. An ideo panem tibi non damus, quia ha eticorum cerebro lapidem illidim Θ Et ut nostram epistolam non probes, Papae quoque Anastasi simili duis fatide subnixam, de qua tibi ante respondi: qua si suspicaris ipsius non esse, habes ubi apud eum nos arsura tristatis. sin autem eius est, ut huius quoque anni cotra xe epistolae Nobant i fiustra&falso selsam arguere niteris; cum ex illius u a epistola nostram ueram esse docearnus. In excusando mendacio tuo quam elegans esse uoluisti: λ ne sex millia Origenis libros pro mas, dithagorae a me exigis monumenta. Vbi est illa fiducia, qua' insatis huς is crebentia me personabas, te, quae in aliis libris ortaenis i ras, emendasse in libris , & nsi aliena, sed sua reddidisse suis De tanta librorum silua unum fruticem ac surculum proste
non potes. Hi sunt ueritia mi, hae nebulae : quas dum in me criminaris,inae extinctas dissipatasq. per me cognoscis: nec fractam cervi cem delicis, sed maiori impudentia ,suam fm- peritia, dicis me negare, quae in promptu runt; ut , cum montes aureos pollicitus su ris, ne scorteum quidem nummum de thesauris tuis pro s. Iusta contra me odia recognosco, di uera in nos debaccharis insania o nisi enim ego, quod non est, audacter exi erem; tu ut 'debaris habere, quod non habes. Pythagorae a me lidros flagitas. Quis enim tibi dixit illius extare uolii minaὸ nonne in epistola mea, quam criminaps, haere uerba sunt Sed sic me e
rasse in adolescentia, & philosophorum, idest Jentilium studiis eruditum , in principio G dei ignorasse dogmata Christiana; & hoc putata in apostolis, quod in Pyxhagora, & Plato'
ne, & Empedocle legeram. De dogmatibus eorum, non de litas, locutussim, quae tui in Cicerone, Bruto, ac Seneca discere. Lege pro Vatinio oratiunculam, & alias, ubi sod limorum mentio fit. reuolue dialogos Tullii. respice omnem oram Italiae, quae quondam magna Graecia dicebatur: & Pythagoricorum dogmatum incisa publicis litteris aera cognosces. cuius enim sunt illa, nonne Pythagorae in quibus omnia eius breuiter dogmata continentur, de in quae latissimo opere philosophus commentatus est Iam. blichus imitatus ex parte Moderatum, uirum eloquentissimum, ct Archippum, ac Lysidem , Pythagorae auditores. quorum Archippus ac Lysides in Graecia, idest, Thebis sch las habuereti qui memoriter tenentes praecepta doctoris , ingenio pro libris utebantur: a quibus illud est ἡ γαπο , in η δὲ της πολε- , τῆ απῶ πῖ οικίας, G κοινὰαστὰ .ων is Mesisse . quod in Latinum ita possumus uertere: Fugada sunt omnibus modis, Mabscindenda, languor a corpore, imperitia ab animo, luxuria a uentre, a ciuitiae seditio, a . domo discordia, de in commune a cunctis rebus intemperantia. Pythagorica de illa praeco apta sum: Amicorum omnia esse communia: et, Amicum se ipsum esse sterum i Dyorumq. temporiam quam maxime habendam curam, mane, de uesperi, idest, eorum, quae acturi sumus eorum, ovae gesserimus i Post Deum ueritatem colendam, quae sola homines Deo proximos faciat. illaq. aenigmata, quae diligentissime Aristoteles in suis libris prosequitur iStateram ne i insilias, idest, ne praetergrediare iustitiam: Ignem gladio ne sedias: Iratum uidelicet de tumidum animum uerbis maledicis ne lacessas i Coronam minime carpendam ci est, leges urbium conseruandas: Cor non comedendum, idest, maerorem de animo proii- ciendum: Cum pro us seeris, inquit, ne redeas: idest , post mortem uitam istam ne desideres i Per uiam publicam ne ambules, idest, ne multorum sequaris errorem. Hirundinem . . in domum non suscipiendam, idest, garrulos de in sos homines sub eodem tecto non
182쪽
tabendos: Oneratis superponendum onus, deponentibus non communicandum i id est, ad uirtutem incedentibus augenda praecepta, tradentes se otio relinquendos. Et quia PDthagorica dogmata lesisse me dixeram; audi, quid apud Graecos Pythagoras primus inu neriti immortales esse animas, ct de aliis corporibus transire in alia. quod quidem: Vim filius in texto Aeneidos uolumine sequens, loquitur : Has omnes, usi mille rotam volu reper annos, Lethaeum adiluuium Deus euocat agmine magno; Scilicet immemores supera ut convexa reuisant, Rursus & incipiant in corpora uelle reuerti . Se primum fuisse E phorbum, secundo Callidem, tertio Hermotimum, quarto Pyrrhum , ad extremum Py- rhagoram post certos temporum circulos, ea, quae fuerant, rursum fieri; nihilq. in mundo uideri nouum: philosophiam meditationem esse mortis, quotidie de corporis camoere nitentem animae educere libertatem r- μνη εμ ε , & multa alia, quae Plato iii libris suis, & maxime in Phaedone, Timaeoq. prosequitur . nam, post Academiam, de innumerabiles discipulos, sentiens multum suae deesse doctrinae, uenit ad magnam Grae- .ciam : ibi q. ab Archyta Tarentino, &Timaeo Locrensi, Pythagorae doctrina eruditus, et gantiam de leporem Socratis cum huius miscuit disciplinis: quae omnia , nomine commuis rato, Origenes in libros suos transtulisse conuincitur. In quo igitur erraui si adolescens dixi, me ea putasse in apostolis, quae in Pythagora, & Platone, & Empedocle les ram non, ut tu calumniaris, & fingis, in Pythagorae, de Platonis, & Empedoclis libris, sed quae in illis suisse legeram, & aliorum me scripta eos habuisse docuerant. & hoc genus elocutionis frequentissimum est i ut, si dicam, quae in Socrate legi dogmata, putaui uera: non quod Socrates libros ullos scripserit; sed quae legi apud Platonem , & alios Socraticos illum habuisse. Et rursum: imitari uolui gesta, quae in Alexandro & Scipione Ieseram: non quod ipsi sua gesta descripserint; sed quod apud alios legerim, quae illos gessisse mirabar. Igitur,
etiam si docere non possem , ipsius Pythagorae extare monumenta; nec a filio eius ac filia, . alii N. discipulis probata conuincerem; me non teneres mendacii , quia non libros, sed dogmata legisse me dixi, & te Histra errare, me tuum protegere mendacium uoluisse: ut, nisi ego unum librum Pythagorae protulero, tu sex millia Origenis libros perdideris. V niam ad epilogos, idest, maledicti tua : in quibus me ad paenitentiam cohortaris ;&, nisi conuersus fuero, id est, nisi te accusante siluero, mihi minaris interitum: et hoc scandalum redundaturum in caput meum denuncias, qui te hominem lenissimum,&Mosaicae man- Num.11suetudinis, responsione mea ad scriptionis insaniam prouocauerim. Scire enim te iacias cri imina, quae tibi soli amicissimo sim confessus, &haec in medium prolaturum : meisq. me coloribus esse pingendum :& debere meminisse, quod iacuerim ad pedes tuos, ne gladio oris tui amputares caput meum. Et post multa, in quibus furibundus exultas, reuocas te, di dicis optare pacem cum denunciatione dumtaxat, ut deinceps taceam, id est, ut non scribam contra haereticos, nec audeam respondere accusationi tuae. Si hoc fecero a fiater ero, di collega, de uir cloquentissimus, ct amicus, ac sodalis; &, quod his maius est, omnia, quae de Urigene transtuli, catholica iudicabis. sin autem muliero, & me commouero; illico impurus ero, &haereticus, ct tua indignus necessitudine. Haec sunt praeconia mea: sic me hortaris ad pacem, di ne gemitum quidem ac lacrymas dolori liberas esse concedis. Possem de ego tuis te coloribus pingere, & insanire contra insanientem, de dicere quidquid ues scio, uel nescio; & eadem licentia, immo furore, di amentia, uel falsa, uel uera congerere Iut&m eloqui,&te puderet audire i de obiicere tibi, quae aut accusantem damnarent, aut accusatum: ut ex frontis duritia fidem lectori Ecerem r ut, quod impudenter scriberem, uere scribere iudicarer . Sed procul st a moribus Christianis; ut, dum aliorum petunt sanguinem, suum offerant, & sine gladio uoluntate homicidae sint. Tuae hoc bonitati, tuaeq. mansuetudini, & simplicitati conuenit, qui de uno pectoris sterquilinio de odorem rosarum,§orem protos cadauerum;&, contra sententiam prophetalem, amarum dicis Esa. esse, quod quasi dulce laudaueras . Nec necesse est, ut in eccloeasticis tractatibus rem tribunalium uentilemus. Nihilq. super hoc amplius audies, nisi illud e triuior Cum dixeris quod uis, audies quod non uis. Aut, si tibi uile uidetur uulgare prouerbium, &, homo sepientissimus, magis philosophorum ac poetarum sententiis delectaris, lege illud Homericum iam νύ Icm,αἴ- ,-ιονέὲ in σεις. Hoc solum requiro ab eximia sanctitate & censura tua, cuius tanta est puritas, ut ad sudaria & semicinctia tua daemones rugiant i cuius exemplum in scribendo sequaris λ quis umquam catholicorum in disputatione sectarum , turpitudinem ei, aduersum quem disputat, obiecit sic te docuerunt magistri tui talibus institutus es disciplinis ut, cui respondere non potueris, caput auferas, & linguam, quae tacere
183쪽
non potest, seces Nec magnopere glorieris, si facias quod scorpiones possunt sacere, &Iale. 3 cantharides. Fecerunt hoc& Fuluia in Ciceronem, &Herodias in Ioannem, quia ueritatem non poterant audire; & linguam veriloquam discriminali acu consederunt. Canes latrant pro dominis suis, & tu non uis me latrare pro Christo Scripserent multi contra Maticionem, Valentinum, Arium, ct Eunomium. a quo eis obiecti est turpitudo nonne toti in conuincenda haeresi incubuerunt Istae machinae haereticorum, id est, magistrorum tu rum sunt; ut, conuicti de perfidia, ad maledicta se conferant. sic Eustathius, Antiochenus episcopus, filios dum nescit, inuenit. sic Athanasius, Alexandrinae urbis pontifex, tertiam Arsenii amputauit manum. duas enim, qui mortuus prius fingebatur, uiuens postea habere monstratus est. Talia & condiscipuli tui, de magistri, nunc Se eiusdem ecclesia sacerdote confingunt; & auro, idest, tuis tuorum q. uiribus oppugnant fidei ueritatem. Quid loquar de haereticis, qui licet foris sint, tamen se nominant Christianos e Aduersum impiissimos Celsum, atque Porphyrium, quanti scripsere nostrorum quis omisia caula, in supe sua criminum obiectione uersatus est quae non chartae ecclesiasticae, sed libelli debent iudicum continere. Aut, quid reseri, si causa cadas, & crimine superes Non necesse est, ut eum periculo tui capitis accuses. uno percussore conducto, satis potes sacere desiderio tuo. Et scandalum timere te simulas, qui dudum iratrem, nunc accusatum, semper inimicum,
es paratus occidere. Et tamen miror, quo modo homo prudens, furore praeuentus, uelis mihi beneficium tribuere; ut, educas de carcere animam meam, di non patiaris tecum in tenebris huius saeculi commorari. Vis ergo me tacere ne accuses . Depone gladium. &ego scutum abiiciam . In uno tibi consentire non potero, ut parcam haereticis, ut me catholica
non probem. si ista est causa discordiar, mori possum, tacere non possum. Debueram quidede omni scriptura tuae insaniae respondere, &diuinis uocibus in modum David cithari Zan-1.Reg. 6 tis Ienire furorem pectoris tui: sed contentus ero unius libri paucis testimoniis, & opponam sapientiam stultitiae; ut, s humana contemnis, saltem diuina non negligas . Audi igitur, quid de te, & de omnibus inuidis , ac maledicis, dc contumeliosis loquatur saniens Salo-
pro. 3 mon: Insipientes, dum iniuriis cupidi sunt, impii facti oderunt sensum. Ne fabriceris in
amicum tuum mala. Et ne inimiceris aduersum hominem sine causa . Impii exaltant contupeo. . meliam. Circumcide a te os prauum ,& iniqua labia longe repelle abs te: oculos contume Pro. ε liosi, linguam iniqui, manus effundentes sanguinem ii isti, cor fabricans cogitationes ma-Pro. io las, & pedes sestinantes ad maleficiendum. Qui nititur mendacio, pascit uentos, ct sequi-Pro. 9 iuraues uolantes: derelinquit enim uias uineae suae,&axes culturae suae fecit errare: perambulat aridum ac desertum, & colligit manibus suis sterilitatem. os procacis appropiat con-Pro. ii tritioni: & qui profert maledicta, stultissimus est. Anima benedicta, omnis simplex uir. Animosus inhonestus est. Per delicta labiorum incidit in laqueum peccator. Itinera stulto-Pro. ra rum recta in conspectu suo. Stultus eadem die ostendit iram suam. Abominatio est Domi-Pro. t 3 no, labia mendacia. Qui custoditos suum, seruat animam suam. Et qui temerarius est i biis, terrebit seipsum. Malus cum contumelia agit mala , ct insipiens expandit malitiam pio.i suam. Quaeres apud malos sapientiam, &non inuenies. Suis itineribus saturabitur temer rius. Sapiens timendo declinat malum. Stultus confidens miscetur ei. Longanimus uir, multus in prudentia est: pusillanimus ualde imprudens est. Qui calumniatur pauperem, Iapro.i s cessit fictorem eius. Lingua sapientum bona nouit, ct os stultorum pronunciat malum. Vir Pro. io animosus parat rixas; & immundus est apud Deum omnis, qui exaltat cor suum. Manus inserens iniuste, non erit impunitus. Qui diligit uitam, parcit ori suo. Ante contritionem praecedit contumelia, et ante ruinam mala cogitatio. Si obfirinat oculos suos, cogitat per Pro. is uersa, & prouocat labiis suis omnia mala. Labia stulti ducunt eum in mala, di os audax mor Pro. 1 9 tem inuocat. Malignus uir multa detrimenta patietur. Melior est pauper iustus, quam menPro. Q dax diues. Gloria est uiro, qui avertit se a maledictis: qui autem stultus est, talibus se obli- fat. Noli amare detrahere , ne eradiceris. Suavis est homini panis mendaciit postea impleitur os eius calculo. Qui operatur thesauros lingua mendacii, uana sectatur, & ueniet in lauro, 3 queos mortis . In aure stulti noli quid qua dicere, ne forte irrideat sapientes sermones tuos. v 0 I Oaua,& gladius, de sagitta perniciosa sunt: sedi uir, qui contra amicum suum falsum dicit pro γε testimonium. Sicut aucta uolant,& passeres: ita miledictum uanum non superueniet illi.
Noli respondere imprudeli ad imprudentia eius, ne smilis ei fias: sed respode stulto ad stultitia eius, ne sibi sapiens esse uideatur. Qui insidiatur amicis suis, cum uisus fiterit, dicit: ludens seci. Craticula carbonibus, & ligna ignis & uir maledicus ad tumultu rixae. Si te rogauem inimicus tuus, parcens uoce magna, nec6sentias ei: septe enim nequitiae sunt in anima
184쪽
eius. Grauis est lapis, ct uix portabilis arena: sed ira stulti grauior utroque. Crudelis est in- pro. ,ν dignatio, & acuta ira, & Zelus impatiens est. Impius calumniatur pauperest & qui confidit Pro. , sin cordis audacia, stultissimus est. Totam iram suam profert insipiens, sapiens dispenset in pro. , , partes. Filius malus gladios dentes habet cultros molas; ut consumat infirmos de terra, Pro. ode pauperes ex hominibus. His ergo doctus exemplis, nolui mordere mordentem, nec uicem talionis implodere; malui q. insaniam excantare Diribundi, & unius libri antidotum uenenato pectori infundere. Sed uereor, ne, nihil proficiens, illud Dauidi cum cantare compellar, & his me sermonibus consolari: Alienati sunt peccatores a uulua, errauaunt ab ute Psd.37ro: Locuti sunt fessa, suror illis secundum similitudinem serpentis : sicut aspidis surdae, &obturantis aures suas, quae non audiat uoce incantantium & uenefici incantantis sapienter . Deus conteret dentes eorum in ore ipsoru immolas leonum confringet Dominus. Ad nuhilum deuenient, tamquam aqua decurrens. Intendit arcum suum, donec infirmentur.
Sicut cera, quae fluit, auferentur: supercecidit ignis, & non uiderunt solem. Et iterum: Laetabitur iustus cum uiderit uindictam impiorum, manus suas lauabit in sanguine peccat ris . Et dicet homo: si utique est mictus iusto, utique est Deus iudicans eos in terra. In extrema epistola scribis manu tua: Opto te pacem diligere. Ad quod breuiter respondebo. Si pacem desideras, arma depone. blandienti possum acquiescere , non timeo commina tem . sit inter nos una fides; & illico pax sequetur.
Pati ac ivs Mira serae rus, celimo, DdM q. favitoribus, quod Leo Pontifex , O .dii post libera viro trio, ut diceret illud gratia Dei nequaquam egere ,γpperi illam lege. ac docima Diumeretur, ipsi q. met libemm arbitru m duunum esset mimus i erea re ad simulas quosq- aerius grauia neces ames nega , o Deeu dirae sqvidem,sitata operue ad salutempse aiebat: ipsam ratemnatiam secundum merita nostra dari e MNOnan K. etiam minam, non esse ex Dei ad istorio, stare labero arbitrio contendebat. paenitentibia quo Pre ueniam non dari secundum gratiam,qmyricordiam Dei, siecundum merisum, laborem eorum, qui perpminentiam se fuerunt misericordia, agmata: oratisines, qua fierent in recisa tam pro fidelitas , quam etiam infidelibus, i superuacaneas damnabat . inrens homines , suo quemque labore, eyinci stria, id, -odpeteretur , praestare posse . ebat hominemDepeccato esse posse, si , Aviersu tamen ab huissem di δε ris esse asseuerabat. Praeterea cum adperfectionem quandam uentumfuerit, ne quidem humanispe tui bationibus iamnem concuti, contendebat, eri. ex causa ἀ- - summoperena bur. llas Dei uocari non posse , nisi eos, qui sisque omni prorsus essent peccato, asseverae t. aiebat praeterea Adam mortalem fuisse ere tum , si pecca pet, siue non, omnino moriturum: eius quoque peccasum neminem nisi ipsum Adam si id om fames naros pro endo originali crimine baptistandos Ma 9: quippe cum illas in eo flara esse asereret, quo ipsie Adam fuerat ante peccatum, est si ante baptismum morerentur, k-e etiam ustam ate nam: bapti dos autem eos esse, non ut a precato, quo carerent, exuerentur ,sita insecramoto adoptionis filiorum Dei honorarentur. Haec ad aquadamevomens Pelagius, cum a multis admouretur, damnationem timens, recantaust primor moa rursus ad eadem ,peror'. res sus, ab Antiochena synodo, item Innocentisprimo, Zosimoq. tummis Pontificibus damnatus en, procurantibus u Afris, O praecipue Augustino. Aiunt autem eum tres Gras de fide Trinitatis scrinisse: erie priones ex libris Diuniis in modum induis per capita digessisse , pro fensiones dematis ingens Uta uolumen. Huutis dogma, rogau Ctesiphontis, incinns nunc ref ere D. Hieroninus, D sum interea, quod D' 'thagorici sub nomine Sixti martyris M. Pontificis, Pelaginum errorem re entem librum , a se transivium essiderit, sicut olim sinu Pamphili, ueluti Pam nli murru, defensi em Origenis continentem alterum, a iter coarguit. Hae autem sua ceu uelitarus in Peluium in. pinuetur enim , emm Nus fuerit otium, iusto sessii, quod sequem
O N audacter, ut falso putas, sed amanter, studios . fecisti, ut nouam mihi
ex uetere mitteres quaestionem; quae ante litteras tuas plerosque in oriente docepit; ut per simulatam humilitatem, superbiam discerent; &dicerent cum diabolo: In caelum ascendam, super sidera caeli ponam thronum meum, & ero Esa. I similis altissimo . Quae enim potest alia maior esse temeritas, quam Dei sibi non diram siti militudinem , sed aequalitatem uindicare, & breui sententia omnium haereticorum uenena complecti, quae de philosophorum ,& maxime Pythagorae, & Zenonis , principis Stoi- Qq 3 corum,
185쪽
eorum, sente manarunt Illi enim, quae Graeci appellant , nos perturbationes possumus dicere, aegritudinem uidelicet, de gaudium, spem, di metum, quorum duo praesentia, duo sutura sunt, asserunt extirpari posse de mentibus, ct nullam libram radicemq. uutiorum in homine omnino residere, miaitatione, de assidua exercitatione uirtutum. Aduersum quos de Peripatetici, qui de Aristotelis sente descendunt, sertissime disputant: di Academici noui, quos Tullius sequitur ; &eorum non dico res , quae nullae sunt, sed umbras & uota subuertunt. hoc est enim, hominem ex homine tollere, & in corpore com m.ν stitutum esse sine corpore optare potius quam docere i dicente Apostolo i Miser ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius Et quia epistolaris breuitas non potest omnia comprehendere, strictim tibi uitanda describam. Vnde & illud Vsigilianum esti Hinc metuunt, cupiuntque, dolent, gaudentque, nec auras Respiciunt, clausisten bris&carcere caeco. is enim potest aut non gestire gaudio , aut maerore contrahi, aut spe extolli, aut timore terreri amobrem& grauissimus poeta Flaccus scripsit in salserat Nam uitiis nemo sine nascituri optimus ille est, Qui minimis urgetur. Pulchrequidam nostrorum ait: Philosophi patriarchae haereticorum, Ecclesiae puritatem peruersa m Eceli. to eulauere doctrinat ut nesciant illud dictum de humana fragilitate: Quid gloriatur terra, &Rom.7 cinis praesertim cum Apostolus dicati Video aliam legem in membris meis, repugnam tem legi mentis meae, &ducentem me in captiuitatem. Et iterum: Non enim, quod uolo, hoc ago; sed, quod nolo, id operor. Si, quod non uult, operatur; quo modo stare potest hoc, quod dicitur : posse hominem sne peccato esse, s uelit Qua ratione potest esse, quod uelit , cum Apostolus asserat se , quod cupiat, implere non posse Cum q. ab eis quaerimus, qui sint illi, quos absque peccato putent, noua stropha eludere cupiunt ueritatem: se non eos dicere , qui sint, uel fuerint, sed qui essepossint. Egregii do res dicunt Eccis. esse posse, quod numquam suisse demonstrant, dicente scriptura: Omne quod futurum est, iam factum est in priori tempore. Neque nune mihi necesse est ire per siti gulos sanctorum, &quasi in corpore pulcherrimo naeuos quosdam & maculas demonstrarer quod plerique nostrorum simpliciter faciunt, cum paucis sententiolis scripturarum possint haereticorum,& per eos philosophorum argumenta conuinci . Quid enim dicit uas electionis Rom. Conclusi Deus omnia sub peccato, ut omnium misereatur. Et in alio loco: Omnes enim R0M 3 peccauerunt, & indigent gloria Dei. Ecclesiastes quoque, per quem se cecinit ipsa sapi- .. protestatur, &dicit: Non est homo iustus super terram, qui faciat bonum s 2 4 & non peccet. Et iterum: Si peccauerit populus tuus, non est enim homo qui non peccet. 16b. i. quis gloriabitur castum se habere cor & non est mundus a sorde, nec si unius diei sue psal .so rit super terram uita eius . Vnde & Dauid dicit : Eece enim in iniquitatibus conceptus Psal. i sum, & in delictis concepit me mater mea. Et in alio psalmo r Non iustificabitur in conspectu tuo omnis uiuens. 4od testimonium sub nomine pietatis noua argumentatione d ludunt. Aiunt enim ad comparationem Dei nullum esse persectum, quasi scriptura hoe dixerit . neque enim ait: Non iustificabitur omnis uiuens r sed , Non iustificabitur in conspectu tuo omnis uiuens. Quando enim dicit, In consperi tuo, hoc intelligi uult, quod , etiam qui hominibus sancti uidentur , Dei scientiae atque notitiae nequaquam i .Reg. is sancti sint . Homo enim uidet in facie , Deus autem in corde . Si autem, insipiciente Deo , α omnia contemplante , quem cordis arcana non fallunt, nullus est iusius: pem .icue ostenditur, haereticos non hominem in excelsa sustollere, sed Dei potentiae derogare, multaq. alia, quae si de scripturis sanctis uoluero congregare , non dicam epistolae, sed uoluminis quoque excedam modum. Nihil noui asserunt, qui in huiuscemodi a
plaudente sibi perfidia , simplices quidem & indoctos decipiunt, sed ecclesiasticos uiros,
qui in lege Dei die ac nocte meditantur , decipere non ualent. Pudeat ergo eos principum & lociorum suorum , qui aiunt: posse hominem sine peccato esse , si ueliti quod Graeci dicunt αναμ ρ m. Et quia hoc ecclesiarum per orientem aures ferre non possunt; simulant se sine peccato quidem dicere, sed ανι--χ- dicere non audere: quasi aliud sit sine peccato, aliud ἀνα- mm; & non Graecum sermonem , qui apud illos compositus est, duobus uerbis sermo Latinus expresserit. Si absque peccato dicis, &δα si s ni dioerete diffiteris: damna eos ergo, qui αναμψτmin praedicant. sed non secis . notti enim, quid intrinsecus discipulos tuos doceas, aliud ore commemorans , & aliud celans conscientia : nobisq. alienis & indoctis loqueris per parabolas, tuis autem mysteria confiteris:
Matth. 13 & hoe iuxta scripturam te iacere laser quia dictum est , Turbis Iesus in parabolis I Lue s quebatur: &ad discipulos in domo dicit: Vobis datum est scire mysteria regni canorum,
186쪽
illis autem non est datum. Sed, ut dicere coeperam, exponam breuiter principum & soci rum tuorum nomina; ut animaduertas , quilium consertio gloriaris. Manichaeus electos suos, quos inter animas Platonis in caelestibus collocat, dicit omni carere peccato, nec, si uesint, posse peccare: ad tanta enim eos uirtutum culmina transcendisse, ut carnis operibus
illudant. Priscillianus in Hispania pars Manichaei, de turpitudine cuius te discipuli diligunt plurimum, uerbum perfectionis de scientiae sibi temere uindicantes , soli cum solis claudum tui mulierculis, & illud eis inter coitum amplexusq. decantant: Tum pater omnipotens fricundis imbribus aether Coniugis in gremium laetae descenditi &omnes Magnus alit, magno commixtus corpore, setus . Qui quidem partem habent Gnosticae haereseos, de M. lidis impietate uenientem . Vnde & uos asseritis, eos, qui absque legis scientia sunt, peccata uitare non posse. Quid loquar de Priscilliano, qui & saeculi gladio, & totius orbis auctoritate damnatus est Euagrius Ponticus Hyperborita, qui scribit ad uirgines, scribit ad monachos, scribit ad eam, cuius nomen nigredinis testatur perfidiae tenebras, edidit lubrum, &sententias quam nos impassibilitatem, uel imperturbationem pocsumus dicere, quando numquam animus ullo perturbationis uitio commouetur, &, ut simpliciter dicam, uel saxum, uel Deus est. Huius libros per orientem Graecos, &, interpro-tate discipulo eius Rufino, Latinos plerique in occidente lectitant: qui librum quoque scripsi, quasi de monachi si multosq. in eo enumerat, qui numquam fuerunt, & quos suisse 1inibit, Origenistas & ab episcopis damnatos esse non dubium est, Ammonium uidelicet,& Eusebium, & Euthymium, & ipsum Euagrium, Or quoque, di Isidorum ,& multos
alios, quos enumerare taedium est i& iuxta illud Lucretii: Ac veluti pueris absinthia tetra medentes Cum dare conantur, prius oras pocula circum Contingunt dulci mellis statim.
liquore: ita ille unum Ioannem in ipsius libri posuit principio, quem & catholicum, & sanctum fuisse non dubium est; ut per illius oceationem ceteros, quos posuerat, haereticos E clesiae introduceret. Illam autem temeritatem, immo insaniam eius, quis digno possit explicare sermone, quod librum Xysti Pythagorei, hominis absque Christo, atque ethnici, immutato nomine, Sixti martyris, & Romanae ecclesiae episcopi praenotauit: in quo, iuxta dogma Pythagoricorum, qui hominem exaequant Deo, & de eius dicunt esse substantia, multa de perfectione dicuntus; ut, qui uolumen philosophi nesciunt, sub martyris nomine bibant de aureo calice Babylonis. Denique in te uolumine nulla prophetarum, nulla pa Hieris atriarcharum, nulla apostolorum, nulla cruristi ni mentio: ut episcopum, & martyrem sine Christi fide fuisse contendat. unde Jtuos plurima contra Ecclesiam usurpatis testimonia. Fecerat hoc & in sancti Pamphili martyris nomine, ut librum primum sex librorum defen- sonis Origenis, Eusebii Caesariensis, quem iuisse Arianum, nemo est qui nesciat, nomine Pamphili martyris praenotaret; quo scilicet egregia illa quattuor Origenis Evi ἄκρον uolumina Latinis infunderet auribus. Vis adhuc & alium nosse tui erroris principem Doctrina tua Origenis ramusculus est. In eo enim psalmo, ubi scriptum est, cui de ceteris taceam Insuper&usque ad noctem erudierunt me renes mei: asserit uirum sanctum, de quorum ui Psalas delicet & tu numero es, cum ad uirtutum uenerit summitatem, ne in nocte quidem ea pDti, quae hominum sunt, nec cogitatione uitiorum aliqua titillari. Nec erubescas de societate talium, renuens eorum nomina, quorum blasthemiis iungeris. Ioviniani secunda qummo, tui ingenii disciplina est . quidquid illi rei Mnsum est, tibi responsum credito. nec
fieri potest, ut diuersus sit eorum exitus, quorum est una sententia. Cum haec ita se hab Nant, quid uolunt miserae mulierculae oneratae peccatis, quae circumferuntur omni uento do- x.Tim. 3ctrinae, semper discentes, & numquam ad scientiam ueritatis peruenientes:& ceteri muliercularum socii, prurientes auribus, & ignorantes quid audiant, quid loquantur, qui uel stissimum enum quas nouam suscipiunt temperaturam; qui, iuxta Erechielem, liniunt Eree iaparietem absque temperamento,&, superueniente ueritatis pluuia, dissipantur Simon magus h resim condidit, Helenae meretricis adiutus auxilio . Nicolaus Antiochemus, omnium immunditiarum repertor, choros duxit femineos. Marcion Romam praemisimulierem, quae decipiendos sibi animos praepararet. Apelles Philomenem suarum comitem habuit doctrinarum. Montanus, immundi spiritus praedicator, multas ecclesas per Prisca de Maximilla, nobiles oc opulentas feminas, primum auro corrupit, deinde haereti polluit. Dimittam uetera, ad uiciniora transcendam. Arius, ut orbem deciperet, sororem principis ante decepit. Donatus per Asticam, ut infelices quosque scotentibus pollueret aquis, Luciliae opibus adiutus est. In Hispania Agape Elpidium, mulier uirum, caecum caeca di xit in Buram, successoremq. sui Priscillianum habuit, Zoroastris magi studiosissimum, de
187쪽
Gmam episcopum ; cui iuncta Galla non gente, sed nomine, germanam huc it Iuca. curreni Thess. 1 tem, alterius & uicinae haereseos reliquit heredem. Nunc quoque mysterium in inuitatis oneu se ψβ Vxxumqvς supplantat, ut illud pro elicum cogamur assumere. C
midio dierum derelino uet eas, & nouissimum eius erit insipiens . Illud uero.quod ad decipiendos homines quo que postra huic sententiae coaptarunt, non absque De gratiaὶ cum
xilio , sed ad liberum reserunt arbitrium ,& ad praecepta Iesis, ponentes illud Elatae r Legε enim Deus in adiutorium posuit ; ut in eo Deo reserendae sint gratiar, quod tales nos condidem, qui nostro arbitrio possimus & eligere bona & uitare mesa i & non intellistunt istar centes, quod per os eoruna intolerabilem blasphemiam diabolus sibilet. Si enim in eo tam rem, Dei est gratia, quod propriae nos condidit uola. tatis, & libero arbitrio contenti s indiguerimus, liberum fringatur arbitrium: ergo nequaquam ultra orare debemus, nec illius clementiam precibus flectere ut accipiamus quotidie, quod semel acceptum in nostra est potestate. Istiusmodi homines tot ni
λ - , 00R hQminei propriae uoluntatis, sed Dei potentiae iactos se esse iactant, qui nullius ope indigent. Tollantur di ieiunia, omnisq. continentia. quid enim mihi necesse est laborare, ut accipiam perindustriam, quod semel meae fictum est potestatis Hoc, quod dico, non meum est argumentum: unus discipulorum eius Rom. 9 imm' tam magister, & totius ductor exercitus,&contra Apostolum uas perditionis de
tur, di disputat: Si nihil ago absque Dei auxilio; & per singula opera, eius est omne.Quod Ussero: ergo non ego, qui laboro, sed Dei in me coronabitur auxilium; fiustraq'dedit 2bitrii potestatem, quam implere non positam, nisi ipse me semper adiuuerit. destruitur dedit arbitrium Deus; quod aliter liberum non erit, nisi secero quod uoluero. Ac per hoc ait: Aut utor semel potestate ouae ea re R b/yriRN ux, si alterius ope indigeo, liberas arbitrii in me destruetur. Di haec dicit, quam non excedit blaspemiram quae haereticorum uenena non superat λ Asserunt se per bitrii libertatem nequaquam ultra necessarium habere Deu& ignorant scriptum: Quid habes, quod non accepisti si autem accepisti, quid illo is '
est . quam nos libenter amplectimur, ita dumtaxat, ut agamus semper stratias largitori ia us i nos nillil esse, nisi, quod donauit, in nobis ipse se uauerit, dicente Apo olo Non Rom.s est uolentis neque currentis, sed miserentis Dei Velle rueti re Phili p. 1 meum, sine Dei semper auxilio non erit meum . dicit enim idem Apostolus: Desis est' ulloperatur in nobis &uelle.&perficere. Et saluator in euangelior Pater meus u u m odonator est. Non mihi sufficit.quod semel det auit nisi si Ir donauerit. Peto, ut accipiam &, cum accepero, rursus peto
quoniam suauis est Dominus. Omne, quod habemus bonum, gustus est Domini. Cum me putauero ad cem peruenisse uirtutum , tune habebo principium. Princitam e mxientiae timor Domini; qui expellitur, atque destruitur caritatem homini s sola dinquit, cum omnis seceritis, dicit ei se , e. si *Nμβ 'R04 dςbV m R. sicere, secimus. Si inutilis est, qui sedit omnia: quid det . or. illo dicend um est, qui explere non potuit λ Vnde & Apostolus. ex narte aerenim re' ---δε Me p sectum, praeteritorumq. obliuisci, & in latu rum se extendere. Qui semper praeteritorum obliuiscitur,&ssitura desiderat, ostendit se presentibus non esse contentum. Quod autem sursum deorsum iactitant, liberum a nobis
ia , . e. ιμ' - 2 Vbi xxii dςstruere libertatem, qui male eo abutun
tur aduersum beneficium lamitoris. Quis destruit arbitrium Z ille, qui semper Deo auit gratias, &.quodcumque in suo riuulo fluit, ad sentem resert an qui diciti Recede a me q*ia mundus sum , non habeo te necessarium 3 dedisti enim mihi semel arbitrii libertatem 'in seciam quod uoluero e quid rursum te ingeris, ut nihil possim secere, nisi tu in me tua' Ter praetendis, ut Dei gratiam ad condicionem hominis r seras, di non in singulis operibus auxilium Dei requiras; ne stilicet liberum arbimum es- . dearis
188쪽
dearis amittere; &, cum Dei contemnas adminiculum, hominum qiueras auxilia. Audiate.quaeso, audite sacrilegum. Si, inquit, uoluero curuare digitum, mouere manum, ledere, stare, ambulare, discurrere, spi ita iacere, duobus digitulis narium purgamenta decutere releuare aluum, urinam digerere ; semper mihi auxilium Dei necessarium erit e Rudi
ingrate, immo sacrilege, Apostolum praedicantem: Siue manducatis, siue bibitis, siue aliud quid agitis, omnia in nomine Domini agite. Et illud lacobi: Ecce nunc qui dicitis, hodie aut cras proficiscemur in illam ciuitatem, & faciemus illic annum, ut negotiemur, de lucr mur ; qui nescitis de crastino. quae enim est uita uestra Z aura est, siue uapor paululum apparens , deinde dissipatur. pro eo quod debeatis dicerei si Dominus uoluerit , & uixerimus, laciemus aut hoc, aut illud . Nunc autem exultatis in superbiis uestris: om nis istiusmodi gloriatio pessima est. Iniuriam tibi fieri putas, & destrui arbitrii libertatem, si ad temper auctorem recurras, si ex illius pendeas uoluntate,& dicas: Oculi mei semper ad Dominum, Pial. a quoniam ipse euellet de laqueo pedes meos Θ Vnde & audes lingua proferre temeraria,unu quemque arbitrio suo regi λ Si suo arbitrio regitur, ubi est auxilium Dei Si Christo recto non indiget, quo modo scribit Hieremias: Non est in homine uia eius,&a Domino Hier. Iomessus hominis diriguntur Facilia dicis Dei en mandata, &tamen nullum proferre pites, qui uniuersa compleuerit. Rebnde mihi: facilia sunt, an facilia, proferculea impleuerit, & cur David in psalmo canat: Qui fingis laborem in praecepto. Et ite- P -93rum: Propter uerba labiorum tuorum ego custodiui ut uras. Et dominus in euangelior Psamo Intrate per angustam portam. Et: Diligite inimicos uestros. Et: Orate pro iis, qui perse- Matin.7quuntur vos. Sin autem difficilia, cur ausus es dicere, sicilia en Dei mandata, quae nullus impleuerit ξ Non intelligis tuas inter se repugnare sententias aut enim lacilia lunt, di infinita est multitudo hominum, qui ea impleuerint; aut dissicilia, & temere dixisti eue iacile quod dissicile est. Soletis & hoc dicere; aut possibilia esse mandata, & recte a Deo data, aut i inpolsibilia;& non in iis esse culpam, qui accepere mandata, sed in eo, qui dedit impossibilia. Numquid praecepit mihi Deus, ut essem quod Deus est; ut nihil inter me esset& Dominum creatorem; ut maior essem angelorum lastigio; ut haberem quod angcli non habent De illo scriptum est quasi proprium: Qui peccatum non fecit, nec dolus inuentus est in ore eius. Si hoc & mihi cum Christo commune est, quid ille habuit proprium . ali qui per se tua sententia destruetur. Asseris posse hominem esse sine peccato, si uelit: & post grauissimum somnum ad decipiendas rudes animas fi ustra conaris adiungere , non abique
Dei gratia. Si enim semes homo per se potest esse sine peccato; quid necessaria est Dei gratia ξ sin autem sine illius gratia nihil potest iacere ; quid necesse fuit dicere, posse quod non potest Z Potest, inquit, esse sine peccato; potest esse persectus, si uoluerit . quis enim Clarisianorum non uult esse sine peccato aut quis persectionem recusat, si sussicit ei uelle; &statim sequitur posse, suelle praecesserit nullusq. Christianorum est, qui nolit elle sine peccator omnes ergo sne peccato erunt, quia utique omnes cupiunt esse sine peccato. Et in hoc ingratus teneberis, ut, quia nullum, aut rarum quemquam sine peccato proferre potes. omnes sine peccato esse posse talearis. Possibilia, inquit, mandata dedit Deus. Ecquis hoc negat λ sed, quo modo haec intelligenda sit sententia, uas elestionis apertissime docet: ait enim: Quod erat impossibile legi, in quo infirmabatur per carnem: Deus filium suum Rom. mittens in similitudinem carnis peccati , de peccato damnauit pectatum in carne. Et iteru : Ex operibus legis non iustificabitur omnis caro. Quod ne delege Moysi tantum dictum putes, & non de omnibus mandatis, quae uno legis nomine continentur, idem Apostolus scribit, dicens: Consentio enim legi Dei, iuxta interiorem hominem: uideo autem aliam Itacem in membris meis, repugnantem legi mentis meae, & captiuantem me in lege peccati, Quae est in mebris meis. Miser ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius ξ Ur tia Dei per Iesum Christum dominum nostrum. Cur autem hoc dixerit , alio bomone d monstrat. Scimus enim, quod lex spiritualis est: ego autem carnalis sum , venundatus sub pectato. quod enim operor, non cognosco. non enim, quod uolo, illud operor; leo, Quod odi, illud iacio. sin autem, quod nolo, hoc iacio; consentio legi, quoniam bona est. nunc autem nequaquam ego operor illud, sed, quod in me habitat, peccatum. scio enim, quod non habitat in me, hoc est, in carne mea, bonum. uelle enim adiacet mihi; piacere autem bonum, non inuenio. non enim, quod uolo bonum, hoc lacio; led, quoa nolo malum, hoc ago. si autem, quod nolo, hoc lacio; nequaquam ego operor illud, ita, Quod habitat in me peccatum. Reclamabis,& dices: Manichaeorum dogma nos sequi,&eorum, qui de diuersis naturis Ecclesiae bella concinnant, asserentium malam esse naturam,
189쪽
quae immutari nullo modo possit. Et hoc non mihi, sed Apostolo imputa, qui noult aliudo, . hominςm; aliam carnis stagilitatem, aliam spiritus fortitudinem .
Pro enim desiderat contra spiritum, & spiritus contra carnem: & haec inuicem sibi adue Iantur, ut non, quae uolumus, illa faciamus. Ame numquam audies, malam esse naturam . Sed, quo modo sit carnis stagilitas disserenda, ipso, qui scripsit, docente, discamus. t Non enim, quod uolo, hoc operor; sed, quod odi, malum illud facio. Quae necessitas illius impediat uoluntatem, quae tanta uis, odio digna imperet incere; ut non, quod uult, sed quod odit & non uult, facere compellatur Respondebit m s tib eo homo, tu quis es, qui respondeas Deo numquid dicit figmentum figulo, quare me fecisti sic an non habet potestatem figulus luti, de eadem massa aliud quidἴm uas tace. rem honorem, aliud autem in contumeliam obiice Deo sortiorem calumniam, quare MM.t adhuc, cum in utero essent Esau & Iacob, dixerit: Iacob dilexi, Esau autem odio habui. Ios. 7 Accusa eum iniquitatis, cur Achan, filius Charmi, de Hierichuntina praeda aliqua iur tus ut, a tanta millia hominum illius uitio trucidata sint. Quamobrem filii Eli peccauerint.& omnis pene populus extinctus, arcaq. sit capta. David peccauit ut enum raret popu- .Reg.1 Ium,&cur in toto lsrael e tanta hominum Gesa sint millia. Et ad extremum , quod solet nobis obiicere contubernalis uester Porphyrius, qua ratione clemens&misericors Deus ab Adam usque ad Moysen,&a Moyse usque ad aduentum Christi passus sit uniuersas aentes perire ignorantia i is, & mandatorum Dei. Neque enim Britannia, sertilis prouincia tyrannorum,& Scoticae gentes, omnes'. usque ad Oceanum per circuitum barbarae nationes. Moysen prophetasq. cognouerant. Quid necesse suit eum in ultimo uenire tempore, & n6 prius, quam innumerabilis periret hominum multitudo Quam quaestionem beatus Apostolus , ad Romanos scribens, prudenti me uentilat, ignorans haec, de Dei concedens scisitiae. Dignare igitur & tu ista nάcire, quae quaeris . concede Deo potentiam sui: nequaquam te inviget detensore. o miserabilis, qui tuas expecto contumelias, qui illud semper i go: Gratia salui iam estis. Et: Beati, quorum remissae sunt iniquitates, & quorum tecta
Psal. 3i sunt peccata. Vide mea fiagilitate loquar, noui me multa uelle, quae ncienda sunt,&t men implere non posse. spiritus enim sortitudo ducit ad uitam, sed earnis fiagilitas ducit
Mae 1 Muci aia uitam, leucarnis tragilitas ducit
Mi is. i. mort Ex audi Dominum commonentem : Vigilate, & orate, ne intretis in tentatio
nem. I iritus promptus est, caro autem infirma. Frustra blasphemas, & ignorantium auribus ingeris, nos liberum arbitrium condemnare. Damnetur ille, qui dam nat. Ceteru mnon ex eo differimus a brutis animalibus, quod liberi arbitrii conditi sumus, sed ipsum liaberum, ut diximus, arbitrium Dei nititur auxilio, illium. per singula ope indiget: quod uos non uultis: sed id uultis, ut, qui semel habet liberum arbitrium, Deo adiutore non at. Uberum arbitrium dat liberam uoluntatem, & non statim ex libero arbitrio homo facit, sed Domini auxilio,qui nullius ope indiget. Tu ipse, qui persecta & Deo aequalem in hominibus iustitiam iactitas, & peccatorem te esse confiteris, responde mihi, uelis an nolis carere peccato si uis, quare iuxta sententiam tuam non imples, quod desideras λ sin autem non uis ; contemptorem te praeceptorum Dei esse demonstras. s contemptor es, utique &peccator . si peccator, audi tibi scripturam loquentem: Peccatori dixit Deus: Quare tu enarras iustitias meas, & assumis testamentum meum per os tuum Tu uero odisti disciplinam& proiecisti uerba mea retrorsum. Verba Dei dum non uis secere, post tergum tuum proii 'cis: et nouus Apostolus, orbi terrarum lacienda de non iacienda decernis. Sed non est ita ut loqueris: aliud in tua mente uersatur. Quando enim te dicis peccatorem, & posse hominem sine peccato esse, si uelit: illud uis intelligi, te quidem sanctum esse, di omni carere peccato; sed per humilitatem, peccati nomen assumeret ut alios potius laudes, & tibi deo ullas. illud quociue argumentum uestrum serre quis possit Dicitis his uerbis: Aliud est me, aliud ei se posse. esse, non est in nostra positum potestate; esse autem posse. eneraliter dicia quod licet alius non fiterit, tamen possit esse quiesse uoluerit. Rogo, qGest ista argumentatio, posse esse, quod numquam suerit λ posse fieri, quod nullum fecisse testeris id cuilibet tribuere, qui an laturus sit ignores;&dare nesciocui, quod in patriarchis.&prophetis,& apostolis suisse nequeas approbare Audi ecclesiasticam simplicitatem siue rusticitatem, aut imperitiam, ut uobis uidetur. Loquere, quod credis: publice praedica quod secreto discipulis loqueris. Qui dicis te habere arbitrii libertatem, quare non libere
quod sentis , loqueris ξ aliud audiunt cubiculorum tuorum secreta aliud rostrorum populi menim uulgus indoctum non potest arcanorum tuorum onera sustentare, nec capere solidum cibum, quod insentiae lacte contentum est. Necdum scripsi, & comminaris mihi rescriptorum
190쪽
ptorum morum sitimina rut scilicet hoc timore paterritus, non audeamora reseraret&non animaduertis iccirco nos scribere, ut uos respondere cogamini; de aperte aliquando dicere, quod pro tempore, persenis,&locis uel loquimini, uel tacetis. Nolo uobis liberum esse, negare quod semel scripseritis. Ecclesiae uictoria est, uos aperte dicere quod sentitis. aut enim idem responsuri estis, quod & nos loquimur ; & nequaquam eritis aduersarii, sed amici: aut, si contraria nostro dogmati dixeritis, in eo uincemus, quod omnes cognoscent ecclesae, quid sentiatis. Sententias uestras prodidisse, superasse est. Patet prima fronte bl sphemia. Non necesse habet conuinci , quod sua statim professione blasphemum est. Mina . mini nobis responsionem, quam uitare nullus potest, nisi qui omnino non scribit. Vnde nostis quid dicturi simus, ut responsionem paretis Forsitan uestra dicemus, & frtara ingenii uestri acuetis stylum. Eunomiani, Ariani, Macedoniani, nominibus separati, impi tate concordes , nullum nobis laborem faciunt: loquuntur enim, quod sentiunt. Sola lutchautas est, quae publice erubescit loqui, quod secreto docere non metuit. Magistrorum silentia prosi t rabies discipulorum. audierunt in cubiculis, in tectis praedicanti ut, s M ub roplacuerit auditoribus quod dixerint, reseratur ad gloriam magistrorum; si displicuerit, culpa st discipuli, non magistri. Ideo creuit uestra haeresis, & decepistis plurimos, maximeq. eos, qui adhaerent mulieribus, & sciunt se pec re non posse i quia semper docetis, semper notis,& audire meremini illud propheticum : Gloriam in partubus, &parturitionibus Osee stta ilis Domine. Quid dabis illis Vuluam sttalem,&ubera arentia. ruet animus, nec possiam uerba cohibere. Epistolaris angustia no patitur longi operis magnitudinem. Nullius in hoc opusculo nomen proprie tangitur: aduersus magistrum peruersi dogmatis locuti sumus. qui si iratus fuerit, atque rescripserit, suo 'uasi mus prodetur indicio, ampliora in uero certamine uulnera suscepturus. Multi anni sunt, quod ab adolescentia usque ad hane aetatem diuersa scripsi opuscula, semperi. habui studio audientibus loqui, quod publice in ecclesia didiceram: nec philosophorum argumenta sectari, sed apostolorum simplicitati acquiescere, sciens illud scriptumi Perdam rapientiam sapientium,& prudentiam pruden- 1.Cor. tium reprobabo. Et: Fatuum Dei sapientius est hominibus. Cum haec se ita habeant: prouoco aduerisios, ut omnes retro chartulas ex integro discutiant;&, si quid in meo ingeniolo uitii repererint, pruserant in medium: aut enim bona erunt,&contradicam eorum calumniae; aut reprehensbilia, & confitebor errorem, malens emendare, quam perseuerare in prauitate sententiae. Et tu ergo, doctor egregie, aut defende quod locutus es; & sententiarum tuarum acumina adstrue eloquio subsequenti ; ne, quando tibi placuerit, neges suod locutus es: aut, si certe errasti, quasi homo, libere conlitere;& discordantium inter se redde concordiam. In mentem tibi ueniat, tunicam saluatoris nec a militibus fuisse con- Ioan. is scissam. Fratrum inter secernis iurgia, derides, atque lanaris, quod alii tuo nomine, alii Christi appellentur. Imitare Ionam, & dicito: Si propter me est ista tempestas, tollite me, Iori. I&mittite in mare. Ille humilitate deiectus est in profundum, ut in typum Domini glorio- Matth.r sus resurgeret. tu per superbiam ad astra sustolleris, ut de te loquatur Iesus: Videbam sat, Luc. Ionam sicut fulgur cadentem de caelo. Qimd autem in scripturis lanetis multi iusti appellem Luc.ttur, ut Zacharias,& Helisabet, Iob, Iosaphat, & Iosias, & multi, quorum nominibus sacra Iob. scriptura contexta est: quamquam in promisso opere plenius, si gratiam Dominus dederit, dicturus sum: tamen in praesenti epistola hoe breuiter strinxisse sufficiat, quod iusti appellentur, non quod omni uitio careant, sed quod maiori parte uirtutum commendentur. Denique & Zacharias, silentio condemnatur, & Iob suo sermone reprehenditur, & Iosaphat, &Iosias, qui iusti absque dubio dicti sunt, secisse narrantur, quae Domino displicerent. Quo- 3.Reg.aarum alter impio a tum tulit,&correptus est a propheta: alter contra praeceptum Domia. -Rm- 3 ni ex ore Hieremiae, occurrit Nechao, regi Aegyptio, & intersectus est: et tamen ut uetu 'μ' 3Istus appellatur. De ceteris non est huius temporis scriberet neque enim a me librum, sia epistolam fiagitasti: qui dictandus est ex otio, & omnes oblatrationes eorum Christi auxilio destruendae, quod nobis sanctarum scripturarum testimoniis asserendum est, in quibus quotidie credentibus loquitur Deus. Illudq. per te sanctae & illustris domus conciliabulum precor, atque commoneo, ne per unum, aut, ut multum, tres homunculos suscipiant tant
rum laces haereseon, aut, ut parum dicam, in iam: ut, ubi primum uirtus & sanctitas laudabatur, ibi praesumptionis diabolicae,& sordidissimae secietatis turpitudo uerseturi sciant . qui huiuscemodi hominibus opes suggerunt, haereti orum multitudinem congregare, ac Christi hostes facere,&enutrire aduerarios eius, Eustraq. aliud lingua praetendere, cum