장음표시 사용
41쪽
stiones: illa ornatior procedit in publicum haec honoratior ab omnibus: eco in conuentu seminarum misella despicior. Cur aspiciebas uicinam quid cum ancillula loqv. aris ξ de soro ueniens quid attulisti Non amicum habere possumus, non sodalem. Alterius amor ξ, suum odium luspicatur. Si doctissimus praeceptor in qualibet urbium suerit, nec uxorem relinquere, nec cum sarcina ire possumus. Pauperem alere, dissicile est: diuitem serre, to mentum. Adde, quoniam nulla est uxoris electio, sed, qualiscumque obuenerit habenda. si iracunda. si fatua. s deformis, si superba, si foetida: quodcumque uitii est, post nuptias distimus. Equus, asinus, bos, canis, & uilissima mancipia, uestes quoque, & lebetes, sodile ligneum, calix, ct urceolus fictilis probantur prius, &sic emuntur: sola uxor non ostenditur ; ne ante displiceat, qua ducatur. Attendeda semper eius est facies, S pulchritudo laudanda: ne, si alteram aspexeris, se existimet displicere. Vocanda domina, celebrandus natalis eius, iurandum per silutem illius: ut sit superstes, optandum : honoranda nutrix eius,& gerula, seruus, patrimus, & alumnus, & formosus assecla, ct procurator calamistratus, di in longam securamq. libidinem exectus spado: sub quibus nominibus adulteri delitescunt. quoscumque illa dilexerit, ingratis amandi . Si totam domum regendam ei commiseris; seruiendum est. si aliquid tuo arbitrio reseruaueris ; fidem sbi haberi non putabit, sed in odiuuertetur, ac iurgia ; &, nisi cito consulueris, parabit uenena. Anus, ct aruspices, & hari Ios , & institores gemmarum sericarum q. uestium si intromiseris, periculum pudicitiae est ;s prohibueris , talpicionis iniuria. Verum quid prodest etiam diligens custodia, cum uxor seruari impudica non possit, pudica non debeat Infida enim custos est castitatis necessitas r& illa uere pudica dicenda est, cui licuit peccare, si uoluit. Pulchra cito adamatur, sceda facile cocupiscit. Dissicile custoditur, quod plures amant. Molestum est possidere, quod nemo habere dignetur. Minore tamen miseria deisrmis habetur, quam forniosa seruatur. Nihil tutum est , in quod totius populi uota suspirant. Alius forma, alius ingenio, alius fac tiis, alius liberalitate solicitat. Aliquo modo uel aliquando expugnatur, quod undique incessitur. Quod si, propter dispensationem domus, di languoris selatia, & lagam solitudinis
ducuntur uxores: multo melius sciuus fidelis dispensat obediens auci oritati domini ,& dispensationi eius obtemperans, quam uxor: quae in eo se existimat dominam,si aduersum uiri faciat uoluntatem, id est, quod placet, non quod iubetur. Alii dere autem aegrotanti magis possunt amici ,& uernulae beneficiis obligati, quam illa, quae nobis imputat lacrymas tuas, de hereditatis spe vendit illuuiem ; & Glicitudinem laetans, languentis animum desperatione conturbat. Quod si ipsa languerit; coaegrotandum est, & numquam ab eius lectulo
rccedendum. aut, si bona fuerit & suauis uxor, quae tamen rara avis est ; cum parturiente semimus, cum periclitante torquemur. Sapiens autem numquam solus esse potest: habet secum omnes, qui sunt, qui q. unaquam fuerunt boni; de animum liberum , quocumque uult, transfert . quod corpore non potest, cogitatione complectitur; &, si hominum inopia fuerit, loquitur cum deo. numquam minus solus erit, quam cum solus fuerit. Porro , liberorum causa uxorem ducere, ut uel nomen nostrum non intereat, uel habeamus senectutis praesidia, & certis utamur heredibus; stolidissimum est. Quid enim ad nos pertinet recedentes e mundo, si nomine nostro alius nominetur; cum & mius non statim patris uocabulum reserat; & innumerabiles sint, qui eodem appellentur nomine Aut quae senectutis auxilia sunt, en uti ire domi, qui aut prior te sorte moriatur, aut peruersissimis si moribus e
aut certe, cum ad maturam aetatem uenerit, tarde ei uidearis mori Heredes autem meliores , de certiores amici sunt, & propinqui, quos iudicio deligas, quam quos, uelis nolis, habere cogaris . licet certior hereditas si, dum ad uiuis, bene abuti substantia tua, quam tuo labore quaesita in incertos usus relinquere. Haec & huiuscemodi Theophrastus differes, quEPhil. 3.re i non suffundat Christianorum, quoru conuersatio est in caelis, qui quotidie dicunt: Cupio dissolui,&esse cum Christo Heredem nimirum desiderabit hominem coheres Christi :&optabit liberos, nepotum q. serie delectabitur, quos Hrsitan si occupaturus Antichristus, Exod. ,ν cum legamus M sen &Samuelem filiis suis alios praetulisse, nec putasse liberos, quos uidei .Reg.8 bant Domino displicere Cicero, rogatus ab Hirtio, ut, post repudium Terentiae, sororem cius duceret, omnino ficere supersedit, dicens, non posse se ureri&philosophiae pariter operam dare. illa interim coniux egregia, & quae de sontibus Tulnanis hauserat sapientia, nupsit Sallustio, inimico eius & tertio Messallae Corvino,&quasi per quosdam gradus eloquentiae deuoluta est. Socrates Xantippen, & Myron, neptem Ari itidis, duas habebat uxores. quae cum crebro inter se iurgarentur ;& ille eas irridere esset selitus, quod propter se,
diis inum hominem, simis naribus, recalua tante, pilosis humeris, & repania cruribus . discepta
42쪽
eum impetum ,& male multatum fugientemq. diu persecutae sunt . Q tempore cum infinita conuicia exsuperiori loco ingerenti Xantippae testitii RI immunda, nihil amplius respondit, quam capite deterso: Sciebam, inqui x, tu' um , ut ista tonitrua himber sequeretur. L. Syllae Fclicis, si non habuisset uxorem MeteIIa coniux palam erat impudica: & quia nouissini mala n illa discimus) id Athenis cantabatur, & Sylla ignorabat, secretaq. domus suae primum hostium conuicio didicit. Cn. Pompeio Muciam uxorem impudicam, quam Pontici spadones di Mithridaticae ambiebant cateruae, cum eum putarent ceteri scientem pati, indica-im in expeditione commilito, & uictorem totius orbis tristi nuncio consternauit. M. Cato Censetius habuit uxorem Actoriam Paullam, humili loco natam, uinolentam, impotentem , &, quod nemo posset credere, Catoni superbam. Hoc ideo dico, ne quis putet, si pauperem duxerit, satis se concordiae prouidisse. Philippum, regem Macedonum, contra quem Demosthenis Philippicae tonant, introeuntem ex more cubiculum uxor exclusit irata: qui exclusiis tacuit, & iniuriam sitam uersii tragico consolatus est. Gorgias rhetor librum pulcherrimum de concordia Graecis tune inter se diis dentibus recitauit Olγmpiae. cui Melanthius, inimicus eius, Hie nobis, inquit, de concordia praecipit, qui se, & ux rem . & ancillam, tres in una domo, concordare non potuit. am ulabatur q uippe uxor eius ancillulae pulchritudini, &castissmum uirum quotidianis iurgiis exagitabat. Totae Euripidis tragoediae, in mulieres maledicta fiant. unde& Hermione loquitur: Malarum me mulierum decepere consilia. In Lepti, urbe semibarbara, posita in solitudine, moris est, ut nurus altera die crum ollam mutuum postulet. cui illa statim negatrui scias illud uerum esse Terentii, quod consulto ambigue extulit: Quid est hoc omnes socrus oderunt nurus. imus quendam apud Romanos nobilem, cum eum amici arguerent, quare uxo i E so mosam ,&castam,&diuitem repudiasset protendisse pedem, de dixisse eis: Et hic soccus, quem cernitis , uidetur uobis nouus dc elegans ; sed nemo scit prater me, ubi me premat. Scribit Herodotus, quod mulier cum ueste deponat & uerecundiam. Et noster c omicus sertunatum putat, qui uxorem numquam duxerit. Quid reseram Pasis ham, Clytemn stram , & Eriphylam: quarum prima deliciis dissiuens, quippe ut resis uxor, tauri dicitur expetisse concubitus; altera occidisse uirum ob amore adulteri; tertia prodidisse Amphi raum, de saluti uiri monile aureum praetulisse. Quidquid tragoedia tument,& domos, urbes, regnaq. subuertit, uxorum pellicumq. contentio est. Armantur parentum in liberos manus: n findae apponuntur epulae: fle, propter unius mulierculae raptum, Europa at que Asia decennali bello confligunt. Qualdam repudiatas, altero nuptiarum die statim nupsisse legimus. Vterque reprehendendus maritus, di cui tam cito displicuit, de cui tam cito placuit. Epicurus, uoluptatis assertor, quamquam Metrodorus, discipulus eius, Leontium habuerit uxorem raro dicit sapienti ineunda coniugia; quia multa incommoda admixta sunt nuptiis: et quomodo diuitiae, de honores, de corporum sanitates de cetera, quae indifferentia nominamus, nec bona, nec mala sunt, sed uelut in meditullio posita, usu de euentu uel bona uel mala fiunt i ita Sc uxores sitas in bonorum malorum q. confinio: graue autem esse uiro sapim i uenire in dubium. utrum bonam an malam ducturus sit. Ridicule Chrysippus ducendam uxorem sapienti praecipit; ne Iouem Gamelium de Genethlium uiolet. isto enim modo apud Latinos ducenda uxor non erit, quia lo ut m non habent nuptialem. quod si deorum, ut putant, nomina uitae hominum praeiudicant: offendet ergo Statorem Iouein , qui libenter sederit. Sci ipserunt Aristoteles, dc Plutarchus, it noster Seneca de matrimonio librost ex quibus de superiora non ulla sunt, de ista, quae suta iicimus. Amor serinae, rationis obliuio est, de insaniae proximus: foedum minimeq. conueniens animo sospiti uitium . turbat consilia: altos de generosos spiritus fiangit: a magnis cogitationibus ad humillimas detrahit: querulos. iracundos, temerarios, dure imperiosos,
seruiliter blandos, omnibus inutiles. ipsi nouissime amori ficit. nam civ fiuendi cupiditate insatiabilis fiagrat; plura tempora suspicionibus, lacrymis, conquestionibus perdit; odium sui faeit; de iplie nouissime sibi odio est. Tota amoris insectatio apud Platonem exposita est ;de omnia eius incommodi Lysas explicat; quod non iudicio, sed iurore ducatur ; de maxime uxorum pulchritudini grauissimus custos accubet. Refert praeterea Seneca, coenouisse sequentaes ornatum hominem, qui exiturus in publicum, fascia uxoris pectus colligabat, de ne puncto quidem horae praesentia eius carere poterat: potionemq. nullam, nisi alterius iactam labris, uir de uxor hauriebant: alia deinceps non minus inepta facient , in quae improuida uis ardetis affectus erumpebat. Origo quidem amoris honesta erat, sed magnitudo deformis
43쪽
44 HIERON. ADVERSUS IOVINIANUM
. deformis. Nihil autem interest, quam ex honesta eausa quis insaniat. Vnde& Xymis in sententiis, Adulter est, inquit, in suam uxorem amator ardentior. In aliena quippe uxore omnis amor turpis est, in sua nimius. Sapiens uir iudicio debet amare c5iugem, non affectu. Reget impetus uoluptatis, nec praeceps feretur in coitum. Nihil est foedius, quam uxorem amare quasi adulteram. Certe, qui dicunt se causa reipublicae, & generis humani uxoribus iungi, & liberos tollere; imitentur saltem pecudes, &, postquam uxorum uenter intumuerit , non perdant filios ; nec amatores uxoribus se exhibean t, sed maritos. Quorundam matrimonia adulteriis cohaeserunt , o rem improbam, iidem illis pudicitiam praeceperunt, qui abstulerant . itaque cito eiusmodi nuptias satietas soluit. cum primum len
cinium libidinis abscessit, quod libebat euiluit. Nam quid, ait Seneca. de uiris pauperibus
dicam, quorum in nomen mariti, ad eludendas leges, quae contra caelibes latae sunt, pars magna conducitur Quo modo potest regere mores&praecipere castitatem ,& mariti auctoritatem tenere, qui nupsit Doctissimi uiri uox est, pudicitiam in primis esse retinenda: qua amissa, omnis uirtus ruit. In hac muliebrium uirtutum principatus est. haec pauperem commendat, diuitem extollit, deformem i redimit, exornat pulchram; bene meretur de maioribus, quorum sanguinem furti uasobole non uitiat; bene de liberis, quibus nec de matre erubescendum, nec de patre dubitandum est ; bene in primis de se, quam a contumelia externi corporis uindicat. Captiuitatis nulla maior calamitas est, quam ad alienam Iibidinem trahi. Viros consulatus illustrat, eloquentia in nomen aetemum effert, militaris gloria triumphusq. nouae gentis consecrat. multa sunt, quae praeclara ingenia nobilitent. Mulieris uirtus proprie pudicitia est. Haec Lucretiam Bruto aequauit, nescias an & praetul rit: quoniam Brutus, non posse seruire, a femina didicit. haee aequauit Corneliam Graccho, haec Porciam alteri Bruto. Notior est marito suo Tanaquil . illum inter multa regum nomina iam abscondit antiquitas: hane rara inter seminas uirtus altius saeculorum omnium m moriae, quam ut excidere possit, infixit. Imitentur ergo nuptae Theano Cleobulinam, Gorgunten, Timocliam, Claudias, atque Cornelias t di cum Apostolum malis mulieribus1.Cor. digam iam uiderint ignoscentem, legant, antequam religio nostra fulgeret in mundo, uni-
cubas semper habuisse inter matronas decus; per illas Fortunae muliebri facta fieri solitum, nullum sacerdotem digamum, nullum flaminem bimaritum ; hierophantas quoque Atheniensium ubue hodie cicutae serbitione castrari, &, postquam in pontificatum fuerint et α, uiros esse desinere.
liber secundus. E C V N D A propositio est, eos, qui fuerunt baptizati, a diabolo n5 posse tentari. et, ne hoc stulte dicere uideretur, adiecit: Quicumque aut e tentati fuerint, ostendi eos aqua, & non spiritu baptizatos. Quod in Simone Mago legimus. Vnde & Ioannes dicit: Omnis, qui natus est ex Deo, peccatum no facit, quoniam semen ipsius in eo manet, & non potest peccare, quia ex Deo natus est, ct in hoc mal aoan .s nisesti sunt filii Dei & filii Diaboli. et in fine epistolae : omnis, qui natus est ex Deo, non peccat, sed generatio Dei conseruat eum, & malignus non tangit eum. Revera sortis obi reo & quae indis lubilis permaneret, nis ipsius Ioannis testimonio solueretur. statim enim intulit, Filioli custodite vos a simulacris. Si omnis, qui natus est ex Deo, non peccat, &a diabolo tentari non potest, quo modo praecipit ut caueant ne tententur λ Et in eadem ruriaban. i sus epistola: Si dixerimus, quia peccatum non habemus; ipsi nos seducimus,&ueritas in nobis non est. Si confiteamur peccata nostra, fidelis&iustus est, ut remittat nobis peccata, ct mundet nos ab omni iniquitate. Si dixerimus, quia non peccauimus: mendacem facimus eum, & uerbum eius non est in nobis. Existimo quod Ioannes baptizatus ad baptizatos scripserit, & quod omne peccatum a diabolo sit. Ille peccatorem se confitetur, & speratremissionem post baptisma peccatorum: & Iovinianus meus dicit: Ne tangas me, quoniam
mundus sum. Quid crgo contraria sibi Apostolus loquitur Minime. In eodem quippe loi .rois., dixerit, statim edisserit: Filioli mei haec scribo uobis, ut non peccetis. Sed & siquis peccauerit, aduocatum habemus apud patrem Iesum Christum iustum, & ipse est propitiatio
44쪽
pitiatio pro eccam pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. Et in hoc scimus, Vimus eum, si mandata eius observemus. Qui dicit se nosse cum . de mandata eius I M inradit , mendax est, & in eo ueritas non est . qui autem seruat uerbum eius, uere in hoc ritas Dei persecta est. In hoc scimus, quoniam in ipso sumus. Qui dicit se in ipso manere, debet sicut ille ambulauit & ipse ambulare. Propterea, inquit, sat bo uobis filioli mei: Omnis, qui natus est ex Deo, non peccat, ut non peccetis: & tamdiu sciatis uos in generatione Domini permanere, quamdiu non peccaueritis. Immo qui in generatione Domini perseuerant, peccare non possunt. Qiis enim communicatio lucidi tenebris Christo & Belial Quo modo dies & nox misceri non queunt: sic nec iustitia &iniquitas, peccatum & bona opera, Christus& antichristus. Si susceperimus Christum inhospitio nostri pectoris, illico iugamus diabolum. Si peccauerimus, & per peccati ianuam ingressus fuerit diabolus: protinus Christus recedit. Vnde & Dauid post peccatum, Redde mihi ,ait, laetitiam filutaris tui, scilicet qua peccando amiserat. Qui dicit se nosse Deu,& mandata eius non custodit, mendax est, & in hoc ueritas non est . Christus ueritas appellatur: Ego sum, inquit, uia ueritas, & vita. Frustra nobis in eo plaudimus, cuius mandata non facimus. Scienti bonum, & non facienti illud peccatum est. Quo modo corpus sine spiritu mortuum est, sic & fides sine operibus mortua est. Nec grande putemus una Deum nosse, cum & daemones credant de contremiscant. Qui dicit se in ipso manere, debet sicut ille ambulauit & ipse ambulare. Eligat aduersarius e duobus quod uult. optionem enim damus. Manet in Christo, an non manet Si nianet, ita ergo ambulet ut Christus. Si autem temerarium est similitudinem uirtutum Domini polliceri, non manet in Christo, quia non ingreditur ut Christus. Ille peccatum non secit, neque inuentus est dolus in ore eius: qui cum malediceretur, non remaledixit, de tamquam agnus coram tondente se non aperuit os suum, ad quem uenit princeps mundi istius, & inuenit in eo nihil: Qui cum peccatum non feci siet, pro nobis peccatum eum fecit Deus i nos autem iuxta epistolam Iacobi, multita peccamus omnes, & nemo mundus a peccatis, nee si unius quidem diei fuerit uita eius: Quis enim gloriabitur castum se habere cor aut quis confidet mundum se esse a peccatis Tenemurq. rei in similitudinem praeuaricationis Adam. Vnde & David, Ecce, ait, in iniquitatibus conceptus sum, & in delictis concepit me mater mea. Et beatus Iob: Si fuero iustus, os meum impia loquetur: de si sine crimine, prauus inueniar. Et si purificatus in niue& lotus mundis manibus, satis me sorde tinxisti,& execratum est me uestimentum meum. Verum ne penitus despereinus, arbitrantes nos post peccata baptismi non posse saluari, statim hoc ipsum temperat: Et si quis peccauerit, aduocatum habemus apud patrem Iesum Christum iustum,& ipse est propitiatio pro peccatis nostris. Non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. Hoc ad credentes post baptisma loquitur, & aduocatumero delitas eorum Dominum pollicetur . Nec dicit: Si quid peccaueritis, aduocatum habetis apud patrem Christum, & ipse est propitiatio pro peccatis uestris, ne eos diceres no plena fide baptisma consecutos: sed aduocatu, inquit, habemus apud Patrem Iesum Christu;& ipse est propitiatio pro peccatis nostris, & non solum pro Ioannis aliorum q. peccatis, sed etiam pro totius mundi. In toto aut e mundo & apostoli sunt, omnesq. credentes. Ex quibus liquido comprobatur, post baptisma posse peccari. frustra enim habemus aduocatum Iesum Christum, si peccari non potest. Petrus apostolus, ad quem dictum fuerat, Qui lotus est, non necesse habet ut iterum lauet: Et, Tu es Petrus, &super hanc petram aedit; cabo Ecclesiam meam ; ab ancilla perterritus negat. Et ipse Dominus, Simon, Simon, ecce, inquit, satanas postulauit uos, ut cribraret sicut triticum. ego autem rogaui pro te, ne deficeret fides tua. Et in eodem loco: Vigilate,&orate, ne intretis in tentationem: spiritus quidem promptus est, caro autem infirma. Quod si ante cruce dictum re onderis: certe post crucem in oratione Dominita dicimus: Dimitte nobis debita nostra, sicut de nos dimittimus debitoribus nostris;&ne nos inducas in tentationem, sed libera nos a malo. Si non pectamus post baptisma; cur nobis poscimus pectata dimitti, quae in baptismate iam dimissa sunt quid oramus ne intremus in tentationem, & ut liberemur a malo, si diabolus tentare non potest iam baptizatos Aliud autem est, si ad catechuminos haec oratio pertiun et , & non conuenit fidelibus, & Christianis. Paulus, electionis uas, castigat corpus suu , de in seruitutem redigit; ne, aliis praedicans, ipse reprobus inueniatur. Et datus est mihi, inquit, stimulus carnis, angelus satanae, qui me colaphi Zet. Et ad Corinthios, Timeo, inquit , ne, sicut serpens decepit Euam in astutia sua, ita corrumpantur sensus uestri a simplicitate, quae est in Christo. Et alibi: Cui autem aliquid donastis, & ego. nam & ego, quod donaui,
45쪽
donaui, si quid donaui, propter uos, in persona Christi, ut non cireumueniamur a satan 'I.COr. Io non enim eius ignoramus astutias. Et rursum : Tentatio uos non apprehendat, nisi humana. Fidelis autem Deus, qui non dimittet uos tentari supra id, quod potestis, sed aciet catentatione etiam prouentum, ut possitis sustinere. Et qui sibi uidetur stare, uideatne ca-GM- dat. Et ad Galatas: Currebatis bene, qui suos impediuit ueritati non obedire Et alibi: ThςC Voluimus uenire ad uos, ego quidem Paulus, de semel, & iterum, sed impedivit nos sata- C V I nas . maritos: Et iterum reuertimini ad id ipsum, ne tentet uos satanas propter incontinentiam uestram. Et rursum : Dico autem, spiritu ambulate, de desideria carnis non perficietis . caro enim concupiscit aduersus spiritum, & spiritus aduersus came . haec enim inuiuicem aduersantur sibi, ut non , quae uultis, illa iaciatis. ex utroque compacti, necesse est,p s . utriusque contra se substantiae bella patiamur. Et ad Ephesios: Non est nobis colluctatio p aduersus earnem, & sanguinem, sed aduersus principatus, & potestates, aduersus rectores tenebrarum istarum, aduersus spiritualia nequitiae in caelestibus. Et existimat aliquis secu-Hebr. s ros de dormientes nos esse debere post baptismum Necnon ad Hebraeos: Iinpossibile est enim, eos, qui semel sunt illuminati, de gustaverunt donum caeleste, dc participes secti sunt spiritus sancti, gustaverunt q. nihilominus bonum Dei uerbum, uirtutesq. saeculi futuri, de prolapsi sunt, renouari iterum ad paenitentia, rursum crucifigentes sibimet ipsis filium Dei, ct ostentui habentes. Certe eos, qui illuminati sunt, de gustaverunt donum caeleste, de participes facti sunt spiritus sancti, gustaveruntq. bonum Dei uerbum , negare non possumus baptiratos . si autem baptizati peccare non possunt ; quomodo nunc Apostolus dicit, Et prolapsi sunt Verum ne Montanus, de Nouatus hic rideant; qui contendunt, no posser . novari per paenitentiam eos, qui crucifixerunt sibimet filium Dei , dc ostentui habuerunti consequenter hunc errorem soluit, de ait: Confidimus autem de uobis, dilectissimi, meliora , dc uiciniora saluti , tametsi ita loquimurr non enim iniustus est Deus, ut obliviscatur operis uestri, do dilectionis, quam ostendistis in nomine ipsius, qui ministrastis sanctis, de nunc mini stratis. Et revera grandis iniustitia Dei, si tantum peccata puniret, de bona opora non susciperet. Ita locutus sum, inquit Apostolus, ut uos a peccatis rctraherem, de desperationis metu facerem cautiores. ceterum confido de uobis, dilectissimi, meliora, de uiuciniora saluti . neque enim iustitiae Dei est, ut obliviscatur bonorum operum, de ministerii, quod propter nomen eius exhibuistis, dc exhibetis in sanctos, de tantum meminerit peccatorum. Sed 3c apostolus Iacobus, sciens baptizatos posse tentari, de propria corruere uoluntate, Beatus, ait, uir, qui sui fert tentationem: quia, cum probatus fuerit, accipiet cm nam uitae, quam repromissit Deus diligentibus se. Ac ne putaremus, secundum illud GeGen. i, nes eos, ubi scribitur, Abraham a Deo fuisse tentatum, nos quoque tentari a Deor Nemo,
inquit, cum tentatur, dicat, quoniam a Deo tentor . Deus enim intentator malorum est, ipse autem neminem tentat. unusquisque uero tentatur a concupiscentia sua abstractus, de illectus: dehinc concupiscentia cum conceperit, parit peccatum: peccatum autem, cu consummatum fuerit, generat mortem. Liberi arbitrii nos condidit Deus . nec ad uirtutes, nec ad uitia necessitate trahimur. alioquin, ubi necessitas est, nec damnatio, nec corona est.
Sicut in bonis operibus persector est Deus; non est enim uolentis, neque currentis, sed miserentis Sc adiuuantis Dei, ut peruenire ualeamus ad calcem: sic in malis, atque peccatis, semina nostra sunt incentiva, δe persectio diaboli. Cum uiderit nos superfundamentumi. Cor. 3 Christi aedificare senum, ligna, stipulam, tunc supponit incendium . Aedificemus ergo aurum, argentum, lapides pretiosos; de tentare non audebit: quamquam & in hoc non sit certa de secura possesso. Sedet quippe leo in insidiis, de in occultis, ut interficiat innocentem . Et vasa figuli probat fornax, homines autem iustos tentatio tribulationis. Et in alio loco scribitur: Fili, accedens ad seruitutem Dei, praepara te ad tentationem. Rursum idem Iacobus loquitur: Estote factores uerbi, & non auditores tantum. Si quis auditor est uerbi, do non saetor: iste similis est uiro, qui considerat vultum natiuitatis suae in speculo. Consi-rauit illum, de statim recedens oblitus est qualis st. Frustra monuit, ut iungerent opera fi-I ς0b dei, s post baptisma peccare non poterant. Qui totam legem, inquit, seruauerit, dc pecca Rom. uerit in uno, factus cst omnium reus. Quis nostru absque peccato Conclusit Deus omnia 1. Pet. a sub delicto, ut omnibus misereatur. Petrus quoque, Nouit, inquit, Dominus pios de tentatione eruere. Et de falsis doctoribus: Hi sunt sontes sine aqua, dc nebulae turbinibus exagitatae; quibus caligo tenebrarum reseruatur. Superba enim uanitatis loquentes pellicient in desideriis carnis luxuriae eos, qui paululum effugerant, de ad errore m reuersi sunt. No-
ne tibi uidetur pinxiste sermo apostolicus nouam imperitiae sectione ξ aperiunt enim quasi
46쪽
Antri scientiae habent doctrinarum : promittunt himbrem, ueIut nubes propheticae, at Ueritas Dei;& turbinibus exagitantur daemonum, atque .uitiorum. Loquun*IUM m. &totus eorum sermo superbia est. Immundus est aute apud Deu omnis qui exaltat crisuram ; ut, qui paululum refugerant a peccatis, ad suum reuertantur errorem ;& suadent in Iuriuria, ciborum carnisq. delicias. is enim non libenter audiat : manducemus, & bibamus, & in aeternum regnabi in us Sapientes, & prudentes, prauos uocanti eos uero, qui dulces sunt in sermonibus, plus audiunt. Ioannes apostolus, immo in Ioanne saluator, scribens angelo Ephesi ecclesiae, Scio, inquit, opera tua, & labore, Moe. a& patientiam tuam, & quia sustinuisti propter nomen meum, & non deiecistit sed habeo aduersus te, quod caritatem tuam primam reliquisti. Memor esto, unde cecideris: & age amitentiam, & prima opera sec. sin autem si ueniam tibi; & movebo candelabrum tuu deoco, nisi paenitentiam meris. Similiter&ceteras ecclesias, Smyrnam, P gamum, Thya- Apoe. 3tiram, Sardis, Philadelphiam, Laodiceam ad paenitentiam prouocat, &, nisi reuertantur ad opera pristina, comminatur. Et in Sardis paucos habere se dicit, qui non coinquinata runt uestimenta sua, deambulaturi sunt cum eo in albis, quia digni sunt. Cui autem diciti Memento, unde cecideris ; dc ecce missurus est diabolus ex uobis in carcerem , ut tentemini: & scio ubi habitas, ubi sedes est satanae: & in mente habe, qualiter acceperis, & audi ris, & serua, & paenitentiam age, & reliqua: utique ei dicit, qui credidit, & baptizatus est,& stans quondam, corruit per delictum. Paulisper de ueteri testamento exempla distul ram, quia solent, ubicumque contra eos facit, dicere, lex & prophetae usque ad Ioannem. Matth. Irceterum quis ignorat, sub altera dispensatione Dei omnes retro sanctos eiusdem fuisse meriti , cuius nunc Christiani sunt o modo ante Abraham placuit in coiugio, sic nunc uirgines placent in perpetua castitate . seruiuit ille legi, & tempori suo: seruiam us & nos euangelio, & tempori nostro, in quos fines saeculorum decurrerunt. David, electus secundi im 1.Cor. i, cor Domini, qui omnes eius iecerat uoluntates,&qui in quodam psalmo dixerat: Iudica t.Reg.i, me Domine, quoniam ego in innocentia mea ingressus sum, & in Domino sperans no in- psu. is
firmabor: Proba me Domine, detenta me, urerenes meos,&cor meum: postea tentatur
a diabolo, de post peccatum paenitens loquitur: Miserere mei Deus secundum magnam mi Psal. sosericordiam tuam. Magnum peccatum magna deleri uult misericordia. Salomon, amabilis 3.Reg.i Domini, de cui bis Deus fuerat reuelatus; quia amator mulierum fuit, a Dei amore discessit. Manassen, impiissimum regem, post captiuitatem Babylonicam in pristinam dignita- 1. Par. 33tem liber Dierum restitutum refert. Et Iosias, uir sanctus, in campo Magedo ab Aegypti O Reg. 13 rege conseditur. Iesus quoque, filius Iosedech, sacerdos magnus, quamq uam in typo prae Zach. acesserit saluatoris, qui nostra peccata portauit, δc alienigena sibi ex gentibus ecclesiam c putauit, tamen, secundum litteram, post sacerdotium sordidatus inducitur: de stat diab ius a dextris eius: de candida illi uestimenta deinceps redduntur. Superfluum est de Moysede Aaron scribere, quod ad aquam contradictionis offenderint Deum, dc terram repromi L Mum. οsionis non intrauerint; cum beatus Iob angelos quoque, de omnem creaturam peccare pos iob se commemoret, dicens: Quid enim, numquid homo coram Deo mundus est aut in operibus suis sine macula uir λ Si contra seruos suos non credit, de aduersum angelos suos prauit quid reperit; quanto magis habitantes in domibus luteis, de quibus de nos ex eodem luto sumus Tentatio est uita hominis super terram. Et cecidit Lucifer, qui mittebat ad uni- Iob νuersas nationes. Et ille, qui in paradiso deliciaru inter duodecim nutritus est lapides, uul- Esa. i neratus a monte Domini, ad inferna descendit . unde de saluator in euangelio, Videbam, inquit, satanam quasi sulgur de caelo cadentem. Si altissima illa sublimitas cecidit, quis in Lucii odere non possit ξ si in caelo ruinae, quanto magis in terra Et tamen cu ceciderit Lucifer, immo post casum coluber antiquus ; uirtus eius in lumbis eius, de potestas eius super umbili- Iob ocum uentris i obumbrantur in eo arbores maenae, de dormit iuxta iuncum, dc calamum, de caricem. Ipse est rex omnium, quae in aquis sunt; ubi scilicet uoluptas, de luxuria, δ: propago , de irrigatio nuptiarum. Quis enim denudabit faciem uestitus eius Et portas vultus eius quis aperiet Saginantur in eo nationes Aethiopum, de partiuntur eum Phoenicum gentes. Ac ne forsitan tacite issentis cogitatio putaret, eas tantum Phoenicum gentes, depopulos Aethiopum significari, quibus draco in escam datus sit; statim de iis, qui per mare huius saeculi transeunt, de ad portum salutis peruenire festinant, dicitur: Et in nauibus piscatorum caput eius stat, sicut incus insatigabilis: reputat serrum, ut paleas, de , sicut lignum putre, aps: et omne aurum maris sub eo est sicut lutum. struescere ficit asyssum, scutuas aeneum: aestimat mare, sicut deletum, dc tartarum a s ut captiuum : omne est si uidet. Et arbiti
47쪽
Et arbitratur Iovinianus meus, facile sibi eum posse succumbere. Quid loquar de sanctis uiris, & de angelis; qui cum creaturae Dei sint, possunt utique recipere peccatum Filia Dei
M lib. tentare ausus est; & prima eius, & secunda sententia repercussus, nihilominus caput leuat ;Lvς & tertio uulneratus, usque ad tempus recedit,differens magis tentationem, quam auferens:& nos nobis blandimur de baptismate: quod, sicut priora peccata dimittit, sic in staturum seruare non potest, nisi baptizati omni custodia seruauerint cor suum. Tandem perueniumus ad cibos; & tertiae quaestionis nobis opponitur dissicultas rad hoc creata esse omnia,ut usui mortalium deseruirent: & quo modo homo,rationale animal,quasi quidam habitator&possessor mundi, Deo subiacet,&suum ueneratur auctorem; ita cunia animantia aut in cibos hominum, aut in uestitum, aut ad scindendam terram, aut ad subuectionem se plata si in , aut ipsius hominis esse creata; unde&iumenta ab eo, quod iuuent, appellentur. Quid est, ait David, homo, quod memores eius, aut filius hominis, quonia uisitas eum Minuisti eum paulo minus ab angelis; gloria, & honore coronasti eum; & constituisti eum super opera manuum tuarum. Omnia subiecisti sub pedibus eius, oues & boues uniuersas, inruper & pecora campi, uolucres caeli, & pisces maris, qui perambulant semitas maris. E sto, inquit, bos ad arandum, ad sedendum equus,canis ad seruandum, caprae ad lac, oues ad lanitia conditae sint: quis usus porcorum absque siti carnium quid capreae, ceruuli, damulae, apri, lepores, & huiusmodi uenatio ξ quid anseres siluestres, & domestici quid anates ξ quid ficedulae quid attagen quid fulica quid turdus cur in domibus gallina discumrit si non comeduntur haec omnia, frustra a Deo creata sunt. Verum quid opus est argu- Gen. 9 mentis: cum manifestissime scriptura doceat, omne, quod mouetur, sicut holera herbarsi, Tit i data nobis in escam: & Apostolus clamitet: omnia munda mundisi & nihil reiiciendum, I.Tim quod cum gratiarum actione percipitur: & uenturos in nouissimo, qui prohibeant nubere Lue. & uel ci cibis, quos Deus creauit ad utendum. Ipse Dominus, uini potator & uorator a phaLuc. risaeis appellatur,&publicanorum conuiua,&peccatorum. Zachaei prandium non recu-IQan. sans, uadens ad nuptiarum epulas. Porro aliud est, si stulta contentione dicitis eum isse ad nuptias ieiunaturum , & impostorum more dixisse: hoc comedo, illud non comedo: nolo Matth. as uinum bibere, quod ex aquis creaui. In typo sanguinis sui non obtulit aquam, sed uinum. Lue., POst resurrectionem piscem & favum comedit,non sesama, nuces,& sorbitiunculas. Petrus Act. Io apostolus non expectans stellam more Iudaico, sed hora sexta in solarium pransurus ascen-Act. α dit. Paulus in naui panem frangit, non caricas. Timotheo dolenti stomachum, uinu sua- I iim I det bibere, non piracium. De ciborum sibi placent abstinentia, quasi no & superstitio gentilium cossum matris Deum observet, & Isidis. Sequar ergo uestigia propositionis expositae: dc antequam ad scripturas ueniam, doceam q. ex eis Deo grata ieiunia, & acceptabi- leni continentiam , argumentis philosophorum argumenta componam: & probabo, non Empedoclis & Pythagorae nos dogma sectari, qui, propter omne, quod mouetur, & uiui t, edendum non putant; & eiusdem criminis reos arbitrantur, qui abiete quercum q. succiderint, cuius parricidae sunt, & uenefici; sed uenerari conditorem nostra, qui in usus hominum cuncta creauit. et quo modo bos ad arandum, equus ad sedendum , canes ad seruandum, caprae ad lac, oues ad lanitia coditae sunt; ita sues, & ceruos, &capreas, ct lepores, & cetera; sed illa non statim ad comedendum creata esse, sed in alios usus hominum . si enim omne, quod mouetur, &uiuit, ad uescendum factum est,&praeparatum guIae: respondeant mihi: cur elephanti, cur leones, ursi, leopardi, lupi, cur uiperae, scorpii, cimices, culices, pulicesque, cur uultur, aquila, coruus, accipiter, cur ceti, delphines, phocae, minutaeq. cochlcolae conditae sint quis nostrum leonem, quis viperam, quis uulture, quis ciconiam, quis miluum, quis reptantes in litoribus uermiculos lim quam comedit Slaut igitur haec proprios usus habent: ita possumus dicere, & ceteras bestias, pisces, aues non ad esum, sed ad medicinas creatas. Denique carnes viperae, unde theriace conficitur,
quantis rebus aptae sint, norunt medici. Segmenta eboris in medelas uarias assumuntur. I et hyenae oculorum restituit claritatem;&stercus eius, ct canum, putrida curat uulnera.
Et, quod forsitan legenti mirum sit, hominis fimus quantis curationibus proficiat, Gai nus re, docet. Aiunt physici, quod pellis colubri, qua exuitur, decocta in oleo, mire dolorem aurium mitiset. Quid ira inutile uidetur nescientibus, ut cimices λ Si sanguisuga faucibus haeserit; fumo eius excepto, statim euomitur: & dissicultas urinae huius appositione laxatur. Porcorum autem, & anserum , & gallinarum, phasianorum q. adipes, quid commodi habeant, omnes medicorum declarant libri: quos si legeris, uidebis tot curationes esse in uulture, quot membra sunt. Paul fimus podagra seruorem mitigat. Gruis, ciconiae
48쪽
cus, dicetines, Ptae sint, dicere, si mihi propositum esset de medela corporum di diate , P It, Aristotelem & Theophrastum prose, Marcellum Sidetem,& nostrum Rauium hexametvis uersibus disserentes, Plinium quoque Secundu , & Dioscoridem di ceteros in phγscos , quam medicos, qui nullam herba, nullum lapidem, nullum
animal, tam reptile, quam uolatile, & natatile, non ad suae artis utilitate reserunt. Igitur, cum mihi dixeris, cur porcus creatus est ξ statim tibi respondebo pueroru more certatium, cur uiperae, cur scorpii nec Deum superfluorum iudicabis artificem, quia plurimae & b stiae, & uolucres sunt, quas tuae nuces recusent. Sed ne contentiosum hoc, & pugnax magis uideatur esse, qua uerum 1, audi iccirco sues, & apros, & ceruos, & reliquas animantes creatas, ut milites, & athletae, nautae, sectores, metallorum q. ibi res, & ceteri duro operi mancipati haberent cibos, quibus sertitudo corporu necessaria est; qui portant arma, &cibaria; qui pugnis, de calcibus sua in uice membra debilitant ; qui remos trahunt; quorum latera ad clamandum, dicendumq. sunt ualida; qui subuertunt moles,& sub diuo & imbri
bus dormiunt. Ceterum nostra religio no mκτια ,non athleta, non nautas, non milites, no
sessores, sed sapientiae erudit sectatore; qui se Dei cultui dedicauit; & scit, cur creatus sit, cur uersetur in mundo, quo abire festinet. unde de Apostolus loquitur: Qitando infirmor, a.Cor. i , tunc sertior su m. Et: Si exterior noster homo corrupitur, sed interior renouatur de die in a. Cor. diem. Et, Cupio dissolui, di esse cum Christo. Et: Carnis curam ne seceritis in desideriis. Phili p. rNumquid omnibus praeceptum est, ne duas tunicas habeant; ne cibos in pera, aes in zona, 3 uirgam in manu, calciamentu in pedibus; ut uendant uniuersa, quae possident, dent q. pali hi-xth qperibus, & sequantur Iesum sed de iis utique, qui uolunt esse perfecti. alioquin a Ioanne Lue. 3Baptista aliud praecipitur militibus, aliud publicanis. Dominus aute dicit in euangelio ad eum, ciui se iactauerat legis uniuersa coplesse: Si uis persectus esse, vade, & uende omnia, Matthiis quae habes, & da pauperibus, & ueni sequere me. Ne graue onus nolenti uideretur imponere, in propria audientis uoluntate dimisit, dicens: Si uis perfectus esse. Quamobrem & ego tibi dica: Si uis persectus esse, bonu est uinum non bibere, ct carne non manducare. Si uis R0m I perseetus esse, melius est saginare anima, quam corpus. Si autem adhuc paruulus es, & quoru iura te delectant; nemo eripit faucibus tuis ciculentas dapes. Manduca, & bibe: &, D tibi placet, cu Israele lude consurgens, & canitor Manducemus, & bibamus: cras enim i i moriemur. Manducet. de bibat, qui post cibos expectat interitu: qui cum Epicuro dicit: Post mortem nihil est, dc mors ipsa nihil est. Nos Paulo credimus intonanti: Esca uentri, & i ι uenter escis: Deus aut ede hunc, de illam destruet. Haec descripturis pauca posuimus, ut congruere nostra cum philosophis doceremus. Ceterum quis ignoret, unam quamque gentem non comuni lege naturae, sed iis, quoru apud se copia est, uesci solitam ξ uerbi gratiar Arabes, de Saraceni, dc omnis eremi barbaria, camelorum lacte de carnibus uiuit: quia huiuscemodi animal pro temperie de sterilitate regionum facile apud eos de gignitur, & nutritur. hi neru arbitrantur, porcorum uesti carnibus. sues enim, qui glande, castaneis, radicibus filicum, de hordeo ali solent, aut raro apud eos, aut penitus non inueniuntur, de, si inuenti fuerint, alimenta no habent, quae supra diximus. E regione, septemtrionales populos si ad esum asinorum camelorum a. c5pellas, ii mile putabunt eorum uesti carnibus, ac si lupu comedere cogantur, aut coruum. In Ponto, de Phrygia uermes albos, de obesos, qui nigello capite sunt de nascuntur in lignoru carie, pro magnis reditibus paterfamilias exigit. et quo modo apud nos attagen, de ficedula, mullus, de scarus in deliciis copulantur iita apud illos comedisse luxuria est. Rursum orietates de Libyaepopulos,quia per desertunt de calida cremi uastitatem locustarum nubes reperiuntur, locustis uesti moris est. hoc uerum esse, Ioannes quoque Baptista probat. CH pelle Phrygem, de Ponticum, ut locu Matth. astam comedat: nefas putabit. Coge Syrum, Astum,dc Arabem, ut uermes Poticos glutiat: ita eos despiciet, ut inustas, millepedias, de lacertos. Quam qua Syri de crocodilis terrenis, Asti etiam lacertis uiridibus uesti soleant. In Aegypto, de Palaestina, propter boti raritatε, nemo uaccam comedit, taurorum q. carnes, de boum, uitulorum q. assumunt in cibis . at in nostra prouincia scelus putant uitulos deuorare. unde dc imperator Valens nuper legem per orientem dederat, ne quis uitulorum carnibus uesceretur, utilitati agriculturae prouidens, de pessima Iudaia antis uulgi emendans cosuetudine, pro altilibus de lactentibus uitulos consumentis. Nomades , dc Troglodytae, de Scythae, de Hunnorum noua seritas, semicrudis uescuntur carnibus. Porro Ichtyophagi, gens errans in litore maris rubri, super petras, solis calore seruentes, assant pisces, & hoc selo alimento uictitant. Sarmatae, Quadi, Vuandali, Ee de innu-
49쪽
so HIERON. ADVERSUS IOVINIANUM
&innumerabiles aliae gentes, equorum&vulpium carnibus delectantur. Quid loquar de ceteris nationibus; cum ipse adolescentulus in Gallia uiderim Scotos, gentem Britannic1, humanis uesti carnibus ; & cum per siluas porcorum greges, & armentorum, pecudum q. reperiant, pastorum nates, & seminarum papillas solere abscindere, & has solas ciborum desicias arbitrari ξ Scotorum natio uxores proprias non habet , quasi Platonis politiam legerit, & Catonis sectetur exemplum, nulla apud eos coniux propria est; sed, ut cuique libitum fuerit, pecudum more lasciuiunt. Pellae, Medi, Indi, ct Aethiopes, na non modica, ct Romano imperio paria, cum matribus, & auiis, cum filiabus, & neptibus copulantur . Massagetae, & Derbices miserrimos putant, qui aegrotatione moriantur; & parentes, cognatos, propinquos, cum ad senectam uenerint, iugulatos deuorant; rectius esse ducentes, ut a se potius, quam a vermibus, comedantur. Tibareni quos dilexerint, senes suspendunt in patibulis. Hircani uolucribus,&canibus semiuiuos proiiciunt, Caspii iiDdem bestiis mortuos. Scythae eos, qui a defunctis amati sunt, uiuos infodiunt cum ossibus mortuorum. Bactri canibus, ad hoc ipsum nutritis, obiiciunt senes. quod cum Alexandri praesectus Nicanor emendare uoluisset, pene amisit prouinciam. Coge Aegyptium, ut ovium lacte uescatur: impelle, si uales, Pelusioten, ut manducet cepe. Singulae pene in Aegypto ciuitates, singulas bestias & monstra uenerantur; & , quodcumque coluerint, hoc inuiolabile & sacrum putant. unde & urbes quoque apud eos ex animalium uocabulis nuncupantur, Leonto, Cyno, Lyco, Busyris, Thmuis, quod interpretatur hircus. Et ut sciremus, quales deos semper Aegyptus recepisset: nuper ab Hadriani amasio urbs eorum Antinois appellata est. Pervides igitur, quod non solum in eis, sed & in sepulturis, S in connubiis,&in omni conuersatione unaquaeque gens suo ritu & proprietatibus uictitet; &hoc eam naturae legem putare, quod didicit. Verum sic esum carnium cunctis nationibus esse communem, de passim licere, quod passim gignitur. quid ad nos, quorum conuers tio in caelis est a qui, super Pythagoram, & Empedoclem ,& omnes sapientiae sectat res, non ei debemur, cui nascimur, sed cui renascimur ; qui repugnantem carnem ,&ad libidinum incentiva rapientem, inedia subiugamus 3 Esus carnium, & potus uini, uentrisq. saturitas, seminarium libidinis est . unde & Comicus, Sine Cerere, inquit, & Libero stiget Venus. Per quinque sensus, quasi per quasdam senestras, uitiorum ad animam introitus est. Non potest ante metropolis & arx mentis capi, nisi per portas eius imruerit hostilis exercitus. horum perturbationibus anima praegrauatur,&capitur aspectu, auditu, odoratu, sapore, tactu. Si Circensibus quispiam delectetur; si athletarum certamine , si mobilitate histrionum, si formis mulierum , splendore gemmarum, uestium, metal-Iorum ,& ceteris huiuscemodi: per oculorum senestras animae capta libertas est ,& impletur illud propheticum: Mors intrauit per senestras nostras. Rursum auditus uario organ rum cantu, & uocum inflexionibus delinitur, & carmine poetarum, & comoedorum, mimorum q. urbanitatibus,&strophis,&quidquid per aures introiens uirilitatem mentis ess minat . Odoris autem suauitas, & diuersa thymiamata, &amomum, & cyphi, oenanthe, muscus, & peregrini muris pellicula, quod dissolutis & amatoribus conueniat, nemo nisi dissolutus negat. Porro, ciborum auiditas, quod auaritiae mater sit, & animum quasi quibusdam compedibus degrauatum in terra teneat, quis ignorat Propter breuem gulae uoluptatem terrae lustrantur,& maria; &ut mulsum uinum, pretiosusq. cibus sauces nostras transeat, totius uitae opera desudamus. Tactus autem alienorum corporum, & seminarum ardentior appetitus, uicinus insaniae est. ob hunc sensum cupimus, irascimur, gestimus, inuidemus, aemulamur, soliciti sumus i &, expleta uoluptate, per quandam plenitudinem rursus accendimur; quaerimusq. facere, quod cum fecerimus, iterum paeniteamus. Igitur, cum per has portas quasi quidam perturbationum cunei ad arcem nostrae mentis intrauerint . ubi erit libertas, ubi sortitudo eius , ubi de Deo cogitatio , maxime cum tactus depingat sibi etiam praeteritas uoluptates , & recordatione uitiorum cogat animam compati, de quodam modo exercere quod non agit His igitur rationibus inuitati multi philosophorum, reliquerunt frequentias urbium,& hortulos suburbanos, ubi ager irriguus, & arborum comae,&susurrus auium, sontis speculum, riuus immurmurans, & illae oculorum aurium q. illecebrae; ne per luxum & abundantiam copiarum, animae sortitudo mollesceret, di eius pudicitia constupraretur. Inutile quippe cst, crebro uidere per quae aliquando captus sis, &eorum te experimento committere, quibus dis- ficulter careas . nam & Pythagorei huiuscemodi frequentiam declinantes, insolitudine& desertis locis habitare consueuerant. Platonici quoque, & Stoici in templorum locis, &porticibus
50쪽
t moniti augustioris habitaculi sanctitate, nihil aliud, quam
de uirtutibus, ct ipse Plato, cum esset diues ,& thoros eius Diogenes lutatis pedibus concin imum Ret uacare philosophiae, elegit Academicam uillam, ab urbe procul, non solum dς in m , sed & pestilentem; ut cura & assiduitate morborum, libidinis impetus itangeretur discipuli q. sui nullam aliam sentirent uoluptatem, nisi earum rerum, iquas discerent. Quosdam legimus effodisse sibi oculos, ne per eorum uisum a contemplatione philosophiae avocarentur. Vnde& Crates ille Thebanus, proiecto in mari non paruo auri pondere, Abite, inquit, pessum malae cupiditates: ego uos mergam, ne ipse mergara uobis. Quod si quis existimat, & abundantia ciborum potionum q. se perfrui, & uacare posse sapientiae, nocest, & uersari in deliciis, & deliciarum uitiis non teneri ; se ipsum decipit. cum enim, procul ab his remoti, sepe capiamur naturae illecebris; ct cogamur ea cupere, quorum copiam non habemus: quanto magis, si, circumdati retibus uoluptatum, cf. se nos liberos arbitremur Sensus noster illud cogitat, quod uidet, audit, odoratur, gustat, attrectat ; & ad eius rei trahitur appetitsi, cuius capitur uoluptate: quod mens uideat,& mens audiat, & quod nec audire quippiam, nec uidere possimus, nis sensas in ea, quae cernimus, dc audimus, fuerit intentus. Vetus quoque sententia est: difficile est, immo im- . possibile, deliciis de uoluptatibus assi uentes, non ea cogitare, quae gerimus: frustraq. quidam simulant, filua fide, de pudicitia, de integritate mentis, se abuti uoluptatibus; cum cotra naturam si, copiis uoluptatum cne uoluptate perstui; de Apostolus, hoc ipsum cauens, dixerit: Quae aute in deliciis est vidua, uiuens mortua est. Sensus corporu quasi equi 1 .Tims
sunt, sine ratione currentes; anima uero in aurigae modum retinet stena currentium. et quomodo equi absque rectore praecipites ruunt: ita corpus sine ratione, do imperio animae, in suum sertur interitum. Alia quoque congyaratio animae de corporis a philosophis ponitur, corpus puerum, animam paedagogum esse dicentibus. unde & historicus, Animae, inquit, imperio, corporis seruitio magis utimur. alterum nobis cum diis,alterum cum belluis commune est. Igitur, nisi uitia adolescentis, de pueri, prudentia paedadogi rexerit, omnis cmnatus eius & impetus ad lasciuiam properant. Sine quattuor sensibus uiuere possumus, id- est, sine aspectu, auditu, odoratu, atque complexu: absque gustu autem de cibis impossibile est humanum corpus subsistere . adesse ergo debet ratio, ut tales ac tantas sumamus escas, quibus non oneretur corpus, nec libertas animae praegraveturi quia dc comedendum est, de deambulandum, de dormiendum, de digerendum, de postea, inflatis uenis, incentiua libidinum sustinenda. Luxuriosa res uin uni, de tumultuosa ebrietas. Omnis, qui cum his Pro. 1omiscetur, non erit sapiens. Ne tales accipiamus cibos, quos aut dissiculter digerere, aut comesos, magno partos de perditos labore doleamus. holerum, pomorum, ac leguminum delacilior apparatus est, dc arte impendiis q. coquoru non indiget: de sine cura sustentat humanum corpus, moderateq. sumptus quia nec avide deuoratur, quod irritamenta gulae non habet) leuiori digestione concoquitur . nemo enim uno aut duobus cibis, hisq. uilibus, usque ad instatione uentris oneratur; quae diuersitate carnium, de saporis delectatione percipitur . Cum uariis nidoribus sumat patinae; ad esum sui, expleta esurie, quasi captiuos trahunt. unde de morbi ex faturitate nimia c5citantur: multiq. impatientiam gulae, uomitu remediantur; dc, quod turpiter ingesserunt, turpius egerunt. Hippocrates in Aphorismis docet, crassa de obesa corpora, quae crescendi mensura copleuerint, nisi cito ablatione sanguiunis imminuantur, in paralysm de pessima morborum genera erumpere; de iccirco esse necessariam demptionem, ut rursum habeant, in quae possint crescere: non enim manere in uno statu naturam corporum, sed aut crescere semper, aut decrescere; nec posse uiuere animal , nisi crescendi capax sit . unde de Galenus, uir doctissimus, Hippocratis interpres,athletas, quom uita de ars sagina est, dicit in exhortatione medicinae, nec uiuere posse diu, nec
sanos esse; animasq. eoru ita nimio sanguine & adipibus,quasi luto, inuolutas, nihil tenue, nihil caeleste, sed semper de carnibus, δc ructu, de uentris ingluvie cogitare. Diogenes tyranos de subuersiones urbium, bellaq. uel hostilia, uel ciuilia, non pro simplici uictu holerupomorumque, sed pro carnibus de epularum deliciis asserit excitari. Quodq. miranda sit; Epicurus, uoluptatis assertor, omnes libros suos repleuit holeribus, de pomis; & uilibus cibis dicit esse uiuendu; quia carnes de exquisitae epulae ingenti cura ac miseria praeparentur;
maioremq. poena habeant in inquirendo, qua uoluptatem in abutendor corpora autε nostra cibo tantum de potu indigere: ubi aqua de panis sit,& cetera his similia, ibi naturae sati sectum: quidquid supra fuerit, non ad uitae necessitate spectare, sed ad uitium uoluptatis: E e a bibere,