장음표시 사용
101쪽
assoluta. turpissimus Pantheisrnua In ipso in lauratur. 5. Tantum n best, ut haee opinio cum veritate cohaereat, ut ipse Seliel lingius post silentium viginti annorum illam resecerit, Princi 'iaque alia asserta refutaveri l. vide uaret Thoclea. l8). Falsa est opinio moli. Quandoquidem i. monstruo quadam ratione ordinem idealein eum reali confundit. 2. Vocibus usus est a rhitrariis, obscurissimis, durissimis. 3. Errores Fielitei, et Seli et lingit in se uno eoacervavit .6.Supponit Ideam sine obiecto, hoeque producentem, cum potius objectum ideam Producat. 5. Εns coneeptum in inente, quod proinde estomuino ideale, reddit reale. 6. Beate cum ideati, ideamque eum realitate eonfunden . absoliatum in sensu pantheistarum eonfecit. 7. Idea sensu II egeli est pura abstractio, ideoque mundum abstractum, et non reale valet producere. 8. In nihilismum dueit liaeo sententia, cum ah idea neque natura, neque spiritus, neque aliquid aliud reale possit derivari. Falsa est sententia Coiarini. Nam l. quia clii maera Est
illa ratio impersonalis; ratio enim non universalis est ε 3853, Sed cuique propria. 2. Quia non explicat, unde sit ille primus aerias Montanetis. 3. Quia omnes nostras perces' tiones, quas ex illo actu spontaneo, et caeco derivat Co asinus, caeras
reddit, et non evidentes, cum induere debeant naturam prin-eipii; sieqile humanae cognitionis evidentiam labe saetat. o. Quia notio Inmiti rati inio habetur in mente innixo contingen tibus, lieet ordine reali praecedat principium cogitans, Et mundu in; ideoquου ille actus vontaneus timuit elementa subjecti cogitantis, mundi, et Dei habere. vide Rosiniui uini OMO Sag. pol. 4. ρ. 5. sen. 7. c. a. a. 2- ly
DR A lum HUMANR LIBERTATEύ95. Statuta animae aetivitate quoad saeuitatem cognoscendi, i 'sa quoque statuenda est ei rea volendi facultatem S. 352, Itaque de antinae humanae libertate hic disseremus,lit Coronidia laeo hie animadvertimus, nos eonvenire eum stensistis, nullam esse ideam ingenitam; eum nationalistis vero sive Platonicis, sive Absolutistis. innatas esse in nobis polentias cudendi ideas. Sic a epta dei dearum origine doetrina , salsus videtur Lochius. cum an maint posueritia iam rasam i substantia enim actuosa est, activisque saeuita libus donata.
102쪽
qua nil nobilius tu li omine inveniri potest. IIostes plurimi
sunt, iique acerrimi. Rem proinde sedulitate. quae haberi potest, malori pertractabimus. Ut vero hoc colauciamus, aliquat irae mittenda putamus de voluptate si dolore, de hono et uia. o, de at petitione et aversione, quae non Parum lucis rei disputandae asserre possunt. Licet voluptas, et dolor sint veluti magni nostra
rum actionum motores; attamen non omnes eodein se uin eos
aeceperunt. Quidam de una voluptate, et dolore physico, alii vero de morali, aut intellectuali locuti sunt; aliqui da
effectibus, alii de causis voluptatis, et doloris, cum haec definirent, disseruerunt. Voluptas et dolor sunt asseclion eg aui viae, quas facilius est ex 'eriri,' quam definire. Λst, iusIituta analysi , voluptatem persectionem, dolorem vero imperfectionem supponere reperimus. Voluptate enim persunditur, qui iis utitur, quae corpori suo nunc congruunt, quive aliquandornatur scientia, aut virtute decoratur egregia. Ε mutra dolore assieitur, lum qui igne manu aduritur, tum qui, Sentiqua nescire, cognoscit, quae scire deberet, et qui co uvieiis ab aliis se lacessitum tutelligit. Persectio, uti vides, est in iis, quae Oolu tatem creani imperfectio vero in iis, quae dolore nos asiiciunt. Quare oolutas est assectio, quae persectionem conlinet, vel contiuere videtur in subjecto ani-
malo, quod proinde illi adliaeret, illa inque nollet relinquesre;
dolor vero est asseelio, quae imperfectionem supponit, vel in eludit in subjecto animato, quod ab ea renititur, illaque vellet carere. f Olutas triplex est, nempe Physica, quae est quaedam sensatio alliciens, demulcens, titi, laus, quae oritur ex molione corporis fibrillis congrua; intellecιMalis, quae reponitur in illo statu, ex quo a lina egredi nollet, et in quem rapitur, cognita alicujus rei Persectione; moralis vero, quae est ille status, in quo anima post aliquem virtutis actum versatur. Gratus odor Ahrsicam, vertias detecta intellectua Iem , beneficentiae aetus moralem gignit voluptatem. Dolor etiam triplex ebi, nempe Absicus, qui est sensatia lacerans, discerpens, pungons, o ita ex turbata corporis fibrillarum commotione; intellectualis est ille flatus, ex quo anima vellet exire, cognita rei alicujus imperfectione; moralis demum est ille flatus, in quo anima veluti oppressa jacet, coguito alieujus viiii esseetu. Ustioρbsicum, absurda propositio m- fellectualem , aerumna proximi moralem dolorem producit. IIaec triplex poluptas potest simul esse tu eodem subjeelo,
uti hie triplex dolor; illa quidem, si neque nocet, neque Disistros oste
103쪽
naturae humanae opponitur, atque aliunde vi i tui Is actum continet, si e est in Polioue grata, sul ubri necessaria aegroto; hic vero, si sit simul lacerans. imperseelionem afferens, vitiun que supponen , uti in morbo a venerea illi ella voluptate orio. Si omnibus haec non adrideant, recordentur, voluptatem, et dolorem sentiri, non definiri. 497. Quae tamen aliqua consensione circa voluptatem, et dolorem tenentur, haec sunt. s. Non recte post Epicurum
Cic. de Finib. I. l. S. l lin, et Genuense in Dic eos. l. i. c. s. ,. 15.) des nimit Pelius Verri Irie suli indole dei placere ,
voluptatem, quam rivi rem doloris cessationem dixit; quia nec semper voluptas dolorem supponit, nee rapidam ipsiuseessationem si). 2. Persectio et imperfectio, quas voluptas et
dolor supponunt, Possunt esse verae et apparentes. prout Concipiuntur. 3. Quare voluptas in dolorem , et dolor in voluptatem potest converti; si postea uti imperfectum concipiatur, quod prius persectum putabalur, aut ab op osito, 1. Et ideo persectio alleujus rei examinanda, et expendenda est, ne hinc,
Inde vagemur. 5. Omnes sensationes aut voluptatem aut dol
rem gignunt, nee dAri potest in s irerentiae status S. 375ὶ, quia soret status nil illi; licet non desint . qui eum Gallup - .pi sensationes indi ementes admittunt Lea. di Gg. e Met. O. 2. Iea. 93. Ps. ΓΘ l. i. 6. Dolor movet et excitat, voluptas retinet et stringit; ast voluptas quoque movere Potest, ne aliquid amittatur, vel ut acquiratur; trahit enim sua quem Fue MOIustias 23.ί98. Ex voluptatis et doloris idea illa boni et metti e formatur. Bonum est, quod perficit, aut persectionem auget; malum vero, quod persectionem destruit, aut minuit. Quare num voluptatem creat; malum vero dolorem gignit; illud trahit. istud repellit. Tum bovum, luiu malum possunt di -
, Riue aliqui distinguunt inter Dolia talem negarisam, quam ponunt in doloria cessatione, uti voluptas eapta ex cibo post ieiunium protractum. et Positioiam, quam dicunt voluptatem, cui nullus praecessit dolor, uti voluptas ex odore rosae; ilem dolorem in negasi um , quem eonstituunt in voluptatiseessalione, uti dolor, quem experitur puer ex raptis nucibus, et postliseum, qui habetur. quin an ea suerit voluptas, uti dolor ea urenti obieelo productus. lal Si dolor tantum moveret hominem, quisque retraheretur ab obiectis dolorem asserentibus, sed numquam obiectum appeteret, quod a ibi voluptatem ereare posset. Quare puer ad lac susendum non a saine impellitur, sed ab idea voluptatis ea piendae, aut potius ab instinetu eoneupiseibili, ut ait Metillos Corso, σια Teorica dei me Montane . c. I. a. 6. l.
104쪽
spesei in physicum, intelleetuale, et morale, prout voluptatem vel dolorem physicum, intellectualem . vel moralem produ
eunt. Sunt etiam hona et mala vera, vel apparentia, quae ex se paton Lί99. Quisque autem experitur, se in obiectum. quod uti bonum percipit, rapi, aut inclinari; repelli vero et doclinari ab obieeto, quod uti malum apprehendit. Nisus et inclinatio
dicit ametitio; aoersatio vero renisus, et declinatio. Ulminque est aut rationalis, si inclinatio aut renisus ex distineta objecti cognitione oriatur; aut sensitioa. si ab id ea objecticousu a euascatur. Quare appetitio, et aversatio aliquam rei cognitionem supponunt, et ideo est verum; ignoti nulla cupido. Ratione ametit salutem aegrotus, sensis De vero fructum , quem sibi obesse , vel prOὸ esse non certe noscit. Perperam vero sensistae radic m ametietis in quadam animi agitatione reponunt, inclinatio enim ad aliquod objectum prae-eedit animi sollieitudinem , quae ex eo oritur, quod mimus videat, se illo objecto ea rete. Quare illa radix videtur potius
Ioneuda in ipsa hominis natura tum quia Deus largiri deuit propensionem ad finem, et media ad finem, tum quia nequeunt aut mi nostri non donari aliqua vi, qua concupiscerent, vel aufugerent, quae bona, vel mala sibi repraesentantur. 500. Haec pro certis proinde habeto. s. Nos semper bona a Pyetimus, et mala aversamur, vera vel apparentia; in bono enim, et malo objectiva ratio est appetitionis, vel aversionis. 2. Ast non iude colliges, animam in honi prosecutione, aut mali aversione non agere; nam vi sua bonum in obiecto inluetur, aut malum; vi sua in objectum tendit, aut illud aversatur; vi sua amplectitur, aut fugit. 3. Ex eo autem, quod aliquid appetamus, aut aversamur, haud recte sequitur. honum illud esse, aut malum: potest enim fieri, ut appetamus, quod specie bonum est, sed est reapse malum; et a versemur, quod appa ren 1 malum est, sed reapse bonum. g. Ac proinde aliquod obiectum modo appeti. modo refugi potest, prout in eo aut bonum, aut malum percipitur. 5. Et ideo aeque nos possumus appetere, vel aversari objecta, in quibus aequalis bonitas, vel malitia dignoscitur, quo in casu anima dicitur in statu aequilibrii. 6. Ac propterea possumus aeque appetere, et aversari aliquod obiectum, in quo aequales bonitalis, et malitiae rationes percipimus. 7. Nos saepe appetimus, aut aversamur ea, in quibus nullam nunc honi , malive speciem in intuemur; sed alias ut bona. vel mala accepimus, et postea, Sine
novo examiue, consuetudiue dueli ad illa serimur, vel ab Diuiti eo by Corale
105쪽
illis retrahimur. 8. natio vero, cur secundum appetἰ tum 'en sitivum facilius homines agant, quam secundum rationalem, ex so dedueitur, quod vividius a praesentibus. quam ab rebus abstractis afficiamur. 9. In uno. eodemque homine potest esse consensus sensitivae et rationalis appetitionis, pt etiam pugna; prout ratio pugnat, vel convenit eum sensibili tale S. 496). 10. Si inaequalia sint moti , seu rationes a P petitionis, anima dieitur in statu AruePondii. ll. Bonum, et malum habentur veluti nostrae appetitionis, vel aversionis moti , et numquam siue motivis appetimus vel aversamur; eum esse miseri non solum nolimus, sed nequaquam prorsus Melle possimus, sicut ant Augustinus chim n. 28). 12. ideoque nemo est, aut malum appetit sub ratione mali, aut bonum axersatur sub ratione boni; si quidem natum Omnes, quae
hona Oideatiar, sequuntur, ut inquit Tullius QP. Tusc.
I. ά. c. g.).50 I. Haec persune torie evolvimus, quia ex professo in Ideologia Praeli ea de bono, et malo agemus. Ibi quoque erit sermo de affectibus, qui sunt veluti consectaria appetitionis et aversionis, atque de habitibus, qui ad bene, vel male agendum facilitatem praebent. De temperamento etiam in IdeoI gia Practica, et de instinctu in appendi re de bellu is loque mur. Haec innuere oportebat, ut sciant, qui heie hujusmodii deas cribratas opta hant, nos nil esse relicturos, quod aliqua foret observatione dignum.
502. Idea appetitionis, et aversionis S. 699) ad eta
mandas de Montaneitate, et Ooluntate ideas nos sensim ducunt. Iam vidimus causam aliam esse necessariam, et aliam
liberam s. 3ά3. 13. Fecessitas itaque est id, propter quod
agens, positis ad agendum requisitis, nequit non agere. Haec Neeessitas interna esse potest, et externa. Prima habetur, si agens natura sua ad actus ponendos impellatur, uti illa, qua ignis stuppam eomburit: secunda vero, si agens a causa e sciente externa ad actus ponendos prorsus excitetur, uti illa, qua lapis in altum pioiicitur. Ast agens potest impelli a causa externa tum ad id, quod suae adversatur naturae, vel genio; tum ad id, ad quod natura aut genio suo etiam sertur. Primo casu eausa externa co*it ens agens, non sic in secundo. Quare et necessitas coactionis quoque datur, quae cum necessitate externa confunditur, quae tamen veluti genus respicienda est, eum, uti diximus, causa externa possit aliquem cogere ad
id, quod est eontra, vel iuxta naturam vel genium illius. His aduolatis diei mus , libertatem generatim Spectatam esSe Diuili oti by Cooste
106쪽
a necessisse immunitatem. Trἰplex recensetur libertas, triplici respondeas necessitati. Hi ne immunitas a necessitate interna, libertas a necessitate interna immunitas a necessitate externa, libertas a necessitate exter ; immu uitas a coaetione , libertas a coactione vocatur. Quare liberias a nec insitate interna, seu naturae, est in illo. qui natura sua ad potiendos actus necessario uon adigitur; libertas a necessitate externa est i a illo, qui ad operandum a nulla causa externa
necessario impellitur; libertas a coactione, in illo, qui juxta
propriam naturam, indolem, genium, inclinationem opera tur. Haee tertia libertas, dicta a coactisue, Nonianeitas vocatur a philosophis.
503. Ex his porro haec sequuntur. l. Omne agens liberum a neeessitate externa, est etiam liberum a coactione, nempe est Montaneum, quia, si agit, defiete ute causa externa, certe agit iuxta propriam indolem , quod idem est ac eas liberum a coactione: 2. ast non Omne agens liberum a coactione, est quoque liberum a necessitate tuterna, quia liberum a coactione potest determinari necessario ad agendum
ah ipsa sua natura. Vide Galluppi siet. 9 l. pag. 4ά6. edia.di Hrenae . 50ά. Porro illa libertas, quae laudatas tres lihertatis spe
cies S. 502. in eomplectitur, dicitur libertas indisserentiae,
arbitrii, electionis, quae idem sonant. Quare taberiar indi s-rentiae est facultas activa, qua, qui ea donatur, citra omnem necessitatem externam et internam, Potest velle aut nolle, vel
te hoe, vel illud; aut saeuitas agendi vel non agendi, agendi hoc vel oppositum, agendi hoc vel aliud ab eo diversum , etiam positis ad agendum requisitis. Haec proinde libertas
triplex est, prima contradictionis, secunda contrariet alis, tertia specifieationis. Prima est facultas, qua agens, positis omnibus requisitis ad operandum, potest agere, vel .uon agere ἐsecunda est facultas, qua agens, positis etiam requisitis, Potest hoc aut Oppositum agere ; tertia est facultas, qua agens , etiam positis requisitis, hoc aut diversum agere potest. Me non fallit, haec voeabula non mullum adridere recentioribus; sed usus ea sacravit, et intelligendis scholasticis non parum prodesse possunt. Deinde advertimus, lihertatem indiderentiae Sic vocari ante electionem , cti non post electionem saetam ἔquia saeta eleelione, iudisserentia desinit. Antequam seri Tem, poteram scribere, et non scribere; sed postquam scripsi,
nulla milii remanet iudisseretilia scribendi aut non seribendi. Disitigoo by Corale
107쪽
505. Si)d quidnam est voluntas' Si aliquod obieetum ante nos sistat, boni vel mali speeiem praeseserens, illi eo in nobis propensio, vel aversio nascitur g. 499 ὶ. Facultas illa , qua anima adprobat, sequitur, amplectitur, quod boni specie
induitur, poliantas; sacultas vero, qua anima a Versatur, odit, sugit, quod speeie mali se demonstrat, noluntas vocatur. Sed nolunIas ad Moluntatem potest reduci, quia est ipsa voluntas , quae actu positivo malum ex hisitum aversatur. Actus voluntatis dicitur Oolitio, nolitio vero aelus uoluntatis; politisne animae meae haec seribo, nolitione ad ludum ire recuso. Actus voluntarius proinde ille est, qui a voluntate proficiscitur, seu est ipsa volitio; inooluntarius, qui nullam
supponit voluntatis determinatiouem, et est ipsa nolitio. Quare Moluntarie haec scribo, inooluntarie hic forsan aberro , non Ooliantarie raptor ab equo. Ex quo patet, voluntatem duo includere, obieetum repraesentatum, uti bonum, et sta stantiam rationalem, quae hoc honum adprobat, et amplectitur. idem dicatur de noluntate. Quare voluntarium, et non oluntarium, seu volitio et nolitio sunt actus, qui a principio intrinseco oriuntur, quia nascuntur a substantiae potentia, uae adprobat vel reprobat, quaeque substantiae est interna.
x quo sequitur, omne voluntarium esse etiam spontaneum
S. S02, 3, q uia utrumque a prinei pio interno emanati V
rum s Pontaneum oriri potest a principio interno substantiae rationalis, vel irrationalis, voluntarium vero semper a principio oritur substantiae rationalis interno. Hinc spontanei actus dicuntur easus lapidis sibi relieti, circulatio sanguinis inhumano corpore, subita appetitio ad honi speciem sine adprobatione; qui aetus minime sunt voluntarii, quia bi voluntatis inclinationem et adprobationem supponunt. Actus vo luntarii sunt elieisi, si immediate procedant a voluntate, nempe volitiones et nolitiones; sunt vero i erati, si ad nutum animae Woluntatis ab aliis saeuitatibus perficiantur, uli fiunt attentionis, et reflexionis aetus. Igitur qui is imperatus actus elicitum supponit, quia ille voluntatis nutum, seu volitionem ineludit. Sed actus i eraeus Potest esse immaneris , si in ipsa eompleatur anima, nil actus attentionis: transiens vero, si ope alicujus corporis membri persciatur, uti deambulatio, animo volente. 506. Sed adhue aliqua praenotanda sunt. Et s. videtur non recte ab aliquibus acee plum vocabulum smulaneitas , vel Montaneum, tributum indisserenter actioni hus quorum.
Cumque entium ab istorum iu tima manantibus natura S. 505.). Diqilia oo by Corale
108쪽
Nam si spontaneus est aetus ab intima natura, indole, in elinatione entis proficiscens; certe montanei aeque forent motus lapidis in terram projeeti, vegetatio plantarum, sensatio ues brutorum, appetitiones et aversiones nostrae sensilivae , Omnesque actiones a coactione immunes haec enim omnia a principio intrinseeo emanare dicuntur. Quare Montaneitas aut neganda est rebus inanimatis, aut saltem ipsis Ialo sensu est tribuenda, et in animantibus accipienda pro facultate
age udi iuxta vires proprias aliquid prae alio. Vide Stoiche-naum sv 105 3, et Dinowski Ps h. f. 87. 88. ), et Mancino Elem. HGloso L. S 33.). 2. Neque probanda est aliquorum doctrina, qui appetitum rationalem f. 699. 3 cum voluntate confundunt i. 605. . Siquidem appetitus rationalis est inclinatio oria ex distincta obieeli cognitione; sed, cognito obie-eto, et data in ipsum inclinatione, adhuc voluntas contrarium potest eligere. Ila aegrotus appetitu rationali ad medicam ea sumendum inclinatur; sed reapse non sumit, imo projieit. Deinde appetitus est potentia necessaria ἔ sequitur enim ex boni repraesentatione. Voluntas vero est polentia libera, uti mox videbimus. Idem dicatur de aversatione rationali. 3. Voluntas tutellectum, et rationem supponit in substantia, cub. inhaeret. Voluntas enim adprobat honum repraesentatum
g. 505. ὶ, rei ieit malum exbibilum. Quid enim ageret, sugeretve voluntas, nisi praesupponeretur rei faciendae, omitteu daeve cognitio 3 Sed quisnam repraesentat, ae exhibet bonum et malum voluntati, nisi intellectus et ratio 3 Insuper voluntas est potentia eligens S. ibid. in; sed eligere nequit, nisi
motivum habeat eligendi; moti via in vero intellectus, et ratio exhibere possunti Adde, quod voluntas non se er actu seratur ud omnia sua objecta; ad tutellectum, et lationem pertinet ex his aliquod exhibere. 4. Volunta vero tu totam cognoscendi polentiam influere valet. uti alias vidimus 6. 359.ὶ: ipsa enim, licet nequeat gratas reddere sensationes tu gratas, potest tamen exponere, vel non exponere corpus certis externorum objectorum impressionibus ; altentionem in aliquod objectum figere, sicque impressiones atterere, vel minuete ἐipsa valet regere attentionem, aliasque cognoscendi facultates, quae ad ejus nutum tenduntur vel remittuntur si). 5. Ex data
iὶ Cum aliquid, praesertim nobis externum. volumus, mutatio sit in in telleelu, euiua ope cognoseimus, quod volumus: in objecto, quod volumus. in membro corporeo , quo utimur ad aliquid capiendum, vel saetendum. Sie seripior, dum seribit. indueit mutationem in papyro, in qua seribit, in intellectu, quo, quid aelibere vult, intestigit, in manu, quam . ad scribendum
109쪽
libertatis definitione s e. 505. patet, ipsam tolli, si positis ad
ngsendum requisitis, subjectum non possit non agere si in; uti nulla libertas est in igne, qui, sibi appropinquante sicca stuppa, eam certo comburit. 6. Nos libertatem saeuitatem diximus 4 506. 3, ut communem sequeremur usum; sed ipsa potius pio prietas est dicenda, quia in anima praeter dicii talem cognoscendi et volendi gEnerice specta iam non aliam admitti
mus S. 359. . Quare immerito nos earpit Lochius Grai
stir leniend. humain. l. 2. rh. 2 l. , qui, ac copia libertale pro saeuitate ponendi. aut non ponendi actionem ad nutum voluntatis, dicit liberam vocari voluntatem esse idem ac quadra tam dicere virtvlom. vide aliquas definitiones libertalis or-roneas apud Stoi elisenaum s Psych. S. il 5. sch. st 6. sch. li 7.
507. Fatali tae die untur , qui libertatem inficiantur , et ipsi in varias classes dispesci possunt. Prima classis est illorum, qui satum stoicum, aut astronomicum, aut demoeriticum, aut mali uin edanum. aut spino a isticum sunt professi; satum enim includit necessitatem . quae Omnem conlingΘntiam, et libertatem a rebus tollit. Sec si est omnium inal rialistarum, qui nullam in homine admittentes substantiam a viritualem, nullam quoque libertatem confitμntur. Talea suere IIob sius, Helvetius, Lani et rie, Tolandus. Trae us, Catani
s ius, Richerandus, Gali 6. 429. j. Tertia est illorum , qui
voluntalem definiunt sacrillatem agendi seeundum volitionem, et uolitioneni, quique tantum libertatem a coactione ad mitis
lunt g. S02. j. Huius generis sunt Liatberus, Calvinus, Baius, Ianiniti ias, Lockius, Collinus, Vollairius, Bartius, Fre relus. Quarta est illorum , qui docent, animam in serie continua
adhibet. Porro potestas illa, qua super saeuitatem eognoseendi gaudet v luntas. diei solet Potestas stersonalis, quae tamen non valet ereare leges, quibus eognoscendi saeullas dirigitur, aed tantum ipsa saevitate , eiusque variis modis ad auos consequendos fines uti potest. Quandre vero togu seendi facultas ab obieelis sine regula abriperetur, pertinet ad AOtestatem Personalem ad aliquod bonum utile, et honestum eam revocare, nempe illam dirigere, vel corrigere, totamque illius aelivitatem ad unum veluti centrum vertere, et figere IS. IS9. si Cum die imua subjectum, animam intelli simus, quae est subieelum volitianum, quaeque libera non ast, si, positis ad ogendum requisitis, non tussit aeque velle . et non velle. Quare hic libertas aeeipitur tota in aetiiaua elieitis, et non in imperatis. praeeipue transeuntibus S Sos . quos h mo et ieere nequiret, niti eius anima in actibus elieitia esset quoque libe
110쪽
esserire pereeptiones, appetitiones, et dein volitiones, quique proinde admittunt in anima moralem necessitatem; et qui in
Doni, ni alive repraesentatione rationem sufficientem reponu ut
volitionis, et nolitionis, quique proinde docent, Deum, et ii omin ps ad optimum sese determinare. Ila sen ore Dibuit ius, Nol filis, Bauinei therus, Mehmius, Uincklerus, Uulfingerus g. 670. 3. Ouinta est rigidiorum occasionalistarum, qui omnibus creatis rebus activas vires , ideoque libertatqm animabus inficiantur S. ibid. J. Sextu opinio est illorum, qui putant, eum Dei praescientia conciliari non posse liberistatem, hancque rejiciunt, illa admissa, forsan ore lenia . Vi de Storcheuaum S. 105. sch. 107. sch. st 5. sch. 117. sch. 118. sch. 3. 508. verum estne libera anima humana 3 Cerre Issera
est anima humana. et quidem. libertate a necessitate tum exterana, tum interna, ne e libertate indifferentiae. Siquidem in primis est libera a necessitate ex tertia. piam s. Ne incessitas externa deberet esse causa volitionum, et nolitionum voluntatis, nempe deberet cogere voluntatem volentem ad no-Iendum, et voluntatem nolentem ad volendum. Sμd hoc esse nequit, quia voluntas, dum voluntas est, vult; et dum noluit. las est, non vult; alioquin vellet et nollet simul, uti patet. 2. Vis exterior saeere quidem potest, ut corpus humanum aliquos ponat actus; sed noc esset aliquid animae extrinsecum cogere, non vero volitionum facultatem. Possum ex. gr. ab equo raptari, aut vinculis constringi, ne deambulem; sed neque hoc, neque illud volo, dum corpore raptor, dum vinculis constringor. E contra mercator, ut in naufragio mortem devitet, merces in mare volens proiicit, uti vitae fiervandae me indium, non vero coactus a necessitate externa. 3. Quaecumque sit causa externa, quae necessitatem voluntati imponeret, ea reduceretur ad boni repraesentationem, quod voluntatem necessario raperet; sed hoc repugnat substantiae ratione praeditae, quae in boni repraesentatione multa potest delegere, quae haud adprobat, et allecta ab appetitu etiam malum amis plecti, bonumque cognitum relinquere Potest, uti experientia doceti L Boni repraesentatio supponit, non vim consertanimae; atque est animae ipsius cognitio, quae animae intrinseca rat, non extrinseca; extrinseca vero esse deberet, ut Iibertate a necessitate extrinseca destiluta diceretur anima. Igitur anima humana libera est iu sua voluntate a quacumque