장음표시 사용
201쪽
confirmandae destinatum; quae verba tamen, cum ad miraculi essentiam haud pertineant, facile praetermisimus S. 675. 3. Quoniam miracula cum mirabilibus saepe a rudi plebecula confunduntur; ideo non facile ad millenda sunt, quae saepe in vulgus sparguntur, miracula. Quare sedulo cliemyae, et Phrsi eae peritus, atque regulis criticae instructus, ut rectum gerat ile aliquo Phaenomeno judicium, quod tamen eluti miraculum huc, illucque pervulgatur, debet examinare, s. utium reapse illud Phaenomenon evenerit; 2. utrum Eveuerit vii tute virium naturae; 3. aut alicujus circumscriptoris fraude , aut manuum dexteritate ; ά. aut a quodam tueteratore a malis geniis adjuto ; 5. aut ab ipsa malorum geniorum virtute ; 6. aut a probo homine , cui auxilium bonus augelus praebuit; p. aut a boni alicujus angeli virtute; 8. aut ab ipso Deo; 9. utrum adhuc illius phaenomeni vestigia extent; l0. quo modo, quibusque in ei reumstantiis illud evenerit phaenomenon; ll. quemnam finem, seu quodnam bonum, vel verum illud phaenomenon respicere, vel confirmare potuerit. Haec et alia permulta , quae Beligionis apologistae, et Theologi ex professo evolvunt contra delicatiores incredulos, semper prae oculis habeat, qui
de veritate alleuius miraculi reele dijudieare eupiti Vide Storchenaum, qui de viribus geniorum, atque criteriis miraculi Cosmol. secl. 3. c. 2. et 3. in agit , nec non An dream Syagnum, qui in opere de miraculis nihil desiderandum relinquit.
688s Non magna est, sed magna haec nostrae evolvit Ideologiae pars secunda, quam Cosmologiam vocavimus, Resecundum nostrast cognoscendi facultatis obiectum comple-etitur g. 166.) , Iuvenes Minoritae Sapientiae addieii. Be-Tum , quae nos circumstant, coutra praecipue hujus temporis Scepticos existe ullam statuimus : ac dein ad ea descendimus , ex quibus et ipsa coalescunt , quae permni ter hine inde in nostrum corpus operantur. Ordinem deinde mundanum subneximus, et casu, saltu. salo ablatis, mundum aliquibus legibus, quae ad motum reducuntur, regi docuimus. Mundi originem postea requisivimus , innumerisque argumentis ipsius , ac materiae aeternitatem resutavimus ;atomos democriticas rejeeimus; de emanatione perridiculam sententiam despeximus ; ac prolude a Deo opti inoMaximo mundum creatum tradidimus, non quidem ab aeternitale , uti garriunt , qui sibi solum sapere gloriantur, sed in tempore , et tu ea aetate , quam uorsis refert histo-Disit iam by Gooste
202쪽
ria. Deus vero aliquem in hoc mundo condesndo sibi finem praestituit, qui esse, nisi suae gloriae manifestatio, ne quivit. Ea propter et mundum, utpote qui Dol fini aptissime respondet , persectum esse docuimus , licet non sua entitate optimum , uti iactitant Leibuitiani. Tandem nee
absurda observare, quae de rerum natura dicta sunt; necesseetus notare. quae frequentius vel rarius , miraculis contia de istas vindicatis , in inundo conspici lautur, praetermisimus. Haec mundi generalis idea est, quia generales ideas praebet Philosophia Bationalis. Verum ipsa salis , superque sunt, ut ad eum filiali amore ac pavore possitis assurgere, qui mundum , quem incolimus , creavit , bonisque replevit, ut iis in ipsius tantum uteremur gloriam, ad quam omnia dirigenda Suut. Disilia oo by Corale
204쪽
689. Inanis , frustranea, sterilisque duarum hucusque absolutarum hujus nostrae ideologiae partium cognitio omnino foret; nisi aliquem fructum, qui la horum nostror iam veluti mela existat, ex ipsis caperemus. Scimus et uos immanam rationem, cujus vim alias evolvimus l .pari .sec t. t ideol. , continuo flores, et fructus gignere , veluti solet quaedam virens, fragrans, scire unda arbor. Verum humanae rationis fruetus et fores, alios, et alios pulchriores flores, fructusque jucundiores provocant, exe ita ut, progenerant. niquam enim anima in vero exquirendo saturata quiescens, de id eis iaideas transeendit; de veritate in veritatem transit ; de eo-gnit Ione in eo nitionem transgreditur; ad causas phaenome-uorum , quae in Seipsa experitur , Perquirendas transilit; ab his in alias pervadere conatur λ alias dein , et alias concito et irrequieto impulsu explorat, investigat , perscrutatur. Nee umqua in suam in causis inquirendis activitatem remittit, aut relaxat, nec in blando quiescit otio, nisi causam arripiat, et capiat, quae nequit ab anima, nisi ante alias quascumque causas, concipi , quamque omnes aliae causae, veluti quoddam commune eeutrum, supponunt, et respiciunt. Haec natura animae humanae est sy. 25. J. 690. Illam itaque Ideologiae partem tractandam suscipimus, quae de bac prima agit eausa , quae omnium causa rum est mater , omniumque principiorum est principium;
in qua anima suam tandem reperit requiem: quamque unima et mundus supponunt, uti creaturae creatorem , Deum
nempe, qui tertium Ideologiae objectum constituit S. 359. i. Theologiam proprio nomine hanc partem vocamus, quia sermouem de Deo , ejusque altribulis deducit. Theologiam Diuiti ou by Cooste
205쪽
quidem , sed naturalem, et quia naturae lumine sussulii in veritatibus in hae ideologia evolutis, et evolvendis procedimus; et quia alia existit Theoloria, quae revelata dicitur,
ae doctrinam al, ipso Deo traditam complectitur. Nos non latet, et hanc ideologiae partem transacto su neqlissimo saeculo in exilium ab ideologis suisse depulsam. lino notatum est a plerisque. Traeyum numqua in nomen Dei. aut aliquid
simile in suis Ideologiae opellis innuisse t Set se di an alisi. e di confutatione de ii elementi di Ideologia dei Conte TracF. Orotelo l828. cv. 2. . Exitialissimus hic fruetus
est materialistarum, qui animam. Deum, Religionem, mores, leges, atque potestates quascumque temerare, dilaniare. aspernari ubique conati sunt. Ast certissimum est, atque
e. erientia coo robatum , leoes rustus in Philosophiamo, ere fortasse ad Atheismum, sed Pleniores haustus ad religionem reducere . uti acute notat Baco De dignit . et a v. scient. I. l. 3. illud proinde optamus , ut iuvenes ad Dei gloriam promovendam addicti solidiori studio operant navent omni, qua possunt, contentione, nullique parcant labori. Virtus in summo est, quam qui assequi cupiverit,
69l. In duas sectiones lianc nostrae Ideo lo*iae hartem dividimus, in quarum prima de Dei unius existentia , in altera de ejus loquemur attributis.
BR DEI UNI Us ExIRTENTIA 692. Consulto hane primam feetionem de Dei unius existentia statuimus, ut nempe plures veritalis hostes ordine proprio in ea impugnare possimus. Quod ut eonficiamus methodo , quam bucusque adhibuimus , in quatuor capita totam dividimus sectionem. Quare in primo de Dei existentia ; in secundo de ejus discrimine a mundo; in tertia de ejus unitate; in quarto de duorum priueipiorum systemate disseremus.
206쪽
693. Detim bio diei mus ens illud , qnod existit necessitate suae naturae, omnibusque persectionibus potitur. Desinitionem hane in tota nostra vindieabimus Theologia. Alliei dicuntur, qui Deum ignorant, aut negant, aut saltem in
dubium vertunt. Athei proinde sunt eositioi, qui Deum
negant, aut in dubium vertunt; negatio , qui solum nesciunti Positivi sunt theoretici , qui intellectus errore Deus inficiantur; Aratici , qui confitentur, se nosse Deum, factis autem negant. Theoreliei sunt Vstematici, qui Deum prorsus negant; Purrhonici, qui in dubium vertunL Si stematici sunt directi , qui aperio marte Deum negant; indi recti , qui Deo tribuunt , quae neganda, et negant, quae tribuenda sunt, Deumque proinde monstrum esse iunt. 696. Extitisse Atheos negat Dos, qui nempe Persectum rationis usum habentes , Dei existentiae igit orantia labora runt , non facile invenies, qui concedati Verum existere, et etiam quavis aetate extitisse a theos praticos, quotidiana docet experientia. Historia philosophiae quoque, maxima na turae humanae iniuria, ac dedecore, tradit, apud veteres, et multo magis apud recentes populos, extitisse Amrrhonistas aliquos, qui Deum sua dubitation , aut suis sophi matibus saltem indirecte insidias iverunt. Verum quaestio est, utrum extiterint, aut saltem existant athei post Di, qui theoretici Meculatii dieii, dire te Deum ex corde inficiati sunt, velitiscia utur. Multi quidem inter atheos recensentur ex Veleribus; sed tamen non omnes athei fuerunt , quia boc quo que nomine contumeliose ab historicis, vel eruditis notantur, qui mundum a Deo emanalum, aut Deum animam mundi probarunt , aut deorum turbam spreverunt , aut deos Esuis cosmogoniis excluserunt. Pavet proinde illi sunt, de quibus apud eruditos aliqua adhuc existit dubitalio. Diag ras, Prodiebus, Euhemerus, Critias, Theodorus, Protagoras.
Inter reeenies vero atheis accensentur Lucilius Vanini, Auctor s siemalis naturae , Glandus. et Omnes, qui mundum aeternum commenti sunt . 599. s. in. Atheorum numerum extendere conati sunt Bartius, Bruti erus, Buddaeus,
aliique. Attamen eonsulatur de hoc argumento frenna s Degeneris humani consensu in agnoscenda Disinitate. MOl-2. ta ili sed by Cooste
207쪽
lmie legi subducitur, qui .i quodvis colit ligens, si existat ,
eerte existit sacta conditione . quod ex is lentiam acceperit. Hoc idem de quacumque eo ut ingentium serie dicatur Oportet: nam major , minorve contingentium numerus naturam contingeniis mulare nequii, quia Dum erus est quid extrinsecum, et extraneum entium naturae. Et revera singe , seriem contingentium constate ex s. 2.3. ά. 5. 6. I. 8. 9. Quoniam quodvis eorum conditionale est cerie 9. existit, si existat 8.; 8, si existat 7., et ita deincρps usque ad i. Hoeetiam, utpote conditionale , productum est. Itaque quae- eumque condi sena litirn , seu contingentium series supponatur, ea existit, dummodo producta sit. Improducta proinde causa, quae huic productae seliei existentiam est impertila, statuenda est. Haec est Deus. 3. Ex isto ego , nempe anima m a meo corpori copulata. Ego non semper exliii. Scio boc, sentio hoc, quia ego eus mutabile, et finito in me experior: quia non semper me extitisse sentio; quia in me nihil existentiae necessariae invenio; quia coi pus a parentibus meis , animana per CrealiOnem s S. 458 accepi. Igitur hoc totum, quod me constituit, quodque non semper extitit, aliquando iti cepit. A quonam rdon a seipso S. 352. 5. , non a nihilo g. 277 ), non a casu
, 589. J. A quoniam igitur 3 A parentibus meis 3 Sed ipsi
animam mihi non tribuerunt S. ά58. ὶ, et aliquando etiam initium et ipsi habuerunt. Igitur ne alios, et alios parentes
usque in infinitum admittere velimus, qMod certe esse nB-quit 352. 8. ). ad primam eausam . quae hos omnes et Die creavit , deveniendum est. Da e prima ori te uola Esl male itatum quia materia cogitate nequit S 630. ), et ego eogito ;lum quia hoc phaenomenon etiam nunc materia gigneret; tum quia hoc foret ex fortuito atomorum coitu ursis, quem repuguare demonstravimus S. 612. . Igitur ex is lentia mea causae. quae numquam incepit, existentiam supponit. Haec est Deu S. E. in mundo motus existit. Hoc pro certo assumimus; quia motu omnia, quae in coiporibus eoia Spicimus , perficiuntur sq. 592.). Moliis vero materiae non est essentialis ,
uia in in otia et in quiete ea potest concipi g. 6l0. j. De in .e si motus foret materiae ess sentialis, numquam ipsa concipi posset sine dato motu , atque data dilectione a o inniaque corpora eadem directione, eademque velocitate movetentur. Quod enim essentiale est, semper, eodem modo , eodemque in sensu coli venire debet. Porro experientia docet, corpora
208쪽
moveri diversis, oppositisque direptionibus, alque variis velocitatis gradibus. Igitur nulli inode materiae essentialis diei potest motus. Sic fere ratiocinatur Bonneius vir incredulis non admodum suspeetus, in opere Beligioni infesto Recherchesiar le Christianis. c. 2.). Igitur causa movens existat oportet. Haec causa aut semper extitit, aut non si non semper exli-
terit, ab alia causa ipsa originem imbuit, et liaec ab alia. Cum progressus in infinitum repugnet θ. 605. ad causam moventem est deveniendum, quae semper extitit, nempe Suae naturae necessitate existit. Haec est Deus. Ilaec argumenta a natura contingeniis, ab idea essectus, a notioue motus semper ad primam causam statuendam nos conducunt; et ejusdem argumenti veluti varia expositio considerari possunt. Nota mireris i laque, quod eade in iere videantur, quia idem demonstrant, et ab ri bus contingenter existentibus ad ens necsessarium nos eadem via certissime ac necessario deducunt. IIoc argumentum versavit inter veteres prae sertim Tei tullianus, et inter iecentes Clarii ius, Suarer, ac pra
et pue Gerditius in dissertatione: Deli esistenna di Dio, e deIIa immateria lud delia natiara intelligente. 698. Alterius e lassis argumenta, quae Dei existentiam demonstrant, sunt illa , quae Absica nuncupantur. Ilaec
In mundo eerte est ordo f. 585, ξ86. ); in ipso enim
multiplici talem omnis generis eulium, mirabilem inter ipsae neentum, accuratam omnium Partium consensionem. demirandam specierum s eundi talem, perpetuam horum omnium conservationem conspicimus. Quanta non sunt entiam ire inter se connexa, inier elephaulem et vermiculos, inter aquilam et musciculas, inter cete grandia et pisciculos, inter altissimas cedros, et Lumiliores herbas, ac in planetis, en- metis, et stellisl Qanto concentu sol, et luna nos non perlustrant; quanta constantia aquae inter limites suos non sistunt; quanta utilitate aeris substantia terram non circumcingit; quanta soliditate nos terra non sustinet; quanto hono quae maris non agitantur, ac radiis solis ab extraneis substantiis separantur; qyanta certitudine pro omnibus animan tibus varia alimenta non parantur; quanto Ordine omnia en tia non operanturi Quid de partium eulis cujusque, ac par tium mundi consensu dicimus 3 pie loquamur de omnibus, ordinem demirare et proportionem in animalculis, quae opemicro scopiorum deteguntur in aqua, in qua vi unt, ac Da tutati quaeque carnem, Ossa, nervos, musculos, Stumaelium ,
209쪽
viscera, sanguinem , aliosque eum debita proportione humores habent, licet vermieuli esset vicibus 2 000000. sint illis
majores, uti docet Mal Eieu. Omnia ordinata sunt, veluti umbrae et colores in tabella, veluti multae in ilitum cohortes in exercitu, veluti multae rotulae in horologio, ac iuuumerae litterae iii aliquo poemate. Omnia juxta spe
Cies suas ovipera, vivi pera, aliaque auim alia nasciantur, i unt, moriuntur, reproiluculitur; Oinniaque aut si in ulla raee, aut successive existunt quin umqua tu harmonia, constantia, eonsensus, proportio, ordo partium, aut totius turbetur. Unde eleganter Tullius mirabundus ait s L ib. 2. de νι ae . deor. c. 39. :,, Licet.... remota subtilitate dis ut audi, oculis quO--mmodo con et Iani pulcritudinem rerum eaVum . . quas disina Aro identia dicimias constitiatas. At Princiρω ferra iani ersa cernatur, locata tu media miandi sede solida et globosa. et undique ipsa in sese nutibus suis conglobata. oestita storibus, herbis. arboribus. frugibus: quorum
Omnium incredibilis multitudo insatiabili oeritate distinguitur. Adde huc fontium gelidus perennitates, liquores
Pet lucidos amnium . rmariam restitus viridissimos , veluncarum coucaseas altitudines, immensitatesque cam a rum. Adde etiam reconditas auri argentique penaS , infinitamque pim marmoris. Quae Dero, et quam Maria genera bestiarum , Oel eiciariam , oel ferarum' qui OOlucruml'Sus, atque canitis 3 sui Aeetidiam ρastus. quae Mita sil-
Mestrium Z Ouid jam de nominiam genere dicam 3 Qui quasi cutiores terrae constitiali, non pastantiar, eam nec im mania a te belluariam emerari, nec sti Pium averitate να- tu i quorumque Veribus agri, insulae, litoraque collum Cent. distincta tectis, et urbibias. Otiae. si ut animis, sic oculis Midere possemus, nemo ctinctam intuens terram, de disina ratione dubitaret. δι Dero quanta maris est Ru chritudo Z quae Mecies tin Dersi3 quae nititiisti , et Marialas instilarum 3 quae amoenitates orariam. et litorum' quot generG. quamque divaria Partim submersarum, partim itiitantium. et innatantium belluarum, ρartim ad saxa natiois testis inhaerentium 3 Ipsum autem matre, sic terram ametens litoribtis eludit, ut una ei Mahias naturis constat a Mideatiar. Exinde mari cnitimus aer die, et nocte do βιιπαitur; isque tum fustis et extenuatus stillime sertiar tiam autem concretus , in nubes cogitur , humoremque
colligens , terram auget imbribus; tiam emmens hiac et illuc, Mentum eoicit. Idem annuas frigorum, ei calorum facie να- Duili od by Cooste
210쪽
rietates; idemque et istaeus alisum sustinet. et visitu ductus alit, et sustentat animantes nestat ultimias, et a domiciliis nostris altissimus, Omnia cingens et coercens caelico lexus: qui idem aether Docatur extrema Ora, et deter minatio mundi; in quo ciam admirabilitate maxima igneae formae cursus ordinatos desiniunt. E qtiibus mi , c us magnitudine multis Partibus terra suPeratur,eircumeam ψsam polMitur, isque Oriens, et occidens, diem noctemque consi-cit; et modo accedens, tum autem recedens, binas in singulis annis reoersiones ab extremo contrariasfacit . quarum
interoallo tiam quasi tristitia quaedam com ahit terram: tum picissim laetificat. ut eum caelo hilarata Oideatur. Luna autem est, ut ostendunt mathematici, major quam dimidia pars terrae, iisdemque vatiis Magatur, q&ibus solῆ sed tum congrediens cum sole. tum digrediens, et eam tu cem, qtiam a sole ac Fit, mulit in terras, et Oarias ψsa mutationes lucis habet; atyiae etiam tum subiecta atque V Positit soli, radios eius et lumen Obsciarat; tum i sa incidens in umbram terrae, cum est a regione solis, inter Posi tu, interiectuque terrae, reρente deficit. Iisdemque spatiis hae stellae, quas Magas dicimus, circum terram feriantur ,
eodemque modo oriuntur, et Occidunt; quarum motus tum incitantur, tum retardantur saepe etiam insistunt. Qti O Me
claetito nihil potest admirabilitis esse, nihil pulchritis. Sequitur stellarum inerrantium maxima multitudor quartam
ita descripta distinctis est, ut ex no artim Durarum simi- Iutidine nomina Moenerint. Ordinem itaque in mundo novimus, imo suspicimus. Verum ordo plura entia, istorum ad finem directionem. finis proinde electionem, leges tum finales, tum efficientes, qui hus inter se, et relate ad communem finem illa enita agerent, ipsiusque finis conseeutionem supponit S. 326. . Haec omnia profecto esse nequeunt, nisi eausa ordinans, eligens, legesque serens supponatur, et quidem a munito ipso ordinando distineta et diversa, alioquin et
ipsa ordinanda cum aliis entibus soret. Haec vero causa sapientissima debet esse, quia debuit omnes possibiles legum com-hinatiun es praevidere, et eas seligere, quae numqua in ad co
lisionem pervenirent, nullo adverso .eventu subverterentur, nullam ab activitate causarum liberarum alteraliouem sub
tent. Igitur haec suprema intelligentia, quae Deus est, existit. Hoc argumentum ex Metus humani formalion Car lus Dereline uritus, ex oeulo Claristophorus Sturmius, exuuie Schmidius, ex corde Hembergerus, ex mauu Donatus,