장음표시 사용
171쪽
MARII S A uo Μ o M I c mam ex se induxit, sed a iure traditam incapaces instituendi declarauit,et ad tollenadas dubitationes conceptis uerbis praesentem sormulam edidit, qua testantes si haesitatione uterentur,in quibus cocipiendis delectatus plurimum autoritatis quae pes in eo, sivit. Maiores enim nostri publicae utilitatis studiosi formularum usum probaue,
remorum uer. runt,quas utin1 5c hodie nos haberemus, non subiacerent uiuentiu Ac morientium rum. uoluntates imperitiae re malisnitati tabellionum, quorum plurimi vocum latinas contra notaa rum sunt expertes.Testator sentit aut exprimit unu uel certo modo, tabellio aliud nos. Uel aliter. quod si sormulae in usu essent, non peccarent. formulas non habemus, ecformulis subiecti sumus uagis oc incertis.Heu quotiens accidit, quod nec testator, nee tabellio scit quod sentit exprimere. Imperator scribit inst. de inutil. stip. obserauationem conceptoru uel horum in stipulationibus sublatam. 5c glosrecte inquit non referre quihus uerbis stipulatio concipiatur, dummodo sint apta & conmaa. Interroga tabelliones quae uerba sunt congrua quomodo se solutionibus extrica ahunt, in quibus concipiendis non minimus sudor est Doctoribus. Hinc omnes selelites,quod in arbitrio imperitorum commissae sunt hominum uoluntates. Quod ut periculosum & noxium resp.ita maiores nostri non permittebant. Antequam sub principibus tribunalia promercalia fierent,magnam sane curam habuerunt funda. tores Ro. reip. ne homines faciles essent ad litigandum, autor est diuus Iustini nus inst.de pen.tem.litiquod maxime ex ipsis formulis consequebantur. Nam illa, haeres esto, ec exhaeres esto,si haeres non erit,& id genus reliqua,no alia sunt quam formularum uerba,in quibus interpretandis iureconsulti incubabant, habebant intestatores in promptu concepta uerba ad unamquanq; institutionem. Simile uide amus in stipulationibus,ut illa,hahere licere,& illa per te non fieri,di huiuscemodi caetera. Nunc nimirum si litium infinitus numerus, quoniam quod iureconsultos rum fuit,nunc est imperitorum uerbis concipere hominum uoluntates.facit inarg. D l.codicillis. ffi.de leg. ij. Vt ad me redeam mirum esse non debet, si incapacitastis hoc uitium ueteres fecerit dubitare:quonia maius est uitio solennitatis omissae, propter quod Bal. in.l.si alienum. f. in extraneisa.de haer. inst.scribit.*.ex imperseactol. hac consultissima.C. de testa. non iuuare contra uitium incapacitatis.
Tertia quaestio est biceps, scilicet de quo,& a quibus Gallus reprehendit. Glocin prin.praecedentis.f. inter caeteras reprehensiones primam memorat, quae ad praesentem. f. pertinet. quod superflub fecit mortis mentione,cum simpliciter facta inastitutio idem ualeat,ut hic,& Doctores sequuntur. Praesens inquisitio perutilis quidem ac necessaria uidetur, quod ab ea exemplorum & multarum decisionu glossae& Doct.ueritas pendeat. E t quam iniuste incusetur superfluitate Gallus,ex communi ipsorum sensu ac uerbis non dubium est liquere. Dum dicunt, simpliciter i cta institutio accipitur,ut eo casu ualeat qui ex omnibus uerbis Galli quit intelligi: respondeant,si Gallus uerbis illis usus no suisset quomodo nunc intelligerent conceptionem istam instituo filium, di ex eo posthumum nepotem quod debeat ua, tere eo casu qui ex uerbis Galli concipi potest. ubi deficit exemplar, no potest duaci exemplum. Cardinalis consilio. cxix. incipit,blonasterium sancti Iuliani,dispois sitio facta ad instar alterius nihil valet eo n5 apparente,uel data inualiditate eius ad
quod sit relatio. not. glos pen. in.c. si Romanorum. Ni X. dist. N. c. aeterum. ix.dist.
Ang.in.l. si donatio. C. de donat. Nulla quippe uirtus reseretis,nisi appareat quanta & qualis sit uirtus termini ad quem. l. in testametoa de cond. ec dem.facit quod
causa secunda tantum ualet, quantum in prima exprimitur. l.pri . f. Praediu. de Ieg.
h. Uerum quoniam Gallus sic loquutus est,substit utionem in casum mortis fili j intelligunt. Verba ergo Galli non siserunt superflua ,sed necessaria et utilia,sioquin nescirent nunc paucioribus uobis formare institutionem. Absurdius dicere uiden Iur reprehensibile esse cam conditione exprimere, sub qua institutum intelligi uos
172쪽
a Iunt eum qui simpliciter institueretur. uorsum haec Patentur omnes conditiona alem esse institutionem, et tantum uirum audent incusare, quod non simpliciter concepit, quod suapte natura usqueadeo conditionale est,quod simpliciter conceptum uolunt conditionaliter omnino intelligi. Si conditionalis est, ec facta simpliciter censenda est conditionaliter saeia: quare non melius suit secundum naturam suam concepisse Praestigiae sunt haec. Quaero,unde hoc ut id quod esse debet in sensu,nea quit sine reprehensione esse in uerbis ut quid ergo inuenta sunt uerba l. beo. de supell. leg. Mira res quod sensus sit necessarius,& uerba eius sensus significatia sim superflua. Atqui ridiculosum magis,quod si in casum mortis non exprimitur, oporta se accipi, ac si esset expressiam: di fas non sit sie exprimere,quod non expressiim nihilominus subaudiri oportet: ut quid sic intelligis,si ita exprimi non conuenit usinpliciter uis omnino dici,simpliciter intelligas. Non sunt enim eius generis haec, quod expressa noceant.l. expressa.i. de reg. iur. Quo*magis stupeas istorum inaconstantiam, hic Gallum repr5hendi dicunt, quia expressit quod tacite contineatur.& in. f.& quid si tantu. glos. iure reprehendi dicit,quod casus de quibus dispuistat Scevola,non expressit,quamuis ex mente contineri fateatur. Non obstant illa uerba si non exprimat,quae mentionem mortis non superfluam, sed magis non nescessariam arguunt. N on ualet consequentia: non necessaria est, ergo superflua. Et superfluam credunt ex eo quod non expressa subintelligitur, oc per hoc expressa nihil operetur.l. iij. de leg. i. Ista ratione uerba in illa institutione, Lu.Titius haeres mihi esto,uidelicet Lu. ec mihi & interdum esto,Winterdum haeres,essent super aflua, quia non dicta subintelliguntur.l.3.i. de haer. inst. IO. And. in.c. mandatUm. de rescriptis .superglos ij. 6cin.c. certificari. q. q. de sepul. non est absurdum, quod in rescriptis conditiones apponantur,quae subintelligantur. Regula enim illa expresa B so eius quod tacite inest, nihil operatur, non sic recipitur,ut nihil omnino opereatur. Nam in hoc ualere scite Bar. docet, quod amplius uim taciti non habet,sed exapressi. Et nihil operatur quo ad augendam uim 8c effectum dispositiores, nihilomagis sanc contrahitur obligatio. exemplum in. l. cum quid. si cer. Pe. Item nihil Ope, ratur ad esse rei,sed ad bene esse satis ualet. l. stipulationes comodissimv. i. de uerb. .ec quia talis regula simpliciter non est uera quod nihil operetur,melius dicereatur,expressio eorum quae tacite insunt non est necessaria,& ista semper uera, aliud proculdubio est aliquid non esse necessarium,ffc aliud superfluum. Non necessarib exprimuntur quae tacite insunt. Sed quia imperitoru oc cavillantium minime aspernanda est multitudo ad resecandas lites, maiorem l rei gestae declaratione expressa non sunt superflua, sed comoda 8c utilia. d. l. stipulationes. 8 .l. quae dubitationis. i. de reg. iur. datur ergo medium inter non necellarium 8c superfluum, id quod est
utile. Obserua itaque ad statutorum interpretationem tria h. ec,quorum unum non Necessarium. est alterum, non necessarium,utile superfluum. probantur in.l. i.& toto titulo. d. de utile. impen. inreb.dot. Accuratius ergo Bar. locutus dixit non necessaria tot verba. Deo superssuum.
nique si contuleris cum Aquiliana a glos excogitatas conceptiones, plane palpia tabimus nihil in Aquiliana superuacuum aut reprehensibile: sunt enim illae glossa rum conceptiones ancipites,scabrosae imperfectae,5 tales quod nisi interpretati ne suppleas,non intelliguntur. Aquiliana uero per se clara, lucida, omnes partes neces larias explicans: illae non nisi tacite Ac per subauditu. Heu male te lacerant sapietissime Aquili,de eo propter quod summe laudadus es,quod plena,aperia, nihil quod intellectu remoretur,neq; ipsum interprete desiderantem edidisti formulam, uitio ascribui, quod fuisset uitiosum, si non sic secisses. Quid enim cogere Gallum debuit concise 5c obscure dicere, aut dicendo non explicare dilucide, quae omissa aut obscure dicita interpretatione omnino suppleta erant i Ecce quicquid plene denumerose Gallus enarrauit, in glos. conceptionibus interpretatione supplendum
173쪽
c est.ut quid igitur tilis suppletios supersua illa Galli uerba Si necessa la uel utilla,
quare stare prohibentur:cur magis laudariu oratio impersecta 5c eclipsata, quam quae omnibus suis partibus costat N ouum quippe est commendare oratione,quae interpretatione egeat, ec eam quae per se patet damnare : quod non solum contra omnem dicendi rationem est,sed etiam iureconsulti traditionem, qui nos admonet in d. l.stipulationes.comodissime semper fore nominatim inseri,quae tacite pollent exaudiri. N on enim illi quidem de quibus loquitur Scevola, superflui uitio laboraare Galli sormulam putauerunt, sed quaestionem agitarunt: quid si auus posthumi instituendo illa de morte uerba non exprimat ex quibus palam fit male a Pau.de Cast.hic obseruatum, stra fieri per plura,quod potest fieri per pauciora:quod autore Aristotele recipitur quando aeque bene paucioribus potest: Uerum non aeque hene dicitur quid obscure,& per subauditum,sicuti aperte idem 5c lucide, 5 quod sine interprete nequit intelligi,ueluti quando per se patet: imo illud uitiosum,quod rosὲiti eclipsim rhetores uocam,illud laudabile. Ex his liquere non dubito quid sentiena dum de eleganti traditione illa Bal .hic dicentis superflua nocere in dispositionibus .ll.omnibus,quae per modum regulae procedunt, ut hic inquit,ec in. l. M. de reg. iur. si aequivocum tollas: quoniam multa superflua dicuntur quae non sunt, sc non omnis superfluitas in iure est uitiosa: ct igitur definiamus in oratione superfluum, lib. 8, p. ult. autore Quintil.in Tropis quicquid dicitur quod sententiam non adiuuat: est enim uitium quod perissologia Graece dicitur. Aliquando itaq; significari quid breuius potest, ec cum ornatu latius extendimus, quod superfluitas non est, sed laudabilis
v si καrig. elocutio,si apte fiat: quam Graeci periphrasim nostri circulocutionem nominant. Exempla non desunt,sed uno contentus,in.l. Titius test amento.M. Lucius. s. eod. ibi, calescente sole, breuius dicebatur aurora. Aliquando pluribus uerbis utimur clarioris demonstrationis causa, quae minime superuacua,sed recte posita probas D mus,ut. l. quae dubitationis. de reg.tur. quae male allegantur a quibusdam, quod sua Perflua non nocent, quia nullum utile superfluum. Caveant breuitatis studiosi, ne
incidat in illud Flacci, Dum breuis esse laboro,obscurus fio: quod est ualde uitiossum. Perspicuus sane ec apertus debet esse sermo. Similiter.ll. 8c regulae licet breuia
ter concipi coveniat,hinc iurecosultus ait,regula est quae rem quae est breuiter enar amare. rat,id est lucide explicat. E narrare est declarare, exponere. Diomedes grammatia Enarratis. cus: Enarratio est obscurorum sensivum quaestionum ue explanatio uel exquisitio,
perquam uniuscuiust rei qualitatem poeticis glossiilis exoluimus. Non ergo eum tensum habet. I. i. de reg. iur. ad quem allegat Bal. Aliquando impertinenter quid adincitur,exemplum in I. quae extrinsecus. de uerbo. obli. quod uitiosum, quia diacium non adiuuat qua nihilominus ut inutili adiectione spreta dispositionem recis
Pimus .ec hoc casu loquitur.l.non solent.de re g. iur.
Aliquando quid superfluo dicitur,quod diuersam qualitatem aut significatu ina' ducit:ec est apprime uitiosum 5c subtrahendum.exemplum in.l. i.s. quod met. cauis ec hoc casu procedere BaI.traditione puto. Et notat ex desinitione superflui,quod si exornat,si planius ec clarius exprimit,si figurate Quintili.autore sententiam ius uare dicitur. Nunc reprehensionis autores dispiciamus. Glos. 5c Doe . Seeuciam faciunt. ipse uero praeter glos&Doi'. alios non uideo: tum quod Aquilius nihil repraeshensbile dixit,tum quod nihil a Scevola cernitur in hoc desiniti. Cuius rei gratia admonendi sumus: multi interpretati sunt Galli sormulam, inter quos noster Sces
uola praesentem enarrationem per quaestiones contexuit: cpii post recitata concea
Pta uerba,ab hac exorditus est quaestione,per quosdam agitata super illis uerbis, si filius meus uiuo me morietur 5cc. quaesitum suit, quid si de morte fili j illa non exa
Primantur uerba nunquid ualeat substitutio:Respondit Scevola: Quida recte adamittens
174쪽
a mittendum credunt,scilicet quod ualeat. Et obseruandum est uerbum,recte,adiectum esse uerbo admittendum, & non uerbo credunt. Ait ergo, quidam credunt recte admittendum: non propterea sequitur, quod ipse Scevola senserit illos recte credere. recitatio proculdubio est opinionis alienae, oc non approbatio. Verba sunt aperta,a quibus recedere nefas est. l. in his.de cond. & dem.&. l. non aliter. delera iij. confirmatur, quod Scevola ubii seruauit contrariu in quaestionibus a se excogitatis,dicendo,si me uiuo dcc. testator dicat, non dixit, taceat. non est uerisimile in quo ipse uolens peccat,altu reprehendat,aut reprehensi opinione sequatur,qui uerhoru iuit parcissimus,5c ueluti approbatio n6 minus ualet facto qj uerbo,pariter et improbatio. Paul. int .rem rat.hab.&.I. recusari. i. de acq. haer. Accedit quod utitur uerbo, quidam: obseruaui plerum a iureconsultis usurpatu,quod raro improbataria Msententiaru nominat autores uerbo, quidam uel alii. exemptu in. l. quidam extima. uerunt. s. sicer. Per.l. h. ex his.de uerb. . l. i. i. ad municip. Innoc.similiter usurpauit. facit focin Rub. d.si cer. pet. iuncta glosin. l. certi conditio.eod. titulo. Quae quidem uerba sic contexenda arbitror praeposita quaestione:quid si testator de morte filii illa, si me uiuo &αnon exprimat Respondit Scevola. Etiam si no exprimat de morte filii, sed simpliciter instituat, quidam recte admittendu credunt, ut eo mala ualeat qui ex uerbis concipi possit. sic etia intelligit glosin uerbo credunt ibi, uesdie admittendu e c. et conlepta Φ bene costructus iste uerboru conuenit quaestio ani. Et ut uerus sensus planius excutiat, quid est illud quod no opus est exprimatur Nota non dixit morte, sed de morte filii : nec declarat illud tale de morte no exprimendii. glos recte inquit, non exprimat,id est,no dicat illa uerba,si filius meus eccide uerbis ergo ad morte pertinentibus loquitur,& no de casu mortis. Et latere non debet quod aliud est sentire de uerbis ad morte,quod accipiendu est de expressio an ne tantu uerbis facienda:& aliud de casu mortis,quod mortis ratione faciat imperatinentem:& quia hoc esset contra tex.ibi,ut eo casu ualeat &c. fateri oportet,quod non excluditur mentio neque casus mortis, sed expressio duntaxat illorum uerbos rum de morte. Sensus ital est: etiamidest quamuis, seu dato non exprimat, id est
expresse non dicat testitor illa uerba, de morte filii di c. Quare non opus est exaprimat an quod mors filii sit impertinens minime,quonia nepos suus fieri non po itest, nisi, filius de medio tollatur. An quod non exprestus subintelligitur glos. MDoct. inclinare uidentur: oc quodamodo non uidetur dicere qui expresse no dicit, quavis subintelligatur:sicut nec permittere uidet qui tacite permittit ut in.M. ille casus. Cogita quia conditiones non intelligimtur nisi exprimantur. l. ita stipulatus.f. Chrysogonus. de uerb.obl. maxime qd extrinsecus hinc ex ordinatione testatoris
proueniunt. casus apertus in. I comodissime. s.eo.&.l. coditiones extrinsecus. i. de
cod. 6c dem. 5c ex natura rei,aut legis dispositione. Substitutio simplex de post, humo non est suapte natura conditionalis in casum mortis filii: alioquin non opus fuisset Galli sermula,neque.I. Veli. Nec naturaliter inest,quod filius sit uiuo patremoriturus, qui centu annos siperat Uicturus. arg.l.fi.C.de sacrosanc. eccle. 8c patri superfuturus.l.qui duos. csi in bello. N. ff. de. reb.dub. Nessi ex uoto parentum similiter inesse potest.l.scripto.i. unde lib. quod Bar.uitare uolens, dixit potentiam a Gallo inducta alienos instituendi quod salsum. s. ostendimus. Si dicerent inesse ex iuris constitutione, quaerendu est quo iurec 5c utim nullo, etia Aquiliano: qu nia in hoc redargui debent quod no simpliciter Ec per subauditu, sed expressis conaditionibus induxit. Scevola inquit, ut eo casu ualeat qui ex uerbis concipi possit, ἀno qui iuris praesumptione. Doct. dicunt inesse 5c intelligi ex natura actus. Bal .ina
terdu conditio intelligitur ex natura actus,ut hic: interdum ex natura rei. l. i. s. de cond. 5c dem. interdu ex tacita repetitione.I. item quia. idem Iulianus. d. de pact.
I.Titia. f.idem respondit. de uerb. obl. Discutiamus quomodo ex natura actin
175쪽
ι ΠARII SALOMONII .e Nam ex natura actus simpliciter gesti est simpliciter intelligi, ueluti conditionaIis .
est coditionaliter intelligi.l. de precio.s.de public l.3. generaliter. . de l .praest. Et si quis dixerit simpliciter stare no potest,ideo intelligo eo modo quo ualeat: reo
spondeo,hoc non esset ex natura actus,sed iuris praesumptione coniecturatae uos luntatis .arg. l. cu auus.de cond.et dem. quod an sufficiat uidebimus in conceptioni
hus glos satis est: quod ex natura actus simpliciter gesti,imb impossibiIe potius, cum simplex Ac conditionale inter se pugnent.l. i.f. si quis simpliciter. de uob. obl. Praeterea suitas extrinsecus substitutioni accidit,sicut pupillaritas, & coditio disipo conditio. sitioni. Differunt utiq; inter se condicio ec dispositio, ut ex definitione, re glos ac D 16iii Q. Bati traditionibus in.l. . de cond. & d .et propterea sicut conditio no inest naturaliter disipositioni,nisi ad iciatur. d. O.Clirysogonus. aeque nec suitas substitutioni.
Nec inest ex natura posthumi,quoniam posthumus esse Potest absim eo quod itiuus,& substitutionis forma est extra essentiam posthumi. Neque ex natura alieni, cum institutionis sit incapax. Et sic ab enumeratione partium argumentari licet inales conditiones non inesse,cum nem ex natura actus simpliciter gesti,nem ex natus in substitutionis,neq; ex natura posthumoru quit inesse, sed ex ordinatione solum testatoris,qui sic uoluit instituere:nec implet sola uolutas, nisi deducatur in actum conditionaliter instituendi. Nec ad rem,si conditiones ex natura actus non faciunt dispositionem conditionalem,ne suspendunt,secundu Imol.& Paul. in. l.qui liberis. ct . l. i. de uulg.ec. l. conditiones quae extrinsecus. i. de cond. & dem.& ubique Bar.Quia de hoc non quaeritur inter nos, sed de concipienda in suitate institutio, :utru quae ad esse ipsius desiderantur,ex seipsis illabatur,uel insint abs* eo quod a testatore adhibeantur,ut in caeteris compositis, quorum nisi partes sormales iuna gantur, nihil agitur:& propterea in perspicuo sit,quod qui praeterit talem conditionem, partem substantialem praeterit: patet in. l. qui liberis, allegata. quod licet illa D conditio,si in pubertatem decesserit, sit de substantia,tamen nis exprimatur, non liquet utrum uoluerit populariter substituere: & ideo necessario exprimenda, aliter vulgaris ei erit uulgaris:& quamuis uulgatis expressa contineat uulgarem. I. iam hoc iure. deprelsa cotinet Uulg. illa non continetur ex natura uulgaris, sed iuris praesumptione. similiter per pssitarem. simplicem substitutionem posthumi etia alieni liquere non potest more Aquiliano instituisse, ut paulo post in conceptionibus gloslatius dicemus. An no opus est exprimat illa de morte uerba,quod tacita mortis mentio lassiciat ex reliquis uobis in
eadem formula remanentibus re hoc placuissie glos uidetur ibi, sed simpliciter, id est ita dixit, si quis mihi ex eo nepos &e. An quod alijs modis potest suus fieri ut in .re quid si tantum.& quocunq; modo suus fit, impletur conditio ultra casum mortis sit in ec ideo si simpliciter instituat, id est indistincte di indifferenter,ut in. f. instia
tuens. quod probabilius uidetur. Ex quibus palam fit,quod non suit quaestio,utrum sine ulla mentione mortis si lil procedat Aquiliana,sed an tacita mortis mentio sufficiat, uel uerbis praegnantio hus ,uel generali casu suitatis comprehensa. An expressa omnino requiratur,& uexhum exprimat,stat proprie, id est expresse n5 dicat illa de morte. ergo quaestio fuit de expressione illorum uerborum,di non de casu mortis: neq; de illo, an subaudia tur naturaliter,uel iuris constitutione:decisio uero quod susticiat tacita,quae no eXa implici en cluditur illis, si non exprimat. Contra, iureconsultus non contentus uerbo priamat,adiecit sed simpliciter instituat. Respondeo, uerbum Simpliciter est aequiuo a. cum ad multa.Bal. in. l. i. C. de edit .act. idem & Doct. in. I. i. si quis simpliciter. de uerb. obi. Non enim hic positum ad excludendas conditiones: alioquin quomodo in eum casum ualeret,quo filius suus esse uiuo testatore desineret,& nepos post hismatum testatore suus nascatur,an simpliciter, id est sine illis uobis, si me uiuo Vna
denotandum,uerbum Simpliciter aliquando accipi pro eo quod breuius exprimi in
176쪽
IN L. GALLVs . . QVIDAM REc TE, PARADOXA. 3 A tur,ad differentia illius quod pluribus uerbis extendit,& similiter simpliciter, id est
sine circulocutione. Nec miru quod alter figuratus sermo, et alter no figuratus iure
simplex dicit substitutio, tu propter dictione, sed quae denotat diuersum factu. inst. de test.*.sed ne* haeres.l. sed et si lege.d. depet.harta tum quod si accipimus Iro stane illis uerbis,non differt a signiscato si non exprio atur,re sic nihil operaret.cotrat. si quando.de leg.i. An ergo simpliciter qui ad fol. na uerborum,& no quo ad sensum,ut in simili scribui Dy.oc Latin.l. i .de uulg. Unde notanda, quod aliqua enunciatio potest esse quoad uerba simplex, & quo ad sensum conditionalis. facit.l. si quando.de cond. 8c dem. Veru quomodo intelligam conditionale,si non exprimitur Respondeo,simplice si uerborum conceptione spectes,sed talibus quae condiatione ui sua c5tinent,ut est uerba Posthumus,et uerbum Suus in fiat uru prolatum. ffectu profecto paria sunt,oc conceptione diuersa, dicere post humum, ec illa, qui post morte meam. Ite,qui mihi seu meus erit haeres esto: 5c illa,si filius me uiuomoaries,nepos ex eo haeres esto. de quibus uerbis praegnatibus pulchre tractat Bar. in. l. i. iiij. q. de cod. et dem. An simpliciter,scilicet no exprimedo casum mortis instituat .ndefinite incasu simpliciter suitatis, ita quocunq; casu intelligatur institutus, quod uerius est in . s. ut instituens .ubi conclusorius omnium quaestionum est epilogus. Colligamus sensum si testator no exprimit etc.quid futura ualebitne ut simplex
institutio minime. Scevola ait:Quidam recite admittendu credunt, ut eo casu uasleat,qui ex uerbis concipi possit. Nota quod ex uerbis ait,dictio Ex,innuit causam Proxima θc immediatam. l. i. . ex incend4s. d. de in .ru.nau. Bah in. l. non dubiri C.de. ll. idem Bal. in. l.si de interpretatione.d. de. II. Ex, significat causam per se,&non per accidens. Si ex uerbis uult casus concipi, ergo non iuris praesumptione,
neq; subintellectu. Uideamus de quibus uerbis loquitur,num de concipiendis pro arbitrio cuiusq; testantisc Quidam putauerunt,quoru opinio forte non improbabiv Iis quia hic de Aquiliana concipienda a testatore, quod uideatur Aquilianae sor.satisfecilse,si simpliciter in casum suitatis instituat, id est nulla facta metione mortis. ec ualebit illo casu qui poterit colligi ex uerbis testatoris:na uerbu exprimat,& uerhu instituat,testatore spectant. Similiter dicendu de illis qui ex uerbis cocipi indesinius possint,qbus omnis casus suitatis colligit si specialibus illa tantu:et ideo ait, ut eo casu ualeat,ergo no alio. facit. Lcomodillime. id no. pro.f5c quid si tantu. glos.cit.in fi. improbat. An intelligenda de uerbis Galli de ipsis glos. ec Doc'.sentiunt, sed non declarant utru ex uerbis subtractis, uel remanentibus, uel omnibus simul: quanq; sentire uideatur, quicquid significant omnia uerba Galli, ide significari simpliciter institutione posthumi credui ualere eo casu qui ex uerbis cocipi. i. sormari possit. gloseocipi pro intelligi accipit, Dy. elici siue coprehendi. Sed nihil nos coagit a proprio significatu recedere.I.non aliteride I .iij.8c eo maxime quod Scevola tota hac lege cocipere pro formare usurpauit,agaturo de concipienda 8c non interpretanda institutione accedit quod ait, cipi possi,oc non poterat, uel potuit: quod si reserri uoluisset ad omnia Galli uerba, ec sic ad integra conceptione, non dixisset concipi possit,sed poterat,vel potuit :cu post subtracta illa uerba ex omnibus cocipi no possit. sed uerior est superior sensus diuersis testatoris, ut patet.ῖΗ. prori. maxime ibi, testator dicat. Videamus ergo qui ex remanetibus casus cocipi possit re procul dubio reliqua sunt haec si quis mihi ex eo nepos,siuess neptis post morte meam natus nataue erit,haeredes sunto. E cce in istis nulla est expressio mortis filii, nem sub figura condi. conceptio. 8c tamen utraq; ex ui uerboru continetur: si quis
mihi id est qui meus erit,uerbo Mihi significatur suitas: si fuit as,ergo ec mors filii, uel aliud per quod de medio tollit filius me uiuo.Et sane mihi nasci nepos posthuamus non potest Φdiu in medio est eius pater,sed patri suus nascit hinc potuit esse,
quod illi credebat nihil reserre, si non exptimantur ulla de morte fili j,cu satisfaciant
177쪽
dixerit,ad maiorem declaratione: alioquin si sibi tantu dixisset, erat accipiendu pro suo: θc ex contrario si suum duraxat dixisset,interpretatione supplendu erat sibi : plenior ergo oratio si sibi suus. patet ergo ille ide concipi casus ex remanetibus Uerbis, qui tota Galli sor. cotinebatur. Postq; multifariam ex praemissis constat excussum sensum,conuenit summariu eliciamus,uidelicet, Aquiliana ualet institutio, etiamsi expressa metio de morte filii no fiat. Vel sie: in Auliana sufficit tacita de morte filii mentio. Vel sie:aeque ualet tacita in Aquiliana,sicut expressa de morte filii mentio. Secundu uero aliam casus positione. h. d. Valebit eo casu Aquiliana, qui ex uerbis testatoris formari poterit, quavis de morte filii nihil exprimatur. Secundu tertiam positionem simpliciter,id est indistincte quo ad casus Aquil. form. institutio ualet: uel sic,simpliciter,id est generaliter in casu suitatis institutio formata Aquil. ualm Dei sic,simpliciter in casu suitatis nascentis se mortuo Aquil.ualet institutio. Secundu quarta positionem,etiamsi no exprimantur uerba de morte filii recte ex Aquit. sermulae uerbis poterit institutio postlimia concipi: ues sic valebit Aquil.si ex re, liquis concipietur formulae uerbis: quamuis illa,si situs meus di c. non exprima tur uel sic, etiam post substracta de Aquil. formula illa uerba,si filius meus ecc. materit ex reliquis concipi uerbis: uel sic, ide ualent haec uerba in Galli sormula,si quis
mihi nepos, siueq; neptis post morte meam natus nataue erit, haeredes sumo, quod omnia alia integra formata. Antequam ad glos conceptiones ueniamus, desina damus quod notat hic Bal. ex glos relata ad tex. Notat enim simpliciter dici quod conditionaliter sit,dum conditio inest ex natura aetiis: quod monet obseruandu ad statuta cauentia positionibus simpliciter respondendu,quod respondens cu condiatione naturali satis facit statuto. Aret. Bar. reprehendit,quia cotra hunc teX.inquit. Iason confirmat inducendo tex. nostru dicente simpliciter institui,ex eo quod non exprimit id quod est de actus substantia: ergo a c5trario sensu inquit, si expressisset conditione,non diceretur simpliciter institutus. Cogita quia haec cosequentia uidetur cotra. l. qui liberis. l. de uulg. Item addit eunde Bal.in.c. quia propter. de ele 2. stante statuto quod pure re clare respondeat , quod no potest adiici coditio, ouae tacite ex coiecturis intelligit. Considera an haec sententia sit cotraria primae et magia est aliud esse pure di clare,et aliud simpliciter responderi. Ite aliud est quid ex coleacturata mete intelligi, aliud ex natura actus ut paulo ante ostedimus. Attamen . abilior uidetur Bal. sentetia,qua potior Doctoru pars sequitur. etsi non illis uerbis si me uiuo dcc. probatur illis post morte meam,quibus dubiu no est conditione induci,us adeo quod si no nascatur post humatu testatore, Aquiliana evanescit. et tamequi sic instituit,si quis post morte meam &c. dicitur simpliciter institutus.hic est casus. nec colendi potest utrsi simpliciter no respicere hanc conditione, quia regit ab hoc uerbo instituat: et .ppterea de tota institutione loquitur in qua cotinetur taciturnitas illoru uerborum, si me uiuo,ec expressio istoru, post mortem mea θ c.persipiacuumq; fit,qui instituit sub ista coditione expressa,dicitur simpliciter inst i tuere,no alia ratione,quod inest ex natura institutionis post humiat. ec hoc modo Bal. sententia probatur. Secundo roborat, quod quicquid est ex natura actus, est i nseparabile ab illo: qitia essentialia n6 possunt deserere suu esse.patet adsensum, di Arist. est auator.cur ergo expressio substantialiu nocere debet no uideo exemptu Bal. in. l. Dc.
Gil. aei. Pono cid uendidisti praediu,quare ille no potest respodere,vedidi pretio. duc.cu sine pretio no consistat uenditio si liter substituit in casum sui talis, quareno potest resipdderi substituit,si se uiuo filius de medio sublatus csset alioquin esset imponere lege uerbis. Nunc ad glos coceptiones. et quide prima ecfecuda iure ab Omnibus Ebant,di apud me praecipue,ppter uerbu mihi, quo significatur casus suis talis, ut paulo ante disseruimus. Exsecuta coceptione obseruandu est, qd institutio
178쪽
IN L. GALLVs . . QVIDAM REcτr, PARADOXI. et o A re substitutio una ec eadem oratione potest fieri. ad idem in. iiij.conceptio. Item Uerbum Instituo,unica enunciatione potest significare institutione di substitutio. nem. Item uerbum Instituo,relatum in eadem prolatione ad filium,importat priomum gradum institutionis,relatum ad nepotem secundum gradum, ec sic ex personis subiectis significatio uariatur.simile sentit glos in. l. si cum dote. sol. v. ibi, si Uero a patre dic. ubi uult,uerbum pepigit relatum ad patrem duppleatur per stipulationem,relatu ad extraneum,per pactu nudum: unde Romanus notat non esse abasurdum,uerbii unum ad diuetias personas relatum intelligi diuersimode, cum unia formiter non potest intelligi.ec hae glos optime probatur. Item una ec eade orastio ac uerborum conceptio pro duabus accipitur secundia rei exigentiam,et proina deae si dixisset,silium instituo, 6c posthumum ex eo substituo. Ultimo unica 5c eade prolatio unius uerbi duas diuersas dispositiones inducere Potest,et una uerbum ad duas diuersas mecies significandas,ut institutione ec substitutionem,prout sunt specie inter se diiserentes: quod nota contra illud Aret.in. M. Proximo ubi tradit unam specie non posse significari sub nomine alterius.& confirmauimus per regula topicale,probatur .l. iiij.de leg. i.&.l. Labeo.de supel. leg. 5c. cogita solutiones,quia Doc'. no ponderat. et hac ratione duo, quoru alter sui iuris, alter non sui iuris,no possent unico uerbo adoptari dicendo,utrum adopto,nisi discamus aliud in uerbis,aliud in nominibus. uere enim hic utrem adoptat, licet aliud arrogatio sit,aliud adoptio.inst.de adopt.nultu uerbum est significatiuum species ru,quamuis secus sit in nominibus uerbalibus: oc sic uere hic uterm instituituraicet
aliud sit institutio,& aliud substitutio: quod nota si veru est. Adde glosin. l. q.d. de
Ois proc. 8c glocin.I. certi conditio. o. si cer. t.inuem. Potero obseruantes unum
uerba posse stare proprie et improprie. Nee omittendit uerbum substituo,sine ulla submim. conditione dictu intelligi de uulgari,quod Bal. dicit se didicisse a Bar. extra scho a B M sy las:quod nota contra tertia proximam conceptionem. Tertia ec quarta conceptio tς apud me muItum habet dii sicultatis, licet omnes probent,igitur excutiamus. Si fialius haercs non erit nepote qui ex eo nascetur instituo Haec simplex uidetur uulgaaris, diiserta a praecedentibus, quod in ea non est uerbum mihi,nullain de morte fit mentio testatoris,neq; filii,necpdece mensium, re ideo simpliciter pura. unde patet glos. simpliciter instituat intelligere, sine ulla expressa edditione instituat,se tamen declarando. Quartae coceptioni,siliu et nepote exeo instituo,subiicit,senties denascituris. Unde facile dignosciξ ipsam glos sentire suprascripta sola uerba non sumo
cere et ideo subdidit se sentire de nascituris. a qua audacter quaeri potest,quomodo intelligam si uerba non sonant,& tu non exprimis Davus sum,non Oedipus. Nec satis est ad Aquilianam de nascituris sentire, nisi de ueris posthumis nasci tutis. Et haec quarta eo improbabilior,quo obscurior. Ex quibus conceptionibus notant Doctores simpliciter gestum praesumi eo modo gestum quo debuit. Et propterea substituens simpliciter nepotem nasciturum, quia non potest aliter quam in casu Galli ualide institui, censendus eo modo instia tuisse. Unde Iason tradit notandam regulam,quotiens dispositio no potest nisi cer prepitato modo uel conditione fieri,simpliciter factam censeri ut debuit factam,quod mulus similibus nititur confirmare. 5 eerte magna ac pulchra ad substituendos actus regula: quae si uera esset, uereor ne multa in iure nostro subuerti contingat. Et priomum ne inter conceptiones uis ulla esset utrum conditionaliter uel pure exprimaazur, postquam a ualiditate actus penderent:& utcunm concepta dispositio trahens da sit,c5tra uim uerborum,& sermonis naturam, ad cum casum quo ualere posset. cotrat. Labeo. L pen. de supel. l . ct .l.iiij.de l .i.l .in ambiguo. de reb. dub. astra notasset Soet . sit. in.I.ubi uerborum. de reb.dub. non esse tanti fauorem conaseruandi actus, ut a uerbis recedatur. ec similiter ad excusandum, ne uideatur quis
179쪽
e contra I. sacere, quod a uerbis recessiis non admittitur, ec solennitates hac ratione
coniecturatae susticiant,cotra. l. sciendum. de uel b.ob. Et filius scienter praeter itus intelligeretur exhaeredatus, contra. l. inter caetera.& in. f. idem credendum. cum aliter testamentum non ualeret. Seruus alienus pure haeres di liber scriptus accipiendus cum liber erit,contra. l.si alienum. i. de haer. inst. θί. .seruus alienus.i. de cond.
di dem. aeque seruo haeredis oc filiosa. simplici tre rite legaretur,contra. l. fideicomamissa. g. si filio. de leg. in . m.si legatarius.*.s1.eo. ti.& inst deleg s. an seruo. Erres legatarii simpliciter legata ualeret, contra. l. proprias. C. de leg.& inst. eo.ssi quis rem leg. Et simplex rei suae litipulatio non esset inutilis, contra. l. si rem mea. oc. l.nemo rei n. de uerb. obl. & in summa tota Catoniana regula esset submersa: 8c quod plus est, omnis obseruatio solennitatis iuris praesumptione crederetur obseruata, cum in ambiguo non sit quenque desidctare dispositioncsuam omni modo ualida fieri. Vii. de mil.test. Denim omnis incapax, quod est casus noster, simpliciter possiet institui, contra.I. si alienu. de haer.inst.&hanc lege dc lex nostrum ibi,ut eo casu ualeat qui ex uerbis concipi possit,ex uerbis concipiendum ait,ut. o.declarauimus . non diuinatiua praesumptione. Atqui coniector noluisse ualere in casu Galli, qui non seruauit formam Galli. arg.l. non Codicillum. C.de testa. quomodo uis in ea casum ualere, si nec urebo nec eongruo signo muncias c facit.l.fideicom. f.si filio.
de leg. iij. 5c quae tradit Alex. in.l.cum filiosa. de Ieg.i. qui non dicit quod uult,nia
hil agit. l. in ambiguo. de reb. duh.
Manifestum sit igitur nugas esse si actus alit re non ualctet,imputet sibi qui. II. traditiones sequutus non fuit: nostium no est efficere,nostris uoluntatibus leges non dominentur. l.non potest. deleg. i. xii .iab. uetantibus simpliciter alienos institui, qui non obedit in culpa est quo minus ratae sint suae uoluntates, quo casu lex meria IO testatoris uoto no opitulatur. Haec est notabilis doctrina Bart. ab omnibus com' D mendata in. l. i. de uulg. ii .eme. Pen. q. per. I.quidam testamento proculum. eo. tit. ocadsimilem. q. adducit Soz.fil. in repet. eiusdem.l. i. primo eis. q.ult. sed hic testator in culpa est quod uoluntatem suam no satis expressit, partes substantiales ad Aaquilianam omittedo. Unde non inlepide Soz. fit. dixit sic tolli illam regulam, si n5 ualet ut agitur ece . quae locum non uendicat quando actus peccat in sor. l. inutiali Sa.de accept. .si unus.=. accepti lauo.d. de pact. Et si accurate uerba ex aduerso Tuminabimus, manifestae contradictionis implicatio palpabitur: dicut enim actus
simpliciter gestus praesumedus eo modo quo debuit festus die. Si coiecturae locus
no est in rebus certis. l. cotinuus. f. cum ita. de uerb. ob. l.siue possidetis. C.de Prob.
c.si is qui. despon. l. non est uersimile. o. quod met. ca. ubi glos differentiam explia Milo. cat inter fictionem N praesumptionem,ipsiq; asseuerat actum simpliciter ic sic cera praesumptio. to modo gestum: nonne frustra di repugnanter contendunt praesumendum conditionaliter,seu eo modo quo debuit, si liquidum est alio modo, id est simpliciter g stiam Praesumptio quippe tunc regnat,quando apparet quid gest um,qualiter aut dfuerit gestum in obscuro est: ubi humanius est credere ut debuit gestum. exempla in illa, fideiussit. l. sciendum .de uerb. ob. 5c illa, promisit. inst. de inutil.stip. f si stria pium. No obstat quod dispositio simpliciter facta accipitur secundum iuris dispo
sitionem. I.dotis fructus .f.s. 8c. l. seq.8 ibi glos d. detur. dct. 5 .l.qui iure militari. l. demit. testa. i. generaliter. C. de inst. 8c subst. Idem in contractibus.l. quotiens in stipulationibus. de uerb. Oblig.l. damni uel b. in stipv. de dam .ins. l. si stip. s.de usuri quoniam haec magis cosirmant nostram sententiam. De iuris ordinatione est quod
dispositio simpliciter facta simpliciter intelligatur. l.depretio.ύ. de Pub.l. i.f. genearaliteri de I .prast. Et institutio simplex de posthumo alieno ueluti reliquis incapacibus ut non ualeat:improbat enim lex hoc casu actum simpliciter gestum, utri satissime demonstratum fuit,n5 est in potestate nostra. Il.iuua a nostris actionibus subinouere.I. non potest. de leg. i.
180쪽
Profligatis pro glocrationibus, superest praefatas conceptiones apertius demona stremus esse falsas. Imprimis quod posthumus alienus cui saepe dicitum est simpliaciter institui non potest,ueluti nec alius quiuis incapax. Cate igitur Gallus condiationalem fecit,et glos male,quia simpliciter,& uult intelligi conditionale,quod est impollibile. Pugnant inter se simplex oc coditionale. l. i.3.si quis simpliciter. de uerbo. Obl. A forma enim comprehendimus testatoris uoluntatemI.no codicillum.C.
detest. Et bellissime Bal. dixit in. l. si filijs matrem. C. de inoff.testa. qui debet instis tui pure,non potest institui conditionaliter Sc suspensive. Et ex contrariorum easdem disciplina,eodem autore, audemus dicere,qui debet conditionaliter institui, non potest simpliciter. Secundo quae sunt de sor. omitti non possunt.c. cum dilecta. de rescriptis.c. pisaanis. de rest.*o.ut istae conditiones in Aquiliana,quod multis modis ostenditur. Primum ex natura coditionis,quae in dispositionibus inducit sorinam necessariam sescundum Bal.in authen.matriae aui. C. quando mul.off. tuti oc ina. praetor. de coli. in prin. Alex.ec Aret.in. l. ij. prius. de uulg. Item ex dictione Sic, quod est indicas sic. tiuum certae qualitatis 5 formae,ut in glos ij.in priri.l.eiusmodi enim uerba,sic,ita, ita demum, in dispositionibus sormam inducunt. Felin.in. d. c.cum dilecta. Item quotiens rei aliter gestae lex resistit,ut in casu nostro,de forma est ille a stus,per que Retuli. nullitas legalis uitatur, ut hic, &.l.in tempus. de haer.inst. ec. l. si alq fundum. i. de ustu.leg. Bar.in. I. fi.C.deuend. rerum.Cl. lib.Xj.Romanus consi. ccccij.inci .in Praeposita confestatione.faciunt scripta Bal. in. l. i. o. cod. Petr. de Anchar. in reguata ea quae. xij col. 8c in repet. c. i. de const. xlij .charta. faciunt scripta Arct. in. l. i. de uulg.Uersiculo circa secunda. q. principalem dicentis, quando inducitur noua sorama in actu celebrando tunc non sufficit expressio uerbis generalibus. allegat Bari
in. l. praetor. hoc interdictum. de no. Op. nunc. et. l. ut legitimos .in Prin. de leg. tuta
ubi uoluit quod si tutor iuret utilia facere,& inutilia praetermittere,non sufficit nisi expresse defensionem promittat. l.s.f.defensionem.C.de adminis . tui. Ang. in authen. de trim. Sc semis. f. illud.coll.iij. quando res correctoria iuris antiqui aliquid requirit expresse fieri a testatore non sufficiunt uerba generalia. exemplum in auamen .ex testamento. C.de coli. 8c authen. de hari 8c falc.6. si uero expressim.
Tertio per locum ab impossibili: illud est impossibile cuius contrarium est nes Regula. cessarium. per se patet,& Bal. hoc dicit in.I. non quicquid. d. de iud. N. I. ij. g. his. II. d. de or. ivr.Sed quia institutio de posthumo alieno necessarium est sic concipi, ut i Gallo est ordinatu,ergo aliter cocipi est impossibile. Minore probo lege, ratione,
oc autoritate. Lege Ut s. in prin. Sc. l.no potest. de leg. 3.ratione,quia.xij. tab. inhibitu suit simpliciter institui,ergo impossibile simpliciter institui. l. si minor. d. de serv. expor.&.l .non dubiu.C.de. ll. Item ubi conditionalis regnat dispositio,non habet locum simplex,quia contraria. argd.iij. exc5trario.de acqui. post 8c ad instituendum incapacem conditionalis est necessaria ut hic ra.d.l .in tempus.postremo quoad esse Aquilianae plures necessariae sunt conditiones. Autoritate scilicet glos Bar. Bal.& Doct. o. in prine.in uerbum posse, quod pro necesse esse accipiunt. Pos destre. Quarto tales conceptiones nessi ex ui uerboru, nem orationis contextu queunt in conditiones Aquilianas continere salua ratione recti sermonis. arg. I. Plautius. deaur.5c arg. leg. 5c cui no conueniui uerba,similiter nec sensus:ueluti qui quod uult non suo uocabulo exprimit,nihil exprimita. iiij.de IN. i. pariter nec qui suo sermoane loquitur, nihil loquitur. l. Labeo. de supell.leg. non uideri quenquam dixisse id euius non suo nomine usus sit. Nam Ac si prior ac potentior sit mens quam uox diacentis,tame nemosne uoce dixisse existimaturi facit. l. si ali j fundum. de usust. leg. uimis ubi non sufficit uoluntas nisi extet scriptura uoluntatis expressiua,ad idem .l. in ama i r Recta, non
biguo.de reb. dub. Et eatenus dictum creditur quatenus est in scriptura, dicit Bal.