장음표시 사용
191쪽
IN L. GALLUI ET QUID SI TANT. PAR AD XI. et A omnes textus loqui uidentur.5cueram puto glosin.e.susceptum .de rescriptis, lib. vi. quam inter caeteros haud modicat autoritatis Alex. in. . ex facto. ex facto. ad Treb. licet Aret.in. l. ex ea parte.f. in insula. deuein. Gl.ec recentiores hic contra sentiant. De Dy.8c Bar. distinctione postea dicemus. Firmum itaq; sit tale notabis te nedum hie non probari, sed contrarium liquidius esse. Nec moueat, si non constineretur hic sequi absurdum contra iuris regulas, quod in coirectoriis admittereatur interpretatio extensiua,ut quidam dicunt, quoniam satis abunde ostedimus. d. Aquil. Dr. non corrigere, sed interpretari legem. xij. tab. ec Alex. hic scribit non
corrigi, sed limitari fauore testamenti, ec in limitatutis fauorabilibus extensiones esse licitas. Dixi contendentibus plures esse mortis species, non dubium qu ilibet appella.
tione mortis quasi suo genere contineri: nisi mortis uocabulum aequivocum esset ad genus Sc speciem, ut in adoptione, Soz. aut ore. Uis itaq; stat, utrum plures sint mortis species:quia ubi non sunt species,nee genus,sed ens per se quoddam singu alare,imo nec ens secundum physicos cum non aliud mors sit, quam entis priuatio, Ut caecitas. Doctores uariant: oc quamuis Dy. Cy.8c Bar. distinctio pluribus pla,ceat, Senenses tamen impugnant,& iam diserti Papiemutrorunm refellunt sententias, re ad summum omnes eodem tendunt, ut sit mortis genus 8c species, diuerso quamuis calle:quod nec lege, nec ratione tuentur omnes. Nan*.ll. quibus nitunatur, aut mortuoru loco dicunt deportatos esse, aut pro mortuis. l. i. g. quida filium. de bon. polscontra tab. l .in actione. publicatione.λpro soc.l si necem.f si patros nus. de bo. lib. Sunt ex diuerso. ll. quae negant mortuis esse similes.l. intercidit. i. de cond. eidem.l .sed si alia.i.de bo. dam. l. ex ea parte. Linsulam. de uerb.obl.l.deo nobis.C. de episcopis et cler. Si semes deportatio uel interdietio mors est,semper utimmors est,ueluti homo semper animalmee potest diuelli genus a sua specie. l. i. si cer. η peti& si morti similis,quomodo idem i. quod Nerita. g. depos.& si dissimilis,quo amodo similis l. intercidit. Pro mortuis ρc mortuorsi loco habendos.lI.dicut certis quibusda casibus ,non autem esse mortuos:qui pro necessario haerede habetur, non esit necessarius.d. detesta. l. lege Comet. Aret. hic nota distinctionem pro fictionis rimines cirsignificatu. Alterius generis sunt a uero fictiones Zc mendatia, quamuis n5 dissis mentitia miles plerun* effectus pariant, ut in Cornelia θc postliminio liquet. Panorm. no. di erunt. tex probante mortis appellatione Civilem contineri,in. c.nisi esset. de praeb. Aret. dicit tex. regulare in.l .sed θc si qui s. si quis cavi. Melior tex. meo iudicio est in .l
si mater. C. de inst. oc subst. ibi, deportatus uel aliter mortuus. Sed omnibus facilis est responsio.
Adijciunt praeterea rationem ab effectibus,concludentes mortis nuncupatione uenire tum interdictionem,quando non diuersos producunt effectus: nihilominus
ista nihil valet cosequentia, illud θc illud eiusdem sunt effectus,ergo sunt idem. hac
ratione emancipatio mors esset. 8c ex contrario mors re deportatio non aliud ab emancipatione esset: θc similiter capi ab hostibus 8c nasci ex ancilla, Ec ad pretium Participandum uenundari,sicut eiusdem sunt effectus, aeque in substantia no differ Ex diuersis hyerent. Non est nouum ex diuersis eosdem produci est editas,quod est exuberantis na dem quandocuturae specimen. l. iij. . ex pluribus.de acqui.poD.non ut ex pluribus.i.de regu. iur. efcctu talia arguunt similitudinem in effectibus, non identitatem in substantia. Nec obstat quod ex dissimilibus causis similia non prodeunt.unde illud. variata causa,alius 8c alius emectus .Laneandem.factiones.de excep. rei iud. quod Bal. in Prooemio. rum declarat de causa principali. c.cum cessantc.de app. secus in caU asa instrumentali, materiali, oc efficienti, in quibus illud nihil refert quid ex aequia Pollentibus fieri.l.si mulicr. i. ad Treb. Nec alleucrare licet cui ex eorum dictis colligitur a mors est ubi ijdem sum effectus: dc ex contrario,mors non est deportatio,
192쪽
MARII s A Lo Mori IIc ubi diuers. Nimis quidem Protagorice absurdum asscrete unum aliquid sit idem
ec non idem,ut mortem ei Ie 5c non mortem, quasi non cuiusque rei sua propria ac
constans natura esset,contra c5munem omnium recte philosophantium rationem.
Sapienter Celsus iureconsul .in. l. eum qui aedes. de usuc. tradidit non posse quid dis uerso iure censeri. Caeterum si mors ec deportatio sunt similes in effectis, non inamen in omnibus sunt similes,ut.d. f publieatione.iuncta glos. l. Statius fio. f. CoraneisO.i. de iur. ficta. l.ex ea parte.*.insulam. i. de uerb. ob. oc.M.intercidit. quoniam nultu simile tam per omnia simile,quin in aliquo sit dissimile, alioquin essent idem. l. i. de leg. i.&.l. quod Nerua.depos. Quapropter remus dixisse glos uidetur in. c. Placuit comuni nostro.xvi.q. i. aequiparari morti in casibus quibus similes sunt, reidem de eisdem sit iudicium. l. non possunt. de. Il. in quibus dissimiliter iudicana dum,ut de diuersis. Et aequiparari recte dixit, non contineri. Sed communi omni um Dodi. sententia male restrinxit ad ςasus duntaxat similes in iure expresIos, pro MPter generalem aequitatis regulam,quod in paribus causis paria iura gubernant, eccum ii militudines oc dissimilitudines infinitae sint,& quotidie nouae renascuntur, praeter hanc regulam dissicile est ad alias traditiones,ut Doc'. tentant, redigere. echaec illa fortassis periculosa definitio,de qua iurecosultus nos admonet in.l. omnis definitio.de reg. iv. Ex quibus manifestium sit,uox mortis naturalis tantum in iure nostro contenta, per quam dissectatur anima a corpore: ec in hune significatum omnia iura loquuntur, ut hic. 8c quamuis deportatio, ec id genus reliqua, in multis morti aequiparetur, & dispositio mortis nuncupatione porrigibilis sit ad deporta. tionis casum,tame similitudinis ratio in eo quo similes sunt coniungit,no uis uoca. haei. Similitudinem quo ad effectus testatoris facit uoluntas etiam a iure coniectuarata,& idipsum de quo agitur, ut hic ubi agitur de dissoluenda suitate, aut asserenada in locum deficientis, ne testamentum rumpatur: quae no solum morte, sed etiam D deportatione ec emancipatione ditatuitur. Qui ergo casus non ueniunt ex ui voacabuli,sed similitudinis ratione,ut aperte Scevola inquit,ut ad similitudinem moratis caeteri casus admittendi sint:& ita accipit 5c interpretatus subtilis Aret.hic. Attamen contendenti plures mortis species,conuenit definire, sicut mors uitae priuatio est,ita omnem actum priuatiuum alicuius status,eonditionis, uel dignitaatis quaedam mors sit. Deinde multiplex de homine habenda consideratio: Alia se cundum physicos, alia secundum morales, alia secundum Platonicos, alia secuna dum theologos,& Platonice philosophantes. De quibus omnibus iura nostrato,
quuntur. ut hominem primo considerant,ut animat: secundo,ut hominem tertio Dupudrua Ut civem: quarto, ut sapientem, quem nostri persectum uocant. Hinc quaternariapi iuris diuisio,naturale, gentium,ciuile theologicum seu diuinum. Primu ius, quod animantium dicitur, non secus de hominibus statuit, quam caeteris animantibus, quibus solius uitae comodorum priuatio mors est: quae a Platone animalis mors dicitur. Ius gentium ad continenda inter uniuersi orbis gentes, quasi unius urbis claues societatem insudat: cuius ut praecipuum munus est libertas, ita summum detriamentum est seruitus. Nam cum omnia deus,ut placet Stoicis,& Iustiniano inst.de rerum diu. . partus.hominum causa genuerit,di quod uerius David cccinit, homi anum pedibus substrauerit oves et boues uniuersas, ac pecora campi,uolucres coeli,ec pisces maris plane intelligimus caetera animantia ad servitii solos ad imperium natos homines:quare perspicuum fit,quando in seruitium deprimuntur, de impearioso dignitatis gradu atq; humanitatis dei jei,5c in brutalem conditionem detrudi, quae est seruire. Optima ita 3 ratione seruitus homini altera mors est: quae humani tatis priuat commodis, inter iumenta nobis imputat. l. quod attinet. 5 . l. seruituistis.i. de reg. ivr.inst.detur. perso.DR. Hinc omnis poena quae perpetuo libertatem
adimit,morti cOparatur. l. quidam suntii de pan.l. sed si alia. de bo. dam. l. intercis .
193쪽
IN L. GALLV1. Q VID s I TANT. PARADONA. asditide cond. Ac dem. 5 sicut illa animalis, ita haec a quibusdam mors hominis diciatur,quod de sta tu dignitatis humanae detrudit. Pari ratione ius ciuile inter eiusdem ciuitatis ciues communem societatem arctius deuincire studet: iustitia mune ara dimibuens,henemeritos ut honoribus auget, male sic meritos de statu ciuilitatis deturbat, ad peregrini conditionem redigit,quae utim altera mors est,& sanὰ mortuus ciuitati,quae nullum ab eo ut ciue sperat eommodum, ec sibi jpsi quo ad ciuilia munera mortuus, quibus perpetuo se priuatum sentit. Hinc iureconsultus deportatum alium hominem esse dixit in.I. ex facto. ex fas cto. ad Treb. Idem peregrinum appellat in.l.sed Zc si sub eond. φ.solemus. i. de haer. inst.&.l.i. C. eo.& Apolides diculur,id est sine ciuitate. d. l. quidam sunt. Et quama Apositis. . uis interdum quae iuris gentium sunt, ec quae animalis adimat, non simpliciter taa men ut ciuem punit, sed ut scelestissimum hominem, re noxiu tollit animal. Etenim resp. interest oc bonos ciues ec uiros bonos in ciuitate habere. l. i. de iust.oc iur. qui ciuilem 5c humanam diligunt societatem.Tametsi no omnis homo ciuis sit, omnis uero ciuis idem ut continuo homo pariter et uir bonus esse debet. Ciuitas, Arist. civita. in rep. inquit,eiuilis quaedam societas est, non solum simul uiuendi, sed etiam bene uiuendi causa constituta. Igitur ius Ciuile diuersas pro qualitate delicti poenas in Diuersa si
ciues irrogat, tum ut ciuem oc hominem libertatis ademptione,tum ut ciuem duna poetis. taxat ciuitate multando,tum ut noxiu animal capite seriendo. Et ueluti ciuilis conditionis priuatio mors quaedam est,eadem ratione in ciuitate quoniam plures sunt ordines ec dignitatum gradus,quolibet de gradu exaucto, ratio similiter mors quaedam est, quia status est priuatio. Et idem in ecclesiasticis ordinibus statuendum, a quod degradatio dicitur. c.i.de poen. in. vi. Mortis autem appellatione solam aniami re corporis dissblutionem uerius contineri puto: quia proprior significatio, ocper antonomasiam absurdum utit uidetur,quotquot graduum ordinum ue primationes, totidem mortes recte dici, ueluti mors priuatio quaedam semper est,pariter omnis priuatio mors esset. Quartum mortis genus est secundum Platonice sapientes,&nostros theoloagos,cum sese sic abnegat homo Saluatore docente, calcatis uoluptatum illecebris, ac passionibus domitis,mundum ipsum,omniaq; quae in mundo sunt desipiciens, ia i diuinorum eontemplationi addictus, lutus liberi domino famulatur: ut muria o non inlepide mortuus praedicetur,qui nullis mundi affectibus tangitur. de quo loquit .c. placuit nostro.col.Mi.q. i. Clem. exiuit.de uerb. signi. 8c. l. deo nobis. de episc.&cier. l. in honorarijs. Philosophis. scde uac.mun.&. l. .deuar. cog. l. proasessio.C. de muner. patrim. lib. .
Quid si filius institutus religionem prositetur Distingue,si religione profitetur
honorii incapacem ut Clem. luit. de uerbo.sig. quia inter mortuos computatur,
secunda Bar. 8c Doct. in authen.si qua mulier. C.de sac. n.eces. l.i.d.de testa. Paano . 5c Doct. in .c. in praesentia.de prob.aeque locum habebit Aquiliana, ut in inater dicto 5c mortuo di decedente apud hostesJ.f.uidendum. Alia est quaestio de rogito post mortem restituere,ut per Bar. in.l. cum pater.*. haereditate.de leg.q.DDar.ec Doct. l.ex facto.*.ex facto. ad Treb.&.l. deo nobis. C. de epis ec cler. Caano.d.c. in praesentia. Qui uero aliam religionem cst mendicantium profitetur, non idem,cum ius sui laus non perdat.d. l.deo nobis.&.d. c.in praesentia.
Quid si testator ipse religione bonorum incapacem profiteatur post morte instituti filii ,an nepos natus post eius religione ex Aquiliana succedere Nova est quaeastio,quam iacit hic princeps iurisconsultorum Cathedrantium in gymnasio Bononiensi Carolus Rui. Ferrarim. 5c concludit talem posthuma perinde habenda, ut Post mortem testatoris natum,ex quo religionis huiusmodi professio quo ad hune . essectum altera mors est. Non magis enim cst mortuus testati aut uetus testa tum
194쪽
MARII fALOMONII ic reuocare potest, quinimo tali professione aeque ac morte costrmatur testamentum secundum Bar.& Doct.d.authen. si qua mulier. 5c d. c. in praesentia.statimq; succedentes ab intestato uel in testamento instituti ad eius haereditatem admittuntur. Iuuatur Galli ituentione,quae fuit iuuare testamenta ne rumpantur natiuitate post humi:quod contingeret, si illo professo quasi uiuo natus diceretur l. commodissime.
facit.i . s. quid si is qui. ec identitatis ratio suadet in hoc casu idem quod in morte:ca in casu simus,ubi nihil refert quid ex aequipollentibus fieri. Vulgaris sic agitur quaestio, utrum conditio impleri ualeat aequipollenti. Hoc
consitio nes Ioco arguitur polle. Petr. 5c Har. bellissime distinguiit inter conditionem necessas cessim ruM riam ad actum uel effectum, ec uolutariam.ea ratione quod in necellaria de effectu it m. cogitatum dicunt, in uoluntaria de modo ec forma. Recentiores quidam nihil inateresse putant, re utrobi* impletum 8c non impletum, multis iure exemplis laboarant ostendere, longat idcirco distinctione retractant cuius rei sortissimum collia
gunt arg.exI.si cum dotem.g. l.mat.ubi licet conditio si matrimonium soluatur, sit necelsaria ad effectu repetendae dotis. I. ij. eod. tit. tum pactum in casum mortis non impletur diuortio neq; econtra. Bar. sapide dixit casum omissum dissimile exspreta. Recentiores dissimilitudinis rationem non admittunt,propterea quod mor. ti ualde dissimilis est emancipatio,& tamen mortis casus ad emancipatione hic porrigitur. Respondeo quod in diissoluenda scitate,de qua hic agitur, morti simillima est emancipatio. inst.quib. moaius pat. p. s. Similitudo enim sufficit in eo de quo mitu quaeri agitur l.qui liberis i. de uulg. Et ideo similia dicuntur omnia quae no sunt eade, sed
-μr, in quibusda etiam dissimilia. l. quod Nerua.d. depos Ucrum scrutemur in quo ista similitudo. Dossit.non declarant. Et utiq; quo ad uim soluendi matrimonium olim uel minima aut nulla. At quonia ibi non agebatur de dissoluendo matrimonio, sed dote repetenda,in qua non eadem ratio diiseluti matrimonij per mortem, Ac dissos . D Iuti per diuortium,quorum diuers sunt effect I. Lucius. 5c per Doctan. l. ij. s. l. mat. 8 .l .consensu.C. de repud. Caeterum mors soluit honeste diuortium, tametsi licite, non tamen honeste. Non omne quod licet honestum est.l. non etiam. de reg. iur. Amplius etsi omnia licent,non omnia expediut. Nam oc primus ille spur. Scarhirius, qui diuortium Romae fecit,nota no caruit:ita alterum necessatium, alterum legibus insensum, ut dictis iuribus patet. In casu autem nostro agitur de reparandis rupturis testamentorum, re ut alieni posthumi nobis legitimi haeredes efficiantur, quod quoquomodo cosequimur. Ideius oc implementum voti. N ec diuersum, si morte instituti uel interdictione suitas contingat in posthumis. Non similiter quoquomodo matrimonium soluitur, dos reddenda est: sed illi tantum,& in eum casum quo stipulator dotans uoluerit. ecd. l. si cudot.&.I.ex morte. C.depact. conuent. 5ca 3 ρ.accedit. Ac de rei uxo. act. Accedit quod ibi diremptio matrimonii non facit pactione conditionalem,cum non exapresta subintelligatur. arg.l. iii .deleg. i I. inc6ditionibus. haec scriptura. de cond.
redem.I.non recte. C. deiideius s. Nam qua ratione res datae si nuptiae non conseaquuntur conuenisse intelligimus ut reddantura. si extraneus. d. de cond. b. cau. ecl. dotis fructus. f. n. cum l. seq. d. detur. dot. eadem ratione si matrimonium uidua atur,ut dos data reddatur, etiam ubi nominatim nihil conuenit mors enim seu diuortium condemnationem adiecit. in. l. si cum dotem. non ad reddendam dotem, quae
nihiIominus reddenda erat, sed ipsi dotanti reddendam. Item ibi est uolutaria, quoniam in electione dotantis fuit cauere in quem casum sibi redderetur: θc ideo alios casus consultb creditur omisiste. arg. l. si maritus. C.de proc. oc hanc sententia glos Barire Doct. ibi amplecti uidentur. Hic autem non nisi in casum suitatis aduereus rupturas iri potest.
Si ideo diuersum est in. I.si cum dotem. quia uoluntarium est stipulari in quem
195쪽
IN L. GALLVs. ET QUID SI TANT. PARAD π A. et A easum uelit, Sc cui dotem reddi: quare non idem hic, ubi nemo cogitur in alterum easum instituere, quinimb liberum est nullo expresso casu nisi sititatis instituere I tem re in unum ita potest, quod non in alterum intelligatur institutus. in.s ut inastituens. θc sic utrobi actus omnino uoluntarius apparet. Si suprascripta diligenter ruminent , diuersitatis rationes no latet,& ulterius defendi posse arbitror. Aliud hic coniectura uoluntatis ueluti in uulgari tacita pupillarem cocineri iuris praesumptione dicimus. l. iam laoc iure.i. de uulg. Pariter expressitone unius casus caeteros
eiusdem essectus contineri,aut ad illos extendi probatur. d. l. mulier i. ad Treb. d. l. si mater. C. de inst. 8c subst.& at is sit nilibus. Nelmitu,quando liquere non possit, cur maluerit testator in alterum casum intelligi institutum, qui suus nasciturus est, re in alterum testamentum rumpi, uerisimilius est omnimodo suum testamentum Malere uoluisse. arg. i iii a.de milit. test. Adde quod in his latior sit interpretatio. l. intestametis. de reg. iur. Atin.l. si cudot. angustioris interpretationis res est stipulatori . l. quicquid astringendae. de uerb. OhI.iacit. l.ueteribus.d. depac. Item multae causae accidere possunt, propter quas malit in alterum casum sibi aut alij dotem reddi. Et si veru amamus,illa hic non probatur coclusio quod substitutio in unu casum faeta ad similes porrigatur:sed illud solum,quod ueluti potest in casum mortis institui se possit in casum interdictionis. Liquet illis uerbis adsimilitudinem mortis caeteri casus admittendi. Sed mortis casus est exprestas, ergo similiter caeteri expria mendi clarius. d. f. quidam recte. ibi,ut eo casu ualeat,qui ex uerbis concipi possit:
cx uerbis ait testatoris, non autem coniectura. Itein in. M. etiam insta ad omnes caasus, quos in Galli sententia supplendos diximus, si subintelliguntur, aut extenaduntur, frustratoria suisset suppletio. Uerum postquam recepta est haec sententia, quia pium es publice utile est,deiunctorum elogia interpretatione iuuare, religio a se commendandi 5c custodienda est.ar eorum quae Scevola dixit. in. L quid si is., dc.3. ille casus. ec pro hac sententia est d. l. mulier. e d. l. si mater. Sc .l. si ita esset.ma
Superest non illepidae inuestigationis, postquam obtinuit Raphaelis sententia,
quod eadem Aquiliana obseruatio fuisset necessaria in exhaeredatione,sicuti in inastitutione huius posthumi: 5c satis probatur in.I. posthumor u loco. in si.i. de iniust. test. 5c inst. de haer. quai. 5c difff.posthumorv. di melius in.l.iij.fη .et sequentia.de iniust. test. Quid si in unu casum exhaeredaretur Num porrigetur ad alios similes
Doctores non mouent. Si uerba inspicimus, non continentur,neque porriguntur: Si mente, an ueluti in institutione, atque in exhaeredatione sit praesumenda uolunotas. Pugnant inter se fauor conseruandi testamentum,& odium exhaeredationis. Si coniectura est, quod testator amet suam uoluntate non infringi aeque ea uoluntas ualere debet in exhaeredatione ut in institutione. Si odium exhaeredationis tam inagens est,quod uolutatis coniectura obumbret, aut contraria praesumptionem inda
alios consultb praeterisse: pro hac parte est. l cum quida.d. eo. N.c. odia. de reg.iurim.vi. Ex diuerso. l. si ita facta. 8c. l. iij. f nominatim. in si a.de iniust. testa. Haec eadem ualent ad refellendu obiecta. l.comodissime. in qua nihil cotrarii uia deo nec illis accedo, qui putant conditione esse in illis uerbis,si nascantur,cu de nascituro aliter institutio fieri non pollit. arg. tua. de cond.& dem. ecl. nomen filiara. i. de uerb.sig. Et similiter ualentcotra. l. sed interim.fh.I.quae tame. et. l. sed si mors. g. de don. inter uir. 8c ux. Na donatio diuortii causa quae similitudine habet csi don.
mentu. Alia aut donatio quae non ppter diuortiusta in ipso diuort a tepore ut bona gratia diuertat,sit quasi discedeti comeatus,ut in. l. quae tame.l.uictricis. donati anes. Sc. l. ec ideo. d. de don. in. uir.ec .nimiru si non compleat conditione mortis,
196쪽
. ' NARII fALOMONIIc ubi nihil cum ea habeat commune, & similiter nec deportationis castis per quem
minime dirimitur matrimonium.d. l.sed di si mors. 5 .l. i. C.de repudijs. Vereor tamen ne non sit uera haec Pet.& Bar.distinctio in ea parte, qua condiationem necessariam ad actum ponit ut diuersam ab ea quae ad effectum: quamuis eiusdem uirtutis esse contendant: uoniam nullus actus est tam uoluntarius, quin habeat sua essentialia, ut testam.stip. pacta.ec licet ab initio in arbitrio fuerit illud uel illud agere,attamen postquam delegimus unu aliquid agere, statim illius citentialia sunt necessaria.facit.l.sicut. C.de act.et obl.exemplis,ueluti ad actum purum simplicitas est necessaria.l.is Quis simpliciter. de uerb. Laeque ad omnem actu conditionalem conditio est nec aria. Quid dicendum,an ubi conditio ad acitur, semper de effectu uidebitur cogit tum,cum conditio ad actum conditionalem semper sit necessaria An fatebimur talem distinctionem non usquequam ueram Doct.non considerant. Et verius uideatur,quod resula Procedat,quando actus conditionalis est necessatius ad est ectum:
quia stant ista simul , quod actus codicionalis sit uoluntarius,ec cod tio sit ad actum
necessaria,ut iam diximus.Nec iniuria dicebamelius dici actum coditionale, cum ipsa per se condicio nihil valeat,nisi actui tanci subiecto adinciatur, per quam actus efficitur conditionalis,qui sic qualificatus ad talem enectum est necessarius. N enim per se quiuis actus,nec ipsa coditio ad desideratum effectum nos ducunt, ni uiungantur,ut hic aperte probatur. Distinguendum itaq; fuit inter actum conditio, natem seu necessarium ad essectum 5c uoluntarium: ec si conditionem simpliciter dixeris ad effectum necessiariam uel uoluntaria, eum fgnificatu nihilominus habehit, ut non per se,sed actui haerentem,id est pro actu conditionali intelligamus.
Ex quibus plane deducitur,sicut omnis conditio ad actus conditionales est nocessaria,ita non omnis actus conditionalis ad effecti)s concupitos est necessarius. D Qui autem sint necessarii,qusue uoluntari j,Pet.&Bar. non declarant, neq; Din. caeteri,nisi quod in ratione differentiae scribunt in necessariis de effect v,in uoluntarijs de modo & forma cogitatum credi. Vnde colligitur tunc de effectu cogita, tum, quando conditionalis actus est necessarius: tunc de modo & sorma, quando actus est uoluntarius :& ex contrario,tunc necessarius quando de effectu: quando autem effectus gratia adhibita sit coditio, in necessariam intelligere ualeamus, alia ter non explicant,propter quod huiusmodi doctrina pleniori indiget enarratione.
Scrutemurq; quid est dicere conditione seu actum conditionalem ad ellectum: reprosecto haud aliud succurrit,nisi quod necelsarius is si,qui aliter geri non potest Voluntarius, qui multifariam geri potest: alioquin si essectus respicimus, omnis actus conditionalis soret necessarius:quod ex illo uel maxime intelligere licet, sidomne agens agit propter finem, id est effectum aliquem, Arist. primo Ethic. ergo omnis actus est ad effectum:Si ad effectum,omnis igitur actus citet necessarius, seu cundum distinctione propositam,ec per hoc nullus esset, quin aequipollenti postrictati ad se impleri.Et propterea definire nos oportet,actum conditionalem ad effectu illum m neces a necessarium est e,qui aliter quam conditionaliter geri nequit,id est, nisi sub tali coner uoistam, ditionali geratur,ad praestitutum essectum perueniti non potest: Voluntarius aut, qui diuersimode geri potest. Nec desunt exempla ex ipsismet legibus, quibus agiatur petita. hic repugnantibus. xij.tab. posthumus alienus simpliciter non poterat institui, ergo necessaria est codicionalis institutio in tempus suitatis collaga,ut in resisquis incapacibus in tempus capacitares. l.in tempus.i. de haer.inst. ex cotrario in. l. commodissime. conditionalis non est necessaria, quia suus poterat etiam simplicia ter institui,ut eleganter scribit Bar. neq; conditio consistit in eo si nascatur, ut quia dam putant de nascituro. arg. l. iAsia. de eond.& dem. ec. l. qui liberis.ide uulg. Similiter mater cupiens bona sua filiis re non patri quam, non potest aliter id conse, qui,
197쪽
IN L. GALLVs . . QVi D s I NEPos. PARADoπA. 3οinus nisi alium roget sili js factis sui iuris restituat. l. si mulier. i. ad Treb 5c. l. si mrater. C. de inst.ec subst. quamuis non illepide quidam dicant ibi non agi de implenada conditione. Sed quia finita est causa suspensionis morte patris, igitur ex intera pretata mente defuncti admittuntur. arg.l. a filia. alumno. i. ad Treb. Facit, quod finita causa od a, finitur odium. l. Titia Seio. Usuras. de leg. q. Ex diuerso in. l. si cum dotem .s. l.mati potest quis stipulari simpliciter uel conditionaliter dotem reddi soluto matrimonio: potest oc non stipulari: ergo nulla neo cessitate coactus in alterum casum stipulatus recte dicitur uolatarie, nec solutio ma οtrimonij ibi actum facit conditionalem,ut. d. ostendimus. Vera est igitur Per. ec Actvi nec se Bar. doctrina sic declarata, quod conditio seu actus conditionalis ad effcctum nes rimet DLtuaces Iarius est ille qui aliter quam si e conditionaliter geri non potest, di iure dicitur diu. necessarius:ec ex diuerso uoluntarius, qui uarie geri potest. Quare est quod actus qui diuersimode geri potest,dicitur uoluntarius: ξc ex contrario,qui no nisi uno modo geri potest,dicit necessarius quia omnis electio actus est uolutarius. Arist. q. Eth.&hic probaturin.l. uerba haec.i. de cond. inst. l. Cornealius. l. iam dubitari.de haer.inst. unde differentia inter haerede necessaria dc uolunt a. rid. inst. de haer.qua. 5 .dis sui aut. Et electio est de multis. l. quod in haerede. fellagere. d. de tribui. l. plerun*. si.de iure dot.oc toto titulo de opt. N elect. leg. Igitur sicut conditio,quae nulla necessitate cogente adhibetur, est uoluntaria, pariter nea cellaria est,quam nisi adieceris incassum laboratur. Propter quid est,quando actus conditionalis est uoluntarius, creditur de forma, adde re effectu cogitatum cum omne agens agat propter finem .ut.d. ostendimus: in necessario autem de effectu tantu,an quod qui necessitati obseruationis se subii acit,solo sine trahi uidetur cum omnis actus uolutarius gratior sit atm expetibilior. Non est uerisimile omittatur nisi inutilis esset ad fine. An quod actus uoluntarius recipit sormam a disponente ueluti opifice necessarius aliunde,ut hic et propterea
ueluti ille sormam dando de ea cogitasse est necesse,ita qui aliena utitur,non de sorma,sed effectu cogitasse est necesse An quod credibile non est,non line causa inter modos agendi differentiam fecisse, qui unum caeteris praetulit:
UI D si nepos ex quo pronepos institueretur, emancipatus esset Haec tertia quaestio, an idem ualeat emancipatio ad tollendam ita talem, quod interdictio 8c mors retento eode themate,persona tanatum mutata. Quamuis gloset Doct secundam quaestionem faciant, putenti emancipatum eundem institutum nepotem dc substituis
tum pronepotem. Vnde Paul. de Cast. hic dicit mirabile, quod emancipatio uitiat institutione quando eidem fit in saetate substitutio. idem sentit Bar. in h. ec omnes sequuntur,quod nullo pacto mihi persuaderi potest,cum si contra omnes iuris rea gulas. Atqui apertissime hie probari uideo institutionem emancipatione non ab ieri. Cuius rei gratia inuestigandu est, quid causae, quod in seperioribus casibus in persona filii instituti mors et interdictio nunc in persona nepotis emancipatio concipitiirat emancipatio est eiusdem effectus, ius ec mors est Glos ec Bal dicunt digressum a persona filii ad nepotem,ut ostenderetur idem in utro . quod minime fuit necessarium,cum satis. d. Scevola declarauerit, pronepotem in casum sui talis aeque ut nepotem posse institui. An quod ex facto ita agitatum fuerit nequaquam: dogmatice enim hic loquitur Scevola. Superiores casus ex quatuor personis conacepti sunt, proauo scilicet testatore filio instituto,nepote praeterito, oc pronepote
in casum suitatis substituto. Nec aliquid hoc loco uariatum ab his necesse est dicaamus, ut statim ostendam.
198쪽
V. NARII IALOMONII c Prius tamen excutiamus, id de filio sui ne institutus, an prieteritus Si prae. teritus,srustra laboratur ne natiuitate pronepotis testamentum rumpatur. Inlii tuatus ergo filius est necesse, uel quod non uiueret, non dicit Scevola institutum nea Polem, sed emancipatum. Si uolumus uaticinari praemortuum filium,& institutunepotem at emancipatum,etiam rumpi testamentum lateamur est necesse natiuitate sui pronepotis post humi, quod extrane .s emancipatus eum in institutione Praecederet. Qui dicunt emancipatione aboleri institutionem,contra regulas iuris dicunt, ut.i. s. re inst.de haer.insius seruus. ubi manumisso,quod plus est,non uitiat institutionem. Nel a regulis iuris discededum est, nisi iusta impellat causa: A regulis i*- nulla p subest causa cur magis nepotem quam filium institutum dicamus imb ut fiaris non lius sit institutus,contextus,uerba di iuris Canones summopere suadent. ct tam Dicendu ergo no ob aliud mutatam personam,nisi quod mancipatione no abrogatur institutio: oc quamuis emancipatione quis suus esse desinit, & inter ex aneos connumeretur,non tamen desinit esse instutatus. ut hic, di in.s s. emancipa, tur autem hic nepos ne praetcritione rumperet iure Ci. ubi filio instituto subst itui, tur in suitate pronepos, ct ideo necessaria emancipatio in nepote praeterito, secus
in filio instituto. Concludamus igitur silium hic institutum, pronepotem si suus nascetur subastitutum, quamuis in medio sit eius pater qui testatoris est nepos, quia emancipaatus est,ec idcirco iure Ci praeteriri potuit:& ualet Aquiliana hoc casu mortis instis tuti filia. Et bene cosonant uerba, uid si nepos,ex quo pronepos,ut. d. diximus. cin casum mortis instituti si iij tantum inst liueretur emancipatus esset. s. idem nepos in medio existens praeteritus. Et sensus esit, nihil referre nepos praeteritus morte uel emanci patione,uel alia ratione de medso tollatur: quod sol te no ide in instituto cu' institutio emancipatione non uitietur,sicut morte. Validior quidem mortis uis est
D quam emancipationis. Nessi ualet illa ratio substitutu intelligi in casum quo quis simpliciter delinat elle suus: quia ad substitutione in casu Galli no requiritur quod institutus sit suus, cum extraneus posset institui. Verbi gratia: filium apud hostes habens se concipiat,Titius haeres esto: qui si me uiuo decesserit,nepos qui mihi ex
captiuo filio post mortem meam nascetur haeres esto: luia hic poterat nasci suus et non suus, quod ex reditu patris pendebat qui si illic apud hostes moritur, ualet instieturio de nepote in casum sui talis extraneo instituto uiuo testatore decedet e. prohatur in .s proximo.&.M. uidendis. Unde colligitur quod substitutio fieri potest, si suus erit etiam extraneo instituto. & sic suitas in instituto non est necessaria, sed in substituto tantum an suus nascatur,non autem an suus fuerit institutus, ut hic,&tota Galli sormula, Ac casus est. in. quid si is qui iuncio. g. videndum. Ex quo insero. quod emancipatio si fieri posset de posthumo, uitiaret substituationem in casum sui talis factam, quia non suus nasceretur qui sicut in potestate nusquam fuit . ita nessi e potestate mitti potuit post humus. I. s. i. de coli. Bal. in. l. qui se
Patris. C. unde lib. Posset tamen contingere per emancipationem patris de nepote posthumo uitiari institutionem si suus nascatur,quando conceptus citet post emancipationem. in stit. qui b. mo. ius pat. po. l.ualet enim de post humo nondum concepto institutio.
I. placet. d. eo. licet suus csse non possit. l.Titius .cum seq4. de suis Sc legit. Ex quia Anemocipa, bus uidetur posse defendi, quod in casu Galli emancipatione no descit institutio, tioned scivim sed substitutio,quod diligentius perscrutemur: quia contra icius mundus contena stitutis. dit. Facit quaestionem, quod mors re emancipatio hic aequiparamur: & quia nulli dubium morte descere institutionem,ergo idem emancipatione. probatur hic, rel. mulier.i ad Treb. I. si ita est ei. i. quando dies leg. ced. l. si mater. C. de inst.&subst.
Fateor aequiparari quo ad dissoluendam patriam potestatem,ta ius sui tatis. inst.
199쪽
IN L. GALLVs . . QVID fI NEPos, PARA DONA 3ta qui b. mod. ius pat. pol. sol .his casibus loquuntur supradicta iura: secus est quo ad dissoluendam institutionem,ut hic casus apertus ex mutatione personarum, &.i. . s. 8c inst. de haer. inst. . si seruus. quem textum ad hoc allegant Bar. 5c Doct. hic. Ravo,quod si emancipatio uitiaret inst itutiones, emancipatus utique esset instituationis incapax,sicut incapax est patriae pol. per locum ab oppositis, quod emancia patio ec institutio non possent simul concurrere in eodem subiecto. arg. l. iij. F. eX contrarioa. de acqui. pos L. S .l.ubi repugnantia. i. de re l. iur. Item probatur ex uerbis ec sententia Bar. hic, . i. de uulg. in illa quaestione, quid si emancipato esset substitutus extraneus. ec decidit no corrumpi institutionem,secus si suus subastituatur. arg. l. cum auus a decond. ec dem. Sentit ergo Bari non exui mancipastionis , sed substitutionis: si hoc esset uerum,sequeretur absturdis, quod ita itutionis robur penderet a substitutione. Mens Bar. est, quod sicut ex coiecturata mente dea iuncti liberi praesertitur extraneis substitutis.d.l.cu auus. ita hic nepos suus cmancipato filio. sic procedit argumentu. Respodeo,utrobiq; non est eade ratio: na plus potest causa naturalis Φ accidentalis. l. filio que. g. eo. Et propterea licet emancipastione filius desinat esse suus,sicut no desinit esse filius,ita nec desinit esse institutus. Nimiru si diuersum in extraneo quia nihil de eo remanet,si desinit esse institutus,sicut emancipatus remanet si ius. Nihilominus diuersi termini suntI .cum au .anoastris ibi substituens intelligi P sub coditione, si sine liberis decedat institutus: in casu nostro agitur de institutione: ibi non retractatur institutio,sed substitutio per natiuitatem liberoru quae semel sortita suit suum e sectum: hic agitur de institutione pilara, illic de substitutione quae in pendenti est. Mem eadem utrobim coniecturatae uoluntatis ratio. Si illic pietas est substitutos pro liberis excludere, hic essiet impietas filios excludere. dilexit hic proculdubio filium institutionis honore praeserendo. arg. l. Publius. i.decond.& dem. l. Iulianus. si quis. o. c. test.&.l. iij. . i. i.de leg. praecy non minus utique dilexit libertate donando. Si emancipatio benepcium non esset, non adimeretur ingratis. a l. i.C.de ingrat.lib. necppraemijs remunerares. l. si auia. Pen.C. de bon. mat.&.l.cu oportet. 3. cum aut. C.de bon.q. lib. Qui beneficiis aua get,non est uerisimile uelit ea in detrimentum cedere. l.quod fauore.de. ll. 5M. legata inutiliter. i. de adim. leg. ex beneficio ergo emancipationis non potest argui uos luntas adimendae institutionis.
Iterum contra,quotiens in desectum sititatis alius substituitur, uitiatur institutio deficiente suitateSed hoc casu substitutus uocatur in defectum suitatis instituti, er ago ecc. Maior probatur hic Zc doctrina comuni: minor patet ex eisde. Prima est falsa,nisi institutio facta sit gratia suitatis, et in desectu suitatis substitutio. Na simpliciter iacta est institutio ,ut omnes consentiunt, filius haeres esto,& sic non magis quia suus,st quia filius. patet diligeter cosideranti in.l. suus quocp. i. de tiare. inst. ubi soliiiiij habet hanc praerogatiua,quod nequeut sub omni coditione institui, 5c non ob aliud est,nisi quia filius. Ni nepos licet suus bene potest sub omni conditione institui: ec sicut licet desinat esse suus emacipatione,n5 desinit Me institutus, sic nec desinit esse filius. facit in ratione sui. l. iubemus.C. ad Treb. Sentit ita* Bar. 8c Doctores hic emacipationeuitiari institutione, ua facta est in suitate et datus substitutus in
casum,quo suus etia desierit,no ex ui emancipationis, sed natura institutionis et uoluntatis testatoris coniecturatae, quod instituto desinente etia suo, substitutus suus succedat. Si essiet id veru, in casu Galli semper necessariu esset institutus sit suus et sie substitutio in suitate non posset fieri, nisi suo instituto. cuius contrariu probatur lege ec ratione lege.i.M. quid si is qui.ubi si lius institutus est seruus hostium. Nemiani dubium captiuitate amitti ciuitate. p. p. 5c suitatem. inst. quib. mo. ius pat. P. sol. f.sed si ab hostibus captus parens. 8c in. f. uidendum. Aliud exemplum.d. positismus de eo qui filium inseruitute hostium habet. instituit Titium extraneum: Qui
200쪽
MARII fALOMONII e s seu uo decesserit,nepos ex captiuo fit io, qui sibi suus post res esto. Aliud exemplum:exhaeredato silio instituitur pilus sub conditione, qui
si haeres non ei it,instituitur nepos posthumus ex silio exhaeredato si suus Primum moritur testator avus, mox exhaeredatus deinde pendent itione ita traneus institutus, nouissime nascitur nepos posthumus: certe hic succedet, quia
suus ost mortem nascitur.* solstan. ec ei it in suitate substitutio exii alleo tuto. Probatur hoc exemplum in. l.qui in aliena.finterdum imgo ad esse Aquilianae non exigi instiuitum etiam tuum: quia substitutio si si suus nascatur, non autem si institutus suus esse desierit: quamuis aliud in lege Velleia. quam dissierentiam secit eleganter glo inst. de exhaered. lib. postumorum Item
Scevola non recitat alia quam substitutionis uerba, ergo desola, me agitur. Alia ratio me mouet, quod isto modo filius non esset
sed sub conditione, si suus erit. Si est simplicitet institutus,prTldubios lata suistate non deficeret institutio: sed filius suus nequit subeatrio conditione institui: ergo invalide institueretur. l. suus Mol. I.sedec si sub conadi. nepotes. de haer. inst. l. .fsciendum de suis di lcg. m . Mouet tamen dubitationem, utrum talis institutio fieri post is suus erat, tum
quod regulariter emancipari inuitus non potest. l. m quidams no allicr quam uolens emancipatur ergo in eius est potcstate desinere elle suuTum etiam quod institutio si suus erit,uidetur facta sub ea qualitate ec conditione, Propter quam lex iubet institui. l. in caetera.i.eod.non eli peccatum eum instituere quem lex iubet licet appareat aliter non facturus,nisi lex iuberet non refert utra lubens an inuitus quis legi obediax es. Ex diuerso negari non potest, quin silius debeat simpliciter institui,aut saltem sub ea conditione, quae in eius arbitrio solo est. arbitrariam siue potestativam dea finit Bal. illam etiam quae mere pendet a potestate instituti, 5. non est mista facto alterius, neque subiacet uolubilitati sortunae. facit i. Lucius. de cond. dc dem.I. . C. de inst. ec subst. l. instinitio talis. l. seruus. infra de cond. inst. igitur licet inuitus emancipari non possit,tamen a seipso emancipati non potest,ec ideo no eli in eius' ' Filius haere, esto, si eodicilli, seripsemo licet testamento institutus intelligatur,
re tunc codicilletur,nihilominus inualida est institutio non ob aliud,nisi quia conaditio est l. illa inst.i. de cond. inst. Ratio, eo ipso quod institutio suspenditur etiam
momento,conditio est. de cond. in.d.l.institutio talis. posset enim accidere interim
Esto consentiat emancipationi,non sequitur remittit institutionis ius. non enim inter se pugnant emancipatioWinstitutio. Sozinus,qui remittit ius ciuile,non rea mittit praetorium arg. l. pubere.C. de iv.del.de hoc latius .i.in alia oppositione. POaeest praeterea ignorare se institutum sub tali conditione, di his quae a testamento ueniunt cedi non potest nisi lectis prospectis uerbis testamenti. ld.quemad. teu. ain& . l. de his quina. de trans. Accedit quod multae sunt cause quibuS poteu quis invitus emancipati. Bar. Doct. in.d. l. quidam silium.de uerh. obi. Non obstat quod instituitur sub ea qualitate propter quam iubet lex initimi. nam satis peccat, si non instituit eo modo quo lex iubet scilicet sine coditione, quae in eius potestate no est. Et hoc apertissima latione ostendis: quia si interim pendente coditione moreretiar filius, fuisset praeteritus uiuens quo casu iniustum iit telia mentum. l. filius a patre. d. eod. 8c. l. si pater. C. de insti. 5 subst i. Contra in.finastituens ualet talis institutio si suus nascatur:quae non uidetur disterre ab ea,li meatis erit. Respondeo: loquitur in nepote qui potest institui sui, omni condit. d. l. si
sius. Et loquitur de nepote posthumo, qui non potest allicr institui, in quo non