Marii Salomonii Albertischi, ... In L. Gallus, & in. Responsa prudentum, paradoxa

201쪽

IN L. GALLVs . . QVID fI NEPos. PAR AD XA. t. iiispenditur sultatis effectus, in iam nato. Et ideo Dy. distingust ibi eleganter, quod quaedam est conditio quae non est apta instinationem suspendere post exis istentiam sultatis,utid.F. instituens non enim est posthumus prius natus quam suus. Quaedam est apta suspendere,& de hac loquitur d. l.si pater. hinc Bal. eleganter inafert, quod si talis conditio adinciatur institutioni iam nati filii, non ualet testamenAE

tum si uero nascituri, ec existit ante natiuitatem conditio, no rumpit testamentum. l, cum posthum .d. eod. aut post natiuitate,&rupit. I. posthuma.d.eo. Facit.l. siseruus. v. l. seq. de cond. inst.ubi non ualet institutio de servo proprio, cum liber erit: quonia iureconsultus respondit, quod in eius crat arbitrio facere,non debuit testastor arbitrio fortunae comittere, licet concurrat ratio perplexitatis secundu Castren.

quia libertas non competit ante li sit haeres, ec haeres existere non potest antecb sit liber. Adhuc. q.facix, quod in. f.instituens,uidetur tradi regula quibuscunq; casibus sicut nascitur ruperet ,praeteritus locus sit Aquilianae:sed thic secus nascitur emanacipato patre,& rumpit praeteritus, ergo per emancipationem locus sit substituto. Aduertendii est, quod in Pandectis Pisanis nuper recognitis praecedit dictio Ut, scilicet dicedum est,ut instituens &c. quo casu alius sensus est illius textus, ut ibi diacemus. Sed ex tex. uulgato sortissima est obiectio,qua miror Doctoribus non ponderatam. Respodeo,quod tex. ille dicit illa suiscere ex parte substituti nisi aliud im diat,ut hic simplex institutio,quae emancipatione non tollitur, & ibi θc tota hac ge agitur de serma instituendi ,ec persona substituenda,& no de iure succedendi, nisi in consequentiam. ec igitur Scevola ait: instituens nepote, qui sibi post mortem sua suus nasceretur,recte instituisse uidetur quibuscul casibus. Ecce formula instia tuedi, sicut Aquilius loquitur,ita quod testamentu ualeat,n5 obstante. l. xq.tah. noasit definit utrum emancipatus propterea desinat esse institutus:&igitur noto mihista uerba recte instituisse uidetur:quaestio est ibi, utrum sic recte sat institutio, non utru ex illa succedatur. Rursus contra: Aquilius concepit hanc sormula, ut recideret rumpedi uias: sed si remanet institutus emancifatus,rumpetur natiuitate posthami testamentum, ergo &c.diissicilis obiectio. Respondeo: Gallus solii induxit quoamodo possent fieri legitimi haeredes. casus est qui cauillari non potest,in.l. pen. delegi ut.s. Iatissime demonstratum est. non autem quaesiuit tollere rumpendi uias nisi in consequentiam: istis enim fuit Gallo ostendere,quod non obstan. xij.tab. nepotes posthumos posse legitimos haeredes fieri.

Secundo ruptura & nullitas, quae culpa testatoris prouenit, a sure non sanatim doctrina est Bar. ab omnibus probata. i. l. i. de uulg. in. q. pen.secundi effectus per. l. quidam testamento Proculum. eo.tit. Pro hac sententia adduco tex. apertum in.I.si

seruus. 5m. seq. n. de cond. insti. ubi est,quod imputet sibi testator,qui facit invalide comittendo arbitrio sortunae, quod ipse potest facere ualide.facit regula, damnum quod quis sua culpa lentit &e. adde glosin. l. iij.C.de inoff. test.&.I. tractabatur. T. de mil.test. Sicut enim emancipandi lepus habuit,ita deesse non potuit ad nouas institiniones faciendas: intelligere eni debuit,quod si emancipat institutu,quod post humus et alius quiuis si non instituatur iure praeteritionis rupet hanc ratione latii si merbat et adducit ad simile.q. Sozinus fit.in repet.l. i. de uul.in ultima. q. tertiae. q. principali. Ex hoc liquet in Aquiliana non solu in scitate, sed etia in haereditate fieisti institutiones: quod si insultate tantu esset institutio Aquiliana, nepos institutus non irritaret testamentum,in quo emancipatus est institutus in sola haereditate.

Acrior surgit difficultas, quae adhuc sub iudice est,qua Raphael Com. 8c post ea

Paul.de Cast. subtiliter mouent,et glos uidetur olfecisse ibi,secus per praetorem. dicunt enim Aqui. 5c Scevola isto casu prouisones esse inutiles,ex quo emancipatus

desinens esse instimius remaneret praeteritus contratabulando testamentum ruma

Peretil.si tamen Patrono.=.i. i. debon. post Et licet Raphael excogitasset posscte dici

202쪽

emancipatum admittendum una cum nepote. .lit.de coniungen.cum emanc.lib. tamen non audet hoc asseret e propter. l. cum in testamento.i. de haer. inst. Ubi nullo

casu scriptum est institutum ec substitutum pariter posse admitti. Paul. de Cast. hieo .l.si filius, dicit posse admitti propter repugnantiam iuris et rationis.l.si pateris i. de haer. inst. Alex. ec Aret.contra dicunt per d.l. cum in testamento,opinione Pauli essse contra hunc textum, qui uult excludi emancipatum ad similitudinem mortui, ec per hoc substitutum ad totum admitti,ec essae casum specialem.d.I. si pateris. Soazinus sit. plenissime hanc quaelitone retractat com Paulu in rep. l. .de uulg. in ultiq. tertiae. q. principalis. 8c alias plures solutiones exprimit. Aretinus subiicit admittendum substitutu quatenus scitatis ius se extendit, id est ad legitimam in reliquo emancipatum. Iason hic omnes suprascriptas opiniones reprobat. Sozinus fit. hic sentit emancipatum non poste contratabulare: quia sicut quandMeipsum ab haerea ditate excludit repudiando,non potest postea impugnare testamentum. l. si posthumus. f. quod uulgo. d. eod. ita Patiendo se emancipari,cum alias inuitus non possit. I.iubeinus. C.de emanc. lib. l. quidam cum silium. i. de uerb. obli. ec hane tenet Iaisson: eandem plenius idem Smi. traeiat in rep.d.l. i. Aduerte quod haec ratio emancipationis non est generalis: quia inuitus etiam potest ex causa emancipari. l. quidam cum filium. ec ibi Bar. dc Doc'. de uerb. obisti .ec inst.quib. mo.ius pat. pol. l.M.f. ubi Iason tradit emancipatum eadem causa qua potest exhaeredari , non admitti ad successionem ab intestato, unde sequeretur,

quod ubi non uolens emancipatur,rumperet. Verum animus non assentitur, ut propterea quis uideatur remittere institutio,

nem de se factam patiendo se emancipari potuit enim ignorare testamentit s.ctum aut se institutum. Ad hoc respodet Iason, satis esse quod in genere potuit cogitare

hoc polle contingere,per ea quae traduntur i .sub praetextu,ta. 3. C. de trans &. Lqui iure militari. .de test. mil. At haec responso uidetur contra. l. de his. s. de tranc Item qui consentit emancipationi,videtur consentire cum sua causa ec iure emanaci pati,quod est posse contrarabulare iure praetorio,alias tractatus de ho. posscontitab. essit inutilis emancipatis,quod falsum apparet toto d. ti. Item qui repudiat ius ciuile,non creditur repudiare ius praetorium. l. Puberem. e . seq. C. de iure deliri

ira dixit Sozi .sl.hic. Item posset emancipatio fieri ex causa sauorabili ipsi emancipato, ut.I. mulier.I. ad Treb. 8c.l.iij. C. de inst. ec subst. sicut exhaeredatio, ut. l. non multi. d. e . quae consideranda, neuertatur odium. arg. l. quod fauore. suprade. li. Amplius Aret. hic in glos. tradit, quod emancipatio facta in fauorem emancipati, ex dispositio a ne legis non tollit suitatem. Quid dicendum c Temerarie uereor ne uideri potuit loqui in quo omnes adhuc deliberant: nihilominus suspenso gradu incedere, ec eculantis lege uel sorte non ita reprehensibile est. Imprimis nulla lege didici de filio institutionem simpliciter factam, ec quae aliter fieri non potest, uitiari einan acipatione,neque ex ui emancipationis,neque ex ui substitutionis, neque ex menate coniecturata defuncti testitoris, quod uidetur ea lege filium instituisse, ut ita demum sit haeres, si perseuerauerit este suus. Nam hoc modo uidetur tacite insti, tuisse sub ea conditione, quae in eius solo arbitrio non est, quod in filio osten, dimus fieri non posse. Accedit, quod si pendente hac conditione moreretur, esset uiuens praeteritus, per hoc nullum secisset testamentum. d.l. filius a patre. 8c .l. si pater filium. Nec potest uoluntas testatoris praeualere legum decretis. l . non postest. de leg. i. neque dicendum Gallum aut Scevolam id induxisse, tum quod eam potestatem contra leges scriptas non habebat ut saepe dictum atque demonismatum est: tum quia non apparet hoc fecisse, nisi textum cauillari uolumus:

quin hic aperte liquet, non ob aliud emancipationem in Persona nepotis praeateriu

203쪽

IN L. GALLVI QVID fr NEPos. PAR AD XA. A c-episse,nisi quod non ignorabat emancipatione no uitiari in silo institua tione. Neq; dicendum ex ui substituti id esse in suitate, quoniam isto modo uirtus - rODur initinationis penderet a substitutione,quod duru uidetur. Item quia Aquiliana tit si suus nascatur,reconditio ad ij ciuir substitutioni, Mnon institutioni Nec obstat. s. nssc de lege. quoniam ibi loquitur de Velleiana inst.de qua ibi dicendum. λ em obstant subiecta uerba ad similitudinem mortis ubi ibi explicabitur.

Ex diuerso, si emancipatus remanet institutus, non ne similiter irritum sit testas mentum natiuitate sui posthumi, qui praeteritus nascitur est uerum, re ideo ne irriatum fieret,Scevola emancipationem constituit in nepote praeterito,& filius iure remanet institutus,quo decedente natiuitate posthumi sui ualidum perieuerat testas mentum. Imo isto modo ineuitabilis est ruptura, quia nepos emancipatus mortuo Primum patre,deinde auo dc pronepote substituto, ipse est praeteritus. Respondeo: Votuit iure Ci. praeteriri, quia non suus, ct sic testamentu & institutiones & praea teritiones ualidae. Replicatur: Rumpitur nihilominus testamentum ab emancipato Praetoris beneficio. l. i. C. de coni. tab. Respondeo,ergo no nullum si rumpi potest: oc nihil ad Aquilium,qui Iaborauit ostendere quemadmodum iure ciuili pollet neopos posthumus ualide institui, iuris praetorii nullam habuit rationem, ut Imolae in in omnibus, placet, Zc Alex. Sozi. s. hic inrep.d.l l .de uulg. Comen. in reP. Lin suis.f. eod. Aliud est nullu esse testamentu, aliud poste rumpi. Praeteritio ema cipati non uitiat testamentum,sed ualidum praesupponit,& ideo rupturae obnoxiur praeteritione uero sui posthumi ipso iure fit nullum potest enim emancipatus nollemmpere,item annua taciturnitate rumpendi ius aboletur. I.si puberes. . quaesitum. xad Cain. in posthumo non idem, cuius natiuitas nullius momenti detegit testas mentum non. s. recte instituit qui posthumum praeterit: qui uero emancipatsi praea, tuit,recte instituit,licet rumpi possit. Scevola de ualida disputat institutione. Deanissi uel emancipatione uitiatur institutio, uel non uitiatur. Omnino testamentum a infirmabitur, si emancipatus filius remanet institutus,irritum fit testamentum nati a Uitate post humi. si non remanet institutus ipse rumpet beneficio praetoris: & sic imputet sibi testator,qui in id discrimen rem sua adduxit emancipado, uel postquam emancipauit,non mutauit institutiones: quod uitium quia sua culpa prouenit, lex subleuare non consueuit, ut saepe diximus. In quaestione proposita uidetur posse emancipatum admitti ad succeslsionem unacu substituto filio siue nepote,ex tit.de c5iung. cu emanci. lib. l. i. s. . ibi, siue emanscipatus pater, siue praeteritus sit, non ut institutus, sedPraeteritus iure praetorio. echoc casu non loquitur. l.cum in testamento. de haer. inst. ubi institutus ec substituatus concurrere quisque sulit ex institutione sua,quod est impossibile. Quam soluisuone probare uidetur Sozi. fili d. rep. l. . dc ult. q. iij. q. principali,& Iason olfecisse uidetur,& Bar. hic dicit adhuc uigeretit. de coimg.cueman lib. quado filio emancipato ac praeterito nepos est institiatus. 6c Alex. in. l.inter caetera.is . . probat. Consrmo quod testator emancipando, de testamento nihil immutando credendum est uoluisse utrunm pariter ad successionem uenire, n6 ignarus aequitatis praetoriae de coniungend. cum eman. lib. ar. I. idem petit.&. l. tractabatur.de mil. test. Et con.

lusio uera uidetur,quod institutio in casu Galli emancipatione non uitiatur. Quid ergo de substitutioner puto uitiari: quia concipitur si suus nascatur, non obstan.M. f. ut ibi late declarabitur. Consideraui tres polle dici institutionum insultate spes Tres sesecies: Unam incipientis suitatis,& haec Aquiliana,si meus nascatur: aliam desinentis in sui tine in L itatis ,ut si meus esse desierit: tertia ex utraq; mixta, scilicet desinentis ec incipientis suitatis, ut si meus esse desierit, tunc qui mihi meus erit uel meus nascetur, haeres esto. Prima admittit etiam institutu non suu,ut.J.ostendimus secunda substitutum

204쪽

NAR et I fg Lono Noc Consdera,utrum aliquid intersit inter illam,si suus esse desierit,& itIam, si situs

haeres esse desierit: altera suitate spectat,altera haereditatem:& utrum uerbii esse, ecuerbum haeredem,alterum essentiam 8c qualitatem,alterum haereditatem rei piciat. Ex quibus deducitur,quod emancipatio aliquando aequiparatur morti, aliquando non. quo ad tollendam patriam potestate&suitatem, semper aequiparatur: quoad corrupedas institutiones distinguo. Institutio simpliciter facta ,silius haeres cito, ' licet morte corrupatur,secus emancipatione,unde fit in casum mortis concepta institutio quo ad uitiandam institutionem non porrigitur ad casum emancipationis. Aut est concepta gratia suitatis, ut si meus erit,haeres esto:& tunc puto emancipastionem morti comparari. ratio in promptu, quod non alias uult illum esse instituatum,ct si suus sit Extraneo aut substituto Bar.hic & in. l.i.de uulg. putat no idem. Hinc insertur, quod substitutio in casum scitatis lacta,si meus erit, emancipationeaque ut morte tollatur. 8c hoc casu locu habeat communis opinio, quae cellabit insiliis, qui non possunt sub omni conditione institui,sed in aliis solum ulterioris gradus liberis. Aut substitutio est facta in casum facientis suitatis, id est si meus este desierit,tunc emancipatio aequiparatur morti: aut desinentis instituti id est,si me uiuo decesserit S non aequiparatur,ut in casu Galli. facit. I.fideicommissa. .suus. de leg. iij. quia si desinit esse suus emancipatione,non tamen desinit esse institutus,sicut desinit ipsa morte. N ideo substitutio facta in casu emaci pationis, recte porrigitur ad casum mortis,sed non semper econtra.l. si mater.C. de inst.& subst. Alex. 5c Sozi. hic dicunt emancipatione ut morte uitiari institutiones,quia inafra scriptum est ad similitudine mortis caeteros casus admittendos, sed mors uitiausic admittendus emancipationis casus,ut uiuet institutionem: quae expositio,pae et antorum uirorum,ut uera sit persuaderi mihi non potest. Vitiare & non uitiare astitutiones est ex ui mortis 5c emancipationis,non autem ex ui admissionis: similia D tudo est in ipsa admissione,non autem in ipsa rerum ui ec potentia. Nam illa uerba hanc significationem habent: sicut in casum mortis potest concipi Aquiliana inmistutio,ita in caeteris casibus suprascriptis ualide concipitur, & in hoe est similitudo.

non autem sicut casus mortis expressus uitiat institutionem, sic uitiat emancipatio: quia similitudo non mutat rerum naturam assimilatarum. Ridiculosa certe res est

existimare si dicatur altius recipiatur in Urbe ad similitudinem regis, ille sunereatur ad similitudinem consulis: propterea uni regia,alteri consularis data potestas,sia militudo utio est in pompa. Dicit enim Scevola supplendos esse hos casus, in. f. etiam si paretes ad similitudinem mortis. quod sicut Aquilius concepit in casu mortis, sic etiam posset cocimineasu interdictionis N emancipationis: non autem quod emancipatio eosdem Mesctus pariat,quos parit mors,et sit eiusdem potentiae,nisi alias sua ui ualeat: alioquin id esset aequare,no adsimilare. Quinimo inter casum mortis ξc casum emancipatio nis tanta dissimilitudo,quod uacillari secit sapientissimos uiros Sozi. oc Caro. qui duo nostro seculo iuris luminaria: ec ni fallor, no aliud Scevolam copulit hic quaearere utrum ad Ueli .an ad Aquil.institutionem hi casus pertinerent. Differut enim,quod in Aquil.requiritur filius institutus moriatur uiuo testatore, ec posthumus nascatur post morte patris primu instituti,deinde testatoris aui. At emancipatus n6 moritur uiuo testatore, nec posthumus nascitur mortuo instituto, ec sie obstat illud quod in casu mortis institutus si nascitur se uiuo nunquid desecearit conditio.I.c5modissime.d. eo.& succedit illa doctrina Bar. hic re ubi recepta, quod non sat extentio de uno casu ad altu dissimilem.Quam consideratione cu stacillat Soeti. fit. in. l. i. de uulg.titubans dixit nescire aliter solvere Φ ex autoritate tuaris consultoria, Scevola suppleuerit hoc casus falsum.proculdubio etia supra ostem

dimus iurecon cpotestatem non habuisse contra regulas iuris quid inducendi. Caarolus

205쪽

N L. GALLVs Q VID sI NEPos. PAR AD XA. 34a resus Rul. subtilis Doctor in repet. huius Ioel ide sentiens,c5tra Bar. arguit, ex quo de uno tepore ad aliud no potest fieri extentio,scilicet de tepore mortis ad lepus uitae,similiter no posse fieri de casu mortis ad casum emaci pationis,qui uits ic pus exigit. Hinc Doct. dicunt in correctorijs fieri extentione de casu uero ad casum fictu: quod si veru est,adde ide ecotra hic similiter fit extentio de ficto ad uerit: quia sicut institutio facta in casu mortis uetificatur etia in casu interdictionis,quae est mors fiacta,ita facta in casu interdictionis admittit in uera morte, imo plus casus emancipationis uerificat morte. Hinc insudat multu Alex. ostendere, utru &quando dispositio in casu uero trahat ad ficta in correctoriis. Ego aut nulla uideo in eo de quo agiefctione,& per hoc omnis Alex. sudor sema mihi uisus est inanis. agit enim de aboleda sui tale,in quo nihil fictu video: quonia ita uere desinit esse suus deportatione, ite emacipatione,sicut morte ipsa ex ui sua ipsius deportationis et emacipationis et no ob aliud ,nisi quod illa deportatio & haec emancipatio est, & deportatio ad hoc principaliter instituta, id priuet omibus iuris ciuilis c6modis, emaci patio ut patria Pot. et suitate spoliet: mors aut no principaliter hoc agit,sed in cosequentia priuado uitae comodis. ius em suitatis re patriae p. est iuris ciuilis,no naturalis, nimiru igitur si ciuili institutione inducitur eius uera dissolutio. facit.l. nihil ta naturale. de reg. tu. Et si dixeris,agitur etiam de dissoluenda institutione. quod non puto simpliciis ter uerum: quia. xij. tab. solum ius suitatis respiciunt:& est inuestigatio, quomodo alienus sat suus, re qui suus est, desinat esse suus, ut satis fiat obseruationi. xi j. tab. quae omnibus his modis potest contingere,scilicet mortis interdictione 5c emancipatione. Uerum quia morte dissoluitur etiam institutio ui sua naturali, item interdictione ui sibi a lege tributa, Ac in hoc interdictio idem ualet quod mors,non propterea sequitur,interdictio seu deportatio in hoc est ficta mors quaedam, aut ficte oporatur: quia uere operatur. nisi dicas esse eas alicuius status uel existetiae priuatiuum B ens mors quaedam ut supra exemplificauimus. Emancipatio autem non tantum potest quantum mors re interdictio, scilicet in dissoluenda institutione: quia non ad hoc a lege introducta est, sed in soluenda suitate,ad quod facta uere Θc aeque ualide

ualet ut mors & deportatio. Nam lege ita constitutum est, ualuisset etiam cotra in. stitutiones, si lex statuissec quia institutiones non sunt alterius iuris quam ipsa est emancipatio. Neq; admittendum factam a Scevola hanc potestatem hoc casu: tum quia non apparet, imo contrarium arguitur ex hoc textu, ut saepe dictum est: tum quia potestatem talem nunquam Scevola aut alius quiuis iurecos habuit. Et si dixeris, imo supplet multos hic casus Aquilianae sermulae: fateor. q. formula non fuit lex sed modus quidam instituendi posthumos alienos excogitatus ab Aquilio, iure ciuili non abhorrens,quod quotidie factitari videmus a sapientibus nostri temporis,nouas cautelas Sc speculationes ex ipsis iuris latebris educentibus, & deinde unius inuenta ab alijs ampliari,suppleri θc restringi nihil tamen noui iuris inducendo:et qui diuersum censent de hae Auliana institutione et Scevolae adiectionibus, uehementer meo iudicio errant.et sicubi patet haec ueritas, utiqet ex sequentibus uerbis patet liquidissime,libi no ausus suit Scevola hos casus supplere nisi sententia leagis Velleiae iuuaretur. Ex hac pura ueritate facilis manat solutio ad praeposita dissi, cultate de disimilitudine casus mortis ad emancipationem. Aut consideramus mentem Aquilii,aut mente testatoris sic instituentis. De Aquiliana mente non dubium pro ex lo dissoluendae suitatis posuit casum mortis,& in eo quod frequentius acacidit ostendit imodo alieni post humi possent iure ciuili institui : excpla no coartata igitur Scevola docet ali js casbus posse fieri simile institutione,quibus uitiae suitas, id est de medio tollit,ut morte, sic interdictione re emacipatione quia omnibus his modis aeque uere suitas tollitur. Si uero loquimur de institutione facta a testatore in casum mortis se uiuo ,aut Gotra in casum emancipationis uel interdictionis, sentio

206쪽

r. I x MARII Loriou It γ ie .ptimum spectandam testatoris uoluntatem, in quem casum Ualere uoluit, quod ua Lrie costare poterit. 8c inter caetera si liquet pro modo ec forma institutionis mortis casum aut interdictionis aut emancipationis expressit se, non expressius casus pro omisso est. l.commodissime.J.aut effectum respexit,ec tunc quicunq; acciderit aesquipollens pro expressio est. exemplum in.I. si ita quando dies Ie.C.&.l. mulier.ad Treb.& hoc non ex ut aequipollentis, sed uoluntatis saltem coniecturatae testatos ris.l. in conditionibus primum locum . insta de cond. 8c dem. Si uero nullo modo de uoluntate constat, tunc in casu dubio fiet extensio, oc loquitur. l. si mater. C.de instit.& substit. . rEx quibus insertur semper effectus praeualere considerationem, & a disponem te potius cogitatum de eo ut finis, quodq; actus ualeat,qnon pereat. l.quotiens. de reb. dub. Iure igitur defendi posse arbitror,non semper in casum mortis factam institutionem extendi ad casum emancipationis.sicut faeia in casu emancipationis semper exleditur ad casum mortis, quando de effectu cogitatum est, de quo latius supra tractauimus. Hi enim casus ec omnes quibus suus haeres post mortem aut nascetur,non pertinent ad legem Velleiam.

Hinc inseritur quarta quaestio,& paucis uerbis simul subiicitur soIulio omnium quaestionum.Quaeritur,utrum suprascripti casus ad legem Uelleiam pertineant,et .subintellige an ad Aquilianam sormula.Causa dubitandi mihi uidetur quod Aqu. concipitur uerbo mortis, 5c in casum mortis filii se uiuo, ec nepotis nascituri, stio ec se mortuis. Hic Scevola mouet.q.ex duobus aliis casibus quid si aqua Zc igni interdicatur ec sic non uere moritur quia non mortuo,sed uiuo testatore deportatus timebat interdictus, & eo uiuo nascebatur pronepos posthumus uocatus in casum

D filii mortui.Causam dubitationis secit,quasi magis ad Uell. pertineret, ubi non rea fert nasci uiuo illo qui in medio est. Eandem dubitationis causam praebuit emancipatio nepotis,qui testatori superuiuit, oc posthumus nascitur eodem non mortuo, rqui emancipatus est: nihilominus Scevola decidit tradendo regulam generale quod omnes illi casus quibus nepos nascitur testatori suus ec post mortem suus ,no pertinent ad Uelleiam, ec in consequentiam subintelligitur ad Aq. pertinere. Sed ex sententia legis Velleiae dc haec omnia admittenda sunt, ut ad similitudinem mortis caeteri casus admittendi sint. . 'Quinta deciditur quaestio, quomodo pertinent ad Aquilianam hi casus, quaeue ergo causa dubitandi, si dicimus uerbo mortis comprehendi interdictione c Nulla dubitatio esse debet, quin institutio in casum mortis uerificetur interdictioe, sicut appellatione animalis quin homo cotineat. Ne inanis fiat haec Scevolae inquisitio,

fateamur oportet mortis uocabulo sola morte naturale comprehedi. patet.i. g. etias parente.ubi Scevola dicit hos casus a se suppletos: extrinsecus enim uenit Omnis suppletio. 5c tam sortis est ista decisio, quod casus mortis expressius non compreshendit ciuiliter mortuos, quod Scevola non pusus suisset supplere nisi sententiale, gis Velleiae iuuaretur: quae suppletio non ab ipso iureconsulto, sed a lege Veli. Dacta uidetur. N olent ex hoc loco igitur hi qui iureconsultis legi seram potestatem tribuunt, quam accurate Scevola legis Velleiae sententia armatus in hac suppletione

Procedit: unde roborantur quae de autoritate iureconsultorum superius disseruiamus. Ex sententia legis admittendos ait caeteros casus ad similitudinem mortis, no

autem mortis significato contineri extrinsecus quippe omnis similitudo uenit. Sensus est,ni sallor,ueluti casus mortis expressus admittitur,sic caeteri admittendisi ex Primantur,& in hac est admissione similitudo: item mortis casu expresso si caeteri similes accidant,admittantur ad similitudinem expressi, id est proinde ac si essent expressi. Al .ec Sozi. s.colligunt: si emancipationis casus admittitur adsimilitudiauem mortis, ergo similiter ut mors uitiabit institutione. Respondeo in. l. memini

207쪽

IN L. GALLVς QUID sI NEPos. PARADOXA. a mus. C.de suis Sc leg. Imperator rescripsit emancipatos admittendos ad similitudisnem suoru : nihilominus recepta est ea interpretatio, ut non propterea smi sui, nec per omnia eiusdem sint iuris,enectus,ec praerogatiuae,nisi in 'tio similes. Pariter dicendii in casu nostro admittedos,quo ad ea quae eius de sunt ellectus ut interdicticianis ad dissoluenda etiam institutione,emancipationis casus ad soluendam sultatem. fit enim extentio apertissime:idcirco Bar.dixit porrigi ad similes casus, oc certe no in alio Φ in quo sunt similes illi ad quos extenditur:si inter mortem 5c emancipationem comunis est abolendae suitatis uis licet ualidior mors sit, attamen mortis casus non trahitur ad emancipationem,nisi in eo in quo sunt similes. sola similitudo est in medio iungendi ,ergo non alio quam in quo similes sunt iungentur. Considera ne diliges speculator queat dicere hoc prouenire ex ui legis Velleiae, de cuius sententia admittuntur hi casus: nimirum si emancipatione uitiatur instit tutio, quia potens est lex dare hanc uim emacipationi. facit quod ad reparadas rumpendi uias lata ea lex suit. Sed hoc sui isset aequare,& non assimilare emancipatione morti,quod lex non facit: alioquin opus non findet Scevolae uariare easus de persona filii instituti ad nepotem praeteritum,in quo concipitur emancipatio. Nec est uerisimile tot in iure innovata,ut. d. ostedimus,minutiliter: quia casus est omnino ruapturae obnoxius:si posthumus non rumpit, emancipatus rumpit: Ac ideo satius fuit

nihil de iure ueteri immutatum credere, quam frustra contra rupturas immutatum.

Sed ex sententia legis Velleiae admittendi. Unde colligitur haec legis uoluntas, glos debet colligi illis uerbis:& bene se habent uerba,s quis ex suis haeredibus sinis haeres esse desierit,ad omnes casus pertinentia, quos in Galli Aquilin sententia supis Plendos diximus.suus haeres,glosinquit,scilicet qualitercunt eise desierit,sive per morte ct e. Si istis generalibus uerbis hi casus significantur,quare no Potius ex ueris rY in refuhis Φ sententia coimeantur Id podeo,ex sententia,quia nihil de his casibus nomi tau natim lege cauta est. Sic arguit imperator inaede leg. pat. tutela. No. ergo illud ex sententia esse,quod uerbis generalibus continetur: ex uerbis, quod ipsis uerbis exaprimit. Bis in.l. l. i. de uulg. expressum esse tradit,quod uerbis generalibus contine' tur,quod omnes sequntur. in. l. xq.tab. de quibus Ioatur imperator de leg p. t. ratio sola generalis est deseredae tutelae onus,ad quos ab intestato desert haereditas. smiliter hic dicendu. sententia. l. Ueli. esse causam .ppter qua lata est. obstruendi omnes rumpendi uias propter pubi .util. ut. s. proximo.& utrunq; dicitur esse ex lege. tam , quod ex sentetia legis, , quod est ex uerbis. I. nominis . . uerba a. de uerb. siq. sed in hoc dii erui ut quod ex uerbis est opus est ide sit ex sentetia. 5 ideo glos ait, ex uerbis scilicet una ea sententia. ex sententia asst esse potest quod no est ex uerbis: exemptu in. l. scire oportet. . aliud. de exe. tui. ubi Modestinus ait:& si uerba hunc habeat intellectum tamen legislatoris mens aliud uult.Clarius Quintilianus legis quaestiones scribit esse scripti oc uoluntatis: qui scriptum defendit, etiam uoluntate iuuare se

debet: qui uero scriptum impugnat, sola se uoluntate tuebitur. Sed nunquid quod ex ratione est defendi possit esse ex lege rutiq; ex Iege est. exemplum inst. de leg. P.

tui. 8c. d.de leg. t Ut l. iij. Nessi ignorandum est tria esse ex eodem,quod non idem est,ex uerbis legis,ex Ex uestis Iessententia, ex ratione: ex uerbis fit expressio, ex sententia comprehensio, ex ratios gis. ne extentio. quod de nullo istorum uenit, nullo modo ex lege uenit: quod altero Exsem a. istorum uenit, uere lege uenit. Ratio autem legis est duplex, interdum eadem, Ex ruio . interdum similis. l. non possunt.&. l. nam ut ait Pedius. s.de. it. Hinc triplex interis inop ratio Pretationu species,declarativa intellectualis, exiesiva. Si ergo hi casus sunt ex lege' i p ς

Velleia,quare ad eam non pertinent: Respondeo pertinere in casibus a lege induactis,ut in nascentibus se uiuis uel agnascentibus sed in casu Aquiliano id est se mortuo, mente Iegis supplet interpretanda Scevola. quoniam mens legis luit reci

208쪽

e dere omnes rumpendi uias. lata itaq; lex Veli. fuit ad reparadas tiaras testimen Ktorum quod Aquilius sine imperio facere non potuit,ut latius in suo loco dicetur. Ergo ex mente Aquilii no poterant tales sim suppletiones.Respondeo: dicetiolae uerba hoc arguunt. Nem ipse idem Scevola potuisset ante latam legem Vellei amore propter quid hoc est ut mea fert opinio,quod Aq. formula educta est ex me

te. xd .iab. Ueli. autem lex praeter mentem.xij.tab.est. Disputat Bar.utrum glosopinio sit uera de sublata sententia p. p. oc emancipatorum. Et licet omnes consentiant omni casu testati ec intestati esse sublatam disserentiam,quo ad ius succedendi, non tamen emancipati restituti intelligutur ad iussultatis.sie Paulus Cast.hic glos& Doct.in.I.si emancipat.C.de coli. Hinc Ang α Imol .in. l.uentre.i. de acqui.haer.tradunt non transmitti ab emancipato haerediatatem ad qύoscun*,sicut transmittit suus. Bal .in authen. exsuccessione. C. de suis ec lin. scribit generaliter in his quae pendent a p. p. durare emancipationis detriamenta quoniam uerum est emancipatum non esse in potestate. Unde Aretinus hic infert: licet emancipato deseratur haereditas ex testamento iure Ci. defertur tametat extraneo,& ideo opus est adeat:quia in eo, Sozi. inquit,non continuatur dominium sicut in suo. Quam opinionem Aret. probat per.l, meminimus. C. de suis ecleg. i scriptum est quod ad similitudinem suoru emancipatus succedit,ergo non est suus.sic etiam argumentantur Bald.5c Sozi. hic. Probat idem Aretin. ab absurado, quod sequeretur de filijs filiarum, si aequatio emancipatorum esset indifferens

ad ius suitatis. . .

Quaeredum igitur,an hodie substitutio in Bitate facta emancipatione uitietur, Sozi. mouet, ec non decidit. Ego uero non uideo cur non uitietur,cum alias non sit substitutus quam si suus laetiti ness hoc est contra communem omnium sente tiam, dicentium hodie hunc. s. esse eorrectum per sublatam differentiam mano D cipatorum . quoniam distinguo , aut contendimus Aquilianam institutionem ide pronepote suo post emancipatum patrem fieri oportere, ne nullum sit testaamentum, ec cessat. M. noster: quia emancipatus omnino instituendus est ut suus. Aut quaeritur an talis institutio in casum saetatis emancipatum respuat ad finem, ut ex testamento non succedatur.uerbi gratia ,substituo nepotem si meus erit proaculdubio si interim contingat emancipari desecta conditione,non erit ex testamcato haeres:&ualidum est testamentum,dicit glocin.Lemancipatus . inst. de exhaer. lib. imb nullum si sui similes facti sunt emancipati. Carolus singula uerba authent. Pensiculando ac rationes,negat aequatos. Attamen dico aequatos in succedendo, non autem in priuilegins silitatis,ffc ideo non annullat ut suus. post uero annullationem pati iure succedere scribit Bart.in. l.i.de con.cu.em.lib.sacitii. si Seo. Suo praeterito,itam testamentum mox inualidum est: emancipato uero praeterito ualiadum est,ct ideo ruptibile. s. quando causa expressia praeteritur. alioquin sormae noobseruatae uitio similiter est nullum. f. est in authen.de haer. 5c sal. ohaeredatos. Per.s aliud quoq3 cap.in authen.ut cum de appell.cogn. Nec interest quod uis in fringendi testamenta reguletur a iure succedendi quoniam ea regula Iocum habet in suis. l. filio praeteritoa.de iniust.test. exemplum est in cognatis, quibus pleruniudesertur haereditas ab intestato,& tamen ius rumpendi non habent. Praeterea haec conditio est,si suus erit siue si suus nascatur, non aute si suo similis erat aut fiet. quae cum hodie uoluntaria sit, examussim debet impleri.l. Meuius. de cond. 8c dem.

Nein illis accedo qui dicunt Aqui. obseruatione esse sublatam. Nam si dicerentremisiam illo modo instituendi necessitate,cedo: sn dicunt,nem a uolentibus possse sic institui errant meo iudicio. Atqui quod hodie uoluntaria est non satis est ae. quipollenti impleri, igitur substitutio facta in unum ex suprascriptis casibus non porrigetur ad alium similem, nisi testatoris impellat uoluntas. . s. Q. VID

209쪽

vi D si is qui filium habe. apud hostes, testaretur quare non induxere, ut si antequam filius ab hostibus rediret, quamuis post morte paal tris decederet,iunc deinde nepos,uel etiam adhuc illis uiuis post mor tem scilicet aut nasceretur,non rumperet Nam hic casus ad lege Uel se Iesam non pertinet. E t melius ergo est,ut in huiusmodi utilitate prata sertim poli legem Uelleiam,quae multos casus rumpendi abstulit,interpretatio adaia mittatur: ut instituens nepotem qui sibi post morte situs nasceretur, recte instituisseis uideatur, quibuscun* casibus nepos post mortem natus suus esset, rumperetq; praeia teritus, atq; etiam si generaliter quicquid sibi liberorum natum erit post mortem, is aut quicunt natus fuerit sit institutus,si suus nascetur. Prosequitur Scevola tractatum emergentium quaestionum, de quibus dubium est,an ad. l. Velleiam pertineant. Unico contextu lego hoc totum usq; ad .s si eius. Sic in archetypo Pisano est nuper iussia L Eo Nis nostri Pont. Max. recognito,in quo dictio, Ut, praeposta legitur uerbo instituens, sequentia praecedetibus iunges. Na Scevola expositae quaestioni subiungit haec uerba: Et melius ergo est,ut in eiusa modi utilitate praesertim post. l. Velleiam,quae multos casus rumpendi abstulit, inarerpretatio admittatur,ut instituens nepote qui sibi ecc. Ecce quam bene copulanatur. Sic legit Pileus:Sie etiam multa hortantur, di primu si uulgatos codices sequiamur praeposita quaestio remaneret indecisa. Et luce clarius apparet nihil decidi sine sequetibus uerbis: siue dicas,ut instituens: siue dicas, instituens. Nec ad rem,quod dixit, melius est ut interpretatio admittatur:quonia non declarauit quae interpretastio sit admittenda, net apparet,nisi statim subheias, ut institues 8ce. Doctores discunt interpretatio admitteda ea se est,ut institutio secundu sententiam Galli facta η extendatur ad hunc ea sum. Nullibi hoc dixit Scevola: si nostra est interpretatio aut imaginatio,iab hoc esset interpretari,sed diuinare. Nem Scevola sermonis ta inops fuit,quod nesciuiiset hanc diuinatione exprimere. Adde quod Scevola talem inter. Pretatione reiecit. Neq; sacere potuisset,ut statim apparebit tam ex uerbis ipsis, O multis aliis uerissimis rationibus 5c legibus. Cum autoritate contenditur, omnibus Cedo. quando uero ratione ipsa disputatibus nihil non libet si esse debet: se mihi neismo succenseat, si ea in disserendo utor licetia, sine qua ueritas squalleat est necesse. Diuido in duas partes. In prima praeponit thema,& ex eo mouet dubitationem. In secunda ibi,& melius, usq; ad.f. si eius,cocludendo docet,quomodo institutio facienda est ad declinandu tot rupturarum ambages. Prima pars sub eodem themate continet duos casus implicite multum, Sc ita narrantur,ut uel utrunq; simul capias, uel seorsim alterum,eadem omnino sit decisio. Primus casus est de eo qui filium Gaptiuum apud hostes habet,& ex eo domi nurum praegnante. Si primo moritur tea stator pater, deinde captiuus filius, postremo nepos posthumus nascitur. Secundus casus, si ijsdem, scilicet auo testatore, oc patre captiuo uiuis nepos nascitur: quoamodo potest talis auus testari,ne rumpatur testamentum Singula nunc scrutemur uerba Seeuolae,utrum hoc dicant. Et primo ait:Quid si is qui filium habet apud lio, stes, testaretur Speculantis sunt uerba intra semetipsum, Zc non inuenientis mois dum recte testandi in specie. Et obserua poni.q. in filio capto ante testamentum, unde omnis meo iudicio nascitur dissicultas. Nam si captus esset post testamen,

tum,esset casus decisus,ut. d. proxime in deportato, quoniam quocunque tempore moritur apud hostes per.l.Cori uiuo testatore,& post testamentu ut captus sic moaritur. Et similiter captus ante testamentu quocunq; tempore apud hostes moritur,

Per eandem.l. COr.ante testamentum moritur.

Sequentium uerborum talis est ordo: Quare non induxere, non rumperet

210쪽

nARII fALOMONII tc s. testamentum: pro constanti ergo habet rumpi omnino:alioqt in stulte inquireretur,quare remedium non induxerunt. Ex quibus uel his manifestum est in casu praeposito natiuitatis posthumi omnino Nampi testamentum, neq; per. l. Veli. ne per Gallum prouisum.& sic bene stare potest tex. induxere, ut in pandeeris S multis codicibus legitur. Idem colligitur, posthumum in casu praeposito posse aliquomodo institui,alioquin inepte a Scevola quaestum csset, uare non induxere si induci non posset.arguitur ergo ex mente Galli posse institui, licet eius sermulae uer his non comprehendatur.quod possit concipi patet hic, quia nascitur suus, & institutio conserti potest in hoc tempus suitatis. ec exemplum positum est.i. ut instituaens .s indefinite,Jc non illa a Galli speciali sorma,quae concepta est in casum moratis filii se uiuo . Ac ad hoc tantum se uiuo post testamentum cor tata conditio est in futurum spectans, 5c hic filius post patrem moritur. Et si dicatur hic sietione Coranelia se uiuo moritur. Uerum est,sed tunc praecederet testamentum, di testator loaquit de morte sutura. Si induci poterat, utile pub. est induci ergo Gall. ec. l. Velo

Ieia errauerunt non inducere. Respondeo, si quaeris de specifica in unum casum cocepta, Gallus non potuit derogare legi Cor.cui derogandum erat .l. autem Velleia noluit, ne maiorem utilitatem illius legis conturbaret, re indesinita conceptio est proculdubio ex sententia utriusq;. s. Galli Zc Uell.licet non ex uerbis. Quare non induxere,ut no ruperetur. Si antequam silius ab hostibus rediret decederet, quamuis post mortem patris. s. decederet: tunc deinde nepos post morte Laui nasceretur. Ad maiorem declarationem hanc aui mortui mentionem fecit, noquod ultimus suerit mortuus, sed prior hic avus, deinde pater captiuus mortuus, postremo natus posthumus:qui sic natus uere post aut morte natus est. Et hucus de primo casu qui ad Gallum magis pertinere uidetur, ex quo omnino suus imascitur nepos. D Nota haec uerba, quamuis post mortem patris decederet,ut tollat obiectionem de Aq. quae uult uiuo patre mori. quasi dicat, nihil rcfert mortuus sit post patrem: quoniam idem esset si uiuo patre mortuus et Ict: neutrum enim istorum temporum est in consideratione: sed tantum tempus captiuitatis respicimus, quo mortuus ita habetur, quod contrarium neq; asseuerari neq; probari prodcsset. Quamuis post mortem ait, ut difficiliorem. q. redderet, uidebatur minus dubitabile si moreretur filius uiuo patre. Uel illis adhuc uiuis nasceretur.haec uerba interserit,ut casium magis similem Uelleianis praeponeret: ec est omnino alienus ab Aquilianis, quibus exigitur nasci utrisque mortuis. di intelligo uiuis,scilicet patre apud lic stes, & auo

in ciuitate. Videamus quare hic casius non pertineat ad Uest. Aut uita ec mors naturalis cst in consideratione, pertinet ad. l. Vell.ex casu illo difficili secundum Dy. aut mortuus accipitur pater ab hora captiuitatis,ad eandem pertinet ex cap l. igitur glos. Doctiores intelligunt uiuis illis,uiuo tantum patre. ista sunt diuinationes S comie,n -- te .peculiare laoc crimen est glos Iarum,ubi non intelligunt,aut corrumpunt - - - φ textus,aut applicant interpretationes, quae non reperiuntur in calendari js. I assum

suis su νω. est Posse uti plurali pro singulari,nisi uel ornatus causa,vel certis quibusdam uoca, is non po4i buli . Non obstat allegata. l. h f. exactis. quoniam proprihil me dictum, exactis reiurprofugus. Ribus,ad denotandum non solum omnes Tarquinios cxactos sed quotquot reges futuri filissent, ec sublatam penitus regiam gubernationem. Nam si uo.untis qui solus in prouincia diuersatur,pelleretur in odium Ro nominis,ut non bene diceretur uo .pulso,sic aptissime diceretur Ro. pulsis. Mithridates caedi iussit omnes Roma. qui in suis diuersarentur regnis:si tantum repertus di occisius suisset unus, Romanis caesis rectius diceretur. Illa uerba,regibus exaetis significant Reg. gubernariqnem exactam. Similiter pulso procuratore uel colono plurium dominorum,aut