장음표시 사용
101쪽
lis studium collacavit, pluribusque locis priorum medicorum praecepta ita explicare et inter se conciliare studuit, ut quibus quique mensuris usi essent demonstraret ). Haec omnia tanti momenti esse iudicavi, ut omnes locos quibus de eo argumento agitur sedulo conquirendos et sub uno conspectu proponendos esse Statuerem. duam meam op ram multis qui his studiis incumbunt gratam confido suturam esse et fructuosam: his igitur, cum ipse hoc tempore omnia exsequi non possim, illa Galenea excutienda et illustranda commendo.
Galenus ipse nullis nisi Romanis ponderibus et mensuris usus est, aliosque medicos qui sub Romanorum imperio scripserunt reprehendit, quod aliquoties Graecas mensuras asserentes ambiguitatem relinquant ). duo innumero suit Andromachus, Andromachi filius, Neronis archiater: suit etiam Heras, Heraclidis Tarentini discipulus ). Atque ex Herae quidem censura a Galeno instituta nobis res omnium gravissima elicienda est, quae ipsum Galenum sugit. Etenim Atticam cotylam LX olei drachmas penderesseras significavit D. 47 , quam rem quomodo Galenus explicuerit, statim videbimus: at nobis, qui certissimis argumentis effecerimus Atticam cotylam heminae Romanae aequalem fuisse, minime dubium videtur, quin aut ipse Ηeras aut vetustior quidam medicus, quem is auctorem secutus sit, Atticas drachmas in illo cotylae pondere intellexerit. Ac certe quidem LX olei dractimae Atlicae sere implent colylae mensuramq). Eadem autem aestimatio in vetustiorum medicorum libris pervulgata suerit necesse est, quippe quae pluribus locis in tabulis ponderum ac mensu
102쪽
Iam vero posteriores medici, qui pro Attica drachma Romana illa quae est octava unciae pars uti consuevissent atque ad vini vel aquae, non olei, pondus illam aestimationem revocarent, in eum errorem inciderunt, ut Atticam c0tylam uno quadrante minorem esse quam Romanam heminam existimarent'). 0ua quidem in opinione firmiter insistere Galenum permultis e locis cognoscitur').
Reliqua deinceps eum de aliis apud Galenum mensuris tum de
Ponderibus, ut iam significavimus, Galenus ipse omnino 46 Romanis utitur, libra, uncia, drachma sive denario qui est octava pars unciae ). Sed alios dicit unciam aut septem drachmis aut septem et semisse aestimare sis. 44), quibus
de rationibus partim supra diximus 3 4IJ, partim posthac
Mina ea uti solet quae constat C drachmis Ptolemai eis sive Romanis S 67), quam librae Romanae sere aequalem esse diserte dicit sis. 38 . Praeterea aliam quandam minam XVI unciarum commemorat sis. 40. 4s, quam nos Atticam esse demonstravimus sS 41. bl . Denique Alexandrinam minam XX uncias sive CLX drachmas habere tradit sis. 39. 42. 44), cuius rei alia quoque testimonia
In mensuris assero modium Romanum D. M), sextarium se. 3M, tum omissis aliis ) heminam, dimidiam sextarii partem, quam ipse cornu olearium, eiusque partes uncias prol. 9 43), tab. quartam Gal. coli. g 15 ss. prol. φ 63),tab. Cleop. g 20 ss. prol. φ 76 , tab. decimam S 4 ff. prol. 6 823.
si Plura de oa re vide in Μetrol. p. 86 adn. 27. s) Conf. nostras collectionis fragm. 34. 37. 47. 49. 50 1ὶ Plurimi do hac drachma laci afferri possunt. Cons. D. 31. 38. 44 al. , de sanit. tu. Iv p. 288 Κύhn. Vol. VI), ubi tertia pars librae sunt drachmae 32; de compos. med. p. geu. IV p. 754 s. svol. XIIIJ aliquoties. 2) Non vacat nunc dicere nee de cotyla quae 16 sive 16 uncias habero dicitur fr. 35. 43), nec de congii aestimatione r. 45. 46. 47 , in qua quam maximo fallitur Galenus. Corale
103쪽
appellare solet . Satis aperta res est e Galeni descriptione. Dividebatur cornu olearium, quod heminae modum habebat, circulis incisis in duodecim partes, quae e Bomana conSuetudine unciae vocabantur, atque inde ipsam heminam Galenus libram appellare consuevit. Sed hanc quo a ponderati libra discerneret, oleariam dixit, eiusque partes metrica Suncias; illas autem quibus in ponderationibus utebantur, stathmicas ). Habebat igitur sextarius vini vel aquae stathmicas uncias XX, metricas XXIV sive libras metricas II; item cotyla stathmicas uncias X, metricas XII sive libram
metricam I. De Iulio Africano.
47 Passim a Salmasio, Savoto, Groii ovio citantur varia Dagmenta Iulii Asricani. quibus et de nummis et de mensuris ac ponderibus agitur. Scimus Iulium Africanum, Emmai in Palaestina natum, initio tertii saeculi et chronographiam et opus quoddam collecticium quod KεcToυc inscripsit composuisse ). In his autem IX Cestorum libris incredibile est quam variae et mirae res congestae fuerint ). Ex his mihi hoc commemorare satis est quod ad nostrum argumentum Dertineat, cum multa de re medicinali praeceptatum nonnulla de ponderibus ac mensuris illic perscripta suisse. Quod cum variis e testimoniis cognovissem, magno desiderio tenebar illa ipsa, si fieri posset, e libris manu scriptis repetendi. duod cum non contigerit, acquiescendum
3ὶ V. fr. 30. 32. 33. 34. 36. 37. 41. 43. 47. 49. 50.4ὶ Cons. Metrol. p. 93 S. 1) Primum cito Fabricium in Bibl. Gr. tom. II P. 595-99, qui tamen de aetato vitaque Africani paene ui-hil affert. omitto Tillomontium sa Fabricio citatum), Lambecium scomm. in Bibl. Caes. VII p. 198 ff. , Boi- vinum Mathem. vet. ed. Thovenot p. 274 Ss.); nam egregie, ut solet, Μartinus Rech. p. 343 s. 349 s.) de eo argumento disputavit, et quae aut certa aut probabilia
essent exposuit. Cestorum libros is inter anuos 210 ot 217 scriptos esse iudicat: chronographiam, quae Rd Ru num 221 perducta est, apparet aut eo ipso amio aut non multo post consectam ESSe. 2) V. Martinum p. 343 S.
104쪽
est in repetendis iis locis quos Salinasius in Plinianis exercitationibus et in Resutatione e codicibus Parisinis assert ' :l. Iulius Africanus in fragmento περὶ μέτρων Africanus in Cestis capite περὶ μέτρων καὶ σταθμων:
IV. Africanus, Oribasius, Adamantius de ponderi
probandum est quam Galenum, Dioscoridem, Eusebium alios ea de mensuris et ponderibus scripsisse quae in codi-eibus illis assignantur. De Oribasis, Adamantio, MyreySO. Pervenio nunc ad 0ribasium, Iuliani imperatoris qui Gap0stata vocatur arctu atrum J. Is amplissimum opus ηα-- 3 Hi sunt numeri paginarum: I Plin. ex. p. 163 b B, 817 a B - ΙΙ ibid. p. 327 b B - III p. 417 a G - IV p. 689 a F - V Resui. p. 40.4ὶ Salm. p. 163, ἔχουci idem p. 847. 5ὶ κubouc Salm. 847, κubbouc idem p. 163.6) Ibidem citatur Neophytus Monachus in LexicoHerbarior Alr6πτioc κὐαμoc o μ ac κυαμOc. 7) Resui. p. 19. 32. 58; vide infra prol. g 99 adn. 2.1) V. Fabricium in Bibl. Gr. vol. XIII p. 353.
105쪽
quaecumque a prioribus medicis egregie et utiliter scripta esse viderentur ex eorum libris compilavit certoque ordine disposuit ). Cuius vastae et ingentis collecisonis ipse postea breviorem epitomen secit, quae cυvOqnc inscribitur. Eundem vero etiam de mensuris et ponderibus scripsisse testatur scriptor illius expositionis quae primum locum iii collectione Galenea obtinet s3 50. 52). Quod ego cum cognovissem primum inquirendum esse duxi, num sorte in libris cυVaTuiT V de eo argumento quaedam traderentur. Sed ibi in variorum medicorum locis varias quidem mensuras afferri vidi, nihil tamen quod ab ipso 0ribasio de ea
re commemoraretur inveni'). Tum Vero maiore etiam stu-2ὶ Consor praefationem ipsius operis ad Iulianum scriptam: bευτέpav ὐπέταξαc πρθεiv πὰVTu v Tuiv opicTuivlαΤpQv lvia Tncavetu με τα καipi τατα cUVaΥ εiv καὶ παv0' 6cα- irpoc αὐτο τι τέλoc τ'c laτpi κ'c. Libros LXXII id opus habuisse scribit Suidas s. v. 'O9εl- pucioco septuaginta tantum libros eidem tribuit Photius in Bibl. cod. 217. Qui omnino copiosius inde a cap. 216 do oribasii scriptis disserit. 3) omissis brevioribus eius operis reliquiis quae adhuc editas sunt v. Choulant. I p. 122 s.) adhibui Matthaei priorum quindecim librorum editionem, quae inscribitur XXI veterum medicorum Graeeorum opuscula Mosquas 1808). Unde haec de mensuris excerpsi: An tyllus, medicus incertae aetatis Fabr. XIII p. 71) ha
Uno loco c*αipα, i. e. globulus, magnitudino IIovτiκooκ 6ou definitur 221 . - Di euches, qui a Plinio citatur Fabr. 141 , plane Graecam consuetudinem Sequitur.
106쪽
dio quaerere coepi, si quid praeterea de mensuris 0ribasius scriptum reliquisset. Ac mox vidi Du-Cangium saepius citare Dribasium de ponderibus et mensuris manu scriptum ); quibus vestigiis cum insisterem, contigit mihi, ut eundem librum quo ille usus est Parisiis reperirem. Hinc quattuor illas tabulas 0ribasianas descripsi sis. 67-T', de quibus iam breviter dicendum est. Primum omnium apparet eas tabulas non magis ab 0ribasio quam Galeneas a0aleno vel Dioscorideam a Dioscoride scriptas esse 349. 81).fiμi κοτύλiov 46), οξύβαφov 47. 216 ; tum τέταpτov μἐpoc
propria mensura . - Philagrius, Galeno posterior Fabric. p. 364ὶ partes, non mensuras, in formulis medicamentorum perscribere solitus est, habet tamen κοχλiopici 58).- Philotimus, non is qui Erasistrato, Theophrasti diseipulo, aequalis misso dicitur Fabric. p. 369 , nullis nisi Ronianis ponderibus et mensuris usus est: libra, uncia, Seripulo, sextario 82-86 . Uno loco s86J drach. mae nota excidisse videtur. - Philumenvs Fabrie.
Xenocrates, qui sub Tiberio vixit Fabric. p. 452),bpuxμnv ot κοτύληv 357). Haec sunt quae apud Oribasium de mensuris inveni.
4ὶ Vide E. 0 Moc: Oribasius de Pondero. et mensurism: ὁ θερμος κερατον α καὶ qui est locusis. 67, 33. Tum sub κεpuτiou idem affert se. 67 6 27, subcet iov eiusdem fragmenti g 14. 15. 16. 26. Alio autem libro usus est nisi ipso erravit) in asserendis his: δραμηponderis species apud medicos. Oribasius m δραμπι κερα- , τον α' - ubi nostra tabula sis. 67, 353 habet: ii bpπιμηκέpατου α' C. Quas ibidem addit Du-Cangius, ea ruraua congruunt cum g 28.
107쪽
Nimirum et in tertia tabula sis. 69, 4ὶ ipse Oribasius auctor citatur, nec per dicendi genus ulla e reliquis tabulis ab ori- basio scripta esse potest. 0uid multat Pertinent omnes ad collectionem Galeneam, a qua nisi levioribus in rebus non dissentiunt. Prima enim 0ribasiana tabula similis est capiti Galeneae collectionis octavo, tum secunda tabula respondet capiti V, tertia capiti IV, denique quarta capiti IlI. uaecumque igitur infra de illis Galeneis capitibus disputabimus, eadem ad has 0rthasianas tabulas pertinebunti Praeterea quid discriminis in utraque collectione edenda secerimus, expositum est in praelatione. Addo hoc statim loco Adamantii mentionem. Scripsitis Φυciorvin uini, quae dedicavit Constantio, Constantini Magni filio ). Unde colligimus eum. in honore suisse apud illum imperatorem, qui cum inimicus fuerit Iuliano, admodum verisimile videtur ribasium, Iuliani archiatrum, librum
quemlam c0mposuisse adversus Adamantium, κατὰ 'Abα-ytaVTIOU, quam scripturam in libris corruptam duobus locis restituimus'). Ceterum nonnulla de ponderibus et mensuris scripta ab Adamantio invenerunt Salmasius et Du-Cangius y), quae si quis Parisiis sedulo quaerat, facile 53 De scriptis Adamantii v. Fabricium in Bibl. voL II
p. 171. Sed idem in eo errare videtur, quod Constantio illi, qui sub Honorio fuit eiusque sororem non uinorem,
quod habet Fabricius) in matrimonium duxit a 417), physiognomica ab Adamantio dedicata esse opinatur. Nam ex illo 'Opεipticioc κατα 'AbaμαvTiou v. adu. 6ὶ utiquo apparet non post Oribasium floruisse Adamantium, unde porro probabile est eum Constantio imperatori, qui decessit anno 361, physiognomica dedicasse atque apud eundem in honore fuisse.
habere videntur, altero autem loco fr. 69, 4) obtiμαυτi in eodico legitur. Iam κατἁ 'AbαμθvTiou ita quodammodo potest defendi, ut ea pars oribasii librorum, ubi Adamantius citatur nam huius etiam medicamenta Exaeripsit Oribasius), significetur. Hoc si cui arrideat, non
repugnor mihi diu ae multum ea re considerata non dubium est, quin κατο 'AbaμαVTiou eo quo supra demonstravi sensu scribendum sit.
108쪽
SCRIPTORES GRANCOS. - 85 in lucem proserat: nobis quamvis cupientibus otium eius rei exsequendae non concessum suit.
Denique uno loco etiam Myrepsus de ponderibus citatur a Salmasio '). Ne tamen hic novum quendam auctorem asserri existimes, ea ipsa quae ab illo tribuuntur Myrepso petita sunt e prima tabula Oribasiana. In eo autem codice unde nos has tabulas edidimus, quo eodem usus est Salmasius, seri basiana appendicem quasi faciunt amplissimae Nicolai Myrepsi medici collectionis: nihil igitur nisi Myrepsin0men ad has tabulas, quas ab 0ribasio non scriptas esse intellegeret, transtulit Salmasius.
De tabulis Galeneae collectionis in univergum disseritur.
Hoc longiore apparatu praemisso iam aggredior rem os longe difficillimam, ut de iis tabulis mensurarum ac ponderum quae Galeni libris affixae atque initio ipso Galeni
nomine inscriptae sunt accuratius exponam. Αc Spera Veram equidem, cum de IIeronianis tabulis explicuissem, gravissimam huius praelationis partem me consecisse; sed tamen hic multo plures multoque maiores video difficultates. Nam . in illis IIeronianis, etsi multo obscura eSSent, tamen sua cuique tabulae aetas tribui poterat et per se quaeque quasi certam et desinitam mensurarum rationem exhibebat: at in his tabulis mirum quantum sere omniaeonfusa sunt et perturbata. Verum tamen cum pleraque quae in iis traduntur quam maximi sint momenti, summa ope enitendum videtur, ut, quantum fieri possit, omnia explicentur et illustrentur. Qua in re eandem sere viam ac II, Indicis p. 24) inter auctores Graecos in editos, quibus
se usum esse dicit, Adamanthium Adamantium de ponderibus et mensuris, maxime medicorum, ex cod. Rey.
2690. Vido etiam Labbaoum in Bibl. nova MSS. a. 1653ὶ p. 123: Adamantia, Africani, Dioscoridis Sorani et aliorum
de ponderibus et mensuris ex cod. Reg. 36. 223. 299. 1305 et eae aliis.
8ὶ Resut:.37: Myrepres de ponderibua: τὸ γραμμα hει κερατα δτοι ξυλόκοκκα. ὁ οyοχος ἔχει κερατα τρία, quae apud nos loguntur in fragm. 67, 31. 32. Idem citatur in Plin. Exerc. p. 327 b B.
109쪽
rationem sequendam esse duxi qua in Heronianis tabulis
Nullam ex his tabulis ab ipso Galeno scriptam esse et ne originem quidem ullius ad eum referri posse, tam dilucide apparet, ut demonstratione non egeat ). Iam subprimis imperatoribus tabulam de medicorum mensuris et ponderibus compositam esse vidimus eiusque auctorem alios qui antea de eodem argumento scripsissent secutum esse 3 40 . Tum Galenum, qui secundo saeculo vixit, legimus multos libros de ponderibus et mensuris scriptos cognovisse eorumque auctoritate usum esse s3 4b . dua autem in terra et quo tempore primum de iis rebus scriptum esse censemus 3 An dubium est, quid sit respondendum y Prosecto cum in Aegypto sub Ptolemaeis regibus artis medicinae studia mirifice florerent, et quaecumque a medicis scripta erant diligenter legerentur, tunc etiam
primum exstiterunt qui varias mensurarum rationes in tabulas componerent atque inter se compararent j. Hinc postea ea mensurarum scientia translata est Romam, atque ut Heronianae tabulae sic etiam medicinales temporum decursu, prout cuiusque aetatis usus serebat, multimodis immutatae et in alias ab aliis formas redactae sunt. Ante omnia igitur quaerendum est, quaenam primaria earum tabularum forma suisse videatur. Hic recentiores quaedam tabulae propius ad antiquam formam accedere
1) Primus, quantum scio, Neander in Synopsi mensurarum Basil. 15553 p. 64 Galenum earum tabularum auctorem esse negavit: Sed procul dubio, inquit, quilibet
ista legens mecum ita iudicabit, ista non a Galeno sic mutila et confuge δcripta: sed com incuria temporum vel neglectius habita, vel violentius disturbata essent, deinceps ab alio quo clam, cui tamen sua debetur oratia, turbide et quomodocum
que convoluta et comar inria esse.
23 Maximum eius rei documentum repeto ex illo Galeni loco h. 44), ubi ol πλεicetoi τωυ πεpl T v cταθμανυ καὶ lacτpinv υαq14VT v unotae drachmas septem et Semissem tribuere dicuntur: hano enim aestimationem ad Ptolemaicum drachmam pertinero constat S 71). Verum etiam multa alia Aegyptias originis vestigia exstant, quae infra suo quaeque loco notabimus.
110쪽
videntur quam illa vetustissima Benedictinorum 3 40).
0mnino earum tabularum scriptoribus id propositum fuisse iudicamus, ut quaecumque medicos in formulis medic mentorum perscribendis de ponderibus et mensuris scire necesse esset, ea breviter proponerent. Primum igitur quamquam non omnes id fecisse Videntur - notas ponderum et mensurarum describebant, tum separatim de ponderibus, deinceps de mensuris et liquorum et gran0rum exponebant. Atque in liquidorum mensuris definiendis non omiserunt rem gravissimam, ut aut vini aquaeve aut olei pondera singulis mensuris adscriberent. Iidem varias ponderum rationes ita explicabant, ut primum Attica ponderaeum Ptolemaicis, tum alii qui Romae scribebant utraque eum Romanis compararent, deinde mensuras quoque et Atti eas et Aegyptias et Romanas componerent. Huius antiquae et primariae formae speciem praebet in Galenea collectione prima expositio de ponderibus et mensuris, de qua continuo dicturi sumus. 0uamquam etiam in aliis tabulis satis certa eius rei vestigia servata sunt. At vero temporis intervallo longissimo omnes eae tabulae absunt a prima origine. Nam quarto demum et quinto saeculo in eam formam redactae sunt quae nunc exstat. Quod cum infra pluribus locis demonstraturi simus,
hie id praeterimus, nisi quod in prima expositione 0ribasium citari commemoramus, unde merito concludimus non ante quinti saeculi initium eam expositionem scriptam
Sed tamen multum abest, ut omnia quaecumque in his tabulis traduntur ad illa recentiora tempora revocari debeant. Immo plurima e vetustioribus libris petita et cum recentioribus rationibus conglutinata sunt. Hoc igitur maxime nobis agendum erit, ut has tabulas in sua quasi elementa resolvamus, quantumque seri possit, singulorum locorum et aetatem et auctoritatem definiamus. Unum hoc loco non omittendum est, quod ad totam eam disputationem quam aggredimur pertineat, capita a nobis numerari eius collectionis quam Charterius in extremo volumine Hippocratis et Galeni operum edidit. Nam praeterea aliae in aliis libris eius collectionis formae ex-