장음표시 사용
51쪽
buit; qui si eadem e ratiano, lautato etiam ejus nomine, assene Eusebium seissent re-eordati, ad eumque recurrissent; sensum Tatiani esse hune vidissent: Berosus Babylonius, saeerdos Belii vixit sub Alexandro, Antiocho tertio Seleues sueresseri historiam Chaldaeorum, tribus libris comprehensura, inseripsit, 'quem sensum exhibet etiam lverso Beniam. Isti tur Berosus primus in insula et civitate Coo eonsedit, ibique ape. ieuit diseiplinam. Potina madens Antipater itemque Aeliinapolus, qui etiam mone nasceritia, sed ex conceptione, Genethlialogiae rationes explicatas reliquit. l Porro Beros a natione Chaldaeorum progressus, in Asia etiam disciplinam patefecit. N) His addit Plinius, Athenienses ei ob divinas praedimones, publiee in gymnasio Mam inaurata lingua statuisse. Quanta fuerit auctoritas viri, saeile hine perspicitur; quantoque
Graecos insecerit vanitatum astrolostearum studio, obscurum esse non potest reputanti seliolam eum aperitisse. Cum itaque a duabus orientis partibus ad Graeciam aecederent simul artium areanarum et mira omnia promittentium prosetares, non potuit non, qui
multorum philosephorum studiis eultus egre ei erat sensus communis, sensim totus deleri.
Tantus nihilominus adhue inerat Graeeorum animis vigor, tantumque veri studium, Aristote. ut esseerent haud multum Osthanes et Berosus, quasi foedere inito Graeeiam invadentes, et philosophorum saniorum auctoritate et argumentis per aliquod tempus stiperarem xiim . tur. Obsistebat ingruenti superstitioni Aristoteles, magiam esse rem omni sundamento destitutam assirmans, miraeulaque omnia negans, id quod diu ante eum secerat jam
Democritus. I Cum enim praeter eorporum coelestium animas, seu motores, alios esse nullos daemonas existimaret Aristoteles; nois poterat non, quaecunque daemonum,
ope fiunt, fictilia pronuntiare. Diseipulus ejus Tneophrastus pacto s-rinsuperstiti
nem suisse propensior, et ma eorum etiam verborum essicaciam non negasse, ' niuide, mira herbarum quarundam vi, quam indidisse iis naturam forte putauat, taceam. n.
millo tamen secius, pare Plinii dixerim, qui acturate Theophrastum sorte non perim eat, a fide id mihi videtur alienum. Quoties enim de miris herbarum viribus loquituti. quae ab aliis iis tribuuntur, nullo adhibito judicio suo reserti Sie de elleboro nigro, votiori id Melampodium narrat, ee adhiberi ad purgandas sera. i. et oves, adjecta inevita tionen ; ubi autem de polio agit, verbis dileriis superstitiones magi a ridet: absurda. sunt et a fide aliena, inquit, quae de amuletis et viribus veneficiis inimicis. tum quoad immora, tum quoad domos, multi existimant, quo pertinet etiam, quod fmniae polio, id ad omnem rem esse utile. tri Magnopere hae tempestate magiae studebant mulie eulae, veneficae φαρ κιδης dictae, opδieereia amorem serebantur homines, adhibito hippomane, quod fronti pullorum equinorum diuebatur ad rem, .ssimque sto insta, roma
52쪽
ro in Um equas, qtiam 'baeausagi ad veneficia et incantatio adhib ha r vbat namque liomimi in simplieitas, quod eseae non admi t pilmi eo non gustam, m
ail amorem instammandum id ubique valere. Item , Sub idem tempus e philosophis, magicis et astrologieis artibus vehementer sese ori posuit Epicurus, omnia haee prisus esse nulla assicinans. n Causa est in aperto, qui Deqs aud plane tollit, aut regere mundum negat, qμ' praeterea nihil esse praeter corpora habet pro certo; is agnoscere aries malas, et miracul , nulla potest ratione.
Ne estim Empedoelis de geniis malis sententiam, saam secit Xenocrates, Plat nia discipulus, adjecto simul, dies nefastos aut atros, si storumque eos, in quibus verbera,
planctus, ciejunia, voces malae, aut turpes adhibentur, non decere Deos aut daemonas lanos, elle autem in aere naturas magnas et validas, morosas easdem et Stroces, quae
i jusmodi rebus gaud*ant, easque adeptae, ab omni malefieio astineant. B
sub pio. Regnante in Aegypto Ptolemaeo Philadelpho magia unus extulit minii , in siter se, tot regi orum conmrsionibus et opportuno Alexandriae ad omnis generia commercia. . . gentibus sere eunctis, gentiumque superibtionibus. Ne i. obstare ingruenti ins niae diutius valuit ratio sana, philosophorum argu-ntis munira, eum essent aliae longe isti graviores caulae, Eationem omnem saraa ejicientes. . Est enim ratio nostra rea per se indi Ulla, 'quam cupiditates, tegestates, ae madinae mila pessundant, , M ue auxiliis
semper extemis viai . Quamdiu, eorpore iatis valente, voto Omnia riuunt, nec ad--rinates madiae aut calamirares,, Hrae neres a nobis eripientes, aut cupissitates resuini superfluarum, 'vollaptatum exquisitiorunt, exemplo aliorum vehementius ae niae, nos. Vitant; recta plerumque via ineedit ratio, ab opinionum monitris prudenter sibi e vensi Horum nimi hae tempestate laeeurrebat rationi; respublicae maximam partem regLi. bus peregrinis parebant, aut sponte civium alicui cervicem praebebant, ut jugum impo-,neret; magnis diuturnis ue Muis,vastatae erant regiones, nte opulentissim e , e qui dira bella reliqui aliquid laeerant, eas dominatio aut luxuria exedebant; ut adeo cupidita-.tes vehementissimae, voluptatibus et deliciis peregrinis inflammarao, unde restingueremtur, non invenirent; et inopia magis magisque in dies erestens, eos etiam, qui parm. erant, menti, .sem' inficeret rerum omnium aviditate. Nihil sere mortalibus mis iris aliud reliinim erisset uium, ademta aut minuta magnopere spe, industria et ingenio Param, di, quae ad Umbessent necessaria, quam ut ad auxilia oonaturae vires superantia, consedigerenti Hine timue factum initium, avide eotendariam artium, derii rum aut neglectarum auamdiu essent certiora vitae subsidia; hine factunt, ut magia. ad plebem innitiam a ratione demasa, emergeret, inque animos eorum, qui literis et artibus dederant op ram, quique aut primum aut medium inter homines tenebant loeum, sensm sese insinuaret. Nunquam enim prorsus exulavit haee ars, nec unquam in ulla gente aut civit te
53쪽
te plane exulabit: sed viei tudines' quasdam vino altio eri
occupando inter homines locum. o propius yes,..eo latius patet eius austoritas; qtio magis rati R
dominatione, suecum et sanguinem animis pariter et eorpori&1s e,pM meitia: eo amasia deprimitur, infimoque tantum liominum 'ordini adhaerescit, inlitans Oeeasio emergeno i iterum, simul luxuria ejusque eomites, dominatio ac paupertas, plurimo rum vim, et acumen ingeniorum, ad patrocinium sui suscipiendum a Vertita , .
Isb hoe tempore ortum serie est in Aegypto horrendum illud philosophiai Cabba
limeae monstri1m. v Iudari enim avidi semper miraculorum et vaticiniorum, stimulam te insuper prophetarum auctoritate, qui ad iliti main eum Deo familiaritatem sese assemabant adniis , exeolere hane artem, et redigere in cliseiplinam vehementer cupiebant. Cum itaque mire his eernerent favere philosophiam Pythagoricam et Platonicam, qua ibi traditur , omnium e Deo rerum emanationem: accommodantes huie ea quae d Mntur in sieris literis, gradus exeotitarunt, per quos distendere ad Deum liceret. R. petendo praeterea e pristinis gentis superstitionibus, sermulas et caerimonias magicas, a quibus , lpretis legibus divinis saepe repetitis, et prophetarum monitis, nunquam plane abstinuerunt; additis etiam superilitionibus Aegyptiorum et Graecorum, magiae benus m alimeum eonflarunt, in quo nugas astrologorum, somnia Platoni eorum et Pymag Horuni de eommercio familiari eum geniis et angelis, fabulas plebis, et priarae ba mei de vocum et serminaruin viribus, multo labore copularunt. . .
t Caerimoniae magicae hucusque diligenter oeeultatae in lueem post Alexandrum M. inagna vi proruperunt; documento est Theoeritus, in Idyllio secundo, qua ratione si- 'maesta Delphidem, deserta ab eo, pellicere rursus ad amorem conaturi pluribus au ter deseribens. Operae elthaec tradere aeeuratius, ut interior magiae, e leculi gemo a-,i s induentis species, ratio inde perspiciatur. Sacro magico, quod noctu sit, adhibentur philtra ta poeulo ligneo servata, quod lana purpurea, id est taenia purpurea, redimi- tur. Accensi igne invocantur luna, et Hecate, quibus sacrum sit, roganturque, ut vim venenis, id est philtris, addant; invocatur etiam Jynx,' Veneris, ut adjicit Scholi Bes, avis quam plurimum posse in Tacris magicis arbitrabantur veneficae, oraesertim moris causa factis, ut adducat amasium ad domum amantis. I Preeibus fictis inite tur igni farina, qtiam etiam, notante Seholiaste, voeabillo proprio dicebant, dumque adoletur sarina, ancilla jubetur haec verba adjicere: Delphidis ossa urit imp no. Tum laurus crematur. adjecto voto, ut perinde Delphidis earo igne consumatur, 'id est, amore totus in summetur. f Ceram, id est ceream Delphidis imagunculam, ut equidem opinor, igne liquefacit, simulque precatur, ut podem .modo prae amore Delphis liquet ea Rhombpura qui veriat a eum, addens preces, sit eadem ratione Dolus his ad suam 'nuam circumagaturr furfures deinde mittit in ignem, Dianam qua iii A. pra dixerat, Hecaten denuo invocans. auditoque canum latratu, adesse in triviis Deam
exclamans, simulam pulsare aera ju- 'nin Faru hi' et ter libauoi xt exstenuionem
54쪽
vem, quae sorte ab se averterit Delphialis animum, ter repetἰta est enim ternari ux Di praecipue gratui) fimbriam a Delphide lainissam, igni immittit, minaturciue sese laeer. tam tritam cras illi in potione obraturam; quae, notante Schobaste, aresaria et trita eum sarina dabatur, et philtrum esseis liabebatur. His dictis jubet anelliam venena soribus Delphidis illinere parti superiori, et inspuentem aut se iurrantem dicere, Delpsidis os iaspargo. D Liquet hine, in poculo, de quo initio loquitur, habuiste eam herbas aut alia ex herbis, animaliumve partibus consecta, quibus addere vim philtri, sacrifieio et precibus
magicis ematur; liquet etialia venefieas credidisse, si quam vellium partem amiss. in abeo, cui parabant venena, haberent, iis main iiii inesse esseae ana, id quod nostris etiam igis est persiasum. Hecaten autem cur praecipue in saeris magicis invo rint, haud videtur obicitrum, fiebant namque ea noctu, noctis autem Dein eis luna, Hecate eadem ae Diana existimata. In fina tandem eam nis minatur venefica, se spretam porro ab amasio,. vitam ei erepturam, habere enim in cilla venena emeaeissima. quorum parandorum ra onem ab hospite Assyrio didieisset. Babylonii ergo tum temporis arte magica i Graeciam mvnopere jam insecerant. Tantain tum temporis in Hecate magi ponebant fdiiciam, uxeandem doeere etiam. ς tradere honi in; bus artes magicas putatam, quibui fluuisenum sisteretur eursus, lignis inhiberetur vis, astin m et hiberetur motus. His addit Seholiasto, antiquitus veneficas solem et lonam deducere de coelo este existimato, horumque astrorum deiectum ad tempora usque Democratis, forte Democriti -καλαιριπιις esse iv atas. f Apud eundem. 1ledea herbam .es diem iniris pollentem, viribus septies abluit corpus aqua viva, . septies Hecaten voeat, quo La. πῆ . eoncutitur vehementius. in Herba hae tradita sibi a Medea, Jalon , eodem se: e modo quo apud Homerum Ulrsilis, umbras, Hecaten inpriinis eliciti. corpore nempe flumine' abluto, serobe essosia, igneque accenso, agnum immolat, et Hecaten vocat, quae audita voce eum draconibus et canibus insemis statim adest. ni Ptolemaeo Philopato e Aegyptu regente in artem medicam irrepsere superstitionesis Andrea, quem Andrum interdum, nonnunquam Andrium, ubesat seripi via.. 'phi. res, usias est medico, a quo in medicinae disciplinam primo ineantationes id ἀt invecti,
vntularit ad medicamentorum scientia ira, idque citra praeli mae postea invexit Andreas. Probabile est Andream ab eo I aeoi Philop iore vixisse, modo dixi. ' Imino ante eum,. l
Me hoe Ga nus ita seribit: non est veterum medicorum quisquam, qui non aliquid araraestigiationem et mendacia, i intelli , quem Iub Pto- ,. regnante Ptolemaeo Eve Icte, navare Graeci magicis artibus operam coeperunt; Hermippus namque de tota a te. teste Plinio, se ipsi diligentissime, multaque a Zoroastre de eadem in literis relata eoimmemoravit ut ea jam tempestate imposiores libros Zoroastri spurios tribuerint. Quanta e erint inerementa peregrinae artes magicae apud Graecos hae ipsa tempostare, quantaque celeritate per'eam orbis terrarum patiem sint dissulae, quae literis op ram
55쪽
ram navabat, e Romanorum esam scriptoribus constat. quomin auctoritates silo loeo asseremus. Interim magiae alterum genus philosophicum non jaeuit, sed rei novitate et se ae blanditiis, rationem ad se allicientibus, multos sibi conciliavit patronos. Plato fimul in Aegyptum, Ptolemam ' enixe literas juvantium studio est allatus, cum gentis
ad enthusialmum et vitam contemplativam, ut omnes serme, qui sole vehementiori inesescunt, pronae, mire placeret indoli: plausia ingenti est exceptus. contemplationis genus, quod ectasin voeant,' quoque animam ascendere ad videndum Deum, videndas naturas eorpore Vacuas, hauriendam e sente rerum omnium primo, de intimis, quae sunt aut erunt, omnium naturis, cognitionem putant evehi, in cali)ioribus Orientis et
Aegypti regionibus suisse semper, sponte ibidem primo videtur prognatum. Nuspiam
terrarum myst um theologiae genus frequentius est, et post hominum memoriam se quentius fuit, quam apud Indos orientales, quorum theologia secretior ab ea, quam nos eodem nomine vocamus, nihil sere discrepat, quaeque ad ultimam usque regredientibus antiquitatem eadem semper apparet. Cuius rei causae mihi quidem videntur haud o sturae. Imaginandi vis ubi suerit paulis vehementior, accedentibus simul rerum ad vitam necessariarum copia, eas parandi facilitate magna, coeli denique ardore, languorem eorporibus inducente, et ad quietem invitante, animus in se totus conversus abdueitur
paullatim a sensibus, et deletutus tranquillitate, magnaque nihil agendi voluptate, ita quietismuin prolabitur, summum bonum esse nihili contemplationem, omnium eorporis et animi virium quietem, et quas mortem, ab Oinnibusque et ratiociniis, et aliis rebus agendis vaeatuinein, sibi p. svadentem. Animo ita in ta se concluso, eodemque nihilominus quietis omnimodae natura suapte impatiente, nesciantur phantasinata mira, sonis, iis simillima, et somniorum instar pro veris habita visis, ad Deum naturasque inedT reas nos putamus sublatos, inque alium plane ab eo, quem oculis cernimus mundum, sed longe pulchriorem et diviniorem, ut solet vis imaginandi ornare omnia, et ex voto fingere, translatos. Hinc est, quod per omnem Orientem sectae sere omnes sacerdotum. eontemplationem nihili vastissimi, vacationem ab omnibus vitae nebitis, animi a sensu bus avoeationem , luminis eujusdam divini intuitum, ossiciorumque civibus hominibus. que debitorum neglictum, maxime statuunt Deo placere, hominesqueDeo reddere simillimos. Quae orientis vastissimi, inque plures ceteroquin civitates et senis divisi, eumst opinio communis, ab uno auctore non profecta: ex ipsa hominum natura dubio proeul manavit, ipsaque hae tempestate jam in Aegipto etiam invaluit. Proxime ad hane 'eredit philosis ia Platonis, eaque aut sola aut praecipua, ebe tam avide ab Aepyptiis vicinisque gentibus arriperetur, esi causa. Solent quidem, qui historiam philosophiae seripserunt, id philosephiae genus altero demum poli Christum natum semio Alexandriae exortum tradere: . sed multa sunt, quae ante id tempus, immo sub ipsam literarum in Ae yptum migrationem, id esse prognatum se denti In Philone enim Judaeo, qui
sub Christi nativitutem vixit, haud obleura ejus eernuntur vestigia, ut ex ipsis etiam quae de magia mox asserentur . . ejus verbis apparet; quibus omnium, quod equidein scio, primus duplex magiae eonstituit genus, alterum vulgare, daemonum et spirituum utens auxilio, alterum sublimius et Decialtius, in Dei contemplatione Oeeupatum, de bonorum et malorum tamen daemonum diserimine, eiusque in rebus magicis usu, ne verbo qui,
dem addito, ut intelligatur perspicue, id discrimen tum temporis Philosophos astuc ne
56쪽
m ii ii Ueram, Inquit Philo, artem masicam, quae est icientia eontemplativa οπτα,1 επι-I β' metui: sve malueris sesentia, qua ipsas rerum abseonditissimarum sublimissimarumque e
'ν' - intuemur naturas, Gκη enim altior ipsi esse τη Θεωρπncii videtur. cinius etiam interdum facit mentionem , eandem autumans esse, qbam desinit Pi to quaque esseitur, ut quae fiunt in reriam natura perspicue magis intelligamus, euin sublimis habeatur, multoque certamine paranda, noli' privati solum homines, sed regea etiam, regumque maximi, Persarum praecipue reges, tanto studio appetunt, ut neminem serant ad regium evehi saltigium, quin magorum sit si iliaritate eam adeptus. Est vero ars prava ex hujus corruptione profecta, quam cireulatores, hariaspices, et muliorum. servorumque pessimi profitentur, lustrationibus, Expiitionibus, et venefietis sese amorem in odium sempiternum, odium in amorent, vertere vellementissimum, philtris et in.
eantationibus jactantes. Idem sententiam alibi elarius expdnit his verbis : rari sunt viri prudentes, justi, probi, non tamen plane nulli, testes sunt Graeci et barbari In Persa enim magi rerum naturam veri perspiciendi causa scrutantur, et per otium divinas persectiones: τας Μετας ut perspicue magis intueantur, nasteriis initiantur, aliosqile iisdem initiis eodem perducunt;' apud Indos Gymnos phistae , praeter discipli . nam physeam, moi uni etiam philosophiam eolunt; 'in PalaestinaEssiei. Majame go veram Philo intelligit mymeae genus philosophiae, quod theosophiae ὸeinde voeab Iolasgnitum, in Aegypto et oriente ortum, et Platonicae adjunctum disciplinae ae r litioni Iudaeorum non minus quam Christianorum, mira peperit opinionum monstra, interque ea magiam subtiliorem et sublimiorem prima specie, sed in phantasmata nihilominus portentola desinentem. CAp. VIII.
DE MAGIA ROMANORUM ANTIQUSSIMA.
Permixtis eirea Christum natum Graecoriam rebus et Romanorum, literisque ae opinionibus e Grascia in Italiam translatis, i seorsim exponi Graecorum imagia et Rom. nomm amplius nequit. Ut autem intelligatur, quantum Graecis debuerint et peregrinis Romani: regrediendum ad antiquisiit is, quarum memoria exstat, Romanorum et Italorum superstitiones.
visis. , Sub ipsum urbis Romae initium Numa Pompilius magicis seretur saeris Deos evom
Pompilius se, Iovem inprimis coelo devorasse; constans eerte tam eum Iovi Elicio in Aventis no dieasse aram, ut eliceret ex mentibus divinis, qua ratione saera, et saerorum ritus omnes essent instituenda. Id qua ratione sit favum, quamquam non explicet Livius; alii tamen, iique vetusti auctores, magicas adhibuisse Numam artes, produnt, interque eos L. Pilo Frugi, laudatus a Plinior L. Piso annalium primo auctor est, Tullum H stilium rinem ex Numae libris eodem quo illum sacrificio Iovem coelo devocare conatum,
quoniam patium rite quaedam fecisset, fulmine illum. υ Multa insuper alia de Uieii Jo.
vis ara serebantur, inter alia et hoc a Faunum et Picum ea tempestate peragrasse Italiam,
Iraestigiis et imagicis artibus elaros, hos cepisse Numam, et Protei iustu varias induentea
57쪽
isImalium formas, eoui e tandem Iovem devorare de melo, et praesentem Numae sistere, ut ab eo disceret portentorum et prodigiorum procurationem. v Auctorem oppido antiquum hujus traditionis prodit Arnobius, Valerium Antiatem, quem, cum aliter nonnulla tradat ae Plutarchus, operae est audire: in secundo Antiatis libro talis perseripta est sabula: Numam illum regem, eum procurandi fulminis non haberet scientiam, esisetque illi eupido noscendi, Egeriae monitu castos duodeeim iuvenes apud aquam celasse eum vinculis, ut, eum Faunus et Martius Picus ad id locorum venissent haustum . in v tirent, eontangerent, colligarent, - illos statim perdocuisse regem, quibus ad terras modis Jupiter posset sacrificiis elici. Intelligitur hine simul, artes magicas e Romanorum traditionibus, antiquiores Numa in Italia esse habitas. De eodem Numa serebatur et hoe: it orasse eum cives haud paucos ad eoenam, iisque vasa vilia, coenam plebejam reposuis: se: sub eoenae initium dixisse Deam familiarem venturam, simulque ostendisse iis domum subito poculis pretiosissimis plenam, mensasque cibis exquisitissimis onustas. Quod autem narrat Augustinus, Numam sacere hydromantiam esse compulsum, ut in aqua videret imagines Deorum, vel potius ludificationes Daemonum, a quibus audiret, quid in saeris constituere atque observare deberet; ' id vetusto caret auctore, et inte pretamento seculorum postremorum haud est absimile, trahentium ad hydromantiam, quod de meo et Fauno tradiderat antiquitas, quo scilicet res seret ex eorum praejudicatis vinionibus facilior explicatu, et ad fidem accederet propius. Unde petierit Numa artem magicam, deficientibus auctoribus idoneis, haud equi.
dem ausim definire. Nota haec forte erant in sabinis, forte ab Etruscis etiam desiimia. Hos inter alia, vocibus etiam inesse potestatem averruncandi mala, sbἰ persuasile, au. nor est Afranius, voces Etruscas arse, verse, avertendo igni ostiis esse in seripta narrans, it quorsum pertinent Plinii quoque vecta: etiam parietes incendiorum deprecati nibus conscribuntur. 'l' -Summae haec esse antiquitatis, alia a Plinio loco lauὰato me. moriae prodita satis demonstrant, quo reserendum, ovorum, ut exsorbuerit quisque, olims franς, aut eosdem cochlearibus perforari, pagana lege in plerisque Italiae praediis haveri; ne mulieres per itinera ambulantes torqueant sulos, aut omnino derecto serant, quoniam omnium id adversetur spei praecipueque frugum; ungues resecare nuri bais Romanis, tacenti atque digito indice, multorum pecuniae religiosum esse; sternutamento revocari sereulum mentarum; recedente aliquo ab epulis simul veiri solitum. I ii antiquissimis Etruleorum superstitionibus suit sorte sacrificii etiam genus, quo averiere grandinem et tempestates cum imbribus ab agris studebant, columellae adhue aetate
Ipsa novas artes varia experientia rerum
Et labor ostendit mitrari vi inque magister Tradidit agri lix, ventos sedare serentes, Et tempestatein Tliuscis avertere sacris. Hinc
ra Plutarch. Num. p. 7 . T. I. I Aritob. ailv. xentes V. initie.
58쪽
nine mala rubigo v des ne torreat herbas, Sanguine lactentia eatuli placatur, et extis.' Hine caput Arcadici nudum eure sertur aselli Tyrrhenus fixisse Tages in limite ruiis. Utque Jovis magni prohiberet sulmina Tarehon, Saepe suas sedes pereinxit vitibus albis
Fuit in his etiam superilitio, qua seminam arva circurneuntern putabant erueas. n. care, qua de re infra diretur. ' Mar ma. Praeter Etruscos Marsi etiam antiquitus ineantandi habebantur peritissimi, teste H, I .a. nio loco : non pauci etiam serpentes ipsas eredunt incantari, et hune unum illis .esse intellectum, contrahique Marsorum cantu etiam in nocturna quiete. Legibus Non esse autem vana haee, aut semiis demum serioribus ad exemplar superstitio-i 2I. . 'pςr rin rum ficta, sed a primis inde temporibus plurimum Romanos tribuisse m x preM. aut verbis aut caerimoniis, ipsae duodeeim tabularum leges demonstrant; quod enim lege cavetur, id necesse est patere latissime, et ab omnibus fere existimari damnosum. ' Erat nempe in juris hoe eorpore lex, qua poena constituebatur capitalisl ei, qui frug excantasset, ut consensu plurimi sitibunt auctores. Alia ibidem lex, mali earmina vetabat incantare. t Rudis adhue antiquitas, ut egregie notat seneca, credebat et at trahi imbres cantibus et repelli. it 4Hujus artis laude florebant maxime Sabini, unde Horatius eamma sabella, tanquam emeacissima laudat. Nn , Car. IX.
DE MAGIA PEREGRINA ROMAM TRANSLATA.
De Italorum nen omantia, eum supra, quantum satis est, sit dictum, nihil nune addo. τε porη - Quo tempore main peregrina Graeeiam invasit, eodem sere Romam etiam eum liabri, Graecorum eommigravit; Ennius enim, qui sub Ptolemaeis vixit, diserte eorum jvinxia pere- scot mentionem, astrologos Chaldaeos, et vates Aegyptios his verbis contemnens:
Non habeo denique naues Marsum augurem, Non vicanos haruspices, non de circo astrologos. Non Issaeos eo Mores, non interpretes semilium 'Non enim fiant ii aut scientia, aut arte divini, Sed superstitiosi vates impudentesque harioli, . '' Aut inertes, aut insani, aut quibus egestas imperat: . Qui sibi semittin non sapiuiit, alteri monstrant viam ἔQuibus diritias pollirentur. ab iis draehinam ipsi petunt.
De his divitiis sibi dedusant drachmam, reddant cetera. I Eaedem
59쪽
Eaedem' tamen Graeedram sterae sinit etiam maII remedἰum asserebant, squidem
Ennios, ut addit Cicero, esse quidem Deos censebat, sed eos non curare opinatur, quid agat hominum genus. Epicuro itaque nomen videtur dedisse, ex ejusque diseiplina ain fumenta contra magiam petiisse, quae magni profecto sunt ponderis, utpote experientiaeuperstructa. Post Ennium magis invaluere superstitiones peregrinae, Attali euiusdam Gramma- Gesistatiei opera, hunc enim arbitror intelli ere Plinium: Attalus seorpione viso, inquit, si ' quis dirae duo: eohiberi nee vibrare issi s. I Thessalorum veneficia eadem serme tempe- risu Mate Romae etiam inclaruerunt; quibus mentes etiam hominum putabantur perturbari. Primus, quod sciam, eorum mentionem facit Plautus:
. Ego pol illum uteistae hodie Thessalum venefidum, Qui perverse perturbavit familiae mentem meae.
Chaldaeorum meminit deinde, ita tamen ut minime eis saveat, M. Cato, idemque multum tribuebat verbis, aut sensu earentibus, aut barbaris, atque haee in luxationibu membrorum putabat est ocissima, in alio S. F. notas Uaeta, Daries, Dardaries, Astat ries, vel hoc modo, huat, limat, huat, ista, pista, sta, domiebo, damnaustra, vel hoe modo, huat, haut haut , ista, ss iness, ardannalon, dunnaustra. tὶ Quantopere in valuerint superstitiones peregrinae, intelligitur hine maxime, quod sub inti M. Catonis jam aetatem magistratuum edicto aliquoties sunt ejectae. L. enim Aemilius Paul. Ius consul, cum senatus Isidis et Serapidis sana diruenda censuisset, eaque nemo opificum attingere auderet; posita praetexta securim arripuit, templique ejus foribus inflixit. in 'Causa quidem templi diruti non traditur, probabile tamen eu, conjectores Isiaeos, de quibus Ennium supra audivimus loquentem, sedem ibi praeeipuam habuisse, et eaprop- ter apud vulgus adeo sanctum id esse habitum. Cn. Com. Hispallus praetor peregrinus aliquot annis post, Chaldaeos intra decimum diem abire ex urbe atque Italia jussit, levi-hus ce ineptis ingeniis, fallaei siderum interpretatione, quaestuosam mendaeiis suis ealia ginem injicientes. ND Parum tamen hac lege videtur essectum, ejusque vigor brevituperatus ab ingruente superstitione; Cornelius enim Sulla dictator haud ita multo post Iegem tulit de veneficis et sicariis, qua venesei damnabantur capite, id est, qui artibus odiosis, tam venenis, quam susureis magicis homines oeciderint, vel mala medieamenta
rublice vendiderint I et qui mala sierineia sererit vel habuerit, venenaque amatoria livuerit.
Sub idem tempus etiam alia peregrinae magiae genera Romam sunt allata; cuiusmO- Hydr di est, quod de divinatione hydromantiea legebatur apud UmTonem: Trallibus de eventu belli Mithridatiei magiea pereunmtione conssilentibus, puerum in aqua contemplantem simulacrum Mercurii, quae futura erant, CLX uersibus cecinisse, item Fabium, eum .
D denarios perdidisset, ad Nigidium consultum musse, ab eo putres carmine instinctos . indi-
60쪽
indieasse, ubi loeorum defossa esset erumena eum parte eorum, eeteri ut suissent disti buti, unum etiam denarium ex eo numero habere M. Catonem philosophum, quem se a pedissequo in stipe Apollinis Meepisso Cato eonsessus est. Fuit autem is Nigidius, quem Figulum cognomine dicunt, magus et Pythagoricus; I unde constat Pythagoreos mature admodum coepisse profiteri artem magicam. De eo nihil amplius prodi memoriae, quam quod astrologiae operam etiam dederit, doloridum; inde namque m sis constaret, ante Christum natum Pythagorieam philosophiam, Alexandria egressam, ad magica et theurgica mysteria delabi paullatim coepisse. Leguntur apud eundem Vadironem hodieque magica nonnulla e libris Salernarum hausta, cuiusmodi est, si quem glabrum sacere velis, jubet ranam luridam conjicere in aquam, usquequo ad tertiam partem decoxerit, eoque ungere corpus. Porro, cum homini dolere pedes coepissent, qui tui meminisset, ei mederi posse; ego tui memini, medere meis pedibus, terra pestem teneto, salus hie maneto in mess pedibus. Hoc ter novies cantare jubet, terram Iara.
re, despuere, jejunum cantare. M.tria vi Magistratuum edicta sprevit, brevique superavit eliseens seperstitionis vis, si uidem . . 'ii temporibus Chaldaei sacrificuli, et qui e libris Sybillinis vaticinabantur, Octavium
.ione, via. Romae detinuerunt, fausta Omnia promittentes, quae secus tamen plane ceciderunt. MD 3 φ. ratur Plutarchus hunc virum, cetera recte lentientem, reique publieae amantem, ad has nugas, animi imbecillitate, delapsum, et cum vatibus ae circulatoribus, magis quam ubris belli peritis esse versatuin, quin in sinu interemti, tabulam eum figuris Llialdaicis, se . ri inventam. l) Ex his omnibus intelligitur, magiam brevi, non plebem modo et homines rudes, sed principes etiam viros insecisse; ut adeo Graeci diutius vehementiusque . primo superstitionibus obstiterint, eum pauet hae tempestate apud eos inveniantur eorum, qui altiorem in civitatibus gradum aseenderant, iis dediti. Cujus rei eausae obseurae mihi quidem non videntur; Romanorum religio tota ad superstitionea magis inelinabat, siquidem in seeretis pontificum libris multi erant eliciendorum numinum, devovendorum hominum, rerumque aliarum ritus perscripti, multaque in priscis Romanorum rerum scriptoribus exstabant miraculorum a sacerdotibus, auguribus, aliisque editorum exempla. De his operae est Plinium audire breviter haec perstringentem: alia sunt verba impetrantis, alia depulsoris, alia commentationis. Vidimus certis precationibus obseerasse summos magistratus. Pertinet hoc dubio procul ad Ateium tribunum plebis, Crassum primo, ne proseisceretur in expeditionem contra Parthos enixe rogantem, deinde, ubi si hil proficiebat, praecurrentem ad portam ibique aecendentem secum, Crata appropinquante, sussilibus et libationibus, imprecationibus denique, perniciem ei parantem. Ras impre cationes,' inquit Plutarchus, reconditas et vetustis, Romani dicunt eam habere vim, ut ' nemo iis devinctus possit effugere infortunium. it Et ne quid verborum praetereatur,' . pergit Plinius, aut praepbsterum dicatur, vidimus descripto praeire aliquem: rursusque alium custodem dari, qui attendat, alium vero praeponi, qui favere linguis iubeat, tibi- canere, ne quid aliud exaudiatur - Duratque immense exemplo Deciorum pD
Fabr. bibl. Graec. Vol. I. P. FI Varro de R. R. I. c. a. t Plutarch. in Mario p. 4 o. T. I.