장음표시 사용
671쪽
624 LIBER III. per alterantia remedia calida aperientia modicerprimum quidem interna quae tum frigidam intemperiem corrigunt, tum reliquias obstruent. um humorum discutiunt & sanguini ad mammas ascensuro vias venasque expediunt, qualia sunt iuscula edeeocto capi& herbarum viridium,eruce, menti, et berulet crestonis scenicillita ales sunt pultes pildictae addito puluere ducis. Postrermo per topica modice calefacientia & laxantia ut sunt crebrae frictiones, cum manu vel linteolis tepidis,cucurbitae,infra s
praque & ad latera ut ad axillas app sitae:tales quoque sunt solus per spongiam vel splenia inducti ex
decocto emollientium & calidarum plantarum. ut, folior. maluae,altheae orig. calam .puleg.& bctonicae an. m.j sena . lini scenic. apij an. sturum chamaemel.& anthos an .p.j. coquantur in aqua dulci addendo vini albi partem sextam: finita coctione foueantur main me tepide tribus vel quatuor vicibus in die. Sinapismi & dropaces validissima re media sunt, modo non haereant diutius sed ad ruborem tantum & tumorem exiguum partis, ne lactis substantia digeratur. Frigidae intemperiei manimarum eadem curatio est per topica sola praedicta. Atque haec sunt quae manifestis qualitatibus lac restitu ut nutricibus, Aliis occulta facultas est eiusdem lactis gignendi, qualis est lapis galatites pro amul
to ex collo super mammas pendens,idemque tritus& cum aqua 3j pondere saepius potatus. Tales sunt Iumbrici terret vino albo loti siccati pulueratique des j vel ii pondere cum vino dulci propinati: vel non siccati septem vel viij contriti& cum ij aut iij ouorum vitellis cocti addito pauco semine an is & seeniculi.Deniq;in elect. lidu redigantur hoc pacto.
672쪽
ris 3 ij. capi edae singulis matutinis superbibedo parum vini dulcis dilutir vel excipiamur eadem meula defiat optata pariter usurpanda per plures die
TErtia spe etes laeta mammarum lanctionis de
prauatio est, redudatia antea exposita est noscenda ex substantia & qualitate lactis triplici,colore, odore,sapore. Saluberrimi autem lactis substatia mediocris est a temperato sanguine non dissiuens, prompta eque diutius cohaeres: Color albissimus a gladularum in mamis languinem coquetium albedine. Sapor dulcissimus a sanguinis dulcedine teperati. Odor no ingratus,quare neque lac liuidum, melius alba, neque nutrices lividas saniores albis vere Aristoteles prodidit. At vitiosi de insalubris lactis substantia de qualitas ab optimo sanguine aliena est: Substantia enim aut nimis liquida, si promptius ex ungue polito aut speculo dissiuat,aut crassior si diutius guttis in diuulsis haereat: Color eiusdem est vel pallescens vel liuescens vel varius. ExispIorandus autem eo lor est lactis, lintei candidi si mi io idipsum infusione & siccatione in umbra Sapor aut amaricans, aut insipiduS,aut acescens: aut Odor denique scelidus si calens naribus apponatur. Aliae quoque sunt vitios lactis notae tum a nutrice ciusque natura, aetate, victu, consuetudine, moribus habitu ,colore,& a puero etia ipso multoq; ei' educatu, carrob. Eaccidia, linteolor. madore aut siccit
673쪽
616 LIBER III. te, & ex pruritu & ardore se moru imique vetris. In- salubris & vitiosi lactis materia propria est impurus sal guis menstruus, sicuti salubris utilisque lactis
sanguis purus ti temperatus eque enim lac ex sanguine pinguistimo Spurissimo semper fit ut docet
Hipp. lib. i. de morbis mulierum. Sed aliquando etiam ex ita; puro, quare ex sanguine pituitoso lac est liquidum, minus album & acidum: ex bilioso tenue quoque, pallidum, & amaricans: ex melancholico crassissimu liuidumque&acesces.Huius vitiosi sanguinis menstrui causa alias externa tantum est, victus insalubris, cacochymus & intemperans,a quo sanguis similis proferri solet, repugnate etiam in liebit temperie. Hoc genere continentur cibi praui, putridae carnes aut salitae, piscesque, porrum, arulium, caepe, aromata, herbς praul, quibus dum vescitur nutrix, infantem apud Gal.lib. . de alim. iacult. cap.1. prauis ulceribus replet. Tum etiam exercitationes immodicae, inertia, vehemetiora animi symptomata, amor,libi do,coitus. Alias internae causae sunt intemperies nutricis uniuersales, hepatis praesertim tum insitae tum asci titis,& mammarum particulares ut ex inflammatione scirrho grum e factione: sic enim apud Hipp. lib. . de morbis muli rum lac impurii fit ex mala corporis nutricis temperatura biliosa,pituitosa, naclancholica, prauis cibis a quibus lapides in vesica pueri generantur.
V Itia lactis ex prauo v ictu, solo nutricis bene alioquin habitae ευωρ c, & viuidi floridique
coloris corriguntur victu, nempe cibis euehymis &salubribus, coctione eorundem bona,excrementor.
674쪽
DE sTERI L. ΜVL. S Υ Μ P. 627 ventris tempestiua deiectione, vini pauciferi diluit potione, somni, vigiliae, morusti quietis mediocritate: curarum, amoris & libidinis suga. Quod si diutino nimis usu victus praui cacochymia contraeta sit, pauca quidem naturae committenda est, ccpiosa expugnanda est clementioribus remediis. At vitia lactis ex intemperie uniuersali nativa vel aduentilia curantur tum victu contrario intemperierum speciei, tum purgatione cacochymiar, biliosae, pituitosae , melancholicae : donique intemperiei alteratione per medicamenta externa internaque.
De lactis desectu paulo post in libello de puerorum
educatione.Peculiares mammarum affectus phleg- monosi, cede malo si , scirrhos curandi vi cap. proprio expositum est: vlccra cancrique ad chirurgos relegari debent. Rr a
675쪽
Medicorum Cancellarij de Sterilitate utriusque sexus.
De occultu sterilitatu causis, seu de malefietis.
Lς' omnibus de Sterilitate virilis sexus naturalibus caustis, morbisque eiusdem authoribus expositis similaribus, organicis,& comunibus, unica superest, occulta, &talia, Fascinatio scilicet. Hanc autem definiunt noxam,vel lisione ab oculis maleficorum tum virorum, tum foeminarum illi Magi, las Lamiae vocitatur cu ira & inuidia in alios acrius co spectos em i stam. In hac descriptione voces illae noxa,issio, passioque non morbum,aut symptoma, quae ut incorporea sunt loco moueri non possunt,&absgro in sanum corpus trafferri, sed insalubrem caussam,& tabisca qualitatem denotant,tetro cui
676쪽
idcirco ira affatim in oculos fascinantium impellit,& inuidia cum radio in sanos eminus co spectos dirigit. Hinc apud Graecos pro inuideredi fascinare usurpari solet. Fascinatione aute no vana vulgiq; ficta opinione, sed vera tem quada esse, pluribus co probat rationibus, de testimoniis. Et ratio una est, quod plurima olim prodita sint fascinationis remedia, quς, si vera, certaque sint, no potest ars fascinatrix aut fasci natio est e falsa, cum physicorum remedioru cognitio solis experimetiscoparetur. Eiusmodi sunt apud Plin. lib.1d. cor tu fiotis hylial. apud eun d. lib. 26.orchis satyrij species. apud eun l. lib. Is. c. I. osticula quaedam lunata,&dente polita. Apud Diosc.verbena,chamaeleon albus, hypericum,&multa alia. Eiust modi hodie habctur gagates puerulorum collo appensus.
Testimonia eiusdem fascinationis plurima sunt
diuina, humanaque. Deus enim χχ. Exod. maleficos occidi iubet generatim : quos speciatim Deutero-n m. I8.compellat necromantes , sciomantes, pr stigiatorcs, magos, infames, & exorcistas. Paul. ad
Galat. Quis vos fascinauit, inquit: &c. Ecclesiastes nil peius oculo esse pronuntiat.
Canon istar eandem fascinatricem artem agnoue runt, ut iuxta cap.Si per forciarios. causa Is. quaest. 12.Si per forciarias, inqui ut, & maleficas artes Deo permittente,& diabolo concurrete concubitus n5 sequitur. Neque vero agnouerunt tantum, sed in eiusmodi artifices mortis supplicio animaduerterui, quicumque vel incantatione, vel inuocatione, Vel
coniuratione utuntur.c. illos .caus 26.& quaest.2O.
Pleni sunt clarissimorum iurisperitoru libri sa- Rr 3
677쪽
w3 ' LIRER. IV. scinationis significatione: legitur enim Cod. ii tui. de Maleficis, &c. quorum aricin scientiae nomine Imperatores ibidem decorarunt; eosque no ob artem, scd ob damna illata mulctandos sentiunt in l. eor. C.tit. de Maleficis. cum illam ruri laepe utilemcise imbrium, ventorum, & grandinum auertendarum caussa,ne paterentur segetes compertum esset. Ρi sti emo non desunt praeclai a auctorum de eadem
fascinatione suffragia. Virgilij ruet siculus est,
Nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos. Plinius quoque quasdam in Africa fascinatri ces familias refert, quarum laudatione intcreant pecudes, tabescant arbores,& infantes sensim liquescant. Idem Pin. lib. I. cap. 2.Solinus & Isigon. in Triballis, Plin. Scythicis,& Parthicis populis quasidam gentes affirmant, quae attento aspectu & iracundo alios aspectos effascinant & interficiunt, quibus est in oculo duplex Pupilla, quarum etiam corpora mergi nequcanr. Sic Plutarchus gal gulam siue ictorum auem ab ictericio aegrotante bilem flauam ad sese rapere, aegrumque liberare ait. Atq; hic sit fascinationis confirmatio. Fascinationis partes tres ex triplici nocendi &sastinandi modo distribuunt, Naturalem unam, siue substantialem; alteram Accidentariam ; tertiam Voluntariam. Ex illis ultimam,sive tertiam imaginatione , solaque voluntate X nocendi des derio conflare volunt: ideoque ccrto homini priuatim nocere; cum rotinuae species duae tabilica qualitate obuios quoslibet indiscriminati triassiciant. Naturalem sue innatam ex vi qua
dam indiuiduali , coelesti, & sed crea quae in-scelix, infausta, & funesta sit j oriundam esse.
678쪽
DE MALEFICII S. 63ICum enim ars sit naturae imitatrix, sitque ars quaedam fascinatrix , naturam quoque quorumdam fascinatricem esse, & maleficam oportere. Hinc Ophyogenes in Hellesponto serpentum morsibus solo tactu mederi solitos esse : sic Psyllos solo odore eosdem necasse serpentes : hos pilorum foeminae ustorum vapore fugari etiam compertum cst. Deinde vires quibusdana quorumdam morborum medicatrices ingenitas esse , ut Gallorum regibus strumarum e Vespasiano Imperatori,caecitatis, surditatis,clauditatis: reginae An glorum,epilepsae: articulo pedis dextri in Pyrrho,tieni tumido: capillitio Samsonis,contra hostes. Vim itaque fascinatricem quibusdam innatam esse , eamque spiritu visorio, eiusque pestifero radio in obuium quemq. saeuire,& debacchari statuunt. Acqidentariam pronuntiant ex solis vaporibus malignis existere , e corpore 'putredinem continente quoquo uersum in quemlibet obuium cum voluntati nostrae non pareant effluentibus. Humores enim saepe corruptione Venenatos
euadere testari Galenum capite quinto libri sexti de loc. Itaque vetulas & esthetas iam sceminas saepissime fascinatrices videri e suppressi corruptique menstrui pernicie,qua etiam per hystericam
passionem grauiter ipsae tentantur, cum hac noxa careant secundum naturam constitntae , quod ipsarum nobiscu innoxia consuetudo, infanti si conia ceptus,educatio foris & intus, clarissime patefacit. Accedit aniculam istarum ex opinione conte plus, maior iracundia, humoru, animoruq. perturbatrix. Tres autem istas fascinationum species communi omnes ratione , scilicet per aerem , fixum
679쪽
63M LIBER IV. trucemque intuitum laedere tradunt et per quem magna vis spiritus animalis aut solius , ut in naturali fascinatione , aut tetris vaporibus inquinati, ut in accidentaria , ad Mulos fascia natorum deducitur , e quibus vicissim in astantium conspectos ocΗlos clam subrepant. Oculos enim viventium Ob cutis nuditatem vaporibus & spiritibus tum emittendis, tum admittendis maxime perui os esse statuunt: sed contrarium in pestilentium & venenatorum animalium cadaueribus accidere, ut minus vivis sint insensa, non solum ob animi symptomatum, & humorum sedationem, sed ob caloris etia, spirituum, vaporumque penuriam , multoque magis ob oculos adductis palpebris clausos , totamque cutem conniventem. At quae spontasea est,nullis neque spiritibus neque vaporibus grassatur sed unico pessimae imaginationis fascino.
Insidio in denique 3c pestifer esse omnem fascinationis luem formosissimis pueris, & puellis, laetis segetibus, frugibus, fructibus, arboribus, fruticibus,&plantis,brutis obesis opimisque,vt agnis, equi gallinis. c. accedente praesertim intuentium fascinantium admiratione,& inuidiosa laudatione. Hinc enim religiosam consuetudinem inter probos viros fluxisse bene illis precandi, quorum praestantem formam, raramque scelicitatem aliquam suspiciunt, ne videlicet laudatos velle fascinare via
Itaque ex tribus praecauendi maleficorum fascini vulgatis rationibus hanc unam esse aiunt,bonam se. ominationem sue benedictionem; quae admia rationi beneuolentiam , non odium & inuidiam
680쪽
DE MALEFICII S. Iesse coniunctam significet. Alteram vocant sicam ex complicatis digitis , quae laudantis fastidium non inuidiosam admirationem indicat. Tertiam denique eius qui aspicitur expuitionem e quae suspecti fascini repulsionem signi Mat. Sed enim quod de fascinatione , eiusque par tibus hactenus probatum est, probabilissimis aliorum i iuprobatur argumentis. Primu enim fascination is pro positorum remediorum nullam vim elle eiu smodi, sed totam aut naturalem, aut physicam esse demonstratur. Rutam enim ventris, uterique dolores compescere, daemones iugare, insomniorurn terriculamenta propulsare , idcirco ab Λ-ristotele in Probi. & Hippocrate libro de virgin. iMorb.traditum est, quod redundantis seminis, &opprimentis cruditatis status sine ulla fascinatione absumat. Satyrium calfaciendo , humectando coitus stimulando insomnia dispellere. Hypericum,chamaeleonem album, & verbenacam attenuando , calfaciendo , si eandoque insigniter , sicuti & pceoniam crudos crassosque flatus .
variorum capitis morborum authores , Ut εφιαλ-
που, vertiginis, epilepsiae , catalepseos, dissiparer quorum omnium origo ab imperito vulgo fascinationi tribuebatur. Satis quoque constat superstitiosum esse ex fica , spuitione , & precatione quaesitum remedium e sublata enim imaginatione eius qui se laedi putat, nihil interest placeat ne, vel displiceat intuenti mago,ab eoq; vel ametur, vel odio habeatur. Deinde testimoniorum quoque productorum fides clarissimis rationibus,& expositionibus eleuatur. Deus enim omnem nocendi facultatem quam