장음표시 사용
131쪽
di diversos angulos. ergo. maj. patet, quia humidum vocatur , quod facillimE terminatur terminis alienis. min. I b. omnis figura constitui, tur ex angulis, ergo dispositio mutandi figuram est vis mutandi a gulos. a. Siccitas est rei dispositio dissiculter mutandi figuram, sed di positio dissiculter mutandi figuram est nihil aliud , qu m vis projiciendi constanter eosdem angulos, ergo. maj . patet . quia siccum vocatur, quod dissiculter terminatur terminis alienis. min. pb. ut prius. 3. Raritas eli rei dispositio occupandi majus spatium manente eadem quantitate materiae, sed haec dispositio nil aliud est, quamvis projiciendi maiorem angulum, ergo. 4. Densitas est rei di positio occupandi minus spatium manente eadem quantitate materiae, sed haec dispositio nil aliud est, quam vis proiiciendi minorem angulum, ergo. s. Gravitas est rei dispositio appropinquandi centro terrae ; sed haee dispositio nil aliud est , quam vis projiciendi angulos eontinuo decrestentes versus centrum terrae. ergo.
6. Levitas est rei dispositio recedendi a centro terrae ; sed haredispositio nil aliud est, quamvis projiciendi angulos continuo crescentes
. Diaphaneitas est rei dispositio comprehendendi lucem sub angulo quantitatis propriae ; ted haec dispositio nil aliud est, quini viseontinuandi angulos radiorum lucis, ergo. 8. Opaeitas est rei dispositio excludendi lucem ab angulo quantitatis propriae 3 sed haec dispositio nil aliud est, quini vis terminandi a gulos radiorum lucis, ergo. Hinc eadem vis corporis opaci est caula Reflexionis modificando an los lucis; di eadem vis corporis diaphani est causa Refractionis modincando angulos lucis. 9. Tensibilitas est vis provehendi angulum longitudinis , accedente tractione. Io. Compressibilitas est vis contrahendi angulum magnitudinis,aecedente pressione extrinseca. tr. Duilibilitas est vis angulos latitudinis & profunditatis mintandi in angulos longitudinis, accedente ductu extrinseeo. xa. Frangibilitas est vis dividendi angulos, accedente concussio-. ne extrinseca. ia. Mollities est vis mutandi figuram as angulos , accedente pressione extrinseca.
132쪽
is Elasticitas est vis se restituendi ad angulos magnitudinis sibi connaturales, cessante pressione extrinseca. is. Asperitas etl irraequalitas angulorum insuperficie. Levigatio est talium angulorum aequalitas. 16. Resistentia eorporum est vis projicienes eosdem angulos e trinseeos in oceuris aliorum eorporum. Conelusio Qualitates non sunt sibi invicem intrinsece contra riae. pb. possunt contrariae qualitatea simul ab eadem mente intelligi. eriapo etiam possunt simul in eadem re existere: quia ideae eodem modo poniunt existere extra mentem, sicut existunt in mente. pb. Ant. eadem mens interdum aruitur dolore di voluptate, ealore di stigore. ergo contrariae qualitates possunt simul intelligi. Ant. patet in aliqua actione heroica ariaeua , quae simul cum dolore etiam voluptatem creat aut in tragoedia . in qua in ipla eommibatione ae tristitia de malo alieno animus simul desectatione perfunditur. Corollarium. Hi ne contrarietas tantiam provenit 1 Legibus naturae . vi quarum idem subjectum plerumque non ordinatur simul ad qualitates adeo diversas. Conclusio 4. intensio aut Remis o Qualitatis est mntatio eonistinuativa. manente qualitate eadem. pb. ContL Tilis mutatio continuativa manente eadem qualitate potest intelligi, ergo etiam potest dari. pb. Ant. potest ealor immediate assiciens mentem sta successive intendi , ut nunquam a mente in hoc calore possit assignari ac determinari novitas gergo potest intelligi mutatio continuativa manente qualitate eadem ; quia ubi nulla reperitur novitas, ibi datur identitas. Cons. eadem idea manens eadem potest continuattv E mutari , ergo etiam eadem qualitas manens eadem potest continuative mutari. Ant. patet ex idea figurae, lucis , e Ioris , soni, colorum : saepe enim fit transitus a viridi ad caeruleum, divitis n. ut eolor medius nullam habeat distinctionem ab extremis. Corollarium. Hi ne diveris species qualitatum intra idem genus tantum nascuntur ex divisione ejusdem qualitatis continuative se in v rias species transsem antis. v. g. sonus continuative transformatus in v
rias species post sui divisionem relinquit species divisas ; ita etiam lux in omnes coloriun speetes dividi potest ; ci pari ratione omnis qualitas in infinitas species aut gradus divisibilis est. Conclusio s. Omnium Qualitatum status ac muratio per leges arbitrarias naturae dependet , figura S motu materiae. Id est, qualit tes, quae ex seipsis nullam habum comtrionem eum figura di motu na
133쪽
teriae, acquirunt aliquam coanexionem ex Ordinatione naturae. pb. ConcLQualitates intellectualiter eo ordinantur cum figura & mota tnateriae, ergo etiam extra mentem habent ordinem ad figuram & motum materiae :cum enim intellectualis mundus , mundo reali intrinis non differat, necesse est . eundem ordietem qualituum ad motum Sc figuram materiae, qui reperitur in mundo intellectuali, reperiri etiam in mundo reali. pla Anti sonus, calor, color semper obversatur eum aliquo motu partium . ergo intellectualiter coordinatur. Pb. a. Status & mutatio qualitatum potes, convenienter coordinari eum motu & figura materiae; ergo praesumitur eoordinari; quia quod pronum est fieri, regulariter fit. Conveniens est omnes mutationes mundi eorporei dependere ab uno universali principio . ad cujus mutationem secvadutii certas ae stabiles proportiones sequatur omnis alia mutatio ; sed tale principium tantum est motus dc figura materiae: maj. patet. quia ordinatum systema , ac simplex e forme est legibus sapientiae ; hae
enim requirunt. ut eX uno principio sequantur omnia, & ut detur omniουm partium in uno principio ordinata ad invicem eonnexio. min. p b. tantum motus & figura materiae reperitur ubique , & est fundamentum proportionum , ergo.
D. 3. Motus dc figura materiae praesupponitur ad Omnes alias qualitates . ergo est principium & regula illarum. C. patet, quia ordo prioris ad consequens rebus impressus est ipsa vis ae musalitas rerum. Antipb. Motus ti figura est universilis proprietas materiae , ergo ordine rationis pro priori materia assignantur motus & figura, quam qualitates; quia intellectus non potest pruirenter determinare aceidentia rei, nisi prius doterminaverit proprietates rei.
corollarium r. Hine QNntitas dimensiva est prima dispositi
num materialium, & eausa omnium reliquarum affectionum. Corollarium a. Cum tam motus quam figura constent ex meris angulis,& proportionibus angulorum et necesse est angulos. & proportiones angulorum causam esse omnium mutationum & affectionum sensibilium. Quales vero sint illae proportiones; an Geometricae, Musicae &e. experientia docebit.
'orollarium Cum aliquae qualitates non stabiliter inhaereant suo subjecto, sed etiam se diffundant per intermedium, ut sonus, lux, color ; necesse est statum & mutationem talium qualitarum dependere imotu dc figura partium materialium in intermedio ι ae proin earum sta-tra transit . di mutatio facilis est. 2 Ss Diuili I Corale
134쪽
Obj. I. Cont. I. Concl. Omnes qualitates possunt explicari pecdiversam figuram . motum, ae eombinationem partium, ergo non sunt diastinctae a materia. pb. Ant. v. g. potest dici, quod lux consistat in motu Lbtilis materiae ; quod eator eonsistat in motu rapidissimo partium . quod sonus consistat in motu quodam aetis Se ergo. a. Si darentur distinctae qualitates, tune existentia ilibueret illis eundem effectum formalem. quem tribuit substantiae , nempe denominationem entis exissentis per se. s. Non potest intelligi ens sine extensione eorporea impenetrabili, qeinfit Spiritus. Ergo cum qualitates sine extensione sint, extra mentem non sunt. 4. Qualitates patibiles . ealor, lux , sonus tantum sunt modifieationes mentis, ergo. pb. Ant. non potest intelIigi, quomodo possit in aere reperiri aliquid simile nostris sensationibus. quando mente percipimus harmoniam musicam, ergo. s. Non potest oliendi implicantia in hoe, quod qualitates sint tantum modifieationes mentis , ergo sunt: si enim figura eorporum, S aliae qualitates, manente eadem entitate , ita continuative possunt mutari , ut induant diversissimos status, di transformentur in diversissimam species, eur id denegetur menti, enti longe nobiliori 'Resp. ad r. d Qualitates oceationales possunt explicari per m tum , & figuram partium. t. formales. n. a. mrmales voco id omne. quod obvenatur menti . dum cogito de luce, sono &e. R de his dubium
non est . quin sint aliquid distin m a figura di motu partium . eum in
suo conceptu non conveniant: qualitates occasionales voto motum &figuram partium materialium , quarum occasione in mente nostra ex obrantur tales ideae lucis, eolorum &e verum , ut in P sica videbimus. dantur in mundo corporeo non tantum qualitates occasionales , sed etiam
formales ; id est, datur in objecto aliquid simile nostris ideis v. g. lueis, eatoris. soni. ad a n. a. & suppositum , quod effectus formalis existentiae sit existere per se, existere enim per se est ita existere, ut existentia
eompositi dependeat ab existentia partis existentis. ad 3. n. a. quia lieeceorporea & incorporea intrinsecὲ non differant, disserunt tamen extrin- Ree ; & corporea vocantur . quae alligantur extensoni per modum aec dentis. ad 4. n. a. ad pb. n. a. quia mundus intellectuasis & realis intrinsecε non disserunt ; eogita proin harmoniam . quae obversatur menti. fieri independens ab arbitrio mentis , & habes harmoriam realem. ad r. t. a. n. C. quia hae qualit Mes obversantur tanquam zbjectum mentis, ux
135쪽
qvod; adeoque sunt divine . mente, ει possunt etiam dividiaritim tem et utrum vero eontinuatiri possint esse idem cum mente, non est necesse hie examinare. - obj. a. Α physieis assignantur longe aliae causae humiditatis. gravi alis . elastieitatis Ge. ergo possunt aliter e litari. pb. Ane sie humiditas dicitur consistere in volubilitate maintiae globo ae ; gravitas dependet a pressione incumbentis aetheris &α Noa potest dici, an vis proiiciendi angulos humiditatis. raritatis. gravitatis o e. su tantum una qualitas. Re . ad I. e. a. n. α quia hi Pnysi ei supponuat has qualitates tantum esse proprietates compositorum , non aulam partium simpli .cium; sed, ut patet ex idea harum qualitatum . polluat etiam esse pro
Irietates partium simplicium . ita ut eadem indivisitabs pars possit fietiumida & si ea, gravis & uvis, opaea, de diaphana, rara, deau P vi 'stica Se. Cum igitur natura tam tacith possit omnes mutationes prodiecere ex mutatione partium simplicium, cur eligeret alium modum longe intritatiorem Z ad a. n. a. & dico, vim illam actu esse unam ac indivisam. sed divisibilem , di potentia multiplicem ; quia dc continuative mutabilem ; si eut enim ordinatio mentis continuative mutabilis est ι ita etiam ordo rebus impressin continuative mutari potest; quia intellinualia &realia intrinsece non differunt. Obj. 3. Cont. 3. Couel. Calor intrinseeὲ exigit expelli frigus hsuo subjecto, ergo qualitates sunt intrinsece contrariae. a. Idem tu Dctum non potest simul moveri motibus eontrariis, ergo dantur saltem motus intrinseee eontrarii; adeoque eadem res non potest simul esse gravis di levis . humida dc sicea . rara dc densa dce. 3. Summus calor . dc summum stigus. summa beatitudo, & summus dolor non possunt connaturaliter simul stare; ergo datur intrinseca contrarietas. Resia. ad I.
a. quia possunt simul in eodem subjecto intelligi ; licet juxta leges hujus
nostri mundi eorporei simul non maneant. ad a. n. a. quia, ut videbimus de Idea loci, eadem res potest simul existere in diversis locis, & oceum re diversia spatia ; licit id iuxta I ges hujus nostri mundi eorporei non soleat fieri. ad 3. n. a. vel d. summus dolor eum desediu beatitudinis non potest simul stare cum summa beatitudine. 6ce. sine hoc defectu. n. quin dolor etiam in humanis non est miseria di impersectio, sed character mise- riae, quia est eum desectu alterius beatitudinis; aut die . dolorem idealiter sumptum non reddere miserum; quia tunc immediatE unitur enn tioni, non subjecto. Dis tiroc by Corale
136쪽
. ' intensione qualitatum minaturdi individ uo gralitatum 3 ergo non potest manere e
dus ad Madum vel homogenei Vel hererogenei ς vel quod fiat per remo.tionem sui contrarii; vel quod consistat in majore radicatione in suo labis aerio. 3. Si una ead qua qualitas posset cominuative ita mutari, aetransformari in varias species 3 tune non repugnat ens simplicissimum , quod in se contineat eminenter species omnium entium ; sed hoc est faunam . ergo. min. pb. Si posta dari tale ens . tunc non debent effectus tormaliter contineri in sua causa ; nee necesse est , diversias persectiones in uno ente mi iter dissingui ; at hoe est contra nos . e go. a. si una dilitas potest continuarive a se emanare divarsas species , tune ex, stentia sua poterit a se emanare species omnium 4ntium 3 ergo praeter enec's sensibiles non requiritur in mundo alia causa . nisi sola exissentia. r. bi lux potest continuativh a se ematiare omnea colores, tunc colores in*n ior ni inter si specie diversi.
'M 1- n. a. Quia existentia & individuatio distin uuntura quavis re. ad a. n. Quia iidea Intensionis, quando in meipso sen-
calorem. horum nihil exprimitur ; non enim sentio aecede. re gradita novos ac distinctos ; nee sentio aliquod contrarium . quod removeri debeat. Did verb sit major raditatio in subjecto . nisi explie tur secundum nostram sententiam, omnino non intelligo. ad di d.' non repugnat ens simplicissimum increatum. e. creatum. n. quia in ereatis per fectiones divisae sunt; ita ut ramum relinquantur nobis aliqua increatae limplieitatis vestigia ε & haee velligia invenimus in qualitatibus . & ne fectionibus simplicibus: nulli bi autem eonstat, ipsas persectiones smplices diversii generis eontinuative inter sese unitas esse ; beet iste possint Ee unitae, & aliquando etiam sint ita unitae et &hine, quia ideae nostrae nunquam repraesentant petistiones simplices diversi generis v p. eontinuative unitas , ideo recte admittitur in 'ere: distinctio virtualis. ad 4. d. existentia increata. c. creata. n. quia conlut exilientiam creatam a reliquis persectionibus divisim ect ; nee in ullo ea-su nobis obversatur ista eontinuativa unio. licet serte sit possibilis. ad e. n. a. quia colores divisi sundant diverus ideas. Nota tamen , quod etiam in qualitatibus nunquam per saltum emanetur alia perfectio , sed semper per medium eon inuans e licet nonnunquam valde diversi inter se modo mirabili continuentur, ut lux , & tenebrae ἰ quod quoti
137쪽
die obsetvari potest in coelo sereno orientali tempore erepustuli que enim determinari potui, ubi iacipiam. tenebrae, di ubi incipia
obj. s. coni. s. Concl. Motus & figura non est eausi pro
ductiva qualitatum. ergo ab iis qualitates non dependent. pK Ant. non praeeontinent perisAiones quali tum, ergo non sunt causa. a. Motus& figura sunt tantum Meldentia transeuntia , emo non possunt esse stabilis caula qualitatum. Resp. ad I. d. non est causa productiva prine, palis. &e. Instrumentalis. n. eausa instrumentalis est, quae est causa, ut effectus a eausa principali aeciput existentiam ἱ hinc , quia ordo naturae connectit essentiam qualitatum cum existentia & individuatione subiecti ob certum motum & figuram partium , ideo sunt .causa instrumentalis. ad a. t. ais n. C. Qui 3 non requiritur , ut causa instrumentalis, quae produeit effectum, etiam eundem stabiliter conservet, sicut patet in meis chanteis : aliquando tamen author naturae ita alligavit qualitates motui . di figurae. ut his cessistibus, statim cessent qualitates , ut sonus, di et
onclusio I. Nulla res secundum se est in loco. pK Conel. Esse in loco , est habete aliquam distantiam ad aliam rem ; sed nulla res seeundum se habet distantiam ad aliam rem , ergo. min. pN. res secundum se obversatur menti, absqut eo, quod obutatur alia res, aut ordo ad aliam rem, ergλ
Corollarium. Hine Deus. & Universum in loco non sunt; quia extra Deum & Universum nihil datur, a quo distantiam habere possint et potest quidem diei , quod sint in seipsis ἔ sed iste loeus intrinsecus non est distincta res, sed tantum alia denominatio ; quia, dum diaeo . Deum esse in seipso , nil seno menti obverisi, praeter ipsum
138쪽
Conelusio a. Locus rei cit aggregatum anguli tum extrinsecorum rem comprehendentium. Pro explicatione Conclusionis ante oculos siste Mappam Geographicam ; quaere in ea locum v. g. Urbis Romanae ; quaeres sine dubio distilitiam hujus urbis*ab omni alia urbe in mappa descripta; hane distantiam mensurabis per certos angulos viserios ; oeeurrent tibi variae 4jusdem urbis Romanae ab aliis urbibus distantiae; hine sub variis quoque angulis visoriis comprehendes urbem Romanam ; complexum omnium norum angulorum elitrinsecorum, qui intercidunt inter rem & alias res , voco aggregatum angulorum extrinsecorum rem comprehendentium. pb. Conet. Quando concipio loeum rei , nil sentio animo obversati, quim varios angulos rei ad alias res.
ergo in his angulis consistit locus. pb. Anti quando concipio locum rei. nil sentio animo obversari, quim distantiam rei ad alias res ; sed dum sentio obversari distantiam rei ad alias res, nil sentio obversari nisi varios angulos rei ad alias tes, ergo. Cons. posito hoc ansulorum aggregato. ponitur locus rei; & sublato hoe aggregato, tollitur locus rei s ergo in hoc aggregato consistit loeus. Conclusio 3. Aggregatum angulorum extrinseeorum nihil aliud
realiter est, quam figura universi resultans ex innumeris angulis continuative inter se unitit pb. Concl. Eadem idea , qua sentio mihi ex aliquo systemate eorporum obversari figuram , sentio etiam obversari diver sos angulos, ergo aggregatum omnium angulorum totius universi, nihil
aliud est , quam figura universi. pb. a. Figura universi divisibills est in innumeros angulos; &.nmimeri anguli possunt esse eontinuative uniti; grgo nil obstat, quin duecatur, aggregatum angulorum esse figuram univeriC elusio . Res ponuntur in loco per unionem ad eretum aliquod aggregatum angulorum extrinsecorum. pb. Concl. Quando intelligo rem in certo loco. tunc eandem connecto eum certo angulo existrinseco ; ergo res a parte rei extra mentem conii uitiir in loco , quod habeat unionem ae eo exionem cum illo aggregato angulorum. Corollatium. Cum eonnexio rei locatae eum Ioeo nee involva- itur in idea rei loratae, nee in idea loci, necesse est rem poni in loeo
per aliquid tam ii se , quam , loco distinctum , nempe per unionem. I a seu
139쪽
seu ordinem sui ad hunc locum : & hare unio potest vocari Ubieatiolei; An verti hane ubicationem vorare velis Modum rei loratae , an Relationem ς nil interest. Corollarium a. Loeus re mota manere potest immobilis; quia aggregarum angulorum extrinsecorum potest manere idem , etiamn l-eessive uniatur diversis rebus loeatis. Conclusio e. Potest eadem res simul existere in diversiis Iocis. pb. conel. Potest eadem res intelligi simul sub diversis amregatis angv. lorum extrinseeorum, ergo etiam potest realitet simul exiliere sub diversis aggregatis angulorum extrinsecorum. C. patet , quia mundus realisti intellectualis intrinsech non differunt. Ant. pri potest eadem res su cessive intelligi sub diversis aggregatis angulorum , ergo etiam potest simul intelligi οῦ quia sublata sola diversitate temporum relinquitur idea rei loeatae simul existentis sub diversiis aggregatis angulorum extrinsecorum. Corollarium. Hine possit bilis eis Replieatio . sea existentia ejusdem res in pluribus locis , tam definitiva . quam circumscriptiva. Ci eumscriptiva voratus. quando res lotam non solum in pluribus locis servat eandem magnitudinem, sed etiam agit in eorpora ambientia, aut ab
iisdem patitur p ur, si idem homo simul Romae, & Parisiis E eathedra
peroraret. Definitiva voeatur, quando res Iocata in pluribui locis noctratinet suam quantitatem , nec agit, aut patitur respectu eorporum ambientium. ut . eum Christus eximi sub pluribus hostiis , in quibus nec patitur , nee agit ad extra modo alioquidi suo corpori eonnaturali.
Obj.r Con: r. Conet. Quod nulli bi est, nihil est; ergo omnia sine in Ioeo. a. Quaevis res secundum se habet respectum ad quandi is,
partem immensitatis divinae, eis' secundum se 13m allecti est. essem in spatiis imaginariis, potam demonstrare digito mundum .eere, hie est, ergo mundux est in loco. . Quaereno, ubi sit suus 'Misleus, possum demonstrando respondere, hie en ; absque eo , quo iramentem subeat cogitatio de distantia, aut angulo extrinseco; rego id loel non involvit ullam ditantiam. r. Quando concipio Ioeum eom. ..tem omnia, sentio animis obversari aliquoa spatham indefinit. A. quo comprehenduntur omnia ἔ ergo locus de e explieari per hoetium. 6. Qi vis res secundum se non est ubique. ergo est in ali oloeo. 7. Si mea manus secundum se non esset in loeo , tune imme in te possem contingera coelum.
140쪽
Rι . ad I. d. in sensu aeeommodo. e. in sensu rigoroso. n. hoe axioma tantum in sensu aceommodo evidens est; aliqua enim entia excipienda esse , constat ex eo, quod ipse loeus in loco non siti ad a. n. a. quia tu idea cujusque rei non obversariar menti hie res,ectus raccidit , quod immensitas Dei partes non habeat, sed sit ubique tota.
ad. 3. n. suppositum , ibi dari nihilum ubi datur spatium ; quidquid
enim obversatur ments . nihil non est. ad. q. t. a. n. C- quia in hoe
casu non quaeritur locus pilei, sed pileus. ad. s. n. a. quia locus in suo conceptu dicit diversitatem partium ; Extensio autem indefinita non ducit diversitatem partium , sed est ubique tota ς & hinc ista extensio apistius sustinet ossinam materiae. unde emanant proprietates corporum, quam loci. ad 6. α r. n. C. quia potest esse nulli bi; potest enim fieri .ntres nee eum Omni angulo extrinseco, sed prorsus eum nullo unionem habeat. ad. 7. n. maj. quia contactus fieri non potest, nisi a re existente in Iom. Obj. 2. Cont. a. & g. ConcI. posset Deus errare aIium mundum, nostro mundo remotissimum , quin in intermedio necessari, existine anguli, ergo distantia duorum eorporim non constituitur per angulos. a- Si Deus inter eoelam sc terram anni hilaret intermedium aerem . adhuereznqueretur distantia coelorum , terra , & tamen non res ueretur aggregatum angulorum. 3. Si omnes anguli continuattvh identificantur in figura universi, tunc nulla superest angulorum de locorum diversitas; ergo per talis angulos non possunt explicarr proprietates Iocorum. 4. si omnes anguli contim με sunt idem , tunc per quemcunque motum imolem, quo in eundem laeum succedunt diversae magnitudinis eorpora.
mutaretur figuratorius universi ; sed hoe est incredibile. s. Si figula uni vςrsi relepra in superficie cujusque corporis continet in se omnes figuras, tune denominabit illa empora rotunda simul. & quadrata, at hoe estim ossibila. Resp. ad I. e. s. n. C. quia, si Deus vellet servare positivam dissam
sim Inter utrosque mundos, deberet in utroque extremo ponere certos
.nesos distantiae ἔ possibile enim est , angulos distantiae recipi in extremis. quire recipiantur in intermedi ad Σω idem respondeo. ad 3. n. a. quia in eontinuis stat identitas eum diversitare, ut patet in eo lori s & e&em. plo lueis tenebris continuative unitae igitur anguli diversi fiant, sed ante
divisionem mentis eontinuative uniti sunt. assi. d. mutaretur secundum