장음표시 사용
72쪽
voco id , quod immediatε obversatur mem, ' dum cogito. v. g. dum , clausis liret oculis, cogi. ratione pererro hortos varietate norum gratissimos. . prata ridentia, frondentia nemora , pulehra coeli, atria dici est aliquid. quod se praesens sistit animosia quidquid hoe rei sit, id ego idem voco et aut si manifestiori exemplo nosse ideas desideras ; para Cameram
scuram Optieis familiarem a contemplare inibi rerum exterarum ima gines per angustum foramen in adversum parietem 'proiectas ; cog ta illas imagines menti tuae similiter imprimi, has tu ideas voci. a. Ideam sinisticem voco, quae ne cogit,tione quidem in ptu res diversas ideas resolvi potest. Compositam voco , quae saltem eo gitatione in plures diruersas ideas resolvi potest. Sic inea domus, solis, aut actoris in idea composita; quia potest resolvi in ideam Extensio. nis. figurae, albedinis . lucis &c. ipsa vero idea extensionis, rotunditatis, albedinis, hiris&c. est idea simplex, quia non potest resolvi in plinres diversas ideas. Si iterum ideas simplices & compolitas hi exemplo manifestiore nosse desideras ; para denuo Cameram obscuram. Et
imagines inibi proiectas e variis partibus compositas reserve in partessitas simplices; has tu ideas simplices voca. g. ideam Claram voco, in qua plures partes distinctilia discerni
possunt. quam in alia idea consimiu: vel, quae menti cum maiori tu. ne obversatur. obscuram voco, cujus partes tam distincte discerni non possunt. ut in alia idea consimili: vel . quae menti cum minori trumine obversitur. v. M siste menti tuae idem qualem de equo longe remoto, aut ingruente nocte viso hahere soles; hane ideam ob
73쪽
tenui lumine mensi sit itur : ob eande n cxu .iri in Carnera obscura , . si denuci exemplo sentibili uti velis , illa imagines obseura nominabis..in quibus partes pro . voto satis di lingui non. possunt . aut in quibus lumen deficit. Tales tu imagines adeas obli uras voca, aut, si ita Vis., Consulis r reliquas imagines voca ideas claras, aut . si ita vis, dii tinctas; sunt enim, qui illas imagines, quarum partes ob nimiam lucem dii cer- ni non possunt, . confusa potius, quim obscuras nominare volunt. . Conclusio, t. Ideae, exiliunt. . ph. Concl- I. Ideae non
sunt nihil , ergo existunt. p b. ant.. a. Omne id , quod menti immediate videtur obversari, non est nihil :- sed ideae immediate viden-tur. obversiari menti ἔ- ergo non sunt nihil. pb. mal. si id , quod Immediate videtur obversari menti posset: esse nihil, tunc non iiDperesset ulla rea. cui competeret nomen rei existentis; sed hoc est i possibile ergo min. patet, quia hominis potuerunt, & voluerunt ex suo placitus alicui, rei imponere nomen rei existentis. mai. pb. Non potest probari ullius rei existentia, nisi dependenter ab existentia illi . . quod videtur immediate obversari menti; ergo si hoc potest esse ni-dit, non superest ulla res, eui competat nomen rei existentis. Corollarium I. Adeoque omnium prim6 existentia idearum nota in etiamsi nondum constet, atassint aliquid erratum, vel increa- 'tum . an sint in mente, vel extra mentemt an sint res permanens. .
vel fluxa Z an sint res Ipsae. vel rerum mirabiles umbrae , & amica s -mniis foecundae mentis ludibria 3 nam & si sinti ludibria, dantur tamen. 6. . Corollarium a. Adeoque Ideae sunt primum stibile, non so-lam quia immediate obversantudimenti; sed quia nullius rei existe tia, nisi ab idorum: existentia sciri potest; ipsa mens Ignorat suam exi-stentiam, nisi inquantum aut inmeipsa aut in suis actionibus per m
dum ideae sibi ipsi obversati incipit; ; ac proin recte , cognitione idearum a
ad stientiam aliarum rerum progrediemur. . 7. . Conclusio, a. b. Dantu ideae simplices. .pbo. Concludantur Meae lucis, albedinis. dulcedinis. voluptatis, doloris. volitionis. assensus&c ed hae ideae sunt simplices. ergo maj.. patet quia praedictae res , immediate afficiunt mentem , eique obversantur; ut experimentaliter notum est. min. .pb. in exemplo ponamus lucem , . albedinem, dulcedinem . voluptatem dcc. naviter advenire alicui corpori extenso, in iqq -,4 sic stan hoc casu non sentio extensioni prae- axistenti advenire plures diversas ideas. tune Im lucis c. adveni: is est 'mplexi, sed, ergo min. est experimentallter nota; et i-si enim luci i
evenienti triduo diversa nomiaa v. g. Entis, quali caud lucis: rioi
74쪽
tamen ob diversitatem horum nominum sentio diversitatem idearum'. aut partium latentium in idea lucis. Hoc exemplum exhiberi potest. si in Cameram obscuram praememoratam intromittas imaginem l cis, aut coloris.
Corollarium: Adeoquea leae eompctitae nillil aliud sunt, quin aggregatum idearum simplicium; ac proin omne compositum in sua principia simplicissima resolvi potest: ex diversa combinatione idearum simplicium nascuntur diversa composita: 'mi co 'nitione igitur simplicium dependet cognitio compositorum ; igitur a consideratione id e rum simplicium ad eonsiderationem compositorum progredi oportet, veritas huius Corollarii in Camera obscura perspicue exhiberi potest; postunt enim exhiberi diνersissima composita per solam additionem aut subtractionem simplicium.
. Obj. I. Conti T. Concl. r. Ideae tantum sunt simulacrari. rum , ergo non sunt res; sicut simulacrum hominis non est homo
a. Id, quod videtur esse homo, aut aurum. tamdiu non potest assima. ri esse verum aurum , aut verus homo , donec conferatur cum vero auro aut h*mine ; ergo tamdiu non potest affirmari ideas reverὶ obversiari menti, aut revera existere, donec conferantur eum alia re, quae extra controversiam revera obversatur menti. aut reveri existit: ab qui talis res adduci non potest; ergo nunquam poterit affirmari ideas revera obversari menti. I. Non constat existere mentem s ergo nec
constat siquid obversari menti. 4. Entia pure possibilia; quin& imis possibilia possimi obversiari menti; ergo id , quod obversatur menti potest esse nihil. r. Etiamsi id, ouod obversatur menti, aliquando ἀret nihil; posset tamen adhuc probari aliarum rerum existentia vel elumine naturali. et revelatione Dei; ergo non sequitur omnia sere nihil. si ideae sorent nihil. 6. Potest dici , quod ideae nihil a Iiud sintiquam ipsa obiecta immediate cognita; aut ipsa mens seipsam inspiciens; aut essentiae divinae modus aliquis menti in certis circumstantiis e gnitus: Ergo non debet introduci novum ideae vocabulum; sed debeneres suis propriis nominibus compellari.
Io. Resp. ad I. t. a. d. C. Ergo non sunt illae res, quarum sunt tamulacra. e. C. non sunt res , per quam sunt simulacra. n. C. sic enim tamulacrum hominis, licet non sit homo, est tamen verum simul rum. ad a. n. a. quando enim constat , ex beneplacito bominum J d vocari
aurum, quod est subitantiae navae , purissimae , soli
75쪽
nam M. potest genuinum aurum statim ex stapso probari. ad 3. d. a
non constat existere mentem .antecedenter ad notitjam idearum. c. a. concomitanter. n. a. quando enim sentio mihi obversiari ideas , tune simul concomitanter sentio aliquid, cui obversantur; id ego, quidquia rei sit, mentem Voco. Quia igitur mens cum ideis sibi ipsi per modum ideae experimentaliter proponitur, ideo idearum, dc sui ipsius exi stentiam simul cognoscit.: altera ratio , cur mens idearum de sui ipsius existentiam concomitanter simul cognoscat est; quia sunt correlativa ad invicem quorum uno existente necessario existit alterum. Nec ista coneomitantia obstat. quin existentia mentis sit prior a subsistendi consequentia. ad 4. d. a. entia possibilia possunt obversari menti it mediatione sui. n. a. immediatione idearum c. a. nempe entia possi, bilia necessarib debent cognosci per ideam existentem, dc per modum rei existentis. ad s. n. a. quomodo enim existentia alicujus rei poterit Irobari dependenter , lumine naturali vel revelation ei; . nisi ipsum umen. naturale. aut revelatio incipiat obversari. immediate menti si autem incipit obversari menti, tunc eo ipse, incipit sortiri vocabulum ideae. ad sol interim. a. n. C. eo ipso enim , quod nondum con-
stet t. quid sint istae ideae ; debent compellari hoc se lallvoeabulo ide 'rum ἔ. ne sorte dicantur esse, quod non sunt. II. Obl.. a. Cont. CorolL I. Conci. dantur a uae veritates, . quarum existentia necessario debet cognosci ante existentiam idea rum ; ergo ideae non sunt primum cognitum, nec principium in via
scientiae. Λut' pb. non potest probari existentis idearum, quin prias
Oognoscantur principia. lumina naturae nota. v. g. quod idem non
possit simul esse verum ec filium . seu Esse & non esse : quod ide tificata cum uno tertio sint eadem inter se ; & quod disincta in uno tertio sint distincta interse : . quin omnium illarum propositionum veritas . e quibus existentia idearum probatur ante existentiam idea rum nota esse debeti a. potest dici , noe principium Cartesianum; . Cogito . Ergo sum ; esse primum cognitum ergo non est primum se existentia idearum. a. yb. illud principium. potest vocari primum euius veritas , negatis ac sublatis licet omnibus aliis prineipiis manet.inconcun ι at tale est hoc principium; quia licet de omnibus aliis principiis quis dubitet , non tamen potest dubitare , quin dubia tet; dubitare autem est cogitare I ergo omnium principiorum pri nium de certissimum est. Cogito. 3. Potest in mentiis convenie servati hic ordo ; ut primo demonstretur existentia ac natura
Nopria minis '; dcia ab Mi aua . minus probetur exulentia Dei.
76쪽
ebgnitione Des . tanquam primae cauis omnium rerum , potest deveniri in cognitionem omnium creaturarum. Ergo non est neces ordiri scientias a cognitione idearum. 4. ordo progrediendi in se, ratiis 1 natu a nobis praescriptus est sequens : primo incurrunt in senis ius obiecta sensibilia partieularia ; dein ex observatione plurium e Niactuum seu obiectorum sensibilium fidi memoria ; e pluribus mem riis seu frIuentasta observationibus fit experientia ; e pluribus e perientiis fit inductio universalis . seu propositio generalis scientifica Ergo non est incipiendum ab ideis. ant. pb. quia natura infantes in struit cognitiones suas ordiri I sensibilibus magis noetis, ct uuia nihil potest esse in intellectu, quod prius non fuerit in siensu. pb . iterum. n. a. quia tales veritates nihil aliud sunt, quam relatio idearum interis ; aut modus idearum relatio autem aut modus idearum simul concomitanter cognoscitur cum ipsis id eis. quin talia relatio aut veritas omnino non cost stitur quin obversetur menti; adeoque assumat ossicium Ideae. Nec obstae' quod existentia retiarum probetur e talibus principiis, tanquam Driua notis. Nam talis probatio nihil aliud est . quam luccessiva explicati, earum veritatum , quae simul mente comprehenduntur ζ seu potium 'est diversia em idearum diversis temporibus menti obversentium ag r generalia principia non praeesdunt existentiam idearum nisi tantum prioritate a substistendi cons non potest probari, dubitationem esse aliquio exissens, nisi inquantum probatur omnem generaliter fA,-- esse aliquid existens; dein hoc principium non est ita foecundum. planum, ut modo tam facili ae pers cuo totum systema selemita,
exinde deduci possit , sicut potest dMuci e prine is nostho uera
decursu patebit. ad 3. n. a. quia sine cognitione Idearum nuIIu- systema scientificum subsistere potest ἰ ut parebit radet se a Ioue convenientius fit , si expresse hule idearum cognitioni orti ineipit a sensibilibus c. a. ordo sciendi proximus. n. a. Ilari enim for te ad conficiendum systema seientistium requiratur Mua varis-idearum , quae a sensibus menti impressae sunt; nondum tamen hωotam variarum id earum mixtura est ipsa scientia ; sed debent l,l ideae primum secundum se coinsiderari ac conbinari ἔ & hoe ordiri raxime nascitur scientia. Dein universaliter verum non est nih1 esse in intellectu . quod prius non fuit in sensu; nam voluptas.'dolor.
77쪽
mentaliter menti nota sunt,. etiamsi nunquam fuissent i Ciensi.
a. Ob. 3.Cont. a. Conet in idea albedinis includitur idea existentiae .ldea individuationis .idea claritatis, relationis Sc. ergo idea albedinis non probat dari ideam simplicem. a. possunt partes alic rus ideae tantum obscure ac confuso obversari menti . ita ut non
possint discerni ab invicemi; ergo non sequitur ullam ideam esse simplicem , licet .non possimus in illa distinguere diversas partes.
Re ond ad r. t. a. n. C. quia illae Ideae . quae dicuntur incIudi in idea. albedinis, vel sunt tantum diversa nomina eiusdem albedinis, non diversae partes. Vel si vis has ideas existentiae. individuationis , claritatis dic. inter se diversas esse , aut si mentali experientia omnino sentis hanc diversitatem ; tune praedictae ideae potius dicendae sunt concomitari ideam albedinis , quam in ea includi; & sic ob ipsam harum idearum interse diversitatem probatur simplicitas albedinis, existentiae, individuationis i claritatis&c. ad a. n. a. quia, ut sequenti quaestione probatur , est impossibile , aliquid immediate obversarimenti, quin clare ac distinue obversetur. Et si enim aliqua imago V. g. picta . aut in Camera obscura projecta non adaequa te exprimat . Partes sui prototypi , exprimit tamen chare ac distincte suas partes, , sufficienter applicatur oculo.
Ideae sint perfectistas rerum imago p
Conclusio r. Omnis idea immediate, ac primario tantum repraesentat menti seipsam. ph. nec est essentiale . nec proprium ideis ducere mentem In notitiam rei a se distinctae, ergo idea , quantum est de se . tantum repraesentat seipsam. ph. anta Pleraeque ideat,quae nobis per diem obversantur . non ducunt nos in notitiam rei a se distinctae ; ergo hoc non est illis essentiale . nec pro prium: nt. pb. pleraeque ideae', quae nobis perdiem obversantur uni sine ulla animatione aut negatione ; sed tales ideae nos non du- eunt in notitiam rei a se distinctae, Ergo. ma, patet, quia pleraeque nostrae cognitiones sunt tantum simplices apprehensionas . in quibus non est dicenda includi ulla assirmatio aut negatio , cum di ea no-
78쪽
plici apprehensione duci in notitiam rei ab Idea distinctae ; erilo hoc non est asserendum. Conf. quando studio tantum volo tendere in ideam solis . non cogitando de ulla re ab hac idea disticia ; tune sentio eodem modo mihi obversari ideam solis , quo lat obversiari in alia simplici apprehensione solis ; ergo fimi in priori ea su idea Q-lis tantum repraesentat seipsam , ita se repraesentat tantum in omni alia simplici apprehensione: . veritas hujus conclusionis .etlaia extiti heri potest per imagines in Camera obscurae proiectas i Elet enim ocuIus diu defixus haerere in consideratione & admiratione harum imaginum , nil cogitando . quod sint imagino rei 1 se distinctae reueisitur mens none possit haerere in consideration idearum se dum se , non referendo eas ad ullum obiectistri e*trinsecum 3 a. Pb. a. si omnis idea in apprehensione' simplici essentiat ter duceret in notitiam rei a se distinctae, tunc deberent menti O versari duo ; nempe idea , tanquam imago alterum , quod perideam repraesentatur; sed haec est contra experientiam ,ergo min patet: quia dum cogito S.I non sentio mihi obversiari duos soles, unum rea praesentantem, alterum repraesentatum .mal. pbis quando imago picta Caesaris me ducit in notitiam Caesaris a se distincti, tunc sentio mihi& hominem, cujus eum pictura s 'militudinem confero ; ergo idem debereti nect eirca ideas simplicis opprehensionis. . ς Corollarium. patet prolis , ideas non esse aliquid essentialiter relativum , cuius tota essentia consistat in hoc .m ducant in no
titiam rei a se distinctae ; sed esse aliquid abiblutum , quod se solo de
ratione terminat cognitionem humanam; fi Vero ideas volumus referre ad obiecta extrinseca ab ldeis distincta ; id non fit per apprPhensionem simplicem id . sed peT alium actum mentis , quo dua
apprehendimus . aut assirmamus. aut quo certe ipsis ideis quandam existentiam extrinsecam amrmam eo superaddimuς. sumendo idem per modun ρ duorum iconclusio a. Omnis idea repiaesentat se ipsam clare, du
s. Pb. a. quidquis omni modo identificatur eum idcihet eodem modo obversari menti, sicut obversatur ipsa idea effici
79쪽
receario repraesentat idea se totam Tate ac distincte. ar' pb. omnia dea immediate perseipsam obvertatur menti, ergo quidquid omni modo identificatur cum idea, debet eodem modo ob versati cum enim nullo intercedeate medio idea menti obvertetur, est impossibile. ut me nunc tendat in Ideam hoc modo,postmodum Vero alio modo I. quia interideam & mentis cosnitioqem nullus intermedius modus intercedit. c. Prus. Quidquid non . repraesentarer clare ae distincte ut contentum 4n aliqua idea. potest ab hac idea esse diversum ac dimidictum; erg6 quidquid in aliqua idea . non continetur clare ac diriincte. necessarii, est diversum ae distinctum ab ill . C. patet, quia quod p xest esse distinctum ab altero . . debet necessarib habere aliquod diitici sivum ab alteros quomodo enim posset distingui sine distinctivo ἴ usutem habet aliquod distinctivum ab altero, necessario distinguitur Blo. ant. pta in tali distinctione consideratis omnibus non apparet ulla implicantia, &insuper integeum scientiae systema claram acquirit omnium partium eonnexionem, ergo quidquid non clare continetur in ideDPotest esse distinctum ab illa. anti patebit ex lat. G. & ex dicetinis. Nota autem hoc argumentum esse positivum, quia possibilitas diui ctionis assertae probatur positive e connexione totius systematis sciem xifieis sicut possibilitas licuius machinae in mathematicis PosiuVeProthatur .e connexione omnium partium considerandarum. . t m m. 4. . Quidquid non repraesentatur clare ae distinctE Insiliqua idea ἰ vel potest repraesentari per aliam ideam et aram , diversam; vel .non potest neutrum potest vicie ergo neque notest diei quidplam in idea repraesentari. quia non clare ac distinciesentetur min. pb. si id, quoddiuitur obscure repraesentari, potest: praesentari per aliam ideam .esaram a priori diversam . .tunc manifestum in s huIus rei ideam esse diversam a priori 3 adeoque non posset continerito illa; cum distinctivum, manente eadem re, non possit tol- i a re. Si vero Id , quod dicitur obscure repraesentari . nunquam Potest repraesentari per altam idem .claram . propriam . ac a priori continente divertam, tune salsiam est, id obscure repraesentari ; n quit .enim aliqua res dici eta in statu obscuro . cuius status clarior
si impos illa. igitur dicendum . omnia . quae in ideis includuntur . aequali claritate menti obverseri ae repraesentari. veritas huius conmusionis, ut primonia . aliquo .modo exhiberi potest per
80쪽
imaginem in Camera obscura projectam ; licet enim haec imago ei' catur obscur8 exprimere suum prototypon, non tamen dicitur obstu re exprimere seipsarii, si oculo sinicienter applisetur. 8. Corollarium. I. Hinc ultro consequitur veras esse sequentes propositiones. i. Omnis idea eli clara ac adaequata sui repraesentatio. a. iii ideis nil continetur, quod non clare ac distin cist repraesentatur. 3. Quidquid menti clare ac distincte non repraesentatur, Omnino non rς praetentatur. 4. Quidquid per unam ideam clare non repraesentatur, potest ac debet repraesentari per aliam ideam L priori
diversam. s. Omnis idea discernit se esare ac distincte ab omni alia idea. 6. In id ea composita singulae partes simplices aeque clare obversantur, ac si seorsim obversarentur.
9, corollarium a. Nulla idea per aliam explicari aut intelligi potest, sed cognitio cujusque ideae per seipsam est pleoissima, atque exhaurit totam cognoscibilitatem ideae, quia nihil in iclea relinquitur, quod non clare cognostatur, ac distincte. Igitur finis ao terminus hu manae cognitionis est intellectio ideae; & quando ad eam perventum est , cessant omnes quastiones , quia in idea nil ulterius cognoscendum relinquitur, quod non cognoscatur statim cum ipsa idea. io. Conclusio Omnis idea est persectissima imago alterius rei a se distinctae. Sensus conclusionis est, quod omnis idea possit esse. aut actu sit imago alterius rei, quae potest existere vel actu existir . sicut, quando intueor figuram hominis pictam, aut in camera obscura proiectam; possum dicere, hanc figuram posse esse imaginem hominis actu existentis. Pb. ConcL omnimoda similitudo inter ideas & objecta dearum est possibilis; ergo est necessaria. C. patet, quia similitudo tantum est possibilis inter duo similia ; inter duo vero dissimilia similitudo omnino est impossibilis. Anti pb. si consideratis omnibus in tali similitudine non apparet implicantia ; S tali similitudine posita in toto scientiai um systemate non sequitur inconveniens ; tunc est possibilis. sed, ergo. min. pta quia talis implicantia aut inconveniens non potest ostendi; quin potius potest ostendi, posita tali similitudine totum scientiarum systema miram obtinere connexionem partium.
II. Pb. a. sunt possibilia obiecta ab ideis distincta, & tamen cognoscibilia , ergo necessarici datur omnimoda illorum objectorum cum id eis similitudo. ln antecedenti non potest ostendi implicantia. C. D. illa obiecta non sunt cognoscibilia per seipsa, quia quod imm diate per seipsum obversatur menti, vocatur idea ; ergo illa oblecta tantum sunt cognoscibilia per ideas sibi similes. B ra. Pb.