Danielis Heinsii de contemptu mortis libri IV Ad nobilissimum amplissimumque virum Ianvm Rvtgersivm

171쪽

ido P CONTEMPTu , O Raa s. Quod exemplo Hecubae inprimis probatur. Iuventuti enim euenire ut plurimum, mortem ut metuat partim, quia aspera atque aduersia vitae, nondum est experta ideoque incontaminatam hanc felicitatem, inprosperrimum vivendi cursum, aegre patitur

abrumpi.Sene utem vero, caetera ut omittantur,

per se admonere cuncto , quod plerisque

persita adere ratio non potest , contemnendam, imo, exoptandam esse mortem. Adeo infinito morbos, infinitas secum aduehere calamitates humanae vitae ac fundus.

Cujus aduentu,ipsam quoque mentem caligine involui adinstar solis, qui quo ab occasu abest propius, eo minus lucem exerit. Quare eos demum laudedi nos esse, qui in

ipso flore aetatis discunt mori non, qui aut defecti a natura, aut vivendo festi, extinguuntur. Ita. Achillem, sia pocris credimus, 'Herculem,integro, corpore inimo ereptos esse. ut inuictum terrore mortis animum, non fractum senectute aut calamitatibus

172쪽

DE MONTEMPTV MORTIS. Isrmitatibus debilitatum, effunderent, de con stantiae exempla, terris exhiberent. Atque idcirco Deum immortalem, men

tem homini dedisse ac intel Iechum, quo sese

a versus metum mortis, quanquam in perpetua felicitate, de aetate integra, muniret in

primisque, bene ac praeclare vivendo. Neminem enim diutius vivere, quam qui bene vivit qui praeclaris factis, pactum vivendi prorogat mente illud, quantum potessu extendit. Talem enim vivere post mortem, vi uere in memoria hominum, neque laquam extingui.

Ideoque eos demum sapere, de aduersus mortem optime munitos esse, qui praeclaris semper aes ionibus incumbunt, qui praesen- tem semper vitae diem , tanquam ultimum, virtuti impendunt. Eo enim quandocun que mors oppresserit, essicere non posse, ut non satis diu vixerint. Quia animo, invitai morte corpori supersunt. Cujus laus de gloria longe extra corpus de hanc vitam se extendit. Quaret

173쪽

Quare nec labore ullo abhorrendum, operamque dandam, ut nec frigora nec soles, corpus aspernetur. Paupertatem enim laborem, maxime contemptum mortis, S potissirinum, inducere. Atque idcirco evenire saepenumero, ut agricola aut pastor aliquis, sub dio ec ad stivam educatus sim metu aut horrore spiritum emittat quod vix unquana discunt, qui immersit voluptatibus hanc vitam transeunt.

Eo quoque vel inprimis ad contemptu nam ortis eis aptos, qui pericula non horrent sed deposcunt, Laduersos casus materiem virtutis suae esse existimant. Adversa enim este, quae nos mori docent cum secunda mentem sensibus, ut plurimum, assigant: faciantque, ut aegerrime corpore excedat

anima.

Caeterum, quia nihil est facilius quam re

bus duris atque aduersis, vitam aut contemnere, aut Optare mortem, ratione animum

firmandum esse,ut siue res aduersae premant, siue omnia ex animi sententia succedunt, imo

174쪽

DE CONTEMPTU MORTIS. 33

imo tima potissimum, quia dissicillimum,

magno animo ex ista vita discedamus. Alterum enim est cuiusuis hoc vero sapientis.

III.

ANte omnia, qui bello destinatur, ita esse

nutriendum, ut se totum, patriae de morti, quae perpetuo est expectanda sentiat deuotum atque consecratum esse, de ad vitae contemptum, tota eius spectet educatio. Ideoque voluptatem initio arcendam, ac ne ad cunas quidem eius admittendam: somno vix aut breui indulgendum caput corpusque ventis ac pluuijs assuefaciendum. Vt qualecunque coelum atque cream, familiarem sibi habeat. Ac frequenter belloesi aptiores, qui in medio castrorum nascuntur aut e patre bellicoso dum ab hostium incursu aras liberosa focos tuetur. Dandam esse operam, ut a prima aetate,

loco

175쪽

loco crepundiorum, arma intueatur, tubam audiat, concentu militari delectetur quae non tantum excitant, scd hexplorant indolem Saepe enim qui erecta sunt ac militari, ad clangorem toto corpore exultare. Etate prouectior, arma loqUatur, arma cogitet arma, si potest fieri, etiam in somnis videat. Et jam tum , generositate animi vultu, inces , cultu, quem neglectum atque incultum es conuenit, toto tae membrorum habitu, terrorem hostium matronis ac virginibus incutiat. Caeterum,cum omnibus qui ad contem p tum mortis toto animo contendunt, ignauiae renunciandum sit, tum in primis militi. Cujus vita tota nihil aliud quam exercitium armatum esse conuenit. Illi ab aetate prima, equos domandos, pugnas ludicras cum aequalibus instituendas, mares fluuios tranandos, militaria itinera c. reficienda, saltu certandum, aut ad palum, more Romano, vires exercendas nullum

denique

176쪽

DC CONTEMPTU MORTIS. Is denique exercitium militare , praetermittendum.

Victu quoque tenui de obuio utendum. siue aqua tempore hyberno rupta glacie sit haurienda, siue humus quaelibet, quamlibet defatigato corpore, premenda sit. Ea enim ratione patientiam paulatim disci ea ratione, metum leti sensim donari. Neque in dilectetu militari, ageticolas coperarios reficiendos Neminem enim me lius ad arma militaria habere comparata, animum, manus, quam qui ante rusticati sunt. Ideoque non sub coelo tantum nostro leti contem Horem nasci, verum multo magis, sub asperiore Sub Septentrione puta. Ibi quippe in rupibus de scopulis, nasci sepe animos inuictos, qui postquam diu cum terrae suae refractaria asperaque indole lucta ti sunt, ab opere rustico ad bellum veniunt. Conferre, ad virium soliditatem, seram

177쪽

accedunt, nasci liberos qui solidis sunt viribus, optimeque patria impendunt, quod in ipsos a parentibus transfusum es . sicuti Dycurgum ferunt, in Republica quae nihil prcter Martem spirabat priusquam plane adulta es

sentcorpora, nuptias inire vetuisse in sco Iec et GDi re et, rum jussit dum migcrent cor

porari inire nuptias quod ad reo in procreandi ratiouem id quoque interesse exis aret. Ante omnes autem disciplinas, patriae amore ac libertatis, seruitutis autem odio, imbuendum tyronem esse. Ac saepe illi instillandum, nihil est foedius, quam domum, liberos, ac thorum, in vici oris venire potestatem. Et, ut Omnium crudelitatum atque Opprobriorum genera, quae a victoribus excogitantur in victos, omittantur; praestare tamen centuplo honeste imori, quam existimationi suae superesse. Saepe inculcandum illi, omnia virtute, gladio, ac vita parari cujus qui contemptum non didicerint, nondum intelligere,

178쪽

DC CONTEMPTU MORTIS. Is

eam aliquando ac frequenter quidem febri subita, aut lento morbo ac dis cili, ponendam cst e. Quemadmodum de illud generosum at-i que heroicum spiritum , nulla re melius, quam gladio aut hasta, mitti neque mortem si ullam , quae cum hac ut compan randa.Quippe qui sic moritur, non luctari cum amorte, nec dolere diu aut gemere, sed vir la tuti intentum, absentem quasi animo, qui se totus est in spe victoriae, sine sensu mali ali- Ilius hinc abire.

Neque opus videri, ut philosophia stu

dio ab ineunte aetate miles incumbat, aut arcana ejus hauriat, cum naturalis cura honestatis ac constantia, magis in milite pro- betur. Sicut magnus ille Agricola a Tacito laudatur, qui retinuisset, quod est disso imit e sapientia modum. Sane militares animos, cxemplis potius et imitatione, quam praemceptis, excitari. Ideoq; historiarum lectione,

179쪽

isS DC CONTEMPTU R' I S. in milite viri tuem accendi ut iucum antiquorum, hortatu sermonibus. Quales sunt Orationes, regum, principum, ac ducum, quae in scriptis veterum Graecorum atque Romanorum, Occurrunt. Quas ex historicorum libris excerpereo virtuti excitanda prisci militc Romani, quamdiu libera Respublica esset, circumferre solebant. Quemadmodum hoc sine Tyrtae poc-matibus parrani sunt si quorum carminibus, virtutem acrius quam tuba vilius clangore, accendi credebant. Quod ad caetera, nihil, ne in sapientiae quidem studio indecore faciendum nec praepostere Platonis, Aristotelis, aut Stoicorum placitis, cum res manum poscit, incumbendum esse.

Negari non posse tamen, quili plurimis

profuerit, naturam animorum, aeternitatem e philosophorum placitis, quaenam vera sortitudo stat, hausisse. Tum Vero, Ualam tum inter eam de ferarum rabiem intersit,

180쪽

DE MONTEMPTU MORTIS. I '

- sibi eo motis 2:κβῶν , inquit Philosophus, et bi. Videntur forte quoque, qui irati, sicut serae, in eos, a quibo ut nerati fiunt , feruntur. quemadmodui accuratissime virtutem illam pertractauit ma quinque modis sortitudinis non verae, idem Aristoteles distinxit, tum quaecumque ad eam recte intelligendam faciunt, solide obseruauit praeser tim,vcram nec stipendium nec spem, sed honestum solum det per se spectare, atque hoc unum in omnibus propositum habere. Neque dubitandum, quin his omnibus instructus Alcibiades, schola praeceptoris sui S amplexibus ad bellum venerit. Quo in tota Graecia maior imperator vix fuit, qui tantis cladibus Siciliam ac patriam, abca relegatus, affixit. Idem quoque de Achille Agamemnone, Menelao Aiace ac Troianis sentiendum esse Qui procul dubio, sine aliqua cognitione sapientiae, tanto animo, quantus ab Homero in ij describitur, res gerere haud

potuerint.