장음표시 사용
111쪽
aὶ unci, Illud Alexandri Severi, secun- imperium gladio tantum, non relegatione dum responsum Domitii inpiani amici poterat exercere: Praefectus vero praetorio mei. si qua vero ambiguitas in veteribuslgenus omne animadversionis habebat, cun- legibus, aut constitutioaibus inveniretur ,4 sque praeerat generibus iudiciorum . eam dissolvebat , dubiamque legem , &IEtenim ad exemplum Tribuni Celerum, constitutionem declarabat, aut imperatoriqui Prisco Regum aevo custodes erant re- ipse, aut ex illius auctoritate Iurisconsul-lgii corporis , eumque Tribunum habebantius. ωὶ Unde pro legibus accipiunturiducem; itemque ad similitudinem magistri Principum interpretationes, ac defi- equitum, qui vicariam Dictitoris potesta-nitiones. tem gerebat; Augustus ex Maecenatis con. Sed haec latIus patebunt ex libro de Romano Imperio, quem his adiungemus, ut sit velut originum quartus; ex quo, velute capite, fluat ius omne Romanorum Pinblicum, quod post Reip. converfionem, &desuetudinem legum a nobis omissum inius Imperatorium cessit.
De Hefectis Pratorio. PAueis hisce sat ἰs explIcatam arbitror
Imperatorum Romanorum potestatem in latibus interpretandis, condendisque :nune Praesecti praetor Io v Im , imperiumque prodemus. Qui magistratus extra ordinem, veteremque numerum ab Imperatoribus institutus, adeo anteivit ceteros, ut proximus esset a Principe gradus, & apex omnium magistratuum : complactebantur enim omnes Imperii Romanἰ provincias , jussuque suo Principem referebat, summum Imper lum exercendo. edictaque generalia Proponendo , quae επαρχικά dicuntur a nomine ipsius m gistratus, qui graece appellatur ε αρχής . Is quamvis dignitate Consuli cederet , potestate tamen longe
praedellebat ς γ siquidem Consul merum
ea . s. Quare iis neglectis quoque, ICti de iure solis liciti sunt quemadmodum Mareianus in I. 6. g. MD. D, de Rer. v I. cenotaphium locum teligiosum esse ait, quamvis Divi F atres contra reseripsissent, reisse Ulpiano an E. D. σ L. . . ure. n. de Retistis, sebui tingius Wa res reptia Imyp. Rou . f. . Bynke I inheli obf. t. s. Hoe . & praeeedentia capita novem. In compendio sistit auctor in Ilisa da flamaus Impe. . . uade est . quod quae mox de latiori tractatione ibi. faetenda die te, praeeipue ad 4 Igni ales Impe. Iatorias reserenda sunt. l ε I Vide Cuiae. in partat. .eπ c.de o Diras. νυεν.t a I sum. Plin. Feqaitur sententiam veterum , qua Pot in tuta aula Printi pis vel saltem paIs ejus riat, ' ἄττsilio, ut maximam auctoritatem magistra.
tuum, non ex populi voluntate , sed e propria Iaculta trabersi r hanc extulit prArcti prae tuae positatem, quam con tulit in ducem cohortium praetorianarum ex equestri ordine, quas Principes sui cor
poris custodiam adhibebat: d prae.
torian, dicebantur , quod in praetorio , Iive aula Principum 'φὶ versarentur . e Duos igitur ereavit, qui summo im perio praetorianis militibus praeessent . quos praesectos praetorio appellavit e ut quorum fidei mandata erat vita Principis, iis etiam potestas eiusdem tutius concrederetur L. Quamobrem Prase, ius praetorio publicae Missiplinae luit emendator . Ideo secundus tacetarium irincipe; & imparim secundum, itemque imperium sine purpura vocabatur , nominibusque aliis
haud dissimilibus. Cui sane praevali
dae potestati exprimendae gladius eὶ solemniter tradebatur: ut omnium vitae talique potestas e I tradita intelligeretur . gyuota est vj illa Traiani, cum Praesectum suum cingulo donaret: Aceste , inquit ν
hune ensem: Osiquidem recta, ct pro Re publica imperadiero pro me, An secus in mς
επαρχος άυληe dieitur Plutarcho. Herodiano et
Zosimo. Eam sententiam validissime oppugavit Perizon tu in di .rtaliambas d. pnarinis . Praetorius non de loco, sed de eotior tibus1eeipiens praeto Itanis, qr ae ad salutem Caesarum tuendam extra ut bem ad portam Viminalem Ioeatae fuerint, di inu pe 1 vices stationum, rumpiseipue Mi Di, i in excubuerint. Praetorium sipe e F sectum suum mens fultum iverat Ultieus Huberus, sed prava luit sententia Peti Lonii ui apparet ex iis quae habent Gerardus Noodi e Ant. Schultingius ad D. PAE de axum, de inla. Presea maior. Erat autem iri Praetorio Ruditorum L. o. D. de Rep. ered. in quo
causam dixit Paulus Apostulus, ut appa I et ex e . R. laetasia Philemainem β. 13.ce Fabet .semest. e. r. iab. I. Dion, νώ. Isa
112쪽
Ntere . ca Unde simul cum iis commune aliquando tribunal Imperatores habebant eosque parentes carissimos , & amantissi. mos salutabant ; propriam in illis potestatem, ad documentum populorum hortantes. b Eorum igitur erat post Principem sunh qm a Moerii administratio, ab iisque man- GTiad jzaqim Principis ceteris magistrati- ,hus, sice urbanis, sive provincialibus distri. huebantur. Eorum erat deligere Iudices, &o removere; delista Drovicia Tm Iadicum pu- iitrei se 1tque i :i Senatores Coultanti:iopo.
Ii ex Constantini lege iurisdie tio: IeiIL uin
causas a praesidibus, Sc rectoribus provincia. inum ad sese Der aneellationem adductas su-APremo lsico cognoicere Nain progreaten. , ratus temporibuς potestas haec eo adscendit , ut a Praiecti praetorio sententia non Ii currit appellare . e ὶ Minus decorum e. nim vi sunt luit tantae potestatis judicia , cujus in fide Princeps omnes Imperii sui
Inajestatem deposuerat, ad alterius examen adducere . Quamobrem , appellatio. Uie interdicta , Princeps tantum Permisit ,
ii cum ille magἰ stratu abiret , per libet hilum postulari posset a Principe intra bien-
nium sententiae retractatio. fὶ XL ex Iu-i inini anc Moelia fi L cap. s. libellus pro
. . Tetractatione offertur ipsi P secto praeto- rio ) intra decem dies a erolata sentendandis a victore fideiussoribus pro restitui Ione , si sententia revocetur . Sin decem dies absque stipplicat Ione praeterierint, sine fidei ullaribus executio procedet P supereritque patri alteri . Imperatoris au' xit aut intra biennium implorandum act)Cum ad hoc munus olim nemo , nisi ex
equestri ordine i h vocari post et, ita ut
haec potestas pugnaret cum .dignitate Senatoria , quam Princeps conferebat et , quem Praefectura spoliare cupiebat : Pri-
mus e Senaturibus eam suscep t et Itus Uespasiani filius: qui ut eam acciperet , an te ad equestrem ordinem transiisse dIcitur: i) deinde Arretinus Clemens Senatorii &ipse ordinis: postremo nonnis e Senatu aD suini oportuit, cum in Senatores animadverteret. Ante Constantinum uni tantum, aut alteri ea potestas ferme tribuebatur exercenda in comitatu, sive in Aula Principis . Constantinus eam, utpote ipsis Prin cipibus formidabilem, ut extenuaret , di
stinxit in quatuor Ptefectos : έιὶ Unum orientis; alterum Illyrici; tertium Italiae; quartum Galliarum ἰ quibus sustinia aus adjecit quintum , nempe Africae.
ΑDsidebant autem Praesecto praetorIosicuti & aliis magistratibus , juris-1
periti , quorum ex consilio ille iudicabat :ει quod munus tanto erat in pretio , ut &ν ι ipsi Principes magistratibus adsederint aliis aqua ado . mP. Adsetaresque hi consiliari iuerant, negotiorumque participes, comites-uque magistratuum: quibus salaria constituit ,
Alexander Severus. n ὶ CAPUT CXXVII. De Magistris Scriniorum. IN ter at a munera , quae Iurisconsultἰs
mandari solerent, praecipua erant munera Magistri scriniorum, sive capsarum ilia quibus acta Principis ad ius pertinentia condebant υr . coὶ Quorum quatuor erant genera , nempe scrinia mena oriae ;scrinia ep stolarum ; scrinia libellorum ;
113쪽
serinia dἰsposit Ionum. Scriniis meminxiae qui praeerat, magister memoriae dicebatur , isque dictabat Prine Ipi adnotationes, sive reIcripta subnotata Principis manu , quibus delicta condonabantur. b in Scrinia epistolarum , sive rescriptorum , continebant responsa Principum ad epistolas magistratuum ordinum , aut Senatorum quaestionem aliquam iuris proponentium. Quos epistolas principis nomine scribebat magister epistolarum , qui & orationes Principum componebat ; Isque tab se habebat scribas ab epistolis eum Graecis, tum Latinis. Praeterea legationes Civitatum, ali rumque postulata , de preces audiebat, ut referret ad Principem . Scrinia libellorum complectebantur libelIos supplices principi oblatos , quos magister libellorum eidem recitandos accipiebat, ut quod ille iustisset, postea rescriberet, dicebaturque libellos agere . e Qui suberant magistro li-ibellorum in hoc munere libellantes apella- ibantur . Scrinia dispositionum comprehendebant dispositiones Principum , sive constitutiones, pragmaticas sanctiones, edicta, promotiones ad honores , mandata, coniuetudines, privilegia, beneficia ex liberalitate Principis , de quidquid denique ex illius voluntate , nulla iuris necessitate cogente , manaret . Quibus qui praeerat magister dispositionum, sive potius comes dis sitionum vocabatur . Negat en Im Cui a-
eius di Inveniri magistri nomen Indispositionibus, dissentiente Gruthero . t eὶ Qui
vero similἰa negotia pro his quatuor magistris, aut absentibus, aut valetudine impeditis sustIperent ac tractarent apud Principem , proximi Sacrorum Scriaiorum dicebantur : propterea quod haec munera pro-Pe 'attingerent , proximumque a magistris
scrIaiorum Iocum tenerent. f CAPUT CXXVIII.
Iurisconsoliorum ordiae sumebantur ,
vestituque insigniori dist Inguebantur a emteris : iisque defensio, & rerum fiscaelium
EX bἰs patet, qui suer It e IvIIIs docti Inae status sub Principibus 'usque ad Iusti-nnianum . dc quae munera ProfeIIor Ibus pa- 'tuisset. illius . Ueram faciem jurispruden- ntia sub Iustiniano mutavit . Nam cum an. tea veteres leges , & e cta Praetorum de Iurisconsultorum libri omnes versare tur in manibus; Iustiniani tempore, ne juventus tanta librorum strue , ae lection svarietate opprimeretur; abscissa , reiecta que sunt obsoleta iura; totumque ius e vile compositum , selectis ex Jurisconsultorum libris, quae tum essent in usu, quo in posterum jus brevius esset , 5e expeditius. Cuius emendationis opus , ac ratio ex se- σquentibus palam stet. o.
I Ustinianus propter contrarIa scrIptorum ustudia , Se imperium eum Theodora ,
muliere Scenica , quam uxorem duxerat, . communicatum , Princeps fuit ancipitis C. fiam . Utrobique tamen cum in erroribus, tum lin virtutibus maximi nominis . la extollenda pariter veritate Religionis , dein promovendis erroribus , ad extremum vitae susceptis, acerrimus . Ad reparandas item , de simul ad evertendas pretio leges , paratissimus : ut intelligas , praecla. ra illius facinora non e virtutis studio , sed e popularis gloriae cupiditate Pi es: sta, quam saepe superabat alia eupiditas, nempe avaritia ἔ eaque simulatas virtutes retegebat. Evectus ad imperium fuit a Iustino Thrace avunculo , quatuor quam mortem oppeteret mentibus , anno DXXUII.
114쪽
appellatus. ImperIo suscepto, curas vertit ad bellum adversus Persas, Vandalos , Gothos, oblatis sibi ducibus maxime strenuis, Belisiario scilicet, atque Narsete: quorum virtute cuncta sibi prospere cesserunt. Siquidem Persas ccercuit, Vandalos ex Africa ejecit; Hannos Thraciam vastantes extrema clade Miecit, subegit Gothos; Italiamque a Tot ita varia, dc improba laceratam dominatione, recepIt.
De Codire Iustimaneo ..PRIncipem si non optimum, at certe v Igἰ-
gilantissimum tot bellorum curae a pacis artibus minime avocabant. Siquidem dum in perium ab hostibus liberaret; leges etiam ab obstumate studuit eripere , ipso initio Imperii sui, scilicet anno secundo, a Christo nato DXXVIII. atque ad eas componendas, inque siciliorem , & breviorem ordinem digere
das , miro ardore, se contulit. Prima cura fuit, superiorum imperatorum colligire constitutiones, quas antea vagas, atque confusas,
privato studio, nullaque auctoritate publica, in peculiarem Codicem conieceret Gregorius anno Christi CCLXXII initio ducto ab Adriano usque ad Valerianum, de Gallineum . Unde Gregorianus Codex suit appellatus. Hunc excepit Hermogenianus Codex. cuius auctor Hermogenianus , qui sequentium imperato Tum, usque ad Constantium constitutiones col-t Imo eodem plane rempore, quo ad impellium evectas est. Calendis, puta. Aprilibus R. DXXVII. Qui enim vivo praedeeessore Maiestatis Augustae haeredes appellantur. Caesares dicuntur. Id autem Iustiniano dictis demum Calendis contigit, ut constat ex Procopii Are. His . p. s. a quibus annos quoque imperii sui computari vult Iustinianus-N- ετ. r. . r. In reprehendenis do eo modicus est Gravina, utique si romparetur aliis eius oberectatoribus. qui immaniter debachais
xi solent in memririam Plineipys Maximi. Indulgendum praeterea aliquia studio aulae Romanae , eui semper invisus Iustinian ps fuit propter su- seeptas partes haeresis Eutyntianae, Ee male habitum Papam vigilium. Neque tamen Iustiniam Gravina invidet gloriam rerum felieissime gestarum, qua plerosque ante ει post se prinei pes
te t. sed exprobrat avaritiam i reprehendit mu- a Non es legum, contemnit uxorem, mulierem
se enicam. in quibus omnibus Iure vituperari poterat Iustinianus.
leg It. Postremus procedἰt Codex Thodos anus: in quem Theodosi junioris iussu constitutiones Imperatorum , usque ad imperium ipsius Theodosi congestae fuerunt. Cui mugnam auctoritatem tribuerat Alacrius C thorum Rex , oc postea tribuit Carolus Magnus . ca) Nunc autem qualiscunque temporis injuria superest, non tam ad Iubendum, quam ad Iustinianeum Codicem explicandum
habet aut oritatem. ό Ex his Codicibus ,
aliisque costitutionibus postea exortis, Iustinianus Codicem consecit suum , ediditque anno Imprrii sui tertio , quae prima Codicis editio , praecessit omnes alios iuris libros, quos nobis reliquit.
m autem veterum Iurisconsultorum volumina eum ad numerum, & molem ad scendissent, ut adolescentium studium, & industriam exuperarent, jamque duo millia lis brorum juventuti pervolvenda traderentur, de trecent Ies decem millias versuum, si ve sententiarum, ) ut Cothosredus iunior exponit; quorum lectio propter summam dictorum vitioritatem, negligenda non erat; Iustinianus , ut juventuti hoc onus allev ret I studiaque a rebus aliquando supervacuis, de absoletis, in iis libris occurrentibus , ad sola necessaria traduceret; anno imperii
sui quarto, Triboniano, qui doctrna , 5c
ra . Parid. in Proles. . . Cuius generis versuum centum pene quinquaginta millia Pandectis eontiis neri Iustinianus aitia C. . de Caes. Dig. ad Sen. σomnes pop. Et satis credimus Entonio Contio . Liar. Sub Q. LI. e. s. subductis calculis sancte a firmanti,
posse &hodie totidem lineis Pandectas eontineri. si quis eis aες s. paginas destinet. singulas paginas in duas columnas dividit Ee in sinςulis columnis o. lineanseribat. Verba Suemnii in Ausus e cap. 8 .
Notavi in ehἰrmi rapho eius tua praeipue , nou dividit verba, nee ab extrema parte versaeum abundantes m
eras In alteram transfert , sed ibidem I .uim subitaeit eire timet suetique a nihil aliud indicant, quam Augustum , aliter ae reliqui solebant. 8c nune solent homines, literas voeum prolixiorum , quae in Uersum rogi non poterant, nAn insequenti linea repetiisse, sed subscripsisse more Poetarum . Dieunis tur autem versus non a vertendo stilo . hunc enim non vertebant nisi deleturi, sed quia, in primas si in eera feribatur, sulcum imitatur, quo adfinem perducto , Iamentum vertitur.
115쪽
grat Ia Imperatorἰ erat eximius, mandavit, ut simul cum aliis insignioribus jurisperi iis, quos i plemet in Codice receiiset , ex veterum Iurisconsultorum libris caperet ea tantum , quae usum haberent ἰ & ex variorum sententiis atque particulis pertexeret seriem , ex variis quidem deducta in auctoribus ; at ordine tamen , atque sensu
cohorrentem sibi, maximeque convenien tem quasi una mens ei sent, unaque vox ,
idemque sonus . Haic autem labor I Justianianus decennium praefinivit : Tribonianus vero sibi potius ex celeritate gloriam , quam posteris utilitatem ex operis matur late Pa-xiturus; decennium ad quadriennium
contraxit volumenque extulit, quod ex varietate rerum in eo comprehensarum Pan
dectas ; & propter ordinem perductum ad exemplum edictorum a Iuliano Iurisconculto digestorum , digesta nuncupavit . In quae . plerisque operibus vetustiorum Iurisconsultoruin exclusis , ea contulit , quae Droximiora. erant aetati, moribusque suis :satis posteritati consultum autumans, si ve-zeris , ac mediae, iurisprudentiae notitiam
colligere posset e seminibus inter opera sparsis Iurisconsultorum recentium , qui omnes sub Imperatoribus floruerunt. Unde subductis primaevae iurisprudentiae capitibus , exstinctaque originum luce, eam.juri civili nubem offudit ; ut vix veterum Historicorum , Poetarum , & oratorum lectione , atque eruditorum. interpretum Industria, & acumine diluatur.
D. Institutionibus. ANtequam, autem Digesta Iast In Ianus
emitteret , libros institutῖonuin qua-
Imo triennium. Pandectas enim Imperator componi iussit xv III. Cal. Ianuarii, seu die x . Detembris DXXX. . eaedemque promulgatae sunt XVII. Cal. Ianuarii, seu die is . Dec. DXXXIII. Quod si quis cogitet, adfinisse Triboniano collegas sexdecim. quorum singuli, ut ipse, enunc Ieationi Pandectarum per triennium vacaverint, facile in istelliget, sisti aetatem annorum L. , quae nemini iusto brevior videbitur. i a Editae enim sunt Institutiones XI. Cael. Dec. seu die at . Novemb. An. DXXXII. cum Pandectae promulgatae sint XVII. Cal. Ianaarii. seu die l. Decembris. Pandecta tamen de Institutiones ex eodem simul die. tertio scilicet Cal. Ian. sevis. Dec. valeae voluit Imperatori β. Pen. iacon m. Q. ad
tuor componendos curavit, magnam partem ex veteribus Caji, 3c Ulpiaui, Marciani quo institutioitibus; ut juventus ab his, veluti a simplicioribus elementis jurit prucienti .n au i picaretur. Qaibus libris vix aliquid superis fuit elegantius aut selectius si quis e coa- texta veterum , mixturam discusserit recentioris aetatis . Has autem institutiones Iustinia ius edidit, & c firmavit anno Imperii sui septimo, uno mense ante editi nem , atque co firmationem D gestorum quibus una cum institutionibus publicam tribuit auctoritatem , ut quidquid sibi coatinetur pro voce Principis habeatur. Igitur Dige. sta fuerunt ante institutio aes absoluta, sed confirmata, de edita posterius.
CAPUT CXXXIV Dι L. Deci unibus. V Erum quia de quinquaginta iur s.
controversiis variae veterum Iuris. consultorum , discrepantesque sententiae prodie iant, ne super his mentes Iudicum, lacerto jure , iactaremur, eas dissensiones composuit Iustinianus quinquaginta constitutionibus si a gularum controversi a. tum definitiones continentibus, quas Codici suo inbertas. , per titulos distrisuit: eo demque tempore priorem Codicis. editi nem emendavit, novamque protulit aucti rem , & emendatiorem , quam solam pu.blica auctoritate munivit, abrogata priori. a in Q in posteriorem editionem , ut a. priori distingueret, Codicem repetitae praelectionis appellavit.' quorum librorum , ad temporum ordo ira d crib tur a Gotho. tredo ian ore in manuali iuris:
A. D. D ulli. Iustiniano A. II. Coz. .
φgn. Sen. Praeret Institutiones Caii. Ulpiani feΜarciani hausta sunt quaedam ex Callistrati & Florentini insitationi ias , tum ouoque en critati eιs, Da libris rerum quotidianarum as In ea literatum lace. vix opeIae pretium esset, monere, absitatissimum CommenDarium an haa L. Geloiamea debeti Emundo Metillio, eandem cum praecipuis resiquis eius opuscetis editum esse Neapo-ur 7ao. an .; nisi Auctor consideratianam ad ιιών res de ori .iων. . Graus e succensens, quod nullo commentarios in L. decisiones eommendaverit, Me t illium praetermisisset. habita sola ratione. u.
116쪽
XX. Lampadio, & Oreste Cosse. Codieem fieri mandavit Iulii aianus. Idib. Feb. Codex editus idib. April.
Decisio. um 1 o. Initium ab hoe anno. Dieesta componi inandat Dec. mense. DXXX l. Post Coc Lamp. or. I. DXXX I. Post. Cos. Lamp. or. II.
Institutiones eduntur mense Novemb. D gesta eduntur mense Decembri.
DXXX lV. Iustiniano, Se Paullo Coss.
Codex repetitae praelectionis editur mense Novembri, abrogato priori. Secundas autem edἰtiones, veteres vocabant repetitas praelectiones: quo nomine Ulp anus retractatos suos libros ad Sabinum appellia vise praelectiones vero dicebantur te. stiones, quibus prae eptores praeibant discipulis . a) Tributus est autem Co ex inlibsos duodecim, imitatione X ll. Tab.
CAPUT CXXXV. De Nodiellis constitutionibus, sive
pore varias constitutiones edidit novum
ius afferentes, quas vel ob id , vel quod post absolutum corpus iuris processerant , Novellas appellaruat. Eaeque sparsae prIus
utpote oblata occasione eonditae, in unum
imperii sustinianei XXX l X. qui vi: ae suae fuit
extremus: quarum quae apud nos iuris habent aucti, ritatem, sunt nonaginta octo expositae ab Accursio, & alios interpretibus, eorumque auctoritate receptae : cum Iulianus vetus Iurisconsultus, qui eas post Iustini aut mortem in compendium contulit, ediderit centum viginti quinque: Haloander vero centum sexagitu a quinquet quibus accesserunt tres repertae a Cui acio. b) Hae novellae primo glaece prodieruiit, deinde versae fuerunt latine ab Anonyma , 3e evulgatae imperante Iustino secondo. 'ὶ Huius enim versionis mentio est apud Gregoriuii Pontificem. Prodierunt Sc aliae versiones, nempe Haloandri, Agilae I, & Scrim-geti: quibus, ut elegantia maior ocesserit legis tamen defuit auctoritas : quae tributa tantum fuit Anonymo illi, qui, praeceptum Iustiniani d) secutus, eas vertit χατ α' ποδας, hoc est, verbum verbo, e Oiem ordine servato, reddidit, te proptereaque vocatum hoc volumen fuit Authenticum: quia hi unum cum sua versone legis auctoritatem haberet ζ vel quod esset integrum e cum ver
sio Juliani, de qua mox, brevior fuerit, de
contractior. Quamobrem & nos una cum Graeco textu h1nc Anonymi versionem retinemus in foro di quamvis . ut liberius loquar absonam, & confragosam , quae Graecae linguae verbis respondet, non loquendi gene. 'ribus. Cuius tamen operis eruditionem,
antἰquitatem haud parvi secit Cujacius . Ur
sas Calae. paraIis c. de vet. Iur. en MLt J Sunt qui omnes receptas existiment. eo quod non Reeur sit somn a receperimus, sed N
veIlas ipsas tanquam partem iuris Iustinianei . Quod in Germania vetius videtur. Historiam e ius litis diligenter exposuit Celeb. st unquel His .
tu a Imo xb ipso justiniano , at constat expaulo Diacono His . Longob. I. as. quod se factu iarum spoponderat Iustinianus in Cons. Cerdi no-ώiι 3. 4. Do da Emend. Cod. Nota nova versis Μο--IIarωm, qu IutJsconi ulto Eximio. Io. Frie-detico Hombergh tu Uael, debetur. & Marpa prodiiι i Q. in saarto . si qua discrepet versio Novellatam vulgata Latina a lectione Graeca, te. chionem Graecam praevalete credIderim, quod &
aucto D detur . quando versionem eum Graeco textu in solo retineri, ait. sie in Noveren tr7.
legitur , quod ad solam dispos tionem inter viros pertinet, di quamvis id in vulgata Ieddatur. stias volarate modo GDonere , tamen si Itois .familias nunquam permittimus testari de pecu. .lio adventitio . Me porro in Nov. 13Φ. cap. nu. Iustinianus Imperator bona capitis damnatorum descendentibus quidem sine gradus addirit diset iis mine. ut, desii clientibus iis . a seendentibus eadem cone edit ad gradum usque tertium . Quo iuro utimur, etsi male i Hereres vulgatus successe isnem in utroque ordiu laecidentium ad tertium gradum restrinxerint. In Nov. s s. quoque verba
πελι' o. ηλύγγ-ν male verti die untur decorreis, vertique debere de fideiussoribus ; sed opportune Cularius Olf. l. xxo. e. a 6. idemque de Celeb. Hombet gli ad Iax datam Novellam 99. monuerunt, ea voce apud Graecos recentiores Oin nino correos promittendi designati. et canon. de persen. tr. r. σ e. a. d. ι stibus. Vid. Anton. Contium in novell. yras dὶ a. ω a. Ces. de vet. Dr. enuci. et Aleia r. pareri. I. a. c. s.
117쪽
CAPUT CXXXVI. De Novellis Iulimri.
HAnc autem versionem , adspersa etiam aliqua elegantIa, in epItomen coegit Iulianus antccessor, si ve publicus legum interpres Constantinopolitanus , qui sub Iustino secundo , Tiberio secando, dc Maurielo floruit. Verum, quia versio non esset καπὶ ποδας, publicaque auctoritate careret, grave nomen Aulentichorum prio. xi illi , ae locupletiori cessit ista vero verbo nomen retinuit auctoris sui , appellanturque Iuliani novellae . Porro Λ.nonymi versio illa diu in barbariae tenebris Iaruit: uade ad nos Lotharii II. tem. Poribus , perturbata pervenit , plurimisque lacunis hians , diminuto etiam numero novellarum. Hinc Irnerius, Iuris consultorum Lotharii tempore maximus , aut quisquis fuerit alius Graecae linguae minime perit illimus , lacunas illas explevit. Burguntio vero, sive interpres alius , neginto prorsus veteri novellarura nume- ro, ex antiqua serie iam perturbata an- .no ChrIsti ΜCXL. novam pertexuit in novem collationes tributam : in quas , suppresso priori ordIne, superstites novel- vas digessit. Dictae sunt autem collatἰo nes, quasi collatae ad alias, atque oppositae ad declarandas, vel abrogandas superiores Heges Codicis r Ze propterea extremo Codi- ei adiectae. Quod volumen in usu positum, v pretis aliis Pitionibus , authenticum fuit appellatum .' publicam enim ab Imperator ἱ- us auctoritatem accepit. Aliae vero Iustἰ-
.niani Novellae, quae opera erudItorum P inea emerserunt: item novellae Leoais, aut aliorum Imperatorum, non corpus iuris au- xerunt; sed tantum eriditionem, dc rece
inti iuris intelligentiam. CAPUT CXXXVII. De Triboniano, O Sociis. Q mmodum nune de compositore i
ris Triboniano differemus: ne in variis iudἰcὶIs , quae de hoc apud auctores inveniuntur, stud osus aut mereat , aut labatur. Hic si talis suisset , qualis traditur a Suida I minime dignus erat , cui
lustinianus tantae fidei opus conerederet qualis emendatio fuit atque digestio iuris civilis . Nain praeter avaritiam , &mercimonium quodammodo legunt , nullum est crimen, cujus a Suida non postuletur. Homini. enim in tanta dIgaitate constituto religionem detrahit, de pIetatem omnem, atque honestatem . Eum praeterea facit assentatorem improbum , de fallaciarum artificem callidissimum , cujus astu scribit Justinianum sibi persuasisse nunquam interiturum; sed simul cum corpore, atque anImo in Coelum advola. turum. Testimonium sine non tam Triboniano pudendum, quam ipsi SuIdae :qui auctoritate redarguitur Procopii se longe imioris fidei. Etenim Procopius , etsi ab hie foeda Tribonianum assentaticiae non excusat in arcana historia ἰ ia ceteris tamen libris haud levia de illo virtutis argumenta reliquit . Resert enim, Trib nianum ingenio fuisse miti , atque hu.mano, de lucri quidem cupidum, sed honesti , atque ad leges figendas refigendataque , non tam Precio , quam inconstantia rerum humanarum adductum fuisse . Ego sane illum, perinde ac vulgo solenthoinines, neque vitiorum crediderim, neque virtutum summam attigisse e Be sinoa semper, at aliquando certe in muta tione iuris veteris, de novi creatione precto , aut potentiae fidem addixisse . Neque tamen concessierim Hotomanno , qui
homἰnem totis libellis coneidit, Tribo. nianum quIdquid antiqui juris attigerit ,
veluti veneno , aut tabe alIqua corrupisse . Quam multa enἰm eorum , quae va protulit IustIn Ianus , utpote commindiora temporibus ; expeditiora sunt veteribus teribus, atque simpliciora λ Quἰs vero tulerit inclementiam eomum , qui quod
cunque ia libris juris , vel in historia ,
vel in verbig suerit erratum , un; Tribo niano adscribunt: quasi scriptores Omnes somnesque Iuristonsulti, ab . omni errore spraeter humanam conditIonem. suerint immunes , totam vero humanἰtatis labem exhauserIt TribonIanus λ Erravit nimirum ille : quid nita Imo εe saepiuscule et qui p. Pe implicItus tantis commentariorum i volucrῖs : e quibus nescio quisnam accusatorum melius, tam brevἱ tempore se felicIus explIeasset. Erravἰt Ille, fateor sed neque in omnibus , neque unus . Ausuit posterIs noxius , prppter intercepi
118쪽
veterum Iurisconsultorum scripta. Quasi totalia Graecae, ac Latinae sapientiae volumina
supersint ' aut receptos e tanto naufragio
libros, ulli praeterquam sorti debeamus. imo si jus temporibus illis barbaris petendum fuisset e toto illo commentariorum pelago, socordia hominum potius in tenebris iacuisset. Quis scit igitur, an Iurisprudentiae vectigium ullum retineremus; nisi has nobis Tribonianus particulas excerpsilet λ Unius Maximi Cui acii testimonio contra omnes hostes, Tribonianus intrepide dimicaverit.
Et omnes cait ille ain constitutiones Iu stiniani sunt eruditu AE: utpote conditae amaximo Iurisconsulto Triboniano, quι fuit alter Papinianus, studiosissimus jurii isne
quo periissent omnes libri veterum Iurijs con sultorum, quorum ille copia JOIus abun. dabat aetate Iustiniaηi. Et in Ep. praefixa Paratili is Cod ait: Qui earum vim tenet nempe Constitutionum Imperatium in hunc
ego facile sim habiturus pro doctissimo J.C.
ac pene pari Triboniano Us . Quo egorandem cognito pondere earum Coustis utio Num , quas suo Imperatori eum persuasisse certo certius est, mihi gaudeo, quod
cognoverim, eam aetatem non tuli se excellentiorem in jure ciυili, quod utique o sine illius ope, curaque intercidisset. Neque tamen illum omnibus in locis absque nota dimittit: nam cum saepe alibi ; tum praesertim In observationibus, illius incuriam reprehendit: unde lib. obf. s. c. 33. Tribonianus salt) ut erat in eo opere non tam diligens, ct accuratus, quam se imprudenter prositetur, quσd uno in loco mutabat, non mutabat in alio. Unde non inficior, multa in Triboniani collectἰone vitia irrepssse; neque prorsus fidem habuerim Justiniano, aut potius Triboniano ipsi audacter praedicanti , nullam jam esse ini a Tribonianum data opera exeunt Antonius Sehultingius in oratione, qua disquirit, culpandas re sit Tribonianus, quod Iurisconsultorum , qui stante libera Republica Romana claruere , cripta suppresset it et ac posteriorum , qui sub Imperatoribus floruere, Responsa in Pandectas aetulerit, sublecta est ea lariDrudentia eius Au-
De Novellis Iuliani conserendi scriptores Historiae Iutis. De Triboniano autem, Perinde ut de Iustiniano in nitamque partem disputa. tur . Alii in eo suseipiunt summam scientiam Iuris, ficiem singularem, ingenium haud medio-
Cce. Aliis contra iuris omnis impetitissimus sui L
tanta scribentium varietate dictorum repu, gnantiam , nullam luperfluitatem: cum ejus
assertio ipsa Digestorum, & Codicis lectione coarguatur. Eam enim saepe discordiam animadvertimus ut qui fateri nolit, cogatur sese diu , de frustra torquere: aliaque vitia qui negaverit, nae ille palam ostendet oscitantiain in legendo suam. Ea tamen talia non sunt, ut homini de posteritate optime merito, tam praeclari, magnique o peris laudem eripiant . Quamobrein sicuti Cujacii aequitatem admiramur; ita insolentia stomachamur illorum, qui nunquam tantopere sibi plaudunt, quam si quid Triboniano exprobrandum invenerint . Quorum auctoritas, quae certe, & magna eli, &esse debet; ne iuvenes in fraudem inducat, eos hoc loco monere voluimus , ut aequi sint rerum aestimatores, atque in doctis viris virtutem potius, & ingenium, quam reprehendendi vitia aemulentur . Sed jam de Triboniano reliqua persequamur . Is e
Pamphylia suit, Macgdoniani filius, ab Iustiniano Magister ossiciorum , Assessor .
6e Quaestor creatus, atque etiam ad Consulatum evectus. Apud seditiosos , quorum factio Veneti , Prassinique vocabantur, ea invidia flagrabat , ut concitato tumultu, ipse, ac joannes Praesecti utrique praetorio ad necem deposcerentur . Quorum surorem ut compesceret Iustinianus , utrosque magistratu movit : . postea vero Tribonianum restituit, de servescen- ., te jam ira factionum, invidiaque restin- .cta. Hinc illius apud Justinianum aucto- εritas quanta suerit elucescit . Cum aute in t .
quaestura, δe consulatu persu ictus suis- ι isset; ideo Ex quaestor appellatur , de Ex Consul. Socios In componendo corpore juris habu It viros doctii limos, b de illustres ejus aetatis Theophilum , DO.
se videtur, fidei porro sublestae , ingenii plane
nullius, fungus magis quam homo. Sic modum utrinque migrati videas . Evenit enim tam deis fensoribus quam reprehensoribus Triboniani , quod Comicis accidere videmus , ut spreta medioeritate vitae humanae res valde ultra verum intendant , ut amorem insolitorum expleant . quo natura ducimur. Mediam viam noster init,
rui, quemadmodum non immerito suspicatur .uisse aliquid virtutis in homine summos dignitatis gradus adepto, resedisseque aliquid scientiae in conditore iuris, quod cultissima pars Ea-ropae recepit, ita in ipso quoque agnoscit vestigia humanae imbecillitatis. tbJ I. a. cod. de et ex. Dri enuci.
119쪽
rotheum, Constantinos, Anatolium, Cratinum , Stephanum, Mennam , Prosdocium , Eutholmium . Timotheum , Leonidem , Leotitium, Platonem , Iacobum, Joannem.
C Α P U T CXXXVIII. De Basilicorum Libris. HOC ordine , hisce auctoribus consti
tutu in fuit ius civile Iustinianeum , sed infeliei successu. Nomen enim in Graecia Imperatorum aliorum ambitione ς in Italia vero usum, iniuria barbarorum , amisit. Erant sane iam ante Iustinianu in , ex toto terrarum orbe, tres amplissimae Civitates delectae, ubi iurisprudentiae scho. Iae patebant, Berytus saὶ nempe Phoeniciae Metropolis. Constantinopolis, & Roma : interdictis ubique locorum Rholis aliis: quodque m Iremur in tanta nostro. rum temparum copia docent Ium , de sterilitate doctrhiae: ibi nos tantum quaeque o Civitas hibebat praeceptores agitur Jultui laneum jus tribus hisce cele. herrimis in gymnasiis consederit: recedente paulatim usu linguat latinae, eb Pan deciae in Graecam linguam translatae sue Tunt per Thalelaeum , qui ob scientiae praestantiam d ctus su It legum ocellus , γεμιπις οφθαλμι. . Conversus fuit & Co dex : Cistis utiones vero translatae per Theou.Philum, aluim, ut arbitior ab eo, qui . condendo iuri operam navavit, ex quibus, 3& ex posterioribus Imperatorum constitu- tionibus 'post Iustinianum , ius in oriente4 l reddebatur I, usque ad annum Christi' DCCCLINII. nempe usque ad Ba illium Macedonem Imperatorem: qui ut Iustinian Inomine depressio, suum attolleret , exclusa prorsus latina, de Iustinianea iuris editione , novum corpus e graecis digestorum codicis, de novellarum versonibus, idemque bre vius, atque contract us extulit ἰ perdu-xἰtque usqtie ad quadraginta libros absolu
'i Imo eundem . Etenim Iustinianum principem saepe Ee dominum suum vocat, εe Thale-Jaeci laudatur, qui Iustiniani tempore floruit. A Constantino autem Porphytogenera ea Publicata
sunt Basilica, quibus hodie utimur, quod minustum postea libris sexaginta a Leon Is fit Io:
qui eos libros βα λικων, nempe impera toriarum legum appellavit. Eosdemque in aliam formam Constantinus Porphyrogeneia mutavit. Is en Im, & historicos universos
in unum corpus trἰum locorum communi
um collegerat; Ideoque noluit diligentiam suam deesse iura sprudentiae, quae sociam hobet ii storiam, de adiutricem . Suppressis au tem Iustiniani libris , t Basil Icorum auctoritas in Oriente usque ad sitiem Graeei permansit Imperii, nempe ad annum M CCCCLV. interiitque illius usis cum Constantio Palaeoloeo, qui per Turcas fuit Imperio sp liatus Interea vero dum Basilicorum vi gerat auctor Itas, omnῖs in iis Graecorum Iurisconsultorum cura versabatur . nempe Balsamonis, Stephani, N caei, Thalelaei , Eustachii , atque at orum , quorum relis quias conservamus: qui vel parat illis conficien d s, colligendisque argumentis titulorum , 5c legum uber orum, iisque pro sua serie distinguendis ; vel concinnanda epitome rerum omnium ἰ vel sententiis dilatandis; vel similibus , ac dissimilibus colligendis; vel interponendis in contextu Brevibus interpretatiunculis, aut iisdem ad
marginem attexendis vacarunt . inam breni plures iuris collectiones, & Pp tomae partim ipsorum imperatorum itissa , par-rἰm privato labore , consilloque prod erunt : quas paucis indicabimus : ne cum varῖOs titulos praeserant, studiosis errorem
obiic Iant. dὶ Ae primo distinguendus est
hoe est legum selectio apprilatur; u: pote conmpositus ex usitatioribus Iustinianeorum librorum legibus d quem codicem dix Imus auctorem habuisse Basilium ; incrementum
accepisse a L one. formam vero emendatiorem, Imu' novam a Costant no. Idemque dictus suit ro νων νομων & Uδπλανος . Post hunc Iiden Imperatores in-
perspicue retulit Gravina. Distinctio librorum uri sprudentiae, quam deinceps suppeditat , qu suceinctior eo gratior erit Iutis studiosis. In horum numero Basi Ii ea praecipua sum t. ad quae deis currere solemus . quoties lux deficit lectioni Ia tinae . Ec ex quibus erim plura iuris Romani ea. pira restituit Co aetas. di Prodrom. Iustin. p. 3. 3, 3. fea. a. . I.
cum auctor a ibi ad amι isti tu
120쪽
sive promtuarium Parvum ex magno contractum e quod etiam ecloga , 5e Synopsis conjunoem, sive selectio compendiaria di
ve selectio corri cta : quae Primo ipsum Basilium ; deinde Constantinum , de Alexandrum auctores agnoscit suos. ἰTertium Prochelaon appellatur index is αικῶν καα άςMχῶM, sive ius per Mementia literarum , aut ius alphabeticum . Est enim selectio
major per alphabeti seriem digesta , quae
continet maiorum Basticorum leges & tbtulos ad literarum ordir.em relatos . Qui dex repertus Tarenti suit a Joanne Sa huco viro Parnonio : ea enim Civitas diu. tius Graeco Imperio Pamu , retinuitque graecos mores, Sc istituta . 4rarium Pro- cheiroa , Tarenti quoque repertum , diei tur μιμών πα- ςMλειον , sive Alphabeticum parvum, quod distinguitur a Prochei-rD alphabetico magno, de quo supra diximus . Quintum Procheiron opus est Michae.
lis Attali in iudicis, Ac proconsulis , editum tempore Michasis Ducae titulis XCV. anno MLXXV. quod πραγ ἀαrιxta , vel πόνημα, sive opus juris appellavit sextum Procheiron condidit Michael Psellus , qui compendiarium jus versibus elausit . Septi. mum Procheiron est Constantiai Harmenoe Puli, contractum ex Basilicorum Codice, nuncupatum . Ex quibus atque ex Graecorum Iurisconsultorum superstitibus notis, 3e Interpretatiunculis, Cuiacius multos iuris ei vilis locos restituit, & explicavit Ze illustrauit: ita ut Illius eruditio Graecorum luminibus adspersa germanam Romanorum iurisprudentiam , caligine tem- Porum intermotum, susciorit.
exitus. In Italia vero , 8e in Occidente , multὲ post seculis, floruis: latebatque Interea in Rauenae editione , atque in lily- akIs finibus r ubi quod Graco Imperatori parerent, jus ex Iustini eis libris redd
hatur . Λ regionibus vero ceteris , qua
statim ab expiass CothIs , Longobardinruna colluvies occuparerat , Romanum
jus diu exulavit o tademque ab ipia Ravenna excessit: postquam ab Impelio Romano per Aistulphum Longotai dolum Regem iuit avulsa , circa annum DCCLII.
itaque Italia majestate smul , & legibus
exuta suis , iugum imperii, leguraque subiit barbararum , dominaque rerum humanarum sensu pristinae libertatis , veterisque magnitudinis per longum , ac ubie servitium privata , pro Romanὲ splen dore , atque humanitate juris, helluntas, atque ferinas , immanesque Longobard rum leges accepit . Et quas regiones iusAiticum in Romanos ivors traductum a
de ex prisca omnium siculorum sapientia
conflatum diu rexerat ; postea usque ad Loiharii tempora occuparunt Visgothicae , Longobardicae , Franciae , ac Burgundiu-
num pudendae leges , sive potius barbari- ei ingenii libidines : quae continentur ia dice inscripto Corpus legum antiqum rum, appellatum vero a Rothario Rege , qui primus eas collegerat , edictum: ex quo ius Longobardi dominationis tempore reddebatut : t Cum ex Romano iurennon aliud stiperiareit , quam id , quod motibus adiaserat Italorum , quCdque Φipsum civile commercium , ustataque contrahendi ratio retinuerat L Ex libris autem juris supererasit ad usum etiam judi- .ciorum tantum fragmenta quadam ἱ non . 'me Iustinianeis decrepta codicibus , quo-πrum lucem, praeter Ravennam , ut dixi . mus , Italia publice nunquam adspexeris
rat 9 verum e Codice Theodosiano , cu ἐν Annnus Alarici Cothorum Regis , qui
Codicem Illum confirmaverat , iussu suas breves interpretationes adiunxit: Sc e Cregoriano , Hermogeniano , ac regulis Ubpiani , Caiique institutionibus , Paullique sententi s. Tantaque italiam, ac tam diuinturna barbaries inundavit , ut ius Romanorum , eis magno studio, deletis Loingobardis, a Carolo Magno qua situm : Lamen exemplar orum inopia , longaque o livione populorum, usque aὸ saeculum duodecimum , nempe ad Lotharii tempora in tenebris delituerit. Igitur , ut satum omne Iustinianeorum Fibrorum eculis legent Ium subiiciatnus , vixere illi quidem in Graecia a Iustiniano usque ad Leonem ,
nempe ab anno Christi DXXXV L ad C MX. per annos scilicet CCCLXAlV. In italia vero s Ravennam excipias resistente ab initis barbarie Gothorum , nunquam