장음표시 사용
81쪽
alienae neglἰgent Iae Mugilare . Quod saepe-ispectent: variantes hae opἰniones nI re v. numero Cujacius monet. Itaque pluri- uiuersa susceptae, varias etiam, atque dimu in refert scire, quam quisque sectam versas certis in iuris articulis peperere senis iuril ontulius amplectatur. Cumque hoc tentias . Nec parum auxit haec distidia maxime disteram , quod Sabiniani aequi-lStoleum philosophandi genus : cui sc-tatem: Proculiani summu in ius potissimumlse Proculiani magis obstrinxerant. Quo
etiam re pro re data contrahi, eum Protuli anticum enim sapientem suum nulli inIuriae, nulli pretiam exigerent. Sabiniani eum tantum possi- contumeliae obnoxium. Mi Lix stutem experteridere putabant, qui corpore rem tenet. Proeuis adeo fingerent, ut etiam in tauro Phalaridia ex. ii is conita animo etiam possideri existimanti-t clamaturum dicerent . quam dulce est, quam hus . Sabiniani in speeificatione pristinum novae hoc non curo: quom do PLobare poterant Iais speciei dominium eontinuari putabant. Procul ia-lqueum torquentem, venenum bibentem, praeeiis ni contra dominium specifieando rumpi. praeis pitemve se ex alI mittentem, ne miser est et . valente rei forma mutari censebant . SabinianitImo Romae quoque quam invisi et abjecti animi pubertatem generandi potentia explorabant, Pr lfuerint habit . qui sibi maaus inta liuent . excutiani contra annos metiebantur , opinionem ma-lVirgilio colIigas, qui gis hominum secuti, quam substantiam . Liquida ρομι- einde, inquit, -πns mesi loca , est regula per adiecta exempla. Sed praestare auis ριι bEi letum elim , nullius eam de caetero in lal vendis iuris Insontes Peperere manu, ιucemque perofin aenigmatibus futuram potestatis. Tertio loeci ad Proiecere anima. . Quam vellen Ihere inans equitatem proni Sabiniani dicuntur, vergentibus Nvine . pavorem dam terferre Latores. Proeulianis ad iuris stricti rigorem . Illi enimlservo tamen naturalitet licere in suum corpus utilitatis & humanitatis rationem habent in L .lsaevire , Ulpianus ait in I. s. l. I. D. de Perat.
L .R.D. ad L. equit. L. 3 .D.de re, cred. T L. 13. D.das& eum, qui taedio vitae morvem sibi conscivit . lib. o p . ex his contra Celsus an L. M. f. I. D. de luge: i non verat blateianus, utut lugeri vetet
V. O. quaestionem de bono Ae equo esse , ait 3 in qua-ieum, qui id licetit conscientia sceleris . Se ilicet Tum genere plerumque sub auctoritate iuris scienistin illis negligendam censebant iniuriam sbi s , tiae perni eiose erretur. Hae quoque regula magi silis illatam, in his vindicandam necem, quae dea parte Sabinianorum munita est , quam a parte Proisialiis obelset. Ille enim civitati interimendo se cultanorum, sed si vel verilsma est , usu tamen inis abdaeit ei vem quemvis . hic civem tollit Rei. Me idendis iuris eontroversiis penitus destituitur .lpublieae antea gravem dc euius supplicium aliis c Remittere hoe loeo auctor videtur a senisiter roti este debebat formidine poenae . Plerique tentia superiore, qua omnes ICtos Stoicis fa-Iporto, exceptis Philosophis, qui insana sibi savisse dixerat. Subsistit enim in solis Proeulianis .lpientia iactationis ergo manus inferebant, non Sed de his quoque idem parum veris militer diis temere eo videbantur decursuri, ut taedio vitae citur. Laborarunt Labeo de praeultus intexendisimoti decernerent, praevalente dulcedine vitae . coniunctionum Ee disiunctionum regulis r idem cuius amorem natura ipsa homini indidit. Alia Stoi ei nee re non dedignati sunt. Sed inde plustratio videbatur eorum, qui in vinculis habiis equitur, quam quidem hoc loco sequi debebat .itant , inibique certam mortem operiuntur . in Si enim Stoici sunt, quotquot de verborum fi-Iprimis defierente, ut inter pallanos, spe Certallutis disquirunt. ICti omnes stoiei erunt; omisime Itotis vitae. Hi facilius arrepturi ferrum aut mes enim in titulo de verborum significatione deluenenum haustuli fatale videbantur. dilaniati vocum proprietate disputant . Induerint igitur conscientia scelerum de supplici meruentes almetis. Iurisconsulti personam interdum Grammati ei ,ltatem . Horum proinde infamiam intendi e pu-- poscente id eonlectura volantatis, aut stricto inolblica visum est utilitate. Alithmeticam quoquerer pretandi genere, non ideo protinus , quibus proportionem stoici amabant, aiebantque. Pec L hoo eum ' Si eis convenit, conveniet etiam in t eata omnia aequalia esse. Posset aliquis suspica. reliquis. Formam. veluti navis, sine materia , ti, neque enim diserte id traditur in L. a I. C. veluti tabulis. intelligi posse rei eonvenienteriri serisii, , eandem proportionem Procul lanis a Seneca monet; eadem materiam absorberi Plocu irefisti in agro dividendo, si pater fani illas alicuirus ait, quae sententiae minime sunt eaedem .lfundum in solidum legaverit, deinde alii paris Annos pubertatis Ictos ab Hippoerate, non aitem eius dimidiam tribuerit. Uerum inde mi Stoicis didie isse. supra monitum est. Motteminime eon te, Proeulianos Stoicis addictos fuisse. oluntariam non soli Stoici apud Romanos obi-xNon enim qui proportionem Arithmeticam irabant . Pomponium emte Attieum Epimetum eoniectura sequitur Woluntatis, eam ideo conse- fuisse . novimus. Fuerit ex proinde iure Roma-lstim probat in aestimandis meratis . QVi equidno no π prohibita, nec tunita. nisi In his, qui autem in ptoportione Arithmetica Stoicum est . ob merum menae se Merdissent, ut censet Corus d eo pertinet, ut omnia peccata sint Paria. Le ' nelius Uan synher hoeh o f. r. IV. eap. 4. neelgis ai. c. de re His, speetes haec est . Legaverat tamen ideo solis id Stoicis aeceptum feremus .ialiquis allevi fundum in solidum e deinde ali
Lino horum sententia id rarum consequens erat, rartem eius dimidiam . Quidam duplo malοις
82쪽
mobrem di; multas iuris controversias ejus scholae severitate definierunt: aὶ cum Iulianas, qui ex altera familia erat, subtilitates illas iuris, atque nimiam scrupulosi.tatem latrepide comemserit. Consuetudine igitur Stoicorum Proculiani maxime occupabantur in dialecticis, quarum Labeo perit illimus habebatur bi plurimumque laborabat ia regulis conjunctionuin , de diit in.ctionum pertexendis, ordinandisque verbi 1-rum nexibus. 9ὶ Igitur illi doctrina imbuti Stoicorum , ex eorundem sententia saepe pronunciabant. Qu1mobrem in ea quaestione arti sex ne si speciei dominus, an qui mater ae dominium habet: proculiam pio artifice stabant: quia ex doctrina Stoicorum
GPerant , res non tam materiae , quam
formae, atque adeo ipsius conditori esse ad iudicandas; cum id, quod sunt res, a soroma ducaat , sine qua materia prursus et iners . t d pubertatem a decimo quarto aetatis anno proculiani auspicabantur, perinde atque Stoici, qui eam poti is mumaptam nuptiis aetatem aestimabant . se Licebat per Stoicos angorem animi effugere voluntaria morte, quod & Seneca sis Penumero praedicat; & Zeno ipse proprio sanxit exemplo Iicuit etiam & per Proculanos: siquide n Neratius, qui ea ex famil a erat. iugeri vetat eum , qui sceseris conscientia mortem sibi conscivit; non quἰ taedio vitae.
, idque Adrianus, & Antonius Pius ad
probarunt. υὶ Proportionem Stoici arithmeticam sequebantur; cum omnia peccata
putarent aequalia, aequales vἰrtutes; neque de sapiente bus alterum alteIi sapientia praestare aibitrarentur sui enim nec vero quid verius; neque falso quid falsus: ita nullus error, aut crimen alio erat eorum sentemtia maius eamdemque pIopoItionem amplexos esse proculianos ollendit lex vires ma tertia C. de legatιs . Nec mirum , quia Trebatius Labeonis Doctor , a quo Proculiani, crimina omnia ex aquabat. sh Nam teste Ulpiano, Trebatius putabat eum. qui aurem tangeret alicuius , totum attigis se eorpus; Sc qui dolium aperiret, indeque parum vinἰ auferret , non tantum ejus quod abstulit furem esis ' verum etiam totius : quod Stoicam doctrinam sapit. Id de Castratorum a Spadonibus ditarentia p iὶ Castratos Proculiani morbosos existimarunt , auctor Irate Stoicorum, Ze Cynicorum, quos Lucianus ait rejecisse Castr
tos inter imperfectos. '9 ideo, si emtor
ignorasset, Castratum hominem ab se emtum, Labeo Proculianorum princeps redhibendum censuIt, quas morbo affectum .
ii in Sed iam ad singulos, di celebriores ju
risconsultos venἰamus: ae prius certa iuris prudentiae genera percurramus.
CAPUT XLVI. De variis alati s Juri siprudentiat, s de Iurisconsultis antiqua Iurta prudentia. OUatuor igἰtur sunt genera iuris lindentiae a variis ducta temporibus,
, primi partem esse volebant ea seeundi s quIa Ill otus, hute dimidius tantum sandus relictus eiacet , di illi bessem. huie itientem addicebant Hl ei vilitet di subtili strictaque ratione Lem R. stimabant. Alii naturaliter dividi sun dum volo hant . ut intuli legit alii semisses ferrent. simi. Ita speetes da uso inc u proponi lux in L. t s. D. d. V Qu ν. te s. si quis enim alii tandum . alii usum fructuin rei quisset . usus ructus ranis ouam pars dominii. iam priori legatario eo cesilas & postea pro parte tantum adematus videba
de Ias. Neglexit in hae specie Imperator simpli
ci ratem naturalem, ut apparet ex g. F. I. m
sus . eam eam interpretationi strictae praetererit in L. a 3. c. de Io . Trebatius quoque eum, qui dolium aperit ει inde aliquid vini aasere . vel aliquid ex aeetuo frumenti tollit, non ideo totius dolii, totius aeervi furem appellat. Ru omnia peeeata aequalia patet, sed quod ει -- tum Corpus attigi sie videatur, qui aurem hom mis attigit. Abetrat in eo homo alias peritissimus. quod corpora fluida aut ε.acervatae Oia stam rat solidis, ec a quantitate seiuncta concludit ad continuam. Ever ardus otio in laril νudentia Dialita 1. II. eapit. 3. Castratos denique eum in ispei sectos dicant proculiani, eommune magis h in minam iudicium quam stoicorum auctoritatem sequuntur. Quis enim persectum dieathsminem, cui desit melio I pars corporis; at L. ira 3I. . a. F. M t. r. F-ρυπ-niamst. de reb. erad. I. si ira aa. e. do libre. ordis.
83쪽
nientibus triumphavit, tantaque auctorItate erat, ut ad eum, teste Cicerone, b in de humanis, de divinis omnibus referretur.
quorum primum antiqui iurisprudentia nuncupatur, quae statim post litas leges duodecim Tab. prodiit: aspera quidem illa , tenebricosa, & tristis non tam in aequitate, quam in verborum superstitione fundata; eaque Ciceronis , talem sere at- risit, mansitque annos circiter CCCL. Quae hanc excepit , v guitque annos fere septuaginta novem, media dicitur; superiori lon- Cinsecuti sunt hunc Sex. de Pub.
ge thumanior: quippe quae magis utilitate M. Fratres ambo Gli. ex
communi, quam potestate verborum. nego Eliorum genter se in de qua sexdecim unatia moderaretur. ductaque interpretum, ac domuncula claudebantur d Porro Sex. inagistratuum auctoritate, leges veteres fie- .Ellum Ennius a prndentia Catum appel- iacteret ad lenitatem . Hu e successit iuri rudentia nova ab Augusti imperio, anno scilicet ab U. C. DCCXXIX. ad Iustinia num usque protracta. Elitis deinde a Iustiniano Norellis, procelsit iurisprudentia , quae dicitur novissima, quaque pervenit ad annum Christi DCCLI. a quo tempore iurisprudentia , barbarorum eolluvie mersa , usque ad Lutharium latuit italiae. lavit. Egregie cordatus homo Catus Elius Sextus. Consul fuit cum T. Q. Flaminio anno ab U. C. DLII. Publius autem Elius Consul fuit eum Cn. Cornelio Leu-tulo, anno V. C. DXLIX.
CAPUT XLIX. De Lucio Atuis. CAPUT XLVIL
res producamus. Ut autem praeteream Appium Claud um Decemvirum conditorem legum XII. Tab. Se ejus sive pronepotem νsive, ut alii volunt , abnepotem Appium Claudium Coreum, Pub lum Semproni iam ,
qui a civili prudentia dIctus est Sophiis ,& Publicum Cornelium Nasicam , patrem Illius, qui a publico Populi Romani amoere , appellatus est Corculum; quorum sane memoria max mis rebus gestἰs, Sc veterum historicorum monumentis satis est pervagata. aὶ Exordium ducam a Coruncano e Tusculo, qui princeps publicam ruris c Ivilis prosessionem est ingressus: quique auditores habuit, 3e sententias plures , atque xesponsa reliquit ab eis excepta . Vixit is rem pore primi belli Punici; primusque de plebe Pontifex. max. est creatus . Con- tul suit cum Pub. Valerio Laeviao , anno A. U. C. CCCCLXXlI. 8c censuram gessit eum Cato Ciiudici , anno ab U. C. CCCCLXXXV. de circa annum DVII. Dictator fuit eom Itiis habendis. De Vulsi-
civilis, ut primus a pop. Rom. Iatiae Sapiens appellaretur; cum Sempronio Sophi nomen fuerit e graeca lIngua petitum e ut existimem ab eruditis magis, quam a
vulgo id ei conligisse. CAPUT L.
De Marce Catone. FLoruit etiam innumerIs ulrtiit Ibus Imis mortalitati commendat Is, testimonio historicorum, Ae juris etiam civilis stientia, Marcus Cato e municIpio Tusculano. Hiecum hortatu L. Valerii Flacci Romam venis et, aetatisquae suae anno decimo septimo in militiam prosectus esset; brevi mira felicitate , atque incredibIlI favore populi ad summos honores pervenit; e Censo'que creatus, tantam gravἰtatem, atque severitatem adhibuἰt, ut Inde Censorius suerit appellatus: notandisque summa libertate pluribus ex nobilitate in multorum offensionem venerit: a quibus quoties in iudicium
capitis vocatus esset, quod crebro evenit , toties non absolutus modo , verum etiam
laudatus discessit. HIe ex sua prole insi
84쪽
Non minorἰs existimatἰon Is In jure eἰ-ψIli fuit b M. Iunius Brutus , qui praeturam gessit , & de iure tres Scevolae testimonio j edidit libros , cin quamvis alii septem numerent. Hunc PomponIus tradit simul cum P. Mutio Scaevo
la , & Mansitio jus civile fundasse ab U. C. DCXX.
De P. Musis Scadiola Pontifice. PUblius Mut Ius Scaevola Pont sex Max. fuit & Tribunus plebis : in qua m-
test Lucium Tubulum , rogatione lata , in exilium abire coegit e quod cum Praetor esset , & quaestionem de Sicariis exerceret , pecuniam accepisset. Praetor et Iam , di Consul demum creatus est eum L. Calfurn o Pilone Frugi, Senatum vexante Tiberio Graccho , qui populari gratia Remp. evertebat . Unde Patres armis decertan dum putabant . Et quia Scaevola negarat ad vim descensurum; Nasica, sublata inanu, ducem se obtulit eorum, qui Remp.
l l Haie vulgo tribui videas regulam Catoni oriam, qua dein eonvalescere nequit, quod ab initio invalidum niti Ae eujus eximius in iure usus aest , praecipue in ultimis voluntatibus. Posset a men etiam Catoni, patri, tribui, cuius supersint 'bri de re rustiea. R. uIam caonia singularibus isdemque e Iegantihus Commentariis illustrarunt Francilius Balduinusia Io. Strauehius, novissime etiam iunctim editis. δsb I Liv. tib. s. duo ale I L. a. f. post hosff. d. stris. Iur. Cie. de orat. I. a. I Fertur hie Μu eius , se enim legendum, non Mutius . numi & seriptores Graeci docent , fertur inquam . quando animo indulgebat, pila bene & duodecim serupis optime lusisse, animoque adeo intento, ut, cum aliquando ex certam iis me se raptorem inferior dilaeae siet. rus petens, totius tu sus ordinem repetere di sic suum errorem detegere potuerit. Cicero de si M. T. e. o. Quinoilianus tib. II. eap. a. Eum autem phtirian ex vinctum, Bertrandus putat auctoritate Plutare M.
in Iulia p. ε 3. leo dissentit Gistius, quia verba Plutarchi etiam de quovis alio Mucio, in quoIum
salvam vellent ἰ coactaque multἰtudine Tiberium Gracchum interemit. Cuius factἱ Sca, vola, qui socius esse recusarat, in judicio tumen laudatorem sese, ac vindicem praestitit. Nascam enim accusatum, non delendit modo , sed etiam ornavit, ad probavitque ab eo gesta; ut laudem sortitudinis, quam amiseratre gerenda, ea postea tuenda recuperarit. Moriens vero P. Mutius in Alia, Pub. Liscinium Crassum Mutianum fratrem adoptLvum in Pontificatu Max. successorem L C. &Q. Mutium Scaev. filium , Iurisconsultorum omnium principem, reliquit: totque familia deinceps J. C. peperit, ut in ea jurisprudentia
domicilium .contulisse, ac scaevolarum veta-stum esse, atque avitum patrimonium videre
De Manlio Torsiuato. ΜAnlius , sive Manilius , cui tres de iure civili libros Pomponius adseribit , Consul fuit cum L. Marcio ' ε'
anno A. U. C. DCI. tantae innocentiae, ac severitatis ἰ ut cum Decius Syllanus filius a se in adoptionem datus per legatos Provinciae Macedoniae peculatus postularetur; ipse haereditaria severitate . publicam animadversi, em domestico supplicio antevertere voluerit . Nam suscepta prIvatim cognitione antequam Publice ea de re consuleretur , Senatu jubente , auditissam IIIa iura civilia iam pridem versabantur in telis ligi possint. Ex huius Μueti libro ἄρων, vel deis
finitionum, quatuor fragmenta Pandectis illat L M. D. de A. R. D. L. 8- D. da aqua-, ο /va L. HI . D. de V. S. EVI. II. D. do R. I. estque is eorum omnium antiquissimus, quorum scripta in Pandectis digesta sunt . Eidem cautio Mucia na vulgo tribuirur, qua is , eui conditio non faciendi imposita est, restitutum eavet se telicta , si Deerit, qnod Beere prohibitus est, L T. V. DAee c. rdam. De iuri prudentia Mueiana Franei-lius Balduinu& egit an Scaevolis , editis Basilea si . o taυo, di deinceps, Mucii Auguris arbitrium desinibus tegundis inter Genuates de Veturios inter positum . legitur apud Gruterum Inferi t. p. ccIV. l I Imo eum Cn. Octavio eum eon siilem se, A. U. C. DLXXXVII. ex Cieerone de Fin. t. τ, colligit Heinor eius Us. iar. I. g. e. s. g. I Quare reeenseri debebat ante P. Muelum. euius Consulatum in annum demum DCXX. incidit. Est autem praesto in Μanlio Torquato exemplum eximium patriae potestatis, qua patri, tanqu Miudici domestim in filium animaavertera licebat .
85쪽
biduum aeeusatorἰbus , & testibus, tertis die ad Uersus filium sententiam tulit .' qua juvenem , utpote a maioribus suis degenerem, Republica, & domo sua indignum pronunciavit; ablataque omni spe reditus, e conspecta suo jussit abire. Hac iniuria filius exanimatus, voluntaria morte se insamiae subtraxit. Quae calamitas m In Ime tamen Patris serociam fregἰt: nam exequii filii non solum corpore, sed animo etiam abesse volui; siquidem eum lanus duceretur, Ipse domi sedens, mente soluta, & libera consultoribus audiendis, civiumque negotiis componendis, juc uade vacabat. ω .
lius illius, quἱ cum Nasica consulatum gesserat, anno A. U. Q DXCI. etiam in urisconsultos a pluribus resertur. Is cum Petitione consulatus repulsam tulisset, & a civibus de more consuleretur; injuriam i dignatus consulere, inquit, situ. Confu
tantaque caritate fuit, ut consecta jam aetate, luminibus etiam amitiis, allidue tumen consultoribus vocarer .
CAPUT LVI. De Media Iuri rudentia, eiusque Iur sconsultu, σ de P. Rutilio Rufo. ATque hi antἰquam iurὶ sprudentiam condiderunt. Mediae autem jurisprudentiae a Ciςeronis aevo prosectae , hi celebriores feruntur auctores . Primo loco producam Publium Rutilium Rufum , cuius extrema aetas in pueritiam Ciceronis Incidit . Is graecis literis cumprim s eruditus P. Mutii Scaevolae, ac Panaetii Stoἰci auditore eiusque disciplietae alumnum, non mentis , N
orationis tantum; sed operum quoqtin severitate tota vita se praestit. Siquidem neque iniuria unquam , nec gratia victus, intramque advertam pariter , ac secundam contemsit fortunam Ac Civitatem , quam exul, dc repetundarum injulte damnatus reliquerat, etiam oblatam a sulla repudiavit equasi opus non ellet reddi sibi Civitatem , quam, salva innocentia, retentaque animo roman virtute, nunquam amiserat. Hincia eo judicio, dum pro se diceret, neque summos Oratores L. Crastum, & M. Antonium sibi adesse voluit: neque supplices manus ad cuiusquam genua circumtulit e sed maiori sibi gloriae duxit innocentem damnari, quam superborum opem implorantem ablolvi. Ac sicuti nullae hunc inimici tiae , ita nec amicitia deflexit a vIrt te. Cum enim cujusdam amici parum Justae rogat Ioni resisteret, de amicus diceret:
Quid mihi amicitia tua, s nihil abs te impetro, opus es λ Rutilius retulit : Imo quid mihι tua, si propter te sum aliquid inhonesti facturiss λ Itaque rectissime hunc
togatum, Sc Consularem Socratem appellaveris. Diseiplinae militari exquis tam etiam artem inseruit, evocatis e ludo Cati rem,lii Scauri magistris gladiatorum e usuque ad rationem expense, milit Iam virtute iam florentem , etiam scientia munivit . Tribunus plebis fuit, de Consul cum C jo Manilio anno A. U. C. DCXLVIII. de Asiae Proconsul , teste Pomponio . Decessit Ia exIlIo, relIquitque libros de iure non Paucos, Sc orationes aliquot , iudicio Ciceronis, exiles; inter quas unam de modo aedificlorum, quam Senatui Augustus recistavit , edietoque promulgavit , ut 'proprium ea de re consilium, veterum aucturitate, comprobaret. Scripsit idem Rut Alius historias, de de vita sua libros . e . CAPUT GILDe O. AElio Tuberonea QUintus Glius Tubero Panaet ἰοῦ et amauditor a Stoicorum domina m rum Ac orationIs tr Istitiam suscepit cum dialectica subtilitate . AvIta decora , Achonores , honorum Ipse contem ru, longo
al. Mall. f. s. c. g. n. 3. l. a Val. l. II. e. s. n. a.
86쪽
superavἴe . Nam Paupertatem generis ab suis majoribus fascibus, 3c triumphis ornatam , ipse , Praelata honoribus continentia, magis nobilitavit per acceptam repulsam . Epulum lini in P. Africani nomine populo Rom. cum daret Fab. Maximus , ipse rogatus, ut triclinium sterneret, lectulos ligneos Punicanos pellibus texit hae. dinis, & fictilia veterum , pro argenteis vasis exposuit. Quam obsoletaem iam frugalitatem populus mirari malebat , quam experiri, plusque apud eum valuit tenuis illius apparatus indignatio , quam Lucii Pauli Tuberonis avi, eiusque avunculi Africani merita: quibus hic in comitiis praetoriis, i ullum sust agiorum numerum minime tulit. Docti ina iuris praestitit omnes, quotquot ante se floruerant. Scripsit historias, de librum de officio Iudicis ad Caium p um. Hunc vero Consulem fuisse , a
nullo veterum, praeter Pomponium , acce
pimus. Lucullum ob opulentiam, & aedificiorum magnificentiam, quibus in Campania non terras tantum, sed dc mar a occupaverat , homo prisca severitate Xerxem
Togatum appellare solebat. sa). 2C A B M a LVIII. De Scae. Pa eis, ct Caelio Antipatre. IN Jur ἰsconsultos et Iam refertur Sextus
Pompejus, Cn. Pompeii patruus: quem Cicero in Bruto ait praestantissimum ingenium contulisse ad summam iuris civilis , Ze ad persectam Geometriae, & rerum Stoicarum scientiam. Item Caelius Antipater ,
quem historiae maiorem sonum addidisse , Cicero tradit: tbὶ cum ipse primus suerit rerum exornator; G alii vero ante
De O. A Iulio Scaevola Augure, ct . Scaevola Pontifice. Q Uintus Mut Ius Scaevola Augur , Iniuria praeteritus a Pomponio, multis a Cieerone laudibus, Sc crebro attolitur .
In huius enim discipi Inam Clcero adole
lcens fucrat a Patre traditus , ab eoque , plusquam oratoribus mos esset , ius civile addidicit, responsis ejus, atque disputationibus, assidua consuetudine , audiendis. Oratoris munus pro se tantum Scaevo
la exercuit, in eo praesertim iudicio , in
quo repetundarum ab Albutio postulatus accusatore fracto, atque represib, non sine laude, fuit absolutus. Lucilii mordacitatem , a quo pluribus versibus lacessebatur . magnifice contempsit: longeque maiori gloria sprevIt Syllae minas : quibus adduci numquam potuit, ut sententiam ferret ad inversus C. Marium, cum a Senatu hostis patriae, cogente Sylla, iudicabatur. A re. spondendi munere , providendisque publicis , privatisque negotiis, neque valetudine, neque ingravescente avocabatur aetate.
Atque ad summam senectutem, & morbum adductus, cum viribus deficeretur , voce tamen , atque praesentia in Saturnini tu. multu civibus praesto fuit . Uxorem habuit filiam Laelii natu maiorem , ab eoque in Colegium Augurum est cooptatus. Filiam nuptui dedit L. Crasso oratori Max. Tantae vero modest ae fuit . ut ex aliena scientia nil sibi quidquam adsereret. Ide cum de iure praediatorio consuleretur, suis consultores amandabat ad Furium , Se Cain scellium praedἰatores: quanquam id ad I risconsulti scientia , cuius erat peritissimus, etiam Pertineret. Praetor in Asiam est prosectus. Consul suit cum L. Caecilio Metello Dalmatico, anno A. U. C.
DCXXXVI. cum quo Se Ipse de Dalmaticis triumphavit . Ab hoc Mutio Augure alio dignitatis vocabulo distinguit ut . s d)Q. Mutius Scaevola Pontifex , Publii Mutii Pontificis filius, qui tribunatum plebis gessit, Ze Consul la It cum L. Crasso, se
cum quo fle alios obivit honores, praeter censuram, qua Scaevola, vel sorte caruit svel voluntate. In Consulatu legem tulit . . ne non civis pro cive haberetur . Asiam Proconsul novem rexit menses, tanta innocentia, & integritate; ut de hinc qua-'si virtus omnis unius viri esset Imitatio, quinquis recte administrasset , Scaevola dicere tur, illiusque administratio ex S. C. Pro e
87쪽
xempta, atque sorma ceteris magistratibus in pro vi ac iam proficiscentibus Proponeretur. Itaque multa multi rectores provinciarum ex edi sto Mutiano in suum transierebant :Ob eam integritatem, qua totius provinciae Maeetolentiam collegit, in oriasionem venit publicanorum, sa) quorum rapacἰtas eius exemplo, de auctoritate coercebatur . Quiato superavit omnes doctrina iuris , tanto ceteros Iurisconsultos praestitit elo. quentia, ut eloquentium Iurisci,1sulti dimus,& Iurisconsultorum eloquentissimus, a Cicerone appellaretur. ινὶ Apud Centumviros in iudicio Marci Curri, dc Marci Co. Ponti acute, ac vehementer pro subtili ratione iuris pugnavit contra L. Crassium , pro aequitate 'adversus iuris severitatem , summo plausu, dimicantem. Quaestio erat illa: anisubstitutus posthumo si is ante moreretur, quam in suam tutelam venisset , eo non nato, succederet. Scaevola sese ver. his continebat, neque ferebat, ut sub uno duo casus involverentur. δc nondum natus pro mortuo haberetur: Crassus indiciis, atque vestigiis verborum ad reconditam voluntatem eruendam ducebatur, contendebatque substitutum, mortuo filio , vocatum , eadem voluntate vocari , eo non nato ;quae sententia obtinuit , cessitque severitas aequitati. Ex hujus familiaritate, tamquam ex communi Iurisprudentiae schola insignes eius aetatis Iurisconsulti prodiere: nempe Gallus Aquilius, Lucilius Balbus , Sex. Papyrius, Caius Iuventius. Libros reliquit decem 5e octo, quibus Pomponius ius civile constἰtutum esse scripsit . Forte quod artem alἰquam , dc ordinem ad eam doctrinam primus adiunxerit. Cum Syllanis partibus faveret, naudeque obsessi Pa tres in Senatu trucἰdarentur: ipse fugiens, arasique Vestae complexus eas sanguine suo
respersit vulneratus Caii Fimbriae jussu ,
a quo, cum non omnem adhuc spiritum
v Ir gravissimus exhalasset , ludibrio ha. hebatur 1 diem enim illi dixit apud populum , ob id nempe erim'n, quod pare ius
neque totum corpore suo telum excepἰDset. Quae hiud inopinanti mors est obla-
t a Eidem debetur jus accresce di, L. t . P. ta: curn enim suas partes extra urbem sequi posset, ille, ut consillum suum in componendis discordiis populo praeberet, neve ad moenia patriae armatus obversaretur ἐnorte in Praeoptavit, de quo Lucanus I
CAPUT LX. De C. Aquilio Gallo. Coeius Aquilius Gallus aequissimus , una
Sc solertii limus cautinorum artifex , atque malitiarum , ut cum Cicerone loquar, te evetriculum , plures habuit in jure civili auditores , dc quidem nobiles , quos inter servium quoque Sulpicium; qui fragmenta aliqua suis libris e scriptis Aquiliani et inseruit ' quae Aquilii scripta , nequidem ad Pomponii aetatem integram per
venerunt . Ex aliorum igitur auctoritate ,
ae fide supersunt iu Digestis aliquot summi viri monumenta , tum celeberrimarum sermularum, qualis est Acili liaua accepti latio , & ratio instituendor uni eol humorum . itetnoue formula dos mata tum utilissimae legis de libit 143 Iarciendo . Hane prudentiam, α aequitatem Icri-yris docuit, de exemplo: cum Octaciliae Laterensis impudicae mulieris fraudem in iudicum consilio resecuit . Etenim octa-cilia , qua Caius Visellius Varro obscaene utebatur, eo aegrotante , cum , ex illius testamento per leges capere non Posset . qu nium ipsa optabat; pellexit hominem ad voluntariam debiti consessionem, qua Varro accepta tullit O faciliae trecentum millia numerorum , quae redintegrat varronἰs valetudine Octacilia , cui ab illius haeredibus petenda erant , ab ips Varrone in iudicIum vocato ἱ inpudenti Gsima peti It : Hie vero Aquilius , cui iraus extra iudicium oboluerat iudicem agens, etsi detegi dolus in iudicio non pol. 4 μ set et quo tamen exitum praecluderet fraudi - ,
reditatem admittendo Ium. L Ix7. D. de Iesaia. I.
88쪽
bus i kr; ne ipἰbus Cluitatis viris adhibitis,
Q conscidiri iam veritatis, scripturae , ac te.' stibus anteposuit absolutoque Varrone G ctaciliam , cum suis turpillimis captioni- 'bus, e suo conspectu abire jussiu. Haec ejus equitas cum solertia, dc surima a lcientia iuris conspirans , regnum quodammodo illi tradidit iudiciorum ἰ ut quam vi consulatum non gesserit , consularis tamen ei non defuerit auctoritas . Tribunus ple-bIs creatus legem tulit, quam habuimus,
Aquiliam . I Domum habuit in Vimin,
Ii , magnificentia, & pulchritudine memorabilem. a Praetor fuit cum Cicerone.
paenomen imponitur, is esse putatur , quem Cicero scribit peritum suisse juris ,& non iam acri eloquentia, quam versuta, ac magis ad irretiendum animos, bin quam ad confutandum Idonea . Hic inter Mutii discipulos , & Serv. Sulpicii praeceptores ponitur: cujus Servii libris Iuvent, i lcripta .
L Lucilius Ralbus Stoicae doctrinae prin
cipatum , aetate sua, tenuit ἱ ut nemo hula ex Graecis anteponeretur. Quapropter Ruin opus ei Antiochus philosophus mittit, ct a Cicerone in dialogis de natura Deo. rum Stoicarum partium defensor induc ἱ-tur . Serv. M pcium habuit in iure civili
discipulum , qui plures Lucilii sententias Iibris complexus est suis: euin Lucilii scri-Pta non permanserint . Eundem Balbum Cic. in Bruto doctum, eruditumque atque considerata tarditate hominem vocat. Henelius fratrem hunc facit illius , quἰ Stoicam doctrinam in Tullianis libris exponit.
N. Aufid us omἰisus a Pomponio Ciceronis aetate in iurisperitorum num uxo suit .s Huic caecitas neque scientiarum Iumen neque rerum Frendarum facultatem' ademit: nam vir praetorius fuit, & gravissimas in Senatu sentent as dicebA, &gra cam scrIpsit historiam , de suinii omismam Ic Is diligentissime praestitit.
'I Quod tamen non satis eonstare. ipsa profitetur. deIes. er s. c. e. Cr oua in re assentientem ha. lbet virum summum Gerardum Noodi ad L. Aquidiam eap. I. Pighium tarnen plerique sequuntur, qui hane legem latam putat Aia V.C.D XU. a L. inquilio Gallo, Tribuetro plebis. l. 3 min. u. tr. o. r. IOI Cie. intrat. Cic. a. Erul. AI Pom p. t. a. de Mis. iam s. Iol I Quod falsi a reuit Ant. Augustῖntra de No LM bus Pande rum to . a .. primum . quod Scaevo Iauperestite, Servius non floruerit glorix eloquentiae.
Mai quod dudum post mortem se ExoIa, ex insul
EIusdem auetoritat ἰs, ac sortIs su It sexistus PapyriR : nam & Mutia auditor fuit, & Servii piae ceptor, ejusdemque I, bris posteris traditus.
CAPUT LXIV. De Servio SuIpicio. SEd iam ad SerxIum Sulpic Ium , In te
grior Is doctrinae sontem , veniamus . Cujus prudentia cum privatim , tum pinblice populo Romano proluit : privatos mnim scientia juris ; rem velo publicam a nima virtute juvit, atque confilio. Ciceroni fuit communione studiorum, Ae v luntate in Republica administranda conjunctissmus ἔ quem sibi Sulpitius eloquent a praestantem , iuperare iurisprudent Ia voluit: ad quam eum adpulit obiurgatio Q. Mutii Scaevolae, qui a Sulpicio de cuiusdam am ei negotio interrogatus , cum semel atque iterum respondisset , di Servius imperitia iuris non ahuc perciperet; id indignatus Parumper, turpe dixit esse patricio, & --hi & causas oranti. Jus, in quo versaretur, Ignorare. Itaque Servius pudore affectus,
Rhodo se ilicet, reversus , iurisprudentiae demum sel addixerit. Verum illud prius per antiei pationem dieit pomponius, Rhodum vero recens a Asueti obis iurgatione Sulpi eius petiit, ut iuri, cuius usus solus penes Scaevolam suerat . artem adiiceret . quo nomia ne eum laudat, Scaevoleque opponit Cicero in Erato e. 4t Resedi Galiquid sellis in animo Sulpicii pre-pter severitatem respons Muciani .ex aeerbitate no. tarnm eolligi potest .quihus Alneii seripta perstrinis xit. & quae reprehensa Alueti capita appellaniux Gellio L. Meap. I. Exemplum in I. r. c. 6. D. delenu. Ies. Uberrime de eo egit vir celeb. Everardus Otto tu oratione singulari. γ
89쪽
ad jus et vile se contulit; adeoque brevi profecit , ut omnibus ante se turesconsultis antecelleret . ac superavit facilitate Gallum, consilii celeritate Lucilium : lid quod erat in utroque praestantius, ad se I pertrahens. Hoc etiam omnes Iurisconsultos vicit, quod iurisprudentiae usu potius, de moribus enutritae, quam arte, ipse addidit comitem, atque adjutricem dialecticam: t qua res dilli patas coegit in propria genera P generibusque suas subtexuit partes: inque suum ordinem scien- itiam eam descripsit universem: ut mens an-4 ted errabunda, recta pergeret via; usque de Afiniendi, distinguendique fallacias, capti - nes declinaret Proprietatis verborum' ad eruendam ex Jurisconsultorum Instituto primaevam eorum fg aificationem erat studiosili inus, ae si quid eum effugeret, Marcum Varronem consulebat a In quaestu
Tae, atque praeturae Petis sne L. Μν aenam vicit, ab eodem in Consulatus petitione victus : quem Sulpicius ambitius accusavit , defendente Cicerone, qui ne reus accusatoris dignitate obrueretur, iucundissima cavillatione iurisprudentiam prae militari peritia extenuavit. Antepositus deinde Sulpicius fuit in eodem honore Marco Catoni recusanti sua in petitione prendere, aut compellere quemquam e collegamque habuit in consulatu M. Marcellum : b c jus a Magio Chilone interemti funus ima curavit Athenis . Victore Caesare, necdum in Italiam reduce , Sulpicius , qui Pompejo studuerat , sibi metuens in Graeciam concessit: pluresque ad solatium animi regἰone oberravit. Tandem a Caesare Romam reverso, summa clementia , non modo restitutus , sed 3c Graeciae praefectus luit. Mortuo Caesare , S. C. conditum estia Servii sententiam , ut Octav Io, quod egregiam Reipublicae operam navasset , ac Antonium urbem direpturum strenuo rem listet, ante tempus praefinitum legibus, invgistratum petere liceret . Tandem legatus missus ad Antonium Mutinam obsidentem;
sla pulehelymum to eum Ciceronis de Philosoνhia Sulpicii in Bruto e. t. suis nosteLiterum vobis effert, dubiumque simul relinqnit. Tullius ne ipse maiore vi eloquentiae prodideri
ut eum justu Senatus ab ea obsid Ione de-
hortaretur , atque ad sauiora consilia revo-ν. caret: ingravescente valetudine in itinere. .
Senatus ex Ciceron Is sententia suimus am- . plissimos decrevit in funus, & sepulchrum, statuamque in rostr Is equestrem ex aere . Uxorem habuit Posthumiam , quam Tumor fuit a Cajo Caesare adulterio pollutam . scripta reliquit sane permulta, & egregia: quae Cicero pluris faciebat , quam superiorum omnium opera Peritorum .' num
rumque centum prope, & octoginta librorum ejus, Pomponius prodidit.
CAPUT LX v I. De Caio Trebario Testa. CAius Trebatius Testa Insignem & Ipsct
locum inter sui temporis Iurisconsultos tenuit : Cieeroni fuit familiar Issi. mus , per quem Trebatio aditus patuit
ad Caesaris amicit Iam in Gallia; ubi s d
Ciceronis gratia tam benigne fuit receptus a Caesare , ut ei Tribuni militum stipendia , sine muneris labore , detulerit . Caesar vero hunc adhibuit conciliatorem ad Ciceronem , dc Servium Sulpicium , ut eos a Pompeji partibus trad ceret ad suas; nullo tamen successu . R rum potitus Caesar Trebatium se admonentem , ut Senatui adsurgeret, minacἰ vultu increpuit . Trebattii rogatu , Cie ro Topicorum libros , serensibus exemplis resertos, conscripsit, eidemque misit . Apud Augustum eo in honore habebatur , ut de gravissii pis quibuscumque ne agotiis consuleretur IItaque Trebatio au-yctore , ac suasore cadicillorum usum ad-s
probavit a s o Unde non mirum , s tam honorifice ab Horatio in Satyris appellatur . Libros composuit de iure civili hauspaucos & de Religione novem e qui sortasse propter dicendi genus inconditum ,
cda Ex lib. r. epi'. CIe. MD , lib. 4. op . t ce Iassit. d. eodis. ἐκ Prisc.c 3 Qui scilicet iunior erat Treb r quoeum Cicero , utpote aetare malor, sepe ioco liberi ri cavillati deprehenditur . Quare Irin et Hetnasus in Di . de Dura Horariana , Trebatium tanquam hominem dubiae sanitatis adueit . quem
90쪽
admodum eloquentiae studuerat . Ingenio vero magis, quam iudicio valuit, utpote in ' definiendo praeceps: ut se ostendit in quaestione illar possetne de surto, ante aditam haereditatem commisso, haeres agere I in qua eum ne micuin id sensisse responderit , a Cicerone .coarguitur: qui Brutum , Manlium , & Sext. AElium auctores produxit .
ditor: cui inficii Augusti familiaritas
nullum honorem attulit : nam supra equestrem gradum non ascendit. Complexus est
libris suis fundamenta juris civilis : nam
et princeps praetoris edictum diligenter concin- episaliquot, sorsan de quaestionibus juris. sa
V Ixῖt eodem rempore A. Caseeli Ius :qui ut scientia iuris par fuerit Offilio, di Trebatio ς b utrumque tamen et quentia prestitit. Vitam ad Augusti tem-
I Imo de Vicesimis retanum Issonum . de quibus lata lex A. U. CCCXCVI. Livius L. y II. c. 26. I.ex enim de Vise a hare iratiam sub Augusto deismum lata . L. circiter annis post mortem Caesaris, eum familiatissimus fuisse Pomponio, dicitur οξε Iius. Et erat is sane tempore eo adultae iam aetatis, Tubero enim . eum Ligarium apud Caesarem fruiss ta aecusasset. 8c ideo ab oratoria arte ad Ius Civio Ie transiret . Ossilio in primis operam dedit. Sed nee auctaris sententiae argumenta dulant. Consi in
pora produxit: neque tamen mores cum Republica mutavit, retinuitque sub novo Romanorum servitio veterem libertatem .' culus duo se habere prasidia contra tyrannorum P tentiam existimabat , senectutem scilicet, Seorbitatem. Sunt enim filii obsides Principi paternae voluntatis . Quapropter consulatus honorem oblatum ab Augulio recusavit: ne accipiendis honoribus auctoritatem tribuentis allereret: aut , injustis honoribus gerendis , ill I socium ad . opprimendam Rempublicam se praeberet . Ac ne proscriptionibus h unorum, juris aucmritatem tribueret; noluiti formulas componere , quibus Triuin virorul
largitiones exprimerentur rius in scribendo studium antiquitatis Qui tiliano commendatur. Descript8s tamen suis, ne ad Pomponii quidem aet atem supernit: praeter librum benedictor uin o quae interpretari licet rresponsa ex tempore, cum consultorum plati
su prolata. scin Fuit enim ingenio celeri , de arguto. Honores nullos gessis supra quaesturam . d in De his autem tribus proximis Iurisconsultis hoc iudicium aetas ea tulit: nempe Trebatium peritiorem suisse Cascellio ; Cascellium Trebat Io eloquentiorem, utroque vro doctiorem insitum.
De Q. AElio Tuberone . A l Ius Tuberct I. filius patric a gente, cui Ligarium ab se Caesari accu-
hin. lib. 3o. Valer. Nax. lib. s. e. z. t a Censentiunt Gravinae plerique , venire hoe nomine acute & sacere dicta . Et appellavit Μ a. Crobius L. II. SMurn. c. s. Caleellium nostrum Iu risconsultum mirae urbanitatis , Cato autem di Domitius Marsus apud Quinctilianum L. y I. e. . hominem urbanum describunt, euius multa benedicta responsaque situ, di qui in sermonibus, cirisculis , conviviis, item in eo ne ionibus , omni deni. que loco ridicule commodoque dicat, Corn. Tanlium enim indicendae vicesima haereditatum Au-l Bynkers hoeli Pratem. ad I. a. D. M o. I. c. I. gustas in Caesaris se tabulis invenisse iactabat cuialsed quid eiusmodi dicta ad originem iuris perinius instituto commendando nemo aptior Olfilio .stinent . de qua agendum susceperat Pomponius familiari , nemo gravior lene . NequeIFot sitan Cascellius exemplo Servii Suplicii eo libro probatas tantum Iuresconsultorum malo is rum sententias eollegerat , quod rurisconsultis Gellium insecutis quoque familiare fuit . gravior lene . Neque Offilium ad leges , sed de legibus Vicesimarum scripsisse. Pomponiux ait. Potest proinde vicosimam quoque haereditatum commendasse . an. quam utile fisco inventum , Caesari autem iam Probatum, ab Augusto vero, civibus ossilii sua-aione delinitis, institutum. I-s s. g. r. F. deIegra. 3. t. 3. F. de penate. Sat. I. quod nos a 3 4. - n. f. de verb. lin. l b I De hoc Ge II. lib. t. tap. t ε. Anun ian Marcell, Christiano sensu Maleus a Lye Icima MAeduri rum tibr a IV. opposuit maledictis Antonii Fabii